Professional Documents
Culture Documents
Edukasyon sa Pagpapakatao
Ikaapat na Markahan – Modyul 1a:
Tamang Paggamit ng Kapangyarihan at
Pangangalaga sa Kalikasan
Unang Linggo
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikaapat na Markahan – Modyul 1a: Tamang Paggamit ng Kapangyarihan at
Pangangalaga sa Kalikasan
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikaapat na Markahan –Modyul 1a:
Tamang Paggamit ng
Kapangyarihan at Pangangalaga
sa Kalikasan
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
ii
Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
iii
Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
iv
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng
makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!
v
Tamang Paggamit ng Kapangyarihan at Pangangalaga sa
Kalikasan
Alamin
Mga Layunin
1
Subukin
PANIMULANG PAGTATAYA:
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat aytem. Isulat ang mga sagot sa
iyong kuwaderno.
2. Maaari itong sirain ng tao o kaya naman ay maaari nya itong pangalagaan.
Malaya ang tao na nakagagamit dito lalung-lalo na ang mga produktong galing
dito. Ito ang bumubuhay sa tao.
A. kalikasan
B. tao
C. pera
D. hangin
6. Isa ito sa pagmamaltrato ng tao sa kalikasan kung saan ito ay dulot ng labis na
pagpapahalaga ng tao sa pera. Ninanais at pinapahalagahan nya ang mga
material na bagay.
A. komersyalismo
B. littering
2
C. global warming
D. land conversion
Balikan
Mga Tanong:
1. Naging madali ba para sa iyo ang pagpili sa larawang iyong iginuhit?
Nahirapan ka ba sa iyong pagguhit?
2. Tingnan muli ang larawan. Suriin ang bawat detalye ng iyong guhit.
Bakit iyon ang naging detalye ng bawat guhit na nasa larawan?
3. Naaapektuhan ka ba sa mga nasa larawang iyong iginuhit?
Suriin
n
Ang tao ay isang makapangyarihang nilalang. Taglay ng tao ang katangian ng
Diyos sapagkat siya ay gawa sa wangis o larawan nito (Genesis, Kabanata1,
talatang 27-31). Ipinagkatiwala ng Diyos sa tao ang lahat ng kanyang likha kasama
na doon ang pamamahala at pangangalaga sa kalikasan. Ang tao ay malayang
nakagagamit ng mga produkto na mula sa kalikasan.
Halimbawa, maaaring makipagsabawtan ang isang tao sa isa pang tao upang
maibenta nang madalian ang mga trosong illegal na pinuputol nila sa kabundukan
.
4
Ang mga pangmamaltrato/ pang-aabuso sa kalikasan gaya ng pagmimina,
illegal na pamumutol ng kahoy, polusyon, pagtatapon ng basura, pagsunog sa
kagubatan, land conversion, urbanisasyon at komersiyalismo at iba pa ay
nakapagdudulot ng iba’t-ibang pangyayari tulad ng pagguho, paiba-iba ang klima
(climate change), sakit, bagyo, baha, extinction, malaking apoy (wild fire), pagtaas
ng lebel ng tubig, kakulangan ng mapagkukunan at iba pa. Lahat ng ito ay
nakapagbigay na ng matitinding pinsala sa ating bansa at sa buong mundo.
Sa kabaliktaran, ang tao rin ay malayang gawin ang nakabubuti para sa lahat
(common good). Sa pangkalahatan, kailangang gamitin ng tao ang kanyang
kapangyarihan sa pamamagitan ng paggawa at pagpapalaganap sa mga mabuting
gawain kasama na ang pag-aalaga sa kalikasan dahil hindi mabubuhay ang tao
kung wala ang kalikasan. Kaya pangalagaan natin ang kalikasan para sa kaligtasan
ng sangkatauhan.
Pagyamanin
1. Sa iyong tingin, sino kaya ang punu’t dulo ng mga pangyayaring ito?
2. May magagawa ka ba bilang isang makapangyarihang nilalang upang maibalik
ang sigla ng kalikasan? Sa ano-anong mga pamamaraan?
3. Sa kabuuan, mabubuhay ka ba kung wala ang kalikasan?
4. “Ang tao ang pinakamakapangyarihang nilalang.” Ano ang iyong hinuha dito
kaugnay sa kalikasan?
Isaisip
Napag-alaman ko na ____________________________________.
Napagtanto ko na _______________________________________
5
Isagawa
1.
2.
3.
4.
5.
Tayahin
PANGWAKAS na PAGTATAYA:
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat aytem. Isulat ang mga sagot sa
iyong kuwaderno.
6
3. Bakit masasabing ang tao ang pinakamakapangyarihang nilalang na gawa ng
Diyos?
A. Siya ay may mataas na pag-iisip at siya ang kamanlilikha ng Diyos. Siya
ang ibinilin ng Diyos na tagapamahala sa lahat ng likha nito.
B. Siya ay walang katapusan.
C. Siya ay immortal.
D. Siya ay walang kapaguran.
7. Ang sumusunod ay mga rason kung bakit nakagagawa ang tao ng paglabag,
maliban sa isa.
A. ganid sa pera
B. kapangyarihan
C. posisyon sa lipunan
D. konsensiya
7
10. Pumasok ang COVID19 sa ating bansa na ngayo’y naging pandemya.
Namudmud ng tulong pinansyal ang gobyerno sa mga mahihirap at mga
apektado ng pandemya. May ilang punong barangay na napabalita na di-umano
ay hindi ibinigay ng buo ang tulong pinansiyal sa mga benepisyaryo nito.
Mayroong kulang o kaya nama’y kalahati lamang ang natanggap. Ano ang tawag
sa gawaing ito?
A. Korapsyon
B. Kickback
C. Bribery
D. Pakikipagsabwatan (kolosyon)
Karagdagang
Gawain
Panuto: Suriin ang sitwasyon at sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Gawin
sa kuwarderno.
May isang kapitan sa barangay na nasa bulubundukin. Mahirap lang ang kanilang
barangay at ang kadalasan sa mga tao ay walang hanapbuhay. May pumasok na
mining company sa pamayanan at sinabing magtatayo ng mining sa lugar dala ang
pangako ng hanapbuhay para sa mga tao sa barangay. Bibigyan si Kapitan ng hati
sa makukuhang pera ng mining company. Alam niya na ang proyektong ito ay
mangangahulugang hanapbuhay para sa mga tao, subalit nangangahulugan din ito
ng pagkawasak ng kapaligiran lalo na ang ilog na siyang pinagkukunan ng tubig at
pagkain. Sa kaniyang pagmumuni-muni, nagkaroon siya ng desisyon na tatanggihan
ang alok ng mining company.
8
Susi sa
Pagwawasto
Tuklasin
Pagyamanin
Subukin
1. Tao.
1. b 2. Ang sagot ay maaaring magkaiba-iba.
2. a 3. Ang sagot ay maaaring magkaiba-iba.
3. d 4. Ang sagot ay maaaring magkaiba-iba.
4. c
Isagawa
5. a 1–5. Ang sagot ay maaaring magkaiba-iba.
6. a
7. c Tayahin:
8. a
9. b 1. c 6. c
2. a 7. d
10. a
3. a 8. a
4. d 9. a
5. c 10. a
Karagdagang Gawain
1. panunuhol (bribery)
2. Ang sagot ay maaaring magkaiba-iba.
3. Ang sagot ay maaaring magkaiba-iba.
Sanggunian
Aklat
Brizuela, Mary Jean B. et al., 2015, Edukasyon sa Pagpapakatao: Modyul para sa Mag-aaral-
Ikasampung Baitang, Unang Edisyon, 5th Floor Mabini Bldg.,DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig
City, Philippines 1600
Internet
Google
https://prezi.com/jmtu-6-prrph/mga-sakit-na-nakukuha-sa-maruming-tubig/
https://www.doh.gov.ph>climate –change
https://www.healthinfotranslations.org
9
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
10