Istranded

ni: Neil Ambion

Dobleng dagok naman ang nararanasan ng OFWs na istranded sa National
Capital Region mula nang ipatupad ang enhanced community quarantine (ECQ).
Bukod pa kasi sa libu-libo nang narepatriate na OFWs mula sa iba’t ibang bansa
na istranded ngayon sa quarantine facilities, mahigit 30,000 pang istranded sa
Kamaynilaan na seafarers at land-based OFWs na nagsasanay o nag-aayos pa lang
ng papeles at mga kontrata nang abutan ng ECQ. Daing nila, hindi na nga sila
makapagtrabaho, wala pa silang natatanggap na tulong mula sa gobyerno. Hindi
kasi kasama sa prayoridad na bigyang ayuda ang mga gaya nilang hindi pa
nakakaalis o paalis pa lang. Dahil mga OFWs, hindi rin isinasama ang pamilya nila
sa Social Amelioration Program (SAP) ng Department of Social Welfare and
Development (DSWD). Kuwento ng seaman na si Jevy Garsilva, isa sa libo-libong
nag-aplay para sa AKAP, naka-ilang balik na sila sa OWWA para humingi ng
tulong. Nilalakad lang nila mula sa boarding house sa Maynilapapunta sa
tanggapan ng ahensiya sa Pasay pero ipinapasa lang sila sa Maritime Industry
Authority (Marina) na ipapasa lang din sila sa kani-kanilang manning agency.
“Pagpunta namin sa OWWA ituturo kami sa Marina tapos sasabihing hindi
mandatory (ang pagbigay ng tulong), kasi wala pang badyet. Nasaan ’yung pondo
namin? Ang tulong kailangan namin ngayon, hindi pagkatapos pa ng lockdown,”
ani Jevy. Lampas isang buwan nang stranded si Jevy sa Maynila. Kakatapos niya
lang magsanay dito at pasampa na sana ng barko nang abutan ng lockdown. Dahil
hindi nakaalis, problema niya ngayon kung saan kukuha ng panggastos sa araw-
araw at ang ipapadala sa pamilya sa probinsiya na hindi rin makapaghanap-buhay
dahil sa ECQ. Ang naipon niya kasi, naubos na sa training at pagaayos ng mga
papeles. “Buti yung mga nakaalis, kahit papaano may maiuuwi pa. Eh, paano
naman kaming mga istranded? Dapat bigyan din kaming prayoridad,” giit ni Jevy.

Pagsasanay bilang 2
Basahin ang tekstongpinamagatang “Community Pantry sa Pilipinas, Muling
Bumuhay sa Bayanihan sa Gitna ng Pandemya” na akda ni Edinel Magtibay ng
Pinoy weekly noong Abril 20, 2021.
Panuto: Bumuo ng maikling reaksyong papel para sa tekstong iyong binasa.
Gamitin ang mga gabay na tanong sa pagbuo ng reaksyon. Alalahanin ang
tinalakay na sanligan sa pagsulat ng akademikong papel at paggaamit ng iba’t
ibang uri ng teksto sa pagbuo ng suliranin. Isulat ang reaksyong papel sa iyong
kuwaderno.
  Ano-anong katanungan ang lumitaw sa aking binasa?
 Anong kaisipan o damdamin ang napukaw sa akin habang binabasa ang
teksto?
 Kawili-wili ba ito para sa akin?
 Naniniwala, sumasang-ayon, o nahikayat ba ako sa layunin ng teksto?
 Paano ko maiuugnay sa aking sarili ang mga kaisipan o damdaming ito?
 Paano sinalamin ng paksa o tema ng teksto ang lipunan o kasalukuyang
mga
pangyayari?

Community Pantry sa Pilipinas, Muling Bumuhay sa

Bayanihan sa Gitna ng Pandemya
ni: Edinel Magtibay
"Magbigay ayon sa kakayahan. Kumuha batay sa pangangailangan" 

Yan ang panawagan na pumukaw sa maraming mamamayan sa iba't ibang bahagi

ng Pilipinas. 

Hindi man bago ang konsepto ng Community Pantry, pero nagkakaroon ito ng mas
malalim na kabuluhan para sa mga Pilipino ngayong panahon ng pandemya.
Nangingibabaw ang pagtulong at pagbibigay sa kapwa sa panahon ng
pangangailangan. 

Si Ana Patricia Non na nagsimula ng community pantry sa Maginhawa, nagulat sa

lawak at bilis ng pagkilos ng mga komunidad para tumulong.

Ngayon, sumunod na rin sa paglalagay ng community pantry ang iba't ibang

Barangay, bayan at mga syudad mula Luzon, Visayas at Mindanao. 

Sari-saring gulay, canned goods, noodles, bigas at mga pagkain na madaling lutuin
ang karaniwang dinadala ng mga nagdodonate. Malaking tulong ito lalo na para sa
mga kababayan na nawalan ng trabaho dahil sa magkakasunod na lockdown. 

Pero ikinagulat ng mga volunteers at nagmamagandang loob ang pagpapatigil sa

ipinapatayong community pantry dahil sa Red-Tagging.

Sa post ni Ana Patricia Non, hindi nila maipamahagi ang mga inihandang pagkain.

"Hindi magandang balita. Bukas po pause po muna

ang #MaginhawaCommunityPantry para sa safety po namin ng mga volunteers.
Malungkot po dahil hindi muna maipapamahagi ang goods na inihanda namin
buong maghapon dahil po sa #RedTagging na nagaganap.

Magbigat sa pakirandam ko kasi maganda po ang intentions ko noong binuo ko

ang #CommunityPantry at ilang araw na din po na napakaraming pinagsisilbihan
nito at ganun din po ang tulong na dumadating. Sigurado po maraming tao po ang
pipila sa amin bukas pero kailangan po muna nila maghintay sa susunod na araw
bago po ito maipamahagi. Lalo na po at nagkaproblema kanina ang ibang
Community Pantry sa mga kapulisan."
Humingi na rin sya ng tulong kay Quezon City Mayor Joy Belmonte, dahil sa
pangamba sa kanyang kaligtasan. 

Nauna nang sinabi ng ilang senador na bagama't masayang makita ang bayanihan
sa pamamagitan ng community pantry, isa umano itong senyales ng kapalpakan
ng pamahalaan na magbigay ng ayuda sa pandemya. 

Para kay Sen. Panfilo Lacson, "desperado" na ang taumbayan, habang "wake up
call" naman ang tingin dito ni Sen. Grace Poe. Aminado naman si Presidential
Spokesperson Harry Roque na naging mabagal ang pamimigay nila ng ayuda sa
mga mamamayan. 

Isaisip

Panuto: Punan ng angkop na salita ang patlang upang mabuo ang diwa ng talata.
Isulat ang sagot sa iyong kwaderno.

1. Ang isang reaksyong papel ay naglalahad ng ______, ________ at mga

natutunan ng isang manunulat patungo sa isang teksto o pangyayari.
2. Sa pagsulat ng reaksyong papel mahalaga ring isaalang-alang ang _____at
ang mga maaring makabasa ng isinulat. Maaring ang mismong ______,
________, _______ at maging ang daigdig ay maabot ng iyong isinulat, lalo pa
sa panahon ngayon na napakabilis ng _________.
3. Sa bahagi ng reaksyong papel, ang __________ ay ang pumupukaw sa
interest ng mga nagbabasa. Sa parting ito kailangang ilarawan ang papel at
may-akda ng iyong pinag-aralan.
4. Ang ________ naman ay maikli lamang ngunit naglalaman ito ng
impormasyon ukol sa binasa.
5. Sa proseso naman ng pagsulat ng reaksyong papel ang ____________ sa
bahaging ito ay kailangang mangalap ng mga ideya o impormasyon tungkol
sa pkasa na nais isulat.

Isagawa

Magbigay ng sariling reaksyon sa napapanahong isyu sa inyong komunidad. Ano

ang iyong opinyon/reaksyon na iyong naging karanasan o maging karanasan ng
ibang tao. Maari kang pumili ng isa sa mga sumusunod na mga paksa:
 Pagpapabakuna laban sa Covid-19
  Mga Kautusan ng Pampublikong Kalusugan laban sa Covid-19
 Mga problema sa ayuda ngayong pandemya
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

Tayahin

Panuto: Basahin at unawain ang bawat aytem. Isulat ang sagot sa iyong
kwaderno.
1. Ito ay tumutukoy sa pagbibigay o paglalahad ng isang opinyon o kaisipan na
maaring sumang-ayon o sumasalungat sa mga sitwasyong may kinalaman
sa gawi ng mga tao, bagay, pook at pangyayari.
A. Liham C. Tekstong Naratibo
B. Reaksyong Papel D. Pagsulat ng Pananaliksik

2. Alin sa mga pahayag ang nagsasaad ng kaibahan ng reaksyong papel sa iba

pang sulatin?
A. Ito ay naglalahad ng mga impormasyon.
B. Ito ay naglalahad ng mga argumentong paksa.
C. Ito ay naglalahad ng mga sulating may proseso.
D. Ito ay naglalahad ng mga opinyon at sariling ideya tungkol sa binasa
3. Anong bahagi ng reaksyong papel ang pumupukaw sa interes ng mga
mambabasa?
A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

4. Bakit kinakailangang suriin ng manunulat ang kanyang akda bago ito

ipamahagi sa mga mambabasa?
A. Upang hindi malito ang mambabasa
B. Upang magkaroon ng maayos na daloy ng ideya.
C. Upang maisabuhay ng mambabasa ang binasang akda
D. Upang matugunan ng may-akda ang kawilihan ng mambabasa.

5. Nabasa mo sa isang teksto ang tungkol sa busilak na pagmamahal ng isang

babae sa kaniyang kasintahang lalaki na kahit sa kamatayan ay hindi niya
siya iniwan. Alin sa sumusunod na reaksyon ang posibleng maibigay mo?
 A. Ilaban ang pag-ibig kung kinakailangan.
B. Ang tunay na pag-ibig ay dapat pahalagahan.
C. Hindi nagtatagal ang tunay na pag-ibig sa mundo.
D. Masakit makita na mamatay na lamang ang isang pag-ibig.

6. Ito ay bahagi ng reaksyong papel na nakasaad ang iyong sariling kaisipan

ukol sa pangunahing ideya.
A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

7. Nagkaroon kayo ng isang gawain na pagsulat ng reaksyong papel. Nang

maipasa mo ito sa iyong guro, ibinalik niya ito sapagkat kailangan mo itong
iwasto batay sa ibinigay niyang komento dito. Ano ang dapat mong maging
tugon?
A. Babalewalain ko na lamang ang komento ng aking guro.
B. Hindi ko papansinin ang mga komento niya.
C. Pag-aaralan ko ang mga komento at isasagawa.
D. Uunawain ko ang mga ito para para hindi siya magalit.

8. “Masayang umuwi ang mag-anak dahil kumpleto na ang kanilang pamilya.

Totoo nga ang kasabihan na “Kung mahal ka, babalikan ka.” Minsan talaga
dumarating ang pagkakataon na nakakaranas tayo ng mga pagsubok sa
buhay. Mga pagsubok na nagpapatatag upang mas lumalim pa ang relasyon
ng isang nagkaka-isang pamilya.”

Ito ay mula sa reaksyong papel na pinamagatang Sandigan. Sa

anong bahagi ng reaksyong papel napapaloob ang talata?

A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

9. Kinukondisyon ng nalalapit na eleksyon sa Mayo ang ating kolektibong pag-

iisip bilang mamamayan ng Pilipinas. Bahagyang hinuhubog nito ang ating
kilos at salita na siyang kumakatawan sa ating pag-asa at mga pangarap
para sa ating sarili at para sa ating bansa. Dahil nakatuon ang atensyon
natin sa nalalapit na eleksyon. At dahil hindi maiwasang pag-usapan ang
mga pambansang isyu na kadalasa’y mga pambansang suliranin tulad ng
kurapsyon at kahirapan. Nagkakaroon tayo ng natatangi at mas malawak
na pagmumuni-muni sa ating sosyolohikal at politikal na sitwasyon na tila
namang nambubuyo sa ating pakiramdam ng kaibigan.

Ito ay mula sa isang reaksyon sa “Ang Demokratikong Sistema at ang

mga Modelo ng Pamumuno sa Pilipinas” mula kay Paolo A. Bolanos.
Sa anong bahagi ng reaksyong papel napapaloob ang talata?

A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

10. “Sigaw ni Juan ang salitang Pagkakaisa ang kailangan, pero hindi alam ni
Juan kung ano at paano gagawin ang pagkakaisa kung ang bawat Juan ay
nahahati sa kani-kanilang partido at sumisigaw ng kanya-kanyang
pagkakaisa.
 Kung kailangan natin ng pagbabago, at pagkakaisa tungo sa
makabagong Pilipinas na walang kurapsyon, sinimulan natin sa pagtigil ng
pagpuna at batikos ng bibig.
Kung ano man ang susunod, ikaw Juan ang nakakaalam.”
Ito ay mula sa isang reaksyon na “Kurapsyon sa Bansa” mula kay Tani
Michaels. Sa anong bahagi ng reaksyong papel napapaloob ang talata?
A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

11-13 Ano ang tinatalakay sa reaksyong papel ng sumusunod?

11. Lahat ng tao sa mundo ay may mga karanasan o naranasan na hindi
malilimutan. Sa tekstong ito napakaraming tanong ang nabuo sa aking
isipan. Una aanhin ko nga naman ang maraming salapi kung hindi ko
naman kasama ang mga mahal ko sa buhay. Masarap mabuhay sa
mundong ito ng may kasama ka sa lungkot at saya ng iyong buhay. Naantig
ang aking puso sa mga pahayag ng may akda dahil sa mga pangyayari sa
kanyang buhay. Nagbigay ito ng inspirasyon sa akin para mas lalo ko pang
mahalin ang aking mga magulang at pamilya.
A. Bansa C. Komunidad
B. Daigdig D. Pamilya

12. Sino ba ang ating pambansang bayani? Ikaw, kilala mo ba siya? Siya lang
naman si Dr. Jose P. Rizal ang isa sa hinahangaan kong bayani ng ating
bansa. Pero bakit parang nawalan na ng pagpapahalaga ang mga taong nasa
likod ng pagpapatayo ng Torre de Manila? Dahil ba sa pera? Dahil alam nila
na malaki ang kikitain nila sa pagtatayo nito. Kung ako ang tatanungin
hindi ako sang-ayon sa pagtayo nito. Naging pambansang photoboomer
tuloy siya. Nasan na ang kahalagahan ng ating pambansang bayani? Sana
nabigyan ito ng hustiya. Nasaan na ang ganda ng monumento ni Dr. Jose
Rizal.
A. Bansa C. Komunidad
B. Sarili D. Pamilya

13. Ang tekstong ito ay nagbibigay ng mga paalaala sa mga taong magkakaroon
ng panayam para sa inaapplayang trabaho. Napakahusay ng may akda nito
dahil marami akong naunawaan at natutunan sa kanya. Paniguradong
magiging maayos ang aking pananamit at maging ang aking itsura para sa
panayam. Dapat lagi tayong maghanda at mag insayo sa harap ng salamin.
Dapat maging simple lamang tayo sa ating pananamit.
A. Bansa C. Komunidad
B. Sarili D. Pamilya

14. Sa pagsasagawa ng isang reaksyong papel, lahat ay inaasahan maliban sa

isa
A. Pangungusap na naglalahad ng personal na pag-atake o pagtuligsa.
B. Isang panimula na nagtataglay ng isang pagganyak para sa
mambabasa.
C. Pagbibigay at pag-iiwan ng isang magandang bagay na mapupulot sa
paksa.
D. Pagtalakay na nagpapakita ng iyong malalim at makabuluhang
pananaw
sa paksang tinatalakay
 15. Isa sa mga salitang napag-aralan natin sa wikang Pilipino ay ang salitang
“nabansot”. Kapag ang isang bagay raw ay dapat pang lumaki ngunit itoý
tumigil na sa paglaki, ang bagay na ito raw ay nabansot. Marami raw uri ng
pagkabansot, ngunit ang pinakamalungkot na uri raw ay ang pagkabansot
ng isipan, ng puso, at ng diwa. Ano ang damdamin ang ipinakikita ng
manunulat sa reaksyong papel na ito?
A. Matinding galit C. Kalungkutan
B. Panghihinayang D. Kasiyahan

Karagdagang Gawain

Ang babasahing teksto ay may pinamagatang “Sa Aking Pagtanda (Sulat ni Nanay
at Tatay)” na akda ni Rev. Fr. Ariel F. Robles, CWL.
Si Rev. Fr. Ariel F. Robles ay ang CWL Spiritual Director ng St. Augustine
Parish sa Baliuag, Bulacan. Napakaganda ng kanyang isinulat na talaga namang
nakakurot sa mga taong makakabasa nito. Sana sa iyong pagbabasa iyo mo ring
mabigyan ng kahalagahan ang mensahe ng tesktong ito. Atin ng umpisahan ang
pagbabasa, Handa ka na ba?

Tekstong Babasahin
Sa Aking Pagtanda (Sulat ni Nanay at Tatay)
Rev. Fr. Ariel F. Robles, CWL

Sa aking pagtanda, unawain mo sana ako at pagpasensiyahan. Kapag dala

ng kalabuan ng mata ay nakabasag ako ng pinggan o nakatapon ng sabaw sa
hapag kainan, huwag mo sana akong kagagalitan. Maramdamin ang isang
matanda. Nagse-self-pity ako sa tuwing sinisigawan mo ako. Kapag mahina na ang
tenga ko at hindi ko maintindihan ang sinasabi mo, huwag mo naman sana akong
sabihan ng "binge!" paki-ulit nalang ang sinabi mo o pakisulat nalang. Pasensya ka
na, anak. Matanda na talaga ako. Kapag mahina na ang tuhod ko, pagtiyagaan mo
sana akong tulungang tumayo, katulad ng pag-aalalay ko sa iyo noong nag-aaral
ka pa lamang lumakad.

Pagpasensyahan mo sana ako kung ako man ay nagiging makulit at paulit-

ulit na parang sirang plaka. Basta pakinggan mo nalang ako. Huwag mo sana
akong Pagtatawanan o pagsasawaang pakinggan. Natatandaan mo anak noong
bata ka pa? Kapag gusto mo ng lobo, paulit-ulit mo 'yong sasabihin, maghapon
kang mangungulit hangga't hindi mo nakukuha ang gusto mo.

Pinagtyagaan ko ang kakulitan mo. Pagpasensyahan mo na rin sana ang

aking amoy. Amoy matanda, amoy lupa. Huwag mo sana akong piliting maligo.
Mahina na ang katawan ko. Madaling magkasakit kapag nalamigan, huwag mo
sana akong pandirihan. Natatandaan mo noong bata ka pa? Pinagtyagaan kitang
habulin Sa ilalim ng kama kapag ayaw mong maligo.

Pagpasensyahan mo sana kung madalas, ako'y masungit, Dala na marahil

ito ng katandaan. Pagtanda mo, maiintindihan mo rin.

Kapag may konti kang panahon, magkwentuhan naman tayo, kahit sandali
lang. Inip na ako sa bahay, maghapong nag-iisa. Walang kausap. Alam kong busy
ka sa trabaho, subalit nais kong malaman mo na sabik na sabik na akong
makakuwentuhan ka, kahit alam kong hindi ka
interesado sa mga kwento ko.
Natatandaan mo anak, noong bata ka pa? Pinagtyagaan kong pakinggan at
intindihin ang pautal-utal mong kwento tungkol sa iyong teddy bear. At kapag
dumating ang sandali na ako'y magkakasakit at maratay sa banig ng
karamdaman, huwag mo sana akong pagsawaang alagaan. Pagpasensyahan mo na
sana kung ako man ay maihi o madumi sa higaan, Pagtyagaan mo sana akong
alagaan sa mga huling sandali ng aking buhay. Tutal hindi na naman ako
magtatagal.

Kapag dumating ang sandali ng aking pagpanaw, hawakan mo sana ang

aking kamay at bigyan mo ako ng lakas ng loob na harapin ang kamatayan. At
huwag kang mag-alala, kapag kaharap ko na ang Diyos na lumikha, ibubulong ko
sa kanya na pagpalain ka sana ...Dahil naging mapagmahal ka sa iyong ama't
ina...

Panuto: Bumuo ng maikling reaksyong papel para sa tekstong iyong binasa.

Gamitin ang mga gabay na tanong sa pagbuo ng reaksyon. Alalahanin ang
tinalakay na saligan sa pagsulat ng akademikong papel at gumamit ng iba’t ibang
uri ng teksto sa pagbuo ng suliranin. Isulat ang reaksyong papel sa iyong
kwaderno.
 Naging kawili-wili ba para sa akin ang binasang sanaysay?
 Ano-anong katanungan ang sumagi sa akin matapos basahin ang sanaysay?
 Anong kaisipan o damdamin ang napukaw sa akin habang binabasa ko ang
sanaysay?
 Paano ko maiuugnay sa aking sarili ang mga kaisipan o damdaming ito?
 Naniniwala, sumang-ayon, o nahikayat ba ako sa layunin ng binasang
sanaysay?
 Mayrooon, na ba akong nabasa, napanood, napakinggan, nalalaman, o
naranasan na tulad nito? Paano sila nagkatulad o nagkaiba?
 Paano sinasalamin ang paksa o tema ng binasa ang lipunan o kasalukuyang
mga pangyayari? Ano ang maaring ibunga nito sa akin?

Pamantayan Para sa Pagsulat ng Reaksiyong Papel

 Pamantayan Puntos Natamong
puntos
Mabisa ang ginamit na panimula ng sanaysay
upang makuha ang atensiyon at interes ng
mambabasa. 10

Malinaw ang argumento ng teksto sa pamamagitan

ng mahusay na pagkakalahad ng tesis o pananaw
ng may-akda.
Nasagot ang karamihan sa mga gabay na tanong at
nakapagbibigay ng matibay na suportang detalye.

Gumamit ng iba-ibang uri ng teksto upang 10

palawakin ang mga suportang detalye ng sanaysay.

Nagtataglay ng kaisahan at kaayusan ang

paghahanay ng mga kaisipan.

Nakahanay sa isang makatwirang pagkakasunod–

sunod ang mga ideya.

Nagbigay ng makabuluhang reaksiyon tungkol sa

nabasang teksto.

Nagbigay ng sapat na patunay o suportang detalye

upang pagtibayin ang pananaw ng may-akda.
Maayos na nailagom ang nilalaman ng buong
teksto. 5

Napagtahi-tahi ang lahat ng ebidensyang tinalakay

at argumentong isinasaas ng tesis

Nakaramdam ng pag-sang-ayon o pakikiisa sa

layunin ng teksto.
Sumunod sa wastong balarila at baybay, at mga
panuntunan sa pagsulat ng sanaysay. 5

Angkop at wasto ang mga ginamit na salita.

Mahusay ang paggamit ng wika.

Kabuoan 30 puntos.