ươ ệ ố ứ ạ

ệ ố ứ ạ
ệ

 Trong thực tế chúng ta cần độ định hướng cao nhằm thực

hiện liên lạc ở khoảng cách lớn. Có hai cách thực hiện
chính
 Tăng kích thước điện của Anten

 Phối hợp nhiều Anten với nhau (Antenna Array)

 Phương pháp phối hợp nhiều Anten với nhau theo một cấu
trúc vật lý nào đó gọi là Array Anten (tạm dịch dãy Anten
hay dàn Anten)
 ệ ố ứ ạ
ệ ạ

 Anten Dipole Hertz

  jkR 
jI k e
E   m   sin  V / m
4  R 
E 
H 
 A / m

 ệ ố ứ ạ
ệ
 Array 2 phần tử dipole chiều dài hữu hạn đặt ngang theo trục Oz (trong
mặt phẳng z0y)
ệ ố ứ ạ
ệ

  j kr     j

kr 
 
   
    kI m  
e  2  e  2 

E  E1  E 2  i  j  cos   cos  2
r1 r2
1
4  

 

Với:
-β là sự khác pha giữa các elements
-Giả sử biên độ là giống nhau
-Giả sử điểm khảo sát là vùng xa

Khi xeùt pha: 1  2  

d
r1  r  cos  ;
2
d
r2  r  cos  ;
 ệ ố ứ ạ
ệ

Khi xeùt bieân ñoä: r1  r2  r

Tröôøng böùc xaï ôû vuøng xa laø:

  j kr     j

kr 
 
  2   2  
    kI   e  e  
E  E1  E 2  i  j m  cos 1  cos  2 
4  r1 r2 

 

 
E  i . j
kIm.e  jkr
4 .r
. cos  . e 
 j  kd cos    / 2
e
 j  kd cos    / 2

  kIm .e  jkr 1 
E  i . j . cos  .2 cos  kd cos    
4 .r 2 
 ệ ố ứ ạ
ệ

   jkr
kIme 1 
E  i  j cos   2 cos  kd  cos    
4 .r 2 

Tröôøng xa cuûa 1 dipole Array Factor (Heä soá daøn)

1 
AF  2 cos  kd  cos    
2 
Tröôøng vuøng xa cuûa moät daøn anten goàm nhöõng phaàn töû ñoàng
nhaát baèng tröôøng cuûa moät phaàn töû anten thaønh phaàn ñaët taïi
ñieåm tham chieáu (thöôøng laø goác toaï ñoä) vaø heä soá daøn anten
(AF) cuûa daøn anten ñoù.
 ệ ố ứ ạ
ệ

Nếu dàn Anten được đặt dọc theo các trục Ox, Oy ta
có thể dùng công thức chuyển đổi giữa toạ độ
Decard và toạ độ cầu.
Ar = Ax.sinθ.cosφ + Ay.sinθ.sinφ + Az.cosθ
Aθ = Ax.cosθ.cosφ + Ay.cosθ.sinφ - Az.sinθ
Aφ = -Ax.sinφ + Ay.cosφ

Ax = Ar.sinθ.cosφ + Aθ.cosθ.cosφ - Aφ.sinθ

Ay = Ar.sinθ.sinφ + Aθ.cosθ.sinφ + Aφ.cosθ
Az = Ar.cosφ - Aθ.sinφ
 ệ ố ứ ạ
ệ

Khi tính toaùn Antenna Array, caùc thoâng soá caàn bieát ban ñaàu laø:
 Caáu truùc hình hoïc cuûa toaøn array
 Thoâng tin veà töøng phaàn töû trong array
 Khoaûng caùch giöõa caùc phaàn töû trong array
 Bieân ñoä kích thích ban ñaàu cuûa caùc phaàn töû
 Pha ban ñaàu cuûa caùc phaàn töû
Caàn tính toaùn ñaëc tính cuûa array:
 Caáu truùc tröôøng ñieän töø
 Heä soá daøn (Array factor)
 Ñoà thò ñònh höôùng, BWFN, HPBW, ñoä ñònh höôùng, coâng
suaát böùc xaï, …
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

 Các phần tử được bố trí dọc theo một đường thẳng theo trục Oz. Nếu các
toạ độ được ký hiệu bởi Zi thì giá trị hệ số dàn cho bởi

N 1
AF ( , )   I i e jkzi cos
i 0

   I C
N 1 N 1
jkd cos
AF ( ,  )   I i e jkd cos i
i
i Với C e
i 0 i 0
Người ta chứng minh được:[1]
N 1 N 1
AF ( ,  )   I i C i  I N 1  C  Ci 
i 0 i 0

AF với N phần tử có thể biểu diễn như đa thức bậc N-1 của biến
phức C và Ci là zero thứ i của đa thức
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

N 1
AF ( ,  )  I N 1  C  Ci 
i 0

Muốn xây dựng hệ số dàn với các Nulls trong các chiều
cụ thể θi (i=1, …, N-1)
=> chọn zero cho đa thức trên

Ci  e jkd cosi i  1,..., N  1

AF sẽ bằng 0 tại mỗi góc θi (i=1, …, N-1)
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

 Ví dụ1: Xây dựng một hệ số dàn với 3 phần tử và các Nulls

theo chiều θ=π/4 và θ=π/2. Cho biết khoảng cách giữa các
phần tử là d=λ/4. Biết

N 1
AF ( ,  )  I N 1  C  Ci 
Tìm các Ii i 0
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

 Giải:
 Chọn C1  e jk0 cos( / 4) C2  e jk0 cos( / 2) I N 1  I 2  1
N 1 N 1
AF ( ,  )   I i C  I N 1  C  Ci 
i

i 0 i 0
N 1
 
AF ( ,  )  I N 1  C  Ci   1. C  e jkd cos( / 4) . C  e jkd cos( / 2) 
i 0

 
 e jkd cos( / 4)cos( / 2)   .  e jkd cos( / 4)  e jkd cos( / 2) .C  C 2
 Suy ra
I 0  e jkd cos( / 4)cos( / 2) 

I1  .  e jkd cos( / 4)  e jkd cos( / 2) 
I2  1
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

 Ví dụ 2: Cho Anten dãy gồm 2 phần tử như lý thuyết. Tìm Nulls của
vector trường tổng biết d=λ/4 và:
 β=0

 β = Л/2

 β = -Л/2
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

 Với β = 0:
  kIme  jkr 1 
 Trường E  i  j cos   2 cos  kd  cos    
4 .r 2 
 Chuẩn hoá

1 
Enorm  cos  .2 cos  kd cos    
2 
 Nulls xảy ra khi Enorm = 0
o Cos θ = 0

o Cos [1/2(kd.cos θ+β)] =0

 Kết luận Nulls chỉ xảy ra khi θ = 90o

 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

 Với β = π/2:
 Chuẩn hoá
1 
Enorm  cos  .2 cos  kd cos    
2 
 
Enorm  cos  .2 cos  cos  1
4 
 Nulls xảy ra khi Enorm = 0
o Cos θ = 0

o Cos [π/4.(cos θ+1] =0

 Kết luận Nulls chỉ xảy ra khi θ = 90o và θ = 0o

 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

 Với β = -π/2:
 Tương tự
ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

Heä thoáng tuyeán tính LUEESA

– Linear Uniformaly Excited
Equally Spaced Array laø daõy
anten caùch ñeàu, kích thích bôûi
doøng ñieän gioáng nhau veà pha
vaø bieân ñoä
 Moãi phaàn töû ñaúng höôùng
 Bieân ñoä doøng ñieän kích thích ñeàu
 Ñoàng pha  = 0
ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề
Heä thoáng tuyeán tính LCPESA
– Linear Cophasal Equally
Spaced Array laø daõy anten caùch
ñeàu, kích thích bôûi doøng ñieän
gioáng nhau veà bieân ñoä vaø leäch
pha ñeàu nhau
 Moãi phaàn töû ñaúng höôùng
 Bieân ñoä doøng ñieän kích thích ñeàu
 Leäch pha luõy tieán (doøng ñieän
phaàn töû thöù i leäch pha so vôùi phaàn
töû thöù (i+1) moät goùc )
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề
Array factor cuûa daøn tuyeán tính leäch pha ñeàu nhau LCPESA
AF  1  e j(kd cos   )  e j2(kd cos   )  ...  e j(N 1)( kd cos   )
N
j( n 1)( kd cos   )
AF   e
n 1

Ñaët goùc lệch pha

  kd cos   
ta coù
N
j( n 1)
AF   e
n 1
 Coù theå ñieàu khieån AF baèng caùch thay ñoåi ! 20
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

Coù theå bieán ñoåi AF veà daïng:   N 

 sin 2   
AF  e jN 1 / 2   
 sin 1   
  2  

Neáu ñieåm tham chieáu laø ñieåm ñoái xöùng veà maët vaät lyù cuûa array
N 
sin   
AF  2 
1 
sin   
2 
N 
sin   
Vaäy heä soá daøn chuaån hoùa laø: 1 2 
 AF n 
N 1 
sin   
2 
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề
Xaùc ñònh nhöõng ñieåm NULL cuûa array:
N  N 2n
sin    0     n    
2  2   n
n
N

    2n  
n  arccos      n=1,2,3… N …
 2d  N 

Khi n = 0, N, 2N, 3N, … mN … AF ñaït cöïc ñaïi.

   kd cos        2m
m

 
m  arccos     2m m = 0,1,2,3…
 2d 
Trong thöïc teá chuû yeáu xeùt goùc leäch pha ψ bieán ñoåi töø 0 ñeán 2π.
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề

Xeùt vôùi goùc leäch pha ψ bieán ñoåi töø 0 ñeán 2π

N  N 2n
sin    0     n    
2  2   n
n
N

n=1,2,3… N-1
    2n  
n  arccos     
 2d  N  n ≠ 0,N

Khi n = 0, N thì AF ñaït cöïc ñaïi.

   kd cos       0
m

   kd cos        2
m
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ứ ạ ử ẳ ề
Giaù trò cöïc ñaïi lôùn nhaát chæ ñaït ñöôïc ôû m = 0, khi ñoù:

  
m  arccos 
 2d 
Ñieåm nöûa coâng suaát (3dB) cuûa heä soá daøn anten ñaït ñöôïc khi:
  kd cos        1,391
N N
2 2 h

   2,782      2,782 
  h  arccos           arcsin  2d     

h
 2 d  N  2   N 

Khi d>>:
   2.782 
h       
 2 2d  N 
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ồ ị ứ ạ

N 
sin   
  kd cos     AF n 
1 2 
=> Haøm cuûa Ψ
N 1 
sin   
Nhận xét:
2 

 Cực đại xuất hiện tại Ψ = 0

 Hàm có chu kỳ 2π. Đối xứng xung quanh

Ψ = π.

 Có N-1 Null có khoảng cách bằng nhau và

cách nhau 2π/N (0<Ψ<2π)

 Có N-2 Sidelopes có độ rộng 2π/N. 0

 Tại gốc toạ độ có búp sóng chính rộng 4π/N

 SLL giảm tiệm cận đến -13.3dB khi N tăng

 ệ ố ứ ạ
ệ ố ồ ị ứ ạ

 Cách vẽ đồ thị bức xạ:

Xác định số chấn tử N

Vẽ đồ thị hệ số giàn theo nguyên tắc đã nêu
Vẽ nửa vòng tròn bán kính kd có tâm tại Ψ = β
Chiếu từ đồ thị sắp xếp xuống đường tròn vừa vẽ
Lấy đối xứng quanh trục hoành (chính là Oz)
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ồ ị ứ ạ
 Ví dụ:
N=4
d=0.75λ
β= 00

2 2 0.5 
  0.5 0 1.5

N 4
 0
2 3
kd  .  1.5
 4
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ồ ị ứ ạ

 N=4
d=0.75λ
β= 900
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ

Laø heä thoáng coù cöôøng ñoä böùc xaï cuûa daøn cöïc ñaïi theo
höôùng ngang.
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ

Ñieàu naøy coù theå ñaït ñöôïc baèng caùch:

 Choïn phaàn töû böùc xaï (nhö dipole, horn, …)
 Choïn chính xaùc khoaûng caùch vaø pha ban ñaàu cuûa moãi phaàn töû
(chænh AF)
AF ñaït cöïc ñaïi khi:   kd cos     0   0
Ñeå ñaït cöïc ñaïi theo höôùng ngang thì: 
  90 0

 0
Vaäy ñeå AF ñaït cöïc ñaïi theo höôùng ngang thì caùc phaàn
töû anten phaûi cuøng pha (hôn nöõa cuøng bieân ñoä). Vaø
khoaûng caùch giöõa caùc phaàn töû thì tuøy yù.
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ

Neáu d = n, ta coù

  kd cos    0,d n  2n cos  00 ,1800

Khi ñoù AF cuõng ñaït cöïc ñaïi.

Vaäy trong tröôøng hôïp  = 0 vaø d = n thì ngoaøi höôùng  = 90o, AF

coøn cöïc ñaïi ôû caùc höôùng  = 0o vaø  = 180o.
ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ
Vaäy ñeå chaéc chaén
khoâng coù cöïc ñaïi
ôû höôùng khaùc, thì
khoaûng caùch giöõa
caùc phaàn töû phaûi
thoûa: d  n. Ñeå
traùnh ñieàu ñoù ta
neân choïn dmax <
.
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ

Neáu d >  seõ xuaát

hieän caùc buùp phuï
lôùn (buùp löôùi).
Caùc buùp löôùi xuaát
hieän khi:
 1
d   1  
 N
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ
Ảnh hưởng của khoảng cách giữa các chấn tử đối
với đồ thị bức xạ (β=0, N=7)

d = 0.1 d = 0.3 d = 0.5

 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ
Ảnh hưởng của số chấn tử đối với đồ thị bức xạ
(β=0, d=λ/2)

N=2 N=3 N=4

35
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ

Ñoä roäng buùp soùng cuûa daøn anten ñeàu höôùng ngang:

   
FNBW  n  2  arccos  
2  Nd 

  1,391 
HPBW  h  2  arccos 
 Nd 
 d   1
2
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ ứ

Laø heä thoáng coù cöôøng ñoä böùc xaï cuûa daøn cöïc ñaïi theo
höôùng ñứng (θ = 00 hoaëc θ = 1800).
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ ứ

Ñeå ñoä ñònh höôùng ñaït cöïc ñaïi ôû  = 0o:

  kd cos     00  kd    0    kd
Neáu muoán cöïc ñaïi ôû  = 180o
  kd cos     1800  kd    0    kd
Neáu khoaûng caùch d giöõa caùc phaàn töû thoûa: d = n thì
ngoaøi höôùng ñöùng noù coøn xuaát buùp soùng höôùng
ngang. Ñeå traùnh ñieàu naøy ta phaûi xaùc ñònh d sao cho
dmax< .
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ ứ

Khi d tăng, độ rộng của Enfire beam giảm, số

bức xạ phụ tăng lên (Xem thêm h8.16 [1])
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ ứ

Ñieàu kieän xuaát hieän caùc buùp böùc xaï ngöôïc:

 1
d  1  
2  N

Choïn
 1 - Endfire loaïi I
d  1  
2  N

Hệ thống có độ rộng bức xạ chính nhỏ nhất và không

có bức xạ chiều ngược
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ ứ

Choïn
 1  - Endfire loaïi II
d  1 
2  2N 

Hệ thống có độ rộng bức xạ chính nhỏ nhất và chấp

nhận có bức xạ chiều ngược
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ ứ

Đồ thị bức xạ một số hệ thống hướng đứng(N=7)

d = 0.1 d = 0.3 d = 0.5

 = -0.2  = -0.6  = -
42
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ ứ

Ñoä roäng buùp soùng cuûa giaøn anten ñeàu höôùng ñöùng:

  
FNBW  n  2 arccos 1  
 Nd 

 1,391 
HPBW  h  2 arccos 1 


 Nd  d   1
 ệ ố ứ ạ
ệ ố ướ ấ ỳ

Ñieàu khieån buùp soùng chính höôùng theo 1 höôùng tuøy yù.
ệ ố ứ ạ
ồ ị

  kIme  jkr 1 
E  i  j cos   2 cos  kd  cos    
4 .r 2 

Tröôøng xa cuûa 1 dipole Array Factor (Heä soá daøn)

1 
AF  2 cos  kd  cos    
2 

Toång quaùt:
   
Er   E ref r   AF , 
 ệ ố ứ ạ
ồ ị

Nguyeân lyù nhaân ñoà thò:

Veõ ñoà thò ñònh höôùng cuûa 1 phaàn töû chieáu treân 3
maët phaúng xy, yz vaø zx;
 Veõ ñoà thò heä soá AF treân 3 maët phaúng treân.
 Nhaân 2 ñoà thò treân töøng maët phaúng toïa ñoä.
Ñoái vôùi caùc array phöùc taïp ta coù theå phaân array
laøm nhieàu LCPESA vaø coi moãi LCPESA laø moät
phaàn töû.