KAHAPON, NGAYON AT BUKAS ni Kamatayan si Bagong Sibol kapag hindi niya

pinalaya si Inang Bayan.

Ni Aurelio Tolentino
(BUOD)
Nasilaw sa kislap ng salapi ay isinuplong ni
Asal Hayop (Mapaglilong Tagalog) ang kanyang KAHAPON, NGAYON AT BUKAS
Inang Bayan (Filipinas) at ang kanyan kapatid na si Ni Aurelio Tolentino
Tagailog (Katagalugan). Napatay ni Tagailog si
Haring Bata (Haring Intsik). Pinarusahan ni (Dula ng Himagsikan)
Tagailog si Asal Hayop, sinunog siya upang
magsilibing halimbawa na hindi siya dapat
MGA TAUHAN
pamarisan.
Dumating si Dilat na Bulag (Espanya).
Kinaibigan niya sina Inang Bayan at Tagailog. Sila’y INANGBAYAN (PILIPINAS)
nagsumpaan ng katapatan at bilang pagpapatibay
sa kanilang sumpaan ay ininom nila ang DILAT NA BULAG (ESPANYA)
pinaghalong dugong nagbuhat sa kanilang mga
ugat. BAGONGSIBOL (AMERIKA)
Si Dahumpalaya (Mapaglilong Tagalog) ay

m
nagtaksil at sa pakana niya ay nasukol at napilit si MASUNURIN (BABAING PILIPINA)

er as
Tagalog. Si Matanglawin (Sakim at
TAGAILOG(ANG KATAGALUGAN)

co
Mapagsamantalang Gobyerno ng Kastila sa

eH w
Pilipinas) ay sinulsulan pa ni Dahumpalay na
MATANGLAWIN (GOBYERNO NG KASTILA)
panatilihing nakagapos si Tagailog sa habang

o.
panahon. Namulubi si Inang Bayan dahil sa
pagmamahal sa anak. rs e MALAYNATIN (GOBYERNONG AMERIKANO)
ou urc
Ipinagkaloob niya ang kanyang salapi kay ASALHAYOP (MAPAGLILONG TAGALOG)
Matanglawin upang makalaya si Tagailog. Pinalaya
ni Matanglawin si Tagailog ngunit siya’y nagbabalak DAHUMPALAY(MAPAGLILONG TAGALOG)
o

na naman nang masama. Huhulihin niyang muli si

HARINGBATA (HARING INTSIK)
aC s

Tagailog upang makahinging muli ng salapi kay

vi y re

Inang Bayan. Nalinlang ni Tagailog si Matanglawin

kaya hindi natupad ang masama niyang balak. HALIMAW (PRAYLE)
Naisadlak sa libingan ni Dilat na Bulag si
WALANG TUTOL (LALAKING PILIPINO)
Inang Bayan sa tulong ni Halimaw. Napabalitaang
ed d

pinamumunuan ng kaluluwa ni Tagailog ang

magsisipaghimagsik. Napagkasunduan nina
ar stu

Mga taong bayan, mga Hukbong Tagalog, mga

Tagailog at Bagong Sibol (Amerika) na
pagtutulungan nila si Dilat na Bulag. Lumabas sa
libingan si Inang Bayan. Inilibing nang buhay sina
Dilat na Bulag, Matanglawin at Halimaw sa
is
Hukbong Intsik, Kapisanan ng Cruz Rojang babae,
mga kawal na rebulosyonaryo, mga batang
lalaki’t babae, bandang musika ng Hukbong

Tagalog, mga Kaluluwa ng nangamatay sa

libingang hinukay sa utos ni Inang Bayan. labanan, ang Haring Kamatayan, Rehimiyento ng
Th

Nagtagumpay sina Tagailog at Bagong Sibol. Artiller, Infanteria at Ingeniena.

Pinaalalahanan ni Inang Bayan si Bagong Sibol na
pakitunguhan silang mabuti sapagkat kapag silang
mag-ina ay inapi ni Bagong Sibol ay makabubuti
sh

pang lahat sila’y lipunin nang minsanan. Nayari ang BAHAGI I

bandila ni Inang Bayan. Ipinabatid ni Tagailog kay
(Isang bakurang may sagingan at iba pang
Bagong Sibol ang paghahangad ng kalayaan ni halaman sa tabi. Sa gitna ay isang balag.)
Inang Bayan.
Napangarap ni Bagong Sibol na hinabol niya LABAS I
si Inang Bayan dahil sa kinuha niyon ang dala
niyang agila at ipinukol sa isang maliit na batong
may elektrisidad. Lumubog sa libingan si Inang (Asalhayop at mga taong bayan. Nangakahanay
Bayan. Pinagbantaan si Bagong Sibol ng mga ang babae sa kanan at ang mga lalaki naman sa
kaluluwang nangaroon. Pinagbalaan ng kasawian kaliwa. Nanga-taas ang kanang kamay nilang
This study source was downloaded by 100000806317140 from CourseHero.com on 12-06-2021 12:42:24 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/67266854/Kahapon-Ngayon-at-Bukas-ni-Aurelio-Tolentinodocx/
 lahat, na tumatangan sa kopang ginto. Masasaya kanilang kopa.
ang anyo nila.)
Biglang lalabas si Ina, at si Tagailog. Magugulat
ang mga dadatnan.Titigan sila ng kagulat-gulat ni
(Asalhayop, Masunurin, Walang tutol, mga taong Ina.)
bayan.)
LABAS 2

Walangtutol : Mag-inuman, magsayawan.

(Sila rin, Inangbayan, Tagailog)
Masunurin : Si Asalhayop ay ipagdiwang.
Inangbayan : Mga walang loob,
Koro : Ipagdiwang. mga walang damdam,
bago’y nagluluksa
1.o : Mapala ang kanyang buhay. ang kawawang bayan.

1.a : At lumawig habang araw.

Mga walang puso,
2.o : Habang araw. mga walang dangal,
nahan ang pangakong
Walangtutol : Dangal niya’y huwag dadalawin ng kayo ay dadamay
siphayo’y ng hilahil. sa mga pumanaw?

m
er as
2.a : Huwag dadalawin. (Tatawa nang malakas si Asal at ituturo si Ina.)

co
eH w
3.a : Dangal niya’y magluningning sa ligayang Inangbayan : Asalhayop!
sasapitin.

o.
Asalhayop : Masdan ninyo si Inangbayan,
Koro : Magluningning. rs e Ang buwisit at manggagaway.
ou urc
Masunurin : Madlang puri, madlang biyaya sa (Magtatawanan ang koro.)
kaniya’y sumagana.
o

Humayo ka, Inangbayan,

Koro : Sumagana. Huwag sabihin ang patay.
aC s
vi y re

3.a : Madlang yaman, madlang tuwa sa kaniya’y (Magtatawanan ang koro.)

lumawig nawa.

Koro : Lumawig nawa. Koro : Mag-inuman.

ed d

Asalhayop : Katoto’t giliw, mga kaibigan, sa (Anyong iinumin ang laman ng mga kopa.)
ar stu

inyo’y salamat nang habang buhay.

Ang inyong nais na tungkol sa akin ay aking Inangbayan : Huwag!

biyaya sa sasapitin. Huwag ninyong lagukin, huwag ninyong mainom
is

ang
Kayo ang dangal ko, at kayong tunay ang tanging hinahawakang alak na may lason.
Th

suhay sa aking buhay.

(Magtatawanan ang koro.)
(Lalapitang isa-isa ni Asal. Ang mga Koro at
ipipingki sa kani-kanilang kopa ang kanyang Ang inyong kaluluwa ay malilinggatong, kayo’y
sh

hawak.) isusumpa ng
mga pahanon.
Mag-inuman, magsayawan, mag-awitan, limutin
ang kalumbayan. (Magtatawanan ang koro.)

Mainit pang tunay sa mga buruhan ang bangkay

Koro : Mag-inuman. ng inyong nuno at magulang.

(Magtatawanan ang koro.)

(Anyong iinumin ng lahat ang laman ng kani-
This study source was downloaded by 100000806317140 from CourseHero.com on 12-06-2021 12:42:24 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/67266854/Kahapon-Ngayon-at-Bukas-ni-Aurelio-Tolentinodocx/
 Hayo at mag-isip ng tinutunguhan, hayo at magsisi!Taos sa puso ko yaring sumpa, at sa
bakahin ang mga katunayan ay… ayan!
kaaway.
(Ipupukol sa lupa ang kopang hawak)
(Mahabang tawanan nila Asal at ng Koro.)
Asalhayop : Inangbayan!

Koro : Magsayawan.
Koro : (Biglang lalapitan ni Asal at tatampalin. Si
(Iinumin ni Asal, at ng Koro ang laman ng mga Ina, ay mabubuwal, kasabay ng pagtawa ng
kopa. Tititigan sila nang kagulat-gulat ni Ina.) Koro.)
Asalhayop : Manggagaway!

Inangbayan : Mga walang kaluluwa! Ang inyong (Kasabay ng tampal at tawanan. Kasabay ng
mga kasayahan ngayon ay pagdustang tunay sa pagsakal sa kanya at pagtindig ni Ina.)
libingan ng ating marangal na lipi. Ano? Hindi
baga ninyo nararamdaman sa ibutod ng inyong Walangtutol: Huwag! Bitiwan mo. Asalhayop.
mga puso ang lamig ng kamatayan ng bayan?
Hindi baga kayo nangahihiya sa sarili, ngayong (Bibitiwan.)
kayo nangagsasayahan sa ilalim ng talampakan
ni Haringbata ang magiging anak ni Hingiskang? Inangbayan : Asalhayop, paglapastangan mo sa
akin ay nahulog sa Apo, sa kamay ni

m
er as
Mandagaran, ang taksil mong kaluluwa. At
Asalhayop : Mahusay manalumpati ang ating ina, kayong mga nakianib sa kanya, kayong mga anak

co
ang mangangaway. kong pinakamamahal, ay nangahawa na mandin

eH w
sa kanyang sawing palad. Dinudusta ninyo sa
libingan ang dangal ng inyong mga nuno.

o.
Inangbayan : Asalhayop!
rs e Ah! Hindi ko inakala kailan pa man, na kayo’y
ou urc
hindi ko maihahalubilo sa mga angkang nagkalat
Asalhayop : Bigyan ako ng kaunting alak. dito sa Dulong-Silangan.

Mga anak ko, mga bunsong pinakaiibig, kayo’y

o

Koro : Kami man. nangaliligaw. Panumbalikin ninyo ang inyong mga

aC s

loob, pagsisihan ninyo ang paglapastangan sa

vi y re

akin at sa dakilang araw ng pagkalugso ng bayan.

Inangbayan : Ako man. Kapag nilimot ninyo ang araw na ito ay lilimutin
din ninyo ang libingang luksa ng inyong mga
magulang.
ed d

Asalhayop : Kita ninyo? Kita ninyo’y huminging

kusa, pagkakitang hindi natin siya alintanahin? Kayo’y nangabulag na lubos. Buksan ninyo ang
ar stu

inyong mga mata.

Magaling na talaga si aling inangbayan.
(Biglang itataas ang tabing. Lilitaw ang mga
libingang may mga pangalang sulat sa panahong
is

una at may mga sabit na luksa at sari-saring

Asalhayop : (Kay ina) Heto ang alak na alay ko sa putong.)
Th

iyo. (Bibigyan siya ng isang kopa.) Mag-inuman!

Ayan at tanawin ninyo sila!
(Itataas ni Asal at Koro ang kanilang mga kopa.)
(Mangagluluhuran si Tag at Koro at
sh

Walangtutol : Mabuhay si Asalhayop! mangangahulog sa kanilang kamay ang mga

kopoang hawak, tanging hindi lamang si Asal at
Koro : Mabuhay! tatalikdan ang mga nasabing libingan.)

Inangbayan : Sumpain nawa ni Bathala ang hindi Sa mga libingang iyan ay nalalagak ang mga buto
magsisi sa paglapastangan sa araw na ito! Ito nila Gat-Salian, Bituin at laksa-laksang iba pang
ngang tunay na araw ng kamatayan ng mga bayaning kawal ng bayan.
tagapagtanggol ng bayan. Ito ang araw ng
pagkalugso ng ating kahambal-hambal sa Oh! Yayamang nilapastangan ninyo ang araw na
Balintawak. Sumpain nawa ni Bathala ang hindi ito at ang mga libingang iyan; yayamang
This study source was downloaded by 100000806317140 from CourseHero.com on 12-06-2021 12:42:24 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/67266854/Kahapon-Ngayon-at-Bukas-ni-Aurelio-Tolentinodocx/
 dinudusta ninyo ang daklilang pangalan ng
inyong mga nuno; yayamang inilublob ninyo sa Asalhayop : Mga mangmang!
pusali ng kapalamarahan ang banal na kasulatan
ng ating maharlikang lipi, ay ipagpatuloy na ninyo Ang mga taong ito ay may mga walang pinag-
ang inyong baliw na kasayahan, 3 colors aralan. Mabuti pa ang aso, mabuti pa ang
ipagpatuloy na ninyo, mga bunsong ginigiliw, kalabaw, mabuti pa ang hayop kaysa sa kanila,
nguni’t pakiusap ko lamang, na doon sa ibabaw sapagkat ang mga hayop ay nabubuhay at
nila, sa ibabaw ng mga libingang iyan, ay doon marurunong magsipamuhay, nguni’t ang mga
kayo mag-inuman ng alak, doon kayo taong ito ay hindi.
magsayawan at mag-awitan, doon ninyo
sambilatin at yurakan iyang mga laksang sabit, Nangatatahimik ang aming mga magulang. At
doon ninyo huwag tugutang libakin ang inyong ano? kung ipaghiganti ko baga sila ay
sariling dangal. mangabubuhay pa kayang muli? Babawiin daw
ang kalayaan ng bayan. At bakit pa? Mabuti ang
(Tatangis at marahang lalakad na tungo sa mga may salaping alipin kaysa mahirap na laya. Mga
libingan.) hangal!

Mga bunsong pinakamamahal! Paalam ako sa (Magkukuro) Mabuti nga.

inyo! Paalam ako sa inyo! Hahanapin ko ang mga Intsik, hahanapin ko si
Haringbata at aking sasabihin sa kanya ang lahat
(Mahuhulog na muli ang dating tabing.) ng nangyari. Salapi na naman ito!

m
er as
LABAS 3 (Anyong aalis. Lalabas si Haringbata.)

co
(Sila rin, wala lamang si Inangbayan) LABAS 5

eH w
Tagailog : Mga kapatid ko!… Oh! Ano’t kayo’y (Asalhayop, Haringbata, mamaya’y Inangbayan)

o.
nangalulumbay? Dahil baga sa pag-aalala ninyo
rs e
sa nalugsong buhay ng bayan sa araw na ito? Ah, Haringbata : Asalhayop.
ou urc
tunay nga! Sapul noon hangga ngayon ay
dalawampung taon nang singkad,dalawampung Asalhayop : Ako po’y sumasayapak mo, dakila’t
taong pagkakaalipin. Nguni’t huwag. Ngayo’y marangal na Haringbata.
nahahanda nang lahat kapag kayo’y umayos sa
o

aking mga panukala… Haringbata : Salamat.

aC s
vi y re

(Lalabas si Ina, at manunubok sa tabi ng tabing.

Koro : Magsabi ka! Hindi siya makikita ng dalawa.)

Asalhayop : Ako po sana ay talagang paparoon sa

ed d

Tagailog : Ibig baga ninyong bawiin sa kamay ng inyong bahay at may nasang sabihing malaking
kaaway itong bayang sinamsam nila sa kamay ng bagay.
ar stu

ating mga magulang?

Haringbata : Ano yaon?

Koro : Ngayon din. Asalhayop : Si Tagailog at lahat niyang kasama,

is

na pawang kapatid niya’t kapatid ko rin ay kaaalis

din po dito ngayon. Mangagsasakbat ng sandata
Th

Tagailog : Tayo na’t magsandatang lahat. at kayo po ay babakahin.

Inangbayan : (Mapaglilo!)
Koro : Tayo na.
sh

Haringbata : Tunay?

(Aalis na lahat, matitira si Asal.) Asalhayop : Tunay po.

Haringbata : At bakit daw?

LABAS 4
Asalhayop : Ibig daw po nilang mabawi ang
(Asalhayop) kanilang kalayaan.

(Tatanawin ang mga nagsisialis) Haringbata : Mga masiging! At saan nangaroon?

This study source was downloaded by 100000806317140 from CourseHero.com on 12-06-2021 12:42:24 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/67266854/Kahapon-Ngayon-at-Bukas-ni-Aurelio-Tolentinodocx/
 kasama ang mga babaeng tagapagsiyasat ng
Asalhayop : Ewan po, hahanapin ko sila at sugatan.
pakikialaman ko ang kanilang lihim, upang di
maipagbigay alam ko sa inyo at mangahulog sa LABAS 7
inyong kamay.
(Sila rin, Walangtutol, Masunurin, Korong lalaki at
Inangbayan : (Buhong!) babae. Ang mga lalaki ay pawang sandatahan.)

Haringbata : Salamat. Talasan mo ang iyong mga
tainga’t mata. Heto ang salapi mong bayad.
(Bibigyan ng salapi)
At kung mangahulog na sila sa ilalim ng aking
kapangyarihan ay dadagdagan ko pa iyan, at
bibigyan kita ng katungkulang mataas.
Asalhayop : Salamat po.
Haringbata : Hihintayin kita ngayong gabi sa
aking bahay, at ipagbigay alam mo sa akin ang
lahat nilang panukala. Heto ang tandang ilalahad
Walangtutol : Tagailog, narito na kami.
Tagailog : Hintayin natin ang mga ibang kasama.
Asalhayop : Ako’y kasama ninyo, nguni’t ako’y
uuwi pa muna sandali.
Tagailog : Hihintayin ka namin dito, at dito tayo
magbubuhat sa pagsasalakay kay Haringbata.
Asalhayop : Asahan ninyong ako’y darating.
Asahan ninyong kung saan kayo mamatay ay
doon din ako magpapakamatay. Paalam.

m
er as
mo sa taliba upang di ikaw ay papasukin. (Anyong aalis.)

co
(Bibigyan siya ng isang tsapang tanso at aalis.) Koro : Mabuhay si Asalhayop.

eH w
Asalhayop : Asahan po ninyo.
Inangbayan : (Kay Asal.) Hintay! Tagailog, huwag

o.
(Titingnan ang salapi.) mong paalisin si Asalhayop.
rs e
ou urc
Heto ang salapi ko, heto ang tunay na Ina kong Asalhayop : Ako?
bayan, ang tunay na Bathala. At madaragdagan Inangbayan : Ikaw.
pa; at matataas pa ang aking katungkulan.
Lahat : At bakit?
o

Sayang palad!
aC s

Inangbayan : Ako’y may itatanong sa kanya dito

vi y re

Inangbayan : ( Walang puri! ) sa harapan.

LABAS 6 Masunurin : Ano kaya?

ed d

(Sila rin, Tagailog) Koro : Ano kaya?

ar stu

Asalhayop : Tagailog, hinahanap kita. Inangbayan : Asalhayop, wala ka bagang taglay

na salapi ngayon?
Tagailog : Ako’y gayon din, kita’y aking
hinahanap. Asalhayop : Wala.
is

Asalhayop : Sasalakayin baga natin si Inangbayan : Dinggin ninyo? Wala raw. At wala ka
Th

Haringbata? bagang taglay na kahit anong tanso sa katawan?

Tagailog : Oo, bukas. Humanda ka’t ikaw ay Asalhayop : Salupikang mangkukulam! Ano’t
kasama. itinatanong mo?
sh

Asalhayop : Papaano ang paraang gagawin natin? Inangbayan : Wala ka bagang taglay na kahit
anong tanso sa katawan?
Tagailog : Ako’y magdadala kunwari ng buwis.
Sumagot ka.
Asalhayop : Mahusay. At saan tayo dadaan?
Lahat : Sumagot ka.
Tagailog : Sa tabing-dagat ang kalahati, at ang
kalahati naman ay sa Diliman. Heto na’t Asalhayop : Wala. Anhin ko ang tanso?
nagdadatingan ang ating mga bayaning kawal,
This study source was downloaded by 100000806317140 from CourseHero.com on 12-06-2021 12:42:24 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/67266854/Kahapon-Ngayon-at-Bukas-ni-Aurelio-Tolentinodocx/
 Inangbayan : Dinggin ninyo? Wala raw siyang Lahat : Oh!
taglay na salapi, at wala rin namang taglay na
kahit anong tanso. Inangbayan : At ang tansong iyan ay siyang
ilalahad sa mga taliba ng kaaway, upang siya’y
(Tatawa nang malakas si Ina.) papasukin at maisiwalat ang ating lahat ng lihim.

Asalhayop : Ngitngit ni Bathala! Ano’t nagtatawa Asalhayop : Sumpa ng Apo! Ngitngit ni

ka? Mandagaran!

Inangbayan : Dakpin ninyo at ipinagbili tayong Inangbayan : Pagmasdan ninyo ang tanso at may
lahat kay Haringbata. tatak marahil ni Haringbata.

Lahat : Oh! (Pagmamasdan ng lahat ang tanso)

Asalhayop : Ako? Masunurin : Tunay nga.

Inangbayan : Ikaw. Koro : Tunay nga.

Asalhayop : Sinungaling si Inangbayan. Sinasabi Walangtutol : Kay Haringbatang tatak.

kong sinungaling si Inangbayan.
Tagailog : Asalhayop!
Inangbayan : Mga bunso, siyasatin ninyo ang

m
er as
katawan ni Asalhayop, at may taglay na salapi, at Asalhayop : Patawad!
may taglay na tanso.

co
Inangbayan : Ngayon at inyo nang nakilala kung

eH w
Tagailog : (Sa Koro) Siyasatin ninyo. sino nga si Asalhayop, ay paalam na ako sa inyo.

o.
Asalhayop : Hindi ako pasisiyasat. (Tuloy aalis. Anyong hahabulin ng lahat.)
rs e
ou urc
Tagailog : Dakpin ninyo. Lahat : Inangbayan?

(Tatanganan si Asal ng mga sandatahan ng mga

babae ang kanyang katawan. Makukunan sa LABAS 8
o

bulsa ng salapi at isang tsapang tanso.)

aC s

(Sila rin, wala lamang si Inangbayan)

vi y re

Masunurin : Tunay nga!

Tagailog : (Kay Asal) Oh! Walang pusong kapatid!
Lahat : Tunay nga! Walang dangal! Sa mga ugat mo ay tumatakbo
ang maruming dugo ni Lakasalian, yaong taksil
ed d

Tagailog : Ano’t ipinagkaila mo ang iyong taglay? na nagpagapos ng leeg ng ating kawawang
Inangbayan, kay Hangiskang na ama ng suwail na
ar stu

Asalhayop : Ako’y… sapagkat… Datapwat… Haringbata.

(Tatawa nang malakas si Ina.) Pagmasdan ninyo’t kumikislap sa kaniyang mga

mata ang alipato ng kanyang paglililo.
is

Inangbayan : Yayamang hindi niya matutuhang

turan ay aakuin ko na siya at ako na ang Bayang Tagalog, tandaan ninyo yaring hatol.
Th

magsasabi.
Dapat mahalin ang ating mga kapatid, ang ating
Asalhayop : Inangbayan! Mahabag ka! mga magulang, ang ating sariling buhay, nguni’t
lalo pa nating dapat mahalin ang dangal ng ating
sh

Tagailog : Sabihin mo, Inangbayan. kahambal-hambal na Inangbayan.

Lahat : Sabihin mo. (Sandaling palipas) Kaya nga, ang sino pa mang
maglilo sa kanya, kapatid man natin o magulang
Asalhayop : Inangbayan! kaya, ay huwag pagpitaganan; takpan ang mata
ng awa at idalhag siya sa bangin ng lalong
Inangbayan : Ang salaping iyan ay siyang dustang kamatayan, at idagan sa kanyang ulo
pinagbilhan ng nilako niyang buhay ng bayan kay ang matinding sumpa ng ating pagkakap
Haringbata.

This study source was downloaded by 100000806317140 from CourseHero.com on 12-06-2021 12:42:24 GMT -06:00

https://www.coursehero.com/file/67266854/Kahapon-Ngayon-at-Bukas-ni-Aurelio-Tolentinodocx/
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)