Alamin

Ang araling ito ay makatutulong sa mga mag-aaral upang makasulat ng reaksyong

papel batay sa binasang teksto. Upang higit na maunawaan ang aralin, basahin at
unawain ang akrostik.

Pag-isipan ang kasagutan sa Panimulang Pagtataya

Alamin bawat yugto nang may pagtitiyaga
Gawin ang mga aktibiti nang may pang-unawa
Basahin mga teksto at pagsasanay na isasagawa
Agad silipin mga ICON ng karunungan
Sagutan nang tama ang Pangwakas na Pagtataya
Asahan susunod na modyul ay iyong magagawa

Kasanayang Pampagkatuto:
 Nakasusulat ng mga reaksyong papel batay sa binasang teksto ayon
sa katangian at kabuluhan nito sa sarili, pamilya, komunidad, bansa
at daigdig F11EP – IIIj - 37

Layunin:
 Nakasusulat ng reaksyong papel batay sa binasang teksto ayon sa
katangian at kabuluhan nito sa sarili, pamilya, komunidad, bansa at
daigdig.
 Maibahagi ang sariling opinyon tungkol sa binasang teksto.

1 CO_Q3_PPIITTP SHS
Module 10
 Subukin

Basahin at unawain ang bawat aytem. Piliin lamang ang letra ng tamang sagot.

1. Ito ay tumutukoy sa pagbibigay o paglalahad ng isang opinyon o kaisipan na

maaring sumang-ayon o sumasalungat sa mga sitwasyong may kinalaman
sa gawi ng mga tao, bagay, pook at pangyayari.
A. Liham C. Tekstong Naratibo
B. Reaksyong Papel D. Pagsulat ng Pananaliksik

2. Alin sa mga pahayag ang nagsasaad ng kaibahan ng reaksyong papel

sa iba
pang sulatin?
A. Ito ay naglalahad ng mga impormasyon.
B. Ito ay naglalahad ng mga argumentong paksa.
C. Ito ay naglalahad ng mga sulating may proseso.
D. Ito ay naglalahad ng mga opinion at sariling ideya tungkol sa binasa.

3. Anong bahagi ng reaksyong papel ang pumupukaw sa interes ng mga

mambabasa?
A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

4. Bakit kinakailangang suriin ng manunulat ang kanyang akda bago

ito
ipamahagi sa mga mambabasa?
A. Upang hindi malito ang mambabasa
B. Upang magkaroon ng maayos na daloy ng ideya.
C. Upang maisabuhay ng mambabasa ang binasang akda.
D. Upang matugunan ng may-akda ang kawilihan ng mambabasa.

5. Nabasa mo sa isang teksto ang tungkol sa busilak na pagmamahal ng

isang
babae sa kaniyang kasintahang lalaki na kahit sa kamatayan ay hindi niya
siya iniwan. Alin sa sumusunod na reaksyon ang posibleng maibigay mo?
A. Ilaban ang pag-ibig kung kinakailangan.
B. Ang tunay na pag-ibig ay dapat pahalagahan.
C. Hindi nagtatagal ang tunay na pag-ibig sa mundo.
D. Masakit makita na mamatay na lamang ang isang pag-ibig.

6. Ito ay bahagi ng reaksyong papel na nakasaad ang iyong sariling

kaisipan ukol sa pangunahing ideya.
A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

7. Nagkaroon kayo ng isang gawain na pagsulat ng reaksyong papel.

Nang maipasa mo ito sa iyong guro, ibinalik niya ito sapagkat kailangan mo
itong iwasto batay sa ibinigay niyang komento dito. Ano ang dapat mong

2 CO_Q3_PPIITTP SHS
Module 10
 maging tugon?
A. Hindi ko papansinin ang mga komento niya.
B. Uunawain ko ang aking guro para hindi siya magalit.
C. Babalewalain ko na lamang ang komento ng aking guro.
D. Susundin ko ang komento ng aking guro upang maging maayos ang
aking sulatin.

8. “Masayang umuwi ang mag-anak dahil kumpleto na ang kanilang pamilya.

Totoo nga ang kasabihan na “Kung mahal ka, babalikan ka.” Minsan talaga
dumarating ang pagkakataon na nakakaranas tayo ng mga pagsubok sa
buhay. Mga pagsubok na nagpapatatag upang mas lumalim pa ang relasyon
ng isang nagkaka-isang pamilya.”

Ito ay mula sa reaksyong papel na pinamagatang Sandigan. Sa anong

bahagi ng reaksyong papel napapaloob ang talata?
A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

9. Kinukondisyon ng nalalapit na eleksyon sa Mayo ang ating kolektibong pag-

iisip bilang mamamayan ng Pilipinas. Bahagyang hinuhubog nito ang ating
kilos at salita na siyang kumakatawan sa ating pag-asa at mga pangarap
para sa ating sarili at para sa ating bansa. Dahil nakatuon ang atensyon
natin sa nalalapit na eleksyon. At dahil hindi maiwasang pag-usapan ang
mga pambansang isyu na kadalasa’y mga pambansang suliranin tulad ng
kurapsyon at kahirapan. Nagkakaroon tayo ng natatangi at mas malawak
na pagmumuni-muni sa ating sosyolohikal at politikal na sitwasyon na tila
namang nambubuyo sa ating pakiramdam ng kaibigan.

Ito ay mula sa isang reaksyon na “Ang Demokratikong Sistema at ang

mga Modelo ng Pamumuno sa Pilipinas” mula kay Paolo A. Bolanos. Sa
anong bahagi ng reaksyong papel napapaloob ang talata?
A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

10. “Sigaw ni Juan ang salitang pagkakaisa ang kailangan, pero hindi alam ni
Juan kung ano at paano gagawin ang pagkakaisa kung ang bawat Juan ay
nahahati sa kani-kanilang partido at sumisigaw ng kanya-kanyang
pagkakaisa.

Kung kailangan natin ng pagbabago at pagkakaisa tungo sa

makabagong Pilipinas na walang kurapsyon, sinimulan natin sa pagtigil ng
pagpuna at batikos ng bibig.
Kung ano man ang susunod, ikaw Juan ang nakakaalam.”
Ito ay mula sa isang reaksyon na “Kurapsyon sa Bansa” mula kay Tani
Michaels. Sa anong bahagi ng reaksyong papel napapaloob ang talata?
A. Wakas C. Konklusyon
B. Katawan D. Introduksyon

11-13 Ano ang tinatalakay sa reaksyong papel ng sumusunod?

3 CO_Q3_PPIITTP SHS
Module 10
 11. Lahat ng tao sa mundo ay may mga karanasan o naranasan na hindi
malilimutan. Sa tekstong ito napakaraming tanong ang nabuo sa aking
isipan. Una aanhin ko nga naman ang maraming salapi kung hindi ko
naman kasama ang mga mahal ko sa buhay. Masarap mabuhay sa
mundong ito ng may kasama ka sa lungkot at saya ng iyong buhay. Naantig
ang aking puso sa mga pahayag ng may akda dahil sa mga pangyayari sa
kanyang buhay. Nagbigay ito ng inspirasyon sa akin para mas lalo ko pang
mahalin ang aking mga magulang at pamilya.
A. Bansa C. Komunidad
B. Daigdig D. Pamilya

12. Sino ba ang ating pambansang bayani? Ikaw, kilala mo ba siya? Siya lang
naman si Dr. Jose P. Rizal ang isa sa hinahangaan kong bayani ng ating
bansa. Pero bakit parang nawalan na ng pagpapahalaga ang mga taong nasa
likod ng pagpapatayo ng Torre de Manila? Dahil ba sa pera? Dahil alam nila
na malaki ang kikitain nila sa pagtatayo nito. Kung ako ang tatanungin
hindi ako sang-ayon sa pagtayo nito. Naging pambansang photoboomer
tuloy siya. Nasan na ang kahalagahan ng ating pambansang bayani? Sana
nabigyan ito ng hustiya. Nasaan na ang ganda ng monumento ni Dr. Jose
Rizal.
A. Bansa C. Komunidad
B. Sarili D. Pamilya

13. Ang tekstong ito ay nagbibigay ng mga paalaala sa mga taong magkakaroon
ng panayam para sa inaapplayang trabaho. Napakahusay ng may akda nito
dahil marami akong naunawaan at natutunan sa kanya. Paniguradong
magiging maayos ang aking pananamit at maging ang aking itsura para sa
panayam. Dapat lagi tayong maghanda at mag insayo sa harap ng salamin.
Dapat maging simple lamang tayo sa ating pananamit.
A. Bansa C. Komunidad
B. Sarili D. Pamilya

14. Sa pagsasagawa ng isang reaksyong papel, lahat ay inaasahan maliban sa

isa.
A. Pangungusap na naglalahad ng personal na pag-atake o pagtuligsa.
B. Isang panimula na nagtataglay ng isang pagganyak para sa
mambabasa.
C. Pagbibigay at pag-iiwan ng isang magandang bagay na mapupulot sa
paksa.
D. Pagtalakay na nagpapakita ng iyong malalim at makabuluhang
pananaw sa paksang tinatalakay

15. Isa sa mga salitang napag-aralan natin sa wikang Filipino ay ang salitang
“nabansot”. Kapag ang isang bagay raw ay dapat pang lumaki ngunit ito’y
tumigil na sa paglaki, ang bagay na ito raw ay nabansot. Marami raw uri ng
pagkabansot, ngunit ang pinakamalungkot na uri raw ay ang pagkabansot
ng isipan, ng puso, at ng diwa. Ano ang damdamin ang ipinakikita ng
manunulat sa reaksyong papel na ito?
A. Matinding galit C. Kalungkutan
B. Panghihinayang D. Kasiyahan

4 CO_Q3_PPIITTP SHS
Module 10
 Aralin
Pagsulat ng Reaksyong
8 Papel

Ang araling ito ay makatutulong sa mga mag-aaral sa pagsulat ng reaksyong papel

kaugnay sa binasang teksto. At mapaunlad ang kakayahan sa pagpapahayag ng
sailing opinyon.

Balikan

Tukuyin kung anong uri ng pahayag ang mga sumusunod?

1. Ang edukasyon ang isa sa pangunahing kinakailangan ng isang tao upang

maging matagumpay siya. Ito ang itinuturing na susi tungo sa mabuti at
maunlad na kinabukasan. Maraming mga kabataan ang kasalukuyan na
hindi nakakapag-aral dahil sa hirap na dinaranas nilas ngayon kungkaya’t
dapat mas pahalagahan ng mga kabataan ang kanilang edukasyon.
https://www.coursehero.com/file/23805022/Edukasyon-Para-sa-Kabataan/
2. Si Dr. Santos ay mabuting doctor sapagkat ang ama’t ina niya ay mahusay
ring mga doctor.
3. Ang tawa ni Maria ay parang musika sa aking pandinig.
4. Lumalangitngit ang kawayan sa laks ng hangin na dala ng bagyo.
5. Kaya hindi nakapasa sa pagsusulit ang mag-aaral ay sapagkat hindi siya
nagbalik-aral.

Suriin ang mga sumusunod na larawan. Magbigay ng maikling reaksyon

sa bawat larawan.

5 CO_Q3_PPIITTP SHS
Module 10
 Mga Tala para sa Guro

“Alam kong makatutulong ito sa iyo upang magkaroon ka ng gabay at

mapadali sa iyo ang daloy ng modyul na ito.”

Basahin ang sumusunod na pangungusap.

1. Sa panahon ngayon, marami na sa atin ang nakakagamit na ng mga

gadgets na produkto ng makabagong teknolohiya. Sa tulong ng mga gadgets
gaya ng cellphone, laptop, smartphone at iba pa, malaya tayong
nakakapagpahayag ng ating saloobin o damdamin at makapagbigay ng
reaksyon sa pamamagitan ng facebook, instagram, tweeter, blog/vlogsites,
youtube at iba pa.

2. Sa panahon ngayon, marami na sa atin ang nakakagamit na ng mga

gadgets na produkto ng makabagong teknolohiya. Sa tulong ng mga
gadgets.
3. Ngunit ano nga ba ang tamang pagbibigay ng reaksyon sa isang pahayag
o babasahin.

4. Maari bang lagi ka nalamang sasaangyon dahil iyon ang gusto ng

nakakarami? O sasalungat ka dahil iyon ang nais mo?

5. Sa araling ito matutunan mong maunawaan paano ba ang tamang

pagbibigay at pagsulat ng isang reaksyon. Sa pamamagitan ng mga tamang

6 CO_Q3_PPIITTP SHS
Module 10
 Tuklasin
Basahin at sagutan ang mga gabay na tanong matapos mabasa ang tula.
Alay sa mga Frontliners sa COVID-
19
Ni: MALOU TIANGCO
  (Para sa kawani sa kalusugan,
lansangan, basurero, panadero/a,
taga palengke, boluntaryo,
tagapagpaganap sa barangay, social
workers, taga gawa ng batas,
nagpapatupad ng batas, bumubutas
sa batas, pamilya ng mga pumanaw
at lumalaban na wag pumanaw,
tagadasal, nagsusulat at naglalathala,
nagugutom at namatay sa gutom dahil
sa lockdown, atbp)
Sa inyo aming alay
Kayong nagliligtas ng buhay
Meron din kayong pangamba
Bagsik na dala ni Corona
Kayong humaharap sa nakaambang
panganib
Nanaig ang katapatan sa sinumpaang
katungkulan
Kahit nasa bingit ng kamatayan
Usal na dasal makaligtas sana.
Gapiin ang kamandag ni Corona
Huwag magwagi bagsik ni Corona
Naririnig namin usal ninyong hiling
Taimtim na panalangin
Matapos na sana, salot ni Corona
Matigil na ang mga palahaw ng mga
naulila
7 CO_Q3_PPIITTP SHS
Matigil na ang salot na dulot
Matigil na bumabalot na lungkot!
Naririnig namin, taimtim nyong
panalangin
Mailigtas ang buhay, di na
madagdagan dumaragsang bangkay…
Naririnig namin taimtim
nyong panalangin
Matapos na
Magapi na
Kamandag ni Corona
Upang makauwi naman
Makapiling mga mahal sa buhay!
Dalangin nyo, tumatagos sa hangin
Dalangin nyo, aming naririnig
Sinasabayan namin inyong
panalangin
Sana’y   makamtan nga inyong
hinihiling…
Matapos na
Magapi na
Kamandag ni Corona
Matigil na bumabalot na lungkot
Matigil na takot na dulot
Matigil na…
https://www.mindanews.com/arts-
culture/2020/04/tula-alay-sa-mga-
frontliners-sa-covid-19/
Module 10
Handa ka na bang sagutin ang mga gabay na tanong?
 Ano ang iyong saloobin tungkol sa tula na Alay sa mga Frontliners sa
COVID19 ni Malou Tiangco?
 Anong kaisipan o damdamin ang napukaw sa iyo habang binabasa mo ito?
 Sa iyong palagay ano ba ang layunin ng may akda sa Tula?
 Paano sinasalamin ng paksa ng tula ang lipunan o kasalukuyang mga
pangyayari?

Suriin

Kahulugan ng Reaksyong Papel

Alam mo ba na ang reaksyong papel ay maituturing na isang uri ng sulatin kung

saan ang may akda ay makakapagbigay ng sariling ideya at opinion patungkol sa
binasang teksto.

Ano nga ba ang kaibahan ng pagsulat ng reaksyong papel sa ibang sulatin? Ang
isang reaksyong papel ay naglalahad ng sariling opinyon at mga natutunan ng
isang manunulat patungo sa isang teksto o pangyayari.

At mula rin sa coursehero.com sa pagsulat ng reaksyong papel mahalaga ring

isaalang-alang ang sarili at ang mga maaring makabasa ng isinulat. Maaring ang
mismong pamilya, komunidad, bansa at maging ang daigdig ay maabot ng iyong
isinulat, lalo pa sa panahon ngayon na napakabilis ng teknolohiya. Laging tandaan
na ang bawat isa ay mayroong responsibilidad sa sarili at sa kapwa.

Apat na bahagi ng Reaksyong Papel

1. Introduksyon- ito ang pupukaw sa interest ng mga nagbabasa. Sa parteng

ito, kailangang ilarawan ang papel at may-akda na iyong pinag-aaralan.
Kailangang maglagay ng mga tatlo hanggang apat na mga pangungusap
mula sa orihinal na papel na iyong pinag-aaralan. Kailangan ding maglagay
ng iyong maikling thesis statement ukol sa papel.

2. Katawan - Ang katawan ay kung saan nakasaad ang iyong mga sariling
kaisipan ukol sa mga pangunahing ideya ng papel na iyong pinag-aaralan.
Dito sinusuri ang orihinal na papel.

3. Konklusyon - Ang konklusyon ay maikli lamang ngunit naglalaman ng

impormasyon ukol sa thesis at mga pangunahing ideya na nasaad sa
reaksyong papel.

4. Pagsipi at pinagmulan ng mga impormasyon - Ito ay ang bahagi kung

saan nakalagay ang maikling impormasyon ukol sa pagsipi at pinagmulan
ng mga impormasyon na iyong nailahad.

-Halaw mula sa: https://kingessays.com/reaction-paper.php

 Narito ang isang halimbawa ng reaksyong papel na nagpapakita sa bawat
bahagi.

Halimbawang Teksto
Sa Kabataan
Ni: Onofre Pagsanghan

Isa sa mga salitang napag-aralan natin sa wikang Pilipino ay ang

salitang nabansot. Kapag ang isang bagay raw ay dapat pang
Panimula lumaki ngunit ito'y tumigil na sa paglaki, ang bagay na ito raw ay
nabansot. Marami raw uri ng pagkabansot, ngunit ang
pinakamalungkot na uri raw ay ang pagkabansot ng isipan, ng
puso, at ng diwa.

Ang panahon ng kabataan ay panahon ng pagkalaki, ngunit ang

ating paglaki ay kailangan paglaki at pag-unlad ng ating buong
katauhan, hindi lamang ng ating sukat at timbang. Kung ga-poste
man ang ating taas at ga-pison man ang ating bigat, ngunit kung
Katawan ang pag-iisip naman nati'y ga-kulisap lamang, kay pangit na
kabansutan. Kung tumangkad man tayong tangkad-kawayan, at
bumulog man tayong bilog-tapayan, ngunit kung tayo nam'y tulad
ni "Bondying" na di mapagkatitiwalaan-anong laking kakulangan.
Kung magkakatawan tayong katawang "Tarzan" at mapatalas ang
ating isipang sintalas ng kay Rizal, ngunit kung ang ating kalooban
nama'y itim na duwende ng kasamaan-anong kapinsalaan para sa
kinabukasan.

Kinabukasan. Kabataan, tayo raw ang pag-asa ng Inang Bayan.

Tayo raw ang maghahatid sa kanya sa langit ng kasaganaan at
karangalan, o hihila sa kanya sa putik ng kahirapan at kahihiyan.
Ang panahon ng pagkilos ay ngayon, hindi bukas, hindi sa isang
Katawan
taon. Araw-araw ay tumutuwid tayong palangit o bumabaluktot
tayong paputik. Tamang tama ang sabi ng ating mga ninunong
kung ano raw ang kinamihasnan ay siyang pagkakatanda. Huwag
nating akalaing makapagpapabaya tayo ng ating pag-aaral ngayon
at sa araw ng bukas ay bigla tayong magiging mga dalubhasang
magpapaunlad sa bayan. Huwag nating akalaing makapandaraya
ngayon sa ating mga pagsusulit, makakupit sa ating mga magulang
at sa mahiwagang araw ng bukas makakaya nating balikatin
ang mabibigat na suliranin ng ating bansa. Huwag nating akalaing
makapaglulublob tayo ngayon ng kalaswaan at kahalayan, at sa
mahiwagang araw ng bukas bigla tayong magiging ulirang mga
magulang.

Konklusyon
 Kabataan, ang tunay na pag-ibig sa bayan, ang tunay na
nasyonalismo, ay wala sa tamis ng pangarap, wala rin sa pagpag
ng dila. Ang tunay na pag-ibig ay nasa pawis at gawa.

Gabay na tanong sa Pagsulat ng Reaksyong Papel

Sa pagsulat o pagbuo ng mahusay na reaksyong papel. Narito ang ilang

halimbawang gabay na tanong:

 Naging kawili-wili ba para sa akin ang binasang sanaysay o teksto?

 Ano-anong katanungan ang sumagi sa akin matapos basahin ang
sanaysay o teksto?
 Anong kaisipan o damdamin ang napukaw sa akin habang binabasa
ko ang sanaysay o teksto?
 Paano ko maiuugnay sa aking sarili ang mga kaisipan o damdaming
ito?
 Naniniwala, sumang-ayon, o nahikayat ba ako sa layunin ng
binasang sanaysay o teksto?
 Mayrooon, na ba akong nabasa, napanood, napakinggan,
nalalaman, o naranasan na tulad nito? Paano sila nagkatulad o
nagkaiba?
 Paano sinasalamin ang paksa o tema ng binasa ang lipunan o
kasalukuyang mga pangyayari? Ano ang maaring ibunga nito sa
akin?

Pagyamanin

Pagsasanay bilang 1
Basahin ang teksto na pinamagatang “Istranded” ni Niel Ambion ng Pinoy
Weekly noong Mayo 1, 2020.
Panuto: Bumuo ng maikling reaksyong papel kaugnay sa tekstong binasa. Gamitin
ang mga gabay na tanong sa pagbuo ng reaksyon. Alalahanin ang tinalakay na
saligan sa pagsulat ng akademikong papel at gumamit ng iba’t ibang uri ng teksto
sa pagbuo ng suliranin. Isulat ang reaksyong papel sa iyong kuwaderno.
 Ano-anong katanungan ang lumitaw sa aking binasa?
 Anong kaisipan o damdamin ang napukaw sa akin habang binabasa ang
teksto?
 Kawili-wili ba ito para sa akin?
 Naniniwala, sumasang-ayon, o nahikayat ba ako sa layunin ng teksto?
 Paano ko maiuugnay sa aking sarili ang mga kaisipan o damdaming ito?
 Paano sinasalamin ng paksa o tema ng teksto ang lipunan o kasalukuyang
mga pangyayari?