c

 

 

Đăng ngày: 17:05 10-03-2010

Thư mөc: z7.IS-OOAD.UML

Các mô hình xã hӝi ± kĩ thuұt tұp trung vào viӋc xác đӏnh các yêu cҫu cӫa ngưӡi sӱ dөng xét trên
các khía cҥnh vӅ mһt con ngưӡi và kĩ thuұt. Phương pháp luұn các hӋ thӕng phҫn mӅm (SSM)
đưa ra mӝt cái nhìn rӝng hơn vӅ tә chӭc cũng như vӅ hӋ thӕng trong đó công nghӋ và con ngưӡi
là các thành phҫn chính. SSM đưӧc phát triӇn bӣi Checkland đӇ giúp nhӳng ngưӡi thiӃt kӃ có
đưӧc sӵ hiӇu biӃt vӅ ngӳ cҧnh cӫa nhӳng sӵ phát triӇn công nghӋ: do đó tұp trung vào sӵ hiӇu
biӃt tình huӕng hơn là hiӇu biӃt vӅ sӵ phát minh ra mӝt giҧi pháp. SSM có 7 giai đoҥn, trong đó
có mӝt sӵ khác biӋt giӳa các giai đoҥn ³thӃ giӟi thӵc´ (1-2, 5-7) và các giai đoҥn hӋ thӕng (3-4).

Giai đoҥn đҫu là giai đoҥn nhұn dҥng vҩn đӅ và bҳt đҫu tiӃn hành phân tích. Quá trình này đưӧc
thӵc hiӋn theo miêu tҧ chi tiӃt vӅ tình huӕng vҩn đӅ: phát triӇn mӝt bӭc tranh tәng thӇ. Bӭc tranh
này bao gӗm tҩt cҧ mӑi ngưӡi góp cә phҫn, nhӳng nhiӋm vө mà hӑ thӵc hiӋn, và các nhóm làm
viӋc, cҩu trúc cӫa tә chӭc, các vҩn đӅ và các quy trình cӫa tә chӭc đưӧc xây dӵng bӣi mӑi ngưӡi
góp cә phҫn. Mӑi kĩ thuұt suy diӉn tri thӭc đӅu có thӇ đưӧc sӱ dөng đӇ tұp hӧp thông tin đӇ xây
dӵng bӭc tranh tәng thӇ đó, bao gӗm các kĩ thuұt như quan sát (ghi lҥi bҵng video và audio),
phӓng vҩn và sӱ dөng các bҧng câu hӓi thăm dò ý kiӃn có cҩu trúc hoһc không có cҩu trúc, các
hӝi thҧo khoa hӑc hӧp tác như là các hoҥt đӝng đóng vai, mô phӓng và phân tích sӵ viӋc. Nói
chung, đӇ bҳt đҫu chúng ta nên sӱ dөng các cách tiӃp cұn ít mang tính cҩu trúc đӇ tránh nhӳng
ràng buӝc ҧo trong miêu tҧ. Bӭc tranh tәng thӇ có thӇ có nhiӅu loҥi ± trong đó không có các câu
hӓi đúng sai ± nhưng nó nên cung cҩp thông tin rõ ràng cho ngưӡi thiӃt kӃ.

Giai đoҥn tiӃp theo chúng ta sӁ chuyӇn tӯ thӃ giӟi hiӋn thӵc sang thӃ giӟi các hӋ thӕng và cӕ
gҳng tҥo ra các đӏnh nghĩa gӕc cho hӋ thӕng. Có thӇ có nhiӅu loҥi đӏnh nghĩa gӕc cӫa mӝt hӋ
thӕng, ví dө biӇu diӉn cho tӯng ngưӡi góp cә phҫn. Các đӏnh nghĩa gӕc đưӧc miêu tҧ dưӟi dҥng
CATWOE:

· 
 Là nhӳng ngưӡi nhұn thông tin đҫu ra hoһc nhұn lӧi ích tӯ hӋ thӕng

· 
 Là nhӳng ngưӡi thӵc hiӋn các hoҥt đӝng bên trong hӋ thӕng

·  
 Nhӳng thay đәi bӏ tác đӝng bӣi hӋ thӕng. Đây là mӝt phҫn quan trӑng
cӫa đӏnh nghĩa gӕc vì nó kéo theo các hoҥt đӝng cҫn thiӃt cho các giai đoҥn tiӃp theo. ĐӇ nhұn
dҥng các biӃn đәi, hãy xem xét đӃn các đҫu vào và đҫu ra cӫa hӋ thӕng.

· 
: (theo tiӃng Đӭc) hoһc là orld View: Đó là cách hӋ thӕng đưӧc thu
nhұn như thӃ nào trong mӝt đӏnh nghĩa gӕc cө thӇ

·  Là nhӳng ngưӡi sӣ hӳu, hoһc chӏu trách nhiӋm vӅ hӋ thӕng, hoһc là nhӳng ngưӡi
có quyӅn tҥo ra nhӳng thay đәi đӕi vӟi hӋ thӕng

  
 Môi trưӡng mà hӋ thӕng hoҥt đӝng và chӏu ҧnh hưӣng.
< !" Đӏnh nghĩa gӕc cho quҧn lý hàng không: hӋ thӕng bán vé máy bay

Mӝt sân bay quӕc tӃ đang xem xét viӋc xây dӵng mӝt hӋ thӕng bán vé mӟi liên kӃt các đҥi lý bán
vé đӇ bán trӵc tiӃp đӃn khách hàng. Nghĩa là, hӋ thӕng đưӧc sӱ hӳu bӣi cơ quan quҧn lý hành
không, đưӧc sӱ dөng bӣi các nhân viên đҥi lý du lӏch, các nhân viên đҥi lý bán vé, hoҥt đӝng
theo các quy tҳc đưӧc quy đӏnh bӣi các cơ quan hành không dân dөng quӕc tӃ, và luұt hӧp đӗng
kinh tӃ quӕc gia, đӇ bán vé và đҧm bҧo chӛ cho nhӳng khách hàng đã đһt vé trưӟc và tҥo ra lӧi
nhuұn cho công ty. Khi đó đӏnh nghĩa gӕc đưӧc đӏnh nghĩa như sau:

· lient: Khách hàng

· ctor: Nhân viên đҥi lý du lӏch

· ransformation: Dӵ đӏnh và yêu cҫu cӫa khách du lӏch đưӧc chuyӇn đәi thành giá ghӃ trên
máy bay và lӧi nhuұn cho tә chӭc.

· eltanschauung: NӃu viӋc bán vé có hiӋu quҧ thì lӧi nhuұn cӫa tә chӭc sӁ đưӧc tӕi ưu hoá.

· wner: Cơ quan quҧn lý hành không

· nvironment: Các quy tҳc cӫa cơ quan hàng không dân dөng quӕc tӃ và luұt hӧp đӗng kinh
tӃ quӕc gia; chính sách cӫa đҥi lý bán vé đӏa phương.

Sau khi phát triӇn đӏnh nghĩa gӕc, chúng ta tiӃn hành xây dӵng mô hình quan niӋm. Mô hình
quan niӋm đӏnh nghĩa nhӳng viӋc mà hӋ thӕng phҧi thӵc hiӋn đӇ hoàn thành các đӏnh nghĩa gӕc.
Nó cũng bao gӗm viӋc nhұn dҥng các chuuyӇn đәi và các hoҥt đӝng trong hӋ thӕng. Sau đó,
nhӳng gì mà hӋ thӕng đҥt đưӧc và cách thӭc thӵc hiӋn cӫa hӋ thӕng sӁ đưӧc mô hình hoá theo
mӝt mô hình phân cҩp. Quá trình này mang tính lһp và có thӇ sӁ phҧi mҩt mӝt sӕ bưӟc lһp trưӟc
khi có đưӧc mӝt mô hình hoàn thiӋn và chính xác.

TiӃp theo, chúng ta sӁ so sánh hӋ thӕng thӵc vӟi hӋ thӕng cӫa mô hình quan niӋm, nhұn dҥng sӵ
khác nhau và do đó làm nәi bұt nhӳng thay đәi cҫn thiӃt hoһc các vҩn đӅ tiӅm tàng. Ví dө, khi so
sánh ta thҩy mӝt hoҥt đӝng nào đó có nhiӅu quy trình trong thӵc tӃ hơn trong mô hình quan
niӋm, do đó chúng ta cҫn giҧm bӟt sӕ lưӧng quy trình cho hoҥt đӝng đó.

Trong các giai đoҥn cuӕi chúng ta cҫn xác đӏnh nhӳng thay đәi cҫn thiӃt và có ích cho hӋ thӕng ±
ví dө nhӳng thay đәi có thӇ là nhӳng thay đәi vӅ cҩu trúc, thӫ tөc hoһc xã hӝi và quyӃt đӏnh
nhӳng hành đӝng cҫn thiӃt đӇ tác đӝng đӃn nhӳng thay đәi đó.

SSM là mӝt cách tiӃp cұn linh hoҥt cho phép xem xét đӃn mӭc chi tiӃt cӫa ngӳ cҧnh thiӃt kӃ. Tuy
nhiên, SSM chӍ có thӇ đưӧc coi là thành công nӃu như nó có tác dөng giúp cho ngưӡi thiӃt kӃ
hiӇu rõ hơn vӅ hӋ thӕng mà hӑ đang phát triӇn.