10

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikaapat na Markahan – Modyul 2:
Ang Tao Bilang Tagapangalaga ng
Kalikasan
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang
Ikaapat na Markahan – Modyul 2: Ang Tao Bilang Tagapangalaga ng Kalikasan
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mgamaaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabassatelebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mgat agapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Cheril E. Acquiatan

Editor:
Tagasuri: Remedios A. Loque, Fhelma O. Camacho, Herbert P. Delgado
Tagaguhit:
Tagalapat: Wedzmer B. Munjilul
Tagagawa ng Template: Neil Edward D. Diaz
Tagapamahala:
Allan G, Farnazo Reynaldo M. Guillena
Mary Jeanne B. Aldeguer Alma C. Cifra
Analiza C. Almazan Aris B. Juanillo
Ma. Cielo D. Estrada Lydia V. Ampo

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Davao City

Office Address: DepEd Davao City Division, Elpidio Quirino Ave., Davao City
Telefax: 224-3274
E-mail Address: davaocity.division@deped.gov.ph
 10

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikaapat na Markahan – Modyul 2:
Ang Tao Bilang Tagapangalaga ng
Kalikasan
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang
kaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito.
Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang
hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod
dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang
mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong
pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral
habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan
ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang mga sumusunod ay mga paalala kung paano gagamitin ang
modyul:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag susulatan ang
bawat pahina nito. Gumamit ng ibang papel na maaaring sulatan
ng mga kasagutan mula sa iba’tibang kasanayan.
2. Huwag kalimutang sagutan ang Subukin Natin bago dumako sa
susunod na gawain.
3. Basahin at unawaing mabuti ang mga panuto bago isagawa ang
mga gawain.
4. Inaasahan ang inyong katapatan at integridad sa pagsagawa,
pagsagot at pagwawasto ng mga gawain.
5. Tapusin muna ang hinihingi ng bawat bahagi bago pa dumako sa
susunod na gawain.
6. Isauli/ Ipasa ang modyul sa inyong guro o tagapagdaloy
pagkatapos ng mga gawain.
Kung mayroon kayong hindi naintindihan at nahihirapan sa
pagsagot sa mga inilaang gawain, huwag mag-atubiling magtanong sa
inyong guro o tagapagdaloy. Tandaan na hindi ka nag-iisa sa gawaing
ito. Inaasahan naming na sapamamagitan ng modyul na ito, ay
mararanasan mo ang isang makabuluhan, masining at malalim na
pagkatuto at pag-unawa sa mga kasanayang pampagkatuto. Kaya mo
yan!

ii
 Alamin Natin

Ang modyul na ito ay isinulat para matugunan ang iba’t ibang paraan
ng pagkatuto ng bawat mag-aaral. Sa nakaraang modyul tinalakay natin ang
tungkol sa kalikasan at ang mga maling pagtrato ng tao dito. Inaasahan sa
modyul na ito na lubos mong maintindihan ang kahalagahan ng
pangangalaga sa kalikasan at kung paano natin magagamit ang ating
kapangyarihan upang pangalagaan ang kalikasan para sa kabutihang
panlahat. Ang mga bagay bilang taong nananahan sa mundo, mayroon
tayong direktang ugnayan sa kalikasan, kaya dapat nating pangalagaan at
protektahan ito. Subukan mong palawakin ang iyong pag-unawa kung gaano
kalaki ang iyong magagawa upang maingatan at mapangalagaan ang
kalikasan at ang buong sangnilikha.

Mga kasanayang pampagkatuto:

1.1. Napangangatwiranan na:

a. Maisusulong ang kaunlaran at kabutihang panlahat kung ang lahat
ng tao ay may paninindigan sa tamang paggamit ng kapangyarihan
at pangangalaga sa kalikasan.
b. Lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo, dahil nabubuhay tayo
sa iisang kalikasan (Mother Nature)
c. Inutusan tayo ng Diyos na alagaan ang kalikasan (stewards) at
hindi maging tagapagdomina para sa susunod na henerasyon.
d. Binubuhay tayo ng kalikasan. (EsP10PB-IIIh-12.3)

1.2. Nakabubuo ng mapaninindigang posisyon sa isang isyu tungkol sa

paggamit ng kapangyarihan at pangangalaga sa kalikasan ayon sa
moral na batayan. (EsP10PB-IIIh-12.4)

1
 Subukin Natin

Panuto: Basahin at unawain ang mga tanong. Piliin ang titik ng tamang
sagot at isulat ang napili mong sagot sa iyong sagutang papel.

1. Bakit kailangang gamitin ng wasto ang kalayaan at kapangyarihan sa

pangangalaga sa kalikasan?
a. Dahil tayo ay malaya, puwede nating gawin ang ating gusto anomang
oras sa kalikasan.
b. Dahil ang kalayaan ang nagbibigay ng kapangyarihan sa tao na i-domina
ang kalikasan.
c. Dahil kaakibat ng kalayaan ang responsibilidad na gawin ang nararapat
para sa kalikasan.
d. Dahil sa kalayaan naipapakita ng tao ang kaniyang kakayahang gamitin
ng lubos ang kalikasan.

2. Bilang mag-aaral ano ang iyong magagawa upang mapangalagaan ang

kalikasan?
a. Bumili ng mga gamit dahil sale ito kahit hindi kailangan.
b. Magtanim ng mga halaman gamit ang mga recycled materials.
c. Panatilihing nakabukas ang gripo habang naghuhugas ng pinggan.
d. Tumulong sa paglilinis at susunugin ang mga basura papel man o
plastik.

3. Sa panahon ng pandemya, paano mo maipapakita ang pangangalaga sa

kalikasan?
a. Pagiging plantito/plantita.
b. Pagsuot ng washable face mask.
c. Pagsusunog ng mga disposable face mask.
d. Paggamit ng gadgets ng walang pakundangan.

4. Bakit kailangang magkaroon ng paninindigan ang tao sa pangangalaga sa

kalikasan?
a. Mahalagang magkaroon ng paninindigan ang tao sa pangangalaga sa
kalikasan dahil ang tao ay may kapangyarihang abusuhin ang
kalikasan.
b. Mahalagang magkaroon ng paninindigan ang tao sa pangangalaga sa
kalikasan dahil ang tao ang responsable sa paggamit at pagdomina sa
kalikasan.
c. Mahalagang magkaroon ng paninindigan ang tao sa pangangalaga sa
kalikasan dahil ang tao ang may kakayahang magprotekta at mangalaga
sa kalikasan.

2
 d. Mahalagang magkaroon ng paninindigan ang tao sa pangangalaga sa
kalikasan dahil ang tao ang siyang katiwala at ang maaapektuhan kung
sakaling masira ang kalikasan.

5. Sa anong paraan nahahadlangan ang tao sa pagiging katiwala sa

kalikasan?
a. Pagiging plantito/plantita.
b. Pagsuot ng washable face mask.
c. Pagsusunog ng mga disposable face mask.
d. Paggamit ng gadgets ng walang pakundangan.

Aralin Natin

Panuto: Gamit ang talahanayan, isulat ang mga bagay na nais mong bilhin.
Itala kung ito ba ay kailangan o hindi at nakakatulong ba ito sa pagpapalawig
sa ating responsibilidad sa pangangalaga sa kalikasan.

Magpapaligaya Paano ito

Kailangan
Nais kong ba ito sa akin? makakatulong sa
ba ito o
bilhin Sa anong pangangalaga sa
hindi?
Paraan? kalikasan?

Halimbawa: Oo, dahil Maging responsable sa

Cellphone Oo nakakapag-usap paggamit nito at hindi
ako sa aking mga ako mag-aaksaya ng
kaklase tungkol kuryente sa
sa mga aralin pamamamagitan ng
hindi palagiang pag-
charge

3
Ang Tao at Ang Kalikasan

Ayon sa Bibliya sa aklat ng Genesis, ang tao ay binigyan ng kakayahan

na pangalagaan ang kalikasan ngunit hindi taga domina nito. Ang
kakayahang ito ay may kaakibat na pananagutan dahil ang tao ay mayroon
ding kalayaan na gawin kung ano ang gusto niya. Ibig sabihin may kalayaan
ang tao na gamitin ang kalikasan ngunit gamitin ito ng wasto dahil may
limitasyon at hangganan ang lahat. Dahil sa ang tao ang pinakamatalino at
pinakamataas na uri sa lahat ng nilikha, siya ay itinuturing na may
pinakamahalagang gampanin sa pangangalaga sa kalikasan. Sinasabing ang
kalikasan ay lubhang napinsala dahil sa iresponsableng kilos at gawi ng tao.
Ang pagmamalabis sa sangnihikha ay nagsisimula kung hindi na natin
kinikilala na may mas mataas na makapangyarihan sa lahat. Sa ating
pagpipilit na ang tao ay larawan at kawangis ng Diyos, hindi dapat natin
kalimutan ang katotohanan na ang bawat nilalang ay may layunin at pakay.
Ang lupa at halaman, tubig, mga kabudukan, mga hayop, mga insekto at ang
tao ay magkaka-ugnay. Ito ay nagbubunyag sa katotohanan na dapat
maintindihan na ang bawat nilalang ay hindi isang bagay lamang ngunit may
buhay na dapat igalang at pangalagaan.

Ang Tao Bilang Tagapangalaga ng Kalikasan

Bilang tao, tungkulin natin ang pangalagaan at proteksyonan ang

kalikasan. Sa dinami-daming mga isyung kinakaharap natin ngayon tungkol
sa kalikasan, dapat mas palalimin natin ang ating pag-unawa sa mga dahilan
kung bakit kailangan nating makilahok at magkaroon ng paninindigan para
sa ikabubuti ng kaliksan. Ang mundo ay ang nag-iisang planeta na tahanan
ng tao. May mga pag-aaral na ginawa tungkol sa planetang Mars kung pwede
ba itong matirhan ng tao. Subalit hanggang ngayon wala pa ring mga taong
naipadala upang doon manahan. Ang kabuoang sistema ng mundo ay
komplekado subalit ito ay pinakaangkop para sa tao at iba pang nilikha. Ang
kalikasan ay tumutugon sa mga pangangailangan ng tao. Ang mga punong
kahoy, karagatan, kalupaan at pananim, at mga hayop ay puwedeng gamitin
ng tao. Subalit umabot na sa punto na naaabuso na ito ng tao. Ang
pagkonsumo ay hindi masama. Katunayan, bahagi ito ng ating buhay na
gumamit ng mga bagay mula sa kalikasan upang mabuhay.
Ang problema ay ginawa nating pangangailangan ang mga bagay na
nais natin upang bigyang-katwiran ang labis na pagkonsumo. Ang pag-unlad
ay hindi natin mapipigilan. Subalit ang totoong kaunlaran ay naglalayon ng
pag-igi ng kalidad ng buhay at kailangan isaalang-alang ang kabutihang
panlahat. Utang natin sa kalikasan ang ating ikinabubuhay kaya mayroon
tayong moral na obligasyon na alagaan ito at tiyakin ang kaniyang kaayusan.

4
May responsibilidad tayong siguraduhin na magpapatuloy ang kalikasan sa
pagsuporta sa buhay sa mundo. Kailangan nating panindigan ang tamang
paggamit ng ating kapangyarihan bilang katiwala ng kalikasan upang mas
mapangalaggan at maprotektahan ito. Gayundin, mayroon tayong
pananagutan sa Diyos na nagtalaga sa atin bilang katiwala ng daigdig at ng
lahat ng bagay na nakatira rito.

Gawin Natin

Panuto: Gumawa ng dalawang talata ng iyong sariling pananaw tungkol sa

pangungusap na nasa ibaba. Huwag kalimutang isali ang mga konseptong
iyong natutuhan sa modyul na ito. Isulat ang iyong sagot sa iyong sagutang
papel.

“Creatures exist only in dependence on each other, to complete

each other, in the service of each other.” (Laudato Si #86)
Pamantayan ng Pagmamarka

Nilalaman at Pagka-orihinal - 15
Kaayusan at kalinisan - 10
Kabuuang Puntos 25

Sanayin Natin

Ang Lungsod ng Davao ay mayroong mga konkretong hakbang paano

mapangalagaan ang kalikasan. Isa sa mga ito ay ang Davao City Rainwater
Ordinace of 2009. Layunin ng ordinansa na ito na ang lahat ay hinihikat na
makiisa sa pagkolekta at paggamit ng tubig ulan. Lahat ng mga gusali at
kabahayan ay dapat may mga tamang imbakan sa tubig ulan upang
makatulong na maiwasan ang pagbaha at upang makonserba ang yamang
tubig.
Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon na maging Punong Barangay
sa inyong lugar, ano ang mga hakbang na iyong gagawin upang magkaroon
ng mga polisiya na makakatulong sa pangangalaga sa kalikasan? Paano mo
ito gagawin?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.

5
 Tandaan Natin

Panuto: Gamit ang Graphic Organizer sa ibaba, isulat ang iyong mga
natutunang mga konsepto sa aralin na ang tao bilang tagapangalaga ng
kalikasan.

Paano mo ito maisasabuhay? Bakit mo ito isasabuhay?

Ang tao bilang

tagapangalaga
ng kalikasan

Suriin Natin

Gawain A. Panuto: Basahin at unawain ang mga pangungusap sa

ibaba. Isulat ang salitang TAMA kung ang pahayag ay nagsasaad ng
katotohanan at MALI kung hindi. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel.

1. Ang pagbili ng mga bagay ay hindi masama ngunit huwag magmalabis.

2. Ang pag-aaksaya ay nagpapakita ng walang paggalang sa kalikasan.
3. Ang tao ay dapat magdomina sa paggamit ng kalikasan.
4. Ang pangangalaga sa kalikasan ay pagpapahiwatig na ginagamit natin
ito bilang kasangkapan lamang.
5. Ang ating paggamit sa kalikasan ng walang pakundangan ay may
epekto sa mga susunod na henerasyon.

6
 Payabungin Natin

Panuto: Sumulat ng isang position paper tungkol sa mga isyung nagaganap

sa ating kalikasan. Ilahad ang iyong sariling pananaw at paniniwala kung
bakit ito nakasama sa kalikasan at kung papaano mo mapangangalagaan
ang kalikasan. Ilan sa mga halimbawa ng mga isyung ito ay ang illegal
fishing at improper waste disposal. Isulat ito sa iyong sagutang papel at
sundin ang pormat sa ibaba.
Pormat:
I. Title Page
II. Panimula
a. Pagpapakilala ng paksa
b. Ang sariling pananaw sa isyu
III. Mga argumento sa isyu (Bakit may sang-ayon at di sang-ayon?)
a. Buod ng mga argumento
b. Mga impormasyon na sumusuporta sa mga argumento
IV. Ang iyong sariling posisyon sa isyu
a. Ang iyong opinyon at mga ebedensiya sa iyong pagsang-ayon o
hindi
V. Konklusyon
a. Buod ng iyong posisyon
b. Plano ng pagkilos
VI. Sanggunian

Rubrik:

Kraytirya 5 4 3 2 1
Naipakita ang Naipakita ang Ang lahat ng Nawala ang Nawala ang
lahat ng mga lahat ng mga elemento ay ilang mga elemento;
elemento; elemento; naipakita; di elemento; di hindi
lubos na lubos na gaanong gaanong organisado ang
mahusay ang mahusay ang organisado organisado at walang tamang
Pormat organisas-yon; organisas- at maayos maayos ang daloy ng
maayos at yon; ang daloy ng daloy ng impormas-yon
lohikal ang dumadaloy ng impormas- impormas-
daloy ng maayos ang yon yon
impormas-yon mga
impormas-yon
Kalidad ng Tumpak ang May kaunting Kapansin- Regular na Malimit na
pagsulat paraan ng pagkaka-mali, pansin ang pagkakamali pagkakamali
pagkakasu-lat; ngutnit hindi ilang mga na naka- na naka-
mataas ang makaa-apekto pagkaka- aapekto sa aapekto sa
kalidad ng sa kalidad ng mali, at sa daloy at daloy at
gawa gawa ilang kahulugan kahulugan ng
pagkaka- ng papel papel; mababa
taon ay ang kalidad ng
naka- gawa
aapekto sa

7
 daloy at
kahulugan
ng papel
Posisyon Komprehensibo May Bahagyang Mahina at Hindi mabisa
, may katuturan, mahina o may kakula- at kulang ang
katuturan, at tumpak, may kakula- ngan sa paliwanag sa
tumpak ang malinaw, at ngan sa pagpapa- sariling
pagkaka- mahusay na pagpapa- liwanag ng posisyon
paliwanag ng naipapa- liwanag sa sariling
sariling liwanag ang sariling posisyon
posisyon sariling posisyon
posisyon

Pagnilayan Natin

Panuto. Pagnilayan ang sumusunod na pangungusap at isulat ang iyong

reyalisasyon sa iyong sagutang papel.

1. Napakapalad ko dahil may biyayang kaloob ang kalikasan.

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_________________________________________________________

2. Ang kalikasan, ako at ang iba pang nilikha ay magkaugnay.

________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_________________________________________________________

3. Mahalaga ang pag-unlad ngunit hindi ako nag-aalala na gamitin muli,

kumpunihin o i-recycle ang mga kagamitan.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_________________________________________________________

8
 9
Suriin Natin Subukan Natin
1. Tama 1. C
2. Tama 2. B
3. Mali 3. A, B
4. Mali 4. D
5. Tama 5. C, D
Susi sa Pagwawasto
 Sanggunian

Brizuela, Mary Jean B. et. Al., EdukasyonsaPagpapakatao Grade 10 Modyul

para sa Mag-aaral. FEP Printing Corporation, 2015. Pasig City,
Philippines

EnglishC.S.R, Leo James,English-Tagalog Dictionary.Cacho Hermanos

Inc.2008. Mandaluyong City, Philippines.

Laudato Si.Paulines Publishing House.2015.Pasay City, Philippines

10
Para sa mga katanugan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Region XI Davao City Division

DepEd Davao City, Elpidio Quirino Ave., Davao City

Telefax: 224-3274

Email Address: davaocity.division@deped.gov.ph