Phương trình Schrödinger tổng quát

Phương trình Schrödinger Ψ

ℏ = Ψ [4.1]
3 chiều (3D)
Toán tử Hamitonian (cổ điển)
Giới thiệu
= + = +
2

1D  3D 3D
1
1D ( ) = = +
2
ℏ ℏ ℏ
2D ( , y) = + → , → , → [4.2]
1 ℏ ℏ
= + + ≡ → + + ≡
2 [4.3]
3D ( , y, z) = + + ⇒ = −ℏ
1 ℏ
= + + + =− +
2 2

1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Phương trình Schrödinger 3D Phương trình Schrödinger 3D

Ψ ℏ Ψ ℏ
ℏ =− Ψ + ( , )Ψ [4.4] ℏ =− Ψ+ Ψ
2 2

với toán tử Laplace trong tọa độ Descartes

Xác suất để tìm thấy hạt trong miền thể tích
≡ + + [4.5] vi phân = là Ψ( , )

Ψ =1 [4.6]
≡ + +

Phương trình Schrödinger 3D Phương trình Schrödinger 3D

= → Ψ = φ( )
= : Nghiệm tổng quát
 tập hợp đầy đủ các trạng thái dừng
/ℏ
Ψ , = [4.7] Ψ= Ψ , = /ℏ

thỏa phương trình Schrödinger không

[4.9]
phụ thuộc
ℏ [4.8]
− + =
2

2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Bài tập “nhỏ” Bài tập “nhỏ”

Hãy xác định các giao hoán tử giữa toán tử , =− , = ℏ ,

[4.10]
và : , = , =0
, , , ,... , , , , , ,…
, = , , . = , = , =
, , , , , ,…

Bài tập “nhỏ”

1
CM: = [4.11]
Phương trình Schrödinger
= −
3 chiều (3D)
ℏ
≥ , Giải phương trình
2
ℏ bằng phương pháp tách biến
≥ , [4.12]
2
ℏ
≥
2

3
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Tọa độ Descartes Tọa độ Descartes
• Phương trình Schrödinger này khó giải.
Phương trình Schrödinger tổng quát
Ψ ℏ • Nếu , , có thể được tách thành
ℏ = Ψ=− Ψ + ( , )Ψ tổng ba số hạng độc lập
2
, , = + +
Xét thế năng có dạng = , , .
thì có thể giải bằng pp tách biến.
PT Schrödinger không phụ thuộc thời gian • Hamiltonian được tách như sau
ℏ ℏ
=− + ( , , ) =− + , ,
2
Nghiệm: ( , , ) ≡ + +

Tọa độ Descartes Tọa độ Descartes

• Hamiltonian thành phần: Hàm sóng toàn phần có thể được biểu diễn
ℏ dưới dạng tách biến:
=− + , , =X ( )
2
ℏ Phương trình Schroedinger = thành
=− + [ + + ]X
2
ℏ = X ( )
=− + =−
ℏ
+
2 2
ℏ ℏ
=− + =− +
2 2

4
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Tọa độ Descartes Tọa độ Descartes
[ + + ]X [ + + ]X
= X ( ) = X ( )
⇒[ + + ]= X +X
+X = X ( )
ℏ 1
=− + [ X+X +X ]=
2
⇒ X = X 1 1 1
X+ + =

Tọa độ Descartes Tọa độ Descartes

1 1 1 Phương pháp tách biến chuyển phương trình
+ + ( )
3D thành 3 phương trình 1D tách biệt nhau.
= ℏ
− +[ + + ] =
1 2
=
=
1
= Với: = Với:
+ + = + + =
1 ( )=
( )=

5
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Quantum dot Quantum dot

∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞
0 ế , , ∈ (0, )
= , , =
∞ ế á

Hạt bị “nhốt tù” (confined) “nhốt tù lượng

tử” (quantum confinement) 0 0 0

Quantum dot Quantum dot

0 ế ∈ (0, )
Phương trình Schrödinger tổng quát =
∞ ế á
ℏ
− + =E 0 ế ∈ (0, )
2 =
∞ ế á
Thế năng có dạng
0 ế ∈ (0, )
0 ế , , ∈ (0, ) =
= , , = ∞ ế á
∞ ế á
, , = + + ( )

6
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 BT: Quantum dot
Sử dụng kết quả đã có, hãy xác định
các trạng thái dừng (hàm sóng ( , , ))
và năng lượng tương ứng .
Hãy xét trường hợp = = = .
Xác định trạng thái nền và năng lượng tương
ứng.
CuuDuongThanCong.com
Quantum dot
Sử dụng kết quả đã có, hãy xác định
các trạng thái dừng (hàm sóng ( , , ))
và năng lượng tương ứng .
Hãy xét trường hợp = = = .
Xác định: i) trạng thái nền và năng lượng
tương ứng, ii) trạng thái kích thích thứ nhất
và năng lượng tương ứng – hãy nhận xét
trường hợp này.
7
https://fb.com/tailieudientucntt