Professional Documents
Culture Documents
amaRam, am samyaroSi
Alejandra Pizarnik
EN ESTA NOCHE, EN ESTE MUNDO
Poemas
traducido por
Irakli Qolbaia
pirveli gamocema-aqcia
gamomcemloba universali
Tbilisi 2019, dekemberi
ISBN
alexandra pisarniki
amaRam, am samyaroSi
leqsebi. interviu
espanuridan Targmna
da winasityva daurTo
irakli yolbaiam
4
alqimia da sinesTezia
(prozauli oda mis simamaces)
5
palimpsestis Seqmna, rogorc - is figura
jerom roTenbergis leqsSi "poetebis sa-
moTxe", romelic "wigns iRebs Tarodan da
zed awers teqstiT savse gverds". da mainc,
amis gaTvaliswinebiTac ki, yoveldRe ar
xdeba, rom Sens or sayvarel poets Soris
gabmul dialogs gadaawydebi.
kidev ufro mimizida im azrma, rom - Tum-
ca SesaZloa, es nakleb aSkara iyos - Cems
mier xsenebuli dialogi kvlav gvaxsenebs,
Tu ra labirinTia sruliad amerikaTa poez-
iebi, Tuki gaviTvaliswinebT, rom isidor
dukasi (lotreamoni) montevideodan iyo,
pisarniki ki - buenos airesidan.
magram es mimarTeba CemTvis metad Sors
midis, vidre - tvinis axirebuli savarjiSo
geopoetikaSi: saqme isaa, rom alexandra pi-
sarniki, romelic argentinaSi daibada 1936
wels, ebraeli emigrantebis ojaxSi, da ro-
melmac, isidor dukasiviT, poeturi for-
mirebis wlebi parizSi gaatara, umTavresad
swored im tradiciis gamgrZelebeli da
Semnaxvelia, romelic srulebiT ar iyo
globaluri poeturi praqtikis epicentr-
Si 1960-70-ian wlebSi, rodesac konceptu-
alizmma da formalurma eqsperimental-
izmma Zireulad moicva poeturi avan-gar-
6
di. xolo pisarniki ekuTvnis tradicias,
romelic originaluria, amdenad yovelT-
vis arsebobda da yovelTvis, met-nakle-
bad, mijnaze. es is "mxilveluri" (voyant -
rembo) Tu "wyeuli" (maudit - verleni) poezi-
is xazia, romelic did da uwyvet qvedine-
bad gasdevs poetur aqts arqauli zepir-
sityvierebidan radikalur surrealizmam-
de (vgulisxmob, vTqvaT: arto da ara des-
nosi an eluari) - cxadia, rembos, lotrea-
monis da sxvaTa gavliT. am tradiciis Sem-
naxavi da macocxlebeli poetis pozicias
erTi arsobrivi sirTule gansazRvravs:
misTvis gardauvalia am xazis marad xelax-
ali radikalizacia; magaliTad, Tanamed-
rove poets mouwevda, waekiTxa bodleri da
Seecno mTeli misi radikalizmi, imis nacv-
lad, rom mieRo igi arsebuli akademiuri
Tu literaturuli wakiTxvebis nayofad.
da amasTan, ar unda gvegonos, rom vizion-
eri poeti ramenairi "kurTxeuli veluria";
misTvis poezia yvelaze saSiSi, yvelaze se-
riozuli TamaSia, da am TamaSis kabalisti-
ka sakralur zrunvas moiTxovs misgan. am-
denad, ra gasakviria, rom Tavad pisarnikma
moaxdina sakiTxis (CemTvis) sanimuSo Se-
jameba, rodesac dawera:
7
"holderlinis mtkiceba, rom "poezia
saSiSi TamaSia", ramdenime cnobil msxver-
plSewirvaSi hpovebs eqvivalents, esenia:
bodleris tanjva, nervalis TviTmkvle-
loba, rembos naadrevi dadumeba, lotrea-
monis idumali da efemeruli yofna, artos
cxovreba da Semoqmedeba...
es poetebi, da kidev ramdenime sxva, im-
iT arian erTurTTan dakavSirebuli, rom
gaaqarwyles - anda scades gaeqarwylebin-
aT, - manZili, romliTac sazogadoeba aSo-
rebs xelovnebas da cxovrebas".
pisarnikma, cxadia, zustad icis, rom am
msxverplSewirvaTa ricxvs misi cxovrebac
miekuTvneba. da iseve, rogorc artom - ro-
melsac is Targmnida - manac Seqmna unika-
luri Semoqmedeba, romelSic ara mxolod
poeziasa da prozas Sorisaa waSlili sabo-
loo zRvari, ara marto sxeulisa da goneb-
is aqtivobebs, cxovrebasa da xelovnebas
Soris, aramed, xSirad, da unikalurad, poe-
ziasa da poetikas Soris: poeturi aqti da
am aqtis TviT-refleqsia Tanadroulad
mimdinareobs, erT formatSi. pisarnikis
mTeli mowifuli Semoqmedeba, garkveul-
wilad, aris "ars poetica", misi yvelaze in-
timuri leqsebi, imave dros, poeturi pro-
8
cesis ganazrebebia. araferia aq uCveulo:
aseTia wesi TamaSisa, romelsac pisarniki
sakuTari kanisa da sisxlis fasad TamaSobs.
poeziis guli carielia da Tavad poezia
iqceva am armyofi gulis gamoxatulebad.
poets SeuZlia, inatros:
"merCivna, bluzi memRera nebismier si-
garetis boliT gabuRul patara barSi, vi-
dre Cemi cxovrebis Rameebi SeSlili qaliv-
iT enis kawvraSi metarebina”.
garda uSualo tkivilisa, mniSvnelova-
nia kawvris fenomenic, radgan pisarniki
tvifravs cariel furcels, mas, rogorc
qvas, aSorebs zedmets. da leqsi, TandaTa-
nobiT, ufro da ufro minimaluri xdeba,
sanam bolos aRarc aris mTlad leqsi. pis-
arnikis pirveli sami krebuli (dawerili 20-
23 wlis asakSi) met-naklebad "sacnaur"
verlibrebs moicavs; xolo misi unikaluri
poezia srulqmnil formas misi mexuTe
krebuliT aRwevs (1965 wels - simptomuri
saTauriT "Sromebi da Rameebi" - antikur
hesiodur didaqtikur formulas radikal-
izebuli saxe eZleva, wyeul poetTa kompa-
niisTvis); da am momentidan moyolebuli,
misi leqsi fragments hgavs, natexs, xan si-
carieles, xan mcire agurs, xan haikus, xanac
9
dRiuris wyvetil Canawers. am momentidan
misi xma srulebiT unikaluria, leqsi, Tavi-
si simciriT da formaluri simartiviT, ga-
usaZlisad rTuli xdeba. mgonia, rom pisar-
nikis poeziis mTavari Tviseba swored esaa:
Znelia mas Tvali gausworo, Zneli - SeCer-
de am sityvebze, am striqonebze.
Tuki sxva mediumSi pisarnikis leqss hyavs
axlobeli, vfiqrob yvelaze metad es lu-
Cio fontanas daserili tiloebia.
"Sromebsa da Rameebs" mosdevs poetis
ori Sedevri, romlebic misi Semoqmedebis
gulad mesaxeba: "sigiJis qvis gamoxda" da
"musikaluri jojoxeTi" - saTaurebi lako-
nuri mWevrmetyvelebiT gamokveTen poezi-
is mxilvelur programas. alqimia da
sinesTezia: rembos soneti, xmovnebi.
sakuTar dRiurSi is wers:
"rac maSinebs, artosTan Cemi msgavsebaa.
vgulisxmob Cveneul WrilobaTa msagvse-
bas”.
ori Sedevri, romelic vaxsene, krebu-
lebi araa, aramed - axali tipis poemebi. Tu-
ki marTlac hgavs es poezia dRiuris for-
mats, iqneb - imis gamo, rom xelovnebasa da
cxovrebas Soris zRvari swored am for-
matma unda gaaqros: dRiurad werili poe-
zia, rogorc epikuri kompoziciis sarCuli.
10
mkiTxveli yuradRebas miaqcevs motiv-
Ta, saxeTa gameorebebs, romlebic, wlidan
wlamde, leqsebs (xandaxan tavtologiur-
ad?) akavSirebs erTmaneTTan. vfiqrob,
pisarnikis poetikis am (da sxva, xsenebul)
Taviseburebas zedmiwevniT gamoxatavs mi-
sive sityvebi:
poemis
Suaguli
sxva leqsia
Suagulis Suaguli
umyofobaa
"musikaluri jojoxeTi" rom misi uka-
naskneli krebuli ar yofiliyo, iqneb pis-
arniks daewera kidec krebuli "dRiurebi
da meRamurebi" (miTumetes, Tu yurs davu-
gdebT, mis sikvdilisSemdgom gamocemul
leqsebSi, zrdad da gulismomkvlel pir-
quS komedias, romlis badalic mxolod ar-
tosa Tu beketis xmebSi meguleba).
da "sigiJis qvis gamoxda" iseTive mniS-
vnelobis dokumentia sigiJis Sesaxeb, rog-
orc - artos rodezis periodis poezia. mi-
zani erTia: poeziam unda amoavsos es "naTe-
savi Wriloba", romelic adamians cxovreb-
isgan aSorebs. poezia unda dagexmaros -
icxovro, cxovrebas daukavSirde, Seerwya
mas.
11
magram (misi dRiuridan):
"14 ianvari, 1961, parizi. rembo mesizm-
ra / literaturiT / me davkarge cxovreba."
1972 wlis 25 dekembers pisarnikma seko-
nalis zedmeti doziT daasrula sakuTari
sicocxle. am bolo wams, am sulis RameSi,
ori Seurigebeli da, poezia da cxovreba,
iqneb, marTlac erwymis erTmaneTs - poet-
is bolo aqti poezia iyo: mis samuSao oTax-
Si dafaze es ewera carciT, misi bolo leq-
si:
muStebs iqneven Crdilebi
mkvdarTa
Savi Crdilebi
da tirili gaisma
irakli yolbaia
12
wignidan Sromebi da Rameebi
leqsi
13
gamocxadebebi
14
Sens dabadebis dReze
15
ngrevebi
16
sayvarlebi
yvavili
Ramis Soriaxlos
Cemi munji sxeuli
eSleba
cvris faqiz myisierebas
17
romelic anaTebs
rodesac miyureb,
Cemi Tvalebi gasaRebebia,
kedeli inaxavs saidumloebs,
Cems SiSs - sityvebi, leqsebi.
mxolod Sen aqcev Cems mexsierebas
aRfrTovanebul mogzaurad,
maradmwvel cecxlad.
18
aRiareba
19
Sexvedra
20
xangrZlivoba
21
Seni xma
22
daviwyeba
- wamiyvane iq -
23
dakarguli nabijebi
24
SenTvis saxelis darqmeva
25
gamomSvidobeba
26
Sromebi da Rameebi
27
misi aryofnis mniSvneloba
Tuki vbedav
viyuro da vilaparako
imis gamoa rom misi Crdili
ase faqizad gamoeba
Cems saxels
Sors aqedan
wvimaSi
Cems mogonebaSi
misi saxisTvis
romelic iwvis Cems poemaSi
lamazad fantavs
Zvirfasi gamqrali saxis
surnels
28
mwvane samoTxe
29
bavSvoba
30
manam
musikaluri tye
31
ganTiadi
32
saaTi
33
sakuTari Tavisgan gasaqcev adgilas
34
fuWi sazRvrebi
adgili
ar miTqvams sivrce
me imaze vlaparakob
rac
vlaparakob imaze rac ar aris
vlaparakob imaze rac vici
ara droze
aramed yvela wamze
ara siyvarulze
ara
ki
ara
aryofnis adgili
beCavi kavSiris Zafi
35
arsebulis guli
nu gadamcem,
unaRvlianeso SuaRameo,
SuadRis usufTao siTeTres
36
didi sityvebi
37
mdumarebebi
38
siCumes moviTxov
araferi xdeba.
39
wignidan sigiJis qvis gamoxda
ufoTlovdeba es iasamani.
sakuTari Tavidan vardeba
da sakuTar arqaul Crdils efareba.
momklavs aseTi rameebi.
41
yru farani
42
privilegia
I.
II.
43
Rame gulisa
44
zamTris zRapari
45
natexebi mdumarebis samarTavad
I.
II.
46
sikvdili munji araa. mesmis, rogor beW-
davs mgloviareTa simRera mdumarebis nap-
ralebs. vusmen da Seni utkbesi tirili fu-
rCqnis Cems rux mdumarebas.
III.
47
sizmari romelSic dumili oqroa
48
Tête de Jeune Fille (odilon redoni)
musikis es wvima
mdumarebis es wlebi
gavides Rame
Cemi sxeuli metad aRarasdros
iqneba nacnobi
49
musikis dapirebebi
50
uwyvetoba
51
sarkis bilikebi
I.
II.
III.
IV.
52
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.
XIII.
54
amisTvis vmetyveleb.
XIV.
XV.
XVI.
XVII.
XIX.
56
wignidan musikaluri jojoxeTi
57
qvakuTxedi
Semawuxebeli myofobebi,
Jestebi figurebis, romlebic cocxlad
gvevlinebian im aqtiuri enis muSaobiT, maT
rom emowmeba,
niSnebi, uxsnar SiSebze rom migvaniSne-
ben.
58
da vicodi sad binadrobs is, amdenad
sxva, romelic aris me, romelic icdis, ro-
dis movketav, raTa Semipyros da aSros da
burRos saZirkvlebi, safuZvlebi,
is, romelic mewinaaRmdegeba Cems Sig-
nidan, SeTqmuli, ixelTebs Cems veran mi-
was,
ara,
rame unda viRono,
ara,
ar unda viRono araferi,
59
leqsi, fuW mcdelobaSi, gadmovweroT mxu-
rvale kavSirebi.
60
dan, adgilisken, adgilTan kavSirSi, masTan
Serwymuli. magram misamReri metismetad
xanmokle iyo, imdenad, rom me ver SevZeli
sadguris aRmarTva, radgan ver meqneboda
erT sakmaod liandagsamcdar matarebelze
metis imedi, romelic mruddeboda da ibri-
ceboda. maSin mivatove musika da misi vera-
gobebi, radgan musika iyo mudam metisme-
tad maRla an metismetad dabla, magram ar-
asdros centrSi, ara Serwymisa da Seyris
adgilas. (Sen, romelic iyavi Cemi ucalo sa-
mSoblo, sadRa geZebo? iqneb am leqsSi, ro-
melsac vwer.)
62
rji Tvalebi ar iyo?) mwvane wyalo Cems sax-
eze, unda gsva, vidre Rame ar gaiReba. ver-
avin mixsnis, rameTu var uxilavi Cemive
TavisTvisac ki, romelsac veZaxi Seni xmiT.
sad var? baRSi.
ai, baRi.
63
musikaluri jojoxeTi
mzeebiT mirtyamen
usufTao gasaubreba
64
maldororis simRerebis egzemplarSi
65
makurnebeli sityva
66
uxilavisani
67
wyalTa sibnele
68
sruli danakargi
69
poetis gardacvalebis mere
gamocemuli leqsebi
amaRam, am samyaroSi
amaRam am samyaroSi
sityvebi sizmris bavSvobis sikvdilis
arasdros is risi Tqmac gsurda
mSobliuri ena kastrirebuli
ena Semecnebis organoa
marcxisa yoveli leqsis
sakuTari enisgan kastrirebuli
romelic xelaxla qmnis organoa
xelaxla Secnobis
magram ara mkvdreTiT aRdgomis
uaryofiTi formis sagnis
Cemi horizontis maldororisa Tavisi
ZaRliT
da araferia dapireba
Tqmadis sferoSi
romelic tyuils utoldeba
70
(yovelive rac Tqmadia aris tyuilic)
danarCeni mdumarebaa
oRond mdumareba ar arsebobs
ara
sityvebi
ar siyvaruloben
isini aramyofoben
Tu vityvi wyali davlev?
Tu vityvi puri SevWam?
amaRam am samyaroSi
gasaocari mdumareba es ama Ramis
sulis ambavi isaa rom Tavis Tavs ver
xedavs
gonebis ambavi isaa rom Tavis Tavs ver
xedavs
samSvinvelis ambavi isaa rom Tavis Tavs
ver xedavs
saidan modis es uxilaobaTa SeTqmuleba?
erTi sityvac ki ar ixileba
Crdilebi
mwebvare zRudeebi sigiJis
qvas rom malaven
71
Savi derefnebi
yvela maTgani maqvs gavlili
o rad ar dagvirCebodi sul odnav
metxans!
sityvaTa CamoSla
enis sasaxlis mausaxlebeli
Semecneba fexebs Soris
ra mouxerxe seqsis niWs?
o Cemi mkvdrebi
vWame isini davixrCvi maTiT
metad aRar SemeZlo meti aRar SeZleba
daxSuli sityvebi
72
yvelaferi sxltis
bnel gaTxevadebaSi
da maldororis ZaRli
amaRam am samyaroSi
sadac yvelaferi SesaZlebelia
garda
leqsisa
me vmetyveleb
codniT rom saqme es araa
o damexmare davwero yvelaze arasaWiro
leqsi
is romelic gamousadegrobisTvisac
ki ver gamodgeba
damexmare davwero sityvebi
amaRam am samyaroSi
73
mokle kantoebi
1.
2.
sityvebi oden
bavSvobis
sikvdilis
sxeulTa Rameebis
3.
poemis
Suaguli
sxva leqsia
Suagulis Suaguli
umyofobaa
umyofobis SuagulSi
74
Cemi Crdilia Suaguli
leqsis Suagulis
4.
5. Jans
Semodgomis
mxilvelTa
agonia
6.
napralebi kedlebSi
Savi grZneulebebi
gatyavebuli frazebi
sabediswero leqsebi
7.
75
o meti da meti simReriT fare es bzari, es
naprali, es naxeTqi.
8.
mkvdarTa SuadRes
princesaadgilumzeo
Wams narSavs
Wams xiwvebs
9.
10.
11.
o Tvalebi Seni
76
almodebuli Tvalebi
13.
akviateba
bavSvuri Tqmuleba
naprali
mze
rogorc didi bneli cxoveli
me da meti araferi
saTqmeli araferi
77
14.
15.
16.
sarkeebiT ilaparakebs
sibneliT ilaparakebs
CrdilebiT
arafriT
17. dianas
gvaswavle cxovrebisa
78
natifad
SevevedreT cicqna arsebebs
da mklavebi gavuSaleT
sxva sanapiros siyvarulisTvis
18.
19.
naRvliani musika
axal hangs ukravs
axali ramis Sesaqmnelad
axali ramis dasanaxad
79
Canawerebi poeziaze
1
#
2
#
(12 dekemberi)
3
#
82
ramdenime gasaRebi
alexandra pisarnikisTvis
(saubari marTa isabel moiasTan)
84
a. p.: prusti, survilis analizirebisas, am-
bobs, rom survils ar surs, rom gaaanali-
zon, mas surs, rom daakmayofilon. me ar
msurs baRze saubari, misi danaxva minda.
cxadia, rasac vambob mainc umwifari da
qarafSutulia, magram am cxovrebaSi veras-
dros vSvebiT imas, rac gvsurs. rac kidev
erTi mizezia imisa, rom baRis xilva gv-
surdes, Tundac es SeuZlebeli iyos; gan-
sakuTrebiT Tu es SeuZlebelia.
85
m. i. m.: im mraval metaforaTagan erT-erTi,
romliTac Sen am fundamentur Wrilobas
qmni, gansakuTrebiT cxadad aRmebeWda mex-
sierebaSi, imis gamo, Tu ramdenad imoqme-
da man Cemze - fraza erT Sens adreul leqs-
Si Semxvda, sadac wer: "gancvifrebuli mx-
eci Cems sisxlSi miaTrevs sakuTar Tavs".
da mwams, rom qari am Wrilobis erT-erTi
mTavari avtoria, ramdenadac is drodadro
ixsenieba Sens leqsSi, rogorc "diadi mtan-
jveli".
m. i. m.: RamiT?
88
m. i. m.: da mainc, Sen aRar eZeb sizustes.
a. p.: marTalia; msurs, leqsi Tavad daiw-
eros, ise, rogorc Tavad surs. magram mir-
Cevnia, awmyoze ar vilaparako, radgan is
jer TiTqmis arc ki dawerila.
a. p.: ...
89
m. i. m.: es SiSebi Tanaarseboben im sityveb-
is SiSTan, romlebic brundebian. ra sityve-
bia eseni?
90
m. i. m.: Seni erTi leqsis Tanaxmad, Seni yve-
laze lamazi siyvaruli sarkeebis siyvaru-
li iyo. vis xedav maTSi?
91
boba mxatvrobis enaSi. sityvebiT muSaobi-
sas an, ufro zustad, Cemi sityvebis Ziebi-
sas, vawydebi daZabulobas, romelic mxat-
vrobaSi ar mxvdeba.
92
vnatrob, mxolod eqstazSi SemeZlos cxov-
reba, leqsis sxeuls Cemive sxeuliT vqmni-
de, yovel winadadebas Cemi dReebiTa da
kvirebiT vixsnide, leqss Cemi sunTqviT
aRvavsebde, vidre yvela sityvis yvela aso
msxverplad ar Seewireboda cxovrebis ce-
remoniebs.
93
sarCevi
Canawerebi poeziaze 80
interviu
ramdenime gasaRebi... 83