I.

Pamagat: Kahapon,ngayon at bukas

May akda:Aurelio Tolentino-ang mandudula, makata, at mangangatha, si Aurelio

Valenzuela Tolentino ang sumulat ng Kahapon, Ngayon at Bukas(1903), isang drama simbolika at
pinakasikat sa mga dulang sedisyoso noong panahon ng Americano. Isa siyáng Kapampangan ngunit
sumulat sa mga wikang Kapampangan, Tagalog, at Español. Aktibo siyáng Katipunero at kasáma ni
Bonifacio sa kuweba ng Pamitinan noong 10 Abril 1895 sa isang lakaran para sa kalayaan.
makabuluhan ang kaniyang dulang Bagong Cristo (1907) dahil sa paksang manggagawa. Ang kaniyang
nobelang Ing Buak nang Ester (1911) sa Kapampangan ay may saling Ang Buhok ni Ester (1914015).
Nása Tagalog din at Kapampangan ang Maring (193 at 1914). Nása Español naman ang komedyang La
Venganza de Robdeil (1891) at ang sarsuwelang Rizal y los dioses (1901). May mga tula siyáng tinipon
sa Dakilang Asal (1907

II. Mga Tauhan

A.Inang bayan-Sumisimbolo sa bansang Pilipinas
B.Bagong sibol-sinisimbolo ang amerika
C. Dilat na bulag –sinisimbolo ang Espanya (tatlong nanunuyo kay Inang bayan)
D.Haring Bata-Haring Instik
E. Taga-ilog-sumisimbulo sa katagalugan
Tema: Ang dula ay nagpapakita ng hindi pagsang-ayon ng pagpapalawak ng
kapangyarihan na pinamumunuan ng isang bansa.Pagtataksil sa bansa ngunit d
makapagtagumpay

1V. Buod ng Dula

Nasilaw sa kislap ng salapi at isinuplong ni Asal Hayop (Mapaglilong Tagalog) ang
kanyang Inang Bayan (Filipinas) at ang kanyang kapatid na si Tagailog (Katagalugan).
Napatay ni Tagailog si Haring Bata (Haring Intsik). Pinarusahan ni Tagailog si Asal
Hayop, sinunog siyaupang upang magsilbing halimbawa na hindi dapat pamarisan. 

 "Dumating si "Dilat na Bulag (Espanya). Kinaibigan niya sina Inang Bayan at Tagai
log. Sila ay nagsumpaan ng katapatan at bilang pagpapatibay sa kanilang
sumpaan ay ininom nila ang pinaghalong dugong nagbuhat sa kanilang mga ugat.

 Si "Dahumpalaya (Mapaglilong Tagalog) ay nagtaksil at sa pakana niya ay nasukol at
napilit si Tagalog. Si Matanglawin (Sakim at Mapagsamantalang gobyerno ng (K
astila saPilipinas) ay sinulsulan pa ni "Dahumpalay na panatilihing nakagapos si
Tagailog sa habang panahon. Namulubi si Inang Bayan dahil sa pagmam ahal sa
anak. Ipinagkaloobniya ang kanyang salapi kay Matanglawin upang makalaya si Tagailo
g.Pinalaya ni Matanglawin si Tagailog ngunit siya
ay nagbabalak na naman nang masama.Huhulihin niyang muli si Tagailog upang
makahinging muli ng salapi kay Inang Bayan. Nalinlang ni Tagailog si Matanglawin kaya hindi
natupad ang masama niyang
balak. Na isa dlak sa  libin gan  ni "dil at na Bulag  si Ina ng Bayan sa tulon g ni  
Ha lima w.N a b a l i t a a n g   p i n a m u m u n u a n   n g   k a l u l u w a   n i   T a g a i l o g   a n g   m
a g s i s i p a g h i m a g s i k . Napagkasunduan nina Tagailog at Bagong Sibol (Ame'rika) na
pagtutulungan nila si D"ilat
naBu lag. Lu mab as  sa  libing an si  In ang  Ba yan . Inili bin g na ng bu hay  sin a 
"Dil at na Bulag ,Matanglawin at Halimaw sa libingang hinukay sa utos ni Inang
Bayan. Nagtagumpay sinaTagailog at Bagong sibol. Pinaalalahanan ni Inang Bayan
si Bagong Sibol na pakitunguhan silang mabuti sapagkat kapag silang mag-ina ay
inapi ni Bagong Sibol ay makabubuti panglahat sila ay lipunin nang minsanan.
Nayari ang bandila ni Inang Bayan. Ipinahatid ni Tagailog kay Bagong Sibol ang
paghahangad ng kalayaan ni Inang
Bayan. Napangarap ni Bagong Sibol na hinabol niya si Inang Bayan dahil sa kinuha niyo
ang dala niyang agila at ipinukol sa isang maliit na batong may elektrisidad. Lumubog
sa libingan si Inang Bayan. Pinagbantaan si Bagong Sibol ng mga kaluluwang
nangaroon. Pinagbalaan ng kasawian ni Kamatayan si Bagong Sibol kapag hindi niya
pinalaya si Inang Bayan.
III. Mensahe
Pagmamahal sa bayan

V.Ngayon nangyayari ba ang dula sa kasalukuyan o sa tunay na buhay?

Ang dula ay hango sa kasaysayan ng ating bansa kaya masasabing nangyari sa tunay
na buhay.