ფულის გათეთრების და ტერორიზმის

დაფინანსების აღკვეთა
7.06-09.06.2021
შინაარსი

AML/CFT - საერთაშორისო სტანდარტები და საქართველოს საკანონმდებლო ჩარჩო

პრევენციული ღონისძიებები

კლიენტის იდენტიფიკაცია

ბენეფიციარი მესაკუთრის დადგენა

რისკზე დამყარებული მიდგომა

საერთაშორისო სანქციები და მათი კონტროლი

AML/CFT - აქტუალურობა, საერთაშორისო სტანდარტები
და საქართველოს საკანონმდებლო ჩარჩო
FATF - ფინანსური ქმედების სპეციალური ჯგუფი
• დაარსდა 1989 წელს დიდი შვიდეულის ქვეყნების მიერ
• 35 წევრი ქვეყანა - განვითარებული ქვეყნები და მსხვილი ფინანსური ცენტრები
• პასუხისმგებელია ფულის გათეთრების გლობალურ კონტროლზე

საერთაშორისო შესაბამისობის
კონსულტაცია
სტანდარტები უზრუნველყოფა
• 40 რეკომენდაცია • ტიპოლოგიების • რეკომენდაციების
რეპორტი შესრულების
• სახელმძღვანელოები კონტროლი
• მაღალრისკიანი და
არააკოოპერირებადი
ქვეყნების სია
Moneyval
• ევროსაბჭოს მუდმივი მონიტორინგის მექანიზმი
• FATF-ის ასოცირებული წევრი 2006 წლიდან
• 47 წევრი ქვეყანა, მათ შორის საქართველო

კანონმდებლობის დანერგვის დონის

რეკომენდაციები
შეფასება შეფასება
• აფასებს წევრი ქვეყნების • აფასებს წევრი ქვეყნების • შეუსაბამობის
საკანონმდებლო ბაზის სახელმწიფო და შემთხვევაში
შესაბამისობას FATF-ის საფინანსო სექტორის განსაზღვრავს
რეკომენდაციებთან მიერ კანონმდებლობის რეკომენდაციებს,
იმპლემენტაციის დონეს. რომლის შესრულებაც
სავალდებულოა წევრი
ქვეყნისთვის.
FATF-ის რეკომენდაციების მოკლე მიმოხილვა

• A – AML/CFT პოლიტიკა და კოორდინაცია (1-2 რეკომენდაცია)

• B – ფულის გათეთრება და კონფისკაცია (3-4 რეკომენდაცია)

• C – ტერორიზმის დაფინანსება (5-8 რეკომენდაცია)

• D – პრევენციული ღონისძიებები (9-23 რეკომენდაცია)

• E – გამჭვირვალობა და ბენეფიციარი მესაკუთრე (24-25 რეკომენდაცია)

• F – შესაბამისი კომპეტენტური ორგანოების უფლებები და პასუხისმგებლობები და სხვა

ინსტიტუციური ზომები (26-35 რეკომენდაცია)

• G – საერთაშორისო თანამშრომლობა (36-40 რეკომენდაცია)

საქართველოს საკანონმდებლო ჩარჩო
საქართველოს კანონი ფულის გათეთრების და ტერორიზმის დაფინანსების აღკვეთის
შესახებ
30.10.2019

მარეგულირებელი საზედამხედველო ანგარიშვალდებული

ორგანო ორგანოები პირები
• საქართველოს • ეროვნული ბანკი; • ფინანსური
ფინანსური • დაზღვევის ინსტიტუტები;
მონიტორინგის სახელმწიფო • არა საფინანსო
სამსახური ზედამხედველობის საქმიანობის
სამსახური; განმახორციელებელი
• ფინანსთა სამინისტრო; პირები;
• იუსტიციის • საჯარო
სამინისტრო; დაწესებულებები.
• ადვოკატთა ასოციაცია.
ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის ნორმატიული აქტები

• ანგარიშვალდებული პირის მიერ კლიენტის იდენტიფიკაციის და ვერიფიკაციის წესი;

• ანგარიშვალდებული პირის მიერ გარიგების თაობაზე ინფორმაციის აღრიცხვის, შენახვის

და საქართველოს ფინანსური მონიტორინგის სამსახურისთვის წარდგენის წესი.

ეროვნული ბანკის საზედამხედველო ნორმატიული აქტები

• AML/CFT რისკის შეფასების სახელმძღვანელო

• კლიენტის მფლობელობის და კონტროლის სტრუქტურის შესწავლის და ბენეფიციარი

მესაკუთრის იდენტიფიკაციის წესი

• პრევენციული ღონისძიებების განხორციელების შესახებ სახელმძღვანელო;

• ორგანიზაციული და ჯგუფის მასშტაბით რისკის ანალიზის სახელმძღვანელო;

• დებულება გადარიცხვის თანმხლები ინფორმაციის შესახებ.

„იცნობდე შენს კლიენტს“ და პრევენციული
ღონისძიებები
„იცნობდე შენს კლიენტს“ და პრევენციული ღონისძიებები
ბენეფიციარი მესაკუთრის საქმიანი ურთიერთობის მიზანი და
იდენტიფიკაცია/ვერიფიკაცია განზრახული ხასიათი
ძირითადი ტერმინები
იდენტიფიკაცია:
პირის შესახებ ისეთი ინფორმაციის
მოპოვება, რომელიც იძლევა მისი
მოკვლევის და სხვა პირებისგან
გამორჩევის შესაძლებლობას
კლიენტი:
პირი, რომელიც ორგანიზაციასთან
ამყარებს საქმიან ურთიერთობას ან
დებს ერთჯერად გარიგებას მისი
მომსახურებით სარგებლობის
მიზნით;
ვერიფიკაცია
ისეთი ინფორმაციი (დოკუმენტის)
მოპოვება, რომელიც საშუალებას
იძლევა გადამოწმდეს პირის შესახებ
მოპოვებული საიდენტიფიკაციო
მონაცემების სიზუსტე
საქმიანი ურთიერთობა
განგრძობადი ან რეგულარული
ხასიათის ურთიერთობა, რომელიც
გულისხმობს ორგანიზაციის მიერ
კლიენტისთვის მომსახურების
გაწევას
პირი:
რეზიდენტი ან არარეზიდენტი
ფიზიკური ან იურიდიული პირი,
აგრეთვე ორგანიზაციული
წარმონაქმნი, რომელიც არ არის
იურიდიული პირი
ერთჯერადი გარიგება
ყველა მომსახურება გარდა საქმიანი
ურთიერთობის ფარგლებში
მომზადებული, დადებული ან
შესრულებული გარიგებისა
იდენტიფიკაციის ახალი წესით დადგენილი სიახლეები
იდენტიფიკაციის საფუძვლები
კლიენტი:
პირი, რომელიც ორგანიზაციასთან
ამყარებს საქმიან ურთიერთობას ან
დებს ერთჯერად გარიგებას მისი
მომსახურებით სარგებლობის
მიზნით;
ვერიფიკაციისთვის საჭირო სსგს-დან მონაცემთა მიღება
დოკუმენტები პირის თანხმობის გარეშე
საქმიანი ურთიერთობა ერთჯერადი გარიგება
განგრძობადი ან რეგულარული
ყველა მომსახურება გარდა საქმიანი
ხასიათის ურთიერთობა, რომელიც
ურთიერთობის ფარგლებში
გულისხმობს ორგანიზაციის მიერ
მომზადებული, დადებული ან
კლიენტისთვის მომსახურების
შესრულებული გარიგებისა
გაწევას
იდენტიფიკაცია ახალი AML/CFT კანონის მიხედვით
კლიენტის იდენტიფიკაცია სავალდებულოა ნებისმიერი გარიგების დადებისას, მიუხედავად
თანხის ოდენობისა.

საქმიანი ურთიერთობის
დამყარება

ერთჯერადი გარიგების თანხა

აღემატება 15 000 ლარს

პრევენციული გადარიცხვების და ფულადი

ღონისძიებების გზავნილების თანხა აღემატება 3 000
საფუძვლები ლარს

გარიგება არის საეჭვო

კლიენტის საიდენტიფიკაციო
მონაცემები არის საეჭვო
ფიზიკური პირის საიდენტიფიკაციო მონაცემები
• სახელი და გვარი;
• დაბადების თარიღი;
• პირადი ნომერი (ასეთის არსებობის
შემთხვევაში);
• პირადობის ან/და მოქალაქეობის
დამადასტურებელი დოკუმენტის
ნომერი, გაცემის თარიღი, გამცემი
ქვეყანა, გამცემი ორგანო და
მოქმედების ვადა;
• სქესი;
• მოქალაქეობა;
• დაბადების ადგილი – ქვეყანა
(აგრეთვე ქალაქი – ასეთი მონაცემის
არსებობის შემთხვევაში);
• რეგისტრაციის მისამართი;
• ფაქტობრივი საცხოვრებელი
ადგილი.
• გადასახადის გადამხდელის
საიდენტიფიკაციო ნომერი;
ინდ. მეწარმე
• იურიდიული მისამართი;
• რეგისტრაციის თარიღი.
ერთჯერადი გარიგება არ
აღემატება 15 000 ₾ ან • სახელი და გვარი;
გადარიცხვა 3 000 ₾ • პირადი ნომერი (დაბადების
თარიღი, დოკუმენტის
ნომერი);
• ან სრული საიდენტიფიკაციო
ნაღდი ფულით
მონაცემები.
კონვერტაცია არ
აღემატება 1 500₾ ან
კომუნალურები 3 000 ₾
ფიზიკური პირის ვერიფიკაცია

საქართველოს უცხო ქვეყნის მოქალაქეობის

მოქალაქე მოქალაქე არმქონე პირი
• პასპორტი • ბინადრობის მოწმობა • ბინადრობის მოწმობა
• პირადობის მოწმობა • დროებითი • დროებითი
• მართვის მოწმობა საიდენტიფიკაციო საიდენტიფიკაციო
• თანამემამულის მოწმობა მოწმობა მოწმობა
• 14 წლამდე პირის • პასპორტი • სამგზავრო დოკუმენტი
დაბადების მოწმობა • ევოკავშირის, უკრაინის
და თურქეთის
პირადობის მოწმობა
საიდენტიფიკაციო ინფორმაციის გადამოწმება

პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის ნამდვილობა

• საქართველოს მოქალაქეებზე/რეზიდენტებზე: სამოქალაქო რეესტრის ელექტრონული ბაზა,
დოკუმენტის სტატუსის შესამოწმებელი ბაზა (https://intpass.sda.gov.ge/)
• უცხო ქვეყნის მოქალაქეებზე: პასპორტის ნომრის გადამოწმება მოპარული, დაკარგული,
ვადაგასული და გაყალბებული პასპორტების სიაში: Russian Passports, PRADO

მისამართი
• კომუნალური მომსახურების ქვითრების წარდგენა
• საარჩევნო სიაში გადამოწმება
• უცხო ქვეყნის მოქალაქეებზე - Prof of Residential Address

საქმიანობა/შემოსავლის წყარო
• ცნობა სამსახურიდან
• ამონაწერი საბანკო ანგარიშებიდან
• ჩარიცხვების დამადასტურებელი დოკუმენტაცია
იურიდიული პირის საიდენტიფიკაციო მონაცემები
• სახელი და გვარი;
• სახელწოდება; • პირადი ნომერი (დაბადების თარიღი,
• რეგისტრაციის თარიღი; წარმომადგენელი დოკუმენტის ნომერი);
ფიზიკური პირი • ან სრული საიდენტიფიკაციო
• იურიდიული მისამართი; მონაცემები.
• საიდენტიფიკაციო ნომერი
(ასეთის არსეობის
• სახელწოდება;
შემთხვევაში);
• საიდენტიფიკაცი ან რეგისტრაციის
• რეგისტრაციის ნომერი ნომერი (ასეთის არსებობის
(ასეთის არსებობის შემთხვევაში)
წარმომადგენელი • რეგისტრაციის თარიღი, იურიდიული
შემთხვევაში); იურიდიული პირი მისამართი, სამართლებრივი ფორმა,
• სამართლებრივი ფორმა; ფაქტიური მისამართი
• ფაქტობრივი
ადგილსამყოფელის • ფიზიკური პირის სრული
მისამართი საიდენტიფიკაციო მონაცემები
• წარმომადგენლობაზე
კლიენტის სახელით უფლებამოსილების
მოქმედი პირი დამადასრუებელი დოკუმენტი
გარდა საჯარო მოხელის სახელფასო
პროგრამისა
იურიდიული პირის ვერიფიკაცია

საქართველოში სხვა ქვეყანაში

დოკუმენტების
რეგისტრირებული რეგისტრირებული
იურიდიული პირი იურიდიული პირი ვადა
• ამონაწერი საჯარო • ამონაწერი იურიდიულ • გაცემის თარიღი -
რეესტრიდან პირთა შესაბამისი არაუგვიანეს 12 თვისა,
• არარეგისტრირებული რეესტრიდან; გარდა რეესტრზე
იურიდიული პირი: • იურიდიული პირის პირდაპირი წვდომის
• სადამფუძნებლო რეგისტრაციის და შემთხვევებისა.
დოკუმენტი არსებობის
(ხელშკერლება, ) დამადასტურებელი
დოკუმენტი
საიდენტიფიკაციო მონაცემების ვერიფიკაცია - იურიდიული პირები

სარეგისტრაციო მონაცემები
• საქართველოში დარეგისტრირებული კომანიებისთვის: სამეწარმეო რეესტრის ბაზა
• უცხოური კომპანიებისთვის: შესაბამისი ქვეყნის სამეწარმეო რეესტრის ბაზები -
http://www.ebr.org/
• დამოუკიდებელი აუდიტორის დასკვნა
• Certificate of good standing

საქმიანობის სფერო
• წესდება, ლიზენციები და ნებართვები
• ვებ-გვერდი
• ტენდერების ბაზა
• პარტნიორებთან/მომწოდებლებთან/კლიენტებთან გაფორმებული ხელშეკრულებები
• გადამოწმება სხვა კლიენტებთან
• ადგილზე ვიზიტი
იდენტიფიკაციის და ვერიფიკაციის დრო

• საქმიანი ურთიერთობის დამყარებამდე;

• ერთჯერადი გარიგების დადებამდე;

• დაბალი რისკის შემთვევაში: 30 კალენდარული დღის ვადეში, თუ ეს აუცილებელია

მომსახურების შეუფერხებლად მიწოდებისთვის.

საიდენტიფიკაციო მონაცემების განახლების საფუძვლები

• პერიოდულად, კლიენტის რისკის დონის შესაბამისად;

• საიდენტიფიკაციო მონაცემებთან დაკავშირებით ეჭვის გაჩენის შემთხვევაში;

• ცნობილი გახდა კლიენტის საიდენტიფიკაციო მონაცემების ცვლილების თაობაზე.

იდენტიფიკაცია მესამე პირის/შუამავლის საშუალებით

• შუამავლის რეპუტაციის შეფასება;

• შუამავლისგან საიდენტიფიკაციო მონაცემების დაუყოვნებლის მოპოვება;

• შუამავლისგან ვერიფიკაციის მიზნით მოპოვებული დოკუმენტების ასლების დაუყოვნებლივ

მიღება (მოთხოვნის შემთხვევაში);

• ინფორმაციის მიღების გარანტიები:

• მესამე პირთან/შუამავალთან დადებული ხელშეკრულება;

• მესამე პირის/შუამავლის მიერ წერილობით ნაკისრი ვალდებულებები

• ჯგუფის დონეზე შესაბამისობის კონტროლის სისტემის ფარგლებში განსაზღვრული დოკუმენტების

გაცვლის წესი.
უცხო ქვეყნის მიერ გაცემული დოკუმენტის ნამდვილობა

აპოსტილი: ლეგალიზაცია:

• ერთსაფეხურიანი პროცედურა • ხანგრძლივი პროცედურა

• დაამოწმებს ერთი კონკრეტული უწყება:
www.hcch.net
• მოქმედებს ჰააგის ხელშეკრულების მონაწილე
ქვეყნებს შორის
• დამოწმებას არ საჭიროებს ყოფილი საბჭოთა
კავშირის ქვეყნების დოკუმენტები (გარდა
ესტონეთი, ლიტვა, ლატვია)
• დაამოწმებს რამდენიმე უწყება
• დოკუმენტის მიმღები უცხო ქვეყნის
საკონსულოს მიერ დამოწმება
• მოქმედებს მხოლოდ ერთ კონკრეტულ
ქვეყანაში

ხელმოწერის ხელმომწერი პირის ბეჭდის ან შტამპის

ნამდვილობა უფლებამოსილება ავთენტურობა
ბენეფიციარი მესაკუთრის დადგენა
პრევენციის ღონისძიებები
ბენეფიციარი მესაკუთრის
იდენტიფიკაცია/ვერიფიკაცია
ვინ არის ბენეფიციარი მესაკუთრე?
• ყოველთვის ფიზიკური პირი
• მინიმუმ ერთი ბენეფიციარი
• საბოლოო მფლობელი ან მნიშნველოვანი კონტროლის განმაროციელებელი
მფლობელობის კომპონენტი
• პირდაპირი ან არაპირდაპირი
მფლობელობა
• წესდების, კონტრაქტის,
შეთანხმების ან ურთიერთკავშირის
საფუძველზე
• 25 % ან მეტი წილის მფლობელი
კონტროლის კომპონენტი
• კონტროლის, მართვის ან მოგების
განაწილების მნიშვნელოვანი
ფუნქცია
• სამეთვალყურეო/დირექტორთა
საბჭოს ან პარტნიორთა
გადაწყვეტილების საფუძველზე
• აღმასრულებელი დირექტორი
(ფინანსური, საოპერაციო, რისკების
და ა.შ.)
ორგანიზაციულ სტრუქტურასთან დაკავშრებული განმარტებები

პირდაპირი და ზღვრული და
მარტივი და რთული
არაპირდაპირი საკონტროლო პაკეტის
სტრუქტურა
მფლობელობა მიდგომა

შეთანხმება წილის და
ნომინალური ერთობლივი
ხმის უფლების
მფლობელობა მფლობელობა
მფლობელებს შორის
ბენეფიციარი მესაკუთრე - მარტივი სტრუქტურა

დავითი 100%
შპს „A“ 50%
50%
შპს „B“
დავითი
ლევანი

დავითი
ზურაბი
გიორგი 33%
შპს „C“
ბენეფიციარი მესაკუთრე - საშუალო სირთულის სტრუქტურა (1)

შპს „B“
დავითი
50%
50%
შპს “A”

ლევანი 50%
გიორგი

ბენეფიციარი მესაკუთრე - პირდაპირი

მფლობელი დავითი 50%
ბენეფიციარი მესაკუთრეები –
არაპირდაპირი მფლობელები გიორგი და
ლევანი (50*50)/100=25%
ბენეფიციარი მესაკუთრე - საშუალო სირთულის სტრუქტურა (2)

შპს „C“
შპს „B“
20%
შპს „A“
დავითი
40%

დავითი
გიორგი ლევანი
40%
60% 100%

ბენეფიციარი მესაკუთრეები:
 ლევანი – (40*100)/100=40%;
 დავითი – 20+(40*60)/100=44%
 გიორგი –(40*40)/100=16%
 ბენეფიციარი მესაკუთრე - რთული სტრუქტურა

LLC „C“
„D“
„B“
LLC „A“
20%
60%

დავითი
ლევანი გიორგი შპს „E“
დავითი
50% 100% 50%

გიორგი
ლევანი
50%

ბენეფიციარი მესაკუთრეები:
 ლევანი –
{(60*50)/100}+{(20*50)/100*50/100}=35%
 დავითი – {(60*50)/100}+{(20*50)/100}=40%
 გიორგი – 20+ (20*50)/100*50/100=25%
არასამეწარმეო მიზნებისთვის შექმნილი იურიდიული პირის ბენეფიციარი

გამგეობის წევრი

პირი, რომელსაც
აქვს ხელმძღვანელი
პირების დანიშვნის
დამფინანსებელი
და
გათავისუფლების
უფლება
 შესაძლო ბენეფიციარები
საქმიანი ურთიერთობის
მონაწილე
ზრდასრული ფიზიკური პირი
მინდობილობის საფუძველზე
დამყარებული საქმიანი
ურთიერთობა
არასრულწლოვანის
სასარგებლოდ დამყარებული
საქმიანი ურთიერთობა
კომერციული ორგანიზაცია
არაკომერციული
(საქველმოქმედო) ორგანიზაცია -
ფონდი
უცხოური (ოფშორული) ტრასტი
შესაძლო ბენეფიციარი ინფორმაციის წყარო
მესამე პირი ფიზიკური პირისგანი მიღებული ინფორმაცია
1. მინდობილი პირი 1. მინდობილობა
2. მინდობილობის გამცემი პირი 2. ხელშეკრულება უფლებამოსილების გადაცემაზე
3. მესამე პირი
1. მეურვე 1. მეურვეობის დასტური
2. არასრულწლოვანი პირი 2. სასამართლოს გადაწყვეტილება
3. მესამე პირი
1. აქციონერი 1. სარეგისტრაციო დოკუმენტი
2. დირექტორები 2. სამეთვალყურეო/დირექტორთა საბჭოს
3. ავტორიზებული პირები გადაწყვეტილება
4. ფინანსური კონტროლის 3. ბენეფიციარის გამჟღავნების ფორმა
განმახორციელებელი 4. დამოუკიდებელი აუდიტორის დასკვნა
5. მესამე პირი 5. ხელშკერულება უფლებამოსილების გადაცემაზე
1. მფლობელი (არსებობის შემთხვევაში) 1. წესდება
2. დირექტორები 2. მემორანდუმი ფონდის მიზნების შესახებ
3. დამაარსებელი (თანხის შემწირველი) 3. Certificate of Incumbency
4. პროტექტორი (სამეთვალყურეო საბჭო)
5. მესამე პირი
1. რწმუნებული 1. ტრასტის ხელშეკრულება
2. მარწმუნებელი 2. ტრასტის დეკლარაცია (Declaration of Trust)
3. ბენეფიციარი 3. Certificate of Incumbency
ბენეფიციარი მესაკუთრის შესახებ ინფორმაციის შეგროვება

დაბალი და სტანდარტული რისკის შემთხვევაში:

• სახელი და გვარი
• მოქალაქეობა
• მისამართი/ადგილსამყოფელი იურისდიქცია
• დაბადების თარიღი
• პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტის ნომერი ან პირადი ნომერი

მაღალი რისკის შემთხვევაში:

• საქმიანობის სფერო
• ქონების წარმომავლობა
ბენეფიციარის დადგენის სირთულეები

რთული, საზღვარგარეთ
მრავალშრიანი (ოფშორში) მრავალრიცხოვანი
ორგანიზაციული რეგისტრირებული იურისდიქციები
სტრუქტურა კომპანიები

მრავალფეროვანი საჯაროდ
ორგანიზაციულ- არასტანდარტული ხელმისაწვდომი
სამართლებრივი დოკუმენტაცია ინფორმაციის
ფორმები არარსებობა

სანდო
იდენტიფიკაციაზე
დამოუკიდებელ
მფლობელების პასუხისმგებელი
წყაროსთან
შეცვლის სიმარტივე თანამშრომლის
გადამოწმების
კვალიფიკაცია
შეუძლებლობა
ბენეფიციართან მიმართებაში გასატარებელი ღონისძიებები

ბენეფიციარი იდენტიფიკაცია საქმიანი ურთიერთობის დამყარებამდე

მესაკუთრის
ვერიფიკაცია კლიენტის რისკის შესაბამისად

პირადობის დამადასტურებელი მოწმობის ასლის მოპოვება

შემოსავლების, ქონების, ფულადი სახსრების წარმომავლობის და

საქმიანობის შესახებ ინფორმაციის დადგენა
ინფორმაციის პერიოდული განახლება

ინფორმაციის სისტემატიზაცია

ხელახალი იდენტიფიკაცია/ვერიფიკაცია
კონტროლის მექანიზმები ბენეფიციარი მესაკუთრის იდენტიფიკაციისას

KYC კითხვარი, ბენეფიციარი იდენტიფიცირებული

რომელიც მოიცავს მესაკუთრის ბენეფიციარი
კითხვებს ბენეფიციარ გამჟღავნების ფორმა, მესაკუთრეების
მესაკუთრესთან რომელსაც ავსებს პროგრამული
დაკავშირებით კლიენტი რეგისტრაცია

განსხვავებული KYC სპეციალურად

კითხვარი სხვადასხვა დატრენინგებული
ორგანიზაციულ- თანამშრომლები
სამართლებრივი რთული სტრუქტურის
ფორმის კლიენტების
კლიენტებისთვის მომსახურებისთვის
„იცნობდე შენს კლიენტს“ და პრევენციული ღონისძიებები
ბენეფიციარი მესაკუთრის
იდენტიფიკაცია/ვერიფიკაცია
საქმიანობის სახსრების და წარმომავლობის დადგენა

ფიზიკური პირი იურიდიული პირი

1. საქმიანობის სფერო და
სპეციფიკა

1. დამსაქმებელი 2. საქმიანობის არეალი

3. ბიზნეს პარტიორები
2. დაკავებული პოზიცია
4. კლიენტურა
3. ანაზღაურება
5. შემოსავლების და ბრუნვების
5. შემოსავლის სხვა მოცულობა
წყარო
6. ფულადი სახსრების წყარო
7. რეპუტაცია
საქმიანობის სახსრების და წარმომავლობის ვერიფიკაცია

ფიზიკური პირი იურიდიული პირი

1. ცნობა სამსახურიდან
დაკავებული პოზიციის და
ანაზღაურების შესახებ
2. ამონაწერი საბანკო
ანგარიშებიდან
3. ნასყიდობის/ჩუქების/
იჯარის ხელშეკრულება
4. პირის მფლობელობაში
არსებული უძრავი ქონება
5. სამკვიდრო მოწმობა
6. კომპანიაში წილების
ფლობის დამადასტურებელი
დოკუმენტი
1. წესდება
2. ლიცენზიები და
ნებართვები
3. მომწოდებლებთან და
კლიენტებთან გაფორმებული
კონტრაქტები
4. საბაჟო დეკლარაციები
5. ტენდერებში მონაწილეობის
ისტორია
6. შესრულებული სამუშაოები
7. ადგილზე ვიზიტი
„იცნობდე შენს კლიენტს“ და პრევენციული ღონისძიებები
ბენეფიციარი მესაკუთრის საქმიანი ურთიერთობის მიზანი და
იდენტიფიკაცია/ვერიფიკაცია განზრახული ხასიათი
მიზანის და განზრახული ხასიათის დადგენა

იდენტიფიკაცია ვერიფიკაცია

სხვა მომსახურე ფინანსური

კლიენტის შესაძლო საქმიანობის ხასიათი
ინსტიტუტისგან ინფორმაციის მოპოვება

საქმიანი ურთიერთობის დამყარების და ტრანზაქციებს შორის ლოგიკური ან/და

გამოყენების მიზნობრიობა ეკონომიკური კავშირის ანალიზი

პროდუქტები, რომლით სარგებლობასაც კლიენტისაგან დამატებითი ინფორმაციის

აპირებს კლიენტი მოთხოვნა

მოსალოდნელი ტრანზაქციების ტიპი

„იცნობდე შენს კლიენტს“ და პრევენციული ღონისძიებები
ბენეფიციარი მესაკუთრის საქმიანი ურთიერთობის მიზანი და
იდენტიფიკაცია/ვერიფიკაცია განზრახული ხასიათი
მფლობელობის და მმართველობის სტრუქტურა

დასადგენი ინფორმაცია დოკუმენტის სახე

მმართველობის წევრები; წესდება

მმართველობის ძირითადი ორგანო; შინაგანაწესი/დებულება

კონტროლის განმახორციელებელი
ამონაწერები შესაბამისი რეესტრებიდან
პირები;

მნიშვნელოვანი წილის მფლობელი

სხდომის ოქმები
პარტნიორები

დომინანტი აქციონერი/აქციონერთა
აუდიტის დასკვნები და სხვ.
ჯგუფი;
„იცნობდე შენს კლიენტს“ და პრევენციული ღონისძიებები
ბენეფიციარი მესაკუთრის საქმიანი ურთიერთობის მიზანი და
იდენტიფიკაცია/ვერიფიკაცია განზრახული ხასიათი
ტრანზაქციების ყოველმხრივი ცოდნა

გადარიცხვა სესხის გაცემა

კონვერტაცია
- ნაღდი ფულის წარმოშობის წყარო
- ტრანზაქციის მოცულობის
შესაბამისობა კლიენტის პროფილთან
-- ტრანზაქციის საბოლოო
დანიშნულება
- ინფორმაცია კონტრაგენტის შესახებ
- ტრანზაქციის კომერციული
შინაარსი
- ტრანზაქციის შესაბამისობა
კლიენტის პროფილთან
- სესხის მიზნობრიობა
- სესხის მიზნობრიობის შესაბამისობა
კლიენტის პროფილთან
- ფინანსური ინფორმაციის შედარება
კლიენტის მიერ ადრე მოწოდებულ
ინფორმაციასთან

სესხის წინსწრებით ინვესტიციის მიღება

დაფარვა
- თანხის წარმოშობის წყაროს
იდენტიფიკაცია/ვერიფიკაცია
- ხომ არ ხდება წინსწრებით დაფარვა
განმეორებით
- თანხის წარმოშობის წყაროს დადგენა
- ანგარიშსწორების ფორმის
შესაბამისობა
- კონტრაგენტის და გადმომრიცხავი
ბანკის რისკიანობის შეფასება
„იცნობდე შენს კლიენტს“ და პრევენციული ღონისძიებები
ბენეფიციარი მესაკუთრის საქმიანი ურთიერთობის მიზანი და
იდენტიფიკაცია/ვერიფიკაცია განზრახული ხასიათი
რისკზე დამყარებული მიდგომა
რისკზე დამყარებული მიდგომა (RBA) - ჩარჩო

FATF-ის ბაზელის ვოლფსბერგის

რეკომენდაციები და კომიტეტის ჯგუფის
სახელმძღვანელო სახელმძღვანელო სახელმძღვანელო
• რეკომენდაციების 2012 • FATF-ის • პრაქტიკული
წლის რედაქციით RBA-ს რეკომენდაციებზე სახელმძღვანელო RBA-
გამოყენება დაყრდნობით უფრო სთვის რისკების
სავალდებულოა დეტალურად სხვადასხვა
• სახელმძღვანელო განსაზღვრავს RBA-ს კატეგორიების და
განსაზღვრავს RBA-ის საკითხებს კონტროლის
ზოგად პრინციპებს. • განსაზღვრავს მექანიზმების აღწერით.
კლიენტების
იდენტიფიკაციის და
ვერიფიკაციის
პრაქტიკულ საკითხებს.
საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნები

ორგანიზაციული კლიენტის რისკის

რისკის შეფასება შეფასება

ახალი პროდუქტების
რისკის შეფასება
რისკის ანალიზის ციკლი

კომპლექსურობა იმპლემენტაცია
• რისკის ანალიზთან • რისკის შეფასების და
დაკავშირებული მართვის ძირითადი
უფლებამოსილების და • ორგანიზაციული პრინციპების და • რისკის ანალიზის
პასუხისმგებლობების მახასიათებლების წესების განსაზღვრა ძირითადი
განსაზღვრა შეფასება კომპონენტების
შესრულება.

პასუხისმგებლობები მეთოდოლოგია
კლიენტთან დაკავშირებული რისკის ფაქტორები
• ზოგადი რეპუტაცია • მოქალაქეობა/რეზი
• სანქციები დენტობა
• პოლიტიკურად • რეგისტრაციის
აქტიური პირი ქვეყანა
• ორგანიზაციული
ფორმა

კლიენტი ქვეყანა

პროდუქტები
საქმიანობა
და სერვისები

• ანგარიშის ტიპი და
ვალუტა
• ძირითადი
• მოთხოვნილი სერვისები საქმიანობა
• ბანკთან ურთიერთობის • დაკავშირებული
ისტორია
ბიზნესები
კლიენტის რისკი

ფიზიკური პირი იურიდიული პირი

პოლიტიკურად აქტიური პირის

რთული ორგანიზაციული სტრუქტურა
სტატუსი

მაღალი მატერიალური შესაძლებლობის

ფიქტიური კომპანია
მქონე პირები

კრიმინალური წარსული ნომინირებული დირექტორი/აქციონერი

ბენეფიციარი მესაკუთრე -მაღალი

საეჭვო რეპუტაცია
რისკის ფიზიკური პირი

სანქციებთან კავშირი
ქვეყნის რისკი
კლიენტები:
• ფიზიკური პირის რეზიდენტობა/მოქალაქეობა
• ბენეფიციარი მესაკუთრის რეზიდენტობა/მოქალაქეობა
• კომპანიების რეგისტრაციის და საქმიანობის ქვეყანა
• ძირითადი ბიზნეს-პარტნიორების რეგისტრაციის
ქვეყანა
მაღალი რისკის ქვეყნები:
• გაეროს, FATF-ის და OFAC-ის მიერ სანქცირებული ქვეყნები
• სუსტი ფულის გათეთრების კონტროლის მქონე ქვეყნები
(ოფშორული ქვეყნები)
• ქვეყნები, სადაც დიდი ოდენობით აწარმოებენ
ნარკოტიკულ საშუალებებს
• ქვეყნები, რომლის ტერიტორიაზეც მოქმედებენ
ტერორისტული ორგანიზაციები
• მაღალი კორუფციის ინდექსის მქონე ქვეყნები
პროდუქტების და სერვისების რისკი

არარეზიდენტი კლიენტების
• თანხების წარმოშობის წყაროს დადგენის სირთულე
დეპოზიტები
დისტანციური • ვერიფიკაციის ნაკლები შესაძლებლობა
იდენტიფიკაციის სერვისი • იდენტიფიკაციასთან დაკავშირებული თაღლითობის რისკი

ონლაინ მომსახურება • კლიენტთან პირადი კონტაქტის არ არსებობა

• ბენეფიციარი მესაკუთრის დადგენის სირთულე

წინასწარი გადახდის ბარათები • თანხების საზღვარგარეთ გატანის სიმარტივე

• სანქცირებულ მხარესთან კავშირი

ვაჭრობის დაფინანსება • ყალბი დოკუმენტების გამოყენება

• სხვა ბანკის კლიენტების ინდეტიფიკაციის და ვერიფიკაციის ნაკლები

საკორესპოდენტო მომსახურება შესაძლებლობა
კლიენტის საქმიანობის რისკი
• დიდი ოდენობით ნაღდი ფულის მონაწილეობა
ფულადი სერვისები • სუსტი კონტროლის მექანიზმები

• თანხების წარმოშობის წყაროს დადგენის სირთულე

სათამაშო ბიზნესი • სერვისების გამოყენება ფულის გათეთრების მიზნებისთვის

• სერვისების გამოყენება ფულის გათეთრების მიზნებისთვის

უძრავი ქონების ყიდვა-გაყიდვა • სუსტი კონტროლის მექანიზმები

იარაღით ვაჭრობა • სერვისების გამოყენება ტერიროზმის დაფინანსებისთვის

საინვესტიციო და საშუამავლო • სერვისების გამოყენება ფულის გათეთრების მიზნებისთვის

საქმიანობა • ბენეფიციარი მესაკუთრის დადგენის სირთულე

• სერვისების გამოყენება სანქცირებულ ქვეყნებში აკრძალული პროდუქციის ექსპორტ-

საგარეო ვაჭრობა იმპორტისთვის

• ანონიმურობის მაღალი დონე

კრიპტოგრაფიული ვალუტა • სერვისების გამოყენება აკრძალული პროდუქციით ვაჭრობისთვის

• სერვისების გამოყენება ფინანსური თაღლითობის და ფულის გათეთრების მიზნებისთვის

ტურისტული მომსახურება • თანხების წარმოშობის დადგენის სირთულე
 რისკის დონის მინიჭება საქმიანი ურთიერთობის დამყარებისას

2-3 ქულა
• კლიენტის მაღალი რისკი
რისკი (1-3)
კლიენტის • ქვეყნის რისკი
1-2 ქულა
KYC იდენტიფიკაციის
სტანდარტული
პროცედურა
RBA (1-3)
• სერვისების
რისკი (1-3)
საშუალო რისკი
• საქმიანობის
კლიენტი რისკი (1-3)
0-1 ქულა
დაბალი რისკი
რისკების შეფასების დოკუმენტირება
კლიენტის რისკის შეფასების ფორმა (იურიდიული პირი)
თარიღი: 24/11/2017
კლიენტზე პასუხისმგებელი პირი: კორპორატიულ კლიენტებთან ურთიერთობის ექსპერტი
კლიენტის დასახელება: შპს "XYZ"

რისკის ფაქტორი რისკის აღწერილობა რეიტინგის დონე კომენტარი მინიჭებული რეიტინგი

კლიენტს აქვს რთული

კლიენტის ორგანიზაციული სტრუქტურის
კლიენტის ტიპი 1-დან 3-მდე ორგანიზაციული სტრუქტურა 4-ზე 3
ზოგადი შეფასება
მეტი მფლობელობის დონით

ამლ ამოწმებს იმ შემთხვევაში, თუ გადამოწმების შედეგად აღმოჩნდა,

ამლ შემოწმების შედეგები კლიენტის სახელი დაემთხვა სანქცირებულ 1-დან 3-მდე რომ კლიენტი ჩართულია ირანთან 3
პირს ვაჭრობის ტრანზაქციებში

რეგისტრაციის ქვეყანა კომპანიის რეგისტრაციის ქვეყანა 1-დან 3-მდე ბრიტანეთის ვირჯინიის კუნძულები 3

ქვეყანა, რომელშიც კლიენტი ეწევა

საქმიანობის ქვეყანა 1-დან 3-მდე საქართველო 1
საქმიანობას

ეკონომიკური საქმიანობა ეკონომიკური საქმიანობის ტიპი 1-დან 3-მდე საგარეო ვაჭრობა 2

ბენეფიციარი მესაკუთრე ბენეფიციარი მესაკუთრის მოქალაქეობა 1-დან 3-მდე ირანი 3

ბიზნეს პარტნიორების რეგისტრაციის

ბიზნეს-პარტნიორები 1-დან 3-მდე ირანი 3
ქვეყანა

მოთხოვნილი პროდუქტები და რა ტიპის პროდუქტებით სურს კლიენტს

1-დან 3-მდე კლიენტს სურს სესხის აღება 2
სერვისები სარგებლობა

რისკის დონეები: რისკის დონე 2,5 (მაღალი)

0-დან 1-მდე - დაბალი
დამტკიცების დონე ამლ თანამშრომელი
1-დან 2-მდე - საშუალო
2-დან 3-მდე - მაღალი მონიტორინგის დონე გაძლიერებული
რისკის შესაბამისი კონტროლის მექანიზმები

მაღალი რისკი საშუალო რისკი დაბალი რისკი

გაძლიერებული სტანდარტული გამარტივებული

CDD ზომები პრევენციული პრევენციული პრევენციული
ღონისძიებები ღონისძიებები ღონისძიებები

დამტკიცების მენეჯმენტის
ამლ ოფიცერი არ საჭიროებს
დონე წევრი

ინფორმაციის
წელიწადში 2-3 წელიწადში 3-5 წელიწადში
განახლების ერთხელ ერთხელ ერთხელ
სიხშირე
რისკის შესაბამისი კონტროლის მექანიზმები

მაღალი რისკი საშუალო რისკი დაბალი რისკი

პრევენციული
გაძლიერებული სტანდარტული გამარტივებული
ღონისძიებები

რისკ-სენსიტიური
ფაქტორების შესახებ სტანდარტულ
დამატებითი ინფორმაციის პროცედურასთან
მოძიება როგორც კლიენტის, ინფორმაციის შედარებით ნაკლები
ასევე დამოუკიდებელი მოპოვებას ყველა იმ ინფორმაციის
წყაროებიდან.
ფაქტორის შესახებ, მოპოვება.
ბენეფიციარის, შემოსავლის
წყაროს, საქმიანობის მიზნის რომელიც ვერიფიკაციის
სავალდებულო გამოიყენება RBA გადადება.
ვერიფიკაცია. მიზნებისთვის ტრანზაქციების
ტრანზაქციების ინტენსიური ნაკლებად ინტენსიური
მონიტორინგი მონიტორინგი.
 საქმიანი ურთიერთობის მუდმივი მონიტორინგი

2-3 ქულა მაღალი რისკი

მაღალი რისკი • კლიენტის რისკი
• ქვეყნის რისკი
1-2 ქულა RBA/ •
•
სერვისების რისკი
საქმიანობის რისკი მაღალი რისკი
საშუალო რისკი
CDD • ფულადი გზავნილები
მაღალი რისკის ქვეყნებში
• უჩვეულო ტრანზაქვიები
0-1 ქულა • საეჭო ტრანიზაქციები საშუალო მაღალი
კლიენტი დაბალი რისკი რისკი რისკი
კონტროლის სისტემა - თავდაცვის სამი ხაზი

პირველი ხაზი - ბიზნეს რისკის შესაბამისი

რისკის შეფასება
კონტროლის ესკალაცია
განყოფილება /აღმოჩენა
მექანიზმები

საქმიანი
მეორე ხაზი - AML დამტკიცება/ ურთიერთობის საეჭვო ტრანზაქციის
განყოფილება გამოძიება /ტრანიზაქციის რეპორტინგი
შეჩერება

მესამე ხაზი - შიდა აღმოჩენის, ესკალაციის და გამოძიების

აუდიტი პროცესების პერიოდული შემოწმება