Gawain 4 - Midterm

Pagkalap at Pagpakahulugan sa Salita

“Ang Nakabaong na Ugnayan ng mga Salita sa wikang Tagalog at Sebwano”

Ang wika ang nagbigay ng identidad sa kultura't kasaysayan ng isang lugar na kinabibilangan ng
mga tao. Ayon Kay Arrogante (2007), ang wika ay sumasalamin sa kultura, kaisipan, kasanayan at sining
ng sambayanan. Ipinahihiwatig na ang bawat wika ay may sariling identidad na makita mismo kung sino
ang nagsasalita at kung paano niya ginamit sa pakikipagtalastasan. Ang wikang Tagalog ay isa sa mga
pangunahing wika ng Pilipinas at naging batayan ng pambansang wika. Samantala, ang wikang Sebwano
o Sinugbuanong Bisaya ay ang pinakamalaking bilang ng katutubong mananalita sa Pilipinas. Lumalabas
na ang dalawang wika (Tagalog at Sebwano) ay mayroong pagkakatulad ng mga salita.

Mga Salita Paimbabaw na Kahulugan Pailalim na Kahulugan

(Filipino – Sebyuano) (surface) (Deep Structure)

• Ang dugo ay isang natatanging pluidong

• Ang dugo ay isang likido na biyolohikal na kinalalamnan ng selula ng pulang
dumadaloy sa ating dugo, ng selula ng puting dugo at platito na
Dugô – Dugô katawan. nakalutang sa masalimuot na pluidong mas
kilala sa tawag na plasma ng dugo.

• Ang mata ay isang bilog na hugis na may puti sa

• Ang mata ay isang bahagi labas at may itim na napaloob. Ito ay na
Matá – Matá ng mukha ng isang tao. ginagamit ng mga tao at hayop upang sila ay
makakita.

• Ang ilong ay isang tubo o bukol sa katawan na

• Ang ilong ay isang bahagi tumatanggap at naglalabas ng hangin para sa
Ílong - Ílong ng mukha ng isang tao. paghinga (respirasyon) habang katuwang ang
bibig.

• Ang dila ay nasa loob ng bibig, at ito ay isang

• Ang dila ay isang bahagi ng
Dilà - Dilà baba ng isang tao.
kasangkapan ng tao sa pagsasalita.

• Ang trabaho ng kuko ay protektahan ang dulo

• Ang isang kuko ay isang
malasungay na kayarian
Kukô - Kukô sa dulo ng mga daliring
pang- kamay at pampaa
ng tao o ng hayop.
ng mga daliri ng mga kamay at paa. Binubuo ang
ating mga kuko ng tinatawag na keratin kung
saan ito rin ang substance na ginagamit ng
katawan para gumawa ng buhok at
pinakaibabaw na parte ng balat.

• Ang atay ay ang pinamakalaking glandula sa

katawan ang atay. Ito ay may malaking
epekto sa lahat ng sistema ng katawan
• Ang atay ay nasa
katulad ng pagtunaw ng pagkain at pag-alis
Atáy – Atáy panloob na bahagi ng
ng dumi at sirang cells mula sa katawan,
katawan ng isang tao.
kasama na ang mula sa iba’t-ibang internal
organs.
 • Ang pangunahing gawain ng buhok ay ang
• Ang buhok ay mga pinong
takpan o proteksyunan ang
Buhók – Buhók hidla na tumutubo sa
pinakamahalagang bahagi ng ating
parte ng katawan.
katawan.

• Ang tuhod ay isang • Ang tuhod ay ang kasu-kasuuan o

Tuhód – Tuhód bahagi ng katawan ng ugpungan o dugtungan na nagdirikit sa
tao. femur at sa lulod.

• Ang kilay ay isang lugar ng makapal na

buhok sa ibabaw ng balat sa ibabaw ng
• Ang kilay ay isang bahagi
Kílay – Kílay ng mukha ng isang tao.
mata na sumusunod sa hugis ng
supraorbital foramen o mga nakaumbok
na gilid ng kilay.

• Ang ulo ay pinaghuhugpong ng leeg, at

binubuo ng utak, bungo, buhok, at mukha. Ang
• Ang ulo ay itaas na bahagi ng bahaging ito na kinikilála bílang sentro ng talino,
Ulo – Ulo gaya ng pag-iisip, memorya, pagunawa,
katawan ng tao.
pagkontrol sa emosyon, at iba pa.

PiliFilipino ito ang inihahaing panimulang teorya upang suriin ang paimbabaw, malaliman at
kaibuturan ng wika. Hango ito sasinabi ni N. Chomsky (sa Searle 1971) na mayroong surface structure
(paimbabaw) at deep structure (ubod) ang wika. Ayon kay Noam Chomsky ang paimbabaw na kahulugan
ay level ng wika ang tumatayong stratehiya sa pagpili, pagpilipit na lumabas ang kakanyahan ng wika o
ang mga salitang mayroong kahulugan na naririnig sa kapaligiran. Samantala, ang pailalim naman ay ang
mga absract na representasyon sa paraan ng pagbibigay kahulugan sa mga pangungusap. Dito sa aming
talahayan na makikita mo sa itaaas ay ito ang mga salitang magkakatulad o magkakapareho sa tunog,
diin at kahulugan sa wikang Tagalog at Sebwano. Bilang karagdagan, makikita mo rin sa aming talahayan
ang mga kahulugan ng paimbabaw at pailalim ng mga salita.

Sa kabuuan, ang modelo na isinulat ni Noam Chomsky ay ang pagbabahagi ng mga talata na
mayroong paimbabaw at pailaalim na mga kahulugan. Dito makikita na kung gaano mo kakilala o kahusay
na naunawaan ang mga paimbabaw na kahulugan, ay siya ring ikinakomplikado sa ating isip ang mga
pailalim na kahulugan. Sa karagdagan, ito ang mga salitang magkakatulad o magkakapareho sa tunog,
diin at kahulugan sa wikang Tagalog at Sebwano.

Sanggunian:

Augusto, W.Jr. (2019). Cultural Lexicon of Tagalog and Sinugbuanon:An analysis. Research Gate

Bacalla, L. (2019). Morpo-analisis ng wikang Tagalog at wikang Sugbuanun'g Bisaya: Pahambing na pagaaral.
International Journal of Research Studies in Education

Nuncio, R. V. (2010). Panayam Profesoryal Cecilio M. Lopez sa Wika at Panitikang Filipino. Pamantasang
De La Salle. https://kritikasatabitabi.wordpress.com/tag/paimbabaw-na-wika/