Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 7 szkoły podstawowej oparte

na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Poziom wymagań
Dział Temat
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

1. Biologia jako nauka Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń:

• określa przedmiot badań • korzysta • posługuje się właściwymi • charakteryzuje wybrane • wyszukuje
biologii jako nauki z poszczególnych źródeł źródłami wiedzy dziedziny biologii i krytycznie analizuje
• podaje przykłady wiedzy biologicznej podczas • przedstawia metody badań informacje
dziedzin biologii • opisuje cechy rozwiązywania problemów stosowanych w biologii z różnych źródeł dotyczące
• wymienia dziedziny organizmów żywych • rozróżnia próby kontrolną różnych dziedzin biologii
biologii zajmujące się i badawczą
budową
i funkcjonowaniem
człowieka
• wymienia źródła
wiedzy biologicznej
I. Biologia jako nauka

2. Komórkowa budowa • wskazuje komórkę jako • wymienia funkcje • odróżnia pod mikroskopem, • omawia budowę • wykonuje przestrzenny
organizmów podstawową jednostkę poszczególnych struktur na schemacie, zdjęciu i funkcje struktur model komórki z dowolnego
organizacji życia komórkowych lub na podstawie opisu komórkowych materiału
• wymienia elementy budowy • posługuje się mikroskopem poszczególne elementy • analizuje różnice • analizuje różnice
komórek: roślinnej, • z pomocą nauczyciela budowy komórki między poszczególnymi między poszczególnymi
zwierzęcej, grzybowej wykonuje proste preparaty • samodzielnie typami komórek typami komórek oraz
i bakteryjnej mikroskopowe wykonuje proste • wyciąga wnioski wykazuje związek ich
• obserwuje preparaty • z pomocą nauczyciela preparaty dotyczące komórkowej budowy z pełnioną
przygotowane przez rysuje obraz widziany mikroskopowe budowy organizmów funkcją
nauczyciela pod mikroskopem • z niewielką pomocą na podstawie obserwacji • samodzielnie wykonuje
nauczyciela rysuje obraz preparatów preparaty mikroskopowe
widziany pod mikroskopem • wykonuje preparaty • sprawnie posługuje
• wyjaśnia rolę mikroskopowe, ustawia się mikroskopem
poszczególnych elementów ostrość obrazu • dokładnie rysuje obraz
komórki za pomocą śrub: widziany pod mikroskopem
• porównuje budowę różnych makro- i mikrometrycznej,
komórek samodzielnie rysuje obraz
widziany pod mikroskopem

Dział Temat
ocena dopuszczająca
3. Hierarchiczna • wskazuje komórkę jako
budowa organizmów. podstawowy element
Tkanki zwierzęce budowy ciała
człowieka
• wyjaśnia, czym jest tkanka
I. Biologia jako nauka
• wymienia podstawowe
rodzaje tkanek zwierzęcych
• wyjaśnia, czym jest narząd
• wymienia układy
narządów człowieka
• wymienia rodzaje
tkanki łącznej
4. Budowa i funkcje • wymienia warstwy skóry • omawia funkcje
skóry • przedstawia podstawowe
funkcje skóry
• wymienia wytwory naskórka • rozpoznaje na ilustracji
• z pomocą nauczyciela
omawia wykonane
doświadczenie • samodzielnie omawia
wykazujące, że skóra jest
narządem zmysłu
II. Skóra – powłoka organizmu
5. Higiena i choroby • wymienia choroby skóry
skóry • podaje przykłady
dolegliwości
skóry
• omawia zasady
pielęgnacji skóry
młodzieńczej
Poziom wymagań
ocena dostateczna ocena dobra
• określa najważniejsze • charakteryzuje budowę
funkcje poszczególnych tkanek
poszczególnych tkanek zwierzęcych
zwierzęcych • rysuje schemat komórki
• podaje rozmieszczenie
nerwowej i opisuje
przykładowych tkanek poszczególne elementy
zwierzęcych w organizmie jej budowy
• opisuje podstawowe funkcje • rozpoznaje pod
poszczególnych układów mikroskopem
narządów lub na ilustracji
rodzaje tkanek
zwierzęcych
• wyjaśnia funkcje
poszczególnych
układów narządów
• wykazuje na konkretnych • na podstawie opisu
skóry i warstwy przykładach związek
podskórnej między budową a funkcjami
skóry
lub schemacie warstwy • opisuje funkcje
skóry poszczególnych wytworów
naskórka
wykonane doświadczenie • z pomocą nauczyciela
wykazujące, że skóra jest wykonuje doświadczenie
narządem zmysłu wykazujące, że skóra jest
narządem zmysłu
• opisuje stan zdrowej skóry • omawia objawy
• wskazuje konieczność dolegliwości skóry
dbania o dobry stan skóry • wyjaśnia, czym
• wymienia przyczyny są alergie skórne
grzybic skóry • wyjaśnia zależność między
• wskazuje metody ekspozycją skóry na silne
zapobiegania nasłonecznienie a rozwojem
grzybicom skóry czerniaka
• klasyfikuje rodzaje • uzasadnia
oparzeń i odmrożeń skóry konieczność
• omawia zasady konsultacji lekarskiej
udzielania pierwszej w przypadku pojawienia się
pomocy zmian na skórze
w przypadku oparzeń skóry
ocena bardzo dobra ocena celująca
• opisuje rodzaje • analizuje związek
tkanki nabłonkowej między budową
• charakteryzuje rolę a funkcją
poszczególnych poszczególnych tkanek
składników morfotycznych zwierzęcych
krwi • wykazuje zależność
• opisuje między poszczególnymi
hierarchiczną układami narządów
budowę organizmu • tworzy mapę pojęciową
człowieka ilustrującą
• przyporządkowuje tkanki hierarchiczną budowę
do narządów i układów organizmu człowieka
narządów
• analizuje
hierarchiczną budowę
organizmu człowieka
• wyszukuje odpowiednie
wykonuje doświadczenie informacje i planuje
wykazujące, że skóra jest doświadczenie
narządem zmysłu wykazujące, że skóra jest
narządem zmysłu
• ocenia wpływ promieni • przygotowuje pytania
słonecznych na skórę i przeprowadza wywiad
• wyszukuje informacje z lekarzem
o środkach kosmetycznych lub pielęgniarką na temat
z filtrem UV przeznaczonych chorób skóry oraz
dla młodzieży profilaktyki czerniaka
• demonstruje zasady i grzybicy
udzielania pierwszej • wyszukuje w różnych
pomocy w przypadku źródłach informacje na
oparzeń skóry temat chorób, profilaktyki
i pielęgnacji skóry
młodzieńczej do projektu
edukacyjnego

Dział Temat
ocena dopuszczająca
6. Aparat ruchu. • wskazuje części
Budowa szkieletu bierną i czynną
aparatu ruchu
• podaje nazwy
wskazanych elementów
budowy szkieletu
7. Budowa i rola • wymienia elementy
szkieletu szkieletu osiowego
osiowego • wymienia elementy
budujące klatkę piersiową
• podaje nazwy odcinków
kręgosłupa
III. Aparat ruchu
8. Szkielet kończyn • wymienia elementy
oraz ich obręczy budowy szkieletu
kończyn oraz ich obręczy
9. Kości – elementy • opisuje budowę kości
składowe szkieletu • omawia cechy fizyczne kości
• wskazuje miejsce
występowania
szpiku kostnego
• wymienia
składniki
chemiczne kości
Poziom wymagań
ocena dostateczna ocena dobra
• wskazuje na schemacie, • wyjaśnia sposób
rysunku i modelu szkielet działania części biernej
osiowy oraz szkielet obręczy i czynnej aparatu ruchu
i kończyn • wskazuje na związek
budowy kości z ich
funkcją w organizmie
• rozpoznaje różne kształty
kości
• wskazuje na modelu • wymienia kości
lub ilustracji budujące szkielet
mózgo- osiowy
i trzewioczaszkę • charakteryzuje
• wymienia narządy funkcje szkieletu
chronione przez klatkę osiowego
piersiową • wyjaśnia związek budowy
• wskazuje na schemacie, czaszki z pełnionymi
rysunku i modelu elementy przez nią funkcjami
szkieletu osiowego
• wskazuje na modelu • wymienia kości tworzące
lub schemacie kości obręcze barkową
kończyny górnej i miedniczną
i kończyny dolnej • porównuje budowę
• wymienia rodzaje połączeń kończyny górnej i dolnej
kości • charakteryzuje połączenia
• opisuje budowę stawu kości
• rozpoznaje rodzaje stawów • wyjaśnia związek
• odróżnia staw zawiasowy budowy stawu
od stawu kulistego z zakresem ruchu
kończyny
• omawia na podstawie • wykonuje z pomocą
ilustracji doświadczenie nauczyciela doświadczenie
wykazujące skład wykazujące skład
chemiczny kości chemiczny kości
• omawia znaczenie
składników
chemicznych kości
• opisuje rolę szpiku kostnego
ocena bardzo dobra ocena celująca
• wyjaśnia związek • klasyfikuje podane kości
budowy kości z ich pod względem kształtów
funkcją w organizmie • na przykładzie
własnego organizmu
wykazuje związek
budowy kości
z ich funkcją
• omawia rolę chrząstek • analizuje związek
w budowie klatki piersiowej budowy poszczególnych
• porównuje budowę kręgów kręgosłupa
poszczególnych z pełnioną przez nie
odcinków kręgosłupa funkcją
• rozpoznaje elementy • wykazuje związek
budowy budowy odcinków
mózgoczaszki kręgosłupa
i trzewioczaszki z pełnioną przez nie funkcją
• wykazuje związek • charakteryzuje funkcje
budowy szkieletu kończyn górnej i dolnej
kończyn oraz wykazuje związek
z funkcjami kończyn z funkcjonowaniem
górnej i dolnej człowieka w środowisku
• wykazuje związek
budowy szkieletu obręczy
kończyn z ich funkcjami
• wykonuje przygotowane • planuje i samodzielnie
doświadczenie wykonuje doświadczenie
wykazujące skład wykazujące skład
chemiczny kości chemiczny kości
• demonstruje na przykładzie • wyszukuje odpowiednie
cechy fizyczne kości informacje i przeprowadza
doświadczenie ilustrujące
wytrzymałość kości
na złamanie

Dział Temat
ocena dopuszczająca
10. Budowa • wymienia rodzaje
i znaczenie mięśni tkanki mięśniowej
• wskazuje położenie
tkanek mięśniowej
gładkiej i poprzecznie
prążkowanej szkieletowej
11. Higiena i choroby • wymienia naturalne
aparatu ruchu krzywizny
kręgosłupa
III. Aparat ruchu
• opisuje przyczyny
powstawania wad postawy
• wymienia choroby aparatu
ruchu
• wskazuje ślad
stopy z
płaskostopiem
• omawia przedstawione
na ilustracji wady podstawy
Poziom wymagań
ocena dostateczna ocena dobra
• określa funkcje • rozpoznaje mięśnie
wskazanych mięśni szkieletowe wskazane
szkieletowych na ilustracji
• opisuje cechy • opisuje czynności mięśni
tkanki mięśniowej wskazanych na
• z pomocą schemacie
nauczyciela wskazuje • wyjaśnia, na czym
na ilustracji polega antagonistyczne
najważniejsze działanie mięśni
mięśnie szkieletowe • omawia warunki
prawidłowej pracy
mięśni
• rozpoznaje przedstawione • rozpoznaje naturalne
na ilustracji wady postawy krzywizny
• opisuje urazy kończyn kręgosłupa
• omawia zasady • wyjaśnia przyczyny
udzielania pierwszej powstawania wad postawy
pomocy • charakteryzuje zmiany
w przypadku urazów zachodzące wraz z wiekiem
kończyn w układzie kostnym
• omawia przyczyny chorób • określa czynniki
aparatu ruchu wpływające na prawidłowy
• omawia wady budowy stóp rozwój muskulatury ciała
• wyjaśnia przyczyny
i skutki osteoporozy
ocena bardzo dobra ocena celująca
• określa warunki prawidłowej • na przykładzie własnego
pracy mięśni organizmu analizuje
• charakteryzuje budowę współdziałanie mięśni,
i funkcje mięśni ścięgien, kości i stawów
gładkich w wykonywaniu ruchów
i poprzecznie prążkowanych
• przedstawia negatywny
wpływ środków
dopingujących na
zdrowie człowieka
• wyszukuje informacje • wyszukuje i prezentuje
dotyczące ćwiczenia zapobiegające
zapobiegania deformacjom kręgosłupa
płaskostopiu • wyszukuje i prezentuje
• wyjaśnia konieczność ćwiczenia
stosowania rehabilitacyjne
rehabilitacji likwidujące płaskostopie
po przebytych urazach • uzasadnia
• planuje i demonstruje konieczność
czynności udzielania regularnych ćwiczeń
pierwszej pomocy gimnastycznych
w przypadku urazów dla prawidłowego
kończyn funkcjonowania aparatu
• analizuje przyczyny ruchu
urazów ścięgien
• przewiduje skutki
przyjmowania
nieprawidłowej postawy
ciała
 Poziom wymagań
Dział Temat
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

12. Pokarm – budulec • wymienia podstawowe • klasyfikuje składniki • wyjaśnia znaczenie • ilustruje na przykładach • planuje i samodzielnie
i źródło energii składniki odżywcze odżywcze na budulcowe składników źródła składników przeprowadza
• wymienia produkty i energetyczne odżywczych odżywczych i wyjaśnia doświadczenie
spożywcze zawierające • określa aminokwasy jako dla organizmu ich znaczenie wykrywające obecność
białko cząsteczki budulcowe • określa znaczenie dla organizmu tłuszczów i skrobi w
• podaje przykłady pokarmów, białek błonnika w • wyjaśnia związek między wybranych produktach
które są źródłem • wskazuje rolę tłuszczów prawidłowym spożywaniem produktów spożywczych
węglowodanów w organizmie funkcjonowaniu układu białkowych • analizuje zależność
• wymienia pokarmy • samodzielnie omawia pokarmowego a prawidłowym wzrostem między rodzajami
zawierające tłuszcze przebieg doświadczenia • uzasadnia ciała spożywanych pokarmów
• omawia z pomocą wykrywającego obecność konieczność • omawia rolę aminokwasów a funkcjonowaniem
nauczyciela przebieg tłuszczów i skrobi systematycznego egzogennych w organizmie organizmu
doświadczenia w wybranych produktach spożywania owoców • porównuje wartość
wykrywającego obecność spożywczych i warzyw energetyczną
tłuszczów i skrobi • porównuje pokarmy węglowodanów i tłuszczów
w wybranych produktach pełnowartościowe • wyjaśnia skutki
spożywczych i niepełnowartościowe nadmiernego spożywania
• analizuje etykiety produktów tłuszczów
spożywczych pod kątem • samodzielnie przeprowadza
zawartości różnych doświadczenie
składników odżywczych wykrywające obecność
• przeprowadza z pomocą tłuszczów i skrobi
IV. Układ pokarmowy

nauczyciela w wybranych produktach

doświadczenie spożywczych
wykrywające obecność
tłuszczów i skrobi
w wybranych produktach
spożywczych
13. Witaminy, sole • wymienia przykłady • wymienia witaminy • charakteryzuje rodzaje • analizuje skutki niedoboru • wyszukuje informacje
mineralne, woda witamin rozpuszczalnych rozpuszczalne w wodzie witamin witamin, makroelementów dotyczące roli
w wodzie i w tłuszczach • przedstawia rolę i skutki i mikroelementów błonnika w
i w tłuszczach • wymienia skutki niedoboru witamin: A, C, w organizmie prawidłowym
• podaje przykład niedoboru witamin B6, B12, B9, D • przewiduje skutki niedoboru funkcjonowaniu przewodu
jednej awitaminozy • wskazuje rolę wody • przedstawia rolę i skutki wody w organizmie pokarmowego
• wymienia najważniejsze w organizmie niedoboru składników • samodzielnie wykonuje • wyszukuje odpowiednie
pierwiastki budujące • omawia znaczenie mineralnych: Mg, Fe, Ca doświadczenie dotyczące informacje, planuje
ciała organizmów makroelementów • określa skutki witaminy C i wykonuje doświadczenie
• podaje rolę i mikroelementów niewłaściwej dotyczące witaminy C
dwóch wybranych w organizmie człowieka suplementacji witamin
makroelementów • omawia na schemacie i składników mineralnych
w organizmie człowieka przebieg doświadczenia • na przygotowanym sprzęcie
• wymienia po trzy dotyczącego i z niewielką pomocą
makroelementy wykrywania witaminy C nauczyciela wykonuje
i mikroelementy doświadczenie dotyczące
• omawia z pomocą wykrywania witaminy C
nauczyciela przebieg
doświadczenia dotyczącego
wykrywania witaminy C
 Poziom wymagań
Dział Temat
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

14. Budowa i rola • wyjaśnia, na czym • opisuje rolę • rozpoznaje poszczególne • omawia znaczenie procesu • wyszukuje odpowiednie
układu polega trawienie poszczególnych rodzajów rodzaje zębów człowieka trawienia informacje, planuje
pokarmowego pokarmów zębów • wykazuje rolę zębów • opisuje etapy i przeprowadza
• wymienia rodzaje zębów • wskazuje odcinki przewodu w mechanicznej obróbce trawienia pokarmów doświadczenie badające
u człowieka pokarmowego na planszy pokarmu w poszczególnych odcinkach wpływ substancji zawartych
• wymienia odcinki lub modelu • omawia funkcje przewodu pokarmowego w ślinie na trawienie skrobi
przewodu pokarmowego • rozpoznaje wątrobę poszczególnych • analizuje miejsca • uzasadnia konieczność
człowieka i trzustkę na schemacie odcinków przewodu wchłaniania strawionego stosowania zróżnicowanej
• omawia z pomocą • lokalizuje położenie pokarmowego pokarmu diety dostosowanej
nauczyciela przebieg wątroby i trzustki we • lokalizuje odcinki i wody do potrzeb organizmu
doświadczenia badającego własnym ciele przewodu pokarmowego • samodzielnie przeprowadza • uzasadnia
wpływ substancji • samodzielnie omawia i wskazuje odpowiednie doświadczenie badające konieczność dbałości
zawartych w ślinie przebieg doświadczenia miejsca wpływ substancji o zęby
na trawienie skrobi badającego wpływ na powierzchni swojego ciała zawartych w ślinie
substancji zawartych • charakteryzuje funkcje na trawienie skrobi
w ślinie na trawienie skrobi wątroby i trzustki
• przeprowadza z pomocą
nauczyciela
doświadczenie badające
wpływ substancji
zawartych w ślinie
IV. Układ pokarmowy

15. Higiena i choroby • określa zasady zdrowego • wskazuje grupy pokarmów
układu żywienia w piramidzie zdrowego
pokarmowego • wymienia przykłady żywienia i aktywności
chorób układu fizycznej
pokarmowego • wskazuje na zależność
• wymienia zasady diety od zmiennych
profilaktyki chorób warunków zewnętrznych
układu pokarmowego • układa jadłospis w
• według podanego wzoru zależności od zmiennych
oblicza indeks masy warunków zewnętrznych
ciała • wymienia choroby
• wymienia układu pokarmowego
przyczyny • analizuje indeks masy
próchnicy zębów ciała swój i kolegów,
wykazuje prawidłowości
i odchylenia od normy
• omawia zasady
udzielania pierwszej
pomocy
w przypadku zakrztuszenia
na trawienie skrobi
• wyjaśnia znaczenie
pojęcia wartość
energetyczna pokarmu
• wykazuje zależność
między dietą a czynnikami,
które
ją warunkują
• przewiduje skutki
złego odżywiania się
• wykazuje, że WZW A,
WZW B i WZW C
są chorobami
związanymi z higieną
układu pokarmowego
• omawia zasady profilaktyki
choroby wrzodowej żołądka
i dwunastnicy, zatrucia
pokarmowego i raka jelita
grubego
• analizuje indeks masy ciała
w zależności od stosowanej
diety
• wykazuje zależność • przygotowuje i prezentuje
między higieną wystąpienie w dowolnej
odżywiania się formie na temat chorób
a chorobami układu związanych z zaburzeniami
pokarmowego łaknienia i przemiany
• demonstruje czynności materii
udzielania pierwszej • uzasadnia konieczność
pomocy w przypadku badań przesiewowych
zakrztuszenia w celu wykrywania
• wskazuje zasady wczesnych stadiów raka
profilaktyki próchnicy jelita grubego
zębów
• wyjaśnia, dlaczego
należy stosować dietę
zróżnicowaną i dostosowaną
do potrzeb organizmu
(wiek, stan zdrowia, tryb
życia, aktywność fizyczna,
pora roku)
• układa odpowiednią dietę
dla uczniów z nadwagą
i niedowagą

Dział Temat
ocena dopuszczająca
16. Budowa i funkcje • podaje nazwy elementów
krwi morfotycznych krwi
• wymienia grupy krwi
• wymienia składniki
biorące udział w
krzepnięciu krwi
17. Krwiobiegi • wymienia narządy
układu krwionośnego
• z pomocą nauczyciela
omawia na podstawie
ilustracji mały i duży
obieg krwi
18. Budowa • lokalizuje położenie
i działanie serca serca we własnym ciele
• wymienia elementy budowy
serca
• podaje prawidłową wartość
pulsu i ciśnienia zdrowego
człowieka
V. Układ krążenia
19. Higiena i choroby • wymienia choroby
układu układu krwionośnego
krwionośnego • omawia pierwszą pomoc
w wypadku krwawień
i krwotoków
20. Układ limfatyczny • wymienia cechy
układu limfatycznego
• wymienia narządy
układu limfatycznego
Poziom wymagań
ocena dostateczna ocena dobra
• omawia funkcje krwi • omawia znaczenie krwi
• wymienia grupy krwi i • charakteryzuje elementy
wyjaśnia, co stanowi morfotyczne krwi
podstawę ich wyodrębnienia • omawia rolę hemoglobiny
• wyjaśnia, co to jest • przedstawia społeczne
konflikt serologiczny znaczenie krwiodawstwa
• przewiduje skutki
konfliktu serologicznego
• omawia funkcje • porównuje krwiobiegi
wybranego naczynia mały i duży
krwionośnego • opisuje drogę krwi
• porównuje budowę i funkcje płynącej w małym
żył, tętnic oraz naczyń i dużym krwiobiegu
włosowatych
• opisuje funkcje
zastawek żylnych
• rozpoznaje elementy • opisuje mechanizm
budowy serca i naczynia pracy serca
krwionośnego na schemacie • omawia fazy cyklu
(ilustracji z podręcznika) pracy serca
• wyjaśnia, czym jest puls • mierzy koledze puls
• wyjaśnia różnicę
między ciśnieniem
skurczowym
a ciśnieniem rozkurczowym
krwi
• wymienia przyczyny • analizuje przyczyny
chorób układu chorób układu
krwionośnego krwionośnego
• wymienia czynniki • charakteryzuje objawy
wpływające krwotoku żylnego
korzystnie i tętniczego
na funkcjonowanie • wyjaśnia, na czym
układu krwionośnego polega białaczka
i anemia
• przedstawia znaczenie
aktywności fizycznej
i prawidłowej diety dla
właściwego
funkcjonowania układu
krwionośnego
• opisuje budowę układu • opisuje rolę
limfatycznego układu
• omawia rolę węzłów limfatycznego
chłonnych
ocena bardzo dobra
• omawia zasady
transfuzji krwi
• wyjaśnia
mechanizm
krzepnięcia krwi
• rozpoznaje elementy
morfotyczne krwi
na podstawie obserwacji
mikroskopowej
• rozpoznaje poszczególne
naczynia krwionośne
na ilustracji
• wykazuje związek
budowy naczyń
krwionośnych
z pełnionymi
przez nie funkcjami
• wykazuje rolę zastawek
w funkcjonowaniu
serca
• porównuje wartości
ciśnienia
skurczowego
i rozkurczowego krwi
• omawia doświadczenie
wykazujące wpływ
wysiłku fizycznego
na zmiany tętna i ciśnienia
krwi
• przygotowuje portfolio
na temat chorób układu
krwionośnego
• demonstruje pierwszą
pomoc w wypadku
krwotoków
• wyjaśnia znaczenie
badań profilaktycznych
chorób układu
krwionośnego
• rozpoznaje na
ilustracji lub
schemacie narządy
układu limfatycznego
ocena celująca
• uzasadnia potrzebę
wykonywania badań
zapobiegających
konfliktowi serologicznemu
• analizuje wyniki
laboratoryjnego badania
krwi
• analizuje związek
przepływu krwi
w naczyniach
z wymianą gazową
• planuje i przeprowadza
doświadczenie wykazujące
wpływ wysiłku fizycznego
na zmiany tętna i ciśnienia
krwi
• wyszukuje i prezentuje
w dowolnej formie materiały
edukacyjne oświaty
zdrowotnej na temat chorób
społecznych: miażdżycy,
nadciśnienia tętniczego
i zawałów serca
• porównuje układ
limfatyczny z układem
krwionośnym

Dział Temat
ocena dopuszczająca
21. Budowa • wymienia elementy
i funkcjonowanie układu odpornościowego
układu • wymienia
odpornościowego rodzaje
odporności
V. Układ krążenia
• przedstawia różnice między
surowicą a szczepionką
22. Zaburzenia funkcjo- • wymienia czynniki
nowania układu mogące wywołać alergie
odpornościowego • opisuje objawy alergii
23. Budowa i rola • wymienia odcinki
układu układu oddechowego
oddechowego • rozpoznaje na
ilustracji narządy
układu oddechowego
24. Mechanizm • wymienia narządy biorące
wymiany udział w procesie
gazowej wentylacji płuc
• demonstruje na sobie
VI. Układ oddechowy
mechanizm wdechu
i wydechu
• z pomocą nauczyciela
omawia doświadczenie
wykrywające obecność CO2
w wydychanym powietrzu
ocena dostateczna
• wyróżnia odporność swoistą • omawia rolę elementów
i nieswoistą, czynną
i bierną, naturalną i sztuczną • charakteryzuje rodzaje
• definiuje szczepionkę
i surowicę jako
czynniki
odpowiadające za
odporność nabytą
• określa przyczynę choroby
AIDS
• wyjaśnia, na czym
polega transplantacja
narządów
• podaje przykłady narządów,
które można przeszczepiać
• omawia funkcje elementów
układu oddechowego
• opisuje rolę nagłośni
• na podstawie własnego
organizmu przedstawia
mechanizm wentylacji
płuc
• wskazuje różnice w ruchach
klatki piersiowej i przepony
podczas wdechu i wydechu
• przedstawia rolę krwi
w transporcie gazów
oddechowych
• omawia zawartość gazów
w powietrzu wdychanym
i wydychanym
• oblicza liczbę wdechów
i wydechów przed wysiłkiem
fizycznym i po nim
• z pomocą nauczyciela
przeprowadza
doświadczenie
wykrywające obecność CO2
w wydychanym powietrzu
Poziom wymagań
ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
• wyjaśnia mechanizm • analizuje wykaz szczepień
układu odpornościowego działania odporności w swojej książeczce zdrowia
swoistej • ocenia znaczenie szczepień
odporności • opisuje rodzaje leukocytów
• określa zasadę • odróżnia działanie
działania szczepionki szczepionki
i surowicy od działania surowicy
• wyjaśnia sposób • uzasadnia, że alergia jest • przedstawia znaczenie
zakażenia HIV związana przeszczepów oraz zgody
• wskazuje drogi z nadwrażliwością układu na transplantację narządów
zakażenia się HIV odpornościowego po śmierci
• wskazuje zasady • ilustruje przykładami
profilaktyki AIDS znaczenie
transplantologii
• wyróżnia drogi oddechowe • odróżnia głośnię i nagłośnię • wykonuje z dowolnych
i narządy wymiany • demonstruje mechanizm materiałów model układu
gazowej modulacji głosu oddechowego
• wykazuje związek budowy • definiuje płuca jako • wyszukuje odpowiednie
elementów układu miejsce wymiany gazowej metody i bada pojemność
oddechowego z pełnionymi • wykazuje związek własnych płuc
funkcjami między budową a funkcją
płuc
• wyróżnia procesy • interpretuje wyniki • planuje i wykonuje
wentylacji płuc doświadczenia obserwację wpływu
i oddychania komórkowego wykrywającego CO2 wysiłku fizycznego
• opisuje dyfuzję O2 i CO2 na częstość oddechów
w wydychanym powietrzu
zachodzącą w pęcherzykach • przedstawia • wyszukuje odpowiednie
płucnych graficznie zawartość informacje, planuje
• wyjaśnia zależność gazów i samodzielnie przeprowadza
między liczbą oddechów w powietrzu wdychanym doświadczenie wykazujące
a wysiłkiem fizycznym i wydychanym obecność CO2
• na przygotowanym sprzęcie • analizuje proces wymiany w wydychanym powietrzu
samodzielnie przeprowadza gazowej
doświadczenie w płucach i tkankach
wykrywające obecność CO2 • omawia obserwację
w wydychanym powietrzu dotyczącą wpływu
wysiłku fizycznego
na częstość oddechów
• samodzielnie przygotowuje
zestaw laboratoryjny
i przeprowadza
doświadczenie wykazujące
obecność CO2
w wydychanym powietrzu
 Poziom wymagań
Dział Temat
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

25. Oddychanie • definiuje • zapisuje słownie równanie • określa znaczenie • wyjaśnia sposób • opisuje zależność
komórkowe mitochondrium jako reakcji chemicznej oddychania komórkowego magazynowania między ilością
miejsce oddychania ilustrujące utlenianie • zapisuje za pomocą energii w ATP mitochondriów
komórkowego glukozy symboli chemicznych a zapotrzebowaniem
• wskazuje ATP jako równanie reakcji ilustrujące narządów na energię
nośnik energii utlenianie glukozy
• omawia rolę ATP
w organizmie
VI. Układ oddechowy

26. Higiena i choroby • definiuje kichanie • wskazuje źródła
układu i kaszel jako reakcje infekcji górnych
oddechowego obronne organizmu i dolnych dróg
• wymienia choroby oddechowych
układu oddechowego • określa sposoby
• wymienia czynniki zapobiegania chorobom
wpływające na prawidłowe układu oddechowego
funkcjonowanie układu • opisuje przyczyny astmy
oddechowego • omawia zasady
postępowania w przypadku
utraty oddechu
• omawia wpływ
zanieczyszczeń
pyłowych na prawidłowe
funkcjonowanie układu
oddechowego
• podaje objawy
wybranych chorób układu
oddechowego
• wyjaśnia związek
między wdychaniem
powietrza przez nos
a profilaktyką chorób
układu oddechowego
• opisuje zasady
profilaktyki anginy,
gruźlicy i raka płuc
• rozróżnia czynne i bierne
palenie tytoniu
• wykazuje zależność • przeprowadza według
między podanego schematu
zanieczyszczeniem i pod opieką
środowiska nauczyciela badanie
a zachorowalnością na astmę zawartości substancji
• demonstruje zasady smolistych
udzielania pierwszej w jednym papierosie
pomocy w wypadku • przeprowadza wywiad
zatrzymania oddechu w przychodni zdrowia
• analizuje wpływ palenia na temat profilaktyki
tytoniu na funkcjonowanie chorób płuc
układu oddechowego
• wyszukuje w dowolnych
źródłach informacje
na temat przyczyn rozwoju
raka płuc

27. Budowa • wymienia przykłady • wyjaśnia pojęcia wydalanie • porównuje wydalanie • rozpoznaje na modelu lub • wykonuje z dowolnego
i działanie substancji, które są i defekacja i defekację materiale świeżym warstwy materiału model układu
układu wydalane przez organizm • wymienia drogi • omawia na podstawie budujące nerkę moczowego
wydalniczego człowieka wydalania zbędnych ilustracji proces • omawia rolę układu • tworzy schemat przemian
VII. Układ wydalniczy

• wymienia narządy produktów przemiany powstawania moczu wydalniczego substancji odżywczych

układu wydalniczego materii • wskazuje na modelu w prawidłowym od zjedzenia do wydalenia
• wymienia CO2 lub ilustracji funkcjonowaniu
i mocznik jako zbędne miejsce całego organizmu
produkty przemiany powstawania moczu
materii pierwotnego
• opisuje sposoby
wydalania mocznika
i CO2

Dział Temat
ocena dopuszczająca
28. Higiena i choroby • wymienia zasady
układu wydalniczego higieny układu
VII. Układ wydalniczy
wydalniczego
• wymienia choroby
układu wydalniczego
29. Budowa • wymienia gruczoły
i funkcjonowanie dokrewne
układu dokrewnego • wymienia przykłady
hormonów
• wskazuje na ilustracji
położenie najważniejszych
gruczołów dokrewnych
VIII. Regulacja nerwowo-hormonalna
30. Zaburzenia • wymienia skutki
funkcjonowania nadmiaru i niedoboru
układu dokrewnego hormonu wzrostu
31. Budowa i rola • wymienia funkcje
układu nerwowego układu nerwowego
• wymienia elementy
budowy ośrodkowego
i obwodowego układu
nerwowego
• rozpoznaje na ilustracji
ośrodkowy i obwodowy
układ nerwowy
Poziom wymagań
ocena dostateczna ocena dobra
• wskazuje na zakażenia • omawia przyczyny chorób
dróg moczowych i kamicę układu wydalniczego
nerkową jako choroby • omawia na
układu wydalniczego ilustracji przebieg
• wymienia badania dializy
stosowane w profilaktyce • wyjaśnia znaczenie
tych chorób wykonywania
• określa dzienne badań kontrolnych
zapotrzebowanie organizmu moczu
człowieka na wodę • wskazuje na konieczność
okresowego wykonywania
badań kontrolnych moczu
• klasyfikuje gruczoły • określa cechy hormonów • przedstawia biologiczną
na gruczoły wydzielania • przyporządkowuje hormony
zewnętrznego do odpowiednich gruczołów,
i wewnętrznego które je wytwarzają
• wyjaśnia pojęcie • charakteryzuje
gruczoł dokrewny działanie insuliny • omawia znaczenie swoistego
• wyjaśnia, czym są hormony i glukagonu
• podaje przyczyny cukrzycy • wyjaśnia, na czym
• wyjaśnia pojęcie • interpretuje skutki nadmiaru
równowaga hormonalna i niedoboru hormonów
• opisuje elementy budowy • opisuje funkcje
komórki nerwowej układu nerwowego
• wskazuje na ilustracji • porównuje działanie
neuronu przebieg impulsu układów nerwowego
nerwowego i dokrewnego
• wyróżnia somatyczny • wykazuje związek
i autonomiczny układ budowy komórki
nerwowy nerwowej z jej funkcją
• omawia działanie
ośrodkowego
i obwodowego układu
nerwowego
ocena bardzo dobra ocena celująca
• uzasadnia konieczność • analizuje własne wyniki
picia dużych ilości wody laboratoryjnego badania
podczas leczenia chorób moczu i na tej podstawie
nerek określa stan zdrowia
• ocenia rolę dializy własnego układu
w ratowaniu życia wydalniczego
• uzasadnia konieczność
regularnego opróżniania
pęcherza moczowego
• uzasadnia, że nie należy
rolę hormonu wzrostu, bez konsultacji
tyroksyny, insuliny, z lekarzem przyjmować
adrenaliny, testosteronu, preparatów i leków
estrogenów hormonalnych
działania hormonów
polega antagonistyczne
działanie insuliny
i glukagonu
• uzasadnia związek • analizuje i wykazuje
niedoboru insuliny różnice między
z cukrzycą cukrzycą typu 1 i 2
• wyjaśnia sposób • ocenia rolę regulacji
działania synapsy nerwowo-hormonalnej
• charakteryzuje w prawidłowym
funkcje funkcjonowaniu całego
somatycznego organizmu
i autonomicznego układu
nerwowego
• porównuje funkcje
współczulnej
i przywspółczulnej
części autonomicznego
układu nerwowego

Dział Temat
ocena dopuszczająca
32. Ośrodkowy układ • wskazuje na ilustracji
nerwowy najważniejsze
elementy mózgowia
• wymienia mózgowie
i rdzeń kręgowy jako
narządy ośrodkowego
układu nerwowego
VIII. Regulacja nerwowo-hormonalna
33. Obwodowy układ • wymienia rodzaje nerwów
nerwowy. Odruchy obwodowych
• podaje po trzy przykłady
odruchów warunkowych
i bezwarunkowych
34. Higiena i choroby • wymienia czynniki
układu wywołujące stres
nerwowego • podaje przykłady trzech
chorób spowodowanych
stresem
35. Budowa i • omawia znaczenie
działanie narządu zmysłów w życiu
wzroku człowieka
• rozróżnia w narządzie
IX. Narządy zmysłów
wzroku aparat ochronny
oka i gałkę oczną
• wymienia elementy
wchodzące w skład aparatu
ochronnego oka
• rozpoznaje na ilustracji
elementy budowy oka
Poziom wymagań
ocena dostateczna ocena dobra
• wskazuje elementy budowy • opisuje budowę rdzenia
rdzenia kręgowego kręgowego
na ilustracji • objaśnia na ilustracji
budowę mózgowia
• wyróżnia włókna czuciowe • wyjaśnia różnicę między
i ruchowe odruchem warunkowym
• omawia na podstawie a bezwarunkowym
ilustracji drogę • charakteryzuje
impulsu nerwowego odruchy warunkowe
w łuku odruchowym i bezwarunkowe
• odróżnia odruchy • przedstawia graficznie drogę
warunkowe impulsu nerwowego w łuku
i bezwarunkowe odruchowym
• wymienia sposoby • wyjaśnia dodatni
radzenia sobie ze stresem i ujemny wpływ stresu
• wymienia przykłady na funkcjonowanie
chorób układu nerwowego organizmu
• przyporządkowuje • opisuje przyczyny nerwic
wybranym chorobom • rozpoznaje cechy depresji
układu nerwowego • wymienia choroby
charakterystyczne objawy układu nerwowego:
padaczkę, autyzm,
stwardnienie rozsiane,
chorobę Alzheimera
• opisuje funkcje elementów • określa funkcję
aparatu ochronnego oka aparatu ochronnego
• wyjaśnia pojęcie oka
akomodacja oka • wykazuje związek budowy
• omawia znaczenie elementów oka z pełnionymi
adaptacji oka przez nie funkcjami
• omawia funkcje elementów • opisuje drogę
budowy oka światła w oku
• wskazuje
lokalizację
receptorów wzroku
• ilustruje w formie prostego
rysunku drogę światła w oku
i powstawanie obrazu
na siatkówce
ocena bardzo dobra ocena celująca
• określa mózgowie jako • uzasadnia nadrzędną
jednostkę nadrzędną funkcję mózgowia
w stosunku do pozostałych w stosunku
części układu nerwowego do pozostałych części
układu nerwowego
• przedstawia rolę odruchów • dowodzi znaczenia
warunkowych w procesie odruchów warunkowych
uczenia się i bezwarunkowych w życiu
• na podstawie rysunku człowieka
wyjaśnia mechanizm • demonstruje na koledze
odruchu kolanowego odruch kolanowy
i wyjaśnia działanie tego
odruchu
• analizuje przyczyny • analizuje związek między
chorób układu nerwowego prawidłowym
• omawia wpływ snu wysypianiem się
na procesy uczenia się a funkcjonowaniem
i zapamiętywania oraz organizmu
na odporność organizmu
• charakteryzuje objawy
depresji, padaczki,
autyzmu, stwardnienia
rozsianego, choroby
Alzheimera
• omawia powstawanie • przeprowadza
obrazu na siatkówce doświadczenie
• planuje i przeprowadza wykazujące obecność
doświadczenie wykazujące tarczy nerwu wzrokowego
reakcję tęczówki na światło w oku
o różnym natężeniu • ilustruje za pomocą prostego
• ilustruje za pomocą prostego rysunku drogę światła
rysunku drogę światła w oku oraz z użyciem
w oku i powstawanie obrazu odpowiedniej terminologii
na siatkówce oraz wyjaśnia tłumaczy powstawanie
rolę soczewki w tym i odbieranie wrażeń
procesie wzrokowych

Dział Temat
ocena dopuszczająca
36. Ucho – narząd • rozpoznaje na ilustracji
słuchu elementy budowy ucha
i równowagi • wyróżnia ucho zewnętrzne,
środkowe i wewnętrzne
37. Higiena oka i ucha • wymienia wady wzroku • rozpoznaje
• omawia zasady higieny oczu
• wymienia choroby oczu
IX. Narządy zmysłów
i uszu
• definiuje hałas jako
• omawia przyczyny
38. Zmysły powonienia, • przedstawia rolę zmysłów
smaku i dotyku powonienia, smaku
i dotyku
• wskazuje rozmieszczenie
receptorów powonienia,
smaku i dotyku
• wymienia podstawowe
smaki
• wymienia bodźce odbierane
przez receptory skóry
• omawia rolę węchu
w ocenie pokarmów
39. Męski układ • wymienia męskie
X. Rozmnażanie i rozwój
rozrodczy narządy rozrodcze
• wskazuje na ilustracji
męskie narządy rozrodcze
człowieka
• wymienia męskie
cechy płciowe
Poziom wymagań
ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
• wskazuje na • charakteryzuje funkcje • wyjaśnia mechanizm • analizuje przebieg bodźca
ilustracji położenie poszczególnych elementów odbierania i rozpoznawania słuchowego,
narządu równowagi ucha dźwięków uwzględniając
• wymienia funkcje • omawia funkcje ucha • wskazuje przetwarzanie fal
poszczególnych elementów zewnętrznego, środkowego lokalizację dźwiękowych na impulsy
ucha i wewnętrznego receptorów słuchu nerwowe
i równowagi w uchu
• wyjaśnia zasadę
działania narządu
równowagi
• charakteryzuje wady wzroku • rozróżnia rodzaje soczewek • wyszukuje informacje
na ilustracji • wyjaśnia, na czym korygujących wady wzroku na temat źródeł hałasu
krótkowzroczność polega daltonizm • analizuje, w jaki sposób w swoim miejscu
i dalekowzroczność i astygmatyzm nadmierny hałas może zamieszkania
• charakteryzuje choroby oczu spowodować uszkodzenie • analizuje źródła hałasu
czynnik powodujący • omawia sposób korygowania słuchu w najbliższym
głuchotę wad wzroku otoczeniu
i wskazuje na sposoby
powstawania wad wzroku jego ograniczenia
• wymienia rodzaje kubków • wskazuje położenie kubków • uzasadnia, że skóra jest • planuje i wykonuje
smakowych smakowych na języku narządem dotyku doświadczenie dotyczące
• omawia doświadczenie • z niewielką pomocą • analizuje znaczenie rozmieszczenia kubków
dotyczące rozmieszczenia nauczyciela wykonuje wolnych zakończeń smakowych na języku
kubków smakowych doświadczenie dotyczące nerwowych
na języku rozmieszczenia kubków w skórze
smakowych na języku • wykonuje na podstawie
opisu doświadczenie
dotyczące rozmieszczenia
kubków smakowych
na języku
• omawia budowę • opisuje funkcje • uzasadnia, że główka • wyjaśnia wspólną
plemnika i wykonuje poszczególnych elementów plemnika jest funkcjonalność prącia jako
jego schematyczny męskiego układu właściwą gametą narządu wydalania
rysunek rozrodczego męską i narządu rozrodczego
• omawia proces powstawania • wykazuje zależność
nasienia między produkcją
• określa funkcję testosteronu hormonów płciowych
• wymienia funkcje a zmianami zachodzącymi
męskiego układu w ciele mężczyzny
rozrodczego

Dział Temat
ocena dopuszczająca
40. Żeński układ • wymienia żeńskie
rozrodczy narządy rozrodcze
• wskazuje na ilustracji
żeńskie narządy rozrodcze
• wymienia żeńskie
cechy płciowe
41. Funkcjonowanie • wymienia żeńskie
żeńskiego układu hormony płciowe
rozrodczego • wymienia kolejne fazy
cyklu miesiączkowego
X. Rozmnażanie i rozwój człowieka
42. Rozwój człowieka – • wymienia nazwy
od poczęcia do narodzin błon płodowych
• podaje długość trwania
rozwoju płodowego
• wymienia zmiany
zachodzące w organizmie
kobiety podczas ciąży
43. Rozwój człowieka – • wymienia etapy
od narodzin życia człowieka
do starości • wymienia rodzaje dojrzałości • opisuje objawy starzenia
Poziom wymagań
ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
• opisuje funkcje • charakteryzuje pierwszo-, • wykazuje związek budowy • analizuje
żeńskiego układu drugo- i trzeciorzędowe komórki jajowej podobieństwa i różnice
rozrodczego żeńskie cechy płciowe z pełnioną przez nią w budowie
• opisuje funkcje funkcją męskich i żeńskich
wewnętrznych narządów układów narządów:
rozrodczych rozrodczego
i wydalniczego
• wskazuje w cyklu • interpretuje ilustracje • omawia zmiany • wyznacza dni
miesiączkowym dni przebiegu cyklu hormonalne i zmiany płodne i niepłodne
płodne i niepłodne miesiączkowego w macicy zachodzące u kobiet
• definiuje jajnik jako w trakcie cyklu w różnych dniach
miejsce powstawania miesiączkowego cyklu miesiączkowego
komórki jajowej • analizuje rolę ciałka żółtego i z różną długością cyklu
• porządkuje etapy rozwoju • charakteryzuje funkcje • analizuje funkcje łożyska • wyszukuje
zarodka od zapłodnienia błon płodowych • uzasadnia konieczność w różnych źródłach
do zagnieżdżenia • charakteryzuje okres przestrzegania zasad informacje na temat
• wyjaśnia znaczenie pojęcia rozwoju płodowego higieny przez kobiety rozwoju prenatalnego
zapłodnienie • wyjaśnia przyczyny zmian w ciąży
• omawia zasady zachodzących w • omawia mechanizm
higieny zalecane dla organizmie kobiety podczas powstawania ciąży
kobiet ciężarnych ciąży pojedynczej
• podaje czas trwania ciąży • charakteryzuje etapy porodu i mnogiej
• omawia wpływ różnych
czynników na
prawidłowy rozwój
zarodka i płodu
• określa zmiany rozwojowe • charakteryzuje wskazane • analizuje różnice między • tworzy w dowolnej formie
u swoich rówieśników okresy rozwojowe przekwitaniem a starością prezentację na temat
• przedstawia cechy • przyporządkowuje okresom dojrzewania
się organizmu oraz przebieg fizycznego, rozwojowym zmiany • tworzy portfolio
• wymienia różnice w tempie psychicznego i społecznego zachodzące w organizmie ze zdjęciami swojej rodziny,
dojrzewania dziewcząt dojrzewania człowieka której członkowie znajdują
i chłopców się w różnych okresach
rozwoju
 Poziom wymagań
Dział Temat
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

44. Higiena i choroby • wymienia choroby
układu rozrodczego układu rozrodczego
• wymienia choroby
przenoszone drogą płciową
• wymienia
naturalne
X. Rozmnażanie i rozwój człowieka
• wskazuje kontakty • wyjaśnia • wymienia ryzykowne • wyszukuje w różnych
płciowe jako potencjalne konieczność zachowania seksualne, źródłach informacje
źródło zakażenia układu regularnych wizyt które mogą prowadzić na temat planowanych
rozrodczego u ginekologa do zakażenia HIV szczepień przeciwko
• przyporządkowuje • przyporządkowuje • przewiduje indywidualne wirusowi brodawczaka,
chorobom źródła zakażenia chorobom ich i społeczne skutki który wywołuje raka

i sztuczne metody • wyjaśnia różnicę charakterystyczne objawy zakażenia wirusami: HIV, szyjki macicy
planowania między nosicielstwem • omawia zasady HBV, HCV • ocenia naturalne i sztuczne
rodziny HIV profilaktyki chorób i HPV metody antykoncepcji
a chorobą AIDS wywoływanych przez • uzasadnia konieczność
• wymienia drogi wirusy: HIV, HBV, HCV wykonywania badań
zakażenia wirusami: HIV, i HPV kontrolnych jako sposobu
HBV, HCV i HPV • porównuje naturalne wczesnego wykrywania
• przedstawia podstawowe i sztuczne metody raka piersi, raka szyjki
zasady profilaktyki planowania rodziny macicy
chorób przenoszonych i raka prostaty
drogą płciową

45. Równowaga • własnymi słowami • wykazuje na podstawie • wyjaśnia, na czym • na podstawie wcześniej • analizuje i wykazuje
wewnętrzna wyjaśnia, na czym polega wcześniej zdobytej polega homeostaza zdobytej wiedzy rolę regulacji nerwowo-
organizmu – homeostaza wiedzy zależność • na podstawie wcześniej wykazuje zależność -hormonalnej w utrzymaniu
• wyjaśnia mechanizm działania układów działania poszczególnych
XI. Równowaga wewnętrzna organizmu

homeostaza zdobytej wiedzy wykazuje homeostazy

termoregulacji pokarmowego zależność działania układów narządów
u człowieka i krwionośnego układów: nerwowego, w organizmie człowieka
• wskazuje drogi • opisuje, jakie układy pokarmowego • na podstawie wcześniej
wydalania wody narządów mają wpływ i krwionośnego zdobytej wiedzy wyjaśnia,
z organizmu na regulację poziomu wody • na podstawie wcześniej jakie układy narządów
we krwi zdobytej wiedzy wyjaśnia biorą udział
mechanizm regulacji w mechanizmie regulacji
poziomu glukozy we poziomu glukozy we krwi
krwi

Dział Temat
ocena dopuszczająca ocena dostateczna
46. Choroba – • omawia wpływ trybu • opisuje zdrowie
zaburzenie życia na stan zdrowia fizyczne, psychiczne
homeostazy człowieka i społeczne
• podaje przykłady trzech • podaje przykłady
chorób zakaźnych wraz wpływu środowiska
z czynnikami, które na życie i zdrowie
je wywołują człowieka
• wymienia choroby • przedstawia znaczenie
cywilizacyjne aktywności fizycznej
• wymienia najczęstsze dla prawidłowego
przyczyny nowotworów funkcjonowania
organizmu człowieka
• przedstawia podstawowe
zasady profilaktyki
chorób nowotworowych
• klasyfikuje podaną
XI. Równowaga wewnętrzna organizmu
chorobę do grupy chorób
cywilizacyjnych
lub zakaźnych
• omawia znaczenie szczepień
ochronnych
• wskazuje alergie jako skutek
zanieczyszczenia
środowiska
• wskazuje metody
zapobiegania chorobom
cywilizacyjnym
47. Uzależnienia • podaje przykłady używek • przedstawia negatywny
• wymienia skutki wpływ na zdrowie
zażywania niektórych człowieka niektórych
substancji substancji
psychoaktywnych na stan psychoaktywnych oraz
zdrowia nadużywania kofeiny
i niektórych leków
(zwłaszcza
oddziałujących
na psychikę)
Poziom wymagań
ocena dobra
• charakteryzuje
czynniki wpływające
na zdrowie człowieka
• przedstawia znaczenie pojęć
zdrowie i choroba
• rozróżnia zdrowie fizyczne,
psychiczne i społeczne
• wymienia najważniejsze
choroby człowieka
wywoływane przez wirusy,
bakterie, protisty i pasożyty
zwierzęce oraz przedstawia
zasady profilaktyki tych
chorób
• podaje kryterium podziału
chorób na choroby zakaźne
i cywilizacyjne
• podaje przykłady
szczepień obowiązkowych
i nieobowiązkowych
• wyjaśnia przyczyny
powstawania chorób
społecznych
• opisuje wpływ
palenia tytoniu
na zdrowie
• omawia skutki działania
alkoholu na
funkcjonowanie organizmu
• wyjaśnia mechanizm
powstawania
uzależnień
• wyjaśnia znaczenie
profilaktyki
uzależnień
ocena bardzo dobra ocena celująca
• wykazuje wpływ • formułuje argumenty
środowiska na zdrowie przemawiające za tym,
• uzasadnia, że antybiotyki że nie należy bez wyraźnej
i inne leki należy stosować potrzeby przyjmować
zgodnie z zaleceniami ogólnodostępnych leków
lekarza (dawka, godziny oraz suplementów
przyjmowania leku
i długość kuracji)
• dowodzi, że stres jest
przyczyną chorób
cywilizacyjnych
• uzasadnia, że nerwice
są chorobami
cywilizacyjnymi
• uzasadnia konieczność
okresowego wykonywania
podstawowych badań
kontrolnych
• wykazuje zależność • wykonuje w dowolnej
między przyjmowaniem formie prezentację na temat
używek profilaktyki uzależnień
a powstawaniem nałogu
• wskazuje alternatywne
zajęcia pomagające
uniknąć uzależnień