ხატების თაყვანისცემა

რელიგიური გამოცხადებების(წმინდანების) ამოცნობა მათ ხატებთან მსგავსებით ,

რელიგიუარი და წარმართი ღმერთების გამოცხადებების მახასიათებელია და ხშირი
თემაა ჰაგიოგრაფიაში. ამ პერიოდში ეკლესიამ უაროფითი დამოკიდებულება გაიჩინა
ადამიანის ყველა არალეგიური გამოსახულებების მიმართ, იმპერატორი და მისნაირები
რელიგიურად ითვლებოდა.

VI საუკუნის მეორე ნახევარში ბევრი შემთხვევა ყოფილა თავად ხატების თაყვანისცემის და

არა მათი, რომლებიც მათზე იყვნენ გამოსახულნი, ამას ხატებთან დაკავშირებული
სასწაულების ამბები იწვევდა. ეს, ნაწილობრივ, გამოიყენეს ხატების აკრძალვის და
განადგურების გასამართლებელ მიზეზად VIII საუკუნეში.

არსებობს დოკუმენტაცია, რომლის მიხედვითაც ხატებს იყენებდნენ IV საუკუნედან , თუმცა

არცერთი შემონახული ეგზემპლარი VI საუკუნეზე ადრინდელი დროიდან არ არსებობს. ეს
ძირითადად ხატმებრძოლეობის პერიოდის ბრალია რომელმაც ადრეული ბიზანტიინ
ხანა(პერიოდი) გაანადგურა.

ქრისტეს, ღვთისმშობლის და წმინდანების შემონახული ყველაზე ადრეული

გამოსახულებებია ფრესკები, მოზაიკები და ჩუქურთმები(ორნამენტები ). ნეტარი
ავგუსტინე(354-430) ამტკიცებდა რომ არავინ იცოდა როგორ გამოიყურებოდნენ იესო ან
ღვთისმშობელი, ამიტომ ქრისტეს ყველაზე ადრეული გამოსახულებები ზოგადად
აღწერდნენ მას, ძირითადად გამოსახავდნენ როგორც უწვერო ახალგაზრდა კაცს. ამის
ნიმუში გვხვდება გალა პლაციდიას მავზოლეუმის მოზაიკაში, რომელშიც დაკრძალულია
თეოდოსიუს I-ის ქალწული.
ქრისტე როგორც კეთილი მწყემსი: ეს მოზაიკა V საუკუნიდან ერთ-ერთი ასეთი(უწვერო
ქრისტე) მაგალითია. გალა პლაციდიას მავზოლეუმი, რავენა, იტალია 450წ.

ნებოს მთა, იორდანია

ხშირად მოზაიკის ადგილი კლასიკურ სამყაროში იატაკი იყო. ბიზანტიურმა ეკლესიემბა ეს
ტრადიცია გააგრძელეს ისეთ ადგილებში, როგორიცაა ნებოს მთა, იორდანიაში.
შუასაუკუნეების დასახლება სადაც მოსე გარდაიცვალა.

ამ ეკლესიას 🡪 The Church of Saints Lot and Procopius აქვს მოზაიკური იატაკი
რომელზეც გამოსახულია რთველი. ეს პირველი შეხედვით ყოველდღიური
აქტივობა შეიძლება ყოფილიყო, ზიარების ღვინის კომპონენტის სიმბოლო.
მოზაიკა არის იმ ოთახში სადაც ბავშვებს ნათლავნენ, შესაბამისად ეს სიმბოლური
გამოსახულება ხაზს უსვამდა რელიგიური ხსნის თემატიკას.

კიდევ ერთ მოზაიკაზე ნებოს მთაზე ადამიანების და ცხოველების ოთხი

გამოსახულებაა. პირველი ორი აღწერს ნადირობის სცენებს, რომლებშიც
ადამიანიები ნადირობენ დიდ კატებზე და გარეულ ტახებზე ძაღლების
დახმარებით. დანარჩენ ორ გამოსახულებაზე მოშინაურებული ცხოველები ხილს
შეექცევიან, ამავდროულად მათი მწყემსი აკვირდება. მოშინაურებულ ცხოველებს
შორის ზებრა და აქლემიც არიან. როგორც წინა მაგალითში, აქაც დიდი
ალბათობის ერთი შეხედვით ყოველდღიური თემის უკან რაღაც მესიჯი იმალება.
Floor Mosaic from Mount Nebo:

Monastery of Saint Catherine on Mount Sinai

Important Justinian-era mosaics (c. 548–565) decorate Saint Catherine’s Monastery on Mount
Sinai. In the apse is a depiction of the Transfiguration on a golden background, that denotes the
otherworldliness of the event. Christ, standing in the center as the focal point, is crowned with a
halo and surrounded by a mandorla as his awestruck apostles observe the event. The apse is
surrounded with bands containing the medallions of Biblical apostles and prophets, and two
contemporary figures who are identified as Abbot Longinos and John the Deacon.

წმინდა ეკატერინეს მონასტერი სინაის მთაზე

იუსტინიანეს ხანის მნიშვნელოვანი მოზაიკები წმინდა ეკატერინეს მონასტერს ალამაზებს

სინაის მთაზე. აფსიდაში არის იესოს სახეცვალების გამოსახულება ოქროსფერ ფონზე,
რომელიც ამ ყველაფრის არაამქვეყნიურობას უსვამს ხაზს. გამოსახულების ცენტრში
ფოკუსის წერტილი ქრისტეა, თავზე შარავანდედი ადგას (mandorla ამ სიტყვას
ქართულში თარგმანი არ ქონია, არც არაფერი მსგავსი, თურმე არის ჩარჩო ხატზე
გამოსახული ფიგურის გარშემო.) და გარშემორტყმულია მისი მოციქულებით
რომლებიც ამ ყველაფერს აკვირდებიან. აფსიდა გარშემორტყმულია ბიბლიური
მოციქულების და წინასწარმეტყველების მედალიონებით, ასევე იმ დროინდელი ორი
თანამოდრევის - Abbot Longinos and John the Deacon მედალიონით.
იესოს სახეცვალება: წმინდა ეკატერინეს მონასტრის აფსიდა, სინაის მთა, ეგვიპტე 548-
565.

The Appeal of the Miniature

სპილოს ძვლის დამუშავება შესაძლოა როგორც ხელით, ასევე მექანიკურად,

ცხოველის ეშვისა ან კბილისგან. აქ შესაძლოა ძალიან დეტალიზირებაც ნამუშევრის
და ეს განხრა გვიჩვენებს განსაკუთრებულად ჩახლართულ დიზაინებსაც.
ხელოვნების ამ დარგს განსაკუთრებული ადგილი უკავია ბიზანტიის ხელოვნებაში.
რადგან ის მარტივად გადამუშავებადი არ არის როგორც მეტალები ან სამკაული,
სპილოს ძვლის დიფტიქები ადრებიზანტიური პერიოდიდან დღემდე
შემორჩენილია. ხშირად ისინი იყო დეკორატიული, საჩუქრებად გადაცემული ახალი
კონსულებისათვის, თუ სხვა იმპერატორებისათვის ბიზანტიის იმპერატორთა მიერ.

ადრექრისტიანულ პერიოდში ქრისტიანობა ერიდებოდა მონუმენტური ქანდაკების

შექმნას, რადგან ეს ასოცირდებოდა ძველ რომაულ რელიგიასა და კერპთან. ამიტომაც
ქრისტიანები თითქმის მხოლოდ რელიეფში მუშაობდნენ. ძირითადად ეს
რელიეფები მცირე ზომის იყო, არა უდიდეს რელიეფებისა, რომლებსაც
სარკოფაგებზე შევხვდებოდით.

ნივთები, რომლებიც უფრო მსუბუქი და მცირე იყო უფრო მარტივი იყო სატარებლად
და დასამალად, ეს ის ნიშან-თვისებებია, რომლებსაც აუცილებელი იყო, რადგან
ქრისტიანობა დევნილი რელიგია იყო მეოთხე საუკუნის დასაწყისამდე.
მოგვიანებით, როდესაც ქრისტიანობის ლეგალიზაცია და მოგვიანებით სახელმწიფო
რელიგიად გამოცხადება მოხდა, ეს თვისებები მაინც შემორჩა. აქედან გამომდინარე,
მცირე ზომის სკულპტურა- რისთვისაც სპილოს ძვალი ბევრ მიზეზთა გამო იყო
სწორი მატერია- ცენტრალური რამ იყო ხელოვნებისთვის და ოსტატებიც იშვიათად
გადაუხვევდნენ ხოლმე ნორმებს.
Consuls—civil officers who played an important administrative role until 541—gave Roman
consular diptychs as presents. The form was later adopted for Christian use, with images of
Christ, the Theotokos (the Virgin Mary), and saints. Such ivory panels were used as treasure
bindings (elaborate book covers) from the sixth century, usually as centerpieces, and surrounded
by metalwork and gems. These book covers were sometimes assembled from up to five smaller
panels due to the limited width of the tusk. Carved ivory covers were used as treasure bindings
on the most precious illuminated manuscripts.

The Barberini Diptych

The Barberini Diptych (c. 500–550 CE) is a Byzantine ivory leaf from an imperial diptych dating
from Late Antiquity . It is carved in the style known as Late Theodosian, representing the
emperor as triumphant victor .
Barberini Diptych: This is an early example of Byzantine ivory work, circa 500–550 CE.

The Barberini Diptych is attributed to an imperial workshop in Constantinople. The emperor

depicted in it is usually identified as Justinian, or possibly Anastasius I or Zeno. Although it is
not a consular diptych, it shares many features of their decorative schemes.

The emperor is accompanied in the main panel by a conquered barbarian in trousers to the left,
and a crouching allegorical figure on the right that probably represents territory conquered or
reconquered, and who holds his foot in gratitude or submission. An angel or Victory crowning
the emperor with the traditional palm of victory, which is now lost.
The spear that partially conceals the barbarian does not wound him. He seems more astonished
and overawed than combative. Above, Christ, with a fashionable, curled hairstyle, is flanked by
two more angels in the style of pagan victory figures. He reigns above, while the emperor
represents him below on Earth.

In the bottom panel barbarians from the West (left, in trousers) and East (right, with ivory tusks,
a tiger and a small elephant) bring tribute, which includes wild animals. The figure in the left
panel, apparently representing not a saint but a soldier, carries a statuette of Victory; his
counterpart on the right is lost.

The Archangel Ivory

Dating to approximately the same period as the Barberini Diptych is the Archangel Ivory (c.
525–550 CE), the largest surviving half of an ivory diptych from the Early Byzantine period. The
subject matter is an archangel, possibly Michael, who holds a scepter in his left hand and an orb
capped with a cross in his right hand, which he extends in a gesture of offering .

This is the insignia of imperial power. Above the angel hovers a Greek cross surrounded by a
laurel wreath, possibly signifying victory. Its missing half might have depicted Justinian I, to
whom the archangel would be offering the insignia. It and the Barberini Diptych are the two
most important surviving sixth-century Byzantine ivories attributed to the imperial workshops of
Constantinople under Justinian.
Archangel Ivory: This is the largest surviving half of an ivory diptych from the Early Byzantine
period.

The figure is depicted in a highly classical  style, wearing Greek or Roman garb, and with a
youthful face and proportions that conform to the ideals of classical sculpture. Although the
architectural elements consist of a classical round arch supported by Composite columns , the
space is more typically Byzantine in its bending of spatial logic.

The archangel’s feet are at the top of a staircase that recedes from the base of the columns, but
his arms and wings are in front of the columns. His feet are also not firmly planted on the steps.
The top of the ivory bears a Greek inscription that translates as, “Receive this suppliant, despite
his sinfulness;” it is possibly an expression of humility on the part of Justinian.

In the Byzantine and Eastern Orthodox world, the disapproval of large religious sculpture was to
remain unchanged to the present day. However, in the West it was overcome, probably
beginning with the court of Charlemagne in the ninth century. As large monumental sculpture in
other materials became more important, the centrality of ivory carving slowly lessened.