3

Science
Ikatulong Kwarter – Modyul 5:
Gamit sa Kainit
Science – Ikatulong Ang-ang
Alternative Delivery Mode
Ikatulong Kwarter – Modyul 5: Gamit sa Kainit
Unang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
31I,NHFX muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng
akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon XI

Regional Director: Evelyn R. Fetalvero

Assistant Regional Director: Maria Ines C. Asuncion

Bumubuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Krisyl Miel Q. Simon-King
Editor: Nora C. Rafols
Tagasuri: Darly D. Lamentac
Tagaguhit: Mariel Mae M. Sencio
Tagagawa ng Template: Neil Edward D. Diaz
Tagapamahala:
Reynaldo M. Guillena, CESO V
Jinky B. Firman, PhD, CESE
Marilyn V. Deduyo
Alma C. Cifra, EdD
Aris B. Juanillo, PhD
Faye Genevieve P. Pasamonte

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Division of Davao City

Office Address: E. Quirino Avenue, Davao City

Telephone: (082) 227 4762
E-mail Address: lrms.davaocity@deped.gov.ph
 3

Science
Kwarter 3 – Modyul 5:
Gamit sa Kainit
Paunang Salita
Alang sa Tigdumala:
Isip usa ka tigdumala, ikaw gilauman nga pasabton ang mga
magtutungha sa angay nga himuon sa modyul. Kinahanglan nimo usab
nga masubay ang pag-uswag sa mga nahibal-an samtang gitugotan sila
nga magdumala sa ilang kaugalingon nga pagkat-on sa balay. Dugang
pa, gilauman usab nga dasigon ug giyahan ang mga nagkat-on
samtang gibuhat nila ang mga buluhaton nga gilakip sa modyul.

Alang sa Magtutungha:
Kini nga modyul gilaraw aron mahatagan ka og lingaw ug
makahuluganon nga kasinatian ug higayon aron magiyahan ang imong
kahanas sa pagkat-on sa imong kaugalingon nga tulin ug
oras.Mamahimo nimo nga maproseso ang sulod sa kahinguhaan sa
pagkat-on nga usa ka aktibo nga magtutungha.Kini nga material gihimo
nga dali maabut alang kanimo aron makat-on og maayo ug mabansay
nga mahimong gawasnon ug responsable ang imong pagkat-on.
Mga pipila pahinumdom sa paggamit sa modyul:
1. Ampingi ang paggamit sa modyul. Ayaw pagbutang og marka o
sulat sa bisan asang bahin sa modyul. Paggamit og usa ka lahi nga
papel sa pagtubag sa mga buluhaton.
2. Ayaw kalimti ang pagtubag sa Sulayan Nato sa dili pa
magpadayon sa ubang buluhaton.
3. Basaha og tarong ang mga panudlo sa dili pa maghimo sa matag
buluhaton.
4. Magmatinud-anon ug adunay kaligdong sa pagbuhat sa mga
buluhaton ug pagsusi sa imong mga tubag.
5. Humanon usa ang buluhaton nga naa sa dili pa mopadayon sa
sunod.
6. Ibalik/Iuli kini nga modyul sa imong magtutudlo/tigdumala sa
higayon nga mahuman nimo.
Kung nakasinati ka og bisan unsang kalisud sa pagtubag sa mga
buluhaton sa modyul, ayaw pagpanuko sa pagkonsulta sa imong
magtutudlo o tagdumala.Kanunay ibutang sa hunahuna nga wala ka
nag-inusara. Naglaum kami nga pinaagi niini nga material, masinati nimo
ang makahuluganon nga pag-kat-on ug makaangkon og lawom nga
pagsabot nga adunay kalabutan sa katakus.Mahimo nimo kini!

ii
 Magkat-on Kita

Niini nga modyul, madungagan pa ang imong nahibaloan bahin

sa Kainit. Dinhi makat-onan nimo ang konsepto sa gamit sa
energy sama sa kainit.

Kini ang espisipikong pagtulun-an. Gilaoman ka nga maka-:

• Maila ang tinubdan sa kainit. (Identify the source of heat.)
• Mahulagway ang lainlaing gamit sa init sa pang-adlaw-
adlaw nga kinabuhi. (Describe the different uses of heat in
everyday life.)

Sulayan Nato

Isulat ang letra sa hustong tubag sa imong papel sa matag

pangutana.

1. Hain sa mosunod nga mga hulagway ang nagpakita og

tinubdan sa kainit?
A. C.

ulan panganod
B. D.

adlaw bulak

1
2. Unsay tawag sa butang nga gakolekta og kainit sa adlaw
nga muhatag og kuryente?
A. solar panel C. thermometer
B. solar system D. heat collector

3. Sa unsang pinaagi nga ang imong lawas makahimo og

kainit?
A. pinaagi sa pagtan-aw og tv
B. pinaagi sa pag-ehersisyo
C. pinaagi sa pagtindog
D. pinaagi sa pagkanta

4. Ang mga mosunod nga mga sitwasyon kay mahitungod sa

tinubdan sa kainit, gawas sa usa?
A. Nahuwasan si papa sa kainit paghuman niya’g inum og
tubig.
B. Gisindihan ni kuya ang uling aron sugbahon ang isda.
C. Nindot kaayo ang mga tanum ni mama tungod
ginasiguro niya nga mainitan kini ug sakto.
D. Giplantsa ni mama ang kun-ot nga sinina ni ate.

5. Gisugo ni mama si kuya nga ibutang sa lamesa ang init ug

bag-ong nilutong sud-an. Unsay angay nga buhaton ni
kuya?
A. Kuhaon ang kaldero.
B. Suguon niya si ate nga kuhaon ang kaldero.
C. Kuhaon ang kaldero ug mugamit og potholder o
gwantes.
D. Hulaton nga si mama ang mukuha sa kaldero kay init
man.

2
 Magtuon Kita

Basaha ang istorya sa ubos.

Adlaw nga Sabado, malipayon kaayo ang akong pamilya

tungod kay nagtapok-tapok kami. Si mama nanglaba sa among
mga sinina ug si ate nitabang kay mama sa paghalay. Samtang si
papa nagsugba og isda nga among sud-anon ug si kuya nagtak-
ang og nilung-ag sa rice cooker. Ug syempre ako kay nagdula
kauban ang among alagang si Puppy.

Base sa istorya, giunsa paggamit ang kainit?

3
Tinubdan sa Kainit

Ang tinubdan sa kainit kay mao ang mga butang nga

nagahatag og kainit.

• Ang adlaw ang tinubdan sa kahayag ug kainit.

• Aduna pud laing tinubdan sa kainit, sama sa mga gamit nga

gigamitan og elektrisidad.

microwave plantsa

rice cooker electric kettle

• Ang kalayo usab kay tinubdan sa kainit.

4
Unsay Gamit sa Kainit?

Ang kainit sa adlaw gapa-uga sa mga butang nga

basa. Adunay abilidad pud ang tanum nga maghimo sa
kaugalingon nilang pagkaon pinaagi sa kainit sa adlaw.

Gigamit ang kainit sa daghang pamaagi.

Sa balay, ang kainit kay gapadali sa mga trabahuon.

Sama sa mga butang sa ubos.

gas range

fire pit

oven toaster
5
 Sa industriya, ang kainit ginagamit sa pagputol, pagpilit,
pagtunaw ug uban pa.

Heat Sealer
Gigamit kini sa pagsilyo sa mga putos
ug kasagaran makita sa mga mall.

Metal Melting Machine

Ginatunaw niini ang mga butang nga metal
aron makahulma og butang nga gama sa
metal sama sa mga galamiton sa
pagpananom.

Laminating Machine
Mutabon sa dokumento nga adunay
laminating film nga ibutang sa matag
kilid.

Aduna usab mga pipila ka tawo nga gagamit og solar

panel. Kining solar panel gakolekta og kainit sa adlaw nga
muhatag og kuryente. Kini nga pamaagi kay makadaginot.

6
Kaluwasan sa Paggamit sa Kainit

1. Ang kainit sa adlaw sayo sa buntag gahatag kanato og

Vitamin D nga gapalig-on sa atong bukog apan sobra
nga pagbulad sa kainit mahimong hinungdan sa sunburn,
pagpula ug pagpanakit sa imong panit.

7
 Ania ang pipila ka mga pamaagi sa pagprotekta sa
imong kaugalingon gikan sa kainit sa adlaw.

Mugamit og sinina nga Kung mugawas, gamiton

muprotekta sa kainit. ang payong para
maprotektahan ang
imong panit.

Ang paggamit og sunblock cream o lotion makatabang sa

pagprotekta sa kainit.
8
2. Sa pagluto, siguraduha nga paghuman og luto palungon
ang kalayo aron malikayan ang sunog.

3. Siguruha nga mogamit og pangprotekta kung

kinahanglan nimo nga magtrabaho sa init nga mga
butang. Paggamit og potholder sa paggunit og init nga
plato o kaldero.

9
 Magbansay Kita

Unang Bulahaton

Tan-awa ang mga hulagway sa ubos. Isulat sa badlis ang

tinubdan sa kainit (adlaw, kalayo, kuryente) sa matag hulagway.
Buhata kini sa imong papel.

1. _________________ 2. _________________

3. _________________ 4. _________________

5. _________________ 6. _________________

10
 Magbansay Pa Kita

Ikaduhang Buluhaton
Tan-awa ang mga hulagway sa ubos ug isulat ang
imong mga tubag sa mga pangutana sa imong papel.

1.

Mga pangutana:
a. Unsay gibuhat sa babaye?
b. Nganong nakaluto man siya?
c. Unsay tinubdan sa kainit aron makaluto ang
babaye?

2.

Mga pangutana:
a. Unsay gibuhat sa babaye?
b. Nganong nakapamalantsa man siya?
c. Unsay tinubdan sa kainit aron makapamalantsa
ang babaye?

11
 3.

Mga pangutana:
a. Unsay gibuhat sa batang lalaki?
b. Sakto ba o dili ang gibuhat sa batang lalaki? Ngano
man?

4. Agay! Init
pa man
diay.

Mga pangutana:
a. Unsay gibuhat sa batang babaye?
b. Sakto ba o dili ang gibuhat sa batang babaye?
Ngano man?

12
 Hinumduman Nato

• Ang adlaw ang tinubdan sa kahayag ug kainit.

• Aduna pud laing tinubdan sa kainit, sama sa kalayo ug
mga gamit nga gigamitan og elektrisidad.

Susihon Nato

Basaha ug sabta ang mga pangutana. Isulat ang letra sa hustong

tubag sa imong papel.

1. Sa unsang pinaagi nga ang imong lawas makahimo og

kainit?
A. pinaagi sa pagkanta
B. pinaagi sa pagtindog
C. pinaagi sa pag-ehersisyo
D. pinaagi sa pagtan-aw og tv

2. Asa nagagikan ang tinubdan sa kainit?

A. Bulan C. adlaw
B. bituon D. panganod

3. Ang kalayo kay gahatag og kainit. Hain sa mga hulagway

sa ubos ang gahatag og kalayo?
A. C.

B. D.

LPG

13
4. Hain sa mosunod nga mga hulagway ang nagapakita og
tinubdan sa kainit?
A. C.

panganod ulan

B. D.

bulak adlaw

5. Unsay tawag sa butang nga gakolekta og kainit sa adlaw

nga muhatag og kuryente ug ang paggamit ini nga
pamaagi kay makadaginot?
A. solar panel C. solar system
B. heat collector D. thermometer

6. Hain sa mga hulagway sa ubos ang wala nagapakita og

hustong pamaagi sa pagdala og init nga mga butang?
A. C.

B. D.

14
7. Unsay mahitabo sa hulagway sa ubos kung mainitan og
sakto?

A. C.

B. D.

8. Giunsa paggamit ang kainit sa hulagway sa ubos?

A. Gihayhay ang panyo aron mauga.

B. Gibulad ang panyo aron muhumot.
C. Gihayhay ang panyo aron malimpyo.
D. Gibutang ang panyo aron itabon sa kainit.

15
9. Gisugo ni mama si kuya nga ibutang sa lamesa ang bag-
ong nilutong sud-an. Unsay angay nga buhaton ni kuya?
A. Kuhaon ang kaldero.
B. Suguon niya si ate nga kuhaon ang kaldero.
C. Kuhaon ang kaldero ug mugamit og potholder o
gwantes sa paggunit.
D. Hulaton nga si mama ang mukuha sa kaldero kay init
man.

10. Ang mga mosunod nga mga sitwasyon kay mahitungod sa

tinubdan sa kainit, gawas sa usa?
A. Giplantsa ni mama ang kun-ot nga sinina ni ate.
B. Nindot kaayo ang mga tanum ni mama tungod
ginasiguro niya nga mainitan kini ug sakto.
C. Gisindihan ni kuya ang uling aron sugbahon ang isda.
D. Nahuwasan si papa sa kainit paghuman niya’g inum og
tubig.

Magpalambo Kita
Ikatulong Bulahaton

Sa unsang paagi nakatabang kanimo ang kainit?

Sa kahon sa ubos, idibuho kung giunsa nimo

paggamit ang kainit matag-adlaw ug sulati kini og
mubo nga pahayag. Buhata kini sa imong papel.

16
 ______________________________________________________________

______________________________________________________________

Mamalandong Kita

Dakong tabang ang kainit sa atoang pang-adlaw-

adlaw nga buluhaton apan ang kainit (sunog) makadaot sa
kabtangan kung dili mag-amping ug mahimong hinungdan
sa grabe nga kadaot. Busa ayaw pagdula og kalayo aron
mahilayo sa disgrasya.

17
 18
Magbansay Kita Susihon Nato Sulayan Nato
1. C 1. B
1. Kalayo 2. C 2. A
2. Kuryente 3. D 3. B
3. Kuryente 4. D 4. A
4. Adlaw 5. A 5. C
5. Adlaw 6. C
6. Kalayo 7. B
8. A
9. C
10. D
Susi sa Pag-insakto
 Reperensiya

Education, Department of. 2015. "Sources, Uses, and Safety of using Heat." In
Science 3 Teacher's Guide, 150-152. Pasig City: BLOOMSBOOKS INC.

19
For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education – Davao City Division

E. Quirino Avenue, Davao City

Telephone: (082) 227 4762

Email Address: lrms.davaocity@deped.gov.ph

20