BATAAN HEROES COLLEGE

Balanga City, Bataan

GENERAL EDUCATION

PAGSASALING-WIKA
GEE 101

MODYUL 1:
KASAYSAYSAN NG
PAGSASALING-WIKA (Pandaigdig)

Inihanda ni: Kate Rina B. Corachea

Antonette V. Tabungar
 Reserbado ang lahat ng karapatan. Alinmang bahagi ng modyul na ito ay hindi maaaring
kopyahin o isulat sa anumang anyo maging ito ay ipalimbag, mimyograp o makinilyado nang walang
pahintulot ng tagapaglathala o ng may akda.
B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 2 | 17
Oryentasyon sa Kurso
Sa Mag-aaral:

Mabuhay! Maligayang pagdating sa kursong Pagsasaling-wika

.

Ang asignaturang ito ay naglalaman ng mga kawili-wili at mahahalagang aralin na makatutulong

sa iyo upang maunawaan ang kahulugan, kasaysayan, kalikasan ng pagsasalin-wika at matamo ang
kasanayan sa pagsasalin.

Bilang mag-aaral na may kamalayan sa bansa, mahalagang maintindihan kung paanong ang ating
pang araw-araw na gawi ay nagkakaroon ng implikasyon sa kasanayan sa pagsasalin at pag-unawa ng
mga ideya. Mabubuksan rin sa araling ito ang iyong puso upang higit na mapahalagahan ang ating
sariling wika at maunawaan ang kahalagahan ng karunungan sa pagsasalin sa pag-unawa ng nilalaman
ng mga teksto.

Impormasyon sa Kurso
Pamagat ng Kurso : Pagsasaling-wika
Programa : Kolehiyo
Kowd ng Kurso : GEE101
Bilang ng Yunit : 3 na Yunit
Mga Kinakailangan (Pre-requisite/s): -

Impormasyon ng Guro
Pangalan : Antonette V. Tabungar
Detalye sa Pakikipag-ugnayan:
Teleponong Selyular : 09122146532
Adres ng E-mail : tabungarantonette1997@heroes1979.edu.ph

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 3 | 17
Deskripsyon ng Kurso:

Sumasaklaw ang kursong ito sap ag-aaral ng mga teoya, simulain at teknik sa pagsasalin ng mga
tekstong literari at di literari. Layunin nitong mapalutang ang kaisipan na ang Filipino ay isang unikong
wika na may kakanyahang naiiba sa ibang wika. Magkaroon ang mambabasa ng pandaigdig na pananaw
sa larangan ng pagsasaling-wika. Malikhaing paggamit ng wika sa proseso ng pagsasalin upang mapag-
ibayo ang pag-unlad ng wika

Inaasahang sa katapusan ng semestre, ang mga mag-aaral ay:

1. Matalakay nang higit na masusi ang kasaysayan ng pagsasaling-wika sa daigdig;
2. Maunawaan ang iba’t-ibang masasalimuot na depinisyon sa larangan ng pagsasaling-wika;
3. Malinawan ang iba’t ibang sinulain ng pagsasaling-wika na kalimitang nagkakasalungatan;
4. Maayos ang pagsasalin bilang sining;
5. Napahahalagahan ang mga salin ng iba’t-ibang akda o genre; at
6. Makapili at makapaghanay ng mga salitang kinakailangan sa pagbuo ng pangkalahatang bias
at angkop na himig ng pagsasalin.

Iskedyul ng Kurso

Linggo Paksa

Linggo 1 Oryentasyon sa Kurso at Ilang Panimula

Linggo 2 Kasaysayan ng Pagsasaling-Wika (Pandaigdig)

Linggo 3 Kasaysayan ng Pagsasaling Wika (Pilipinas

Linggo 4 Pagsasaling-Wika: Sining o Agham

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 4 | 17
Linggo 5 Mga Simulain sa Pagsasaling-wika

Linggo 6 Ilang Batayang konsepto at Kaalaman sa Filipino at Pagsasaling-wika

Linggo 7 Pagsasalin ng Poesya o Tula

Pagsasalin ng ng Prosa o Tuluyan
Linggo 8 Pagsubok o Pag-ebalweyt sa salin

Sanggunian

Santiago, Alfonso O. 2003. Sining ng Pagsasaling-wika.QC Rex Printing Company Inc.

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 5 | 17
Aralin 1: Kasaysayan ng Pagsasaling-wika Pandaigdigan

I. PAGTALAKAY

Ang pagsasaling-wika sa simula pa lamang ay naging isang kasanayang kritikal na iilan lamang
ang nakapagsasagawa sa mabisang paraan. Sa araling ito ay tatalakayin natin ang kinilalang tagapagsalin
ng iba’t-ibang teksto sa pandaig-digang kasaysayan.

Andronicus

Kinilala siya bilang unang tagasalin sa Europa. Isinalin niya nang patula sa wikang latin ang
“Odyssey” ni Homer na orihinal na nakasulat sa wikang Griyego noong 240 B.C.

Naevius at Ennius

Nakilala sila dahil sa kanilang salin ng dulang griyego tungo sa latin. Ilan sa isinalin nila ay ang
mga likhang obra ni Eurides.

Wikang griyego ang prinsipal na daluyan ng ibat-ibang karunungan sa panahong ito kung kaya’t
masasabi na ang pagsasaling-wika ay nakatulong sa pagpapa-unlad ng kanilang bansa (Europa).

Noong ika-dalawa hanggang ika-labing siyam na siglo, naging mabilis ang pag-angat ng bansang
arabia mula sa kamang-mangan dahil sa pagsasalin ng mga akdang nakasulat sa wikang grieygo patungo
sa kanilang wika.

Eskolar ng Syria

Ang mga Eskolar ng Syria ay nagtungo sa Baghdad (Kapital ng Iraq) upang doon ay magsalin sa
wikang Arabic ng mga akda na isinulat nina Aristotle, Plato, Galen, Hippocrates at iba pang mga pantas.
Nakilala ang Baghdad bilang paaralan ng pagsasalin. Ngunit dumating rin ang panahon na nabaling ang
atensiyon ng mga eskolar sa sa ibang bagay na intelektuwal gaya ng mga artikulong pampilosopiya.

Pagkaraan ng tatlong siglo, ang Baghdad ay nalihis na sa landas ng pagsasalin kung kaya’t ang
sentro ng karununga ay nalipat sa Toledo. Sa panahong ito ay naging tanyag sa larangan ng pagsasalin
sina Adelard at Retines.

Adelard. Isinalin niya sa wikag Latin ang mga isinulat ni Euclid mula sa wikang Arabic.

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 6 | 17
Retines. Isinalin niya ang Koran sa wikang latin noong 1141 na orihnal na nakasulat sa wikang Arabic.

Noong 1200AD umabot na rin sa Toledo ang mga orihinal na teksto ng mga literaturang
nakasulat sa Wikang Griyego. Dahil dito, lumabas ang tinaguriang pinakadakilang salin ng “Liber
Gestorum Barlaam et Josapat” na orihinal na nakasulat sa wikang Griyego at isinalin sa wikang Arabic

Ayon kay Savory, ang panahong 1200AD ay ang pinakataluktok ng pagsasalin-wika at dito na
rin nag-umpisa ang pagsasalin ng Bibliya.

Jacques Amyot

Kinilala siya bilang prinsipe ng pagsasaling-wika sa Europa. Isinalin niya sa wikang Aleman ang
akdang “Lives of Famous Greek and Romans” noong 1559. Mula sa salin ni Amyot ay nakalikha ng
sariling salin sa wikang ingles si Sir Thomas North at tinagurian itong pinadakilang salin nito sa
Inglatera.

John Bourchier

Kilalang tagapagsalin sa Inglatera sa panahong 1467- 1553. Ang kilalang salin ni Bourchier ay
ang kaniyang salin sa wikang Aleman ng “Chronicles” ni Froissart.

Ang pagsasaling-wika sa Inglatera ay sumibol sa panahon ni Elizabeth I at umabot ito sa

pinakataluktok noong panahon ni Elizabeth II. Maraming mga salin ang naging tanyag sa Inglatera sa
panahon ni Elizabeth II, tulad na lamang ng mga nailathalang salin ni George Champan sa mga akdang
naisulat ni Homer. Bukod pa rito nakilala rin ang mga sumusunod na salin; noong 1603 isinalin ni John
Florio ang “Essays” ni Montaigne at noong 1612 isinalin ni Thomas Shelton ang “Don Quivote”.

Noong 1792, sa aklat na “Essay on the Principles of Translation” ni Alexandre Tyler, binigyang diin
niya ang tatlong panuntunan sa pagsasaling-wika. Ang mga ay;

1. Ang isang salin ay kailangang katulad na katulad ang diwa o mensahe ng orihinal;
2. Ang estilo at paraan ng pagkakasulat ay kailangang katulad sa orihinal; at
3. Kailangang maging madulas ang salin o magaan itong basahin.

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 7 | 17
II. GAWAIN

Panuto: Pumili ng tatlo mula sa mga taong nagkaroong ambag sa larangan ng pagsasaling-wika.
Saliksikin ang ilan pang kanilang ambag sa larangan ng pagsasalin at ibahagi ito sa pamamagitan ng
pagsasalaysay (3-5 pangungusap). Gamitin bilang gabay ang pamantayan sa pagbuo ng salasay.

Pamantayan:

 Nilalaman (kabuluhan) 10 Puntos- Lubhang mahusay

 Kaisahan(Direksyon) 7 Puntos – Mahusay

 Kredibilidad (source) 4 Puntos- Kailangan Paunlarin

1
Pangalan: _________________________________________

____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________

Pangalan: _________________________________________

____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 8 | 17
3

Pangalan: _________________________________________

____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________

Aralin 2: Ang Pagsasalin ng Bibliya

I. PAGTALAKAY

Ang Orihinal na manuskrito o teksto ng Bibliya ay sinasabing wala na. Ang Biblya ay orihinal na
nakasulat sa wikang Aramaic ng Ebreo. Mula rito ay nagkaroon ng iba’t ibang salin ang Biblya na
nagaganap magpasahanggang sa kasalukuyan.

Origen. Siya ang unang nagsalin ng Bibliya mula sa wikang Aramaic patungo sa Wikang Griyego. Ang
kaniyang salin ay nakilala sa tawag na “Septuagint”.

Marami ang nagtangkang magsalin ng Bibliya pagkaraang lumabas ang salin ni Origen, ngunit may
tatlong nangibabaw mula sa mga ito at itinuring na pinakadakillang salin.

 Salin ni St. Jerome sa wikang Latin

 Salin ni Martin Luther sa wikang Aleman
 Salin ni Haring James sa wikang Ingles-Inglatera

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 9 | 17
Subalit ang pinakaunang salin ng Bibliya mula sa wikang Latin patungo sa wikang Inles ay isinagawa ni
John Wycliffe. Tinawag itong Douai Bible, na siyang unang salin ng Bibliya ng Katoliko Romano.

Narito pa ang siklo ng pagsasalin na tumatak din sa kasaysayan ng pagsasalin ng Bibliya.

Tinangka niyang isalin ang Bibliya mula sa wikang Griyego patungo sa Ingles
William Tyndale
ngunit hindi niya ito natapos. Naging inspirasyon niya si Erasmus Desidereus
na isa ring kilalang tapagsalin.

Ipinagpatuloy niya ang salin ni Tyndale noong 1587. Bukod sa kanyang

John Rogers
pangalan kilala rin siya bilang Thomas Matthew.

Mula sa salin ni Rogers ay lumikha rin ng salin si Taverner noong 1539. Ang
Richard kanyang salin ay tinaguriang “Most Sacred Bible of Holy Scripture” o
Taverner (1539)
“Taverner’s Bible”

Mula sa salin ni Taverner ay lumikha rin ng salin si Coverdale at tinawag itong

Myles Coverdale
“Great Bible”

Mula sa maraming saling pinagdaanan ng Bibliya tatlo mula sa mga ito ang higit na kinilala at ginagamit
sa kasalukuyang pagpapalaganap ng paniniwala sa relihiyon. Ito ay ang mga sumusunod;

 Geneva Bible – ito ay salin ng Biblya nina William Whittingham at John Knox at
nailathala ito noong 1560. Kilala rin ito sa tawag na “Breeches Bible”.

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 10 | 17
  Authorized Version – Ito ay saling bersyon ni Haring James. Naging panuntunan ito ng
ilang salin dahil sa pagiging tapat nito sa orihinal. Kilala rin ang salin na ito bilang New
King James Version o NKJV.
 The New English Bible – Ito ang pinakahuling salin sa kasalukuyan at inilimbag ito ng
Oxford University noong 1970.

Sa dinami-rami ng salin ng Bibliya, patuloy parin ang isinasagawang pagsasalin nito. Ngunit bakit hindi
natatapos ang pagsasalin nito? Ito ay dahil;

1. Marami nang mga natutuklasan ang mga arkeologo na naiiba sa diwang nasaad sa maraming
bahagi ng unang salin;
2. Naging marubdob ang naging pag-aaral sa lingguwistika at ito an naging daan upang bigyang
linaw ang maraming malabong bahagi ng Bibliya.
3. Hindi lubusang maunawaan ang sinaunang wikang ginamit sa klasikang English Bible na
nagdudulot ng iba’t-ibang diwa na naipahahatid nito sa nagsasalin.

II. GAWAIN

Panuto: Maglahad ng iyong ideya o opinion hinggil sa mga isinagawang pagsasalin sa Biblya. Ilahad
ang iyong bukas na saloobin sa tungkol sa naging pagsasalin ng Biblya sa dalawang talata na may
hindi bababa sa limang pangungusap ang bawat isa.

Pamantayan:

 Nilalaman (kabuluhan) 15 Puntos- Lubhang mahusay

 Kaisahan(Direksyon) 10 Puntos – Mahusay

5- Kailangan Paunlarin

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 11 | 17
Isulat ang iyong saloobin sa espasyong nakalaan. Maging kritikal sa pagbabahagi ng iyong
opinyon hinggil sa paksa.

_________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

_________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 12 | 17
Aralin 3: Pananaw sa Pagsasalin ng mga Akdang Klasika

I. PAGTALAKAY

Ang kinasanayang pagkakalathala ng mga akdang klasika ay orihinal na nakasulat sa wikang Griyego at
Latin. Sa kabi-kabilang salin ng mga ito, nagsulputan din ang iba’t-ibang pananaw hinggil sa pagsasalin
ng mga ganitong uri ng akda.

Ayon kay Virginia Woolf, ang alinmang salin ay hindi makapapantay sa orihinal sapagkat ang
wikang griyego ay wikang maugnayin, mabisa, tiyak at waring may aliw-iw na nakaiigayang pakinggan.
Ang pagkakaiba-iba ng salin ay dahil na rin sa dalawang grupo ng tagasalin na tinatawag na Hellenizers
(makaluma) at Modernizers (makabago). Ang layunin ng mga Hellenizers ay maging matapat sa
pagsasalin at mapanatili ang orihinal na diwa ng akda.

Ayon naman kay Robert Browning, kinakailangang maging literal hanggat maar ang tagasalin
maliban na lamang kung ang pagiging literal ay lalabag sa kalikasan ng wikang pinagsasalinan.

Sa paniniwala ni Robert Bridges na higit na mahalaga ang istilo ng awtor sa pagsasalin.

Naging pareho naman ang naging pananaw nina Samuel Butler at Edward Fitzgerald, ang mga
akdang klasika ay dapat isalin ng may natural na daloy ng mga salita, madaling basahin at unawain.

Sa isinagawang pagsasalin ni F.W Newman ng mga akda ni Homer ay pinilit niyang mapanatili
ang kakanyahang orihinal dahil naniniwala siya na kailangang hindi makaligtaan ng isang mambabasa
na ang akdang binabasa ay isa lamang salin at hindi ang orihinal.

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 13 | 17
 Ayon kay C. Day Lewis sa kanyang pagsasalin ng “Aeneid” ni Virgil (pinakapopular sa
panulaang Latin) sa wikang Ingles, upang makuha ng tagasalin ang tono at damdamin ng isang akda ay
kinakailangang magkaroon ng ispirtuwal na ugnayang ang awtor at ang tagapagsalin.

Machine Translator

Ito ay tumutukoy sa isang portal na magiging tagasalin sa halip na manwal ang gagawing pagsasalin.
Hindi pa tuluyang nakabubuo ng perpektong machine translator sa kasalukuyan dahil sa mga sumusunod
na dahilan;

1. Hindi maisalin ng wasto ang mga idyoma;

2. Magkakaiba ang estruktura ng mga pangungusap at pahayag;
3. Maraming kahulugan ang mga salita.
4. Isinasaalang-alang ang guguling oras sa post-editing at pre-editing

II. GAWAIN

Panuto: Ibigay ang iyong sariling pananaw hinggil sa pagsasalin ng akdang klasika. Pumili mula sa
mga tinalakay na pananaw ng kilalang mga tagasalin at ipaliwanag ang iyong paninindigan sa
pananaw na ito.

Pamantayan: 15 Puntos- Lubhang mahusay

 Nilalaman (Punto) 10 Puntos – Mahusay

 Kaugnayan 5- Kailangan Paunlarin
 Pagkakalahad

__________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 14 | 17
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
PAGSASANAY BLG.1

Modyul 1

Pangalan: _________________________________________________ Seksyon:_____________

A. Panuto: Tukuyin ang binibigyang kahulugan o pagkakakilanlan sa bawat bilang.

________________1. Taon kung kailan isinalin ni Retines ang Koran sa wikang Latin.

________________2. Isinalin niya sa wikang Latin ang mga akdang isinulat ni Euclid.

________________3. Ito ang itinuturing na wika ng karunungan sa unang panahon ng pagsasalin.

________________4. Ayon sa kanya ang taluktok ng pagsasalin ay simula rin pagsasalin ng Bibliya.

________________5. Pinakatultok ng pagsasalin sa Inglatera.

________________6. Ang kaniyang salin ang naging basehan ni Sir Thomas North sa pagsasalin ng

Lives of Famous Greek and Romans.

________________7. Siya ang kinilalang unang tagasalin sa Europa.

________________8. Grupo ng tagasalin na nagpasimula ng pagsasalin sa Baghdad.

________________9. Panahon kung kailan umabot sa Toledo ang karunungan ng pagsasaling-wika.

________________10. Isinalin niya sa wikang Latin ang akdang Odyssey ni Homer na orihinal na

nakasulat sa wikang Griyego.

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 15 | 17
 B. Panuto: Piliin mula sa Hanay A ang kapares o katambal nito sa Hanay B. Isulat ang sagot sa
patlang bago ang bilang.

HANAY A HANAY B

A. Most Sacred Bible of Holy Scripture

_________1. Myles Coverdale B. Geneva Bible

_________2. Origen C. Martin Luther
_________3. John Wycliffe
D. Thomas Matthew
_________4. Richard Taverner
E. Authorized Version
_________5. Wika ng unang manuskrito
ng Bibliya F. Douai Bible
_________6. John Rogers
G. Septuagint
_________7. Whittingham at Knox
H. The new English bible
_________8. Dakilang salin sa Aleman
I. Great Bible
_________9. Pinakahuling salin ng
Bibliya J. Latin
_________10. Pinakatapat na salin
K. Griyego

L. Aramaic

C. Panuto: Magtala ng Limang dahilan nang hindi pagkakalikha ng perpektong machine

translator.Buoin ang pahayag gamit ang sariling pangungusap. (2puntos bawat isa)

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 16 | 17
1. ___________________________________________________________________________
2. ___________________________________________________________________________
3. ___________________________________________________________________________
4. ___________________________________________________________________________
5. ___________________________________________________________________________

B H C _ P A G S A S A L I N G W I K A _ M O D Y U L 1 P a g e 17 | 17