Komunikaasyon at Pananaliksik sa

Wika at Kultura ng tao Celce-Murcia, Dornyei, at Thurell 1995

I. Kakayahang komunikatibo ng mga

Pilipino
Kakayahang komunikatibo
 Communicative competences.
 Nagagamit ang wika nang wasto sa mga
angkop na sitwasyon upang maging maayos
ang komunikasyon, maipahatid ang tamang
Mensahe, at magkaunawan ng lubos ang
dalawang taong nag-uusap
 Mabisang komyunikator
 Maraming sangay na nagkakaugnay
Sintaks
 Istraktura ng pangungusap
 Tamang pagkakasunod ng mga salita
 Uri ng pangungusap ayon sa gamit
(pasalaysay, patanong, pautos, at padamdam)
Morpolohiya
 Iba’t ibang bahagi ng pananalita
 Proseso ng deriviational at infleksyunal
 Pagbubuo ng salita

Dell Hymes (1996) & John J. Gumperz

 Hindi lamang dapat ang kakayang Leksikon

linggwistiko o grammatical alam upang
 Pagkikilala sa mga
epektibong makipagtalastasan gamit ang wika.
o Content words
 Alam ang paraan ng paggamit ng wika sa
o Function words
linggwistikang komunidad ng gumagamit nito
 Konotasyon at denotasyon
upang matugunan at maisagawa ito nang
o Konotasyon (pagbubuo ng sariling
maayos sa kanyang layunin.
depenasyon sa isang salita)
o Denotasyon (totoong depenasyon ng
isang salita)
Bahagi ng kakayahang komunikatibo
 Kolokasyon
o Salitang balbal

Kakayahang linggwistiko o gramatikal (pundasyon)

 Tumutukoy ito sa bilidad ng isang tao na Ponolohiya o palatunogan

makabuo at makaunawa ng maayos at
makabuluhang pangungusap.  Pag-aaral ng tunog o pamayiralidad sa tunog
ng wika.
 Canale at Swain (1980, 1981)
o Ang kasanayng gramatikal ay  Segmental
pag-unawa at paggamit sa  Katinig, patinig, tunog
kasanayan na ponolohiya,  Suprasegmental
morpolohiya, sintaks,  Diin, intonasyon, hinto
semantika, gayundin ang mga
tuntuning ortograpiya.
o Ang component na ito ay Ortograpiya
magbibigay kakayahan sa
 Mga grafema
taong nagsasalita upang
o Titik at di titik
magamit ang kaalaman at
kasanayan sap ag-unawa at  Pantig at palapantigan
pagpapahayag sa literal na  Tuntunin sa pagbabaybay
kahulugan ng mga salita  Tuldok
 Kakayahang lingwistik (Chomsky, 1965)  Mga bantas
 Savignon (1983) tumutukoy na rin sa
kasanayang linggwistika bilang kasanayang
grammatical

Mungkahing Komponent ng Kasanayang Gramatikal

 Kakayahang Sosyolingwistiko
 Ang pagsasaalang-alang ng isang tao sa
ugnayan niya sa mga kausap, ang
impormasyong pinag-uusapan, at ang lugar ng
kanilang pinag-uusapan
 May mga salik panlipunang dapat isaalang-
alang sa paggamit ng wika, ito ay ang ugnayan
ng nag-uusap, ang paksa, lugar, at iba pa.
Dell Hymes
 Mga dapat isaalang-alang sa epektibong
komunikasyon:
Setting
 Ang lugar o pook kung saan nag-uusap o
nakikipagtalastasan ang mga tao.
Participants
 Ang mga taong nakikipagtalastasan
 May tinataglay na iba’t ibang barayti ng wika
Ends
 Ang layunin o pakay ng pakikipagtalastasan
 Target audience
Act Sequence
 Ang takbo ng usapan
 Pakikinig at pag obserba
Keys
 Ang tono ng pakikipag-usap
Instrumentalities
 Tsanel o midyum na ginagamit
 Pasalita at pasulat
Norms
 Paksa ng usapan
 Ang paksa ang pinaka essential na parte sa
pagtukoy ng ating pinag-uusapan kaya dapat
ay manatili sa isang paksa upang
magkaunawaan ng mabuti
Genre
 Diskursong ginagamit, kung nagsasalaysay,
nakikipagtalo, o nangangatwiran
Kakayahang pragmatic at istratedyik
Kakayahang Pragmatik
(Pragmatik/Pragmatiko)
 Tumutukoy sa pag-aaral sa paggamit ng wika
sa isang partikular na konteksto upang
mapahayag sa paraang diretsahan o may
paggalang. (Lightbown at Spada 2006)
 Kung paano natin ginagamit ang isang wika
 Mabisang paggamit ng yaman ng wika upang
makapagpahayag ng mga intension at
kahulugan naayon sa konteksto ng usapan at
matukoy ang ipinahihiwatig ng sinasabi, di-
sinsabi, at kinikilos ng kausap
 Fraser 2010
o Abilidad ng indibwal na ipabatid ang
kanyang mensahe nang may
sensibilidad sa kontekstong sosyo-
kultural at gayon din sa abilidad
niyang mabigyang-kahulugan ang
mga mensaheng nagmula sa iba pang
kasangkot sa komunikasyong
sitwasyon.
 Speech Act Theory
o Ang pakikipag usap ay hindi lamang
paggamit ng mga salita upang
maglarawan ng isang karanasan kundi
paggawa ng mga bagay gamit ang
mga salita o speech act
o Tatlong sangkap
 Illocution
 Sadya o intensyonal na papel
 Dahilan kung bakit nakipag
comunikasyon
 Locution
 Anyong lingguwistiko
 Perlocution
 Epekto sa tagapakinig
 Halimbawa:
1. Berbal
 Tawag sa komunikasyon kapag ito ay
ginagamit ng wika o salita at mga titik na
sumisimbolo sa kahulugan ng mensahe
2. Di- Berbal
 Hindi gumagamit ng salita bagkus
ginagamitan ito ng mga kilos o galaw para
maiparating ang mensahe sa kausap
 Iba’t ibang pag-aaral sa mga anyo ng di-
berbal na komunikasyon:
o Kinesika (kinesics)
 Kilos o galaw ng katawan
 o Ekspresyon ng mukha (pictics)
 Ekspresyon ng mukha upang
maunawaan ang mensahe ng
tagapaghatid
o Galaw ng mata (oculesics)
 Pag-aaral sa galaw ng mata
o Vocalics
 Di-lingwistikong tunog na may
kaugnay sa pagsasalita (pataas o
pababa at ang bilis ng tono sa
pagsasalita)
o Pandama o paghawak (haptics)
 Paghawak o pandama na
naghahatid ng mensahe
o Proksemika (proxemics)
 Komunikatibong gamit ng
espasyo, isang katawagang binuo
ni Edward T. Hall (1963)
o Chronemics
 Tumutukoy kung paanong ang
oras ay nakaaapekto sa
komunikasyon
o Iconics
 Mga sign o simbolo
o Colorics
 Mga kulay

Kakayahang istratedyik

Istratedyik

 Kakayahang magamit ang berbal at di-berbal

na mga hudyat upang maipabatid nang mas
malinaw ang mensahe at maiwasan I
maisaayos ang mga hindi pagkakaunawaan o
mga puwang sa komunikasyon
Kakayahang Diskorsal
 “pag-uusap at palitan ng kuro-kuro” (UP
Diksiyonaryong Filipino, 2010)
 Tumutukoy sa kakayahang umuunawa at
makapagpahayag sa isang tiyak na wika.
 Ang isang tanong ay may kakayahang
komunikatibo ay nakapagbibigay ng wastong
interpretasyon ng napakinggan o nabasang
pangungusap o pahayag upang makabuo ng
isang makabuluhang kahulugan.
Karaniwang uri ng Diskorsal
1. Kakayahang Tekstuwal
o Tumutukoy sa kahusayan ng isang
indibidwal sa pagbasa at pag-unawa ng
iba’t ibang teksto gaya ng mga akdang
pampanitikan, gabay instruksiyonal,
transkripsyon, at iba pang pasulat na
komunikasyon
2. Kakayahang Retotikal
o Tumtutukoy naman sa kahusayan ng
isang indibidwal na makabahagi sa
kumbersasyon
o Harap-harapan
Panuntunan sa pakikipagtalastasan:
 Pagkilala sa pagpapalitan ng pahayag
 Pakikiisa
o Panuntunan ng kumbersasyon
Panuntunan sa Kumbersasyon
(Grice, 1957, 1975 sipi kay Hoff 2001)
 Kantidad
o Gawing impormatibo ang ibinibigay
na impormasyon aon sa hinihingi ng
pag-uusap hindi lubhang kaunti o
lubhang daming impormasyon
 Kalidad
o Sikaping maging tapat sa mga
pahayag; iwasang magsabi ng
kasinungalingan o ng anumang
walang sapat na batayan
 Relasyon
o Tiyakin na angkop at mahalag ang
sasabihin
 Paraan
o Tiyaking maaayos, malinaw, at hindi
lubhang mahaba ang sasabihin
Sa pagtamo ng mataas ng kakayahang diskorsal:
 Kaugnayan
o Tumutukoy sa kung paaanong
nakapagdikit ang kahulugan ng mga
pangungusap o pahayag sa paraang
pasalita o pasulat
 Kaisahan
o Tumutukoy sa kung paano
nakapagdikit ang dalawang ideya sa
lingguwistikong paraan
Pagpapahaba sa Pangungusap
1. Pagpapahaba sa pamamagitan ng kataga
2. Pagpapahaba sa pamamagitan ng panuring
3. Pagpapahaba sa pamamagitan ng Kompleto
a. Kompletong tagaganap
b. Kompletong tagatanggap
c. Kompletong ganapin
d. Kompletong sanhi
e. Kompletong layon
f. Kompletong kagamitan
g. Pagpapahaba sa pamamagitan ng
pagtatambal
Anim na Pamantayan sa Pagtataya ng Kakayahang
Pangkomunikatibo
 Sinusukat nang sama-sama at hindi isa-isa.
 Hindi maaaring sabihing ikaw ay may
kakayahang pragmatic ngunit walang
kakayahang sosyolingguwistiko o kaya naman
ay may kakayahang diskorsal pero walang
kakayahang lingguwistiko.
 Dapat tandan na ang isang taong may
kakayahan sa wika ay dapat magtaglay hindi
lang ng kaalaman tungkol dito kundi ng
kahusayan, at galling sa paggamit ng wikang
angkop sa mga sitwasyong pankomunikatibo
Anim na pamantayan ayon kina Canary at Cody (2000)
1. Pakikibagay (Adaptability)
o Kakayahang mabago ang pag-uugali at
layunin upang maisakatuparan ang
pakikipag-ugnayan. Makikita ang
kakayahang ito sa sumusunod:
 Pagsali sa iba’t ibang interaksiyong
sosyal
 Pagpapakita ng pagiging kalmaado
sa pakikisalamuha sa iba
 Kakayahang ipakita ang kaalaman
sa pamamagitan ng wika
 Kakayahang magpatawa habang
nakikisalamuha sa iba
2. Paglahok sa Pag-uusap (Conversational
Involvement)
o Kakayahan ng isang taong gamitin ang
kaalaman tungkol sa anumang paksa sa
pakikisalamuha sa iba. Makikita ito kung
taglay ang sumusunod:
 Kakayahang tumugon
 Kakayahang makaramdam kung ano ang
tingin sa kanya ng ibang tao
3. Pamamahala sa Pag-uusap (Conversational
Management)
o Kakayahan ng isang taong pamahalaan
ang pag-uusap, nakokontrol nito ang daloy
ng usapan att kung paanong ang mga
paksa ay nagpapatuloy at naiiba.
4. Pagkapukaw-damdamin (Empathy)
o Pagpapakita ng kakayahang mailagay ang
damdamin sa katauhan ng ibang tao at
pag-iisip ng posibleng mangyari o
maranasan kung ikaw ay nasa kalagayan
ng isang tao o Samahan

5. Bisa (Effectiveness)
o Kakayahang mag-isip kung ang kanyang
pakikipag-usap ay epektibo at
nauunawaan.
6. Kaangkupan (Appropriateness)
o Kakayahan ng isang taong maiangkop ang
wika sa sitwasyon, sa lugar ng
pangyayarihan ng pag-uusap, osa taong
kausap.
Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Ang Pananaliksik ayon sa iba’t ibang mga Awtor
Good (1963)
 Ang pananaliksik ay isang maingat, kritikal,
disiplinadong pagtatanong sa pamamagitan ng
iba’t-ibang Teknik at paraan batay sa kalikasan
at kalagayan ng natukoy na suliranin tungo sa
klaripikasyon at /o resolusyon nito.
Manuel at Medel (1976)
 Ang pananaliksik ay isang proseso ng
pangangalap ng mga datos o impormasyon
upang malutas ang isang particular na suliranin
sa isang syentipikong pamamaraan
Aquino (1974)
 Ang pananaliksik ay isang sistematikong
paghahanap sa mga mahahalagang
impormasyon hinggil sa isang tiyak na paksa o
suliranin. Matapos ang maingat at
sistematikong paghahanap ng mga
permanenting impormasyon o datos hinggil sa
isang tiyak na paksa o suliranin at matapos
suriin at lapatan ng interpretasyon ng
mananaliksik ang mga nakalap niyang datos ay
mahaharap sa isa pang esnsyal na gawain –
ang paghahanda ng kanyang ulat-pananaliksik
E. Trece at J.W Trece (1973)
 Ang pananaliksik ay isang pagtatangka upang
makuha ng mga solusyon sa mga suliranin,
dagdag pa rito ang pangangalap ng mga datos
sa isang kontroladong sitwasyon para sa
layunin ng prediksyon at eksplenasyon
Parel (1966)
 Ang pananaliksik ay isang sistematikong pag-
aaral o imbestigasyon ng isang bagay sa
layuning masagot ang mga katanungan ng
isang mananaliksik
Bakit nga ba tayo nanaliksik?
 Ang pangunahing layunin ng pananaliksik ay
ang preserbasyon at pagbubuti ng kalidad ng
pamumuhay ng tao. Lahat ng uri ay nakatuon
sa layuning ito.
 Upang masagot ang mga tanong natin sa ating
mundo at upang mapaunlad at mapagaan ang
buhay natin.
 Wika nga nina Good at Scates (1972), “The
purpose of research is to serve man and the
goal is the good life.”
Mga Layunin ng Pananaliksik
a) Upang makadiskubre ng mga bagong kaalaman
hinggil sa mga batid nang phenomena
Halimbawa:
o Batid na phenomenon ang alcohol at sa
pamamagitan ng pananaliksik, maaring
makalikha ng isang fuel mula sa alkohol na
kalidad ay katulad ng sa gasoline
b) Upang makakita ng mga sagot sa mga larangan
hindi pa ganap na nalulutas ng mga umiiral na
metodo at impormasyon
Halimbawa:
o Isang malubhang sakit ang kanser na hindi
pa nahahanapan ng ganap na lunas, ngunit sa
pamamagitan ng mga masidhi at patuloy na
pananaliksik, ang sakit na ito ay maaaring
malunasan na sa hinaharap.
c) Mapagbuti ang mga umiiral na Teknik at
makalinlang ng mga bagong intrumento o
produkto
Halimbawa:
o Dati ay mga teleponong analogue ngayon ay
cellular recorder, nagging Walkman,
discman, ngayon ay may i-pod, ipad, iphone,
mp4, at iba pa
d) Makatuklas ng hindi pa nakikilalang substances
at elements
Halimbawa:
o Dati rati, maroon lamang tayong
siyamnapu’t-dalawang (92) chemical
elements, ngunit bunga ng pagsasaliksik,
mayroon na ngayong higit na isandaan (100)
e) Higit na maunawaan ang kalikasan ng mga dati
nang kilalang substances at elements
Halimbawa:
o Bunga ng pananaliksik, napag-alaman ang
mga negatibong epekto ng metamphetamine
hydrochloride sa katawan ng tao na
nagsilbing dahilan upang ideklara itong
isang ipinagbawal ng gamot
f) Makalikha ng mga batayan ng pagpapasya sa
kalakalan, industriya, edukasyon, pamahalaan,
at iba pang larangan
Halimbawa:
o Bunga ng mga pananaliksik, napag-alaman
ng ang mga mag-aaral sa hayskul ay kulang
sa kaalaman at kasanayan sa paggamit ng
wika sa mga iskolarling diskurso.
g) Masagot at mapunan ang kuryosidad ng
mananaliksik
Halimbawa:
o Nagging misteryo kay Thomas Edison kung
paano nangingitlog ang manok. Bunga ng
kanyang kuryosidad sa bagay na ito,
nagsaliksik siya at kalauna’y nakaimbento
ng tinatawag na incubator
h) Mapalawak o mapatutuhanan ang mga umiiral
na kaalaman
Halmibawa:
o Sa pamamagitan ng pananaliksik hinggil sa
mga isda, maaaring mapatunayan ng mga
mananaliksik ang mga kaalamang una nang
 natuklasan ng mga pananaliksik o di kaya
nama’y maaari silang makatuklas ng mga
bagong kaalaman hinggil sa mga katangian
at kalikasan ng mga isda na maaaring
pakinabangan ng mga mangingisda,
mangangalakal, at maging ng mga
mamimili.

Mga Uri ng Pananaliksik

Mga hakbang sa Pananaliksik