8

Filipino
Unang Markahan

GAWAING PAGKATUTO
Learning Activity Sheet
 Most Essential Learning Competencies K to 12 CG Code
Naiuugnay ang mahahalagang kaisipang nakapaloob sa F8PB-Ia-c-22
mga karunungang-bayan sa mga pangyayari sa tunay na
buhay sa kasalukuyan
Nabibigyang-kahulugan ang mga talinghaga,
F8PT-Ia-c-19
eupimistiko o masining na pahayag ginamit sa tula,
balagtasan, alamat, maikling kuwento, epiko ayon sa: -
kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan
Naisusulat ang sariling bugtong, salawikain, sawikain o F8PS-Ia-c-20
kasabihan na angkop sa kasalukuyang kalagayan
F8WG-Ia-c-17
Nagagamit ang paghahambing sa pagbuo ng alinman sa
bugtong, salawikain, sawikain o kasabihan
(eupemistikong pahayag)
Nakikinig nang may pag-unawa upang mailahad ang F8PN-Ig-h-22
layunin ng napakinggan, maipaliwanag ang
pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari at mauri ang
sanhi at bunga ng mga pangyayari
Napauunlad ang kakayahang umunawa sa binasa sa F8PB-Ig-h-24
pamamagitan ng:
-paghihinuha batay sa mga ideya o pangyayari sa akda
-dating kaalaman kaugnay sa binasa
Nagagamit ang iba’t ibang teknik sa pagpapalawak ng F8PS-Ig-h-22
paksa:
-paghahawig o pagtutulad
-pagbibigay depinisyon
-pagsusuri
Naisusulat ang talatang: F8PU-Ig-h-22
-binubuo ng magkakaugnay at maayos na mga
pangungusap
- nagpapahayag ng sariling palagay o kaisipan
-nagpapakita ng simula, gitna, wakas
Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi at bunga ng mga F8WG-Ig-h-22
pangyayari (dahil,sapagkat,kaya,bunga nito, iba pa)
Naibabahagi ang sariling opinyon o pananaw batay sa F8PN-Ii-j-23
napakinggang pag-uulat
Naipaliliwanag ang mga hakbang sa paggawa ng F8PB-Ii-j-25
pananaliksik ayon sa binasang datos
Nagagamit sa pagsulat ng resulta ng pananaliksik ang F8PU-Ii-j-23
awtentikong datos na nagpapakita ng pagpapahalaga sa
katutubong kulturang Pilipino
Nagagamit nang maayos ang mga pahayag sa pag-aayos F8WG-Ii-j-23
ng datos (una, isa pa, iba pa)
 Republic of the Philippines
Department of Education
Region VII – Central Visayas
Schools Division of Toledo City
MAGDUGO NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Don Juan Climaco Sr., Toledo City, 6038 Cebu

Pangalan Lebel at Seksyon Petsa

GAWAING PAGKATUTO SA FILIPINO 8

UNANG MARKAHAN

Panimula (Susing Konsepto)

Alam mo ba, na bawat isa sa atin ay bahagi na ng nakaraan. Dahil sa mga sinaunang ninuno

natin, nararanasan ang magandang buhay sa kasalukuyan. Sila ang repleksiyon ng kinagisnang kultura, sa

pang-araw-araw na pamumuhay at pakikipag-ugnayan sa kapwa.

Kaya, lumaganap noong Panahon ng Katutubo ang karunungang-bayan (salawikain, sawikain,

bugtong at kasabihan). Napakalaki ang impluwensiya ng panitikan sa buhay ng bawat Filipino na unti-

unting bumuo sa ating pagkatao.

Simulan nating buksan ang baul ng ating nakaraan. Handa ka na bang palawakin ang iyong

kaalaman hinggil sa ating pinagmulan?

Noong unang panahon, ang mga tao ay mayroon ng panitikan na nagpapahayag ng mga

damdamin at karanasan tungkol sa iba’t ibang bagay sa mundo.

Ang mga karungungang-bayan ay mga salitang may nakapaloob na kaisipan n adapt nating

maisalarawan o mabigyang kahulugan upang ito ay maktulong sa pagpapatalas ng ating isip o mapabuti

ang ating mga sarili.

Ang mga karunungang-baya ay isa sa mga sinaunang panitikan ng Pilipinas na tumutukoy sa

gma aral nan angmula sa pang araw-araw na pamumuhay ng ating mga ninuno na angsisilbing batayan at

gabay hanggang ngayon. Ang mga sawikain, salawikain at kasabihan ay mga uri ng karunungang-bayan.

Isang tanyag na halimbawa ng salawikain ay ang “Puri sa harap, sa likod ay paglibak”, at “kaibigan kung

meron, kung wala’y sitsaron”.

Halika, umpisahan na nating tuklasin.

Kasanayang Pampagkatuto at Koda

Naiuugnay ang mahahalagang kaisipang nakapaloob sa mga karunungang-bayan sa mga pangyayari sa

tunay na buhay sa kasalukuyan. (F8PB-Ia-c-22)

Gawain 1, Pamanang Karunungang-bayan, ating Alamin!

Panuto: Basahin at unawain ang teksto hinggil sa mga panitikang lumaganap noong Panahon ng Katutubo.

KARUNUNGANG-BAYAN
(ka+dunong+ng-bayan) tumutukoy sa salawikain, sawikain,
kasabihan, bugtong, idyomaalamat at iba pang anyo ng katutubong
panitikan na mapaghahanguan ng sinaunang paniniwala at
kahalagahan. (bagay na mahalaga sa buhay)

Salawikain ay matalinghagang pahayag na ginagamit ng matatanda

noong unang panahon upang mangaral at akayin ang kabataan tugo sa
kabutihan at kagandahang asal..
Halimbawa:
1. Ang katotohana’y kahit na ibaon, lilitaw pagdating ng takdang panahon.
2. Kung hindi ukol, hindi bubukol.

Sawikain ay salita o pahayag na nagtataglay ng talinghaga at mayroong

nakatagong kahulugan; tinatawag din itong idyoma o eupemistikong
pahayag.
Halimbawa:
1. Malawak ang isip – maraming nalalaman
2. Mapurol ang utak – mahina ang pag-intindi

Bugtong ay pahulaan sa pamamagitan ng paglalarawan. Binibigkas nang

patula at nagpapatalas sa isip ng ating mga ninuno noon. Ito ay
nangangailangan ng tiyak na kasagutan.
Halimbawa:
1. Limang puno ng niyog, isa’y matatayog. Sagot: daliri
2. Hinila ko ang baging, nag-iingay ang matsing Sagot: kampana

Kasabihan ay nagbigiay ng payo at nagsasaad ng katotohanan ukol sa

mga pang araw-araw nating Gawain, kilos, o disisyon sa buhay.

Halimbawa:
1. Kasama sa gayak, di kasama sa lakad
2. Ubos-ubos biyaya, bukas nakatunganga

Idyoma ay isang matalinghagang pagpapahayg ng isang ideya. Malayo ito

sa komposisyonal na paliwanag ng isang ideya kung kaya’t ito ay
itinuturing na hindi tuwirang pagbibigay kahulugan.
Halimbawa:
1. ilaw ng tahanan – ina
2. malaki ang ulo - mayabang

Alamat ay mga kuwento na tumatalakay sa mga pinagmulan ng mga

bagay, lugar, pangyayari, o katawagan. Tumatalakay din ito sa mga
katutubong kultura, kaugalian o kapaligiran. Kinapupulutan ng aral at
sumasalamin sa kultura ng bayang pinagmulan.
Halimbawa:
1. Alamat ng Durian
2. Alamat ng langgam
Panuto: Tukukyin at ibigay ang mga katangian ng mga karunungang-bayan batay sa binasang aralin. Isulat
ang sagot sa pyramid diagram.

K
A
R SALAWIKAIN
B
U A
N SAWIKAIN
Y
U A
N N
G KASABIHAN

A
N BUGTONG

IDYOMA

ALAMAT
Gawain 2, Basahin Natin!
Panuto: Basahin ang tula at sagutin ang mga sumusunod na mga katanungan

Nakikita ang butas ng karayom,

Hindi ang butas ng palakol
Mayroon pang taong
Sobrang palapuna at palapintasin,
Sa mukha ng kapwa’y
Nakikita agad ang dumi o dusing:
Munting kapintasan
Ng kapwa niya taong lagging pinapansin
Ang kamalian niya’t
Mga kasamaan ay ayaw aminin.
Dungis sa mukha mo’y pahirin mom una
Bago ka mamintas ng mukha ng iba.

Halaw sa tulang “Mga Ginto sa Putikan” ni Gregorio G. Cruz

1. Ano ang pinapaksa ng tula?

_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_____
2. Alin sa mga kasabihan ang pinakaangkop sa pandemiyang nararanasan sa kasalukuyan?

_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_____
3. Ano ang kaugnayan ng kasabihang ito, “Nakikita ang butas ng karayom, Hindi ang butas ng palakol” sa
buhay mo?

_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_____
4. Bilang mag-aaral sa tinatawag nating “new normal”, paano mo isasabuhay ang kasabihang “Dungis sa
mukha mo’y pahirin mom una, bago ka mamintas”?

_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_____
5. Bilang kabataan, paano mo maipapakita ang pagpapahalaga sa mga karunungang-bayan na iyong
napag-aralan?

_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
Gawain 3, Isipin mo!
_______________________________________________________________________________________________
_____
Gawain 3, Isipin mo!

Panuto: Suriing mabuti ang bawat bilang at magbigay ng isang pangyayari sa kasalukuyan na may
kaugnayan sa karunungang-bayan na makikita sa kahon.

1. Sa Kaibigan
______________________________________
______________________________________
Ang tunay na Kaibigan, ______________________________________
______________________________________
nakikilala sa oras ng ______________________________________
kagipitan. ________________________________________
________________

2. Sa Kalusugan
______________________________________
______________________________________
Ingatan ang ______________________________________
______________________________________
kalusugan dahil ito ______________________________________
ay ating kayamanan. ______________________________________
_____

3. Sa Pagtulong sa kapwa
______________________________________
______________________________________
Kung nagbibigay ma’t ______________________________________
______________________________________
mahirap sa loob, ang ______________________________________
pinakakain ay di mabubusog. ______________________________________
_____

4. Sa Social Media
______________________________________
______________________________________
Ano man ang gawin, ______________________________________
______________________________________
pitong beses ______________________________________
pakaisipin. ______________________________________
_____

5. Sa Edukasyon
______________________________________
______________________________________
Maliit na parang ______________________________________
______________________________________
sibat, sandata ng ______________________________________
mga pantas. ______________________________________
_____
Gawain 4, Problema ko, Solusyonan ko!

Panuto: Suriin ang mahalagang kaisipang nakapaloob sa mga karunungang-bayan at lagyan ng

tsek (✓)kung ikaw ay sumasang-ayon o hindi sumasang-ayon. Pagkatapos, maglahad ng sariling
karanasan hinggil dito.

HINDI
KARUNUNGANG-BAYAN SANG-AYON SARILING KARANASAN/KAISIPAN
SANG-AYON

1. Nasa Diyos ang

Awa, Nasa Tao
ang Gawa

2. Ang Kalusugan ay
Kayamanan

3. Anak na di paluhain,
Ina ang patatangisin

Gawain 5, Sagutin natin!

Panuto: Pagkatapos talakayin ang karunungang-bayan, sagutin nang buong puso ang mga katanungan.

STEP LADDER CHART

K K
1. Ano ang naiisip? A
A
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
R
R
___________________________________________________________________________________________
__________ U
U
2. Ano ang iyong nakikita?
N N
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
U U
___________________________________________________________________________________________
__________
N N
3. Anong damdamin ang nanaig sa iyo?
__________________________________________________________________________________________
G G
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
A A
_________________________________
N N
4. Ano ang nais mong isagawa?
__________________________________________________________________________________________
G G
__________________________________________________________________________________________
- -
__________________________________________________________________________________________
B B
_____________
A A
5. Paano mo iuugnay ang mga karunungang bayan sa
sarili mong buhay?
Y Y
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
A A
__________________________________________________________________________________________
_____________
N N
Repleksiyon, Isabuhay Natin!

Panuto: Anong larawan o imahe ang tumatak sa iyong PUSO, ISIPAN, at BUONG KATAUHAN?
Iguhiti to sa pamamagitan ng picture map. Ang itsura ng larawang mabubuo ay nakasalalay sa iyo.
Maaaring gumamit ng colored pen o kahit anong gamit sa pagguhit. Malaya kayong gumamit ng
mga kagamitan sa pagguhit nang napiling pangguhit o pangkulay.

PICTURE MAP
Mga Sanggunian

A. Aklat

B. Internet
Susi sa Pagwawasto

Gawain 1
SALAWIKAIN: Matalinghaga, Nakatago ang kahulugan, Masining na paglalarawan
SAWIKAIN: Matalinghaga, Maikli lamang, Nakatago ang kahulugan
KASABIHAN: Payak na paglalarawan, Di matalinghaga
BUGTONG: Masining na paglalarawan, Kadalasang may sukat at tugma
IDYOMA: Matalinghaga, Nakatago ang kahulugan, maikli lamang
ALAMAT: Isang maikling kuwento, payak na mga paglalarawan, aral na mapupulot

Gawain 2
Maaaring magkakaiba ang sagot.

Gawain 3
Maaaring magkakaiba ang sagot.

Gawain 4
Maaaring magkakaiba ang sagot.

Gawain 5
Maaaring magkakaiba ang sagot.
 Republic of the Philippines
Department of Education
Region VII – Central Visayas
Schools Division of Toledo City
MAGDUGO NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Don Juan Climaco Sr., Toledo City, 6038 Cebu

Inihanda ni:

JOSHUA B. BARONTOY
SST I

Sinuri at sinuri nila

____________________ ______________________

______________________

____________________ ______________________

Inaprobahan ni:

ROLDAN V. FONTANOZA
School Head