Ilirski pokret i romantizam

Ivan Mažuranić

Stanko Vraz

Matija Mažuranić

Ljudevit Gaj

Petar Preradović

Protorealizam

August Šenoa

Realizam

Ksaver Šandor Gjalski

Ante Kovačić

Silvije Strahimir Kranjčević

Vjenceslav Novak

Moderna

Antun Gustav Matoš

Janko Leskovar

Dinko Šimunović

Avangarda i 20. stoljeće

Dobriša Cesarić

Ivan Goran Kovačić

Ivana Brlić-Mažuranić

Miroslav Krleža

Ranko Marinković

Tin Ujević

Vesna Parun
Vladan Desnica

Vladimir Nazor

Makedonski jezik nije službeno priznat sve do nastanka makedonske državnosti u Socijalističkoj
Jugoslaviji 1946. Krste Misirkov u svome djelu Za Makedonskite raboti (Za makedonska djela) i Vardar
započeo je gradnju makedonskoga jezika i književnosti. Isto djelovanje nastavio je i Kosta Racin nakon
Prvoga svjetskog rata, koji je pisao pjesme i izdavao ih u novinama 1930-ih. Racinova zbirka pjesama Beli
mugri (Bijele zore), uključivala je mnogo usmenih pjesama, nastalih u versajskoj Jugoslaviji, a govore o
jačanju i nacionalnom osvješćivanju Makedonaca. Neki pisci, kao Kole Nedelkovski, radili su i izdavali pod
političkim pritiskom.

Suvremena književnost

Nakon Drugog svjetskog rata, Blaze Koneski i drugi bili su zaduženi za sastavljanje modernoga
makedonskog jezika. Zbog slobode pisanja na makedonskome jeziku, makedonska će književnost dobiti
mnoge talentirane knjižvenike. Najbolje makedonsko pjesništvo pisali su Aco Šopov, Slavko Janevski,
Blaze Koneski, i Gane Todorovski. Janevski je također bio pisac proza i autor prvoga makedonskog
romana, Selo zad sedumte jaseni (Selo iza sedam jasenja). Njegov najambiciozniji rad bili su šest romana
o makedonskoj historiji i roman pod nazivom Tvrdoglavi, koji govori o makedonskim legendama.
Predratni pisci, kao Vasil Iljoski, nastavili su pisati. Pojavili su se i kazališni pisci, a najpoznatiji su Kole
Cašule, Tome Arsovski, i Goran Stefanovski. Cašule je također napisao nekoliko novela. Glavna njegova
tema bila je poraz idealista i ideala. Njegova predstava Crnila prikazuje ubojstvo makedonskoga narodnog
vođe od strane Makedonaca.

Najpoznatiji makedonski pisac proza je Živko Čingo, čiji je skup djela Paskvelija (1962.) i Nova Paskvelija
(1965.), a govore o zamišljenoj zemlji gdje se sukobljavaju stare tradicije i revolucionarne ideje. Njegov
roman Golemata voda (Velika voda), pokazuje žalost i veličinu djetinjstva. Drugi značajni pisci su Vlada
Uroševic (Sonuvacot i prazninata (1979.) i Jovan Pavlovski (Sok od prostata)

Miladinov
Racin
Žiznifov
Černodrinjski
Janevski
Georgijevski
Andreevski
Čingo
Popov
Abadžijev
Iljoski

Prerodba

Македонска преродба (или само преродба, од Крсте Мисирков нарекувана и како: преродуаiне,
возродуаiне или препородуваiне) — период и процес на културно-националното будење и
национално-политичкото ослободително движење на македонскиот народ во Македонија што
завршува сo државното конституирање на Македонија[1].

Бидејќи Македонците главно претставуваа импозантно мнозинство од населението, од што и

можело да зависи кому ќе му припадне Македонија, тоа, заинтересираните страни ги
ангажираа сите свои сили, вклучувајќи ја тука и науката за да ги прикажат било како Бугари,
Грци или Срби, за да го имаат на своја страна при решавањето на македонското прашање
според принципот на народноста.

Бугарските, грчките, српските, романските и мнозина европски писатели даваа контроверзни

сведенија за Македонија и нејзиното население. Поради тоа, подоцна и многумина се прашуваа
(таков е случајот со Рене Пинон и Едмонд Буше), дали е воопшто можно, во овој галиматијас на
докази, да се дојде до една вистина за Македонија и Македонците и самиот термин
Македонија стана во Западна Европа синоним на кулинарски вештини, на карташки игри, па
дури и еден вид литерарен правец во Франција беше наречен со тоа име.

Дискусиите околу националноста на Македонските Словени, во европскиот свет започнаа со

прашањето: Дали се ова Грци или Бугари, а не дали тие претставуваат нешто трето и посебно?
Тезата која малку подоцна се оформи од српските националисти дека Македонците се Срби,
уште не се поставуваше, бидејќи самата српска влада, си до смртта на кнезот Михајло 1868
година пред себе имаше други цели и разбирања.

Меѓутоа и ваквото поставување на прашањето произлегуваше не од фактот дека тие навистина

се Грци или Бугари, туку од замрсеноста на проблематиката што произлегуваше од една страна,
од етничкиот состав на населението, а од друга, од турскиот начин на поделба на населението
не врз етничкиот принцип, туку врз црковната припадност. Бидејќи Македонците беа под
Цариградската патријаршија и како такви припадници на “грчката" вера, а по својот етнос
Словени, тоа грчките и бугарските националисти сакаа да ги искористат секој за своите интереси.
На едните им пречеше словенскиот етнос, на другите црквената припадност.

Грчките националисти кои сонуваа за Велика Елада, во ова време почнаа да тврдат пред Европа
дека Македонците се пословенчени Грци, па според тоа и припаѓаат на грчката народност и
држава. Бугарските пак лидери, поттикнувани од руските словенофили[се бара извор] и од
фактот дека Македонцските интелектуалци се декларираа како Бугари[се бара извор], тврдеа
обратно, дека тие како Словени не можат да бидат Грци, туку се Бугари. Меѓутоа, додека едните
“докажуваа" дека македонските Словени се Грци[се бара извор], а другите дека се Бугари, од
самата македонска средина почнаа да се појавуваат луѓе кои на прашањето што се: Бугари или
Грци одговараа дека тие не се ни Грци ни Бугари, туку Македонци, потомци на старите
Македонци претставувајќи ги последните за Словени.

. Од пробивот на капитализмот на почвата на Македонија, па до формирањето на македонската

нација, македонскиот народ минуваше низ повеќе фази на преобразување што траеја половина
век.
Една од најтрагичните околности во кои започна македонската национална преродба беше таа
што токму во моментот кога почна да ги дава своите први знаци на посебен живот, во
Македонија веќе беа присутни три соседни туѓи пропаганди. Тие веќе имаа постигнато своја
независност и градеа стратегии[се бара извор] за ширење на своите држави на сметка на
Македонија, додека Македонија т.е. Македонците сѐ уште се наоѓаа под османлиско турско
ропство. Како поволна околност може да се смета дека Македонците за разлика од Србите,
Грците и Бугарите не ја започнаа својата национална афирмација само со своето посебно
изразито национално македонско име, туку за да се дистанцираат од Грците, тие во првиот
момент истапија со општото име на народноста - Словени[се бара извор] , како некој вид
презиме.