BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 1

Lực Điện Động

Tổng quan

Định nghĩa: Lực tác động lên vật dẫn điện đặt trong từ trường
khi có dòng điện chạy qua gọi là lực điện động (LĐĐ).

LĐĐ cần được tính toán kiểm tra trong các hệ thống sau:
- hệ thống thanh cái (busbar) trong tủ điện
- hệ thống thanh dẫn, dây dẫn điện, cáp điện
mạch vòng dẫn điện trong các máy ngắt
dây quấn máy biến áp lực, động cơ, …

Dòng ngắn mạch trong các hệ thống này thường

có giá trị lớn (vài chục kA)
 LĐĐ có giá trị lớn (vài trăm kN).

BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 2

1.4 Độ bền điện động

 Lực Điện Động
Ví dụ hệ thống thanh dẫn

BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 3

Lực Điện Động

Ví dụ hệ thống thanh dẫn

BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 4

1.4 Độ bền điện động

 Lực Điện Động
Tổng quan

LĐĐ phụ thuộc vào:

- độ lớn dòng g điện NM
- hình dạng các thanh dẫn
- vị trí tương đối giữa các thanh dẫn
- các khoảng cách cố định thanh dẫn

Tính toán LĐĐ cho phép xác định kết cấu hệ thống cố định thanh
dẫn sao cho bảo đảm độ bền cơ của hệ thống thanh dẫn và các
giá đở thanh dẫn khi xảy ra ngắn mạch: bảo đảm độ bền điện động.

Tính toán LĐĐ theo hai phương pháp:

- theo định luật Biot-Savart-Laplace
- theo phương pháp cân bằng năng lượng

BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 5

Định luật về lực Lorentz

Điện tích điểm q nằm trong điện trường và từ trường

chịu tác động của lực Lorentz:

   
F  q( E  v B)
F - tính bằng Newton
q – Coulomb
E – V/m
B – Tesla
es a
v - m/s tốc độ tương đối của điện tích điểm so với từ
trường

BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 6

1.4 Độ bền điện động

 Định luật về lực Lorentz

Trong một hệ thống điện trường:  

F qE
lực tĩnh điện nhỏ: bỏ qua
  
Trong một hệ thống từ trường F  q( v B)

  
- do các điện tích chuyển động: F  J  B ( N / m3 )

với J (A/m3): mật độ dòng điện

BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 7

Định luật Biot-Savart-Laplace

Cảm ứng từ dB do dòng điện i1 chạy trong vi phân dl1 của dây
ạ một
dẫn sinh ra tại ộ điểm M nào đó theo định
ị luậtậ Biot-Savart:
 
 r dB
  o i1 dl1  r 
dB   i1dl1
M
4 r3

Tính lực điện động tác động lên dòng điện i2 chạy trong vi phân
dl2 của dây dẫn đặt trong từ trường B theo định luật Laplace:

B
   
i2 dl2
dF  i2 dl2  B 
dF

BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 8

1.4 Độ bền điện động

 Tính LĐĐ

Lực điện động có giá trị tỷ lệ với tích hai dòng điện với hệ số phụ
thuộc vào kích thước và hình dáng của mạch vòng dẫn điện:

F  10 77  i1  i2 K v

2l ( d1  d2 )  ( S1  S2 )
Kv  Kv 
a a

( d1  d12 )( d2  d22 )
K v  ln
( S1  S12 )( S2  S22 )
 2b 
K v  2  ln  0, 25 
 2 
 1 1 c 
a a
b ; c
r h
BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 9

Áp dụng Lực Điện Động

Khoảng cách giá đở thanh cái

BMTBD-nxcuong-LTKCĐ 10

1.4 Độ bền điện động