10

Republika ng Pilipinas
Kagawaran ng Edukasyon
Rehiyon V
Sangay ng Sorsogon
BULUSAN NATIONAL HIGH SCHOOL

FILIPINO
GAWAING PAGKATUTO __1__
KAISIPAN MO, IPAHAYAG MO!

Pangalan ng Mag-aaral ______________________________________________________

Baitang/Seksiyon ____________________________________ Petsa _________________

I. PANIMULANG KONSEPTO
Sa araling ito, iuugnay mo ang mga kaisipang nakapaloob sa akda sa nangyayari sa
sarili, pamilya, pamayanan, lipunan at daigdig. Ang pag-uugnay ng kaisipan mula sa
isang akda ay mahalaga upang lubos na maunawaan ang nais ipahiwatig ng isang akda.

II. KASANAYANG PAMPAGKATUTO

Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa akda sa nangyayari sa sarili, pamilya,
pamayanan, lipunan, at daigdig.

III. MGA GAWAIN

A. Panimulang Pagsubok
Basahin ang akda sa ibaba at sagutin ang kasunod na mga tanong. Isulat sa
sagutang papel ang sagot.
ANG ALIBUGHANG ANAK
(Lucas 15:11-32)
Mayroong isang matanda na may dalawang anak. Maykaya sa buhay ang matanda
kaya naman naibigay din nito ang magandang buhay para sa dalawang anak.
Gayunman, isang araw napagpasiyahan ng bunsong anak na kunin na ang
kaniyang mamanahin sa ama. Ipinagkaloob naman ito ng ama sa kaniyang bunso.
Matapos na matanggap ang pera at ari-arian ay umalis ito sa puder ng ama.
Walang ginawa ang bunsong anak kung hindi ang mag pasarap sa buhay.
Ginastos nito ang perang ipinamana sa paraang nais niya. Dahil sa kapabayaan, naubos
agad ng bunso ang kaniyang mana. Nabaon ito sa utang at hindi na nakabangon pa.
Nagdesisyon ito na bumalik sa kaniyang ama. Nag-aalinlangan man ay wala na
siyang ibang matatakbuhan. Mabuti ang puso ng kaniyang ama kaya naman tinanggap
niya nang buong puso ang bunso. Pinakain at binihisang muli.
Nagtataka naman ang panganay dahil matapos umali ng bunsong kapatid at
waldasin ang pera ay nagawa pa rin itong tanggapin ng ama. Kinausap niya ang ama dahil
ditto.
Sinabi naman ng ama na ang kaniyang pagtanggap sa anak ay ang tunay na diwa
ng pamilya. Lahat naman daw tayo ay nagkakamali
1 at nangangailangan ng pagpapatawad.
Ang mahalaga raw ay natututuhan natin an gating leksiyon.
 Tungkol saan ang
binasa mong teksto?

Mula sa iyong binasang

akda, anong katangian ng
bunsong anak na maaari
mong iugnay sa iyong
sarili at sa iyong pamilya?

B. PAG-ARALAN MO
Ang iyong ginawa ay pag-uugnay ng kaisipan ng isang akda sa nangyayari sa iyong
sarili. Ang pag-uugnay ng kaisipan mula sa isang akda at sa iba pang kaisipan ay
mahalaga upang lubos na maunawaan ang nais ipahiwatig ng isang akda.

Ito ang mga hakbang sa pag-uugnay ng iyong kaisipan:

1. Tukuyin ang mahalagang kaisipan ng akda.
2. Iugnay mo ang mga kaisipang ito sa nangyayari sa iyong sarili.
3. Maaaring iugnay ang kaisipan ng akdang binasa sa pamamagitan ng pag-uugnay
nito sa nangyayari sa iyong sarili, sa pamilya, pamayanan, lipunan at daigdig.

2
C. PAGSANAYAN MO

“Si Inday At Ang Bago Niyang Selpon”

Magtatapos na ng elementarya si Inday, at sa kabutihang palad, siya ay isang honor

student. Sabik na sabik at tuwang-tuwa ang kaniyang ina na si Aling Peling.

Bilang gantimpala kay Inday sa pagtatapos ng elementarya at pagiging honor student,

nag-ipon ng pera ang kanyang ina para makabili ng regalo na ibibigay niya sa araw ng
pagtatapos. Dahil sa tingin ni Aling Peling ay kakailanganin ni Inday sa kanyang
pagpasok sa high school. Napagdesisyunan niyang cellphone na lang ang bilhin.

Laking tuwa ni Inday nang matanggap ang bagong selpon. Pero parang nakatali siya
buong panahon ng bakasyon sa kanyang sepon. Palagi niyang kausap ang matalik na
kaibigang si Bessy o kaya naman ay magkatext sila narinig rin ni Aling Peling na may
kikitaing lalaki si Inday na may pangalang “Rico” sa unang pagkakataon sinubukang
tanungin ni Aling Peling si Inday tungkol sa lalaking ito, pero hindi naging maganda
ang kaniyang pagsagot – isang bagay na ikinagulat ng ina. Kinabukasan, umalis na
lang nang walang paalam si Inday at nadatnan na lang ni Aling Peling sa kalye na
umiiyak dahil kinuha umano ni Rico ang kanyang bag na naglalaman ng kaniyang
selpon, nagpaalam lamang na mag pupunta sa banyo, ngunit hindi na ito bumalik. Ang
laking panghihinayang ni Inday sa nangyari.

Sagutin mo ng mga sumusunod na katanungan

1. Maaari mo bang ihambing ang nangyari sa kwento sa iyong sariling karanasan?

Ano ito?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Maiuugnay mo ba ito sa nangyayari sa Lipunan? Bakit?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

D. TANDAAN MO!
Upang lubusang maipahayag mo ang kaisipan at pananaw tungkol sa binasa narito
ang mahalagang kaalaman na makatutulong sa iyo.

1. Kaisipan
 Nais na iparating ng manunulat sa mga mambabasa
 Maihahalintulad sa salitang konsepto, ideya o pananaw
2. Sa pagtukoy ng kaisipan kailangan tandaan ang sumusunod:
 Suriin ang akda
 Suriin ang pananaw
 Suriin ang kilos o gawi ng mga tauhan

3
 Si Gualyi at Churalyi
Mitolohiya ng kalsangi (Isinalin Mula sa Espanyol)
Noong unang panahon sa mahiwagang lupain ng kalsangi, may naninirahang mag-
asawa na nagngangalang Churalyi at Gualyi. Sila ay nagmamahalan, nagutom , umiyak at
Suriinng
 hirap
hinarap ang ang detalye
buhay. Sa ng banghay palad, hindi sila nagkaroon ng anak dahil baka
kasamaang
mapahamak ang bata sa mga masamang nilalang ng kalsangi. Kaya naman, nagsikap ang
mag-asawa para puksain ang mga nilalang sa kalsangi para sa kanilang kaligtasan.
Akala nila na sila na lang dalawa ang naninirahan sa lugar na iyon. Pero hindi nila
3. Pagpapahayag ng pananaw
napansin sa mga taong nakalipas na merong misteryosong nilalang na naninirahan din doon.
 Makabubuting may sapat na kaalaman sa paksang pinag-uusapan masusing
Isang mapagtimbang-timbang
gabi habang mahimbingang na natutlog angatmag-asawa,
mga bagay bumangon si Gualyi
maging katanggap-tanggap angdahil
sa narinig na ating
kumakaluskos sa labas.
mga opinion Ginising
o sariling ni Gualyi si Churalyi, ang bana “Ano ba iyon?
paniniwala
May narinig ka ba? Wala iyon. Sige matulog ka na’’ sagot ni Churalyi.
E. PAGTATAYA
Pabalik na sana sa pagtulog ang mag-asawa, nang may narinig ulit si Gualyi. Dahil
Basahin
dito lumabas si mo!
Churalyi sa bahay dala-dala ang palakol para tingnan kung ano ang
nangyayari. Sa isang madilim na sulok napansin niya ang isang hayop na mas malaki sa
kanyang bahay. Inihagis niya ang kanyang palakol diretso sa dibdib ngunit maliit lang na
dugat ang
Mulakanyang
sa iyongnagawa.
akdang binasa na “Si Gualyi at Churalyi,’’ ano ang kaisipang namayani
sa akda na nagsilbing aral para sa iyo at iugnay mo ito sa mga sumusunod;
Pero di kalaunan nagpakilala ang hayop na hindi siya masama. Dumating siya para
tulungan
Sa iyong si Churalyi na puksain ang mga masasamang nilalang sa underworld o sa mundo
sarili
ng mga patay.
_________________________________________________________________________
Pagdating ni Churalyi sa kanyang bahay, agad siyang kinumusta ni Gualyi at hinatid
_________________________________________________________________________
ang balita na siya ay buntis. Ilang buwan ang nakalipas, nanganak si Gualyi ng isang ,alusog
_________________________________________________________________________
na lalaki at pinangalanan itong Coco.
Ilang taon ang nagdaan, si Coco na nag namuno ng malawak na lupain ng kalsangi,
Sa iyong pamilya ng masagana at ng sariling pamilya.
siya ay namuhay
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Sa iyong lipunan
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

IV. Mga Susi sa Pagwawasto

Panimulang Pagsubok:
Ang sagot ay babasahin at iwawasto ng guro sa pamamagitan ng pamantayan

Kaisipang inilahad - 50%

Paliwanag - 50%
Kabuoan - 100%

Para sa Pagsasanay 1
Pagtataya
Ay pare-parehong gagamitin ang mga sumusunod na Pamantayan

4
 Iniugnay na kaisipan - 40%
Organisasyon ng ideya - 30%
Kabisaan sa wika - 20%
Kaisahan - 10%
Kabuoan - 100%

V. Komento / Repleksyon
Panuto: Magbigay ng sariling palagay sa kaisipang napulot sa aralin.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

VI. Sanggunian
Kwarter 1 – Region V Modyul 1 at 2
Manunulat: ARLIN A. JARDIN
Editor: MARIE GRACE B. MANLAPAZ
Tagaguhit: Jothan D. Balonzo
Tagalapat: Rey Antoni S. Malate; Jothan D. Malonzo; Brian Navarro

Inihanda ni: CIRCE L. GEGAJO

T – III

Tiniyak ang kalidad ni: JOAN M ENAJE

MT - 1