WYPADKI PRZY PRACY

WYPADEK PRZY PRACY- to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub
śmierć, które nastąpiło w związku z pracą, a dokładnie:
 podczas ( lub w związku z ) wykonywania przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń
przełożonych;
 podczas ( lub w związku z) wykonywania przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy
nawet bez polecenia;
 w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą
pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Zdarzenie może być zakwalifikowane, jako wypadek przy pracy tylko wtedy, gdy wszystkie jego
elementy (nagłość, przyczyna zewnętrzna, uraz i związek z pracą) wystąpią równolegle. Wypadki
przy pracy to niepożądane zdarzenia, które powodują straty i stanowią poważny problem zarówno
zdrowotny, jak i ekonomiczny.

PODZIAŁ WYPADKÓW ZE WZGLĘDU NA LICZBĘ OSÓB, które uległy wypadkom, wypadki dzieli się na
indywidualne i zbiorowe.
Wypadek zbiorowy to ten, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy, co najmniej dwie
osoby.
WYPADEK UCZNIA- to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub
śmierć, które nastąpiło w trakcie jego pozostawania pod opieką szkoły lub placówki ( w trakcie zajęć
lekcyjnych, pozalekcyjnych, w czasie przerw, na terenie szkoły i poza nią na praktykach, podczas
praktycznej nauki zawodu, na stażach, wycieczkach, imprezach szkolnych i w innych sytuacjach).

WYPADEK CIĘŻKI – to zdarzenie, w wyniku, którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak:
utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenia ciała lub rozstrój zdrowia,
naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także w wyniku, którego wystąpiła choroba
nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność
do pracy w zawodzie lub trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

WYPADEK ŚMIERTELNY PRZY PRACY- to wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć osoby
poszkodowanej na miejscu wypadku lub w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

WYPADEK W DRODZE DO PRACY LUB Z PRACY- to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną

zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania pracy jeżeli ta droga była
najkrótsza i nie została przerwana.

W zakresie uprawnienia do świadczeń na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek,
któremu pracownik uległ między innymi:
- w drodze do pracy lub z pracy,
- w czasie podróży służbowej,
- przy wykonywaniu zwykłych zadań zleconych przez działające u pracodawcy org. związkowe,
- podczas zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,
- podczas zwykłego spożywania posiłków,
- podczas odbywania nauki lub studiów

1
PRZYKŁADY:
1. Pracownik, który szedł przez halę produkcyjną i niósł skrzynkę z narzędziami do
naprawianej maszyny, potknął się o leżące na posadzce części, upadł i złamał rękę.
Występuje tu nagłość, przyczyna zewnętrzna i związek z pracą, czyli jest to wypadek przy pracy.
2. Pracownik po godzinach pracy powrócił na swoje stanowisko pracy, ponieważ zostawił tam
dokumenty i nie mógł jechać samochodem do domu. Gdy sięgał na półkę, potrącił pojemnik, który spadł i
zranił go w oko. Mimo zaistniałej szkody, ponieważ zdarzenie nie ma związku z pracą, nie jest to wypadek
przy pracy i pracownikowi nie przysługują świadczenia z tytułu wypadku przy pracy.

Zdarzenie potencjalnie wypadkowe = zdarzenie wypadkowe bezurazowe. To niebezpieczne

zdarzenie związane z wykonywaną pracą, podczas którego nie dochodzi do urazów lub pogorszenia
stanu zdrowia. Jest to nagłe, niezamierzone zdarzenie w pracy poprzedzone istnieniem zagrożenia
wypadkowego Może to być: pęknięcie i rozprysk szyby okiennej, upadek ucznia, przewrócenie się
bramki na boisku, upadek jakiegoś ciężkiego przedmiotu z wysokości, które mogły, ale szczęśliwym
zbiegiem okoliczności nie spowodowały urazu pracownika.
Zdarzenia potencjalnie wypadkowe są czerwoną lampką, którą należy odczytać w ten sposób,
że tym razem nie doszło do wypadku, ale jeśli nie podejmie się żadnych działań, to następnym
razem może doprowadzić do wypadku.
Eliminując zdarzenia niebezpieczne, które nie doprowadziły do urazu, można realnie wpłynąć
na zmniejszenie liczby wypadków, które już skutkują urazem. Im większe zagrożenie, tym większa
możliwość zaistnienia wypadku.

Ze względu na rodzaj strat wypadki dzielą się na:

 urazowe
 bezurazowe (zdarzenie potencjalnie wypadkowe)- np. zniszczenie mienia, zakłócenie pracy.
Każdy wypadek ma bezpośrednią przyczynę. Każda sytuacja podana poniżej może skutkować
wypadkiem, dlatego nazywa się je zagrożeniami wypadkowymi.
Najczęściej są to:
nieumiejętność wykonania danej pracy,
– brak zabezpieczeń,
– nieprzestrzeganie przepisów bhp,
– zła organizacja pracy,
– awarie maszyn,
– wadliwa konstrukcja maszyn,
– ukryte wady materiałów,
– nieuwaga (upadki na tym samym poziomie, upadki z wysokości i inne),

WYPADEK – obowiązki PRACODAWCY:

- Zapewnić poszkodowanym pierwszą pomoc,
- Zabezpieczyć miejsce wypadku,
- Zawiadomić o wypadku właściwego inspektora pracy i inne organy,
- Powołać zespół powypadkowy,
- Ustalić okoliczności i przyczyny wypadku,
- Sporządzić i zatwierdzić dokumentację powypadkową (protokół powypadkowy,
zarejestrować wypadek w Rejestrze wypadków przy pracy( prowadzi go pracodawca), doręczyć
protokół powypadkowy poszkodowanemu i właściwemu inspektorowi pracy, przygotować
statystyczną kartę wypadku dla GUS oraz określić środki i wnioski profilaktyczne.
W celach dowodowych wypadek należy zgłosić w formie pisemnej.
Okoliczności i przyczyny wypadku ustala powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy. To
właśnie on sporządza protokół, który jest podstawą do ustalenia świadczeń dla pracownika lub jego
rodziny. Protokół musi powstać nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o
2
wypadku. Zespół powypadkowy jest zobowiązany zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu
powypadkowego przed jego zatwierdzeniem przez pracodawcę.
Poszkodowany może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokole
powypadkowym. Zatwierdzony dokument pracodawca niezwłocznie dostarcza poszkodowanemu
pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego - członkom rodziny zmarłego pracownika.

WYPADEK – obowiązki PRACOWNIKA:

-Zgłosić wypadek pracodawcy (przełożonemu) i ewentualne roszczenia do ZUS, jeśli jego stan
zdrowia na to pozwala. Dotyczy nie tylko poszkodowanego lecz każdego pracownika.

Należy zgłaszać przełożonemu wszystkie, nawet pozorne błahe wypadki. Poważnym błędem jest
rejestrowanie ich jako bezurazowe i tym samym zaniechanie badania zdarzeń.
Pozornie bezurazowy wypadek może być przyczyną poważnej infekcji lub utraty zdrowia ( np.
wypadek komunikacyjny- wstrząśnienie mózgu, ukłucie).
Oprócz negatywnych skutków dla zdrowia człowieka, wypadki często uniemożliwiają dalszy jego
rozwój zawodowy, obniżają możliwości zarobkowania, a tym samym jakość życia poszkodowanego.
Wypadki są także źródłem kosztów ponoszonych przez pracodawców z tytułu wypłacanych
odszkodowań, zniszczonego wyposażenia, straconego czasu pracy, absencji wypadkowej itp.
Wypadek przy pracy L4
Pracownikowi, który doznał uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku przy pracy, należy się zasiłek
chorobowy za czas przebywania na zwolnieniu lekarskim. Chorobowe wynosi 100 proc. podstawy
wymiaru wynagrodzenia. Zasiłek ten jest wypłacany maksymalnie przez 182 dni ( 6 miesięcy).
Gdy po tym czasie chory nadal nie jest w stanie podjąć pracy zawodowej, a dalsze leczenie lub
rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy, przysługuje mu świadczenie rehabilitacyjne,
również w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. Może je pobierać przez 12 miesięcy.
Gdy pracownik po wypadku nie będzie w stanie wrócić do pracy, otrzyma rentę z tytułu
niezdolności do pracy. Natomiast gdy w jego przypadku orzeczono celowość przekwalifikowania
zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną
wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową należy mu się renta szkoleniowa.
Wypadek przy pracy - kto płaci?
Od pierwszego dnia zwolnienia lekarskiego, które pracownik otrzymał w związku z wypadkiem w
pracy, zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne są finansowane z ubezpieczenia
wypadkowego. Wypłaca je Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
ZASIŁEK CHOROBOWY- ŚWIADCZENIE REHABILITACYJNE- RENTA SZKOLENIOWA
Obok świadczeń przysługujących pracownikowi z ZUS może on również starać się o świadczenia od
pracodawcy. Coraz więcej firm decyduje się na wykupienie ubezpieczenia OC, które pozwala po
wypadku na dochodzenie z polisy zawartej przez pracodawcę dodatkowych świadczeń.

WSKAŹNIK WYPADKOWOŚCI- liczba poszkodowanych przypadająca na 1000 pracujących.

Zdecydowanie częściej wypadkom przy pracy ulegają mężczyźni.
Najwięcej wypadków zdarza się podczas pracy fizycznej, zwłaszcza podczas pośpiechu i prac na
wysokości.
WYPADKI PRZY PRACY:
2020r. 2019r. 2018r.
liczba osób poszkodowanych 62 740 83 205 84 304
ofiary śmiertelne 189 166 169
wskaźnik wypadkowości 4,62 6,15 6,37
W 2020r.w wyniku wypadku ciężkiego obrażenia poniosło 371 osób.

3
Wskaźnik wypadkowości wg województw- 2020r.- dolnośląskie (5,50), śląskie (5,24), opolskie (5,23)
a najniższy mazowieckie (2,99) i małopolskie (3,16).
Wskaźnik wypadkowości wg rodzajów działalności gospodarczej- najwyższy (górnictwo i
wydobywanie, budownictwo a najniższy- działalność naukowa.
Wydarzenia powodujące uraz w 2020r.- dominujące- zderzenie z nieruchomym przedmiotem lub
uderzenie w taki obiekt.
Przyczyny wypadków- dominuje nieprawidłowe zachowanie pracownika.
Czynności wykonywane przez poszkodowanego w chwili wypadku- poruszanie się.
Umiejscowienie urazu- najczęściej uraz kończyn.
W interesie pracodawców oraz samych pracowników jest bezwzględne przestrzeganie przepisów
BHP. Do wielu wypadków by nie doszło, gdyby były przestrzegane zasady bhp, gdyby pracodawcy
nie oszczędzali na środkach ochrony, a pracownicy nie lekceważyli bezpieczeństwa na swoich
stanowiskach pracy. Na zmniejszenie liczby wypadków mają wpływ m. in zwiększone kontrole
inspekcji pracy, nakładane kary za najdrobniejsze przewinienia oraz pandemia koronawirusa.
Zwiększyła się ilość pracy zdalnej.

CHOROBY ZAWODOWE
Choroba zawodowa- schorzenie powstałe bezspornie lub z dużym prawdopodobieństwem na
skutek działania czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy. Jeśli
warunki pracy nie odpowiadają wymaganiom higienicznym (np. pracownik jest narażony na
działanie nadmiernego hałasu, pracuje w pomieszczeniu, w którym powietrze jest zanieczyszczone
pyłami), występuje zagrożenie chorobowe.
Dłuższy, nieraz wieloletni, okres pracy w warunkach takiego zagrożenia prowadzi do chorób
zawodowych.
Choroby zawodowe to te choroby, które są wymienione w wykazie chorób zawodowych. Wykaz chorób
zawodowych jest regularnie zmieniany. Jest on zamieszczony między innymi na stronach inspekcji
pracy, a także ośrodków medycyny pracy.
Choroby zawodowe powstają w momencie, gdy da się orzec niewątpliwie albo ze sporym
prawdopodobieństwem, że schorzenia te zostały spowodowane przez szkodliwe dla zdrowia
warunki, które panują w miejscu pracy.
Narażenie zawodowe to szkodliwe warunki, np. niewygodna pozycja, złe oświetlenie lub też praca,
która powoduje obciążenie psychiczne i fizyczne.
Taką chorobę stwierdzić może lekarz, przeprowadzający badania profilaktyczne albo lekarz
prowadzący w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.
W przypadku podejrzeń chorób zawodowych obowiązkiem pracodawcy jest zgłoszenie tego:
 Powiatowemu inspektorowi sanitarnemu oraz - Okręgowemu inspektorowi pracy.
W uzasadnionych przypadkach pracownik może sam zgłosić się do tych instytucji. Mowa tu np. o
sytuacji, gdy nie pracujemy już w danej firmie.

W sytuacji, gdy zostało stwierdzone, że pracownik może chorować na chorobę zawodową,

pracodawca ma obowiązek:
 ustalenia przyczyny, która spowodowała chorobę zawodową;
 usunąć wszystkie elementy i czynniki, które mogły spowodować chorobę zawodową;
 zapewnienia wszystkich zaleceń lekarza.
Jak dokumentować choroby zawodowe?
Każdy pracodawca, u którego wykryto choroby zawodowe, musi prowadzić rejestr takich zgłoszeń.
Trzeba go przechowywać przez 10 lat. Określone formularze są ustalone przez ministra zdrowia.
W przypadku gdy pracownikowi zostanie orzeczona choroba zawodowa, nie jest to równoznaczne z
tym, że musi on zostać zwolniony. Wystarczy przenieść go na inne stanowisko, tak jak informują
zalecenia lekarskie.

4
Pracownik, którego przeniesiono na inne stanowisko, ma prawo do dodatku wyrównawczego. Jest
on wypłacany, gdy na skutek przeniesienia obniżyło się wynagrodzenie. Dodatek wyrównawczy
wypłacany jest przez maksymalnie 6 miesięcy i stanowi różnicę między wcześniejszym
wynagrodzeniem a tym uzyskiwanym obecnie.
Chorobą zawodową może być tylko takie schorzenie, które ujęto w obowiązującym w kraju wykazie
chorób zawodowych.
W tym wykazie znajdują się między innymi:
– obustronny trwały odbiorczy ubytek słuchu,
– pylice płuc,
– choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi,
– zespół wibracyjny,
– zespół cieśni w obrębie nadgarstka,
– przewlekłe choroby układy ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy,
– ostre uogólnione reakcje alergiczne,
– astma oskrzelowa,
– choroby zakaźne lub pasożytnicze lub ich następstwa.
Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie
jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod
warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w
wykazie chorób zawodowych. Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na
chorobę zawodową określoną w wykazie, przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

Z oceny Komisji Europejskiej wynika, że systematycznie wzrasta liczba „starych" chorób

zawodowych (pylica, odbiorczy ubytek słuchu, zespół wibracyjny, astma oskrzelowa), a dodatkowo
coraz większym problemem stają się choroby „nowe", takie jak schorzenia układu mięśniowo-
szkieletowego (bóle kręgosłupa, urazy stawów, chroniczne przeciążenie organizmu) oraz choroby
wywołane napięciem psychicznym.
ZAPOBIEGANIE CHOROBOM ZAWODOWYM- polega głównie na wykrywaniu i usuwaniu zagrożeń
chorobowych w środowisku pracy oraz na badaniach lekarskich pracowników.