OTOGRAPIYANG FILIPINO

Ortograpiya
●Ayon kay Almario (2014) mula ito sa salitang Kastila na ang “Ortografia” at sa
dalawang salitang Griyego na “Orthos” na nangangahulagang “wasto” at “Graphein”
na nangangahulugang “magsulat” o “sumulat.”Ang orihinal na pangunahing trabaho ng
ortograpiya ay ispeling o paghahanap ng simbolo na itatapat o nilalapat sa mga tunog
na ginagamit sa isang wika at pagbuo ng tuntunin kung paano gagamitin ang mga ito
sa pagsulat.

●Isang pundamentong tanong tungkol sa ortograpiya ng isang wika ang kung ano ang
elemento ng wika na dapat itala ng ortograpiya, at kung paano ito itatala (tingnan ang
pagtalakay sa Sproat 2000). Sapagkat ang pangunahing layon ng ortograpiya ay para
makatulong sa episyenteng pagbasa at pagsulat, kung gayon, ang yunit ng wika na igagalang
ng ortograpiya ay iyong may pinakamalaking tulong sa pagbasa at pagsulat.

Mula Baybaying hanggang ABAKADA

●Ayon kay Almario (2013) ang kasaysayan ng ortopograpiya ng Filipino na maaaring
ugat sa sinaunang panahon na gumagamit ang mga Filipino ng katutubong paraan ng
pagsulat na tinatawag na “Baybayin.” Sa ulat ng mga misyenerong Espanyol nadatnan
nila ang isang daang porsyentong litrado ng mga tagalog at marunong sumulat at
bumasa sa baybayin nga matanda at kabataan lalaki man o babae.

●Dahil sa pangyayaring ito kailangan nilang ilimbag ang aklat sa pilipinas ang
Doctorina Christiana (1593) na may bersyong dasal at tuntunin ng mga kristyano sa
paraang baybayin sa gayon ang libro ay binubuo ng tekstong espenyol at tagalog sa
alpabetong romano ngunitnailambag din ang tekstong salin din sa baybayin.
Nahudyat na rin sa libro ang isinigawang romanisasyon ng ortograpiyang filipino sa
buong panahon ng kolonyalismong Espenyol.

●Ang sinaunang baybayin ay binubuo ng labing pitong simbolo na kumakatawan sa

mga titik na labing apat na katanig at tatlong patinig. Ang mga ito ang naging
batayan ng ABAKADA na binuo ni Lope K. Santos na kanyang isulat ang Balarila ng
Wikang Pambansa noong taong 1940. Idinagdag sa orihinal na titik ng baybayin na
katinig na “r”o“ra” at ginawang lima ang mga patinig na “a” “e” “i” “o” “u” kaya
dalawangpo na lumalaganap ang ABAKADA hanggang sa panahon na tinatawag ang
wikang pambansa na wikang Filipino .Hanggang sa ngayon ay pinagdedebatihan parin
kung ano ang magiging titik para sa pantig na “ra” ngunit hanggat pinal na desisyon
mananatiling parehas parin sa pantig na “da” at “ra”.

●Ayon naman kay See,2016 madali lamang gamitin ang baybayin “kung ano ang bigkas
ay siya ring sulat” bukod dito wala ring opisyal na tuntunin kung paano ito isusulat
ang meron lamang ay gabay kung ano itsura ng bawat titik.

●Ayon kay De Castro (2014) nagbabago ang pantig sa pamamagitan ng kudlit ang
pantig na “a” ay nagiging ay magiging “o” at “u” kapag nagkukudlit sa ilalalim at
nagiging “e” at “i” kapag nagkukudlit sa ibabaw. Maliit na krus (+) kung ang tinatawag
ay “pamatay- patinig” naman ang inilalagay sa ilalim ng titik kung nais alisin ang
patanig na “a.”

0RTOPOGRAPIYANG PAMBANSA
Ang mga sumusunod alintuntunin ukol sa ortograpiyang pambansa ay nakasaad

sa Komisyon ng Wikang Filipino (KWF) manwal na masinop na pagsulat ni Almario

(2014).

MGA GRAFEMA