Professional Documents
Culture Documents
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 4:
Paggalang sa Buhay
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang
Ikatlong Markahan – Modyul 4: Paggalang sa Buhay
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.
BumuosaPagsusulat ng Modyul
Manunulat: Charon C. Manongtong
Editor:
Tagasuri: Remedios A. Loque, Cora Amaro, Phelma O. Camacho at Herbert Delgado
Tagaguhit:
Tagalapat: Leonard O. Eleobido
Tagagawa ng Template: Neil Edward D. Diaz
Tagapamahala:
Evelyn R. Fetalvero Reynaldo M. Guillena
Mary Jeanne B. Aldeguer Alma C. Cifra
Analiza C. Almazan Aris B. Juanillo
Ma. Cielo D. Estrada Lydia V. Ampo
Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong
pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral
habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan
ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang mga sumusunod ay mga paalala kung paano gagamitin ang
modyul:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag susulatan ang
bawat pahina nito. Gumamit ng ibang papel na maaaring sulatan
ng mga kasagutan mula sa iba’t-ibang kasanayan.
2. Huwag kalimutang sagutan and Subukin Natin bago dumako sa
susunod na gawain.
3. Basahin at unawaing mabuti ang mga panuto bago isagawa ang
mga gawain.
4. Inaasahan ang inyong katapatan at integridad sa pagsagawa,
pagsagot at pagwawasto ng mga gawain.
5. Tapusin muna ang hinihingi ng bawat bahagi bago pa dumako sa
susunod na gawain.
6. Isauli/Ipasa ang modyul sa inyong guro o tagapagdaloy
pagkatapos ng mga gawain.
Kung mayroon kayong hindi naintindihan at nahihirapan sa
pagsagot sa mga inilaang gawain, huwag mag-atubiling magtanong sa
inyong guro o tagapagdaloy. Tandaan na hindi ka nag-iisa sa gawaing
ito. Inaasahan naming na sa pamamagitan ng modyul na ito, ay
mararanasan mo ang isang makabuluhan, masining at malalim na
pagkatuto at pag-unawa sa mga kasanayang pampagkatuto. Kaya mo
yan!
1
Alamin Natin
“Yamang ginawa ang tao ayon sa larawan ng Diyos, kung gayon, ang
pagkitil sa buhay ay pagwasak sa pinakamahalaga at pinakabanal na bagay
sa daigdig.” – William Barclay.
Subukin Natin
Panuto: Basahin at unawain ang sumusunod na katanungan. Piliin
ang titik ng tamang sagot at isulat sa iyong sagutang papel.
2
3. Saan nagkapantay-pantay ang mga tao?
a. Sa paningin ng Diyos at ng lipunan.
b. Sa pagmamahal ng kani-kanilang pamilya.
c. Sa kanilang dignidad bilangtao at ang karapatan na dumadaloy mula
rito.
d. Sa pagdating ng huling yugto ng kaniyang buhay sa daigdig.
Aralin Natin
Gawain 1
Panuto: Balikan mo ang mahahalagang pangyayari sa iyong buhay,
positibo man o negatibo. Magtala ng isang negatibo at isang positibong
pangyayari mula sa iyong mga naging karanasan. Sabihin kung ano ang
naging epekto nito sayo? Paano ito nakatulong sa iyo upang mabago ang
pagtingin mo sa buhay?
Negatibo___________________________________________________________________
Positibo ____________________________________________________________________
Epekto_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
3
Ang buhay ay nararapat na kalingain, pagyamanin, at paunlarin
upang ito ay magamit sa paghanap ng katotohanan at tuparin ang kalooban
ng Diyos.
Panuto: Ano ang iyong naisip at naramdaman kapag narinig mo ang salitang
“buhay”? Ano ang kadalasan mong naiiugnay sa buhay? Subukin mong itala
ang lahat ng iyong kaisipan at damdamin ukol sa buhay sa pamamagitan ng
pagsulat sa bawat kahong nakaugnay rito.
BUHAY
Sagutin Mo
1. Ano ang sinasabi nito kaugnay ng iyong paniniwala ukol sa buhay?
2. Paano nahubog ang ganito mong paniniwala?
4
Ang “pagpapahalaga sa sarili” at “paggalang sa sarili” o paggalang sa
buhay ay may malaking pagkakaiba. Ang pagpapahalaga sa sarili ay
medaling tumawid sa linya sa kahanga-hanga dahil kahit ang mga serial
killer ay may napakalaking halaga ng pagpapahalaga sa sarili. Ang respeto sa
sarili sa kabilang banda ay may kinalaman sa paghawak sa iyong sarili sa
isang pamantayan. Nangangahulugan ito ng paggawa ng pinakamainam na
pagpapasya sa kahit anong mapanghamong sitwasyon. Kaya kailangan
nating ihinto ang labis na pagtuon ng pagpapahalaga sa sarili at tulungan
ang bawat isa na igalang ang sarili.
Basahin ito
Iba’t ibang kahulugan ng buhay ayon kay Mother Theresa ng India:
Ang buhay ay oportunidad, makinabang ka dito.
Ang buhay ay maganda, hangaan mo ito.
Ang buhay ay kaligayahan, tikman mo ito.
Ang buhay ay isang pangarap, tanggapin mo ito.
Ang buhay ay isang hamon, harapin mo ito.
Ang buhay ay gawain, tapusin mo ito.
Ang buhay ay laro, laruin mo ito.
Ang buhayay isang pangako, punan mo ito.
Ang buhay ay kalungkutan, lampasan mo ito.
Ang buhay ay isang awit, kantahin mo ito.
Ang buhay ay isang laban, tanggapin mo ito.
Ang buhay ay isang trahedya, harapin mo ito.
Ang buhay ay isang pakikipagsapalaran, harapin mo ito.
Ang buhay ay suwerte, gawin mo ito.
Ang buhay ay buhay, ipaglabanmoito.
5
2. Paggamit ng ipinagbabawal na gamot – ay tumutukoy sa anomang
sangkap, hindi kasama ang tubig at pagkain na nakakapagpapabago sa
takbo ng kaisipan ng tao at katawan din ng tao. Kinabibilangan ang mga
bawal na gamot ang mga produktong drogang may kapeina, tabako, mga
nalalanghap na sangkap o mga inhalante, ang marihuwana o cannabis,
heroina, at mga isteroyd.
Gawin Natin
Sanayin Natin
Panuto: Suriin ang sumusunod na sitwasyon. Ibigay ang maaari mong gawin
sa pagharap sa mga ito.Isulat ang sagot sa malinis na papel.
6
kanilangpamilyaupangmanatilingbuhaysi Agnes. Hindi mayaman ang
kanilang pamilya. Sa iyong palagay, makatuwiran bang ipagpatuloy ang life
support system kahit maubos ang kanilang kabuhayan? O nararapat
natanggapin na lamang ang kaniyang kapalaran gayong mamamatay rin
naman si Agnes?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
2. May sakit ang ina ni Nicole. Iniwan na rin sila ng kanyang ama. Siya
nalang ang maaring sumalo sa lahat ng responsibilidad sa pamilya. Minsan
naisip niya nam agpakamatay na lang para matapos na ang kanyang
problema. Tama kaya ang gagawin ni Nicole na tapusin nalang ang
kanyang buhay upang matapos na ang kanyang problema?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
7
Panuto: Batay sa ginawang pagsusuri sa bawat situwasyon sa itaas, isulat
ang buod ng iyong sagot gamit ang tsart sa ibaba.
Tanong:
1. Naging madali ba sa iyo ang pagbuo ng iyong posisyon sa bawat
situwasyon?
2. Ano ang iyong naging moral na batayan sa iyong nagawang posisyon?
3. Bilang kabataan, ano ang hamon na ipinararating sa iyo ng mga reyalidad
na ito sa ating lipunan?
Tandaan Natin
Upang mapagtagumpayan ng tao ang anomang hamon ng buhay,
mahalagang linangin niya ang sumusunod:
• Pagtaas ng kamalayan ukol sa sarili at kakayahang matuto mula sa mga
karanasan o tinatawag na panloob na karunungan.
• Pagkakaroon ng malalim at mabuting ugnayan sa kapuwa.
• Pagkakaroon ng matibay na pananalig sa Diyos.
8
10. Ang buhay ay nararapat na kalingain, pagyamanin, at paunlarin upang
ito ay magamit sa paghanap ng ____________________ at tuparin ang
kalooban ng Diyos.
Suriin Natin
GAWAIN A
Panuto: Magbalik-tanaw sa mga nagawang kilos o pasyang mali na
nagpapakita ng di paggalang sa buhay. Punan ang tsart sa ibaba.
2.
3.
4.
5.
Sagutin Mo
Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong at isulat ang sagot sa iyong
sagutang papel.
1. Ano ang iyong natuklasan sa naging gawain?
2. Maaari pa bang maiwasto ang maling pananaw sa paggalang sa buhay?
9
GAWAIN B
Panuto: Basahin ang kuwento.
Panuto: Talakayin ang mga tanong. Isulat ang sagot sa iyong sagutang
papel.
1. Gaano nga ba kahalaga ang ating buhay?
2. Paano mo masasabi na pinapahalagahan mo ang iyongbuhay?
3. Ano-anong bagay ang maaaring magpakita na may paninindigan ang
tao sa paggalang sa buhay?
10
Payabungin Natin
Panuto: Sa pagkakataong ito ay napatunayan mo nang sagrado ang
buhay nakaloob ng Diyos sa iyo. Balikan mo ang iba’t ibang isyu tungkol sa
buhay at pag-aralan ang mga argument sa mga isyung ito na inilahad sa
bahagi ng Aralin Natin. Sumulat ng isang position paper na maglalahad ng
iyong sariling pananaw sa mga gawaing taliwas sa batas ng Diyos at
kasagraduhan ng buhay. Sundin and pormat sa ibaba. Gawin ito sa malinis
na papel.
I. Title Page
II. Panimula
A. Pagpapakilala ng paksa
B. Ang sariling pananaw sa isyu
III. Mga Argumento sa Isyu
A. Buod ng mga argumento
B. Mga impormasyong sumusuporta sa mga argumento
C. Mga ebidensiya para sa mga argumento
IV. Ang Sariling Posisyon sa Isyu
A. Unang punto ng iyong posisyon
1. Opinyon sa unang punto
2. Mga ebidensiya
B. Ikalawang punto ng iyong posisyon
1. Opinyon sa ikalawang punto
2. Mga ebidensiya
C. Ikalawang punto ng iyong posisyon
1. Opinyon sa ikatlong punto
2. Mga ebidensiya
V. Konklusyon
A. Buod ng iyongposisyon Rubrics
B. Plano ng pagkilos(Pagsulat ng Position Paper)
VI. Sanggunian
Kraytirya 5 4 3 2 1
Pormat Naipakita ang lahat Naipakita ang Ang lahat ng mga Nawawala ang Nawawala ang
• Title Page ng mga elemento; lahat ng mga elemento ay ilang mga mga elemento;
• Panimula lubos na mahusay elemento; naipakita; Di elemento; Di hindi organisado
• Mga ang organisasyon; mahusay ang gaanong gaanong at walang
argument sa maayos at lohikal organisasyon at organisado at organisado at tamang daloy ng
isyu ang daloy ng dumadaloy nang maayos ang daloy maayos ang impormasyon.
• Ang Sariling impormasyon. maayos ang mga ng impormasyon. daloy ng
Position sa impormasyon. impormasyon.
isyu
• Konklusyon
• Sanggunian
11
Tumpak ang May Kapansin-pansin Regular Malimitnapagkak
paraan ng kauntingpagkak ang napagkakamalin amali ng
pagkasulat; mataas amali, ilangmgapagkaka anakaaapektosa nakaaapektosad
Kalidad ng ang kalidad ng ngunithindimak mali, at daloy at aloy at
Pagsusulat gawa. aaapektosakalid sailangpagkakata kahulugan ng kahulugan ng
ad ng gawa. on ay papel; mababa papel; mababa
nakaapekto, ang kalidad ng ang kalidad ng
sadaloy o gawa. gawa.
kahulugan ng
papel.
Nagpapakita ng Mahusay ang Sapat ang Kulang sa Walang
masusing pagsusuri ng pagsusuri ng mga pagsusuri ng pagsusuri ng
pagsusuri ng mga mga argumento; argumento; mga argument mga argumento;
Pagsusuri ng mga argumento; mataas Nagpapakita Katamtaman ang maging ang Kulang ang
Argumento ang antas ng nang mataas na antas ng paghahambing, paghahambing,
paghahambing, antas ng paghahambing, pag-iiba at pag-iiba at
pag-iiba, at paghahambing, pag-iiba at pagsusuri. pagsusuri.
pagsusuri. pag-iiba at pagsusuri.
pasusuri.
Komprehensibo, May katuturan, Bahagyang Mahina at may Hindi mabisa at
may katuturan, at tumpak, mahina o may kakulangan sa kulang ang
Posisyon tumpak ang malinaw at kakulangan sa pagpapaliwanag paliwanag sa
pagkakapaliwanag mahusay na pagpapaliwanag ng sariling sariling
ng sarilingposisyon. ipinaliwanag ang ng sariling posisyon. sposisyon.
sariling posisyon.
posisyon.
Pagnilayan Natin
Panuto: Sumulat sa magulang ng liham pasasalamat at kahilingan sa
pagpapatuloy ng buhay.
__________________
_____________________,
______________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________.
______________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________.
________________,
_________________
12
13
TANDAAN NATIN
1. pakundangan
2. paglapastangan
3. pinakamataas
4. Alkoholismo
5. Mabuti
6. Larawan
7. Didnidad
8. Paunlarin
9. Harapin
10.katotohanan
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Agapay, Ramon B. Ethics and the Filipino: A Manual on Morals for Students
and Educators. National Bookstore Inc. 2007. Mandaluyong City,
Philippines
Pojman, Louis P. Life and Death: Grappling with the Moral Dilemmas of our
Time (Second Edition): Wadsworth Publishing Company Publishers, Inc.
1990. Canada
Arguments For and Against Abortion: 2013 Retrieved October 27, 2014 from
http://www. soc.ucsb.edu/sexinfo/article/arguments-and-against-
abortion
14
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Telefax: 224-3274