1

LEARNING MODULE
Araling
Panlipunan

Lalawiganat Rehiyon

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 2

Araling Panlipunan 3

PANIMULA

Isang masayang pagbati sa inyong pagtungtong sa ikatlong baitang. Batid kong sabik na kayo sa mga
pag-aaralan natin ngayong taon.
Natatandaan mo pa ba ang mga simbolo sa mapa na napag-aralan ninyo sa ikalawang baitang?
Nakatutulong ba ito sa iyong pagtingin sa mapa? Natutukoy mo pa rin ba ang mga likas na yaman tulad ng
anyong-lupa at anyong-tubig? Sa aralin ito, mas palalawakin pa natin ang inyong kaalaman sa mahal nating
bayan.
Gaano kahalaga na alam mo bilang bata ang mga simbolo at direksiyon sa mapa? Gaano kahalaga na
napag-aaralan ang dami ng tao sa inyong lugar o lalawigan? Paano makakatulong sa batang tulad mo ang
kaalaman sa mga ganitong usapin? Ilan lamang iyan sa mga tanong na masasagot ninyo sa araling ito na tiyak
na makakatulong, at kapupulutan ng kaalaman bilang isang Pilipino.

SAKLAW NG ARALIN

Aralin 1 Kinalalagyan ng mga Lalawigan sa aking Rehiyon (Linggo 1-

2) Aralin 2 Ang Populasyon sa aking Lalawigan at Rehiyon (Linggo 3)
Aralin 3 Ang mga Anyong-Lupa sa aking Lalawigan (Linggo 4)
Aralin 4 Ang mga Anyong-Tubig sa aking Lalawigan (Linggo
5) Aralin 5 Mga Likas na Yaman mula sa Lupa (Linggo 6)
Aralin 6 Mga Likas na Yaman mula sa Tubig (Linggo 7)

Sa araling ito, inaasahang

 Naiisa-isa at nabibigyang kahulugan ang mga simbolo na ginagamit sa mapa
 Nailalarawan ang kinalalagyan ng mga lalawigan sa sariling rehiyon batay sa mga nakapaligid dito
gamit ang pangunahing direksiyon
 Nailalarawan ang ilang lalawigan sa rehiyon ayon sa mga katangiang pisikal at pagkakakilanlang
heograpikal
 Nailalarawan ang mga pangunahing likas na yaman mula sa anyong-tubig at anyong-lupa
 Natutukoy ang lugar na sensitibo sa panganib batay sa lokasyon at topograpiya nito
 3

CONCEPT MAP NG ARALIN

Pilipinas

Bahagi ng Mapa Mga Lalawigan

Kahalagahan
at Katangian

Direksiyon Lokasyon
Likas na Yaman

INAASAHANG KASANAYAN

Upang maayos at matapos ang mga gawain sa araling ito, kailangan mong tandaan ang mga sumusunod:

 Naipapaliwanag ang mga simbolo sa mapa

 Natataya ang kahalagahan ng kaalaman sa mga simbolo at pananda na makikita sa mapa
 Nakagagawa ng sariling payak na mapa gamit ang mga simbolo sa mapa
 Matutukoy mo sa mapa ang kinalalagyan ng bansa
 Matutukoy mo ang relatibong lokasyon ng mga lalawigan batay sa mga nakapaligid dito gamit ang mga
pangunahin at pangalawang direksiyon
 Naipapaliwanag ang mga lalawigan sa rehiyon batay sa katangiang pisikal at pagkakakilanlang
heograpikal
 Naipapaliwanag ang mga pangunahing likas na yaman mula sa anyong-tubig at anyong-lupa

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 PANIMULANG PAGTATAYA

Pangkalahatang Panuto: Basahin at unawain ang bawat tanong. Piliin at itiman ang bilog ng wastong titik.
Isulat sa sagutang papel na inilaan ng guro sa kabilang pahina.

1. Ito ay patag na representasyon ng isang lugar.

a. mapa b. simbolo c. bundok
2. Ito ay ginagamit sa mapa upang malaman ang mga makikita sa isang lugar.
a. mapa b. simbolo c. bundok
3. Ito ay gamit panukat upang matukoy ang laki ng isang lugar.
a. Luzon b. Visayas c. eskala
4. Sa bahaging ito ng mapa nabibilang ang lalawigan ng NCR.
a. Luzon b. Visayas c. eskala
5. Ito ang bilang ng ating pangunahing direksyon.
a. lima b. apat c.mapa
6. Ito ang itinuturing na pinakamataas na anyong-lupa.
a. bulkan b. bundok c. buról
7. Ito ay patag na anyong-lupa sa itaas ng isang bundok.
a. bulkan b. bundok c. talampas
8. Ito ang pinakamalawak at pinakamalalim na anyong-tubig.
a. dagat b. lawa c. karagatan
9. Ito ay anyong-tubig na napaliligiran ng lupa.
a. dagat b. lawa c. karagatan
10. Ito ay likas na yamang nagmumula sa anyong-tubig.
a. ginto b. palay c. isda
 REDEEMED IN CHRIST SCHOOL
S.Y. 2020 - 2021
PANIMULANG PAGTATAYA
ARALING PANLIPUNAN 4

SAGUTANG PAPEL

PANGALAN: PETSA:

BAITANG AT PANGKAT:

REMARKS:

Teacher Joan

Ipasa ang sagot sa takdang oras

 ARALIN 1 KINALALAGYAN NG MGA LALAWIGAN SA AKING
(Linggo 1) REHIYON

SIMULAN MO

Bakit kaya mahalaga na pag-aralan ang mga simbolo sa mapa?

Paano kaya mas mapapadali ang paghahanap sa isang lugar?

Gawain #1
Sagutin ang Anticipation-Reaction Guide ng dalawang beses. Una, bago ang aralin at gawin ulit pagkatapos ng
aralin.

Mga Katanungan
Sagot bago ang Aralin Sagot pagkatapos ng Aralin

Bakit kaya mahalaga na

pag-aralan ang mga
simbolo sa mapa?

Paano kaya mas

mapapadali ang
paghahanap sa isang
lugar?
 https://www.youtube.com/watch?v=DDiV-2UYeYs
https://www.youtube.com/watch?v=Z9vOGes3b2U

MAPA
Ang mapa ay isang patag na paglalarawan sa
anyo, hugis, direksiyon, nilalaman at hangganan ng
isang lugar.

Kartograpo
Ito ang tawag sa mga taong gumagawa ng
mapa.

Mga Bahagi ng Mapa

 Pamagat o Titulo
 Simbolo o Pananda
 Legend
 Compass Rose

 North Arrow

 Eskala o Scale
 8

Mga Uri ng Mapa

Mapang Pisikal (Physical Map)

-mga partikular na anyong-lupa at anyong-tubig
ang ipinapakita sa mapang ito. Ang mga
halimbawa ng impormasyong ipinapakita nito ay
ang mga ilog, lawa, bundok, at bulubundukin.

Mapang Ekonomiko (Economic Map)

-ipinapakita nito ang uri, dami, at pagbabahagi ng mga likas na yaman ng isang lugar o bansa.

Mapang Politikal (Political Map)

-ipinapakita nito ang mga hangganan at
teritoryong nasasakupan ng isang bansa.
Ipinapakita rin dito ang mga lungsod, bayan,
lalawigan, at rehiyon.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 9

Mapang Pangklima (ClimateMapang

Map) Pandaan (Road Map)
-ipinapakita nito ang mga pangunahing kalsada, tulay, at mga palatandaan o landmark
-Makikita sa mapang ito ang pagkakaiba-iba ng
klimang nararanasan sa bawat bahagi ng bansa.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 10

Pangalan: Petsa:
Asignatura:
Baitang at Pangkat:

SUBUKAN MO

Gawain #2
Pag-aralan at kilalanin ang mga
sumusunod na simbolo.
Maaaring ito ay nagpapahayag
ng mga anyong-lupa, anyong-
tubig, gusali at iba pa. Isulat sa
kahon ang kahulugan ng bawat
simbolo sa mapa.

Simbolo

1.

2.

3.

4.

5.

GAWIN MO

Gawain #3
Isulat ang T kung tama ang
sinasabi ng pangungusap. Kung
mali, isulat ang salitang
magpapatama sa salitang may
salungguhit.
1. Ang mapa at isang

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 11
patag na representasyon ng isang lugar.
2. Ang legend ay ginagamit upang matukoy ang laki o
layo ng isang lugar sa mapa.
3. Sa mapang pangklima makikita ang iba’t ibang
klima na nararansan ng isang bansa.
4. Sa mapang politikal makikita ang ang topograpiya
ng isang bansa.
5. Ang mga simbolo sa mapa ay mahalaga sa
paghahanap ng isang lugar.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

Gawain #4
Isulat sa linya kung anong uri ng mapa ang tinutukoy ng bawat larawan. Piliin ang sagot mula sa kahon.

Mapang Pisikal d. Mapang Pandaan

Mapang Ekonomiko e. Mapang Pangklima
Mapang Politikal

1. 2. 3.

4. 5.
 12

(Linggo 2)

https://www.youtube.com/watch?v=yVXckxCQ4cY
Hilaga
Ang mga Direksiyon

Mahalaga na nalalaman natin ang kinalalagyan ng

mga lalawigan sa rehiyon batay sa direksiyon. Kinakailangan Silangan
Kanluran
rin na alam ng gagamit ng mapa ang mga pangunahing
direksiyon at pangalawang direksiyon.

Timog

Mga Pangunahing Direksiyon

H-Hilaga
T-Timog
K-Kanluran
S-Silangan

Mga Pangalawang Direksiyon

HS-Hilagang-Silangan
TS-Timog-Silangan
TK-Timog-Kanluran
HK-Hilagang-Kanluran

Eskala

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Eskala: 1cm=1km

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 13

Relatibong Lokasyon ng mga Lalawigan sa Rehiyon

Pangalan:
Petsa:

Baitang at Pangkat: Asignatura:

GAWIN MO

Gawain #1
Araling mabuti ang mga direksiyon bago sagutin ang mga tanong sa ibaba.
1. Anong direksyon ang nasa tapat ng hilagang-silangan?

2. Anong direksiyon ang nasa tapat ng timog?

3. Anong direksiyon ang nasa gawing kanan mo kung nakaharap ka sa hilaga?

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 14

4. Anong direksiyon ang nasa gawing kaliwa mo kung sa silangan ka nakaharap?

5. Anong direksyon ang nasa pagitan ng timog at silangan?

Gawain #2
Gamitin ang eskalang 1 sentimetro katumbas ng 1 kilometro (1cm=1km) upang masukat ang distansya ng
mga lugar sa komunidad ni Marie. Isulat ang tamang sagot sa patlang bago ang bilang.

1. Maagang gumigising si Marie upang maaga ding makapasok sa kanyang paaralan. Ilang
kilometro ang bahay ni Marie sa kanyang paaralan?
2. Bago umuwi ay binibilinan ng kanyang ina na mamili ng pagkain para sa
kanilang Hapunan si Marie. Ilang kilometro ang layo ng paaralan ni Marie sa
palengke?
3. Pagtapos ng klase ay saglit na dumadaan si Marie sa Parke upang magpahinga.
Ilang kilometro ang layo ng paaralan ni Marie sa parke?
4. Ilang kilometro ang layo ng bahay nila Marie sa Ospital.
5. Madalas dumadaan si Marie sa simbahan upang magdasal. Mula sa parke ilang kilometro
papuntang simbahan?

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 15

7
Parke
Bahay ni Marie Paaralan
6

5
Simbahan

4
Ospital

3
Palengke Munisipyo

1
Paliparan

0 1 2 3 4 5 6 7

 Ang pananda o simbolo ay kumakatawan sa isang bagay na makikita sa mapa.

 Mga bahagi ng mapa ay pamagat o titulo, mga pananda, legend, compass, north arrow, at
eskala
 Ang mapa ay isang patag na paglalarawan sa anyo, hugis, direksiyon, nilalaman
at hangganan ng isang lugar.
 Ang mga uri ng mapa mapang pisikal, mapang pangkabuhayan, mapng politikal, mapang
pangklima, at mapang pandaan.
 Kartograpo ang tawag sa mga taong gumagawa ng mapa.
 Matutukoy natin ang kinaroroonan ng isang lugar sa tulong ng ilang
batayang impormasyon ng heograpiya tulad ng direksiyon at lokasyon.
 Ang mga Pangunahing Direksiyon ay hilaga, timog, kanluran, at silangan.
 Mga Pangalawang Direksiyon ay hilagang-silangan, timog-silangan, timog-kanluran, at
hilagang-kanluran.
 Eskala ang gamit upang malaman ang layo o sukat ng mapa at laki ng mga ipinakikitang
lugar.
 Relatibong lokasyon ang tawag kung saan ibinabatay ang pagtukoy sa lugar base sa mga
nakapaligid ditong lugar o pook.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 16

Pangalan: Petsa:
Baitang at Pangkat: Asignatura:

NATUTUHAN KO Gawain #3
Iguhit ang mapa ng
inyong tirahan.
Ilagay ang ilang
tahanan ng mga
katabing bahay at
mga lugar na
malapit sa inyo.
Gamitin ang mga
direksyon upang
mapadali ang
pagguhit.

Gawain #4
Tukuyin ang mga pangunahin at
pangalawang direksiyon sa ibaba. Isulat
ang sagot sa bawat kahon
Pangunahing Direksiyon

Pangalawang Direksiyon

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 ARALIN 2 ANG POPULASYON SA AKING LALAWIGAN AT REHIYON
(Linggo 3)

SIMULAN MO

Bakit kailangan alam ng pamahalaan kung ilan ang bilang ng mga tao sa isang lugar?

Paano ba malalaman ang bilang ng populasyon sa aming lalawigan?

Gawain #1
Sagutin ang Anticipation-Reaction Guide ng dalawang beses. Una, bago ang aralin at gawin ulit pagkatapos ng
aralin.

Mga Katanungan Sagot pagkatapos ng Aralin

Sagot bago ang Aralin

Bakit kailangan alam ng

pamahalaan kung ilan
ang bilang ng mga tao sa
isang lugar?

Paano ba malalaman ang

bilang ng populasyon sa
aming lalawigan?
 Census-Paraang ginagamit ng pamahalaan upang malaman ang bilang o dami ng populasyon sa isang lugar.
Ang mga Rehiyon sa Pilipinas
Pamabansang Punong Rehiyon (NCR, Kalakhang Maynila)
Rehiyon I- Ilocos
CAR- Cordilla Administarative Region o Rehiyong Pampangasiwaan ng Cordillera
Luzon Rehiyon II (Lambak ng Cagayan)
Rehiyon III (Gitnang Luzon)
Rehiyon IV-A (CALABARZON)
Rehiyon IV-B (MIMAROPA)
Rehiyon V- (Kabikulan)
Rehiyon VI- Kanlurang Visayas
Visayas Rehiyon VII- Gitnang Visayas
Rehiyon VIII- Silangang Visayas
Rehiyon IX- Tangway ng Zamboanga
Rehiyon X- Hilagang Mindanao
Mindanao Rehiyon XI- Rehiyon ng Davao
Region XII- SOCCSKSARGEN
Rehiyon XIII- CARAGA
ARMM (Autonomous Region of Muslim Mindanao)- Nagsasariling Rehiyon ng Muslim sa
Mindanao

National Capital Region (NCR) 12, 877,253

1. Las Pinas 588,894
Ang NCR ay binubuo ng labing-anim
2. Makati na mga lungsod
582,602 at isang munisipalidad. Ang talahanayan sa tabi ay base
sa 3.
census noong Agosto 1, 2015.
Malabon 365,525
4. Mandaluyong 386,276
5. Manila 1,780,148
6. Marikina 450,741
7. Muntinlupa 504,509 Mga Barangay ng Marikina
8. Navotas 249,463
9. Parañaque 665,822 1. Barangka 9. Marikina Heights
10. Pasig 755,300
2. Calumpang 10. Nangka
3. Concepcion I (Uno) 11. Parang
11. San Juan 122,180
4. Concepcion II (Dos) 12. San Roque
12. Valenzuela 620,422
5. Fortune 13. Santa Elena
13. Caloocan 1,583,978
6. Industrial Valley Complex 14. Santo Niño
14. Pasay 416,522 7. Jesus Dela Peña 15. Tañong
15. Pateros 63,840 8. Malanday 16. Tumana
16. Quezon City 2,936,116
17. Taguig 804,915
 19

CAR- Cordilla Administarative Region 1,722,006

Rehiyon I- Ilocos 5,026,128
Rehiyon II (Lambak ng Cagayan) 3,451,410
Rehiyon III (Gitnang Luzon) 11,218,177
Rehiyon IV-A (CALABARZON) 14,414,774
Rehiyon IV-B (MIMAROPA) 2,963,360
Rehiyon V- (Kabikulan) 5,796,989

Population Pyramid o Age Pyramid

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 20

Pangalan: Petsa:
Asignatura:
Baitang at Pangkat:

GAWIN MO

Gawain #2
Isulat sa patlang ang hinihinging tamang
sagot.

1. Ito ang bilang ng

rehiyon sa Pilipinas.
2. Anong lungsod o
munisipalidad sa NCR ang may
pinakamaliit na bilang ng populasyon.
3. Isinasagawang
paraan upang malaman ang bilang ng
populasyon.
4. Ang barangay
Concepcion at Calumpang ay kabilang
sa mga barangay ng Marikina.
5. Ito ang bilang ng
lungsod at munisipalidad sa NCR.

Gawain #3
Tukuyin ang hinihinging tamang sagot

12,877,253 Quezon City

Pateros 14,414,774 Marikina

sa bawat linya. Piliin ang sagot mula sa

kahon.
1
.

N
C
R
-

2
.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 20
2
,
9
3
6
,
1
1
6
3. - 63,840
4. - 450,741
5. Region 4-A -

ng ng mga tao o mamamayan sa isang partikular na lugar tulad ng bayan, lalawigan, rehiyon, o bansa.
populasyon sa pamamagitan ng pagsasagawa ng census.
e ang lalawigang may pinakamalaking bilang ng populasyon. Batanes naman ang pinakamaliit na bilang ng populasyon.
amalaking populasyon ay ang Rehiyon 4-A sa bilang na 14.41 milyon, at panaglawa ang NCR sa bilang na 12.87, at pangatlo ang

inas ay tumataas ng 1.72% taon taon mula pa noong 2010 hanggang sa 2015.
raraming populasyon sa Pilipinas

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 21

Pangalan: Petsa:
Bilang at Pangkat: Asignatura:

Gawain #4
Isulat ang Tama kung wasto
NATUTUHAN KO ang sinasabi ng
pangungusap at Mali naman
kung hindi.

1. Ang lungsod ng
Quezon City ang may pinakamataas na
bilang ng populasyon sa NCR.
2. Census ang tawag
sa pagkuha ng bilang ng populasyon sa
isang lugar.
3. Ang rehiyong may
pinakamalaking bilang ng populasyon sa
Luzon ay Rehiyon III.
4. Ang mga
matatanda ang may pinakamalaking
bilang ng populasyon sa Pilipinas.
5. Mayroong labing-
anim (16) na rehiyon ang bansang
Pilipinas.

Gawain #5
Magbigay ng mga barangay sa Lunsogd
ng Marikina.

1.

2.

3.

4.

5.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 ARALIN 3 ANG MGA ANYONG-LUPA SA AKING LALAWIGAN
(Linggo 4)

SIMULAN MO

Bakit kaya mahalaga na pag-aralan ang mga anyong-lupa sa aming komunidad?

Ano-anong mga anyong-lupa ba ang nasa aming lalawigan?

Gawain #1
Sagutin ang Anticipation-Reaction Guide ng dalawang beses. Una, bago ang aralin at gawin ulit pagkatapos ng
aralin.

Mga Katanungan Sagot pagkatapos ng Aralin

Sagot bago ang Aralin

Bakit kaya mahalaga na

pag-aralan ang mga
anyong-lupa sa aming
komunidad?

Ano-anong mga anyong-

lupa ba ang nasa aming
lalawigan?
 https://www.youtube.com/watch?v=5tLBTdIz0LM

Mayaman ang ating bansa sa iba’t ibang

anyong lupa. Mahalaga ang mga anyong-lupang
ito dahil dito nagmumula ang iba’t ibang yamang-
lupang nagagamit sa pang-araw-araw nating
pamumuhay.

Maraming anyong-lupa ang ating bansa.

Makikita ito sa mapang pisikal at makikilala sa
tulong mga simbolo o pananda.

Mga Anyong-Lupa

Ang kapatagan ay isang malawak at patag na

anyong-lupa. Sa mga kapatagan karaniwang
naninirahan ang mga tao.
Ang malalawak na taniman at sakahan ay
matatagpuan sa kapatagan. Ang kapatagan sa Gitnang
Luzon ang pinakamalawak na kapatagan sa bansa.
Dahil sa masaganang ani ng palay ay tinatawag itong
Kamalig ng Palay ng Pilipinas o Rice Granary of
the Philippines.
 24

Ang lambak ay mababang anyong-lupa sa

pagitan ng mga bundok. Mataba ang lupa ng mga
lambak kaya’t maraming pananim ang inaani rito.
Ang Rehiyon 2 o Lambak ng Cagayan ay
itinuturing na pinakamalaking lambak sa Pilipinas.
Masaganang inaani rito ang mga palay, mais, mani,
munggo, tabako, at iba pang prutas at gulay.
Ang Lambak ng La Trinidad sa lalawigan
ng Benguet ay kilala din bilang napagkukunan ng
mga gulay na repolyo, letsugas, carrots, patatas, at
mga prutas tulad ng strawberry kaya’t tinatawag
itong Salad Bowl of the Philippines.

Ang bundok ang pinakamataas na anyong-

lupa. Ang Bundok Apo ang pinakamataas na bundok
sa Pilipinas at matatagpuan sa Davao at Hilagang
Cotabato.

Bulubundukin naman ang tawag sa hanay ng

mga bundok o kawing-kawing na mga bundok.
Ang Sierra Madre ng Cagayan ang kilalang
pinakamahabang bulubundukin sa Pilipinas.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 25

Ang bulkan ay isang anyong-lupang may

butas o bunganga sa ibabaw nito na maaaring
pumutok o sumabog. May mga bulkan aktibo,
maaaring maging aktibo, mayroon ding hindi aktibo.
Ang Bulkang Mayon sa Albay ang itinuturing na
pinakamagandang bulkan sa buong bansa dahil sa
hugis nitong halos perpektong kono.

Ang buról ay anyong-lupang mataas din

ngunit higit na mas mababa kesa sa bundok.
Ang pinakatanyag na burol sa bansa ay ang
Chocolate Hills na matatagpuan sa Bohol. Ito ay
binubuo ng 1,268 na buról na kulay berde pagtag-
ulan at kulat tsokolate naman pagtag-araw.

Ang talamapas ay patag na anyong-lupa sa

itaas ng isang bundok. Malamig ang klima dito kaya
angkop itong taniman ng iba’t ibang uri ng gulay,
prutas, at makukulay na bulaklak.
Ang Lungsod ng Baguio at isang talampas.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 26

Ang tangway ay isang pahabang anyong-lupa

na nakakabit sa kalupaan at napaliligiran ng tubig sa
halos lahat ng bahagi maliban sa bahagi na nakadikit
sa kalupaan.
Ang mga halimbawa ng tangway ay
Zamboanga, Bataan at Rehiyong Bicol.

Ang pulo ay isang anyong-lupang

napaliligiran ng tubig. Sa kasalukuyan ay may 7,641
pulo o isla sa ating bansa. Ang Pilipinas ay isa ring
kapuluan dahil binubuo ito ng malalaki at maliliit na
pulo. Ang magandang pulo ng Boracay ay
matatagpuan sa lalawigan ng Aklan.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 27

Pangalan: Petsa:

Baitang at Pangkat: Asignatura:

GAWIN MO

Gawain #2
Tukuyin kung tama o mali ang mga pahayag. Isulat sa linya ang T kung tama at M naman kung mali.

1. Ang Pilipinas ay isang kapuluan dahil binubuo ito ng malalaki at maliliit na pulo.
2. Ang Bundok Apo ay isang halimbawa ng kapatagan.
3. Ang Pilipinas ay binubuo ng 7,641 na mga pulo o isla.
4. Ang mga anyong-lupa ay mahalaga dahil isa ito sa napagkukunan natin ng magagamit sa araw-
araw na pamumuhay.
5. Ang buról ay isang anyong-lupang may butas sa ibabaw o bunganga na maaaring pumotok o
sumabog.

Gawain #3
Punan ng wastong sagot ang bawat linya. Gawing gabay ang unang titik.

T 1. Ito ay pahabang anyong-lupa na nakakabit sa kalupaan at napaliligiran ng tubig.

B 2. Ito ay anyong-lupang may butas sa ibabaw na maaaring pumupok.
B 3. Mataas na anyong-lupa ngunit mas mababa kaysa sa bundok.
T 4. Patag na anyong-lupa sa itaas ng bundok.
B 5. Ito ay hanay o kawing-kawing ng mga bundok.

May iba’t ibang uri ng anyong-lupang matatagpuan sa iba’t ibang lalawigan at rehiyon sa bansa tulad ng mga sumusunod:
-kapatagan-buról
-lambak-talampas
-bundok-tangway
-bulubundukin-pulo
-bukan
Dapat nating ingatan at alagaan ang mga anyong-lupa sapagkat mahalaga ito sa lahat ng nabubuhay sa mundo.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 NATUTUHAN KO

Gawain #4
Punan ang talahanayan ng mga halimbawa ng anyong-lupa. Piliin ang sagot mula sa kahon.

-Mayon -Sierra Madre

-Boracay -Baguio
-Chocolate Hills
Anyong Lupa Halimbawa
1. Pulo
2. Buról
3. Bulubundukin
4. Bulkan
5. Talampas
Gawain #5
Dugtungan ang mga pangungusap.

1. Kailangang pag-aralan ang mga likas na yaman tulad ng anyong-lupa upang

2. Dapat lamang na ingatan at alagaan ang mga likas na yaman tulad ng anyong-lupa dahil
 29

ARALIN 4 ANG MGA ANYONG-TUBIG SA AKING LALAWIGAN

(Linggo 5)

SIMULAN MO

Bakit kaya mahalaga na pag-aralan ang mga anyong-tubig sa aming komunidad?

Ano-anong mga anyong-tubig ba ang nasa aming lalawigan?

Sagutin ang Anticipation-Reaction Guide ng dalawang beses. Una, bago ang aralin at gawin ulit pagkatapos ng
aralin.

Mga Katanungan Sagot pagkatapos ng Aralin

Sagot bago ang Aralin

Bakit kaya mahalaga na

pag-aralan ang mga
anyong-tubig sa aming
komunidad?

Ano-anong mga anyong-

tubig ba ang nasa aming
lalawigan?

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 https://www.youtube.com/watch?v=NYSRdtytbis

Tulad ng anyong-lupa napakayaman din

natin sa anyong tubig. Masdan ang mapa at
mapapansin ninyong napalilibutan tayo ng mga
anyong-tubig.

Halina’t kilalanin pa natin ang mga

anyong-tubig ng ating bansa.

Ang karagatan ang pinakamalawak at

pinakamalalim na anyong-tubig. Maalat ang tubig dito.
Ang mga pangunahing karagatan sa mundo ay
ang mga sumusunod: Una, ang Karagatang Pasipiko
na pinakamalawak at matatagpuan sa gawing silangan
ng ating bansa. Pangalawa ang Karagatang
Atlantiko, pangatlo ang Karagatang Indian, at pang-
apat naman ay Karagatang Arktiko. At taong 2000
ay nadagdagan ito ng panlima ang Karagatang
Southern.
 31

Ang dagat ay isa ring malaking anyong-tubig,

ngunit mas maliit kaysa karagatan. Karaniwan itong
nakadugtong sa karagatan. Ang tubig nito’y maalat
din.
Bukod sa Dagat Celebes ay marami pang
dagat na matatagpuan sa Pilipinas tulad ng Dagat
Kanlurang Pilipinas, Dagat Pilipinas, Dagat Sulu,
at Dagat Mindanao. Nandito din sa Pilipinas ang
ikalawang pinakamalalim na dagat sa buong mundo at
ito ang Philippine Deep o Mindanao Trench.

Ang look ay katubigang karugtong ng dagat na

malapit na sa kalupaan. Maalat din ang tubig nito.
Mahalaga ang mga look dahil ito ang nagsisilbing
daungan ng mga barko at iba pang sasakyang pandagat.
Ang Look ng Maynila na isa sa pinakamalaki sa
bansa ay maituturing ding isa sa pinakamagagandang
daungan sa mundo. Ang iba pang halimbawa ng look ay
ang Look ng Subic sa Zambales, Look ng Ormoc sa
Leyte, Look ng Batangas.

Ang golpo ay isang anyong-tubig na mas malaki

kaysa sa look.
Golpo ng Lingayen na matatagpuan sa
Pangasinan, Golpo ng Davao sa Mindanao, at ang
Golpo ng Lagonoy sa Bicol.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 Ang kipot ay isang makitid o makipot na
pahabang anyong-tubig na nakapagitan sa dalawang
pulong magkalapit. Ang pinakamakitid na kipot sa
Pilipinas ay ang Kipot ng San Juanico.
Pinaghihiwalay nya ang Samar at Leyte.
Ang ilang halimbawa pa ng kipot ay ang
Kipot ng Cebu na tinatawag ding Kipot ng Bohol na
nasa pagitan ng Cebu at ng Bohol gayundin ang
Kipot ng Mindoro na nasa pagitan ng Mindoro at
Palawan.

Ang ilog ay isang mahabang anyong-tubig na

karaniwang umaagos papunta sa dagat. Mahalaga ang
mga ilog dahil pinagmumulan ito ng patubig na pang-
agrikultura.
Ang halimbawa nito ay Ilog Cagayan o Rio
Grande de Cagayan, Ilog Mindanao o Rio Grande
de Mindanao, Ilog Agusan, at Ilog Pampanga.

Ang lawa ay isang anyong-tubig na

napaliligiran ng lupa. Hindi umaagos ang tubig sa
lawa at karaniwang ito ay tubig tabang.
May mga lawang likas at mayron ding gawa
ng tao para sa paglikha naman ng lakas
hydroelectric, gamit pang-industriya, pang-
agrikultura, mapagkukunan ng tubig, at pasyalan o
libangan tulad ng Lawa ng Burnham Park sa
Baguio at Lawa ng Caliraya sa Laguna.
 Ang talon ay isang anyong-tubig na
nagmumula sa mataas na lugar at bumabagsak pababa.
Ang isa pang tanyag na talon sa bansa ay ang
Talon ng Maria Cristina na matatagpuan sa Lungsod
ng Iligan sa lalawigan ng Lanao del Norte sa
Mindanao.

Ang bukal ay anyong-tubig na nagmumula sa

ilalim ng lupa o bundok at bumubulwak paitaas. May
bukal na mainit at mayroon ding malamig ang tubig.
Ang mainit na bukal ay maaaring
panggalingan ng enerhiyang geothermal.
 34
Pangalan: Petsa: Baitang at Pangkat: Asignatura:

GAWIN MO

Gawain A
Lagyan ng tsek () kung tama ang sinasabi ng pangungusap at kung mali naman ay iwasto ang salitang may
guhit. Isulat sa linya ang sagot.

1. Ang kipot at anyong-tubig na bumabagsak mula sa mataas na lugar.

2. Ang golpo ay nagsisilbing daungan ng malalaking sasakyang pandagat.
3. Ang karagatang Pasipiko ay matatagpuan sa silangang bahagi ng Pilipinas.
4. Lawa ang anyong-tubig na napalilibutan ng lupa.
5. Ang bukal ay maaaring panggalingan ng enerhiyang geothermal.

Gawain B
Piliin ang wastong halimbawa ng bawat larawan. Isulat ang sagot sa linya mula sa kahon.

Talon ng Pagsanjan Look ng Maynila

Ilog Cagayan
DagatKaragatang
Celebes Pasipiko Lawa ng Burnham Park

1. 2.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 35

3. 4.

5. 6.

May iba’t ibang uri ng anyong-tubig na matatagpuan sa iba’t ibang lalawigan at rehiyon sa bansa. Ang mga ito
-karagatan-bukal
-look-golpo
-lawa-ilog
-dagat-talon
-kipot
Nararapat lamang na ingatan, alagaan at pagyamanin ang ating mga anyong-tubig.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 36

Pangalan: Petsa:
Baitang at Pangkat: Asignatura:

NATUTUHAN KO

A. Hanapin at kulayan ng pula ang mga anyong-tubig sa puzzle. Gawing gabay ang nasa kahon.

KARAGATAN BUKAL DAGAT

LOOK GOLPO TALON
LAWA ILOG KIPOT

A C H L O O K H M L
U D K O P Z V G A A
A A G B U K A L K W
L G Y L I P P M M A
K A R A G A T A N S
S T A L O N G U J F
W F T I L O G D D X
T J I S P R U Q L F
Q K I P O T N K S X

B. Dugtungan ang mga pangungusap.

1. Kailangang pag-aralan ang mga likas na yaman tulad ng anyong-tubig upang

2. Dapat lamang na ingatan at alagaan ang mga likas na yaman tulad ng anyong-tubig dahil

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 37

ARALIN 5 MGA LIKAS NA YAMAN MULA SA LUPA

(Linggo 6)

SIMULAN MO

Paano nakatutulong sa pag-unlad ang

ating mga likas na yamang mula sa lupa?

Bakit kaya mahalagang pangalagaan ang

mga likas na yaman sa ating lalawigan?

Sagutin ang Anticipation-Reaction Guide ng dalawang beses. Una, bago ang aralin at gawin ulit pagkatapos ng
aralin.

Mga Katanungan Sagot pagkatapos ng Aralin

Sagot bago ang Aralin

Paano nakatutulong sa
pag-unlad ang ating mga
likas na yamang mula sa
lupa?

Bakit kaya mahalagang

pangalagaan ang mga
likas na yaman sa ating
lalawigan?

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 Ang karamihan sa mga bagay na nasa paligid at pinakikinabangan natin ay nagmula sa lupa. Kaya
masasabing mapalad tayo dahil sagana sa yamang-lupa ang ating bansa.

Mga Likas na Yaman mula sa Lupa

Mga Puno
Napakaraming kapakinabangang nagmumula sa
puno. Mula sa mga ugat hanggang sa kahoy, sanga, dahon,
bulaklak, bunga, at maging sa lilim ay napakikinabangan
natin ang mga puno.
Marami pang produkto ang makukuha natin sa
mga puno tulad ng gamot, langis, suka, tsaa, papel, goma,
at iba pa.

Mga Halaman
Marami rin tayong makukuhang kapakinabangan mula sa mga halaman. Karamihan sa mga pagkaing
nakahain sa ating mesa ay galing sa mga halaman. Ang kanin ay galing sa palay. Ang tinapay, biskuwit, cake,
suman, at mga kakanin ay mga produktong mula sa palay, mais, at trigo.

Ang mga gulay na nagpapalusog at nagpapaganda sa

katawan at nagmumula din sa halaman. Sa tubó nanggagaling
ang asukal. Nakagagawa rin ng masarap na suka at maging
ng basi, isang uri ng alak mula sa tubó.
 39

Hindi rin mawawala ang mga halamang

namumulaklak na nagpapaganda naman sa ating
kapaligiran tulad ng rosas, sampaguita, rosal,
orkidyas, at iba pa. Nakakakuha rin tayo ng mga
halamang gamot mula sa mga oregano,
sambong, lagundi, at iba pa.

Mga Hayop
Kabilang rin sa yamang-lupa ang mga
hayop lalo na kung ang mga ito ay
naninirahan at inaalagaan sa lupa. Marami din
tayong makukuhang likas na yaman mula sa
hayop.
Ang karne ng mga hayop ang isa sa
pangunahing pagkain ng mga tao. Ang mga
hamon, corned beef, hotdog, tocino, at
longganisa ay mula rin sa karne ng hayop.

Ang mga hayop na tulad naman ng aso, pusa, ibon ay maaari

namang alagaan ng mga tao sa kanilang tahanan.
May mga hayop din na pinangangalagaan sa kagubatan at
bumabalanse sa ating kalikasan. Ang ilan sa mga ito ay ang mga
agila, tamaraw, tarsier, at marami pang iba.

Mineral
May iba pang kayamanang nakatago sa lupa.Ito ay ang
mineral.
Ang langis o krudo ay mahalagang mineral. Ito ay ginagamit
sa pagpapatakbo ng mga sasakyan at mga makina. Makukuha rin sa
ilalim ng iba’t ibang anyong-lupa ang mineral na nagagamit sa
pagbuo ng iba’t ibang bagay tulad ng ginto, pilak, bakal, tanso, at
iba pa.
Ang iba pang mineral tulad naman ng buhangin, bato,
graba, at marmol, ay ginagamit naman sa pagpapatayo ng mga
bahay, gusali, kalsada, at tulay.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 40

Pangangalaga sa mga Likas na Yaman mula sa Lupa

Mayaman man ang ating kalupaan ay mauubos o masisira rin ito kung ating aabusuhin at hindi
pangangalagaan. Kailangan magtulong-tulong ang lahat, bata man o matanda upang mapangalagaan ang mga
ito at hindi lamang magamit sa ngayon kundi sa mga darating pang panahon.

Sundin ang mga sumusunod upang mapangalagaan natin ang mga likas na yaman mula sa lupa na nasa
ating mga lalawigan at rehiyon.

 Iwasang magputol ng mga puno lalo na sa mga kabundukan at kagubatan.

 Ugaliing magtanim ng mga puno at halaman sa mga bakuran o bakanteng lote.
 Huwag manghuli o mag-alaga ng mga hayop na sa gubat dapat namumuhay.
 Iwasan ang labis na paghuhukay sa lupa upang makakuha ng mga nakatagong mineral.
 Magtipid at iwasang magsayang ng mga gamit sa paaralan man o sa bahay.
 Sumunod sa batas kaugnay sa pangangalaga sa mga likas na yaman.
 Kumuha lamang ng mga pagkaing kayang ubusin, Hindi dapat mag-aksaya ng pagkain.
 Maglinis ng paligid at gawin lagi ang 3r o Reduce, Reuse, Recycle.
 Huwag magsunog o magkaingin ng mga puno para gawing uling o pagtamnan.

Pangalan: Petsa:
Asignatura:
Baitang at Pangkat:

GAWIN MO

Gawain A
Kulayan ang kung ang pangungusap ay nagpapakita ng pangangalaga sa likas na yamang lupa at
kung hindi.

1. Magdala ng mga eco bag tuwing mamimili sa palengke.

2. Magputol ng maraming puno upang gawing bahay.

3. Magtanim sa mga bakanteng lote ng mga puno at halaman.

4. Mag-alaga ng mga hayop na nanganganib nang maubos.

5. Gamitin ng maayos at iwasang magsayang ng papel at lapis.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 41

Gawain B
Kilalanin ang yamang likas na tinutukoy sa bawat pangungusap. Bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Gumagawa si Tina ng mga egg sandwich para itinda sa kanilang paaralan. Sa anong hayop galing ang
mga itlog na ginamit ni Tina?
a. kalabaw b. manok c. baka
2. Pinatuyong mangga o dried mangoes ang isa sa mga paboritong pasalubong mula sa cebu. Anong
bahagi ng puno ang pinagmumulan ng mga ito?
a. ugat b. dahon c. bunga
3. Matindi ang sikat ng araw habang naglalakad sa labas si Ana. Kaya naisipan niyang sumilong muna sa ilalim
ng puno na kanyang nadaanan. Anong bahagi ng puno ang nagbibigay ng ginhawa sa ganitong sitwasyon?
a. ugat b. dahon c. bunga
4. Malaki, matibay, at maganda ang pinatayong bahay ng pamilya ni Leo. Anong yamang-lupa ang ginamit sa
pagpapatayo ng bahay nila Leo upang matiyak na magiging matibay ito?
a. langis b. ginto c. bato at graba
5. Isang magandang singsing ang regalo ni Nanay sa kaarawan ni Jona. Kaya nangako siyang iingatan niya
ito. Sa anong mineral gawa ang singsing ni Jona?
a. langis b. ginto c. bato at graba

lad tayo dahil ang iba’t ibang lalawigan at rehiyon sa ating bansa ay nagtataglay ng mga yamang-lupa tulad ng …
punong nagbibigay ng prutas, kahoy, at lilim; naglilinis ng hangin, at pumipigil sa pagbaha at pagguho ng lupa.
halamang nagbibigay ng kanin, prutas, gulay, gamot, at magagandang bulaklak.
hayop na nagbibigay ng karne, itlog, gatas, serbisyo, pagmamahal, at pag-aalaga sa atin.
mineral tulad ng langis, ginto, pilak, nikel, bakal, buhangin, graba, at marmol na nagagamit natin sa pang-araw-araw na pamum
t alagaan, ingatan, at huwag abusuhin ang paggamit ng mga yamang- lupa.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160

 42

Pangalan: Petsa:
Baitang at Pangkat: Asignatura:

NATUTUHAN KO

A. Magtala ng mga likas na yamang mula sa lupa na matatagpuan sa inyong lalawigan o

rehiyon.
Mga Likas na Yaman mula sa Lupa na matatagpuan sa
Lalawigan ng Rehiyon

Mula sa mga Puno Mula sa mga Halaman Mula sa mga Hayop Mula sa mga Mineral

B.Ayusin ang mga titik upang mabuo ang tamang salita na hinahanap. Gawing gabay ang
bawat pangungusap at isulat sa linya ang naayos na salita.

mtaaopgn 1. Huwag ng basura kung saan-saan.

itnagan 2. Dapat lamang na alagaan at ang ating likas na yaman.
mlnagiis 3. Ugaliin nating ng kapaligiran.
mgyasnaag 4. Iwasang at magtapon ng mga bagay na maaari pang magamit.
btaas 5. Sumunod sa mga na patungkol sa pangangalaga sa ating likas na yaman.

Prepared by: Joan Balbao/joan_agUMBay@yahoo.com/09974200160