Professional Documents
Culture Documents
q4 AP Fil PT GRP 5 10e
q4 AP Fil PT GRP 5 10e
NILALAMAN
02
Mga Nilalaman
03
Pagharap ng Korapsyon sa Gobyerno
10
Problema ng Graft sa Pamayanan
16
Paglabag sa Human Rights
22
Mga Sanggunian
23
Mga Miyembro at Tungkulin
24
Quote/Katapusan
SA GOBYERNO
Ang Batas ng Republika Blg. 3019 (Ang Batas na Anti-Graft at Koraptik na Mga Kasanayan) ay ang
pangunahing batas laban sa katiwalian Inilista nito ang ilang mga kilos ng mga pampublikong opisyal na
bumubuo ng graft o sira na kasanayan, o na maaaring humantong dito, tulad ng sumusunod:
Seksyon 1. Pahayag ng patakaran. Patakaran ng Pamahalaang Pilipinas, alinsunod sa prinsipyo na ang isang
tanggapan sa publiko ay isang pagtitiwala sa publiko, na pigilan ang ilang mga kilos ng mga pampublikong
opisyal at mga pribadong tao na binubuo ng graft o mga masasamang gawi o na maaaring humantong dito
Seksyon 3. Mga masasamang gawi ng mga pampublikong opisyal. Bilang karagdagan sa mga kilos o pagkukulang
ng mga pampublikong opisyal na pinarusahan ng umiiral na batas.
Seksyon 8. Pagpapaalis dahil sa hindi maipaliwanag na yaman. Kung alinsunod sa mga probisyon ng Batas ng
Republika na Numerong Isang libo tatlong daan at pitumpu't siyam, isang opisyal ng publiko ang natagpuan na
nakuha habang siya ay nanunungkulan, maging sa kanyang pangalan o sa pangalan ng ibang mga tao, isang
halaga ng pag-aari at / o halatang pera sa proporsyon ng kanyang suweldo at sa iba pang ayon sa batas na kita,
ang katotohanang iyon ay magiging batayan para sa pagpapaalis o pagtanggal. Mga pag-aari sa pangalan ng
asawa at mga anak na hindi kasal ng naturang opisyal ng publiko ay maaaring isaalang-alang, kung ang kanilang
pagkuha sa pamamagitan ng lehitimong pamamaraan ay hindi maaaring maipakita nang kasiya-siya. Ang mga
deposito sa bangko ay isasaalang-alang sa pagpapatupad ng seksyong ito, sa kabila ng anumang probisyon ng
batas na salungat.
Ang katiwalian ang pinakalaganap na isyu dito sa Pilipinas. Ang ating bansa ay naghihirap at nagdurusa pa rin sa katiwalian sa loob ng
maraming taon, at ito ay dahil sa hindi magagandang pagpipilian na ginagawa ng sambayanang Pilipino pagdating sa pagboto para sa mga
opisyal ng gobyerno na dapat na mamuno at maglingkod sa bansa.
Upang malutas ang isyung ito, obligasyon din nating mga Pilipino na magkaroon ng kaalaman tungkol sa kahalagahan ng pagpili ng mga
tamang pinuno. Sa panahon ng halalan, maraming opisyal ng gobyerno ang gumagamit ng suhol upang makakuha ng mas maraming boto.
Bilang mga mamamayang Pilipino, pinanghahawakan natin ang pinakamaraming kapangyarihan, at sa gayon tayo ang namumuno sa pagpili
ng karapat-dapat na upuan sa gobyerno.
Ang pagpili at pagboto para sa tamang mga pinuno ay kung ano ang makakatulong sa amin na wakasan na ang mabilis na isyung ito. Sa
nasabing iyon, sa panahon ng halalan laging piliin ang kandidato na pinaka-malinaw at tapat sa kanyang trabaho, at palaging tinitiyak na mas
pinili nila ang maglingkod sa mga tao kaysa sa kanilang sarili. Ang katiwalian ay hindi lamang nakakaapekto sa isang tiyak na pangkat ng mga
tao ngunit nakakaapekto ito sa buong ekonomiya at bansa.
Ang korupsyon ay hindi lamang umiiral sa mas mataas na politika kundi pati na rin sa ating pamahalaang lokal na lungsod, maging sa ating
mga barangay. Tulad din ng pambansang pamahalaan, ang pagpili ng tamang mga namumuno ay mahalaga din lalo na sa mga oras na ito kung
saan nagsisimulang lumala ang pandemya. Ang ilang mga opisyal ay tumigil sa badyet para sa mga pondo ng kalamidad upang ang isang bahagi
nito ay maaaring magamit para sa kanilang sariling pansariling pakinabang. Dahil dito, maraming tao ang naghihirap dahil ang paglalaan ng
pondo ay napakaliit na nakakaapekto sa kanilang pamumuhay.
Upang malutas ang isyung ito, mahalaga ang kakayahang bumoto at pumili ng mga tamang opisyal na mamumuno. Palaging pumili ng mga
pinuno na gumagawa kung ano ang kapaki-pakinabang para sa mga tao at pamayanan, nang hindi kinakailangang mag-isip ng kung ano ang
maaaring makinabang sa kanila.
PAGE 9 | SOLUSYON
PAGE 10 | PROBLEMA NG GRAFT SA PAMAYANAN
PROBLEMA NG GRAFT
SA PAMAYANAN
pamamagitan ng kaduda-dudang at hindi wastong transaksyon Sa taong 2019, si Senador Ramon "Bong" Revilla ay tumungo sa Sinasabi ng RA 3019 na ang isang pampublikong tanggapan ay
singil sa graft, sinabi ni Revilla na pinasadya ang pondo, na kilala isang pagtitiwala sa publiko, upang mapigilan ang ilang mga kilos
bilang "pork barrel" na pondo, sa mga walang samahang non- ng mga pampublikong opisyal at mga pribadong tao na binubuo
Ang perang pinopondohan para sa mga mamamayan at para sa
government na organisasyon para sa mga proyektong pang- ng graft o mga masasamang gawi o na maaaring humantong dito.
kanilang kabuhayan ay kinukuha ng mga opisyal ng gobyerno
agrikultura. Ngunit ang isyu na iyon ay bumalik sa 2019, na hindi Suportahan ang RA 3019 para sa mga tao at pamayanan.
para sa kanilang sariling interes.
nangangahulugang doon magtatapos.
pagkilos ng katiwalian na hinihinalang ng Presidential Anti- na sa halip na si Duterte, bilang isang dating tagausig, ay
Corruption Commission (PACC)," Ang sabi ni Roque maaaring masuri ang ebidensya laban kay De Lima kahit na
Ayon kay Ranada(2020) Sinasabi ng Pangulo na hindi maaaring
walang pagdinig o isang pormal na pagsisiyasat ng sinumang
mag-imbestiga ang executive branch sa mga mambabatas para sa Dagdag pa ni Ranada(2020) na tumugon si Roque sa mga entity ng gobyerno.
katiwalian. Ngunit ang sangay ng ehekutibo ang nagsampa ng mga mamamahayag na nagtanong kung bakit walang problema si
reklamo sa pandarambong laban sa mga senador sa pork barrel "As lawyers, you can evaluate evidence for yourself, especially
Duterte sa publiko na pagbigay ng pangalan ng mga hukom sa
scam. since the President is a former public prosecutor. Malinaw na
kanyang mga listahan ng droga at akusado sa publiko na si
malinaw pa sa sikat ng araw 'yung pananagutan ni Leila de Lima
Senador Leila de Lima na tumatanggap ng pera mula sa mga drug
sa illegal drug trafficking," Roque said.
trafficker. Ang mga hukom ay kabilang sa sangay ng
Ang mga senador o miyembro ng Kapulungan ng Kinatawan na
panghukuman samantalang si De Lima ay bahagi ng sangay ng
hinihinalang graft o katiwalian ay hindi sasailalim sa pagkapahiya "Ang tagapagsalita ay tumugon: "Sa mga pagkakasala na wala sa
pambatasan, tulad din ng mga kongresista na si Duterte ay
ng publiko sa pampanguluhan, hindi katulad ng mga empleyado pangunahing awtoridad ng Ombudsman tulad ng paglabag sa mga
maingat na huwag pangalanan.
ng executive branch, sinabi ng Malacañang noong Martes, batas laban sa graft. Kung
Rem saan
ovenagsasama
kung w ito,
l a halimbawa, mga
Nobyembre 24. Partikular na tinanong kung bakit ang pagpigil ni Duterte ay hindi karumal-dumal na krimen na kinasasangkutan ng mga paglabag
nalapat kay De Lima, sinabi ni Roque, "Si Leila de Lima naman sa batas laban sa droga ng bansa, pagkatapos ay ang executive ay
po ,one of a kind." maaaring siyempre siyasatin ito. "
Sa isang panayam sa press, sinabi ni Presidential Spokesperson
Harry Roque, na ang dahilan kung bakit tumanggi na pangalanan Maling sinabi niya na noong unang ginawa ng Pangulo ang
Sa madaling sabi, hindi mag-iimbestiga o ipapangalan ng publiko
ni Duterte ang mga kongresista na tumatanggap ng mga kickback kanyang mga paratang sa publiko tungkol kay De Lima, ang mga
sa publiko ang mga mambabatas na hinihinalang graft at
mula sa mga pinaboran na kontratista sa mga proyekto sa pagdinig sa kongreso ay nakalap na ng matibay na ebidensya
korapsyon, mga krimen na mayroong mandato ng Ombudsman na
imprastraktura ay dahil mas mahirap umano patunayan ang upang mapatunayan ang kanyang pagkakasala. Gayunpaman, ang
siyasatin.
naturang katiwalian kumpara sa mga maling gawain tulad ng mga pagdinig ay hindi pa nagsimula nang gawin iyon ni Duterte.
paglahok sa iligal na droga.
Section 1 Patakaran ng Pamahalaang Pilipinas, alinsunod sa prinsipyo na ang isang tanggapang pampubliko ay isang
pagtitiwala sa publiko, na pigilan ang ilang mga kilos ng mga pampublikong opisyal at mga pribadong tao na
binubuo ng graft o mga masasamang gawi o na maaaring humantong dito.
Section 4 Labag sa batas para sa sinumang tao na mayroong pamilya o malapit na personal na ugnayan sa sinumang opisyal ng
publiko na gawing kapital o samantalahin o samantalahin ang naturang pamilya o malapit na personal na ugnayan sa
pamamagitan ng direkta o hindi direktang paghingi o pagtanggap ng anumang kasalukuyan, regalo o materyal o
katangi-tanging kalamangan mula sa iba taong mayroong ilang negosyo, transaksyon, aplikasyon, kahilingan o kontrata
sa gobyerno, kung saan ang naturang opisyal ng publiko ay kailangang makialam. Ang ugnayan ng pamilya ay dapat
isama ang asawa o kamag-anak sa pamamagitan ng pagkakaugnay o pagkakaugnay sa pangatlong degree na sibil. Ang
salitang "malapit na personal na ugnayan" ay dapat isama ang malapit na personal na pagkakaibigan, mga koneksyon
sa lipunan at fraternal, at propesyonal na empleyo na lahat ay nagbibigay ng matalik na pagkakaibigan na nagsisiguro
ng libreng pag-access sa naturang opisyal ng publiko.
Section 9 Ang sinumang opisyal ng publiko o pribadong tao na gumagawa ng alinman sa labag sa batas na kilos o pagkukulang na
nakalista sa Mga Seksyon 3, 4, 5 at 6 ng Batas na ito ay parusahan ng pagkabilanggo ng hindi kukulangin sa isang taon o
higit pa sa sampung taon, walang hanggang pag-disqualipikasyon mula sa pampublikong tanggapan, at pagkumpiska o
forfeiture na pabor sa Pamahalaang ng anumang ipinagbabawal na interes at hindi maipaliwanag na yaman na maliwanag
na hindi proporsyon sa kanyang suweldo at iba pang ayon sa batas na kita.
Subalit, magkaiba sila sa aspeto ng teknikalidad. Ang graft ay ang tahasang paggamit ng posisyon para sa sariling
ganansya, na siyang tumutuloy sa korupsyon o ang pagbabaluktot ng prinsipyo, moralidad, at integridad upang
magkaroon ng bentahe o benepisyo.
Tayong mga Pilipino ay dapat na may matalinong pagboto sa oras ng halalan. Dapat nating tandaan na ang
mamamayan ay mayroong pinakamataas na kapangyarihan sa bansa, responsibilidad nating pumili ng tama para sa
ating bansa, dapat nating piliin nang matalino ang ating mga pinuno at opisyal na walang pinagmulan sa graft at
katiwalian. Minsan, upang maisulong, dapat magsimula ang isa mula sa simula.
Minsan ito ay madalas na napapansin o hindi pinapansin, ngunit ang aming maliit na pamayanan ay bahagi ng ating
bansa. Bilang bahagi ng bansa, ibinabahagi nito ang mga mapagkukunan, kaalaman, at maging ang mga problema,
mga problema tulad ng graft at korapsyon.
Upang matigil ito, dapat tayong magbago. Dapat kaming magsimula mula sa isang maliit na bagay upang matigil ang
malaking problemang ito. Hindi tayo dapat gumawa ng suhol sa mga opisyal ng gobyerno, sapagkat ang simpleng
aksyon na iyon ay hinihimok ang iba na gawin din ito, sa gayon ay nagsisimula ng isang bagong siklo. Dapat nating
ihinto ang panunuhol upang wakasan ang graft.
PAGE 15 | SOLUSYON
PAGLABAG SA
HUMAN RIGHTS
Ang mga karapatang pantao ay pangunahing mga Mga tagapagtanggol ng karapatang pantao, mga aktibista pantay na karapatan sa nobelang El Filibusterismo ang sa
karapatan na pagmamay-ari nating lahat dahil lamang sa sa politika, mga bata, kababaihan, at matatandang tao. Bapor Tabo kung saan ang mga mahihirap ay nasa ibaba
tayo ay tao. Mga katutubong tao, mga taong may kapansanan, mga at tinitiis ang init at singaw ng makina, habang ang mga
migrante, at mga manggagawang migrante ay biktima mayayaman at may dugong Kastila ay nasa itaas.
Sumasalamin sa mga ito ng mga pangunahing halaga sa din (Asia Pacific Forum, n.d.). Pinapakita rin ito sa kwento ni Kabesang Tales na kung
ating lipunan tulad ng pagiging patas, dignidad,
Maraming lugar na nilalabag ang karapatang pantao ang saan tinaasan ang kanilang buwis sa lupain at kinuha ng
pagkakapantay-pantay at respeto. mga prayle.
laganap. Maaaring ito ay mula sa ibang mga bansa o
ating bansa na Pilipinas.
PAGE 17 | BACKGROUND
}
SANHI AT BUNGA
Sanhi Bunga
Ayon sa istatistika, ang extrajudicial killings ay isa sa pinakakaraniwang Sa panahon ng panuntunan ni Marcos, talagang nilabag ang mga Karapatang Pantao
paglabag na naganap. Karamihan sa gobyerno ang umabuso sa Karapatang na nakaapekto sa karamihan sa mga filipino. Sa paglipas ng mga taon, tumaas ang
Pantao kung nakabatay sa buong mundo ayon sa istatistika. Ang pangulo sa oras bilang ng mga biktima ng paglabag sa karapatang pantao. May mga paglabag pa rin na
na iyon ay karamihan ay sinisisi sa pagkabigo na itaguyod ang Karapatang nangyayari sa kasalukuyan lalo na dahil sa giyera kontra droga. Noong 1984, nang
Pantao. Ang Pilipinas ay tinawag pa bilang bansa na may pinakamataas na naitala ang 1,808 na biktima at 3,124 na biktima ang naitala noong 1985 kung saan ito
impunity rate sa 2015 Global Impunity Index (PHNO, 2015). Mayroon ding ang pinakamataas na taunang bilang ng mga biktima na naiulat sa 17-taong panahon.
pagkabigo na dalhin sa hustisya ang mga nagkakaroon ng mga paglabag sa
karapatang pantao.
PAGE 19 | ISTATISTIKA / PANAYAM
AKSYON NG GOBYERNO NA
MALULUTAS ANG
PROBLEMA
Sa artikulong ito pinag-uusapan ang tungkol sa katarungang panlipunan at mga karapatang pantao. Ang 1987
Constitution of the Philippines ay nabuo upang maitaguyod ang isang makatarungan at makataong lipunan at
magtatag ng isang Pamahalaan na maglalagay ng ating mga mithiin at mithiin, itaguyod ang kabutihang panlahat,
makatipid at mapaunlad ang aming patrimonya, at sigurado sa ating sarili (Official Gazette, n.d.).
Sa ating supling ang mga pagpapala ng kalayaan at demokrasya sa ilalim ng batas ng batas at isang rehimen ng
katotohanan, hustisya, kalayaan, pag-ibig, pagkakapantay-pantay, at kapayapaan, ay nagtatalaga at naglalahad ng
Konstitusyong ito.
Walang mga multa o parusa sa ilalim ng Artikulo XIII ng Konstitusyon ng Pilipinas, ngunit, mayroong mga batas
republika na nakatuon sa iba't ibang uri ng pang-aabuso sa karapatang pantao, tulad ng Batas Republika 7877.
Ito’y isang batas na nagbabawal sa lahat ng anyo ng sekswal na pang-aabuso, na nagbibigay halaga sa dignidad ng
bawat indibidwal, paggalang sa karapatang pantao, at pagtataguyod ng dignidad ng lahat (Philippines Commission
On Women, n.d.).
Sinumang tao ang lumabag sa mga probisyon ng batas na ito ay mapaparusahan sa pamamagitan ng pagkakulong
ng hindi kukulang sa isang (1) buwan at hindi hihigit sa anim (6) na buwan, o isang pinong na hindi bababa sa
sampung libong piso (P 10,000) at hindi hihigit sa dalawampung libong piso (P 20,000), o parehong pinong at
pagkakulong, ayon sa hukuman.
Ang isang solusyon para sa bansa ay sa pamamagitan ng pagbibigay ng teknikal na payo sa gobyerno at sa iba pa
tungkol sa mga karapatang pantao. Walang alinlangan na ang pag-aalaga ng mabuting pamamahala ay mahalaga
upang matiyak ang paggalang sa mga karapatang pantao. Ito ang pangunahing responsibilidad ng bansa na matiyak na
ang mga karapatang pantao ay itinaguyod, protektado at natutupad.
Ang mabuting pamamahala ay nagdaragdag ng isang kaugalian o masuri na katangian sa proseso ng pamamahala. Ang
pakikipagtulungan sa mga mamamayan ng bansa ay mahalaga sapagkat maiintindihan nito ang mga opinyon at
karanasan. Sa kamalayan na ito, magkakaroon ng pagsasakatuparan ng mga karapatang pantao sa lipunan at
mapoprotektahan ito.
Ang isang solusyon para sa maliit na pamayanan ay ang pagtuturo sa publiko tungkol sa karapatang pantao upang
itaas ang kamalayan sa mga isyu tungkol dito. Palalawakin nito ang kanilang kaalaman at pag-unawa sa karapatang
pantao. Mahalaga rin na turuan ang kabataan dahil hindi lamang nila malalaman ang tungkol sa kanilang mga
karapatan kundi pati na rin ang kanilang mga responsibilidad.
Ang kaalaman at respeto ng mga karapatang nakukuha ng mga tao mula rito, na sinamahan ng pag-unawa, respeto at
pagpapaubaya para sa pagkakaiba, ay maaaring magbigay kapangyarihan sa kanila upang malutas ang pagkampi,
pagbutihin ang mga relasyon at sulitin ang kanilang buhay.Hahantong ito sa mga tao upang magsimula ng isang
samahang nagtataguyod at nagpoprotekta sa mga karapatang pantao. Mas magiging mabuti kung hikayatin nila ang
komunidad na sumali dito.
PAGE 21 | SOLUSYON
MGA SANGGUNIAN
ABS-CBN. (2018). BY THE NUMBERS: Human rights violations during Marcos' rule. Philippine Headline News Online. (2015). IS THE PHILIPPINES AMONG THE WORST COUNTRIES FOR
https://news.abs-cbn.com/focus/09/21/18/by-the-numbers-human-rights-violations-during-marcos-rule HUMAN RIGHTS?.
http://www.newsflash.org/2004/02/pe/pe005434.htm
Amnesty International. (n.d.). PHILIPPINES 2020.
https://www.amnesty.org/en/countries/asia-and-the-pacific/philippines/report-philippines/ Ranada, P. (2020). Lawmakers suspected of graft, corruption exempt from Duterte public shaming – Roque.
https://www.rappler.com/nation/roque-says-lawmakers-suspected-graft-corruption-exempted-duterte-public-
Anti-Corruption in the Philippines. (n.d.). Global Compliance News. shaming
https://globalcompliancenews.com/anti-corruption/anti-corruption-in-the-philippines/
Šumah, Š. (2018). Corruption, Causes and Consequences.
Chen, J. (2020). Corruption. https://www.intechopen.com/books/trade-and-global-market/corruption-causes-and-consequences
https://www.investopedia.com/terms/c/corruption.asp
The LawPhil Project. (n.d.). REPUBLIC ACT No. 3019.
GAN Integrity. (2020). Corruption in The Philippines | Philippines Corruption Report. https://www.lawphil.net/statutes/repacts/ra1960/ra_3019_1960.html#:~:text=Section%201.&text=It%20is%20t
https://www.ganintegrity.com/portal/country-profiles/the-philippines/ he%20policy%20of,or%20which%20may%20lead%20thereto.
Human Rights Watch. (n.d.). Philippines Events of 2018. United States Department of State. (n.d.). PHILIPPINES 2018 HUMAN RIGHTS REPORT.
https://www.hrw.org/world-report/2019/country-chapters/philippines# https://www.justice.gov/eoir/page/file/1145101/download#:~:text=Human%20rights%20issues%20included%2
0unlawful,arbitrary%20or%20unlawful%20interference%20with
Official Gazette. (n.d.). The Constitution of the Republic of the Philippines.
https://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/1987-constitution/ Wikipedia. (n.d). Corruption.
https://en.wikipedia.org/wiki/Corruption
Philippine Commission On Women. (n.d.). Republic Act 7877: Anti-Sexual Harassment Act of 1995.
https://pcw.gov.ph/republic-act-7877-anti-sexual-harassment-act-of-1995/
PAGE 24 | QUOTE/KATAPUSAN