2

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Una nga Marka – Modyul 3
Ang Kahadlok Pakigbatokan,
Abilidad Ipasigarbo
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikalawang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 3: Takot Labanan, Ipagmalaki ang Kakayahan!
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon
ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Helen L. Amora

Editor: Alma C. Sinining
Tagasuri: Jona Demaraye, Analyn E. Tulo
Tagalapat: Antonio O. Rebutada
Tagapamahala: Ma. Gemma M. Ledesma
Josilyn S. Solana
Elena P. Gonzaga
Donald T. Ginene
Mirriam T. Lima
Clarissa G. Zamora
Ermi V. Miranda
Ivy Joy A. Torres
Alma C. Sinining
Jason R. Alpay
Ethel S. Gali

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education - Region VI

Office Address: Duran Street, Iloilo City
Telefax: +63-033-336-2816; +63-033-509-7653
Email Address: region6@deped.gov.ph
 2
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Una nga Marka - Modyul 3
Ang Kahadlok Pakigbatokan,
Abilidad Ipasigarbo
 Pasiunang Pulong

Alang sa Mosaysay/Magtutudlo:

Malipayon nga pagdawat sa asignaturang

Edukasyon sa Pagpapakatao 2 sa Alternative Delivery
Mode (ADM) Modyul alang sa pagtulon-an mahitungod
sa Ang Kahadlok Pakigbatokan, Abilidad Ipasigarbo.

Kini nga modyul gitabangan sa pagdisenyo, giayo

pagsusi sa mga edukador gikan sa publiko ug pribadong
institusyon aron giyahan ka, ang magtutudlo nga
mosaysay, aron matabangan nga makab-ot sa mga
tinun-an ang sukdanan nga gitahas sa K to 12 Kurikulum
samtang sila naninguha nga magmalamposon ang
kaugalingon, komunidad ug ang pang-ekonomiyang
hagit sa pagtuon.

Kini nga tabang sa pagtuon naglaom nga

makalambigit ang mga tinun-an sa magiyahon ug
gawasnong pagkat-on sa mga buluhaton nahiuyon sa
ilang ikasarang, kadasig ug oras. Tuyo usab niini nga
matabangan ang mga tinun-an aron makab-ot ang mga
kahanas nga pang 21 siglo samtang gikonsiderar ang
ilang mga panginahanglanon ug sitwasyon.

Isip dugang nga material sa unang teksto, makita

ninyo dinhi ang kahon nga maoy kinatibuk-an niining
modyul:

i
 Mga Kinahanglang Timan-an sa
Magtutudlo
Kini adunay mga pahinumdom o
pamaaging estratehiya nga magamit sa
paggiya sa mga tinun-an.

Isip tigsaysay, gilaoman nga mahatagan nimo og

unang kahibalo ang mga tinun-an kung unsaon paggamit
kini nga modyul. Kinahanglan usab giyahan ug ilista ang
ilang pag-uswag samtang gitugutan sila nga dumalaan
ang ilang kaugalingong pagkat-on. Labaw pa niini,
gilaoman nga imo pang-dasigon ug giyahan ang mga
tinun-an samtang sila gahimo sa mga buluhaton niining
modyul.

Alang sa mga Tinun-an:

Malipayon nga pagdawat sa Edukasyon sa

Pagpapakatao 2 sa Alternative Delivery Mode (ADM)
Modyul mahitungod sa Ang Kahadlok Pakigbatokan,
Abilidad Ipasigarbo.

Kini nga modyul gihimo isip tubag sa inyong

panginahanglanon. Katuyoan niini nga ikaw matabangan
sa imong pagtuon samtang ikaw wala sa sulod sa
tunghaan. Handom usab niini nga mahatagan ka og mga
mapuslanong oportunidad sa imong pagkat-on.

ii
 Kini nga modyul adunay lain-laing bahin ug icon nga
kinahanglan nimong masabtan.

Hibaloi Kini Dinhi nga bahin imong

mahibaloan ang kinahanglan
nimong makat-onan niining
modyul.

Sulayi Kini Dinhi nga buluhaton, makita

nato kung unsa na ang imong
nahibaloan sa pagtulon-an
niining modyul. Kung husto
tanan ang imong tubag (100%),
mahimo nimong laktawan kini
nga bahin sa modyul.

Balikon Nato Kini usa ka mubong pagbalik sa

Kini pagtuon aron ikaw
matabangan nga malambigit
ang pagtulon-an karon sa
nahiunang pagtulon-an.

Idiskubre Kini Dinhi nga bahin, ang bag-ong

pagtulon-an imong mailhan
pinaagi sa nagkalain-laing
paagi sama sa sugilanon, mga
kanta, balak, mga umaaabot
nga problema o sitwasyon.

iii
Susiha Kini Dinhi nga seksyon, hatagan ka
og mubong pagsaysay bahin sa
pagtulon-an. Katuyoan niini nga
ikaw matabangan nga
masabtan ang bag-ong
konsepto ug mga pagtulon-an

Palamboa Kini Aduna kini mga buluhaton alang

sa magiyahon ug gawasnong
pagtuon aron mapalig-on ang
imong kahanas sa pagtulon-an.
Mahimo nimong tubagon ang
mga buluhaton gamit ang mga
ensaktong tubag sa katapusang
bahin niining modyul.

Hinumdomi Sulod niini, adunay mga

Kini pangutana o tubagon ang
blangko sa hugpulong aron
maproseso kung unsa ang
imong nakat-onan niini nga
pagtulon-an.

Buhata Kini Sulod niini, adunay mga

buluhatong makatabang nimo
aron mahubad ang imong bag-
ong kahibalo o kahanas sa
tinuod nga sitwasyon o realidad
sa kinabuhi.

iv
 Sukda Kini Katuyoan niining buluhaton nga
masukod ang lebel sa pagkat-
on sa pagkab-ot sa nakat-
onang kompetensi.

Dinhi nga bahin, adunay ihatag

Dugang kanimo nga bag-ong buluhaton
Buluhaton aron mapalambo ang imong
kahibalo o kahanas sa nakat-
onang pagtulon-an.

Saktong Ang unod niini ang mga hustong

Tubag tubag sa tanang buluhaton
niining modyul.

Sa katapusan niini nga modyul, imong makita ang:

Pakisayran Kini mga listahan sa tanang

gikuhaan sa pagmugna o
pagsusi niini nga modyul.

v
 Mga mahinungdanong pahimangno sa paggamit
niining modyul mao ang mosunod:

1. Ampingi kini nga modyul. Ayaw sulati og bisan unsa

ang mga panid niini. Mogamit og laing papel kon
tubagon ang mga buluhaton.
2. Ayaw kalimti ang pagtubag sa Sulayi Kini sa dili pa
mobalhin sa ubang buluhaton niining modyul.
3. Basaha pag-ayo ang mga direksyon sa dili pa
mosugod sa mga buluhaton.
4. Obserbahi ang pagkamatinud-anon ug integridad sa
paghimo sa mga buluhaton ug sa pag-ensakto sa
mga tubag.
5. Humanon ang gina-ubra karon sa dili pa mobalhin sa
uban pang buluhaton.
6. Palihog sa pagbalik niini nga modyul sa imong
magtutudlo inig kahuman nimo og tubag sa tanang
buluhaton.

Kon maglisod ka sa pagtubag sa buluhaton niini nga

modyul, ayaw pagduha-duha sa pagkonsulta sa imong
magtutudlo. Mahimo usab nga mangayo ka og tabang sa
imong ginikanan o sa kauban sa balay nga mas magulang
nimo. Huna-hunaa pirmi nga wala ka nag-inusara.

Gilaoman namo, nga pinaagi niini nga modyul,

makasinati ka og mahinungdanong pagkat-on ug
makakuha ka og lalom nga pagsabot kalambigit niining
mga kompetensi. Kaya ni nimo!

vi
 Hibaloi Kini
Kini nga modyul usa ka pagpaandam sa mga
buluhaton nga makatabang kanimo nga mapakita ang
abilidad aron pakigbatukan ang kahadlok kung adunay
magyaga- yaga (nangbubully) kanimo. (EsP2PKP-Ic-10)
Pagkahuman niining modyul ginalauman nga:
1. Matagsa-tagsa ang mga pamaagi aron
pakipagbatukan ang kahadlok sa nagyaga-yaga.
2. Mapanaghap ang kamahinungdanon sa pag-
angkon sa maayong relasyon sa imong kaugalingon
ug isigkatawo.

Sulayi Kini

Direksiyon: Butangan og malipayong

1
nawong sa
kahon kung ang pulong nagpahayag ug maanindot nga
pamatasan ug magul-anong nawong kung ang
pulong nagpahayag ug dili maayong pamatasan ug
nakasakit sa isigkatawo. Idibuho kini sa notbuk o papel.
___1. Daygon ang maayong kinaiya sa imong kauban
sa klase.
___2. Giyaga-yagaan ang may kapansanan ug
kahuyang.
___3. Hatagan ug laing ngalan o angga ang tawong may
Talagsaong kahimtang sa lawas.
___4. Malipayong tabangan ang may kapansanan.
___5. Matinud-oron sa pagpakig-istorya sa tawong adunay
kahuyang.
1
Pagtulon-an Kahadlok
12 Pakigbatokan,
Abilidad Ipasigarbo
Kada tawo naay nagkalain-laing kinaiya sama sa
pisikal nga kondisyon, lebel sa panghuna-huna ug
kaugalingong pamaagi sa pagbuhat sa lain-laing butang.
Importante kanato nga mahimong positibo ug atong
masabtan ang pagdawat sa kini nga kalainan.

Naglain-lain Kita, Dali na ug Maghiusa

Daku ug bilog ang akong mga mata,
Maoy hinungdan nga daghan ko’g makita.
Sa akoa gamay ang buka,
Makit-an nako ang mga gwapo ug gwapa
Gagmay akong batiis,
Pero may dako kining hulma
Lig-on kini, dali na og manglakaw nata
Budlayan ko sa pagkat-on,
Tungod kulang akong kusog
Aktibo ug buhi ang akong huna-huna,
Dali na, magtinabangay kita!
Kabudlay sa kinabuhi akong nasaksihan ug naagian,
Aduna kami’y katakos ug kinaadman,
Tuguti kami ikaw among tabangan.

Ang balak sa ibabaw gapakita ug nagkalain-

laing kinaiya nga angkon sa usag-usa.Ang kalainang na
angkon sa matag-usa kinahanglang sabton ug dawaton.
Sa pagbuhat niini, atong maipakita ang respeto ug
paghatag ug importansya sa atong isigkatawo.

2
 Balikon Nato Kini

Direksyon: Balikan nato ang kaisipan gikan sa balak nga

“Nagkalain-lain Kita, Dali na ug Maghiusa”. Imong ilhon
ang insaktong gamit nga gihatag sa atoa pinaagi sa
pagbutang ug tsek (). Isulat ang tubag sa papel.

A. Tan-awon ang kaugalingong kinaiya.

1.
B. Tan-awon ang sala sa uban.
C. Tan-awon ang kaugalingong kanihit o
kakulangan.
D. Tan-awon ang dautang buhat ug sundon
kini

2. A. Molakaw aron malayo sa may mga sala.

B. Likayan ang nanginahanglan.
C. Molakaw para likayan ang tawong may
deperensya sa pisikal nga kondisyonan.

3.
A. Kuhaon nimo ang para sa uban.
B. Mohatag ug tabang sa masarangan nimo
ihatag.
C. Dalukan og sirad-an ang imong isigkatawo.

4.
A. Paminawan ang dautang butang.
B. Maminaw lang sa kaugalingong gusto.
C. Paminawan ang mga yangungo ug
kinahanlananon sa uban.
D. Maminaw pero dili himuon ang insakto.
3
 Mga Kinahanglang Timan-an sa Magtutudlo

Ang pag-angkon og maayong kinaiya isip usa ka

tawo gihatag sa Labawng Makakagahum. Mas
mapuslanon kini kung gamiton sa nindot nga pamaagi
aron makaayo sa kaugalingon ug isigkatawo.
Ang pagdiskubre ug paggamit sa imong
kaugalingong kinaiya makatabang aron mahimong
positibo taliwala sa mga pagyaga-yaga sa uban.

Idiskubre Kini

Ang imong angkon nga abilidad ug kinaiya

mamahimong magbunga ug negatibo ug positibong
panghuna-huna sumala sa uban. Ang makatabang aron
pakigbatukan ang kahadlok sa mga nagyaga-yaga mao
ang maayong relasyon ug pagsalig sa imong kaugalingon.
Kay kini mamahimong mapuslanon kung ikaw may
maayong relasyon sa imong isigkatawo.

Ang pag-andam sa kaugalingon makatabang

aron imong pakigbatukan ang dili maayong epekto sa
pagyaga-yaga.

4
Positibong Pamaagi Aron Mawala ang Kahadlok sa
Nagyaga-yaga (Nagbully)

1. Pagsalig sa Kaugalingong Abilidad

Ang pagsalig sa kaugalingon makatabang aron
mas mahanas ang angkon ug ang gitaguang
abilidad.

2. Mahimong Positibo sa Isulti sa Uban

Ang pagtahud ug pagdawat sa mga gisulti ug
opinyon sa uban maoy makahatag ug mga tikang
aron mabag-o ug maangkon ang positibong
panan-awan.

3. Pagpalambo sa Kaugalingong Abilidad

Ang pagpalambo sa kusog sa abilidad maoy
tikang aron makab-ot ang pagsalig(confidence) sa
kaugalingon.

4. Paghuna-huna ug Pagbuhat sa mga Butang nga

Gapakita ug Kaayuhan sa Uban
Ang pagbuhat ug maayo sa isigkatawo usa sa mga
pamaagi aron molambo ang imong pakig-ambit sa
isigkatawo.

5
 Susiha Kini


Direksiyon. Pulsuhan pinaagi sa “thumbs up” ( ) kung ang
pahayag angay nga buhaton aron pakigbatukan ang
kahadlok sa mga nagyaga-yaga ug “thumbs down” ( )
kung dili angay buhaton. Isulat ang tubag sa papel.

_____ 1. Maminaw sa sayop nga isulti sa uban ug

magbatyag og kahuyang sa balatyagon.

_____ 2. Pakigbatukan paagi sa pagpakita og

kaugalingong abilidad.

_____ 3. Mobalos ug mahimong bayolente sa mga nag

yaga-yaga.

_____ 4. Tahuron ang opinyon sa uban ilabi na kung kini

makatabang.

_____ 5. Maningkamot sa pagpapalambo sa mga

abilidad.

_____ 6. Mobalos tungod sa dili maayong buhat nga gihimo

sa isigkatawo.

6
 Palamboa Kini

Si Julia kanunay nga giyaga-yagaan sa iyang mga

kaeskwela tungod sa iyang “pisikal nga deperensya”
(kakulangan). Putot o unano ang gibansag sa iyaha.
Gikataw-an ug kanunay nga gitan-aw ang iyang
lawasnong deperensiya.

Direksiyon: Butangan ang mga kasingkasing ug mga

pahayag nga mahimong ihatag ug isulti kang Julia aron
mapalig-on ang iyang balatyagon. Buhata kini sa notbuk
o papel.

_________________ _________________
_________________ _________________
_________________ _________________
________________ ________________

_________________
_________________
_________________
________________

7
 Hinumdomi Kini

Magpakita og mga abilidad aron pakigbatukan

ang pagyaga-yaga sa ubang tawo pinaagi sa
positibong pagdawat sa kaugalingon ug sa imong
isigkatawo. Ang imong kakulangan ug pisikal nga
kahimtang dili dapat mahimong babag sa mga
butang nga angay nimong buhaton.

Mahimong positibo, hibaw-a ang mga

maayong buluhaton ug ilha ang mga tawo nga
pwedeng makatabang kanimo.

Buhata Kini

Susiha ang mga hugpulong. Butangi og tsek ( ) ang

kinaiya aron pakigbatukan ang kahadlok sa mga
nagyaga-yaga (nangbubully) ug ekis () kung kini
nagpakita ug kahadlok.

_______1. Magbansay sa pagsayaw kun dili bansay sa

pagkanta.

_______2. Likayan ug motago sa mga tawong nagyaga-

yaga.

_______3. Impluwensiyahan ang mga susamang

kasinatian aron makabalos sa uban.

8
_______4. Mangayo ug tabang ug tambag sa mga
ginikanan, magtutudlo ug higala aron
mapalambo ang abilidad.

_______5. Hatagan ug higayon ang kaugalingon nga

masabtan ang imong mga kahuyang.

Sukda Kini

Si Lito may deperensiya sa iyang panan-aw mao nga

naglisod siya sa pagbasa. Ingon man, naglisod ilang
pangabuhian.

Si Nena nga adunay lain-laing talento ug may

maayong pangabuhi.

Direksiyon: Pilia sa kahon ang mga hugpulong nga

pwedeng buhaton nila ni Lito ug Nena aron mapakita ang
pagsabot ug paghiusa. Isulat ang numero sa inyong tubag
sa papel.

_________ _________
_________ _________
_________ _________

1. Motabang sa pagbasa ug uban pang buluhaton sa

pag-eskwela.

9
 2. Mosalig sa kaugalingon ug maghunahuna ug
tabang nga pwedeng ihatag o ipaambit sa higala.
3. Mohatag ug mga butang nga gigamit na pero
pwede pa kining magamit sa higala.

4. Tratuhon og maayo ug pun-on sa paghigugma ang

nagkahinanglan.

5. Maminaw sa maayong opinyon sa higala aron

mopalambo ang kaugalingon.
6. Maging positibo sa tanang butang taliwala sa
tanang mga naekspersyahan o naagian.

Dugang Buluhaton

Direksiyon: Pun-an og hugpulong ang mga bagis aron mas

mailhan ang imong kaugalingon ug makahatag og
pamaagi aron mapalambo ang imong abilidad o talento.

Aduna akoy ikasarang nga

________________________________________________________
________________________________________________________
Gigamit nako kini sa
________________________________________________________
________________________________________________________
Aron mopalambo kini, buhaton nako ang
________________________________________________________
________________________________________________________

10
 Mga Eksaktong Tubag

1,3,4
5. 
4.  Ana
3.  2,5,6
2. 
1.  Lito
Buhata Kini Sukda Kini

Pakisayran

Victoria Guia-Biglete, Maria Carla Mabulay-Caraan, Rolan

Baldonado Catapang, Isabel Monterozo-Gonzales. 2013.
Kagamitan ng Mag-aaral. Biyayaan papahalagahan ko;
Kakayahan ko, gagamitin ko. pp. 241-248.

Victoria Guia-Biglete, Maria Carla Mabulay-Caraan, Rolan

Baldonado Catapang, Isabel Monterozo-Gonzales. 2013.
Patnubay ng guro. Biyayaan pahahalagahan ko;
Kakayahan ko, gagamitin ko. pp. 95-98.

11
Alang sa mga pangutana, sulat o tawag sa:

DepEd Schools Division Office Escalante City

Lt. Varca St., Barangay Balintawak, Escalante City, Negros Occidental,

Philippines 6124

Telefax: +63-34-454-0746

Email Address: deped_escalante@yahoo.com

escalantecity@deped.gov.ph