KULTURANG POPULAR
- DIPTONGGO – Pagsasama ng patinig at
- Isang paraan ng mga tao para maramdaman ang
pagtanggap sa kanila ng nakararami.
 FLIPTOP - Pagtatalong oral na isinasagawa ng
pa-rap. BATTLE LEAGUE – mga manonood
 PICK-UP LINES – Nagmula sa boladas ng mga
binata. Makabagong bugtong.
 TEXT – Isang mahalagang bahagi ng
komunikasyon sa ating bansa.
 CODE SWITCHING – Pinaghalong Filipino at
Ingles sa isang pahayag.
DELL HATHAWAY HYMES – Isang mahusay
- Ayon kay Hymes, hindi sapat na matutuhan lang
ang mga tuntuning panggramatika.
--------------------------------------------------------------------------
KAKAYAHANG KOMUNIKATIBO
KAKAYAHANG GRAMATIKASL
LINGGUWISTIKO
DISKORSAL
KOMPONENT – Bumubuo sa isang bagay
KOMPONENET NG KAKAYAHANG LINGGUWISTIKO
 Sintaks
 Ortograpiya
 Leksikon
 PONOLOHIYA – Pag-aaral ng mga ponema.
Ponema – mga makabuluhang tunog. Hango sa
salitang phone: tunog at Eme: makabuluhan
DALAWANG URI NG PONEMA
- SEGMENTAL – Makahulugang tunog na
inirerepresenta ng simbolo at mga titik na
maaaring:
Katinig: p t k b d g m n h l r s w y at impit (saglit
na pagtigil sa paghinga) na tunog sa dulong
salita.
Patinig: a e i o u
Panlabi: m b
Panggipin: d n t
Pangilagid: l r
Pangngalangala: k g ng w
Pasutsot: h
MGA URI NG PONEMANG SEGMENTAL
malapatinig na w at y sa isang pantig.
- KLASTER O KAMBAL KATINIG – Magkasama ang
dalawang katinig sa isang pantig.
- PARES MINIMAL – Halos magkatunog ang
dalawang salita ngunit magkaiba ng kahulugan
- DIGRAPO – Dalawang magkasunod na katinig na
kumakatawan sa iisang tunog. Dito na
pumapasok ang mga hiram na tunog tulad ng h
- MALAYANG NAGPAPALITANG PONEMA –
Halimbawa: e – I (Lalake, lalaki), d – r
(marunong, madunong)
- SUPRASEGMENTAL - Tawag sa tunog na may
pagsaalang-alang sa katiyakan ng paraan ng
pagbigkas.
- 1. DIIN - Nagsasaad ng lakas o bigat ng isang
bahagi ng pantig ng salita.
- 2. TONO – Pagtaas-baba ng paraan ng pagbigay.
Halimbawa: Kumain ka na at kumain ka na?
- 3. ANTALA – Saglit na pagtigil sa pagsasalita.
Halimbawa: Ina Danganan, ang kasintahan ko. :
Janella, Ina Danganan, ang kasintahan ko.
 MORPOLOHIYA – Tumatalakay sa mga proseso
at alituntunin sa pagsasama-sama ng morpema
sa pagbubuo ng mga salita.
MORPEMA – kombinasyon ng mga ponema na
may kahulugan. Pinakamaliit na yunit ng salita.
KLASIPIKASYON NG MORPEMA
1. MORPEMANG PONEMA – Kung nagbabago
ang kahulugan dahil sa pagdadagdag ng
ponema (isang titik lamang). Halimbawa:
Doktor at Doktora.
2. MORPEMANG SALITANG UGAT – Mga
salitang payak na tinatawag ding malayang
morpema. Mga salitang ugat lamang at
hindi pa nalalapian.
3. DI MALAYANG MORPEMA –
- PANLAPING MAKANGALAN – Pagdagdag
ng panlapi upang maging Pangangalan ang
isang salita.
- PANLAPING MAKADIWA – Pagdagdag ng
panlapi upang maging pandiwa ang isang
salita
- PANLAPING MAKAURI – pagdagdag ng
panlapi upang maging pang-uri ang isang
salita.
- UNLAPI
- GITLAPI
- HULAPI
- KABILAAN – unahan at huli
- LAGUHAN – unahan, gitna, at hulihan
ALOMORPO NG MORPEMA – Kung paano
ang isang morpema ay nagbabago.
- PANG – Kapag kinakabit sa mga salitang
nagsisimula sa patinig, lalagyan ito ng
gitling. Halimbawa: Pang-alis
- PAM – Nagsisimula sa b at p. Halimbawa:
Pambata, Pampasok,
- PAN – Nagsisimula sa d l r s t. Halimbawa:
Pandilig
1. ASIMILASYON
ASIMILASYONG PARSYAL – Kapag ang
panlapi lamang ang nagbago. Halimbawa:
Pang + Bato = Pambato
ASIMILASYONG GANAP – May nagbago sa
panlapi at sa salitang ugat. Halimbawa:
Pang + Pasko = Pamasko
(Kapag klaster ang nasa salitang ugat hindi
maaring tanggalin tulad ng Pamprito)
2. PAGPAPALIT NG PONEMA – Ponemang
nagbabago
Halimbawa: D > R , H > N , O > U
3. METATESIS - Halimbawa: Luto + -in =
Linuto o Niluto
4. PAGKAKALTAS O DILUSYON – Pagkawala
ng isang ponema na bahagi ng salitang ugat.
5. REDUPLIKASYON – Pag-uulit sa unang
pantig sa salitang-ugat. Halimbawa:
Nakagagalit.
SINTAKS – Tumutukoy ito sap ag-aaral sa tamang
pagbuo ng pangungusap.
1. Tumira nang matagal sina Ramon sa
Amerika. (binibigyang diin ang pagtira
ng matagal nina Ramon sa Amerika)
2. Sa Amerika tumira nang matagal sina
Ramon. (Binibigyang dii nang pagtira
nina Ramon sa Amerika)
PANGUNGUSAP – Grupo ng mga salita na nagtataglay
ng isang buong diwa.
2 BAHAGI NG PANGUNGUSAP
- Paksa o Simuno – Pinag-uusapan sa
pangungusap.
- Panaguri – Nagbibigay turing sa paksa.
PREDIKATIBO – pangungusap na walang paksa.
Mga pangungusap na nagpapahayg ng diwa ng
pagkamayroon o kawalan.
SAMBITLANG PANAWAG – Mga sambitlang salitang
ipinantatawag sa tao.
PAUTOS – Pangungusap na nagsasaad na ipagawa ang
kilos.
PANGKALIKASAN – Nagpapahayag ng kalagayan ng
panahon.
PAMANAHON – Pangungusap na nagsasaad o
nagtatakda ng oras o panahon
PANAGOT SA MGA TANONG – Pagpapakita ng pagsang-
ayon, pagtutol o pag-aagam-agam.
PAGBATI – Pagpapakita ng paggalang at pagbati batay
sa nakaugalian. Ang salitang tuloy ay isang pagbati.
PADAMDAM – Pahayag na nagpapakita ng masidjhing
damdamin.
PATANONG – Nagpapahayag ng paghihintay sa
kasagutan.
2 AYOS NG PANGUNGUSAP
- KARANIWAN – Nauuna ang panaguri sa simuno
- DI – KARANIWAN – Nuuna ang paksa sa
panaguri.
URI NG
1. PAYAK – Isang sugnay na makapg-iisa. Isa o
dalawang simuno at isa o dalawang panaguri.
Halimbawa:
- Si ina ay magaling sumayaw at kumanta.
- Si Jeannina at Daniela ay magkapatid.
2. TAMBALAN – Dalawang sugnay na makapag-
iisa.
Halimbawa:
- Si Belen ay maglalaba at si Daniela ang
magsasampay.
3. HUGNAYAN – Isang sugnay na makapag-iisa at
isa o higit pang sugnay na di-makapag-iisa.
Halimbawa:
- S – SETTING AND SCENE – Saan ang pook ng pag-uusap
4. LANGKAPAN – Kayarian ng pangungusap kung
saan mayroong dalawang sugnay na makapag-
iisa at isang sugnay na di-makapag-iisa.
Halimbawa:
- Si Jose ay kumain ng tinapay at si Juan naman
ay uminon ng kape pagkatapos nilang
magtrabaho.
ORTOGRAPIYA – Tumutukoy sa wastong pagbabaybay
ng mga salita.
1. MGA GRAPEMA
- LETRA
- HINDI LETRA – mga kuwit, atbp.
2. TUNTUNIN SA PAGBABAYBAY
- PASALITANG PAGBABAYBAY – Paletra ang
pasalitang pagbaybay sa Filipino.
 Panatilihin ang orihinal na anyo ng mga salitang
mula sa ibang katutubong wika sa Pilipinas.
Halimbawa: “Vakul” (Ivatan) – Hindi dapat
palitan. “Hadja” – Hindi dapat palitan ang j ng y
 Sa pagbabaybay ng mga hiram na salita mula sa
mga banyagang wika, panatilihin ang orihinal
nitong anyo. Halimbawa: Pizza, French Fries
 Sa pagbabaybay ng mga salitang mula sa
Espanyol…. Halimbawa: Familia – Pamilya,
Maquina - Makina
 Sa pag-uulit ng salitang…. Halimbawa: Berde,
kape, libre, suwerte
 Sa pag-uulit ng salitang ugat na nagtatapos sa
patinig na o hindi ito pinapalitan ng letrang u.
Halimbawa: Ano-ano hindi Anu-ano.
 Kapag hinuhulapian ang huling pantig ng
salitang-ugat na nagtatapos sa e, ito ay nagiging
I at ang o ay u. Halimbawa: Atake > Atakihin
hindi Atakehin maliban sa Sine at Base
 Makabuluhan ang tunog na e at o kapag
inihahambing ang mga hiram na salita sa mga
katutubo o hiram na salita. Halimbawa: mesa >
misa, uso > oso, tela > tila
 Hindi pwedeng palitan ng l at e at o ng u.
Gamitin ang baybay…. Halimbawa: Babae >
babai, sampu > sampo
SPEAKING – DELL HYMES
o ugnayan? Kailan ito mangyayari?
P – PARTICIPANTS – Sino-sino ang kalahok sap ag-
uusap?
 Ugnayan ng mga tagapagsalita
 Pagkakakilanlang etniko at pagkakaloob sa
isang pangkat.
E – ENDS – Ano ang pakay, layunin, at inaasahang bunga
ng pag-uusap?
A – ACT SEQUENCE – Paano ang takbo o daloy ng pag-
uusap?
K – KEY – Ano ang tono ng pag-uusap? Seryoso ba o
pabiro?
 Pormalidad at impormalidad ng sitwasyon.
I – INSTRUMENTALITIES – Ano ang anyo ng pagsasalita?
 Kalagayan o Sitwasyon
 Layunin
 Kagustuhan ng mga taong
nakikipagkomunikasyon
 Kahandaan ng tumatanggap ng mensahe
N – NORMS – Ano ang paksa ng usapan?
G – GENRE – Ano ang istilo ng pagsasalita?
KAKAYAHANG

AYON SA AKLAT NI FANTINI

1. Ugnayan ng nag-uusap
2. Paksa
3. Lugar

AYON SA PAG-AARAL NI DUA

 Hindi lubos na nauunawaan ng nagsasalita ang

kanyang intensiyon.
 Hindi maipahayag nang maayos ng nagsasalita
ang kanyang intensiyon.
 Pinipili ng nagsasalitang huwag na lang sabihin
ang kanyang intensiyon dahil sa iba’t ibang
kadahilanan.
 Hindi narinig at hindi naunawaan.
 Hindi gaanong narinig at hindi gaanong
naunawaan.
 Mali ang pagkakarinig at mali rin ang
pagkakaunawa.
 Narinig at naunawaan.

DI-BERBAL NA KOMUNIKASYON

PICTICS – Pag-aaral sa ekspresiyon ng ating mukha.

OCULESIS – Paggalaw ng mata.

VOCALICS – Pagtaas at pagbaba ng tono ng boses.

HAPTICS – Paghawak o pandama.

PROXEMICS – Espasyo

CHRONEMICS – Oras

IONICS – Kulay o kasuotan

 KAKAYAHANG ISTRATEDYIK – kakayahan

ng isang tao na makapagpahayag gamit ang
di berbal na komunikasyon.
 KAKAYAHANG PRAGMATIK – kakayahang
umunawa sa sinasabi at hindi sinasabi ng
taong kausap natin.

Sitwasyong panwika

Magpokus sa komunikasyon

Kakayahang gramatikal: ponema

Kakayahang diskorsal: uri ng tayutay

Uri ng komunikasyon: berbal at di berbal

Ibat’s ibang pag-aaral ng di berbal