Ang Panulaan ng mga Kastila
Dahil sa angking kagandahan at kayamanan
ng Pilipinas, hindi makakaila na maraming mga
dayuhan ang naghangad na ito ay masakop. Sa
kasaysayan ng Pilipinas, iba't ibang klase ng
mga dayuhan ang sumakop sa bansa na
nagdala ng pagbabago sa kultura ng ating mga
ninuno. Ang impluwensyang ito ay makikita sa
ating mga pananamit, pananalta, gawain,
tradisyon, alpabeto, pagkain, at maraming pang
iba. Kahit sa panitikan, lutang na lutang ang
mga impluwensyang ito hanggang sa
kasalukuyan.
Ang Panahon ng Kastila
A. Ang Pananakop ng mga Kastila
Ang mga Kastila ang maituturing na
pinakamatagal na mananakop sa Pilipinas.
Halos mahigit sa tatlong daang taon ang
kanilang pananatili sa bansa kaya hindi kataka-
taka na marami silang naging impluwensya sa
ating mga Pilipino. Layunin nila sa kanilang
pananakop ang mga sumusunod:
Ipalaganap ang pananampalatayang
Kristiyanismo at Katolisismo.
Ang kanilang pagpapayaman na
karaniwang dahilan ng pananalakay ng mga
bansang nagmula sa kanluran.
Ang pagpapalakas ng kanilang
kapangyarihan.
B. Ang Impluwensyang ng mga Kastila sa
Awit Mga halimbawa na sumulat rin:
panitikang Pilipino
ng papuri, luwalhati, 1. Don Luis Guian (1750)
Dahil sa matagal na pananakop ng mga kastila
sa bansa, malaki ang naging impluwensya nito
sa Panitikang Pilipino
Napalitan ng Alpabetong Romano ang
Alibata.
Pagkakalathala ng Doctrina Cristiana na
naging saligan ng gawaing panrelihiyon sa
bansa.
Naging bahagi ng panitikang Pilipino ang
mga alamat ng Europe at mga tradisyong
European gaya ng korido, awi, moro-moro,
at iba pa.
Pagpapalimbag ng iba't ibang aklat
pambalarila sa wikang Pilipino.
Ang paggamit sa mga paksang
panrelihiyon.
Naging bahagi ng wikang Filipino ang
maraming wikang Kastila
C. Ang Panulaan sa panahon ng mga
Kastila
Isa sa mga layunin ng mga kastila ay ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo at
Katolisismo sa bansa. Sa kanilang pagdating sa
bansa, nalaman nila na ang mga katutubo ay
may wika nang ginagamit sa
pakikipagtalastasan. Sinikap nilang pag-aralan
ang wika ng mga katutubo upang maging
masali sa kanila ang pakikipag-usap Bagama't
nahirapan sila sa gawaing ito, nakuha naman
nilang mapagtagumpayan ito at nabasa nila ang
panitikan ng mga katutubo na nakasulat sa mga
dahon, kahoy, buho at iba pang kagamitan.
Sinira nila ang mga ito sa pamamagitan ng
pagsusunog at pagpapaanod sa ilog. Ang
tanging nanatiling panitikan na hindi nasira ay
ang mga panitikang nagpasalin-salin sa bibig
ng mga Pilipino. Kabilang sa mga ito ang ma
bugtong, kasabihan, salawikain, sawikain,
palaisipan, bulong at iba pa.
Nagsimulag magbagong-bihis ang panulaang
Pilipino ng mga katutubo. Nagsimulang
magsulat ng mga tula ang mga ladino na
nagsusulat gamit ang dalawang wika. Nagsulat
ang mga prayle ng mga tula na nakapagtungkol
sa paniniwalang Kristiyano at napalitan ang
mga paksang pagkapaligiran. Naging magaan
ang pag-unawa ng mga tula sapagkat nawala
ang talinghaga. Hindir rin nakaligtas sa
pagbabago ang mga letrang ginamit sa
pagsulat.
Maging ang haba ng tula ay nagbagong-bihis
din. Ang dating dadalawahing taludtod ay
naging tatatluhin, aapatin, at minsan ay
lilimahin. Noong una ay hindi nakitaan ng
interes sa pagsulat ang mga Pilipino kaya
matagal na nabalam ang pagsulat ng tula. Noon
lamang 1610 nagsimula ang interes ng mga
Tagalog na sumulat ng ganitog uri ng tula.
Doctrina Cristiana
Karamihan sa mga tula ay dalit o dasal na
karaniwang nakabatay sa Doctrina Cristiana.
Ang Doctrina Cristiana ang kauna-unahang
aklat na nalimbag sa Pilipinas noong 1593 sa
pamamagitan ng silograpiko. Isinulat ito nina
Padre Juan de Plasencia O.P. at Padre
Domingo de Nieve O.P.
Naglalaman ang Doctrina Cristiana ng mga
sumusunod:
Pater Noster
El Ave Maria (Aba Ginoong Maria)
El Credo (Sumasampalataya)
La Salve Regina de la Fe (Mga Artikulo ng
Sampalataya)
Los Mandamientos de la Ley Dios (Ang
Sampung Utos ng Diyos)
Los Mandamientos de la Santa Maria
Iglesia (Ang Limang Utos ng Simbahan)
Los Sacramentos de la Santa Madre Iglesia
(Pitong Sakramento ng Simbahan)
Los Pecados Mortales (Ang Pitong
Kasalanan)
Las Obra de Misericordia (Ang Labing-Apat
na Gawang Pagkawanggawa)
La Confesion (Pangungumpisal)
Catesismo (Katesismo)
D. Ang Ilang manunulat ng Tula sa
panahon ng Kastila
Noong magkaroon ng interes ang mga Pilipino
sa pagsulat ng mga tula sa panahong ito,
marami sa kanila ang sumulat ng mga berso sa
wikang Tagalog, Kastila, at maging sa
bernakular. Makikita sa loob ng mga kahon ang
ilang sa mga makatana at ang bahagi ng
kanilang mga isinulat na berso.
Fernando Bagongbanta
Tomas Pinpin
Pedro Suarez Osario
E. Ang mga Berso/Tula na naisulat sa
panahon ng kastila
Nanlamig ang maaalab na pagsulat ng tula sa
Pilipinas noong 1605, ngunit muli itong
nanumbalik noong 1800 nang maisulat ang
limang uri ng panulaang panrelihiyon.
Talindaw at Pabinian
Ang Talindaw ay isang katutubong berso o tula
na inaawit ng isang lider sa isang seremonya.
Ginagawa ito kaugnay sa pagnonobena o
siyam na araw na debosyon. Ang Pabinian
naman ay isang sagutang paawit. Bilang
halimbawa, makikita sa ibaba ang ilang berso
na dinarasal ng siyan na araw na sunod-sunod
tungkol sa Mahal na Birheng Lourdes
Dalit o Pangatlong
Dalit ang tawag sa awit
kaligayahan, o pasasalamat. Awit na inaalay sa
Diyos. Nagpapakita o nagpapahayag ng
pagdakila at pagsamba. Isang katutubong anyo
ng tula na binubuo ng walong pantig. Ito ay may
apat na saknong at may isahang tugma.
Awit at Buhay
Ang Awit ay nahahawig sa imno at mga
bersong panrelihiyon. Ang ilan sa mga sikat na
awit ay ang "Awit ni San Alejo de Confesor" ni
Pari Alejo del Pilar - "Awit ni san Raymundo de
Penafort" ni Pari Raymundo de Penafort
Serapio. Ang Buhay ay pinahabang
talambuhay na nasusulat din sa berso.
Isinsasalaysay sa mga ito ang ilang mga
santong European at ng mahalagang tauhnag
mababsa sa Matanda at Bagong Tipan.
PInapahalagahan ng mga Pilipino ang mga
buhay ng Santo kata may mga Pilipino na
nagsisulat ng mga berso (Nemesio Magboo,
Cleto R. Ignacio, Pablo Tecson, Roman de los
Angeles, Simplicio Flores, at Padre Arenas).
Pasion/Pasyon
Ang Pasyon ay sa sa mga akdang
pangrelihiyon. Isinasaad ang buhay ni
Hesukristo. Halos lahat ng pasyon ay may
limang taludtod ang bawat saknong. Bawat
saknong at mat walong pantig na may
magkakatulad ang tunog. Kauna-unahang
pasyon ay isinulat at iniawit sa Tagalog ni Pari
Gaspar Aquino de Belen na taga Rosario,
Batangas. Inilambag sa Maynila noong 1704
matapos pahinyulutan ni Pari Antonio del
Pueblo. Tinggap ng mga Pilipino na kung kaya
naganyak ang iba na sumulat din sa pasyon
2. Pari Mariano Pilapil ng Tondo (1814)
3. Pari Aniceto de la Merced ng Bulacan
(1856-1858)
4. Leona de los Reyes na sumulat sa pasyon
na Ilokano
5. Felix Galura at Cornelio A. Palaban Biron
na sumulat naman ng pasyon sa
Kapampangan
 Ang Panulaan ng mga Kastila
Awit at Korido Kung sino matapatan, siya ang tatanungin ng
Ang Korido ay isang tula na binubuo ng walong dalaga ng mga talinghaga Kapag nasagit ng
pantig ang bawat taludtod. Apat na taludtod ang binata, ihahandog niya ang singsing sa dalaga.
bawat saknong. Karaniwang binibigkas nnag Nakabatay sa alamat tungkol sa singsing na
mabilis sa kumpas ng martsa. anihulog ng isang dalaga sa dagat. Hinamon
niya ang sinumang binata na may gusto
Halimbawa: sakanya na sisirin at kunin ang singsing. Kung
1. Ibong Adarna sino ang magtagumpay, siya ang pakaksalan.
2. Don Juan Tinoso
3. Mariang Kalabasa Sa Pagtatanghal ng Duplo
4. Ang Haring Patay Ang Duplo ay isang paligsahan sa pagtula.
5. Mariang Alimango Kailangang maipakita ng mga tukutula ang
6. Bernardo Caprio ni Jose de la Cruz galing sa pagbigkas at pangangatwiran.
Nakahango sa Bibliya, salawikain, at mga
Ang Awit ay may labindalawang pantig ang kasabihan
bawat taludtod. Inaawit nang bagala sa saliw ng
gitara o bandurya.

Halimbawa:
1. Florante at Laura ni Francisco Baltazar
2. Buhay ni Segismundo ni Eulogio Juan de
Tandiona

Ang mga Bersong Sadyang Isinulay para

sa Pagtatanghal
May mga tulang isinulat noong panahon ng
Kastila upang magamit sa mga pagtatanghal.
Kabilang sa mga ito ang mga tulang ginagamit
sa Moro-moro, Karagatan, at Duplo.

Sa Pagtatanghal ng Moro-Moro
Ang nilalaman ng mga berso ay ang
pagpapaalala sa kabutihan ng relihiyong
Kristiyanismo. Karaniwang itinatanghal sa pista
ng bayan o nayon.

Sa Pagtatanghal ng Karagatan
Ito ay isang laro sa patulang paraan.
Sinsismulan sa pagtutula ng matanda.
Pagkatapos, isang tabo na may tandang puti
ang palikutin sa mga binata.