BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

BÀI TẬP NHÓM

MÔN: Lịch sử văn minh thế giới

ĐỀ BÀI: Ảnh hưởng của văn minh Trung Quốc đến

văn hóa Việt Nam thời trung đại.

LỚP : N01-TL1
NHÓM : 03

Hà Nội, 2021
 Danh sách thành viên

Trịnh Trung Hiệp 450554

Hoàng Như Ý 450803
Nguyễn Thu Hà 450823
Vũ Hoàng Linh Giang 450549
Nguyễn Thanh Long 450637
Nguyễn Danh Nam 450817
Nguyễn Thảo Linh 450744
Lý Thị Hằng 450707
Lê Thị Nga 450824
 MỤC LỤC

MỞ ĐẦU
NỘI DUNG
I, Sơ lược về văn minh trung quốc:
II, Ảnh hưởng đến văn hóa Việt Nam:
2.1, Ảnh hưởng của Trung Hoa đến tư tưởng, tôn giáo ở Việt Nam:
2.2, Ảnh hưởng đến văn học, chữ viết Việt Nam:
2.3, Ảnh hưởng đến giáo dục Việt Nam:
2.4, Ảnh hưởng đến nghệ thuật kiến trúc Việt Nam:
2.5, Ảnh hưởng đến ngày lễ ở Việt Nam:
KẾT LUẬN
 MỞ ĐẦU
Nền văn minh trung hoa trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử đã để lại 1 kho
tàng thành tựu văn hóa đồ sộ ảnh hưởng không chỉ ảnh hưởng tới Việt Nam mà
còn các quốc gia khác trên thế giới. Và sau đây, nhóm 3 chúng em sẽ tìm hiểu về
những ảnh hưởng của nền văn minh Trung Quốc đến nền văn hóa Việt Nam và
tầm quan trọng cũng như những lợi ích mà nền văn minh này mang lại.

NỘI DUNG
I, Sơ lược về văn minh trung quốc:
Văn minh Trung Quốc với lịch sử lâu đời, đã tạo dựng nên cho mình một khối
tài sản tinh hoa vô giá chính quốc gia đó và nhân loại, tạo dựng nên rất nhiều
thành tựu và trong đó có cả văn hóa Trung Quốc.
Về chữ viết, Trung Hoa ra đời muộn nhất là vào thời kì nhà Thương, khoảng
1800 năm TCN. Phương pháp cấu tạo chủ yếu là chữ tượng hình, sau đó phát
triển thành các loại chữ biểu ý và mượn âm thanh. Chữ viết được khắc trên
mai rùa hoặc xương thú. Chữ Hán bao gồm chữ Giáp cốt, chữ Kim, chữ
Triện, chữ Lệ, chữ Khải và chữ Thảo.
Về văn học, thời cổ trung đại: gồm thần thoại, kinh thi, văn xuôi, triết học, Sở
từ, Sử ký...Sang thời trung đại, phú thời hán, thơ thời đường, Từ thời tống và tiểu
thuyết thời Minh là các thành tựu văn học rực rỡ. Một số thể loại tiêu biểu: thơ
đường, kinh thi, thần thoại và truyền thuyết. Một số tác phẩm tiêu biểu như tứ đại
kỳ thư: Tây du ký, Tam Quốc diễn nghĩa, Thuỷ Hử, Hồng Lâu Mộng.
Về Tư tưởng, tôn giáo, gồm thuyết âm dương, nho gia, đạo gia, pháp gia, Mặc gia
tiêu biểu với Khổng Tử, Lão Tử, Trang Tử, Mặc Tử họ đều là các đại biểu tiêu
biểu cho tương tưởng, tôn giáo Trung Hoa.Trung Quốc là một nước rất coi trọng
lịch sử, bởi vậy sử học ở Trung Quốc phát triển rất sớm và Trung Quốc có một
kho tàng sử sách rất phong phú.
Về giáo dục, Trong trường học, Từ thời thương Trung Quốc đã có chữ viết
nhưng giáo dục thời này nay không thể biết được,đến thời Chu giáo dục đã có quy
chế rõ ràng,thời tây chu chia làm quốc học và hương học.từ đời Hán về sau nền
giáo dục Trung Quốc phát triển mạnh.thời tuỳ đường nhiều trường chuyên ngành
đc thành lập:quốc tử học,thái học...,ở các địa phương có châu huyện học....
Khoa cử: Từ đời Hán đến Nam Bắc triều tuy nền giáo dục không ngừng phát
triển nhưng thời kì này chưa có khoa cử,thời tuỳ đường chế độ khoa cử mới đc
đặt ra,thời tống tiếp tục thực hiện chế độ thời đường nhưng có một số quy định
mới,thời minh-Thanh chế độ khoa cử ngày càng chặt chẽ,cấp thi gồm có thi
viện,thi hương,thi hội và thi điện. Cùng với cải cách giáo dục,chế độ khoa cử
phong kiến trung quốc đến năm 1905 thì bãi bỏ.
Về nghệ thuật, các công trình kiến trúc hoàng gia cho vua chúa đều có quy
mô lớn, thể hiện sức mạnh quyền lực và rất chú trọng trong việc sử dụng màu sắc
trong trang trí (ngói hoàng lưu ly cho nơi ở của vua); kết cấu nhà ở theo lối “tứ
hợp viện” độc đáo.

II, Ảnh hưởng đến văn hóa Việt Nam:

Trước hết, phải hiểu văn hóa là gì? Theo E.B.Tylor: “ Văn hóa hay văn
minh, theo nghĩa rộng của dân tộc học, nói chung được hình thành từ tri thức,
tín ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp, tập quán của một số năng lực và
thói quen khác mà con người có được với tư cách là thành viên của xã hội.”

Là một quốc gia láng giềng, chịu sự xâm lược mấy mươi thế kĩ của nền
trung hoa cổ trung đại, văn hóa Việt Nam đã chịu ảnh hưởng rất lớn đến từ văn
minh, những nét văn hóa của đại dân tộc Trung Hoa trên các khía cạnh khác
nhau. Sự ảnh hưởng và tuyên truyền văn hóa Trung Hoa chủ yếu thông qua hai
con đường là thương nghiệp đóng vai trò chuyển tải văn hoá theo con đường
mà ta thường gọi là con đường dân gian; tiếp đó là vai trò của các quan đô hộ
mà ta gọi đó là con đường triều đình.

2.1, Ảnh hưởng của Trung Hoa đến tư tưởng, tôn giáo ở Việt Nam:
Trong suốt chiều dài lịch sử Trung Hoa, từ thời Xuân Thu- Chiến Quốc,
chiến tranh loạn lạc, điều này đã thúc đẩy các nhà tư tưởng trung quóc luôn
quan tâm đến một đường lối tối ưu nhất để an cư lạc nghiệp. Và chính sự thôi
thúc đó đã dẫn đến nhiều trường phái tư tưởng ra đời và đặc biệt là Nho giáo
ảnh hưởng sâu sắc đến Việt Nam.

Nho giáo được truyền bá vào Việt Nam trong thời kì Bắc Thuộc, sau đó
thì dần dần phát triển qua các triều đại phong kiến Việt Nam. Thời nhà Lý,
1070, cho xây dựng Văn Miếu thờ Khổng Tử thì lúc này Nho giáo mới chính
thức được công nhận, theo đó, 1076, Quốc Tử giám được thành lập cho con
em quy tộc, quan lại theo học những luân lí đạo đức Nho gia, học tập cách trị
nước qua con đường đạo đức “Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ” khắc sâu
vào trong tư tưởng của các học sĩ Đại Việt lúc bấy giờ. Đến thời nhà Lê, Nho
giáo phát triển mạnh mẽ và trở thành quốc giáo, Dưới thời Vua Lê Thánh
Tông đặc biệt coi trọng nho giáo, nó ảnh hưởng sâu vào tầng lớp quý tộc và tri
thức lúc bấy giờ.

Nho giáo ảnh hưởng đến con người, suy nghĩ của học sĩ Việt Nam thời
phong kiến. Chính vì Nho giáo quan tâm đến mặt đạo đức, ngũ thường (nhân,
lễ, nghĩa, trí, tín), ngũ luân (5 mối quan hệ cơ bản), hay đưa ra những bộ kinh
điển như Tứ thư, ngũ kinh… nên nó cung cấp giá trị nền tảng để mọi người
trong tầng lớp tri thức, quan lại, quý tộc Việt Nam đều noi theo. Từ Nho gia
Trung Hoa, du nhập vào Việt Nam phát triển thành nền Việt nho, tạo nên
truyền thống tốt đẹp về con người, nếp sống, đạo đức, đảm bảo trật tự xã hội,
phục vụ việc trị an của vua chúa. Điều đó làm con người, học sĩ trong thời
phong kiến Việt Nam đều luôn muốn học tập, giữ đức tính như sự hiếu học,
coi trọng nhân tài, coi trọng người có học vấn và tôn sư trọng đạo; là sự tích
cực nhập thế, tích cực dấn thân vào các hoạt động xã hội; là việc coi trọng gia
đình, trọng tình nghĩa.

Theo nho giáo, Trong gia đình con cái phải tuyệt đối vâng lời cha mẹ,
ngay cả trong việc hôn nhân con cái cũng phải theo sự hướng dẫn của cha mẹ:
cha mẹ đặt đâu con ngồi đó. Ngoài ra con cái phải sống với cha mẹ cho tròn
chữ hiếu và hiếu là một việc bắt buộc đối với bổn phận làm con: “Một lòng
thờ mẹ kính cha. Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”.
 Tuy nhiên, chính vì ảnh hưởng của tư tưởng Nho gia, học theo Nho giáo
mà những kiến thức về kinh tế, khoa học tự nhiên của Việt Nam thời đó lại
không được coi trọng. Những tư tưởng thâm căn cố đế về đấng nam nhi, về
“tam tòng tứ đức” áp lên người phụ nữ lại tạo ra tình trạng và sau này là một
sự cổ hủ, lỗi thời của Việt Nam hiện đại. Đó là tư tưởng trọng nam khinh nữ.

Ngoài ra, Đạo giáo Trung Quốc làm cho người dân Việt cổ có tục thờ cúng
thần linh, thần thánh hóa tín ngưỡng địa phương.

2.2, Ảnh hưởng đến văn học, chữ viết Việt Nam:
* Chữ viết:
Trong lịch sử văn minh Trung Hoa, chữ viết phát triển từ “đại triện” sang
“tiểu triện” rồi xuất hiện chữ lệ, mang đậm yếu tố tượng hình rồi phát triển thành
“chữ chân” hay gọi là chữ Hán.
Từ thời Bắc Thuộc, với âm mưu đồng hóa dân tộc ta, thế lực xâm lược đã
đem chữ viết, tiếng nói của mình du nhập vào Việt Nam. Người Hán mở ra
rất nhiều trường học, văn ngôn Hán được sử dụng rất nhiều trong các kinh,
sử, tập,… Chính vì vậy, sự Hán hóa về mặt ngôn ngữ, chữ viết cũng phần
nào xâm lấn vào tiếng nói của người Việt. Sang thời tự chủ phong kiến, tiếng
Hán, chữ Hán vẫn được các triều đại sử dụng trong khoa cử, trường học. Ví
dụ như “Ức trai thi tập”, Nguyễn Trãi đã viết bằng chữ Hán. Tuy nhiên,
không phải ta bị đồng hóa hoàn toàn về mặt ngôn ngữ. Bởi dựa trên cơ sở
chữ Hán đó, dân tộc ta đã sáng tạo ra chữ Nôm. Lúc đầu, chữ Nôm thường
dùng ghi chép tên người, địa danh, sau đó được dần dần phổ cập, tiến vào
sinh hoạt văn hóa của quốc gia. Sau đó đến thời Vua Quang Trung, ông rất
coi trọng loại chữ này, chữ Nôm lại được xuất hiện trong các văn thư Hành
chính. Tác phẩm tiêu biểu nhất trong lịch sử văn học Việt Nam đó là “Đoạn
trường tân thanh” được xem là truyện thơ nổi tiếng nhất và xét vào hàng kinh
điển trong văn học Việt Nam, tác phẩm được viết bằng chữ Nôm theo thể lục
bát, gồm 3254 câu.

*Văn học:
 Cùng với sự du nhập của chữ viết mà nền văn học Việt Nam thời trung đại
cũng bị ảnh hưởng sâu sắc. Trước hết, về nội dung. Đó là các tư tưởng, tôn
giáo Trung Hoa làm văn học Việt Nam đậm nét của tư tưởng, học thuyết. Ảnh
hưởng của tư tưởng Nho giáo sâu nặng làm cho những mối quan hệ như “trung
quân ái quốc” được in dấu trong văn học đương đại hay bất kì một quan niệm
khác như về đấng nam nhi trong phạm trù này. Như Thơ của Nguyễn Công
Trứ, Đoạn trường Tân Thanh, Lục Vân Tiên,… Hay chịu ảnh hưởng từ Phật
giáo (Cung oán ngâm khúc, Quan âm Thị Kính,…), Lão giáo (Thơ Nhàn).
Trong nền văn học của người Trung Hoa, người Việt Nam đặc biệt yêu
chuộng các tác phẩm viết về tình yêu quê hương, gia tộc, bạn bè, thiên nhiên,
tình yêu đôi lứa, thương tiếc tuổi xuân... Thơ vần Việt Nam tiếp
nhận (191) nội dung nhân tính phổ biến được thể hiện đậm đà trong văn học
Trung Quốc. Các dòng văn thiên về lãng mạn như Lí Bạch, hay thiên về hiện
thực như Đỗ Phủ cùng các tác phẩm nổi tiếng của hai nhà thơ (Lí Bạch: Hoàng
Hạc lâu tiễn Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng, Tĩnh dạ tứ; Đỗ phủ: tập
“Trường An khốn đốn”,…) cũng tác động lớn đến nguồn cảm hứng của các thi
sĩ Việt Nam.

Các thể loại như hịch, chiếu, phú xuất hiện sớm. Trong các tác phẩm đạt
được đỉnh cao của Văn học Vỉệt Nam như Chinh phụ ngâm khúc và Truyện
Kiều, dấu vết ảnh hưởng của văn học Hán là rất đậm. Một tác phẩm nặng về
tập cổ, một tác phẩm sử dụng cốt truyện có sẵn của tiểu thuyết Trung
Quốc. Không chỉ vậy, sự phát triển mạnh mẽ của Đường thi trong nền văn học
Trung Hoa cũng ảnh hưởng tới lối viết theo thể thất ngôn ở Việt Nam (Thất
ngôn tứ tuyệt, Thất ngôn bát cú). Ngôn ngữ rất trau chuốt, sử dụng phương
pháp vay mượn,… đều có sự học hỏi từ nền Văn học Trung Hoa.

2.3, Ảnh hưởng đến giáo dục Việt Nam:

Sự ảnh hưởng về mặt giáo dục của văn hóa Việt Nam có mối liên quan mật
thiết với sự ảnh hưởng của tư tưởng Nho giáo và Đạo giáo của Trung Hoa.
Điều này được thể hiện rất rõ trong chế độ khoa cử và sự phát triển của tầng
 lớp nho sĩ trong xã hội. Bắt đầu từ thời nhà Hán coi trọng giáo dục về mặt luân
lí trong Nho giáo, thường xuyên tổ chức các khoa thi cử. Đến thời Minh-
Thanh, các cấp thi hoàn thiện: thi Viện, thi Hương, thi Hội, thi Đình (thi
Điện).

Trong giáo dục, các triều đại phong kiến Việt Nam đặc biệt coi trọng giáo
dục dựa trên nền tảng Nho giáo, đều tổ chức khoa cử, khoa thi cho các học sĩ
để lựa chọn người tài giúp ích cho đất nước. Họ sử dụng các bộ sách xưa xuất
phát từ Nền giáo dục Trung Quốc cho kì thi Hương, thi Hội như Tứ thư Ngũ
Kinh, Tam Tự Kinh, Sử Học Vấn Thân,… Ngoài ra còn học thêm Bách gia
chư tử, sách Phật giáo, Đạo giáo. Các học sĩ phải thuộc lòng, hiểu sâu biết
rộng các luân lí, kiến thức văn chương đến từ các kinh điển Nho giáo, rồi học
Bắc sử, Nam sử, thuộc những áng văn thơ tiêu biểu của Đường thi, Tống thi.
Không chỉ vậy, do ảnh hưởng của nền Nho giáo sâu sắc mà sự giáo dục còn
đòi hỏi việc uốn nắn nhân cách, đúng khả năng của mình.

Thời Lý - Trần tổ chức thi Tam giáo để tuyển những người thông hiểu cả
ba tôn giáo Nho, Phật và Lão. Khoa thi Tam giáo đầu tiên diễn ra năm 1195
đời Lý Cao Tông. Cuối thời nhà Trần, Hồ Quý Ly nắm quyền điều hành triều
đình đã đặt ra lệ thi Hương đầu tiên ở các địa phương năm 1396 đời Trần
Thuận Tông, lấy người đỗ được học vị cử nhân. Năm sau (1397) tổ chức thi
Hội ở kinh đô. Đây là khoa thi Hội đầu tiên. Từ thời Hậu Lê, việc thi cử được
tiến hành đều đặn và quy củ. Các kỳ thi theo thứ tự là Thi Hương, Thi Hội, Thi
Đình. Người đỗ đầu cả ba thì gọi là Tam Nguyên.

 Từ các cuộc thi và ảnh hưởng của nó mà tầng lớp nho sĩ trong xã hội Việt
Nam cũng ngày một phát triển. Nổi bật trong số đó phải kể đến những nhân tài
của đất nước như: Lê Văn Hưu, Trương Hán Siêu, Mạc Đĩnh Chi, Chu Văn
An…

2.4, Ảnh hưởng đến nghệ thuật kiến trúc Việt Nam:
Kiến trúc Việt Nam chịu ảnh hưởng sâu sắc của nền nghệ thuật Trung Quốc
do ảnh hưởng từ các tư tưởng như nho giáo, đạo giáo, các triều đại phong
 kiến. Ở Trung quốc, trong các kiến trúc cung đình, nhà ở, mái thường được
lợp bằng ngói lưu ly. Ở Việt Nam cũng vậy, tại cung điện nhà vua, thường
được lợp bằng hoàng lưu ly (màu vàng, đại diện cho ngũ hành thổ, tượng
trưng cho sự tôn quý trong giới thống trị). Các công trình chùa chiền ở Việt
Nam cũng được lợp mái bằng lưu ly vàng mang lại sự trang nghiêm, tôn kính.
Tại kiến trúc nhà ở, cột là phần đỡ chính của công trình, toàn bộ khối lượng
công trình đều đặt lên các cột. Tiết diện của cột thường là cột thân tròn nhưng
cũng có khi dùng cột vuông. Sức nặng công trình được đặt lên cột, cột đặt lên
các đế chân cột chứ không chôn xuống nền và chính sức nặng của công trình
làm công trình ổn định và vững vàng.Hay Cố cung Bắc Kinh (Tử Cấm
Thành) ở Trung quốc với được sắp xếp theo trục bắc-nam, trung tâm là Hoàng
thành, bên trong có điện Thái Hòa thì kinh thành Huế cũng được xây xoay
mặt về hướng Nam, hướng mà trong Kinh Dịch đã ghi "Thánh nhân nam diện
nhi thính thiên hạ". Phần quan trọng nhất của kinh thành là Hoàng Thành,
trong bố trí điện Thái Hòa để thiết triều.

2.5, Ảnh hưởng đến ngày lễ ở Việt Nam:

Trung Quốc có các ngày lễ như tết Nguyên Đán, lễ Thượng Nguyên
(rằm tháng riêng), tết Đoan Ngọ, tết Trung Thu và những ngày lễ này của
Trung Quốc cùng với phong tục của nó cũng ảnh hưởng tới văn hóa Việt Nam.
Việt Nam cũng theo đó mà có những ngày lễ này.

KẾT LUẬN

Hiện nay, sự ảnh hưởng của văn minh Trung Hoa đến Việt Nam vẫn còn rất to
lớn, và nó sẽ còn tồn tại mãi mãi trong đời sống và xã hội, Sự ảnh hưởng này bao
gồm cả 2 yếu tố là tích cực và tiêu cực. Dù sao nó cũng đóng góp một phần xây
dựng cho nền văn hóa, lịch sử và nghệ thuật kiến trúc nước nhà. Làm cho văn
minh của Việt Nam có thể đóng góp những phần nhỏ vào văn minh thế giới.
Danh Mục Tài Liệu Tham khảo

1, https://thuyetgiangphatphap.com/anh-huong-cua-van-hoa-trung-quoc-den-
viet-nam/?fbclid=IwAR0a1cUDpRSq0iwKyMn0wsPu6S-98Msun2-
RrH2iOeydlWJK29leoxUO_SY
2, https://m.hoc247.net/hoi-dap/lich-su-7/van-hoa-trung-quoc-va-an-do-anh-
huong-den-viet-nam-nhu-the-nao-
faq383017.html?
fbclid=IwAR1z5yhRMjaNAkbcQT_s9oTz0fs0TJnBzjuh7CVSQvaMh7w68c
MWEZ8AJVY
3, http://nghiencuuquocte.org/2015/02/10/anh-huong-cua-lich-su-toi-trung-
quoc-ngay-nay/
4, https://tiengtrung.com/van-hoa-trung-quoc/van-hoa-trung-quoc.html
5, Giáo trình Lịch sử văn minh thế giới – Vũ Dương Ninh (Chủ biên).
6, https://baigiang.violet.vn/present/nghe-thuat-kien-truc-viet-nam-qua-su-
giao-luu-van-hoa-trung-hoa-214953.html
7, https://khotrithucso.com/doc/p/anh-huong-cua-nho-giao-trung-hoa-den-
nen-van-hoa-truyen-100841