Araling Panlipunan – Ikasampung Baitang

Ikaapat na Markahan – Modyul 10: Pagtugon ng Pamahalaan sa mga

sumusunod na Isyu: Illegal Drugs, Terorismo, Rebelyon, Diskriminasyon sa
mga Health Workers sa Isyu ng COVID 19, Isyu sa larangan ng Malayang
Pamamahayag, at Desaparecidos
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi ang sinuman sa anumang akda ng Pamahalaan ng
Pilipinas. Gayunpaman, kailangan na may pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o
brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa
modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
malikom ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi
inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang
anumang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda.
Walang anumang bahagi ng nilalaman nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anumang paraan nang walang pahintulot sa kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Dibisyon ng Lungsod ng Pasig.

Komite sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Lorena B. Vega
Editor: Lorena B. Vega
Tagasuri: Lerma L. Villamarin
Tagaguhit: Ernesto D. Tabios
Tagalapat:
Tagapamahala: Ma. Evalou Concepcion A. Agustin
OIC-Schools Division Superintendent
Carolina T. Rivera, CESE
OIC-Assistant Schools Division Superintendent
Victor M. Javeña EdD
Chief, School Governance and Operations Division
Manuel A. Laguerta EdD
OIC Chief, Curriculum Implementation Division
Education Program Supervisors

Librada L. Agon EdD (EPP/TLE/TVL/TVE)

Liza A. Alvarez (Science/STEM/SSP)
Bernard R. Balitao (AP/HUMSS)
Joselito E. Calios (English/SPFL/GAS)
Norlyn D. Conde EdD (MAPEH/SPA/SPS/HOPE/A&D/Sports)
Wilma Q. Del Rosario (LRMS/ADM)
Ma. Teresita E. Herrera EdD (Filipino/GAS/Piling Larang)
Perlita M. Ignacio PhD (EsP)
Dulce O. Santos PhD (Kindergarten/MTB-MLE)
Teresita P. Tagulao EdD (Mathematics/ABM)
Inilimbag sa Pilipinas, Kagawaran ng Edukasyon – Pambansang Punong Rehiyon
Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig
 Araling
Panlipunan 10
Ikaapat na Markahan
Modyul para sa Sariling Pagkatuto 10
Pagtugon ng Pamahalaan sa mga
sumusunod na Isyu: Illegal Drugs,
Terorismo, Rebelyon, Diskriminasyon
sa mga Health Workers sa Isyu ng
COVID 19, Isyu sa larangan ng
Malayang Pamamahayag, at
Desaparecidos
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 10 ng Modyul 10
para sa araling Pagtugon ng Pamahalaan sa mga sumusunod na Isyu: Illegal
Drugs, Terorismo, Rebelyon, Diskriminasyon sa mga Health Workers sa Isyu
ng COVID 19, Isyu sa larangan ng Malayang Pamamahayag, at Desaparecidos!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang idinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig na
pinamumunuan ng Nanunuparang Pinuno-Tanggapan ng Pansangay na
Tagapamanihala, Ma. Evalou Concepcion A. Agustin, sa pakikipag-ugnayan sa
Lokal na Pamahalaan ng lungsod sa pamumuno ng butihing Punong Lungsod, Kgg.
Victor Ma. Regis N. Sotto, upang matulungang makamit ng mag-aaral ang
pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan
ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Inaasahan na sa pamamagitan ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay

makauugnay sa pamamatnubay at malayang pagkatuto ng mga gawain ayon sa
kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral
na makamit ang mga kasanayang pang-ika-21 siglo lalong-lalo na ang 5 Cs
(Communication, Collaboration, Creativity, Critical Thinking and Character) habang
isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa pangunahing teksto, makikita ang pinakakatawan ng

modyul sa loob kahong ito:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala at
estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 10 Modyul 10 ukol sa

Pagtugon ng Pamahalaan sa mga sumusunod na Isyu: Illegal Drugs, Terorismo,
Rebelyon, Diskriminasyon sa mga Health Workers sa Isyu ng COVID 19, Isyu sa
larangan ng Malayang Pamamahayag, at Desaparecidos!

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan.

Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-
aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

MGA INAASAHAN
Sa bahaging ito malalaman mo ang mga dapat mong
matutuhan pagkatapos mong makumpleto ang modyul.

PAUNANG PAGSUBOK
Dito masusukat ang dati mo nang kaalaman at mga dapat mo
pang malaman sa paksa.

BALIK-ARAL
Dito masusukat ang iyong matutuhan at naunawaan sa mga
naunang paksa.

ARALIN
Tatalakayin sa bahaging ito ang aralin batay sa kasanayang
pampagkatuto.

MGA PAGSASANAY
Sa bahaging ito, pagbibigay ng guro ng iba’t ibang pagsasanay
na dapat sagutin ng mga mag-aaral.

PAGLALAHAT
Sa bahaging ito ibunuod ang mahahalagang konsepto na dapat
bigyang-halaga.

PAGPAPAHALAGA
Sa bahaging ito ay titiyakin kung ang mga kasanayang
pampagkatuto ay naiuugnay at nailalapat sa inyong mga
pagpapahalaga.

PANAPOS NA PAGSUSULIT
Dito masusukat ang mga natutuhan ng mga mag-aaral.
 MGA INAASAHAN
Nasusuri ang kahalagahan ng pagsusulong at pangangalaga sa karapatang pantao
sa pagtugon sa mga isyu at hamong panlipunan.

LAYUNING PAMPAGKATUTO:

Sa pagtatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang:

A. Nasusuri ang pagtugon ng pamahalaan sa mga sumusunod na isyu:

• Illegal Drugs
• Terorismo
• Rebelyon
• Diskriminasyon sa mga Health Workers sa Isyu ng
COVID 19
• Isyu sa larangan ng Malayang Pamamahayag
• Desaparecidos
B. Naipapahayag ang saloobin tungkol sa mga nasabing isyu.
C. Napahalagahan ang pangangalaga sa mga karapatang pantao.

PAUNANG PAGSUBOK
Panuto: Tukuyin ang pinapahayag ng pangungusap. Piliin ang titik ng tamang
sagot mula sa kahon at isulat sa patlang.

_____1. Isang salita na ginagamit upang ilarawan ang hindi pantay na pagtrato sa
isang indibidwal.
_____2. Tumutukoy sa paghihimagsik, pag-aalsa, o pagrerebelde ng mga tao laban
sa pamahalaan.
_____3. Tumutukoy sa anumang sangkap na nakakapagpabago sa takbo ng
kaisipan ng isang tao at katawan din ng tao.
_____4. Salitang Espanyol na ang ibig sabihin ay “mga nawawala”. Mga taong
sapilitang dinukot, kinuha o naglaho na hanggang ngayon ay di pa
natatagpuan.
_____5. Panliligalig, paggamit ng dahas bilang anyo ng dahas bilang anyo ng
pagpilit.

A. Rebelyon D. Illegal Drugs

B. Terorismo E. Diskriminasyon
C. Desaparecidos
 BALIK-ARAL
Panuto: Isaad kung anong Karapatan ang ipinapakita ng mga nasa larawan.

1.___________________________________________________

2.___________________________________________________

3.____________________________________________________

4.___________________________________________________

5. __________________________________________________
 ARALIN

Pagtugon ng Pamahalaan sa mga sumusunod na Isyu: Illegal Drugs, Terorismo,

Rebelyon, Diskriminasyon sa mga Health Workers sa Isyu ng COVID 19, Isyu
sa larangan ng Malayang Pamamahayag, at Desaparecidos

Sa kasalukuyan, maraming mga isyung panlipunan ang kinakaharap ng

ating bansa. Sinisikap ng kasalukuyang administrasyon na matugunan ang mga
isyung ito upang mapanatili ang kaayusan at pangangalaga sa mga batayang
karapatan ng bawat mamamayan.

Sa pamamagitan ng modyul na ito ay sisikapin nating alamin ang mga

hakbang na ginagawa ng pamahalaan upang ito ay tugunan. Hindi ito madali kung
hindi rin makikipagtulungan ang lahat at makikiisa ang bawat isa sa atin.

Ang ganap na pakikiisa ng mamamayan ang susi upang ang mga suliraning
panlipunan na ito ay maiwasan o mapigilan hangga’t maaari. Halina’t alamin natin
ang pagtugon sa mga isyung panlipunan.

• ILLEGAL DRUGS

Mahigit 50,000 ang mga naaresto ng Philippine National

Police (PNP) sa kanilang kampanya kontra iligal na droga
ngayong 2020.
Sa budget hearing ng Department of the Interior and Local
Government (DILG) sa Kamara, sinabi ni PNP Chief Gen.
Camilo Cascolan na aabot sa 50,429 ang naaresto sa war on
drugs ng
pamahalaan sa buong bansa mula Enero 1 hanggang Agosto
31,2020.
Aabot naman sa ₱14.537 billion ang halaga ng mga iligal na droga na nakumpiska
sa buong bansa ngayong taon.
Sumuko naman sa pulisya ang nasa 2,213 na mga sangkot sa iligal na droga
habang 623 ang naitalang nasawi sa anti-drug operations ng PNP ngayong 2020.
Pinagsusumite naman ni Bayan Muna Rep. Carlos Zarate ang PNP ng mga
dokumento sa inquest proceedings gayundin ng inventory sa mga nakumpiskang
armas mula sa mga nasawi sa operasyon laban sa iligal na droga.
Sa budget ng DILG at mga attached agencies nito sa 2021 ay umaabot sa
₱244.309 billion o 2% na mas mataas kumpara sa ₱239.843 billion ngayong 2020.
By: RadyoMan Manila-Sep. 10, 2020
(https://rmn.ph/mahigit-50000-indibidwal-naaresto-ng-pnp-sa-war-on-drugs-ngayong-taon/)

5,856 napatay sa drug war ng pamahalaan –PDEA

MANILA, Philippines — Iniulat ng Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) na

umaabot sa 5,856 drug suspects na ang napapatay simula nang umpisahan ng
pamahalaan ang giyera nito laban sa illegal na droga.
Ang naturang bilang ay mas mababa kumpara sa pagtaya ng ilang non-government
at rights group na nagsabing posibleng aabot na sa may 27,000 ang mga drug
suspects na napapatay sa war on drugs, na inilunsad ni Pangulong Rodrigo
Duterte, simula nang maupo ito sa puwesto.

Sa datos ng PDEA, lumilitaw din na nasa kabuuang 176,777 na ang anti-illegal

drugs operations na naisagawa simula Hulyo 1, 2016 hanggang Agosto 31, 2020,
na nagresulta sa pagkakaaresto ng may 256,788 drug suspects sa buong bansa.

Sa mga nadakip, 10,308 ang itinuturing na high value targets (HVTs), na

kinabibilangan ng may 282 foreign nationals, 352 elected officials, 102 uniformed
personnel, 431 government employees, 2,957 listed targets, 746 drug group leaders
at members, 66 armed group members, 986 drug den maintainers, 229 listed
wanted individuals, 16 celebrities at prominent personalities, at 4,141 naman ang
mula sa high-impact operations.

Nakakumpiska na rin naman ang mga awtoridad ng kabuuang P43.69 bilyong

halaga ng suspected shabu at kabuuang 620 dens at clandestine laboratories ang
kanilang nabuwag.

Umaabot naman sa kabuuang 20,165 barangays ang nalinis na mula sa ilegal na

droga habang 14,171 naman ang hindi pa.

Nakasagip din naman umano sila ng kabuuang 3,322 kabataan na umano’y

sangkot din sa illegal drug activities sa isinagawa nilang mga operasyon.
By: Mer Layson (Pilipino Star Ngayon) September 27, 2020
https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/metro/2020/09/27/2045349/5856-napatay-sa-drug-war-ng-
pamahalaan-pdea

• TERORISMO
Pambobomba sa Jolo ng 2020
Ang mga Pambobomba sa Jolo ng 2020 ay naganap sa oras pasadong 1:00 pm ng
Hapon sa Walled City, Jolo, Sulu, Mindanao katimugang Pilipinas ay sumiklab ang
malakas na magkakasunod ang pagsabog malapit sa isang tindahan, hinda bababa
sa 12 ang naiulat na nautas, 15 rito ang nasawi at 78 ang sugatan.
5 sundalo ang naiulat na nasawi kabilang ang ilang mga bata na kasama sa 14 na
namatay, Pinagsasapantahaan ang isang babae na suicide bomber sa magkasunod
na pagsabog, ang unang pagsabog ay naganap sa bungad ng tindahan ay 100 ang
metrong layo sa pangalawang pagsabog na yumanig malapit sa isang simbahan ng
1:00 pm.
Sinabi ng isang militar na pinaghinalaan ang pambobomba na isang eksperto ay
siya ang nasa likod ng pagsabog sa Katedral ng Jolo isang taon ang nakalipas.
Ang Jolo ay ang kapitolyo ng Sulu, sa loob ng ilang dekada, kumakaharap ang
lalawigan kasama ang buong rehiyon sa pag-atake ng mga terorista, Ang Sulu ang
may populasyon ng ka musliman at may halong kristiyano na nakapaloob sa
bayan. Ang mga pag-atake ay ang mga pambobomba, pamamaril, pandadakip, na
may armas na Armalite at Improvise Explosive Devices.
Ang mga rebeldeng grupo na Abu Sayaff, Maute at iba pa ang mga nag-aako sa
responsableng pag-atake kapalit ng kanilang mga hangad at ninanais sa
pamamagitan ng ransom.
 ANTI-TERRORISM BILL GANAP NANG BATAS MATAPOS LAGDAAN NI
PANGULONG DUTERTE
written by Gilbert Perdez July 3, 2020

Nilagdaan na ni Pangulong Rodrigo Duterte para maging isang ganap na batas ang
Republic Act No. 11479 o Anti-Terrorism Act of 2020.

Ayon kay Presidential Spokesman Harry Roque, malaki ang maitutulong nito sa
kampanya ng gobyerno laban sa mga naghahasik ng lagim hindi lamang sa
Pilipinas kundi pati na rin sa buong mundo.

Sinabi ni Roque na pinag-aralang mabuti ng Pangulo at ng kanyang legal team ang

anti-terrorism law at tinimbang ding maigi ang pangamba ng mga stakeholders.

Matatandaang kumalat sa social media ang hashtag #JunkTerrorBill mula sa iba’t

ibang sektor dahil sa sinasabing malawak na kahulugan o depinisyon ng
“terorismo” na nakapaloob sa nasabing batas at maaari rin umano itong gamitin
laban sa mga kritiko ng gobyerno.

(https://www.dwiz882am.com/index.php/anti-terrorism-bill-ganap-nang-batas- matapos-lagdaan-ni-pangulong-
duterte/)

• REBELYON

Trillanes inaresto, nagpiyansa

MANILA, Philippines — Naglabas kahapon ng warrant of

arrest at hold departure order (HDO) si Makati Regional
Trial Court Judge Elmo Alameda laban kay Sen. Antonio
Trillanes IV kaugnay sa Proclamation 572 ni Pangulong
Duterte na nagpapawalang-bisa sa ipinagkaloob na amnesty
ng nakaraang administrasyon kaugnay sa kasong rebelyon
ng senador.

Inatasan ni Judge Alameda ng Makati RTC branch 150 ang

court sheriff at Makati police chief na isilbi ang arrest warrant laban kay Trillanes
sa Senado.

Nagtakda naman ng piyansang P200,000 ang korte para sa pansamantalang

kalayaan ni Trillanes sa kasong rebelyon kaugnay sa Manila Peninsula siege noong
November 2007.

Ang Department of Justice (DOJ) ang naghain ng mosyon sa Makati RTC upang
magpalabas ito ng alias warrant of arrest at HDO laban kay Trillanes.

Naroroon din si NCRPO Director Guillermo Eleazar upang samahan ang Makati
police chief at court sheriff sa Office of the Senate Sgt. At Arms (OSAA) at
tanggapan ni Senate President Vicente Sotto III para sa pagsisilbi ng arrest warrant
kay Trillanes.

Dumiretso naman sa Makati RTC branch 150 si Trillanes kasama ang kanyang
abogado na si Atty. Reynaldo Robles upang maghain ito ng piyansang P200,000.
Alas-3:24 ng hapon nang dumating sa Makati City Police si Trillanes, kung saan
isinailalim ito sa documentary procedure o booking procedure gaya ng
fingerprinting at mugshot.

Kahit nakapaglagak ng piyansa, nagpasya pa rin si Trillanes na manatili sa

Senado.

Sinabi ni Trillanes, anumang oras ay puwedeng maglabas din ng warrant of arrest

ang Makati RTC branch 148 kung saan ay binubuhay ang kaso nitong kudeta
kaugnay ng Oakwood mutiny noong 2003.

Bukod dito, may natanggap din siyang report na anumang oras ay puwedeng
siyang arestuhin ng militar batay sa Proclamation 572 ni Pangulong Duterte.

Ayon naman kay Trillanes, natalo ang demokrasya sa araw na ito.

“Nanaig ang kadiliman at kasamaan sa ating bayan. Kung ano mang mangyayari
sa hinaharap, nasa mga kamay na ng sambayanang Pilipino. Makikitang
pinuwersa at binaluktot ang batas,” pahayag ni Trillanes sa pagharap nito sa
media kahapon.

Samantala, sinabi naman ni Presidential Spokesman Harry Roque na nagsalita na

ang korte hinggil sa kaso ni Trillanes kaya dapat itigil na ng mambabatas ang
kanyang drama at sa korte na lamang ito magpaliwanag.

Mula nang ilabas ng Presidente ang Proclamation 572 ay nagsilbing kanlungan ng

mambabatas ang kanyang opisina sa Senado para makaiwas sa pag-aresto sa
kanya ng AFP.
https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/bansa/2018/09/26/1854761/trillanes-
inaresto-nagpiyansa

Ang kasong ito ay patuloy pang didinggin sa korte at ating aantabayanan

ang magiging hatol ng hukuman ng bansa.

• Diskriminasyon sa mga Health Workers sa Isyu ng COVID

Duterte sa nanghaharass ng health workers: Dalhin mo sa Bicutan,
huwag mong i-release

INATASAN ni Pangulong Duterte ang agarang pag-aresto sa mga sangkot sa

panghaharass ng mga health workers.
“I’d like to order the police. If there’s a report of somebody harassing or facing a
discriminatory act, you arrest the person. Huwag mong bitawan hanggang hindi ko
sinabi na bitawan. Tawagan ko lang kayo kung panahon na ano. Lalo na ‘yang
binabato ‘yung bahay. Hulihin mo. Dalhin mo sa Bicutan, huwag mong i-release,”
sabi ni Duterte sa kanyang public address.
Idinagdag ni Duterte na hindi katanggap-tanggap ang nangyayaring
diskriminasyon sa mga frontliners ngayon panahon ng pandemic dulot ng
coronavirus disease (COVID-19).
“Alam mo, ‘pag tinamaan kayo ng COVID, didiretso kayo sa ospital pagka grabe na
kayo. Sinong nagsusugal ng buhay nila doon? ‘Yung mga doktor pati ‘yung health
workers,” ayon pa kay Duterte.
Idinagdag pa ni Duterte na naglinis na ng kanilang katawan ang mga health
workers bago pa man lumabas ng ospital.
By Bella Cariaso April 14,2020
(https://bandera.inquirer.net/248197/duterte-sa-nanghaharass-ng-health-workers-dalhin-mo-sa-bicutan-huwag-mong-i-
release#ixzz6bO3nEWCt)

Ang pahayag na ito ng Pangulong Rodrigo Duterte ay nagpapakita lamang

ng kanyang pagpapahalaga sa malaking papel na ginagampanan ng ating mga
health workers at frontliners laban sa pandemic na dulot ng COVID19.

• Isyu sa larangan ng Malayang Pamamahayag

Press freedom patuloy na irerespeto ng Duterte admin – Andanar

Nakikiisa ang gobyerno ng Pilipinas sa selebrasyon ng Press

Freedom Day.
Ito ang inihayag ng Malacañang sa harap ng patuloy na
banat ng mga kritiko ng Duterte administration na sinisikil
ang karapatan at kalayaan ng ilang mamamahayag na
kritikal sa gobyerno.

Sinabi ni Presidential Communications Operations Office

(PCOO) Secretary Martin Andanar na patuloy na igagalang ng Duterte
administration ang kalayaan sa pamamahayag.
Patunay aniya dito ang pagtatag ng gobyerno ng Presidential Task Force on Media
Security na nangangalaga sa kaligtasan at karapatan ng mga mediamen sa bansa.
“Tayo naman po ay kaisa ng lahat ng mediamen sa bansa at sa buong mundo sa
pagsusulong at pangangalaga sa karapatan sa press freedom. Aasahan niyo po na
patuloy na irerespeto ng Duterte administration ang press freedom sa bansa
taliwas sa mga alegasyon ng iilan.

Bukod sa pagpapahalaga sa press freedom, sinabi ni Andanar na patuloy din ang

kampanya ng PCOO laban sa disinformation o pagpapakalat ng fake news ng mga
kalaban ng gobyerno na ang layunin ay sirain ang bansa.

“Tayo naman po sa PCOO ay patuloy ang kampanya natin laban sa disinformation

o pagpapakalat ng fake news sapagkat isa po ito sa sumisira sa malayang
pamamahayag,” dagdag pa ni Andanar.
By Aileen Taliping May3, 2019
(https://tnt.abante.com.ph/press-freedom-patuloy-na-irerespeto-ng-duterte-admin-andanar/)

• DESAPARECIDOS
1. Ano ang Desaparecidos?

Ang Desaparecidos ay salitang Espanyol na ang ibig sabihin ay “mga

nawawala”. Sa Argentina, napopularisa ang salitang ito sa konteksto ng aktibong
pakikibaka ng mamamayan laban sa diktadurang military ni Jorge Rafael Videla.
Mula 1976 hanggang 1983, may naitalang 9,000 ang nawawala doon. Sila ay yaong
mga naakusahan ng subersyon, dinukot at pinatay s autos ng mga diktatura at
ibaon nang walang mapagkilanlan. DESAPARECIDOS

Sa Pilipinas, ang Desaparecidos ay bukluran ng mga pamilya ng mga

biktima ng sapilitang pagkawala. Ito ay isang kolektibong ekspresyon ng pagnanais
ng mga kaanak na hanapin at matagpuan ang kanilang mga mahal sa buhay sa
pamamagitan ng pagbibigay at pagtanggan ng lakas mula sa isa’t-isa.
 2. Ano ang sapilitang pagkawala?

Ang SAPILITANG PAGKAWALA o ENFORCED DISAPPEARANCE ay

kinatatampukan ng mga sumusunod na katangian:

• iligal, sapilitan, lihim o lantarang pagdukot, pagkuha at pagtatago sa

isa o mahigit pang indibidwal
• ginawa ng mga nakilala o di nakilalang opisyal ng gobyerno, mga may
kapangyarihan at/o kanilang mga ahente; mga regular na puwersang
panseguridad ng gobyerno (militar at/o pulisya),pwersang paramilitar
(CAFGU at/o CVO) at/o kanilang mga ahente (bidyilantes, at mga bayarang
mamamatay-tao)
• ito ay may kadahilanang pulitikal, maaaring takutin, dahasin,
tortyurin, kuhanan ng impormasyon, saktan at sa kalaunan ay
patayin ang biktima. Batay sa batas kung lumampas sa tatlumpu’t
anim na oras at nananatiling lihim o itinatanggi ang kinaroroonan ng
biktima, ito ay kaso ng sapilitang pagkawala

3. Ano ang kadalasang motibo sa mga kaso ng sapilitang pagkawala?

Pinatutunayan na ang mahabang listahan ng mga kaso ng sapilitang
pagkawala ang motibong pulitikal. Sa ilalim ng batas military ng administrasyong
Marcos ang kaso ng mga sapilitang pagkawala ay nagging isang lehitimong paraan
upang patahimikin ang mga legal at demokratikong organisasyon. Isa sa
pinakaunang biktima nito ay si Carlos Del Rosario, o mas kilala sa pangalang
“Charlie”, isang propesor ng Political Science at History sa PUP. Siya ay
pangkalahatang Kalihim ng Kabataan Makabayan(KM) at kasapi ng Movement for a
Democratic Philippines(MDP) nang siya ay dinukot noong Marso 1971. Hanggang
sa kasalukuyan, wala ni anumang bakas ang kanyang kinahantungan. Sa kabila
ng pagbagsak ng diktaturyang Marcos, at pagpapalit ng iba’t-iang administrasyon
ang biktima ng sapilitang pagkawala ay nagpapatuloy,dumarami ngunit wala ni
anumang batas na naipatupad upang maparusahan ang may sala.
4. Ano ang mga batas at/o karapatang pantao ang nilalabag ng sapilitang
pagkawala?

Ang patuloy na pagdami ng mga kaso ng sapilitang pagkawala ay

tahasang paglabag sa Konstitusyon ng Pilipinas. Binabanggit sa Bill of Rights,
Section 1, Article III na walang sinuman ang pagkakaitan ang sinuman ang
pagkakaitan ng buhay, kayamanan o ari-arian nang hindi sa kaparaanan ng batas,
ni pagkaitan ang sinuman ng pantay na pangangalaga ng batas.
Ang Comprehensive Agreement on the Respect for Human Rights and
Humanitarian Law CARHRIHL) na nilagdaan ng Government of the Republicof the
Philippines (GRP) at National Democratic Front of the Philippines (NDFP) noong
1998 ay kumikilala sa Karapatan sa buhay, lalo na laban sa pag-salvage, sapilitang
pagkawala, masaker at walang patumanggang pambobomba ng mga komunidad.
 5. Bakit kinukunsiderang “karumal-dumal” na paglabag sa karapatang
pantao ang sapilitang pagkawala?

Ang kaso ng sapilitang pagkawala ay walang pagpapahakaga sa

buhay man o kamatayan.

Ang mga pamilya at kaanak ng mga biktima ay biktima rin.

Sinusuong nila ang panganib ng paghahanap. Binabalikat nila ang bigat ng
kawalan ng katiyakan ng kalagayan ng kanilang mahal sa buhay na nabiktima. Sa
proseso ng paghahanap, natitigil sila sa kanilang kabuhayan upang puntahan ang
mga lugar na maaaring kinaroroonan ng biktima.

Mahirap din para sa kanila ang pagpapatuloy. Walang bangkay na

paglalamayan, walang libingang mababalikan… ang natitira na lamang sa kanila
ay ang karapatang umasa na makababalik pa ang kanilang mahal sa buhay na
nawawala.
https://sites.google.com/site/desapphilippines/

Sa kasalukuyan may mga umiiral na batas upang mapangalagaan

ang mga karapatan ng mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao. Ito ay ang
mga sumusunod:

✓ Human Rights Victims Reparation and Recognition Act of 2013

(Republic Act 10368) Primer and Law-ENGLISH
✓ Anti-Enforced or Involuntary Disappearance Act of 2012 (Republic Act
10353) Primer and Law-ENGLISH
✓ 2013 Batas para sa Bayad-Pinsala at Pagkilala sa mga Biktima ng
Paglabag sa Karapatang Pantao (Batas Republika 10368) Praymer at
Batas-FILIPINO

Gayundin, patuloy din ang paghiling ng mga pamilya at biktima ng

paglabag sa mga karapatang pantao ang agarang hustisya at
pagtugon ng pamahalaan sa isyung ito.
https://www.karapatan.org/taxonomy/term/33

MGA PAGSASANAY
Pagasasanay 1: Punan ang talahanayan
magsaad ka ng pansariling hakbangin na upang mapangalagaan mo ang iyong
mga karapatan.
A.
ISYU PAMAMARAAN/HAKBANG NG PANGANGALAGA SA
AKING BUHAY AT KARAPATAN

1. Larangan ng
Pamamahayag
2. Banta ng Terorismo

3. Banta ng Rebelyon

4. Isyu ng
Diskriminasyon

Pagsasanay 2: Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataong pumili ng isang

adbokasiya o advocacy (pampublikong suporta sa isang dahilan o polisiya) na
nagsusulong sa karapatang pantao? Kaninong Karapatan ang iyong
pangangalagaan at isusulong? Bakit?

Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataong pumili ng isang adbokasiya o advocacy na

nagsusulong sa karapatang pantao, kaninong karapatan ang iyong
pangangalagaan at isusulong? Bakit?
_____________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

PAGLALAHAT
Panuto: Sumulat ng 2-3 pangugngusap na iyong natutunan mula sa paksang
tinalakay.
 PAGPAPAHALAGA
Panuto: Gumawa ng isang digital slogan na naglalaman ng pahayag ng
pangangalaga sa mga Karapatang Pantao.

PANAPOS NA PAGSUSULIT

Panuto: Ilahad ang salitang tinutukoy ng mga sumusunod na pangungusap.

__________________1. Ang cocaine, marijuana, opyo, shabu ay mga
halimbawa ng ________________.
__________________2. Salitang Espanyol na nangangahulugan ng “ mga
nawawala”.
__________________3. Kasalukuyang Kalihim ng Presidential Communications
Operations Office (PCOO).
__________________4. Tumutukoy sa hindi pantay na pagtrato sa
isang indibidwal.
__________________5. Batas na nangangalaga sa mga biktima ng sapilitang
Pagkawala.
Paunang Pagsubok Pagsasanay 1
1. E Ang kasagutan ay ayon sa pansariling
2. A opinyon ng mga mag-aaral
3. D
4. C Pagsasanay 2
5. B Ang kasagutan ay ayon sa pansariling
Perspektibo ng mga mag-aaral
Panapos na Pagsusulit
1. Illegal Drugs 4. Diskriminasyon
2. Desaparecidos 5. RA 10353 or Anti-Enforced
3. Kalihim Martin Andanar Disappearance Act of 2012
SUSI SA PAGWAWASTO
 Sanggunian
Mga Websites

tl.m.wikipedia.org.
brainly.ph.
brainly.ph.
sites.google.com

1.https://www.bing.com/images/search?q=10+Karapatan+Ng+Mga+Bata&form=RESTAB&f
irst=1&scenario=ImageBasicHover
2.https://www.bing.com/images/search?view=detailV2&ccid=hgku052O&id=149DF082EA
CEFED658AB4324F5B37DD6402D447&thid=OIP.hgku052OZ2hIijF_88M21AHaEU&media
url=https%3a%2f%2fimg00.deviantart.net%2fc745%2fi%2f2006%2f129%2f0%2f9%2faraw_
ng_mga_manggagawa_8_by_ispayk.jpg&exph=453&expw=777&q=Pag+Wewelga+Ng+Mga+M
anggagawa&simid=608022233894749368&ck=061086F38DBBFCBEB93EFEB70906AFDA
&selectedIndex=2&FORM=IRPRST&ajaxhist=0
3.https://www.bing.com/images/search?q=karapatang+bumoto&qs=AS&form=QBIR&sp=1
&pq=karapatang+&sc=811&cvid=3EC8A3DC164C496B8F9496357E8FF58E&first=1&scena
rio=ImageBasicHover
4.https://www.bing.com/images/search?q=Tradisyunal+Ng+Kababaihan&form=IR
IBEP&first=1&scenario=ImageBasicHover
5. https://rmn.ph/mahigit-50000-indibidwal-naaresto-ng-pnp-sa-war-on-drugs-
ngayong-taon/ (1:56 P.M.)
6.https://www.philstar.com/pilipino-star
ngayon/metro/2020/09/27/2045349/5856-napatay-sa-drug-war-ng-
pamahalaan-pdea (2:00P.M.)
7. https://tl.wikipedia.org/wiki/Pambobomba_sa_Jolo_ng_2020
8. https://www.dwiz882am.com/index.php/anti-terrorism-bill-ganap-nang-batas-
matapos-lagdaan-ni-pangulong-duterte/
9. https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/bansa/2018/09/26/1854761/trillanes-
inaresto-nagpiyansa
10.https://bandera.inquirer.net/248197/duterte-sa-nanghaharass-ng-health-workers-
dalhin-mo-sa-bicutan-huwag-mong-i-release
11. https://tnt.abante.com.ph/press-freedom-patuloy-na-irerespeto-ng-duterte-admin-
andanar/
12. https://sites.google.com/site/desapphilippines/
13. https://www.karapatan.org/taxonomy/term/33