የፍትሐብሔርሕግ

የፍትሐብሔርሕግማውጫ
የፍትሐብሔርሕግመግቢያ
የፍትሐብሔርሕግዐዋጅ
አን
ደኛመጽሐፍ፡
፡
ስለሰዎች፡
፡
አን
ቀጽ 1፡
፡
ስለሰዎች፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡ስለሰውናስለመብቶቹ፡
፡
ክፍል1፤ስለሰው መብትአሰጣጥ፡
፡
ክፍል2፤ስለሰው መብቶች፡
፡
ምዕራፍ2፡
፡ስለስም፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡ስለክብርመዝገብማስረጃነ
ት፡፡
ክፍል1፤ስለክብርመዝገብሹማምቶች፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤የክብርመዝገብሹማምትሥልጣንአሰጣጥ፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የክብርመዝገብሹም ተግባር፡
፡
ክፍል2፤ስለሕዝብየክብርመዝገቦች፡
፡
ክፍል3፤ስለክብርመዝገብጽሑፎች፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤በጠቅላላው፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የመወለድጽሑፎች፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤የመሞትጽሑፎች፡
፡
ን
ኡስክፍል4፤የጋብቻጽሑፎች፡
፡
ክፍል4፤የክብርመዝገብጽሑፎችንስለማቃናት፡
፡
ክፍል5፤የክብርመዝገብጽሑፎችግልባጮ ችናቅጂዎች
ክፍል6፤የክብርመዝገብጽሑፍንደን
ብአለመፈጸም የሚያስከትለው ቅጣት፡
፡
ክፍል7፤ስለታወቁሰነ
ዶች፡
፡
ምዕራፍ4፡
፡ስለመጥፋት
ክፍል1፤የመጥፋትመገለጫ ፡
፡
ክፍል2፤የመጥፋቱማስታወቂያየ
ሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡
 ክፍል3፤ጠፋመባሉየሚቀርበትጊዜ፡
፡
ምዕራፍ5፡
፡ስለመኖሪያቦታናስለመደበኛቦታ፡
፡
ክፍል1፤ስለመኖሪያቦታ፡
፡
ክፍል2፤መደበኛቦታ፡
፡
አን
ቀጽ2፡
፡
ስለሰዎችችሎታ፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡ጠቅላላየሆኑመሠረታውያንደን
ቦች፡
፡
ምዕራፍ2፡
፡አካለመጠንስላላደረሱሰዎች፡
፡
ክፍል1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ክፍል2፤አካለመጠንያላደረሰውንሰው ስለሚጠብቁክፍሎች፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ስለአሳዳሪናስለሞግዚት፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤ስለቤተዘመድጉባኤምክርአባሎችናስለተጠባባቂሞግዚት፡
፡
ክፍል3፡
፡የአሳዳሪውናየሞግዚቱሥልጣን
፡፡
ን
ኡስክፍል1፤አካለመጠንያላደረሰልጅሰውነ
ት አጠባበቅ፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤አካለመጠንያላደረሰንልጅሀብቶች ስለማስተዳደር፡
፡
ክፍል4፤አካለመጠንያላደረሰውንልጅለመጠበቅየተመለከቱትንደን
ቦችመጣስየሚያስከትለው ቅጣት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤አካመጠንያላደረሰልጅሥራዎች፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የሞግዚቱሥራዎች፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤ሊደርሱየሚችሉኀላፊነ
ቶች፡
፡
ክፍል5፤አካለመጠንያላደረሰልጅችሎታማጣትስለ መቅረቱ
ን
ኡስክፍል1፤ከሞግዚትአስተዳደርነ
ጻስለመውጣት፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የሞግዚትነ
ትሥራሒሳቦች፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡አእምሮዋቸው ስለጐደለሰዎችናስለድውዮች፡
፡
ክፍል1፤ችሎታስላልተከለከሉትየአእምሮጐደሎዎችናድውዮች፡
፡
ክፍል2፤በፍርድስለሚደረግክልከላ
ምዕራፍ4፤በሕግስለ፤ተከለከሉሰዎች፡
፡
ምዕራፍ5፤ስለውጭ አገርሰዎች፡
፡
አን
ቀጽ 3፡
፡
በሕግየሰው መብትስለተሰጣቸው ማኅበሮችናለልዩአገልግሎትስለተመደቡን
ብረቶች፡
፡
ምዕራፍ1፤ስለአስተዳደርክፍልድርጅቶችናስለቤተክርስቲያን
፡፡
ምዕራፍ2፤ስለማኅበሮች፡
፡
ክፍል1፤ስለማኅበሩመመሥረቻጽሑፎችናስለውስጥ ደን
ቦች፡
፡
ክፍል2፤ስለማኅበረተኞች፡
፡
ክፍል3፤ስለሥራው አመራር፡
፡
ክፍል4፤ስለጠቅላላጉባኤ፡
፡
ክፍል5፤የማኅበሩመብቶችናግዴታዎች፡
፡
ክፍል6፤ስለማኅበሩመፍረስናሒሳብመጣራት፡
፡
ክፍል7፤ማኅበሮችንስለመቈጣጠር፡
፡
ምዕራፍ3፤ለልዩአገልግሎትስለተመደቡን
ብረቶች፡
፡
ክፍል1፤የበጎአድራጎትድርጅት፡
፡
ክፍል2፤ስለኮሚቴዎች፡
፡
ክፍል3፤ለልዩበጎአድራጎትየሚወጡ የ
አደራን
ብረቶች፡
፡
ምዕራፍ4፤በሕግየሰው መብትስለተሰጣቸው የውጭ አገርዜጋማኅበሮችናለልዩአገልግሎትስለተመደቡየውጭ
አገርዜጋንብረቶች፡
፡
ሁለተኛመጽሐፍ፡
፡
ስለቤተዘመድናስለውርስ(
አወራረስ)
አን
ቀጽ4፡
፡
ስለሥጋዝምድናናስለጋብቻዝምድና፡
፡
ምዕራፍ1፤ስለዝምድናናስለጋብቻበጠቅላላው፡
፡
ምዕራፍ2፤ስለመተጫ ጨ ት፡
፡
ምዕራፍ3፤ስለጋብቻአፈጻጸም፡
፡
ክፍል1፤ለማን
ኛዎቹም ዐይነ
ቶችጋብቻዎችየሚሆኑአጠቃላይሁኔ
ታዎች፡
፡
ክፍል2፤ብሔራዊጋብቻ፡
፡
ክፍል3፤ሌሎችዐይነ
ቶችጋብቻዎች፡
፡
ምዕራፍ4፤የጋብቻሁኔ
ታዎችባለመጠበቃቸው ምክን
ያትየሚወሰንቅጣት፡
፡
ክፍል1፤ለጋብቻሥርዐቶችሁሉየሚሆንየወልሁኔ
ታ
ክፍል2፤ብሔራዊጋብቻ
ክፍል3፤ሌሎችጋብቻዎች
ምዕራፍ5፤የጋብቻውጤ ት፡
፡
 ክፍል1፤ጠቅላላደን
ቦች፡
፡
ክፍል2፤በሰዎችላይጋብቻው ያለው ውጤት፡
፡
ክፍል3፤ጋብቻው በገን
ዘብበኩልያለው ውጤ ት፡
፡
ምዕራፍ6፤ስለጋብቻመፍረስ፡
፡
ክፍል1፤ጋብቻየሚፈርስበትምክን
ያት፡
፡
ክፍል2፤በተጋቢዎቹመካከልያለውንየገን
ዘብግን
ኙነትጒዳይስለማጣራት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ከባልናከሚስትየአን
ዱ መሞት፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የመፋታትሁኔ
ታ፡፡
ን
ኡስክፍል3፤ሌላየጋብቻመፍረስ፡
፡
ምዕራፍ7፤የጋብቻማስረጃ፡
፡
ምዕራፍ8፤ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትስለመኖር፡
፡
ምዕራፍ9፤በጋብቻናበፍቺ፤ከጋብቻው ውጭ በሆነበግብረሥጋግን
ኙነትጒዳይስለሚነ
ሡ ክርክሮች፡
፡
ምዕራፍ10፤ስለመወለድ፡
፡
ክፍል1፤አባትናእናትንስለማወቅ፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤አባትነ
ው ስለሚያሰኝግምት፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤አባትነ
ትንስለማወቅ፡
፡
ን
ኡስክፍል4፤በፍርድስለሚደረግየአባትነ
ትማወቅ፡
፡
ክፍል2፤በአባትነ
ትምክን
ያትስለሚነ
ሣክርክር፡
፡
ክፍል3፤ስለልጅነ
ትማስረጃ፡
፡
ክፍል4፤በሁኔ
ታው ላይስለሚነ
ሣው ክርክርናስለመካድ፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤በሁኔ
ታው ላይስለሚደረግክርክር፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤ስለመካድ፡
፡
ምዕራፍ11፤ስለጉዲፈቻ(
የማር)ልጅ፡
፡
ምዕራፍ12፤ስለቀለብመስጠትግዴታ፡
፡
አን
ቀጽ5፡
፡
ስለውርስ(
ስለአወራረስ)
፡፡
ምዕራፍ1፤ስለውርስአስተላለፍ፡
፡
ክፍል1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
 ን
ኡስክፍል1፤ስለውርስአከፋፈትናበውስጡ ስለሚገኝበት፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤ወራሽለመሆንየሚያስፈልግችሎታ፡
፡
ክፍል2፤ሳይናዘዝየሞተሰው ውርስ፡
፡
ክፍል3፤ስለኑዛዜ፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤የኑዛዜዋጋመኖርሁኔ
ታዎች፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤በኑዛዜዎቹየሰፈረቃልናየኑዛዜትርጓሜ፡
፡
ምዕራፍ2፤ወራሽነ
ትንስለማጣራት፡
፡
ክፍል1፤ስለውርሱአጣሪ፡
፡
ክፍል2፤መብትአለኝባዮችንቁርጥ በሆነአኳኋንስለመወሰን
፡፡
ን
ኡስክፍል1፤የወራሾቹንሁኔ
ታለጊዜው ስለመወሰን
፡፡
ን
ኡስክፍል2፤ወራሾችናጠቅላላየኑዛዜስጦታየተሰጣቸው ሰዎችስለሚያደርጉትምርጫ ፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤ለወራሹስለሚሰጡ የ
ምስክርወረቀቶችናየወራሽነ
ትጥያቄ፡
፡
ክፍል3፤ስለውርስአስተዳደር፡
፡
ክፍል4፤የውርሱንዕዳስለመክፈል፡
፡
ክፍል5፤ከውርሱላይስለሚጠየቀው የቀለብገን
ዘብ፡
፡
ክፍል6፤የኑዛዜስጦታዎችንስለመክፈል፡
፡
ክፍል7፤ስለውርሱመዘጋት፡
፡
ምዕራፍ3፤ስለውርስክፍያ፡
፡
ክፍል1፤ስለውርሱአለመነ
ጣጠልናለውርስክፍያስለሚቀርብጥያቄ፡
፡
ክፍል2፤የጋራወራሾችስለሚመልሱትን
ብረቶች፡
፡
ክፍል3፤የመከፋፈሉአሠራር፡
፡
ክፍል4፤መከፋፈሉከተፈጸመ በኋላበወራሾቹመካከልስላለው ግን
ኙነት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤የጋራተካፋዮችሊሰጡ ስለሚገባቸው ዋስትና፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤ክፍያውንስለማፍረስ፡
፡
ክፍል5፤የውርሱሀብትከተከፋፈለበኋላገን
ዘብጠያቄዎችያላቸው መብት፡
፡
ምዕራፍ4፤ውርስንስለሚመለከቱስምምነ
ቶች፡
፡
ክፍል1፤ወደፊትበሚገኝውርስላይስለሚደረግየውልስምምነ
ት፡፡
ክፍል2፤የተከፋፈሉስጦታዎች፡
፡
ክፍል3፤የውርስመብቶችንስለማስተላለፍ፡
፡
ሦስተኛመጽሐፍ፡
፡
ስለን
ብረቶች፡
፡
አን
ቀጽ6፡
፡
ስለን
ብረትበጠቅላላውናስለይዞታ፡
፡
ምዕራፍ1፤ስለን
ብረትበጠቅላላው፡
፡
ምዕራፍ2፤ስለይዞታ፡
፡
አን
ቀጽ7፡
፡
ስለግልሀብት፡
፡
ምዕራፍ1፤ሀብትስለሚገኝበትሁኔ
ታ፤ሀብትንስለማስተላለፍ፤ሀብትስለሚቀርበትናስለባለሀብትነ
ትማስረጃ፡
፡
ክፍል1፤ሀብትስለሚገኝበትሁኔ
ታ፡፡
ን
ኡስክፍል1፤ስለመያዝ፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የቅንልቡናባለይዞታነ
ት፡፡
ን
ኡስክፍል3፤ስለይዞታ፡
፡
ን
ኡስክፍል4፤የዋናተጨ ማሪነ
ገር፡
፡
ክፍል2፤ባለሀብትነ
ትንስለማስተላለፍ፡
፡
ክፍል3፤ስለሀብትነ
ትመቅረት፡
፡
ክፍል4፤ስለሀብትነ
ትማስረጃ፡
፡
ምዕራፍ2፤የባለሀብቱመብቶችናግዴታዎች፡
፡
ክፍል1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ክፍል2፤የማይን
ቀሳቀስን
ብረትንየሚመለከቱየተለዩደን
ቦች፡
፡
ክፍል3፤ስለውሃዎችባለሀብትነ
ትናበውሃዎችስለመገልገል፡
፡
አን
ቀጽ8፡
፡
የጋራባለሀብትነ
ት፤በአላባስለመጠቀምናስለሌሎችግዙፍመብቶች፡
፡
ምዕራፍ1፤ስለጋራባለሀብትነ
ት፡፡
ክፍል1፤ጠቅላላደን
ቦች፡
፡
ክፍል2፤ልዩሁኔ
ታዎች፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤የአማካይወሰንአጥሮች፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤ያን
ድቤትፎቅወይም ለመኖሪያየተመደቡክፍሎችባለሀብትነ
ት፡፡
ምዕራፍ2፤በአላባብቻስለመጠቀም መብት፡
፡
 ክፍል1፤ጠቅላላደን
ቦች፡
፡
ክፍል2፤ስለግዙፍተን
ቀሳቃሽሀብቶችየሚጸና(
የሚፈጸም)ልዩደን
ብ፡፡
ክፍል3፤የገን
ዘብናሌሎችግዙፎችያልሆኑነ
ገሮችበአላባ የመጠቀም መብትልዩደን
ቦች፡
፡
ክፍል4፤በቤትውስጥ የመኖርመብት፡
፡
ምዕራፍ3፤ስለን
ብረትአገልግሎት፡
፡
ምዕራፍ4፤በቀዳሚነ
ትግዢይገባኛልየማለትመብት፡
፡
ምዕራፍ5፤ባለሀብቱአን
ዳንዶቹንን
ብረቶችእን
ደፈቀደው እን
ዳያደርግመብቱንስለማጥበብ፡
፡
ክፍል1፤የግዢንወይም በቀደምትነ
ትየመግዛትንመብትስለሚመለከትየውልስምምነ
ት፡፡
ክፍል2፤ን
ብረትእን
ዳይሸጥ እን
ዳይያዝየማድረግስምምነ
ት
አን
ቀጽ9፡
፡
በማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችበኅብረትስለመጠቀም፡
፡
ምዕራፍ1፤የመን
ግሥትን
ብረት(
የሕዝብአገልግሎትን
ብረትእና)ን
ብረትንስለማስለቀቅ፡
፡
ክፍል1፤የሕዝብአገልግሎትየሚጠቅሙትንሀብቶችስለማስለቀቅ
ምዕራፍ2፤የኅብረትስለሆኑየእርሻመሬቶች፡
፡
ምዕራፍ3፤በመን
ግሥትየታወቁየመሬትባለሀብቶችማኅበር፡
፡
ክፍል1፤ስለማኅበሮቹመቋቋም፡
፡
ክፍል2፤ለአመዘጋገብየሚያገለግሉፎርሙ ሎች፡
፡
ክፍል3፤የተመዘገቡትንጽሑፎችስለማቃናትናስለመሠረዝ፡
፡
ምዕራፍ4፤በማይን
ቀሳቀስን
ብረትመዝገብማስመዝገብየሚያስከትለው ውጤት፡
፡
አን
ቀጽ11፡
፡
ስለድርሰትናስለኪነጥበብባለሀብትነ
ት፡፡
4ኛ፤መጽሐፍ፡
፡
ስለግዴታዎች፡
፡
አን
ቀጽ12፤
ስለውሎችበጠቅላላው፡
፡
ምዕራፍ1፤ስለውልአመሠራረት፡
፡
ክፍል1፤ፈቅዶስለመዋዋል፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ውለታንየመቀበልአቋሞች፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የተዋዋዮቹፈቃድጕድለት፡
፡
 ክፍል2፤ስለውለታው ጕዳይ፡
፡
ክፍል3፤ስለውልአጻጻፍ(
ፎርም)
፡፡
ምዕራፍ2፤የውሎችውጤት፡
፡
ክፍል1፤ስለውልትርጕም፡
፡
ክፍል2፤ስለውሎችአፈጻጸም፡
፡
ክፍል3፤ስለውልመሻሻል፡
፡
ክፍል4፤ውልንስላለመፈጸም፡
፡
ምዕራፍ3፤የግዴታዎችመቅረት፡
፡
ክፍል1፤ውሎችንስለመሠረዝናስለማፍረስ፡
፡
ክፍል2፤ውልንስለማስቀረትናዕዳንስለመተው፡
፡
ክፍል3፤ስለመተካት፤(
ኖባሲዩን
)፡፡
ክፍል4፤ስለማቻቻል፡
፡
ክፍል5፤ስለመብትመቀላቀል፡
፡
ክፍል6፤ስለይርጋ፡
፡
ምዕራፍ4፤የአን
ዳንድግዴታዎችወይም የአን
ዳንድውሎችአኳኋን
፡፡
ክፍል1፤ጊዜ፡
፡
ክፍል2፤ስለሁኔ
ታ፡፡
ክፍል3፤ማማረጫ ያለው ግዴታ፡
፡
ክፍል4፤ቃብድ፡
፡
ክፍል5፤ስለኀላፊነ
ትየተጻፈየውጭ ቃል፡
፡
ምዕራፍ5፤ስለብዙዎችባለዕዳዎችወይም ባለገን
ዘቦች፡
፡
ክፍል1፤በባለዕዳዎችመካከልስላለው የማይከፋፈልአን
ድነት፡
፡
ክፍል2፤በባለገን
ዘቦቹመካከልስላለው አን
ድነት፡
፡
ክፍል3፤ስለማይከፋፈሉግዴታዎች፡
፡
ክፍል4፤ዋስትና፡
፡
ምዕራፍ6፤ከውሉጋራግን
ኙነትስላላቸው ሦስተኛወገኖች፡
፡
ክፍል1፤ስለሌላሰው ሆኖየሚሰጥ ተስፋናየሚደረግውል፡
፡
ክፍል2፤የገን
ዘብመብትንስለማስተላለፍናስለመዳረግ(
ዳረጎት፡
፡)
ክፍል3፤የምትክውክልናናየዕዳማስተላለፍ፡
፡
 ክፍል4፤ስለተዋዋዮቹወገኖችወራሾች(
የወገኖቹወራሾች)
፡፡
ክፍል5፤ከተዋዋዮቹወገኖችላይገን
ዘብጠያቂዎች፡
፡
ምዕራፍ7፤የውልንጕዳይስለሚመለከትማስረጃ፡
፡
ክፍል1፤የማስረጃማቅረብግዴታናአቀባበሉ፡
፡
ክፍል2፤የጽሑፍማስረጃ፡
፡
ክፍል3፤ገን
ዘቡእን
ደተከፈለየሚያስቈጥሩየሕሊናግምቶች፡
፡
አን
ቀጽ13፡
፡
ከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ
ትናያላገባብስለመበልጸግ
ምዕራፍ1፤ከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ
ት፡፡
ክፍል1፤በጥፋትላይስለተመሠረተአላፊነ
ት፡፡
ን
ኡስክፍል1፤ጠቅላላደን
ቦች፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤ልዩሁኔ
ታዎች፡
፡
ክፍል2፤አጥፊሳይሆንአላፊስለመሆን
፡፡
ክፍል3፤የካሣአከፋፈልናልክ፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ስለጉዳትኪሣራ፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤በሌላአኳኋንስለመካስ፡
፡
ክፍል4፤ለሌላሰው ተግባርአላፊስለመሆን
፡.፡
ክፍል5፤ካሣስለሚጠየቅበትክስ፡
፡
ምዕራፍ2፤ያላግባብስለመበልጸግ፡
፡
ክፍል1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ክፍል2፤የማይገባውንስለመክፈል፡
፡
ክፍል3፤
ስለወጪ ገን
ዘብ፡
፡
አን
ቀጽ14፡
፡
ስለእን
ደራሴነ
ት፡፡
ምዕራፍ1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ምዕራፍ2፤ስለወኪልነ
ት፡፡
ክፍል1፤የወኪልነ
ትሥልጣንአቋቋምናየሥራው ግብ፡
፡
ክፍል2፤የተወካዩግዴታዎች፡
፡
ክፍል3፤ስለወካዩግዴታዎች፡
፡
 ክፍል4፤ስለውክልናመቅረት፡
፡
ክፍል5፤ለሦስተኛወገኖችየውክልናው ሥልጣንየሚያስ ከትለው ውጤ ት፡
፡
ምዕራፍ3፤ስለኮሚሲዮን
፡፡
ክፍል1፤ስለግዢወይም ስለሽያጭ ኮሚሲዮን
፡፡
ክፍል2፤ስለማመላለሻኮሚሲዮን
፡፡
ምዕራፍ4፤ዳኞችስለሚሰጡትውክልና፡
፡
ምዕራፍ5፤ስለሥራአመራር፡
፡
5ኛመጽሐፍ፡
፡
ስለልዩውሎች፡
፡
አን
ቀጽ15፡
፡
መብቶችማስተላለፍንስለሚመለከቱውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፤ስለሽያጭ ፡
፡
ክፍል1፤የውሉአደራረግ፡
፡
ክፍል2፤ስለውሉመፈጸም፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የግዢው ግዴታዎች፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤በሻጩ ናበገዢው ላይያሉአጠቃላይድን
ጋጌዎች፡
፡
ክፍል3፤ውልንስላለመፈጸም፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ውልንበግድስለማስፈጸም፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የውልመፍረስ፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤የጉዳትኪሣራ፡
፡
ክፍል4፤ልዩልዩየሽያጭ አሠራር፡
፡
ን
ኡስክፍል4፤ዋጋው በየጊዜው ስለሚከፈልበትሽያጭ ፡
፡
ን
ኡስክፍል5፤ባለሀብትነ
ቱንለራሱበማስጠበቅየሚደረግሽያጭ ፡
፡
ን
ኡስክፍል6፤የተሸጠውንመልሶስለመግዛትየሚደረግውል
ን
ኡስክፍል7፤ዕቃውንከመላክግዴታጋራየሚደረግሽያጭ
ምዕራፍ2፤የመሸጥ ውልመሰልነ
ትያላቸው ልዩልዩውሎች፡
፡
ክፍል1፤የለውጥ ውል፡
፡
ክፍል2፤የባለሀብትነ
ትንመብትሳይሆንሌሎችንመብቶች፡
፡ስለማስተላለፍ፡
፡
 ክፍል3፤ስለኪራይሽያጭ ፡
፡
ክፍል4፤የዕቃማቅረብውል፡
፡
ምዕራፍ3፤ስለስጦታ፡
፡
ምዕራፍ4፤የሚያልቅነ
ገርብድር፡
፡
ምዕራፍ5፤መጦሪያንስለማቋቋም፡
፡
ክፍል1፤ለዘለዓለም ስለሚኖርመጦሪያ፡
፡
ክፍል2፤እስከዕድሜ ልክስለሚቈይመጦሪያ፡
፡
አን
ቀጽ16፡
፡
የሥራዎችአገልግሎትመስጠትንየሚመለከቱውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፤ስለሥራውልበጠቅላላው፡
፡
ክፍል1፤ስለውሉአፈጻጸም፡
፡
ክፍል2፤ስለሠራተኛው ሥራ፡
፡
ክፍል3፤ለሠራተኛው ስለሚገባው ደሞዝ፡
፡
ክፍል4፤ስለአሠሪው የጸጥታአጠባበቅግዴታ፡
፡
ክፍል5፤ለሠራተኞችየሚገባየዕረፍትጊዜ፡
፡
ክፍል6፤ውልንስለማቋረጥ፡
፡
ምዕራፍ2፤ስለአን
ዳንድልዩልዩየሥራዎችውሎች፡
፡
ክፍል1፤ስለሞያሥራመልመጃውል፡
፡
ክፍል2፤ስለሥራሙከራውል፡
፡
ክፍል3፤በቤተሰብአስተዳደርውስጥ ስለሚኖርአሽከርየሥራውል፡
፡
ክፍል4፤ስለእርሻሥራውል፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ስለእርሻውል፡
፡
ምዕራፍ3፤ስለሥራውል፡
፡
ምዕራፍ4፤ስለዕውቀትሥራማከራየትውል፡
፡
ምዕራፍ5፤ስለሕክምናወይም ስለሆስፒታልውል፡
፡
ምዕራፍ6፤ስለሆቴልሥራውል፡
፡
ምዕራፍ7፤አትሞ የማውጣት(
ፒብሊሽን
ግ)ውል፡
፡
አን
ቀጽ17፡
፡
የዕቃጥበቃንበዕቃመገልገልንወይም በዕቃመጠቀሙንየሚመለከቱውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ምዕራፍ2፤ስለዕቃማከራየት፡
፡
ክፍል1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ክፍል2፤እን
ስሳንስለመከራየት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤በአን
ድየእርሻመሬትሥራኪራይውስጥ ከብትንጭ ምርስለማከራየት፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የከብቶቹኪራይዋናበሆነጊዜ፡
፡
ምዕራፍ3፤ስለመገልገያብድርወይም ትውስት፡
፡
ምዕራፍ4፤አደራ፡
፡
ክፍል1፤ስለአደራበጠቅላላው፡
፡
ክፍል2፤በትእዛዝየተቀመጠ አደራ፡
፡
ክፍል3፤አስፈላጊየሆነአደራ፡
፡
ክፍል4፤ባለቤቱሳያውቅየተገኙዕቃዎችወይም ከሌላሰው ዘን
ድየተቀመጡ ዕቃዎች፡
፡
ምዕራፍ5፤የዕቃማከማቻቦታ፡
፡
ምዕራፍ6፤ስለመያዣውል፡
፡
ክፍል1፤ስለመያዝውልበጠቅላላው፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤የሚጸናባቸው ሁኔ
ታዎች፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የመያዣሰጪ ው መብትናግዴታ፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤ዕቃውንየያዘው ባለገን
ዘብመብቶችናግዴታዎች፡
፡
ን
ኡስክፍል4፤የመያዣውልየሚቀርበት፡
፡
ን
ኡስክፍል5፤የመያዣውልአፈጻጸም፡
፡
ክፍል2፤የገን
ዘብመጠየቂያሰነ
ዶችንወይም ግዙፍያልሆኑሌሎችሀብቶችንመብትስለማስያዝ፡
፡
አን
ቀጽ18፡
፡
የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችንስለሚመለከቱውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፤ስለየማይን
ቀሳቀስን
ብረትሽያጭ ፡
፡
ምዕራፍ2፤ስለኪራይ፡
፡
ክፍል1፤ስለማይን
ቀሳቀስን
ብረትኪራይበጠቅላላው፡
፡
ክፍል2፤የቤትንኪራይስለሚመለከቱልዩደን
ቦች፡
፡
ክፍል3ስለመሬትየተሰጡ ልዩደን
ቦች፡
፡
ምዕራፍ3፤ስለማይን
ቀሳቀስን
ብረትየሥራውል፡
፡
ምዕራፍ4፤ስለማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣናስለወለድአግድ፡
፡
ክፍል1፤የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣአቋቋም፡
፡
ክፍል2፤የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣውጤ ቶች፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣየተሰጠው ገን
ዘብጠያቂቀደምትነ
ትየብልጫ መብት፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የመከታተልመብት፡
፡
ክፍል3፤የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣስለመቅረት፡
፡
ክፍል4፤ስለወለድአግድ(
አንቲክሬዝ)
፡፡
አን
ቀጽ19፡
፡
የአስተዳደርክፍልመሥሪያቤቶች(
አድሚኒስትራሲዮኖች)የሚያደርጓቸው ውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ክፍል1፤ስለውሎችሥርዐት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ፈቃድንስለመስጠት፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤የጨ ረታሥነሥርዐት፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤የውልምክን
ያት፡
፡
ክፍል2፤ውልስለሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ስለውሎችደን
በኛአፈጻጸም፡
፡
ን
ኡስክፍል2፤ስለውሎችምርመራ፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤ስለውሎችያለመፈጸም፡
፡
ን
ኡስክፍል4፤ውሎችንለሌላሰው ስለመልቀቅና፡
፡ከዋናው ተቋራጭ ስለተስማማ ሁለተኛተቋራጭ ፡
፡
ምዕራፍ2፤ስለሕዝብአገልግሎትሥራኮን
ሲሲዮን
፡፡
ምዕራፍ3፤የመን
ግሥትሥራዎችየመቋረጥ ውል፡
፡
ክፍል1፤ውልንስለማዘጋጀት፡
፡
ክፍል2፤ስለውልደን
በኛየሆነአፈጻጸም፡
፡
ን
ኡስክፍል1፤ስለሥራዎችየበላይተጠባባቂነ
ት፡፡
ን
ኡስክፍል2፤ስለዋጋአከፋፈል፡
፡
ን
ኡስክፍል3፤ስለሥራዎችርክክብ፡
፡
ክፍል3፤ውልንስለማሻሻል፡
፡
ክፍል4፤ስለውልአለመፈጸም፡
፡
ክፍል5፤ውልንስለዋስትናመያዣነ
ትስለማስተላለፍ፡
፡
ምዕራፍ4፤ስለዕቃዎችማቅረብውል፡
፡
አን
ቀጽ20፡
፡
ስለግልግልናስለስምምነ
ትየሚደረግውል፡
፡
ምዕራፍ1፤ስለግልግል፡
፡
ክፍል1፤ስለግልግልበጠቅላላው፡
፡
ክፍል2፤ስለዕርቅ፡
፡
ምዕራፍ2፤በዘመድዳኛየመጨ ረስስምምነ
ት፡፡
ስድስተኛመጽሐፍ፡
፡
አን
ቀጽ 21፡
፡
በቀድሞው ሕግናበዚህበአሁኑሕግመካከልስላለው ግን
ኙነት
ምዕራፍ1፤ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ምዕራፍ2፤ልዩድን
ጋጌ፡
፡
አን
ቀጽ 22፡
፡
መሸጋገሪያሕግ፡
፡
ምዕራፍ1፤ሰዎችን
ናውርስንየሚመለከቱድን
ጋጌዎች፡
፡
ምዕራፍ2፤ስለን
ብረትናየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትመያዣ ማድረግንየሚመለከቱድን
ጋጌዎች፡
፡

የፍትሐብሔርሕግመግቢያ
መ ቅድም፡
፡
ሞዓአን
በሳዘእምነ
ገደይሁዳ
ቀዳማዊኃይለሥላሴ
ሥዩመ እግዚአብሔርን
ጉሠነ
ገሥትዘኢትዮጵያ፡
፡
ኢትዮጵያየደረሰችበትንየሥልጣኔደረጃበዛሬው ጊዜከሚለዋወጠው የዓለም ሁኔ ታጋርእኩልለማራመድየን ጉሠ
ነገሥትግዛታችንንማኅበራዊአቋም የሚመለከተውንሕግበዘመናዊአኳኋንማሻሻልአስፈላጊስለሆነይህንየፍትሐ
ብሔርሕግአወጅን ፡
፡እስካሁንየተደረገውንእርምጃለማጠን ከርናወደፊትም የበለጠ መስፋፋትንናእድገትንለማግኘት
እያንዳን
ዱንሰው ብቻሳይሆንበጠቅላላው አገራችን ንበሙሉየሚያጋጥሙ ትንጉዳዮችለማከናወንእን ዲቻልትክክለኛና
ዝርዝርየሆኑደንቦችማዘጋጀትያስፈልጋል፡ ፡በዚህሕግውስጥ የሚገኙትድን ጋጌዎችከጥን ትዘመናትከወረስናቸው
በጽኑከተመሠረቱትከን ጉሠነገሥትመን ግሥታችንየሕግልምዶችናበ25ኛው የዘውድበዓላችንበሰጠነ ው ሕገ
መንግሥትውስጥ ከሚገኙትመሠረታውያንሐሳቦችጋርየሚስማሙ ናቸው፤እን ደዚሁም ደግሞ በዓለም ላይከሁሉ
ተሽለው የሚገኙትሕጎችተጠን ተዋል፡፡
ማናቸውም ሕግየሰዎችንመብትናግዴታለመግለጽእንዲሁም በመካከላቸው ያሉትግን
ኙነቶችየሚተዳደሩበትን
መሠረታውያንሐሳቦችለመግለጽየወጣ ሲሆንሕጉከወጣላቸው ሰዎችልብየሚደርስፍላጎታቸውንልምዳቸውንወይም
የተፈጥሮፍትሕንየሚጠብቅካልሆነበቀርዋጋሊኖረው አይችልም፡
፡
እኛያቋቋምነው የፍትሐነ
ገሥትኮሚሲዮንይህንየፍትሐብሔርሕግሲያዘጋጅበተከበረውናበጥን ቱፍትሐነገሥት
መጽሐፍናፍርድበመዝገብመጻፍከተጀመረወዲህየተገለጹትንጥንታዊየሆኑትንየን
ጉሠነ ገሥትመን ግሥታችንንታላቅ
የሕግልምዶችናአቋሞችበመመልከትናበተለይም ለንጉሠነገሥትመንግሥታችንናለተወደደው ሕዝባችን
የሚያስፈልጉትንበማሰብነ ው፡
፡
በንጉሠነ
ገሥትመን ግሥታችንማናቸውም ሰው ለኑሮው አስፈላጊየሆኑትንመብቶቹንናግዴታዎቹንሁሉያለችግር
እን
ዲገባው ለማድረግዐቅደንበዚህሕግውስጥ የሚገኙትቃላቶችግልጽሆነ ው እን
ዲዘጋጁ አድርገናል፡
፡
እንደዚሁም ልዩልዩጒዳዮችንየሚመለከትናየሚጠቀልልሕግሁሉአን
ድነትንያለውናየተሟላእን
ዲሆንአስፈላጊ
ስለሆነይህዛሬበዐዋጅየምናወጣው የፍትሐብሔርሕግበዚሁመሠረትተዘጋጅቶይገኛል፡፡
የፍትሐነገሥትኮሚሲዮንይህንሕግበጥን ቃቄያዘጋጀውናፓርላሜን
ታችን
ም ከፍባለትጋትእን
ደገናያየው በመሆኑ
የታቀደበትንዓላማ እን
ደሚያስገኝየሚያሳምንነው፡፡
የፍርድምንጭ የጥበብናየሀብትማግኛበሆነሁሉንበሚችልበእግዚአብሔርአሠሪነ
ትይህሕግላሁኑሕዝባችን
ና
ለመጭ ው ትውልድለሰላሙናለደኅን
ነቱእንደሚሆንእናምናለን
፡፡
በነገሥንበሠላሳአን
ደኛው ዓመትዛሬሚያዝያሀያሰባትቀንዐሥራዘጠኝመቶአምሣሁለትዓመተምሕረትአዲስአበባ
በገነተልዑልቤተመን ግሥታችንተጻፈ፡
፡
ቀዳማዊኃይለሥላሴ
ን
ጉሠነ
ገሥት፡
፡
የፍትሐብሔርሕግ ዐዋጅ
ቊጥር1851952ዓ.
ም.የፍትሐብሔርሕግዐዋጅ
ሞዓአን
በሳዘእምነ
ገደይሁዳ፡
፡
ቀዳማዊኃይለሥላሴ
ሥዩመ እግዚአብሔርን
ጉሠነ
ገሥትዘኢትዮጵያ
የን
ጉሠነ ገሥትግዛታችንየሕግአቋም በሚገባእን
ዲስፋፋለማድረግአዲስየፍትሐብሔርሕግማወጅአስፈላጊሆኖ
ስለአገኘነው፤
ይህየፍትሐብሔርሕግበኛመሪነ
ትእን
ዲዘጋጅአድርገንየሕግመወሰኛናየሕግመምሪያምክርቤቶቻችንስለ
ተቀበሉት፤
በተሻሻለው ሕገመን
ግሥታችንበ34ተኛውናበ86ተኛው አን
ቀጽየተጻፈውንተመልክተን
፤
የሕግመወሰኛናየሕግመምሪያምክርቤቶቻችንየመከሩበትንአይተንቀጥሎ ያለውንአውጀናል፡
፡
1.ይህአዋጅየ1952ዓ.
ም.የፍትሐብሔርሕግአዋጅተብሎ ሊጠቀስይቻላል፡
፡
2.ይህየ1952ዓ.
ም.የፍትሐብሔርሕግዐዋጅበተለይበቊጥር21953ዓ.
ም.ጀምሮየጸናይሆናል፡
፡
አዲስአበባሚያዝያ27ቀን1952ዓ.
ም.፡
፡
ጸሐፌትእዛዝአክሊሉሀብተወልድ
ምክትልጠቅላይሚኒስትርናየጽሕፈትሚኒስትር፡
፡
የኢትዮጵያን
ጉሠነ
ገሥትመን
ግሥትየፍትሐብሔርሕግ፡
፡
አን
ደኛመጽሐፍስለሰዎች፡
፡
አን
ቀጽ 1፡
፡
ስለሰዎች፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ስለሰውናስለሰው መብቶች፡
፡
ክፍል1፡
፡
የሰው መብትአሰጣጥ፡
፡
ቊ 1፡
፡መሠረቱ፡
፡

ሰው ከተወለደበትቀንአን
ሥቶእስከሞተበትቀንድረስየሕግመብትአለው፡
፡

ቊ 2፡
፡የተፀነ
ሱልጆች፡
፡

የተፀነ
ሰልጅበሕይወትከተወለደናየሚኖርከሆነየራሱጥቅም በሚያሻበትጊዜሁሉእን
ደተወለደይገመታል፡
፡

ቊ 3፡
፡የተፀነ
ሰበትጊዜ፡
፡

(
1)የልጅመፀነ
ስጊዜየሚቈጠረው ልጁ ከተወለደበትበፊትካለው ከሦስትመቶኛው ቀንወዲህነ
ው፡፡
(
2)ይህን
ንም ግምትመቃወሚያየሚሆንማን
ኛውን
ም ማስረጃለማቅረብአይቻልም፡
፡
(3)የልጁ አባትማንእንደሆነመወሰንንየሚመለከትነ
ገርበሆነጊዜልጁ የተፀነ
ሰበትንቀንመሠረትአድርጎስለመያዝ
የተነገሩትድን ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡፡

ቊ 4፡
፡የሚኖርወይም የማይኖርልጅ፡
፡

(1)ይህንተቃዋሚ የሚሆንማናቸውም ማስረጃቢቀርብም እን

ኳአን
ድልጅተወልዶ48ሰዓትበሕይወትከቈየ
በሕይወትእን ደኖረሆኖይቈጠራል፡፡
(
2)አን
ድልጅተወልዶበሕይወትየቈየው ከ48ሰዓትያነ
ሰጊዜየሆነእን
ደሆነበሕይወትእን
ዳልኖረሆኖይቈጠራል፡
፡
(3)የልጁንመሞትያስከተለው፤በተፈጥሮው ጒድለትምክን
ያትያልሆነሌላሁኔ
ታመሆኑንለማስረዳትየ
ተቻለእን
ደሆነ
ከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተመለከተውንአገማመትቀሪለማድረግይቻላል፡፡

ቊ 5፡
፡አን
ድሰው በሕይወትመኖሩንወይም መሞቱንስለማስረዳት፡
፡
(
1)ማስረጃማቅረብየሚገባው ወገን
፡፡

(
1)አን
ድሰው፡፡ባንድበተወሰነጊዜበሕይወቱአለወይም በዚህጊዜበሕይወቱነ
በረ፤ወይም በእን
ደዚህያለጊዜ
ሞቷልብሎ ማስረዳትየሚገባው በዚህምክንያትአን
ድመብትኖሮትሊጠቀምበትየሚጠይቀው ወገንነው፡፡
(2)አን
ድሰው በሕይወትአለወይም በሕይወትነበረተብሎ ለማስረዳትየሚቻለው ይህን
ኑበሕይወትአለወይም ነበረ
የተባለውንሰው ራሱንበማቅረብ፤ወይም በቂምስክሮችንአቅርቦበማስመስከርወይም በቂማስረጃአቅርቦበማስረዳት
ነው፡፡
(
3)ያንድሰውንመሞትጒዳይበማስረጃማረጋገጥ የሚቻለውም በዚሁአን
ቀጽበምዕራፍ3ቊጥር47በተጻፈው
ድንጋጌመሠረትነው፡
፡

ቊ 6፡
፡(2)አብሮሟቾች፡
፡

ብዙሰዎችአብረው በሞቱጊዜናከነዚሁማን
ኛው በኋላእን
ደሞተለማስረዳትየማይቻልሲሆንየተባሉትሰዎችሁሉ
ባን
ድጊዜእንደሞቱይቈጠራል፡ ፡

ቊ 7፡
፡የመለያማስረጃ፡
፡

(1)አን
ድሰው ማንእን
ደሆነየሚታወቀው የመታወቂያሰነ
ድለመስጠትየተቋቋመው መሥሪያቤትየሰጠውንሰነ
ድ
በማቅረብነው፡፡
(
2)ይህም ሰነ
ድየሌለእን
ደሆነበቂምስክሮችአቅርቦበማስመስከርነ
ው፡፡
(
3)ምስክሮቹም የሰጡትመግለጫ ትክክለኛባለመሆኑምክን
ያትበሌሎችሰዎችላይለሚደርሰው ጉዳትአላፊዎች
ይሆናሉ፡
፡

ክፍል2፡
፡
ስለሰው መብቶች፡
፡
ቊ 8፡
፡ሰው መሆንየሚያስገኘው ውጤ ት፡
-

(1)ማንኛውም ሰው በሰው ልጆችመብትየመጠቀም መብትናበኢትዮጵያን

ጉሠነ
ገሥትሕገመን
ግሥትየተመለከተው
የሰው ልጅነፃ
ነትየተረጋገጠለትይሆናል፡፡
(2)በዚህም አስተያየትረገድየዘርን
ም ልዩነ
ትሆነወይም የቀለምንየሃይማኖትን
ም ሆነየፆታንልዩነ
ትመከተል
አይቻልም፡፡
ቊ 9፡
፡የዚህውጤ ትወሰን
፡፡

(
1)የሰው ልጆችመብትናበን
ጉሠነ
ገሥቱሕገመን
ግሥትየተረጋገጡትየሰው ልጆችነ
ፃነቶችአይነ
ገድባቸውም፡
፡
(
2)ይህንመብቱንበሥራላይለማዋልበራስፈቃድየተደረገየመቀነ ስአወሳሰንጒዳይሁሉተገቢለሆነለማኅበራዊኑሮ
ጥቅም መሆኑካልተረጋገጠ በቀርዋጋየሌለው (
የማይጸና)ነ
ው፡፡

ቊ 10፡
፡ሕገወጥ የሆነአሠራርንስለማስቀረት፡
፡

በሰውነቱላይሕገወጥ የሆነአሠራርየደረሰበትሰው በአድራጊው ላይሊደርስየሚችለው የአላፊነ

ትጒዳይሳይቀር
ተበዳዩበደሉእን
ዲቀርለትየመጠየቅመብትአለው፡ ፡

ቊ 11፡
፡በነ
ፃነትላይስለሚደረግመሰናክልናስለመበርበር፡
፡

በሕግበተመለከተው መሠረትካልሆነበቀርማን
ም ሰው የግልነ
ፃነቱንማጣትም ሆነያላግባብመበርበርሊደርስበት
አይገባም፡
፡

ቊ 12፡
፡የመኖሪያስፍራንየመምረጥ ነ
ፃነት፡
፡

(1)ማን
ኛውም ሰው የመኖሪያስፍራውንበሚስማማው ቦታየመወሰን
ናእን
ደፈለገም ይህንመኖሪያስፍራውን
የመለወጥ ነ
ጻነትአለው፡፡
(2)ማንኛውም ሰው የመኖሪያስፍራውንባን ድበተወሰነቦታአደርጋለሁብሎ የሚገባው ግዴታበፍትሐብሔርሕግ
አስተያየትበኩልአንዳችም ዋጋየ ሌለው ነ
ው፡፡
(
3)ማንኛውም ሰው ባን
ድስፍራአልኖርም ወይም በአን
ድበተወሰነስፍራአልደርስም ብሎ የሚገባው ግዴታተገቢለሆነ
ጥቅም ምክን
ያትመሆኑካልተረጋገጠ በቀርአይጸናበትም፡፡

ቊ 13፡
፡የመኖሪያቤትአለመደፈር፡
፡

(
1)ያን
ድሰው ማናቸውም መደበኛመኖሪያቤትየማይደፈርነ
ው፡፡
(2)በሕግበተመለከተው መሠረትካልሆነበቀርባለቤቱሲቃወም ማን
ኛውም ሰው ከሌላሰው መኖሪያቤትለመግባት፤
የሌላውንሰው መኖሪያቤትለመበርበርአይችልም፡፡

ቊ 14፡
፡የማሰብነ
ፃነት፡
፡
(
1)ማን
ኛውም ሰው የማሰብናአሳቡንየመግለጽነ
ፃነትአለው፡
፡
(2)ይህን
ንምነ
ጻነቱንሊቀን
ሱበትየሚችሉትየ
ሌሎችንመብቶችየማክበርግዴታዎችመልካም ባህልን
ናሕጎችንአክብሮ
የመጠበቅግዴታዎችናቸው፡፡

ቊ 15፡
፡ስለሃይማኖት፡
፡

የሕዝብንመልካም ጠባይወይም ጸጥታንወይም በፖለቲካረገድየሚያውክካልሆነበቀርበንጉሠነ

ገሥቱመን
ግሥት
ግዛትየሚኖሩሰዎችየሃይማኖታቸውንሥርዐትአክብረው በነፃከመፈጸም አይከለከሉም፡
፡

ቊ 16፡
፡የመሥራትነ
ፃነት፡
፡

(1)ማን
ም ሰው ሁሉየሞያሥራውንወይም የ
ዕረፍትጊዜዎቹንበሚመለከተው ረገድመልካም ነ
ው ብሎ በገዛአሳቡ
የመረጠውንሥራለማካሄድነ ፃ
ነትአለው፡
፡
(
2)ይህንንነ
ፃነቱንሊቀን
ሱበትየሚችሉትምክን
ያቶችየሌላውንሰው መብትመልካም ባህልን
ናሕጎችንየማክበር
ግዴታዎችብቻናቸው፡፡
(3)ማን
ኛውም ሰው ሁሉይህንየመሥራትነፃ
ነቱንበመቀነ
ስአንድየ ተወሰነሥራብቻለማካሄድወይም አን
ድሥራ
ላለመሥራትየገባው የውልግዴታሁሉተገቢጥቅም መኖሩንካላረጋገጠ በቀርሊጸናበትአይችልም፡
፡

ቊ 17፡
፡ስለማግባትናስለመፍታት፡
፡

(1)ማንኛውም ሰው ሚስትእን
ዳያገባወይም እን
ደገናእን
ዳያገባያደረገው የውልግዴታሁሉበፍትሐብሔርሕግ
አስተያየትረገድዋጋየሌለው ነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲሁም ማን
ም ሰው እፈታለሁወይም አልፈታም ብሎ የሚገባው ግዴታዋጋየለውም፡
፡

ቊ 18፡
፡የሰው አካልየማይደፈርስለመሆኑ፡
፡

(1)ማንኛውም ሰው ቢሆንአካሉንበሙ ሉወይም በከፊልአሳልፎለመስጠትየሚያደርገው የውልስምምነትግዴታሁሉ፤

ይህጒዳይየሚፈጸመው አካሉንአሳልፎየሚሰጠው ሰው ከመሞቱበፊትየሆነእን ደሆነ ናበአካሉላይከፍያለጉዳት
የሚያደርስከሆነስምምነ ቱበፍትሐብሔርበኩልዋጋየሌለው ነ ው፡፡
(2)የሆነሆኖአካሉንአሳልፎየመስጠቱጒዳይበሕክምናጥበብበኩልጉዳትየማያደርስመሆኑከተረጋገጠ የዚህደን
ብ
አፈጻጸም አይጸናበትም፡
፡
ቊ 19፡
፡ይህን
ንጒዳይየሚመለከቱትውሎችተለዋጭ ስለመሆናቸው፡
፡

(
1)ማንኛውም ሰው በሕይወትሳለሁወይም ከሞትሁበኋላአካሌንበመላውም ሆነበከፊሉሰጥቻለሁብሎ የገባበትን
ግዴታበማንኛውም ጊዜቢሆንሊሽረው ይችላል፡፡
(2)የሆነሆኖበዚህአሠራርሊጠቀም የነ
በረው ሰው በተሰጠው ተስፋመሠረትላደረገው ወጪ ሁሉኪሣራመቀበል
አለበት፡፡

ቊ 20፡
፡የሐኪሞችምርመራናሕክምና(
1)መሠረቱ፡
፡

(1)ማን
ኛውም ሰው የሐኪም ወይም የተቀዳጀሐኪም ምርመራወይም ሕክምናእን
ዳይደረግለትበማን
ኛውም ጊዜሁሉ
እንቢለማለትይችላል፡፡
(2)ለሕዝብጥቅም ሲባልሰዎችየጤ ን
ነትምርመራእን
ዲያደርጉወይም የግዴታክትባትእን
ዲፈጽሙ ወይም ይህንስለ
መሳሰለው የጤናአጠባበቅጥንቃቄጒዳይየወጡትየሕግክፍልማስታወቂያዎችናሕጋውያንዐዋጆችእን ደተጠበቁ
ናቸው፡፡
(
3)እን
ዲሁም አንድችሎታለሌለው ወይም በሕግለተከለከለው ሰው አሳዳሪየሆነ
ው ሰው፤በሥልጣኑየሚተዳደረው
ችሎታየሌለው ሰው ጤ ን
ነቱእን
ዲጠበቅየሐኪም ምርመራየሚያደርግበትናየሚያሳክምበትሥልጣኑየተጠበቀነ ው፡፡

ቊ 21፡
፡(2)አወሳሰን
፡፡

ቢሆንም አን
ድሰው በሐኪም እን
ዲመረመርወይም እንዲታከም የሚጠይቅበትምርመራማን ኛውንም ያለመጠንየሆነ
ጉዳትንየማያስከትልሲሆን
፤ሰውዬውም ይህንንየሐኪም ምርመራናሕክምናለማድረግእን ቢያለእን ደሆነ፤ይህ
ሕክምናናምርመራሊያግድለት፣ሊያስቀርለትወይም ሊያሽለው ይችልበነ
በረው ሕመም ወይም ደዌክርክርሊያቀርብ
አይችልም፡፡

ቊ 22፡
፡የሐኪም ምርመራ፡
፡

አን
ድሰው በሰውነ
ትላይአንዳችም እርግጠኛአደጋሊያስከትልበማይችልበሐኪም ምርመራለመመርመርእንቢያለ
እን
ደሆነዳኞችተመርምሮሊገኝበትይችላልተብሎ የተገመተው ነ
ገርእን
ዳለበትያህልሊቈጥሩትይችላሉ፡
፡

ቊ 23፡
፡የዝምታመብት፡
፡

የሰውንአካልበመድፈር(
በሰውነ
ትላይጉዳትበማድረስ)የተገኘማን
ኛውም የእምነ
ትቃልወይም የአሳብመግለጫ ሁሉ
ዋጋየለውም፡፡
ቊ 24፡
፡የሞያሥራምስጢር፡
፡

(
1)አን
ድሰው፤ሌላው ሰው በእርሱላይያለውንእምነ
ትየሚያጐድልወይም ለማጒደልየሚችልመስሎ ሲታየው በሞያ
ሥራው ምክን
ያትያወቃቸውንሁኔ ታዎችእን
ዲገልጽለመገደድአይችልም፡
፡
(2)እነ
ዚህንሁኔታዎችለባለአደራው የገለጸወይም እን
ዲያውቃቸው ያደረገሰው እነ
ዚህሁኔ
ታዎችበባለአደራው አን
ደበት
እንዳይገለጹበትየመከልከልመብትአለው፡ ፡
(3)በወን
ጀለኛመቅጫ ሕግውስጥ በመንግሥትላይ፤በሀገርናበእን
ቴርናሲዮናልጥቅሞችላይስለሚሠሩወን
ጀሎች
የተወሰኑትድንጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 25፡
፡ስለመቃብርሥርዐት፡
፡(1)የሟቹፈቃድ፡
፡

(
1)ማን
ኛውም ለመናዘዝችሎታያለው ሰው ሁሉየመቃብሩንሥርዐትአስቀድሞ ለማደራጀትይችላል፡
፡
(
2)የዚህን
ም ድርጅትአፈጻጸም እን
ዲጠብቁለትአን
ድወይም ብዙሰዎችለማዘዝይችላል፡
፡
(3)እነ
ዚህም የሟቹንየመጨ ረሻፈቃድለማስፈጸም አደራየተቀበሉትሰዎችእን
ደሌሉም፤የግዙፍወይም የሕሊና
(የሞራል)ጥቅም ያለው ማን
ኛውም ሰው፤ሰውዬው ለሞተበትቦታባለሥልጣንየሆኑትዳኞችየታሰበውንድርጅት
እንዲያስፈጽሙ ለመጠየቅይችላል፡፡

ቊ 26፡
፡(2)ያልተገለጸአሳብ(
ፈቃድ)
፡፡

(
1)ሟቹከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርድን
ጋጌመሠረትአሳቡን( ፈቃዱን)ሳይገልጽቀርቶእን
ደሆነየመቃብሩንሥርዐት
ድርጅትየሚያከናውኑትየ
ሟቹባለቤትወይም የቅርብዘመዶቹናቸው፡፡
(2)በሞተጊዜባለቤትየሌለው እንደሆነወይም የቅርብዘመዶቹባቅራቢያው ያልተገኙእንደሆነወይም ያልታወቁ
እንደሆነበራሳቸው ፈቃድሥርዐቱንለማስፈጸም በጀመሩትሰዎችአማካይነትይከናወናል፡፡
(3)በአፈጻጸሙ ም በኩልክርክርየተነ
ሣእን
ደሆነጒዳዩንበቅርብበሚከታተሉትሰዎችአማካይነ
ትሰውዬው በሞተበት
ቦታያሉትዳኞችጒዳዩንእን ዲወስኑሊጠየቁይችላሉ፡
፡

ቊ 27፡
፡የሰው ሥዕል፡
፡(1)(
መሠረቱ)
፡፡

ባለፎቶግራፉወይም ባለሥዕሉካልፈቀደበቀርየማን
ም ሰው ፎቶግራፍወይም ሥዕልበሕዝብአደባባይሊለጠፍም ሆነ
ሊባዛወይም ሊሸጥ አይችልም፡
፡

ቊ 28፡
፡(2)ልዩአስተያየት፡
፡
የፎቶግራፉወይም የሥዕሉመባዛትምክን ያትየሆነው ባለፎቶግራፉየታወቀሰው በመሆኑወይም በሚያከናውነ ው
ሕዝባዊሥራምክን ያት፤ወይም በፍርድናበፖሊስመሥሪያቤቶችበኩልአስፈላጊነ ቱየተረጋገጠ ምክን
ያትያለው
በመሆኑወይም ለኪነጥበብ( ሲያንስ)ለሥልጣኔአስተዳደግወይም ለትምህርትመስጫ ጥቅም በመሆኑ፤ወይም
ደግሞ የፎቶግራፉመባዛትየተፈጸመው በክብረበዓልወይም በሕዝብስብሰባላይከተፈጸመ ሥርዐትጋራግን ኙነት
ባለው ምክንያትሲሆንየባለፎቶግራፉፈቃድአስፈላጊአይደለም፡ ፡

ቊ 29፡
፡(3)ክልከላ፡
፡

(1)ባለሥዕሉሳይፈቅድያንድሰው ሥዕልከዚህበላይከተመለከተው ቊጥርድንጋጌውጭ በሆነሁኔ

ታበአደባባይ
የተለጠፈወይም ለሽያጭ የቀረበ(
የተዘጋጀ)እን
ደሆነባለሥዕሉይህአድራጎትእን
ዲወገድለመጠየቅ(ለማስገደድ)
መብትአለው፡ ፡
(2)በርትዕአስፈላጊሆኖሲታይሥዕሉንበአደባባይበለጠፍናበመሸጥ የተጠቀመው ሰው በዚሁምክን
ያትያገኘው
ሀብትተመዛዛኝበሚሆን በትመጠንዳኞችካሣእን ዲከፍልሊወስኑበትይችላሉ፡፡
(3)የሥዕሉበአደባባይመለጠፍናመሸጥ እን
ዲቋረጥ እን
ዲታገድእን
ደተጠየቀወዲያውኑጥያቄው ሳይፈጸም የቀረ
እንደሆነበስም ማጥፋትጊዜእንደሚፈጽመው ዳኞችየሞራልጉዳትካሣሊያሰጡትይችላሉ፡
፡

ቊ 30፡
፡(4)የቤተዘመድመብት፡
፡

(1)ሥዕሉበአደባባይየወጣበትወይም የተሸጠበትሰው ሞቶእንደሆነወይም ፈቃዱንለመግለጽየማይችልሆኖ

የሚገኝእን ደሆነ
፤የሥዕሉበአደባባይመገለጽወይም መሸጥ የሟቹንክብርየሚነካወይም ግምቱንየሚያጐድልበትሆኖ
የተገኘእንደሆነ፤ከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርውስጥ የተመለከቱትመብቶችየሟቹቤተዘመዶችይሆናሉ፡ ፡
(2)በዚህም ቊጥርለተጻፈው አፈጻጸም ለቤተዘመድእን
ደራሴለመሆንየሚችለው የሟቹባለቤት፤ይህም ባይኖር
የቅርብተወላጅ(ልጅየልጅልጅ)ወይም ተወላጁ የሌለሲሆንወደላይየሚቈጠርየሟቹየቅርብወላጅብቻነ ው፡፡
(
3)የዝምድናው ደረጃእኩልበሆነጊዜለቤተዘመዱ እን
ደራሴለመሆንየሚችለው ከተወላጆቹበዕድሜ የሚበልጠው
ወይም ወደላይከሚቈጠሩትወላጆቹበዕድሜ ከፍያለው ብቻነው፡
፡

ቊ 31፡
፡ደብዳቤየማይደፈርስለመሆኑ፡
፡

(1)ለራሱብቻየተጻፈለትንደብዳቤተቀባይየሆነ
ው ሰው ይህበዚህደብዳቤየተጻፈውንላኪው ካልፈቀደለትበቀር
ለሌላሰው ለመግለጽአይችልም፡ ፡
(
2)ስለሆነ
ም ተገቢጥቅም ያለው ለመሆኑማስረዳትየቻለእን
ደሆነበፍርድበኩልለሚያጋጥመው ጒዳይለፍርድ
ችሎትለማቅረብይችላል፡
፡

ምዕራፍ2፡
፡
ስለስም፡
፡
ቊ 32፡
፡መሠረቱ፡
፡

(
1)እያን
ዳንዱ ሰው አን
ድየቤተዘመድስምናአን
ድወይም ብዙየግልስሞችናየአባትስም ይኖረዋል፡
፡
(
2)በአስተዳደርክፍል(
በአድሚኒስትራሲዮን
)ጽሑፎች፤የግልስሞቹን
ናየአባቱንስም በሚያሰከትልበቤተዘመድስም
ይመለከታል፡፡

ቊ 33፡
፡የስም አሰጣጥ፡
፡

(
1)የልጁ የቤተዘመድስም የአባቱየቤተዘመድስም ነ
ው፡፡
(
2)የልጅአባትያልታወቀበሆነጊዜወይም ልጁ ተክዶእን
ደሆነየልጁ የቤተዘመድስም የእናቱየቤተዘመድስም ነ
ው፡፡
(3)እን
ዲሁም በእናቲቱመጠለፍወይም መደፈርምክን
ያትየልጁ አባትበፍርድውሳኔተረጋግጦ እን
ደሆነ
ም አፈጻጸሙ
በዚህዐይነትነው፡፡

ቊ 34፡
፡የግልስም ምርጫ ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

(
1)የአን
ድልጅንየግልስም የሚመርጠው አባቱ፤ወይም አባቱበሌለጊዜየእናቱቤተዘመድነ
ው፡፡
(
2)ለልጁ ሁለተኛየግልስም እናቱወይም እርስዋእን
ደሌለችየእናቱቤተዘመዶችመርጠው ሊያወጡለትይችላሉ፡
፡
(
3)የልጁ አባትያልታወቀበሆነጊዜ፤ወይም ልጁ የአባቱወገንየሆኑቤተዘመዶችየሌሉትየሆነእን
ደሆነየልጁ እናት
ወይም እርስዋባትኖርየእናቱቤተዘመዶችለልጁ ሁለትየግልስም ሊሰጡትይችላሉ፡ ፡

ቊ 35፡
፡(2)የቤተዘመድእን
ደራሴ፡
፡

(1)ከዚህበላይበተመለከተው ቊጥርያለው ደን
ብበሥራበሚውልበትረገድየቤተዘመድእንደራሴለመሆንየሚችለው
በጣም ቅርብየሆነወደላይየሚቈጠርወላጅ፤ወይም ይህበታጣ ጊዜበጣም ቅርብየሆነ
ው የጐንዝምድናያለው ሰው
ነው፡፡
(
2)የዝምድናውም ደረጃእኩልበሆነጊዜየልጁንየግልስም የሚመርጠው በዕድሜ ከፍያለው ወደላይየሚቈጠር
ወላጅወይም የጐንዝምድናያለው ሊሆንይችላል፡
፡

ቊ 36፡
፡የአባትስም፡
፡

(
1)ለልጁ ያባትስም የሚሆነ
ው የአባቱየግልስም ነ
ው፡፡
(
2)አባቱባልታወቀጊዜሰውዬው ያባቱስም አይኖረውም፡
፡
(3)በአስተዳደርክፍል(በአድሚኒስትራሲዮን
)ጽሑፎችውስጥ ያባትስም ከቤተዘመድስም ጋራአን
ድሆኖየተገኘ
እንደሆነያባትስም አይጻፍም፡፡

ቊ 37፡
፡ለክብርመዝገብጽሕፈትቤትየሚሰጥ መግለጫ ፡
፡

ልጁ በተወለደበትቀበሌ(አጥቢያ)ለሚገኘው የክብርመዝገብጽሕፈትቤትሹም የልጁንመወለድመግለጫ ሊሰጥ

የሚገባው ሰው፤ልጁ ከተወለደበትቀንአን
ሥቶባለው በተከታዩዘጠናቀንውስጥ ለተወለደው ልጅየተሰጠውንየግል
ስም ማቅረብአለበት፡፡

ቊ 38፡
፡የተከለከለየግልስም፡
፡

(
1)ማንኛውም ልጅ፤ያባቱወይም የናቱወይም ደግሞ በሕይወትካሉትእኅቶቹናወን
ድሞቹያን
ደኛው የግልስም ብቻ
ሊሰጠው አይቻልም፡
፡
(
2)እን
ዲህያለነ
ገርም ባጋጠመ ጊዜከነ
ዚህሰዎችየሚለየው አን
ድሌላየግልስም ሊኖረው ይገባል፡
፡

ቊ 39፡
፡ወላጆቹያልታወቀልጅ፡
፡

(1)አባቱንወይም እናቱንለማወቅያልተቻለልጅበመወለዱ የምስክርወረቀትውስጥ የክብርመዝገብሹም የሚሰጠው

የቤተዘመድስምናሁለትየግልስሞችይኖሩታል፡ ፡
(2)የቤተዘመድስምናየግልስሞቹም የሚመረጡለትበተወለደበትአውራጃውስጥ ከሚገኘው ልማዳዊየቤተዘመድ
ስምናየግልስሞችመካከልነ ው፡፡
(3)የግዙፍወይም የሕሊና(
የሞራል)ጥቅም ያለው መሆኑንየሚያስረዳማን
ኛውም ሰው የተባለው ልጅአምስትዓመት
እስኪሞላው ድረስየተሰጠው ስምናየግልስም እንዲለወጥለትዳኞችንለመጠየቅይችላል፡፡

ቊ 40፡
፡ያገባችሴትስም፡
፡
(
1)ያገባችሴትየራስዋየሆነ
ውንየቤተዘመድስም እን
ደያዘችትቈያለች፡
፡
(
2)ስለሆነግንጋብቻዋጸን
ቶእስከሚቈይበትጊዜድረስበባልዋስም ልትጠራወይም ራስዋእን
ድትጠራለማድረግ
ይቻላል፡
፡
(
3)ጋብቻው የቀረው በመፋታቷወይም እን
ደገናሌላባልበማግባቷምክንያትካልሆነበቀርከዚህበላይየተጻፈው የስም
መጠራትመብትቢጠቅማትም ቢጐዳትም ከጋብቻው በኋላእንደጸናይቀራል፡፡
ቊ 41፡
፡የጉዲፈቻልጅየቤተዘመድስምናየግልስም፡
፡
(
1)የጉዲፈቻልጅየጉዲፈቻአድራጊው የቤተዘመድስም ይኖረዋል፡
፡
(2)በጉዲፈቻው ውልመሠረትአን
ድአዲስየግልስም ሊሰጠውናየጉዲፈቻአድራጊውም መደበኛየግልስም እን
ደ
አባትስም ሊሆነው ይችላል፡
፡
ቊ 42፡
፡የቤተዘመድስም መለወጥ፡
፡
(
1)በቂምክን
ያትየተገኘእን
ደሆነበሰውዬው ጠያቂነ
ትየዚህሰው የቤተዘመድስም እን
ዲለወጥ ዳኞችለመፍቀድ
ይችላሉ፡
፡
(2)ዳኞቹም የቀረበላቸውንጥያቄሲመረምሩየስሙ መለወጥ ጒዳይበሌሎችሦስተኛወገኖችላይአን
ዳችም ጉዳት
እንዳያስከትልጥን ቃቄያደርጋሉ፡
፡
ቊ 43፡
፡የግልስም መለወጥ፡
፡
ከግልስሞቹአንዱ ወይም ብዙዎቹእን
ዲሠረዙወይም ሌላየግልስም እን
ዲጨ መርለትባለጥቅሙ ጥያቄባቀረበጊዜ
ሊፈቀድለትይቻላል፡
፡
ቊ 44፡
፡ስምንየሚመለከቱትውሎች፡
፡
(
1)ስለስም የሚደረግማን
ኛውም ውልሁሉበፍትሐብሔርሕግረገድዋጋየሌለው ነ
ው፡፡
(
2)የን
ግድስምንየሚመለከቱደን
ቦችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 45፡
፡በራስስም ያለአግባብስለመጠቀም፡
፡
(1)አን
ድሰው የሞያሥራውንበሚያከናውን በትሁኔታውስጥ በገዛስሙ የመገልገልጒዳይበይመስላልከሚደርሰው
መዘባረቅየተነሣበሌላው ሰው ክብርናገናናነትላይጉዳትየሚያደርስግብወይም ውጤትየሚያስከትልነገርሊኖረው
አይገባም፡፡
(2)አስፈላጊመሆኑም በተገመተጊዜ፤በእን
ደዚህያለው አጋጣሚ ጒዳይያለአግባብየመወዳደርናየስም ማጥፋት
ደንቦችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡ ፡
ቊ 46፡
፡በሌላው ስም ያለአግባብስለመገልገል፡
፡
(1)የቤተዘመድስም ያለው ሰው በዚሁበመሰልስሙ ምክን ያትሌላሰው ያላግባብበመገልገሉግዙፍናየሕሊና
(የሞራል)ጉዳትየሚያደርስበትሁኔ ታየሚያጋጥመው የሆነእንደሆነይህንየቤተዘመድስሙንሌላሰው ያለአግባብ
እንዳይገለገልበትለመቃወም ይችላል፡፡
(
2)ባለስሙ ከሞተበኋላ፤ወይም ፈቃዱንለመግለጽችሎታባጣ ጊዜይህስም የማይጠራበትቢሆን
ም እን
ኳየሟቹ
ሚስትወይም ባልናተወላጆቹይህየመቃወም መብትይኖራቸዋል፡፡
(3)ይህበስም ያላግባብየመገልገልጒዳይእን
ዲታገድተጠይቆወዲያውኑሳይታገድየቀረእን
ደሆነእን
ደስም ማጥፋት
ተቈጥሮየሕሊና( የሞራል)ጉዳትካሣሊወሰንይቻላል፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለክብርመዝገብአስረጅነ
ት፡፡
ቊ 47፡
፡የአስረጅነ
ቱዐይነ
ት፡፡
(1)ልደት፤ሞትናጋብቻያጠራጠሩእን
ደሆነ
፤ወይም ክርክርየተነ
ሣባቸው እን
ደሆነየሚረጋገጡትበክብርመዝገብጽሑፍ
አስረጅነትነው፡፡
(
2)እን
ዲሁም ሕግበሚፈቅድበትጊዜበታወቀሰነ
ድአስረጅአማካይነ
ትወይም በሁኔ
ታመኖርሊረጋገጡ ይችላሉ፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለክብርመዝገብሹማምቶች፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
የክብርመዝገብሹማምትሥልጣንአሰጣጥ፡
፡
ቊ 48፡
፡በአገረገዢው ስለመሾም፡
፡
(1)ጠቅላይአገረገዥ በግዛቱውስጥ ለሚገኘው የከተማናየባላገርቀበሌ(
አጥቢያ)የክብርመዝገብሹም የሚሆነ
ውን
ሰው ይሾማል፡፡
(
2)እን
ዲሁም በያን
ዳንዱ ቀበሌ(
አጥቢያ)ለእነ
ዚህሹማምቶችምትክሆነ
ው የሚሠሩአን
ድወይም ብዙሠራተኞችን
ይሾማል፡፡
ቊ 49፡
፡ሰፈርወይም የቀበሌክፍል፡
፡
(
1)አን
ድየከተማ ቀበሌበብዙሰፈሮችየተከፈለእን
ደሆነለያን
ዳንዱ ልዩሰፈርአን
ዳንድየተለየየክብርመዝገብሹምን
ጠቅላይገዢው ሊሾም ይችላል፡
፡
(2)እን
ዲሁም ያንድየባላገርቀበሌክፍልለብቻው የሆነወይም ከዋናው ቀበሌየተራራቀየሆነእን
ደሆነአገረገዢው
ለዚሁየተለየየክብርመዝገብሹምንለመሾም ይችላል፡ ፡
(
3)እን
ዲህም በሆነጊዜለያን
ዳንዱ የክብርመዝገብሹም አን
ድወይም ብዙምትክይሾምላቸዋል፡
፡
ቊ 50፡
፡የክብርመዝገብሹም ምትክ፡
፡
(1)ዋናው የክብርመዝገብሹም ሥራውንለማከናወንየሚያውከው በራሱበኩልየደረሰእክልባጋጠመ ጊዜምትኮቹ
ተተክተው ይሠራሉ፡፡
(2)ምትክየሆኑትሰዎችሥራቸውንእንዲያከናውኑበሚጠሩበትጊዜየቅደም ተከተልተራቸውንየክብርመዝገቡሹም
አልወሰነላቸው እን
ደሆነበቀዳሚነ
ትየሚተካው በዕድሜ ከፍተኛየሆነ
ውነው፡
፡
(
3)ከምትኮችአን
ደኛው ያደራጀው ሰነ
ድየክብርመዝገቡሹም ልክእን
ደሠራው ያህልየሚቈጠርናዋጋያለው አስረጅ
ነ
ው፡፡
ቊ 51፡
፡የሥራቸው አጀማመር፡
፡
(1)የክብርመዝገብሹሙ ሥራየሚጀመረው፤ሥራውንከተቀበለና፤ፊርማውም በጠቅላይግዛቱጽሕፈትቤትወይም
በክብርመዝገቡደብተርላይከገባበኋላነው፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም የክብርመዝገብሹም ሥራዎችየሚጀመሩትአገረገዢው የሾመው ሰው አን
ድሰነድበማደራጀት፤ወይም
ይኸው ሰነድሲደራጅበክብርመዝገብሹም ስም ተካፋይበመሆን
፤የዚሁኑአሠራርበተግባሩአከናውኖእን
ደሆነነው፡፡
ወይም የዚሁኑየሥራውንጒዳይየሚመለከትሁኔ ታመዝገብበጀመረጊዜነው፡፡
(
3)ከዚህበላይባሉትኀይለቃሎችየተመለከቱትድን
ጋጌዎችም የክብርመዝገብሹሙ ንምትኮችበሚመለከተው
ጒዳይም ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 52፡
፡ሥራው የሚቀርበትጊዜ፡
፡
(
1)የክብርመዝገብሹም ሥራቀሪየሚሆነው ሲሞትወይም ከሥራው ሲነ
ሣ፤ወይም ሲሻርወይም ስን
ብትጠይቆ
ይህንኑአገረገዢው ሲቀበለው ነ
ው፡፡
(
2)የክብርመዝገብሹሙ ምትኮችሥራየሚቀረው በዚሁዐይነ
ትነው፡
፡
ቊ 53፡
፡የክብርመዝገብሹም ወይም ምትኮችሠራተኞችመሞትናብዙጊዜየሚቈይእክል፡
፡
(
1)የክብርመዝገብሹም ከምትኮቹያንዱንሞትወይም ለዘወትርከሥራየሚለያቸው እክልየገጠማቸው መሆኑንያለ
መዘግየትለግዛቱአገረገዢያስታውቃል፡
፡
(2)እን
ዲሁም የክብርመዝገብሹም ምትኮችየሆኑትየክብርመዝገቡሹም መሞቱንወይም ሥራውንእን ዳያከናውን
ለዘወትርየሚቈይእክልየደረሰበትመሆኑንማንኛውንም ይህንየመሳሰለሁኔ
ታለግዛቱአገረገዢሳይዘገይያስታውቃል፡፡
ቊ 54፡
፡የቀበሌ(
የአጥቢያ)ሹም፡
፡
(1)አገረገዢው የሾመው ሰው ወይም ለዚሁምትክየ
ሆኑትሰዎችሥራቸውንለማከናወንበማይችሉበትሁኔ
ታ
በሚገኙበትጊዜየቀበሌው ሹም በሕግመሠረትበዚሁቀበሌየክብርመዝገብሹም ይሆናል፡ ፡
(2)እን
ደዚህያለነገርም ባጋጠመ ጊዜለክብርመዝገብሹምነ
ትሥራው፤በራሱኅላፊነ
ትበአን
ድወይም በብዙረዳቶች
እየተተካወይም እየተረዳለመሥራትይችላል፡፡
ቊ 55፡
፡የጠቅላይግዛትጽሕፈትቤት፡
፡
(
1)ጠቅላይአገረገዢው በጠቅላይግዛቱውስጥ ለሚገኘው ለያን
ዳንዱ አውራጃግዛትከተማ የክብርመዝገብጽሕፈት
ሠራተኞችንመርጦ ያቋቁማል፡
፡
(
2)እነ
ዚህም ሠራተኞችበሥራው አቋቋምናአመራርበኩልአላፊከሚሆንየሥራአስኪያጅ(ዲሬክተር)በቀርየጽሕፈት
ቤቱን(
የቢሮውን)ሥራለማካሄድበቂየሆኑ፤ቍጥራቸው እንደመጠኑየተወሰነሠራተኞችይኖሩበታል፡
፡
ቊ 56፡
፡የን
ጉሠነ
ገሥቱንቤተዘመድየሚመለከትየክብርመዝገብ፡
፡
(1)ግርማዊየኢትዮጵያንጉሠነ
ገሥትንናን
ጉሠነ ገሥታዊቤተዘመድንበሚመለከተው የክብርአመዘጋገብጒዳይ
የክብርመዝገብሹምነ ትንሥራየሚፈጽመው የ
ጽሕፈትሚኒስትሩነው፡
፡
(
2)በዚህቍጥርላይየተመለከተው ቃልበሥራላይበሚውልበትረገድየን
ጉሠነ
ገሥቱቤተዘመዶችየሚባሉትበሕገ
መንግሥቱበአን
ቀጽ06እንደተመለከተው ነ
ው፡፡
ቊ 57፡
፡የኢትዮጵያቆን
ሲሎች፡
፡
የኢትዮጵያቆን
ሲሎችበተሾሙበትአገርውስጥ ያሉትንየኢትዮጵያዜጎችበሚመለከተው ረገድየክብርመዝገብ
ሹማምቶችናቸው፡፡
ቊ 58፡
፡የመርከብአዛዦች፡
፡
የኢትዮጵያመርከብአዛዦችበመርከባቸው ውስጥ በሚደርሰው ልደትሞትናጋብቻረገድየክብርመዝገብሹሞችናቸው፡
፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
የክብርመዝገብሹም ተግባር፡
፡
ቊ 59፡
፡መሠረቱ፡
፡
የክብርመዝገብሹም ተግባርበራሱክፍልውስጥ የሚደርሰው ልደትሞት፤ጋብቻበክብርመዝገብውስጥ እን
ዲጻፍ
መቈጣጠርናመጠባበቅነ ው፡፡
ሀ)የከተማ ቀበሌ፡
፡
ቊ 60፡
፡የመዝገቦችአያያዝናአቀማመጥ፡
፡
(
1)ጠቅላይአገረገዢው ይህንግዴታእን
ዲያከናውንበግልጽያዘዘው የክብርመዝገብሹም በዚሁቀበሌየክብር
መዝገቦችንራሱመያዝአለበት፡፡
(
2)የዚህንም መዝገብጥበቃናአቀማመጥ ራሱአረጋግጦ ባለጒዳዮቹም በጠየቁትጊዜየዚህንመዝገብጽሑፍቅጅ
ወይም ትክክለኛግልባጭ ለባለጥቅሞቹይሰጣል፡
፡
ቊ 61፡
፡የመዝገቦችአያያዝናአቀማመጥ፡
፡
(1)የክብርመዝገብላይየሚጻፉትንማስረጃዎች፤የክብርመዝገብሹም አስፈላጊየሆኑትጒዳዮችበእጁ እን
ደገቡለት፤
በራሱአሳቢነትመመዝገብአለበት፡፡
(2)የክብርመዝገቡሹም አስፈላጊመስሎ የታየው እንደሆነየሚያስፈልጉትንማስረጃዎችበመዝገቡላይአሟልቶ
ለመጻፍእን ዲችልለባለጒዳዮቹጥሪያደርግላቸዋል፡ ፡
ቊ 62፡
፡የጊዜውሳኔ
፡፡
የሕዝብየክብርመዝገብጽሑፎችበሚከተሉትጊዜዎችውስጥ መመዝገብአለባቸው፡
፡
ሀ/ስለልደትጽሑፎችሦስትወር፡
፡
ለ/ስለሞትጽሑፎችአን
ድወር፡
፡
ሐ/ስለጋብቻጽሑፎችአን
ድወር፡
፡
ቊ 63፡
፡የጊዜው ውሳኔአለመፈጸም፡
፡
(1)የተወሰነ
ው ሕጋዊጊዜካለፈበኋላየሚጻፉየሕዝብየክብርመዝገብጽሑፎችዋጋቸው እን
ደተራማስታወቂያዎች
አስረጂ ብቻየሚቈጠሩናቸው፡፡
(
2)ስለሆነ
ም በመዝገቡላይየተመዘገቡትበአን
ድፍርድመሠረትእን
ደሆነከዚህበላይየተጻፈው አይጸናም፡
፡
(
3)ይህሲሆንጽሑፉፍርዱንየሚጠቅስቃልበላዩላይይኖርበታል፡
፡
ለ)የገጠርቀበሌዎች፡
፡
ቊ 64፡
፡ማስታወቂያዎች፡
፡
(
1)ይህንግዴታእን
ዲፈጽም የክብርመዝገብሹሙ በአገረገዢው በግልጽባልታዘዘበትየገጠርቀበሌዎች፤የክብር
መዝገብሹሙ ራሱመዝገቦችንእንዲይዝአይገደድም፡
፡
(2)በቀበሌው ውስጥ የደረሱትንልደትመሞትናጋብቻየሚመለከቱትንየክብርመዝገብጽሑፎችለመመዝገብአስፈላጊ
የሆኑትንመረጃዎችየክብርመዝገብሹሙ ለጠቅላይግዛትየክብርመዝገብጽሕፈትቤትማስታወቅብቻአለበት፡ ፡
(3)እነ
ዚህንመረጃዎችእምነ
ትበማድረግየጠቅላይግዛትየክብርመዝገብጽሕፈትቤትሠራተኞችየክብርመዝገብ
ጽሑፎችንወዲያውኑይመዘግባሉ፡
፡
ቊ 65፡
፡የአፈጻጸሙ ደን
ብ፡፡
(1)እያን
ዳንዱንቀበሌስለሚመለከተው እነ
ዚህመረጃዎችበምንሁኔ
ታመሰብሰብእን
ዳለባቸው ከአገረገዢው
የሚሰጡትትእዛዞችይወስናሉ፡፡
(
2)በተለይም እነ
ዚህትእዛዞችበምንስፍራናበምንጊዜመረጃዎቹመሰጠትእን
ዳለባቸው ይወስናሉ፡
፡
ቊ 66፡
፡መረጃዎቹየሚቀርቡበትስፍራ፡
፡
(1)ትእዛዞቹም የሕዝብየክብርመዝገብየሚመለከቱትንመረጃዎችለመስጠትወደጠቅላይግዛቱዋናከተማ ወይም
ለቀበሌው ቀረብባለው ባን ድሌላቦታእንዲሄድየክብርመዝገቡንሹም ለማስገደድይችላሉ፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም ትእዛዞቹመዝገቦችንማቋቋም ከሚያስፈልግበትቀበሌውስጥ የጠቅላይግዛትየክብርመዝገብጽሕፈት
ቤትሠራተኞችእነ
ዚህንመረጃዎችመሰብሰብእን
ዳለባቸው አስቀድሞ ሊወስኑይችላሉ፡
፡
(3)ከዚህበላይባለው ኀይለቃልእን
ደተመለከተው መዝገቦቹበቀበሌው ወይም በጠቅላይግዛቱበክብርመዝገብክፍል
ጽሕፈትቤትውስጥ የሚኖሩለመሆናቸው ትእዛዝንለይተው ይወስናሉ፡
፡
ቊ 67፡
፡መረጃዎቹየሚቀርቡበትጊዜ፡
፡
(
1)የሕዝብየክብርመዝገብንየሚመለከቱመረጃዎችለያን
ዳንዱ ቀበሌቢያን
ስበዓመት1ጊዜመሰብሰብአለባቸው፡
፡
(2)ከዚህበላይባለው ቍጥርበ1ኛኀይለቃልስለተመለከተው በጠቅላይግዛቱዋናከተማ ወይም በሌላስፍራየሕዝብ
የክብርመዝገቡሹም ከ3ወርባነሰጊዜየመሄድግዴታየለበትም፡ ፡
ቊ 68፡
፡አማካይበሆነጊዜውስጥ መግለጫ ዎችንማቅረብስለመቻሉ፡
፡
(1)የሕዝብየክብርመዝገብሹም በማናቸውም ጊዜአገረገዢው ከወሰነ
ው ጊዜውጭ በሚገኝበትቀበሌያሉትንሰዎች
የክብርመዝገብየሚመለከቱመረጃዎችንለጠቅላይግዛቱየክብርመዝገብጽሕፈትቤትለማስታወቅይችላል፡ ፡
(2)ቀበሌውንየሚመለከቱመዝገቦችበዚሁጽሕፈትቤትተቀምጠው የሚገኙእን
ደሆነእነ
ዚህመረጃዎችወዲያውኑ
በጠቅላይግዛቱየክብርመዝገብጽሕፈትቤትመመዝገብአለባቸው፡፡
ቊ 69፡
፡የሕዝብየክብርመዝገብሹም የጽሑፎችአሠራር፡
፡
(
1)ትእዛዞቹ፤የሕዝብየክብርመዝገብሹሙ ንራሱየክብርመዝገብጽሑፎችንእን
ዲጽፍሊፈቅዱለትይችላሉ፡
፡
(2)እን
ዲህበሆነጊዜበእንደዚህያለአኳኋንየተጻፉትንጽሑፎችየያን
ዳንዱንጽሑፍየጠቅላይግዛቱየክብርመዝገብ
ጽሕፈትቤትእንዲያጸድቃቸው ያስፈልጋል፡
፡
(
3)ይህም ማጽደቅበጽሑፉላይየሚመለከትይሆናል፡
፡
ቊ 70፡
፡የዘገዩማስታወቂያዎች፡
፡
(
1)ምክንያትየሆናቸው ነ
ገርከደረሰከሁለትዓመትበኋላየተጻፉወይም የጸደቁጽሑፎችዋጋቸው እን
ደተራ
ማስታወቂያዎችአስረጂ ብቻየሚቈጠሩናቸው፡፡
(
2)ስለሆነ
ም በአን
ድፍርድመሠረትበሕዝብየክብርመዝገቦችላይየተጻፉእን
ደሆነከዚህበላይየተነ
ገረው አይጸናም፡
፡
(
3)ይህም ሲሆንጽሑፉፍርዱንየሚጠቅስቃልበላዩይኖርበታል፡
፡
ሐ)ልዩሁኔ
ታዎች፡
፡
ቊ 71፡
፡የጽሕፈትሚኒስትር፡
፡
(
1)ግርማዊንጉሠነ
ገሥትን
ናንጉሣዊቤተዘመድንየሚመለከቱየክብርመዝገቦችንየሚይዘው ራሱየጽሕፈት
ሚኒስትሩነ
ው፡፡
(
2)ሚኒስትሩም አጠባበቃቸውን
ናአቀማመጣቸውንያረጋግጣል፡
፡የነ
ዚህን
ም መዝገቦችግልባጭ ይሰጣል፡
፡
ቊ 72፡
፡ቆን
ሲሎች፡
፡
(
1)በውጭ አገርያሉየኢትዮጵያቆን
ሲሎችበባለጒዳዮቹጥያቄካልሆነበቀርጽሑፎችንአይመዘግቡም፡
፡
(
2)ቆን
ሲሎቹራሳቸው የሕዝብየክብርመዝገቦችንይይዛሉ፡
፡
(
3)ቆን
ሲሎቹአጠባበቃቸውን
ናአቀማመጣቸውንያረጋግጣል፡
፡የነ
ዚህን
ም መዝገቦችግልባጭ ይሰጣል፡
፡
ቊ 73፡
፡የመርከብአዛዦች፡
፡
የኢትዮጵያመርከብአዛዦችበሕዝብየክብርመዝገብጽሑፍሊጻፉየሚገባቸውንበመርከባቸው ላይየደረሱባቸውን
ሁኔታዎችበመጀመሪያው የኢትዮጵያወደብወይም የኢትዮጵያቆን
ሲልበሚኖርበትየመጀመሪያወደብወዲያውኑ
ያስታውቃሉ፡
፡
ክፍል2፡
፡
ስለሕዝብየክብርመዝገቦች፡
፡
ቊ 74፡
፡የመዝገቦቹዝርዝር፡
፡
በያን
ዳንዱ ቀበሌናበያን
ዳንዱ ቆን
ሲላየልደትአን
ድመዝገብ፤የሞትአን
ድመዝገብናየጋብቻአን
ድመዝገብይኖራል፡
፡
ቊ 75፡
፡የመዝገቦቹአሰጣጥ፡
፡
(
1)ጠቅላይገዢው መዝገቦችንከአገርግዛትሚኒስቴርተቀብሎ ለሕዝብየክብርመዝገብጽሕፈትቤቶችበነ
ፃ
ይሰጣቸዋል፡
፡
(2)መዝገቦችንእን
ዲይዙየተደረጉትሰዎችመዝገቡያልቃልተብሎ ከሚገመተው ከ6ወርበፊትአን
ድአዲስመዝገብ
እንዲሰጣቸው መጠየቅአለባቸው፡፡
(
3)የጠቅላይግዛቱየክብርመዝገብጽሕፈትቤትይህትእዛዝእን
ዲከበርያደርጋል፡
፡
ቊ 76፡
፡የመዝገቦቹንከቦታቸው መዘዋወርስለመከልከል፡
፡
ከተቋቋሙበትስፍራወደሌላየማዛወሩጒዳይበሕጉላይተገልጾካልተመለከተወይም ካልተፈቀደበቀርመዝገቦቹ
በማንኛውም ምክን
ያትካሉበትስፍራመዘዋወርየለባቸውም፡
፡
ቊ 77፡
፡የግድየሚያስፈልጉጽሑፎች(
1)የቀበሌው መዝገቦች፡
፡
(1)እያን
ዳንዱ መዝገብቀበሌውን
ናያለም እን
ደሆነሰፈሩንወይም የሚመለከተውንየቀበሌውንክፍልእን
ዲሁም ይህ
ቀበሌየሚገኝበትንጠቅላይግዛትያመለክታል፡፡
(
2)እን
ደዚሁም መዝገቡየማስረጃቍጥርያለው ይሆናል፡
፡
(
3)እነ
ዚህማመልከቻዎችበመዝገቡልባስናክፈፍላይየሚገኙሆነ
ው በያን
ዳንዱ የመዝገቡቅጠልላይይጻፋሉ፡
፡
ቊ 78፡
፡(2)ሌሎችመዝገቦች፡
፡
(1)ን
ጉሣዊቤተሰብንየሚመለከቱመዝገቦችከዚህበላይባለው ቍጥርበ1ኛኀይለቃልእን
ደተመለከተው ጽሑፍ
ሳይሆንየን
ጉሣዊቤተዘመድመዝገቦችየሚልጽሑፍየያዙይሆናሉ፡ ፡
(
2)በቆን
ሲላዎችውስጥ የሚገኙመዝገቦችበተቋቋሙ በትውስጥ ያለውንየቆን
ሲላምልክትየያዙይሆናሉ፡
፡
ቊ 79፡
፡የመዝገቦቹዐይነ
ት(ፎርም)
፡፡
(1)መዝገቦቹበብዙገጾችየሚጀምሩሆነው እነዚህንመዝገቦችእን
ዲይዙየተፈቀደላቸው ሰዎችስም እን
ዲጻፍባቸውና
በስማቸው አቅጣጫ የነዚሁሰዎችፊርማ ያሉባቸው ይሆናሉ፡
፡
(2)ቀጥሎም መዝገቦቹተራቍጥርያላቸው፤ብዙቅጠሎችየያዙናእያን
ዳንዱም ቅጠልለአን
ዳንድየክብርመዝገብ
ጽሑፍየሚያገለግልመሆንአለበት፡
፡
(3)እን
ዲሁም የመዝገቦቹጽሑፎችየሚመለከቱዋቸውንሰዎችበፊደልተራማውጫ ለመመዝገብየተመደቡገጾች
በመጨ ረሻው ገጽላይይኖራቸዋል፡
፡
ቊ 80፡
፡የመዝገቦቹቅጠሎች፡
፡
(
1)የሕዝብየክብርመዝገቦችቅጠሎችከተያያዙበትቀሪጋራትክክልየሆኑጽሑፎችንየያዙበራሪዎችያሉባቸው ናቸው፡
፡
(
2)የመወለድናየጋብቻመዝገቦችሦስትበራሪዎች፤የሙ ታንመዝገቦችግንሁለትበራሪዎችብቻያሏቸው ናቸው፡
፡
(
3)የቅጠሎቹጀርባበእጅእን
ዲጻፉበሕግለተመለከቱትየእጅጽሑፎችየተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 81፡
፡ሦስተኛቍጥርበራሪ፡
፡
(
1)ከቀሪው በጣም የራቀው ሦስተኛቍጥርተብሎ የሚጠራው በራሪጽሑፍእን
ደተዘጋጀወዲያውኑከቀሪው የ
ሚለያይ
ይሆናል፡
፡
(
2)ይህበራሪስለመወለድጽሑፍየሆነእን
ደሆነለልጁ አሳዳሪስለጋብቻጽሑፍየሆነእን
ደሆነለባልበሕዝብየክብር
መዝገብሹም አማካይነ
ትይሰጣል፡
፡
(
3)ባለጒዳዩም በራሪውንያኖራል፡
፡
ቊ 82፡
፡ሁለተኛቍጥርበራሪ፡
፡
(1)መዝገቡበአለቀጊዜሁለተኛቍጥርተብለው የሚጠሩበራሪዎችከቀሪው ተለይተው ተሰብስበው አን
ድነትተያይዘው
በጠቅላይግዛቱዋናከተማ ባለው የፍርድመዝገብቤትወይም በደን
ብበተወሰነው፤መጀመሪያዎቹበራሪዎች
ከተቀመጡበትልዩበሆነሌላስፍራይቀመጣሉ፡ ፡
(2)በጽሕፈትሚኒስትርናበቆን
ሲሎቹየሚገኘው መዝገብሁለተኛቍጥርየሆኑትበራሪዎችተቀማጭ እን
ዲሆኑ
ለኢትዮጵያመንግሥትየውጭ ጒዳይሚኒስቴርይላካሉ፡፡
(
3)ሁለተኛቍጥርየሆኑትበራሪዎችእን
ደደረሱእን
ዲያስቀምጥ በተመደበው ሰው አማካይነ
ትእን
ዲጠረዙይደረጋል፡
፡
ቊ 83፡
፡አን
ደኛቍጥርበራሪ፡
፡
ከቀሪው ጋራየተያያዙአን
ደኛቍጥርበራሪዎችከመዝገቡቀሪጋራተያይዘው መዝገቦቹበነ
በሩበትቦታወይም በደን
ብ
በተወሰነው ሌላስፍራይኖራሉ፡
፡
ቊ 84፡
፡ያልተሠራባቸው ቅጠሎችአለመኖር፡
፡
(1)የሕዝብየክብርመዝገብሹም አን
ድጽሑፍከማዘጋጀቱበፊትበዚህመዝገብላይበመጨ ረሻተጽፎየሚገኝበትን
ቅጠልተራቍጥርመመርመርአለበት፡ ፡
(
2)ይህየመጨ ረሻጽሑፍከተደረገበትቅጠልቀጥሎ ባለው ቁጥርላይጽሑፍንይመዘግባል፡
፡
(
3)በማን
ኛውም ሁኔ
ታበመዝገቡውስጥ ያልተሠራበትንቅጠልእን
ዲተው አልተፈቀደለትም፡
፡
ቊ 85፡
፡በስሕተትያልተሠራበትቅጠል፡
፡
(1)ከአን
ድስሕተትየተነሣአንዱ ቅጠልሳይሠራበትየቀረእን
ደሆነየሕዝብየክብርመዝገብሹም ይህንስሕተት
እንደተመለከተየተባለውንቅጠልይሠርዘዋል፡፡
(2)ባልተሠራበትም በራሪወረቀትላይመስቀልኛየሆነሁለትመሥመርአድርጎበበራሪው ላይሳይሠራበትበስሕተት
የቀረየሚልቃልይጽፍበታል፡ ፡
(
3)ያልተሠራበትቅጠልበምን
ም አኳኋንለክብርመዝገብጽሑፍአገልጋይለመሆንአይችልም፡
፡
ቊ 86፡
፡ማውጫ ፡
፡
(1)አን
ድመዝገብበአለቀጊዜየክብርመዝገብሹም በመዝገቡማለቂያገጾችውስጥ የመዝገቡጽሑፍ
የሚመለከታቸውንሰዎችሁሉበቤተዘመድስም መሠረትበፊደልተራ(ሊስት)ይመዘግባል፡
፡
(
2)ሁለተኛቍጥርበራሪዎችንአን ድነትአያይዞአስሮእርሱካሰናዳው የማውጫ ቅጂ ጋራአድርጎበደን
ቦቹ
ወደተመለከተው ስፍራይህንየተያያዘእስርይልካል፡
፡
ቊ 87፡
፡ስለመዝገቦችመጥፋት፡
፡
(1)በአን
ድቀበሌየተቀመጠ መዝገብየጠፋወይም የወደመ እንደሆነየቀበሌው የክብርመዝገብሹም በሚያመለክተው
በመዝገቡሁለተኛቍጥርበራሪዎችረዳትነትወዲያውኑእን ደገናይቋቋማል፡፡
(2)የአን
ድመዝገብሁለተኛቍጥርበራሪዎችየጠፉወይም የወደሙ እን ደሆነየጠፉትወይም የወደሙ ትበራሪዎች
አስቀማጭ የሆነ
ው ሰው በሚያመለክተው በቀበሌው በተቀመጡትበራሪዎችረዳትነትወዲያውኑእንደገናይቋቋማሉ፡፡
(
3)የጠፉትመዝገቦችበአንድቀበሌያሉትሳይሆንበሌላስፍራያሉትየሆኑእን
ደሆነከዚህበላይያሉትኀይለቃላት
ውሳኔዎችበተመሳሳይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
ቊ 88፡
፡የሚሠራባቸው መዝገቦችስለመጥፋታቸው፡
፡
(
1)ሁለተኛቍጥርበራሪዎችየሆኑትሳይቈረጡ የሚሠራበትአን
ድመዝገብየጠፋወይም የወደመ እን
ደሆነየክብር
መዝገብሹም ወዲያውኑለጠቅላይግዛቱየክብርመዝገብጽሕፈትቤትያስታውቃል፡
፡
(
2)የክብርመዝገብጽሕፈትቤትም መዝገቡንእን
ደገናለማቋቋም አስፈላጊውንያደርጋል፡
፡
(3)የአን
ድመዝገብአንደኛናሁለተኛቍጥርበራሪዎችበማናቸውም ምክን
ያትቢሆንሁለቱም ቢጠፉወይም ቢወድሙ
እንደዚሁይደረጋል፡
፡
ቊ 89፡
፡የመዝገቡንአያያዝስለመቈጣጠር፡
፡
(
1)የጠቅላይግዛቱየክብርመዝገብጽሕፈትቤትበቀበሌዎቹውስጥ የክብርመዝገቦችንመልካም አያያዝ
ይቈጣጠራል፡፡
(
2)የምርመራውንሥራአደራጅቶባገኛቸው በወን
ጀልሥራዎችለማስቀጣትራሱይከታተላል፡
፡
(
3)የበቆን
ሲላዎቹውስጥ ለሚገኙመዝገቦችም እነ
ዚሁኑየመሰሉተግባሮችየሚፈጽመው የውጭ ጒዳይሚኒስቴር
ነ
ው፡፡
ክፍል3፡
፡
ስለክብርመዝገብጽሑፎች
ን
ኡስክፍል1በጠቅላላው፡
፡
ቊ 90፡
፡የሚጻፉቃሎች፡
፡
(
1)የክብርመዝገብጽሑፎችበመዝገቦቹውስጥ የቀሩትንባዶቦታዎችበመሙ ላትይጻፋሉ፡
፡
(
2)በማናቸውም ጊዜየተጻፉበትቀን
፤ወርናዓመት፤የተቀበላቸው የክብርመዝገብሹም ፊርማ ይኖርባቸዋል፡
፡
ቊ 91፡
፡የሚጻፉቃሎች፡
፡
በሕጉከተመለከቱትጽሑፎችበቀርማናቸውን
ም ሌላጽሑፍበመዝገቦቹውስጥ መጻፍአይገባም፡
፡
ቊ 92፡
፡ያልታወቁወይም ያልተረጋገጡ መረጃዎች፡
፡
(1)በአን
ድየክብርመዝገብውስጥ የቀረው ባዶው ቦታእርግጠኛበቂየሆነመረጃባለማግኘትመዝገቦችንየሚይዘው
ሰው ሊሞላያልተቻለእን
ደሆነይኸው ሰው ‹
‹ያልታወቀ፤›
›የልሌላጽሑፍበማግባትባዶውንቦታይሞላል፡፡
(
2)የክብርመዝገቡሹም የሚሰጠውንመልስያወቀእን
ደሆነ
፤ይህንጽሑፍበተገባው ቦታ‹
‹ምናልባት›
›የሚልቃል
በመጨ መርይጽፋል፡
፡
ቊ 93፡
፡የቃሎችማሳጠርአለመኖር፡
፡
በጽሑፎችውስጥ የሚጠየቁትማመልከቻዎችግልጽበሆነአኳኋን
ናምን
ም ማሳጠርሳይደግየሚጻፉይሆናሉ፡
፡
ቊ 94፡
፡ሥርዝናእመጫ ትአለመኖር፡
፡
የክብርመዝገብጽሑፎችምን
ም ስርዝወይም እመጫ ት፤ወይም ተጨ ማሪቃልሊጻፍባቸው አይገባም፡
፡
ቊ 95፡
፡ፊርማ፡
፡
በጽሑፉላይእን ዲፈርሙ ከተጠየቁትሰዎችውስጥ አን
ዱ ለመፈረም ያልቻለወይም ያላወቀእን
ደሆነበጽሑፉላይ
በፊርማው ፈን
ታየጣቱንአሻራምልክትያደርጋል፡፡
ቊ 96፡
፡ያልተሠራባቸው ቅጠሎች፡
፡
(1)በሥርዝምክንያትወይም በማናቸውም ሌላምክን
ያትአን
ድጽሑፍእንደገናመሠራትያለበትእን
ደሆነእያን
ዳንዱ
ያልተሠራበትበራሪቅጠልበመዝገቦቹውስጥ መስቀልኛየሆኑሁለትሥርዞችይደረጉበታል፡
፡
(
2)በያን
ዳንዱ የጽሑፍበራሪላይም ያልተሠራበትቅጠልየሚልጽሑፍያደርግበታል፡
፡
(
3)የቅጠሉሦስተኛቍጥርበራሪወዲያውኑይቀደዳል፡
፡
ቊ 97፡
፡የጽሑፎችአስረጂነ
ትኀይል፡
፡
(
1)ለያዙአቸው ማስታወቂያዎችተቃራኒማስረጃከሌለበቀርበመዝገቦቹውስጥ ደን
በኛሆነ
ው የተመዘገቡየክብር
መዝገብጽሑፎችየሚታመኑናቸው፡ ፡
(
2)ተቃራኒየሆነ
ውንማስረጃለማቅረብየዳኞችንፈቃድያስፈልጋል፡
፡
(
3)እን
ዲህበሆነጊዜበማናቸውም ዐይነ
ትለማስረዳትይቻላል፡
፡
ቊ 98፡
፡በመዝገቦቹውስጥ ያልተጻፉጽሑፎች፡
፡
(
1)በመዝገቦቹውስጥ ያልተመዘገቡጽሑፎች፤በመዝገቦቹውስጥ እን
ደተጻፉትጽሑፎችያለአስረጂነ
ትየላቸውም፡
፡
(
2)እን
ደተራማስረጃዎችብቻይቈጠራሉ፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
የመወለድጽሑፎች፡
፡
ቊ 99፡
፡የጽሑፉቃል፡
፡
የመወለድጽሑፍየሚያመለክተው፡
፡
(
ሀ)የተወለደበትንቀንወርናዓመት፡
፡
(
ለ)የልጅንፆታ፡
፡
(
ሐ)የተሰጡትንየግልስሞች፡
፡
(
መ)የአባቱን
ናየእናቱንየቤተዘመድስም፤የግልስም፤የተወለዱበትንቀን
ናቦታ፤
(
ሠ)ያለም እን
ደሆነያመልካቹንየቤተዘመድስም፤የግልስም፤የተወለደበትንቀን
ናቦታነ
ው፡፡
ቊ 100፡
፡የጽሑፍአስፈላጊነ
ት፡፡
ልጁ አርባስምን
ትሰዓትከኖረና፤የመወለድጽሑፍንለማስመዝገብከተመለከተው ጊዜማለቅበፊትቢሞትም እን
ኳ፤
መወለዱንማስታወቅናየመወለዱንጽሑፍማዘጋጀትአስፈላጊዎችናቸው፡፡
ቊ 101፡
፡መወለድንስለማስታወቅ፡
፡
(
1)የልጅመወለድበማናቸውም ሰው ለክብርመዝገብሹም መገለጽአለበት፡
፡
(2)ይህም መግለጫ የልጁ አባት፤አባቱየሌለሲሆንየልጁ እናትወይም የልጁ አሳዳጊ(
ሞግዚት)እነ
ዚህም ባይኖሩ
ልጁንአግኝቶያነሣው ሰው ሊገልጽይገባዋል፡፡
(
3)የክብርመዝገብሹሙ የልጁንመወለድካወቀበራሱሥልጣንየልጁንመወለድለመመዝገብይችላል፡
፡
ቊ 102፡
፡የልጁ የግልስም፡
፡
(1)የክብርመዝገብሹም መወለዱንበክብርመዝገብከመመዝገቡበፊትለልጁ የሚሰጠውንየግልስም ወይም ስሞች
ዘመዶቹን ፤ዘመዶችም የሌሉእን
ደሆነየልጁንአሳዳሪይጠይቃል፡
፡
(
2)መልስያልተሰጠው እን
ደሆነወይም የቀረቡትየግልስሞችበሕግመሠረትሊቀበሏቸው ያልተቻለእን
ደሆነየ
ክብር
መዝገቡሹም ራሱየልጁንየግልስም ወይም ስሞችይመርጣል፡፡
ቊ 103፡
፡ወድቀው ስለሚገኙልጆች፡
፡
(
1)ወድቆለሚገኝማንመሆኑላልታወቀለአራስልጅሁሉየመወለዱ ጽሑፍመደራጀትአለበት፡
፡
(2)ልጁ የተገኘበትንቀን
ናስፍራይኖረዋልየሚባለውንዕድሜ ፆታውን
፤የተሰጡትንየቤተዘመድስምናየግልስሞች
በዝርዝርየሚያሳይፕሮሴቬርባልይደራጃል፡ ፡
(
3)ስለልጁ መወለድበተጻፈው ጽሑፍላይወደፕሮሴቬርባሉየሚመራምልክትይጠቀሳል፡
፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
የመሞትጽሑፎች፡
፡
ቊ 104፡
፡የጽሑፉቃል፡
፡
የመሞትጽሑፍየሚያመለክተው፡
፡
(
ሀ)የሞተበትንቀንወርናዓመት፡
፡
(
ለ)የሞተውንሰው የቤተዘመድስም የግልስም፤የተወለደበትንቀን
ናቦታ፡
፡
(
ሐ)የአባቱን
፤የእናቱን
፤የቤተዘመድናየግልስም የተወለደበትንአገርናቀን
፡፡
(መ)በሕይወትያለእን ደሆነየሞተውንሰው ባልወይም ሚስት፤የቤተዘመድስምናየግልስም፤የተወለደበትንቀን
ና
ቦታ፤ጋብቻው የተደረገበትንቀን
፡፡
(
ሠ)ያለም እን
ደሆነየሞተውንያስታወቀውንሰው የቤተዘመድናስም የግልስም፤የተወለደበትንቀን
ናቦታነ
ው፡፡
ቊ 105፡
፡የጽሑፍአስፈላጊነ
ት፡፡
የሞተው ሰው የመወለድጽሑፍሊጻፍለትይገባው የነ
በረሲሆንመሞቱንማስታወቅናየመሞቱን
ም ጽሑፍማደራጀት
አስፈላጊነው፡፡
ቊ 106፡
፡የሞተውንሰው ስለማስታወቅግዴታ፡
፡
(
1)አን
ድሰው የ
ሞተእን
ደሆነመሞቱንየማስታወቁግዴታያለባቸው ከእርሱጋራየሚኖሩትሰዎችናቸው፡
፡
(2)እነ
ዚህሰዎችየሌሉእንደሆነ
፤የማስታወቁግዴታያለባቸው በአን
ድቀበሌይኖሩእን
ደሆነየሥጋወይም የጋብቻ
ዘመዶቹእነዚህየሌሉእን
ደሆነየቅርብጎረቤቶቹናቸው፡
፡
ቊ 107፡
፡በሌላሰው ቤትስለመሞት፡
፡
ሟቹከመኖሪያስፍራው ውጭ የሞተእን
ደሆነየማስታወቁግዴታያለበትሰውዬው የሞተበትቤትባለቤትነ
ው፡፡

ቊ 108፡
፡ሆስፒታሎችትምህርትቤቶች፤ሆቴሎችናወህኒቤቶች፡
፡
(1)የሞተው በአን
ድሆስፒታል፤ትምህርትቤት፤ወይም ወህኒቤትየሆነእን
ደሆነመሞቱንመግለጽያለበትከዚህበላይ
የተባለው የሥራቦታመሪየሆነው ሰው ነ
ው፡፡
(2)በሠሩትየወንጀልቅጣትመሠረትየተገደሉትንሰዎችማስታወቅያለበትየተፈረደበትሰው በሚገደልበትጊዜ
የታሰረበትየወህኒቤትዲሬክተርነ
ው፡፡
ቊ 109፡
፡በሥራአገልግሎትላይያሉወታደሮች፡
፡
ወታደሩከቤተሰቡጋራየሚኖርሆኖወይም ለዕረፍትበተፈቀደለትየስን
ብትጊዜወይም ክፍለጦሩከሰፈረበትውጭ
የሞተካልሆነበቀርበሥራአገልግሎትላይያሉወታደሮችንመሞትመግለጽያለበትክፍሉንየሚያዘው ሹም ነው፡
፡
ቊ 110፡
፡ሬሳስለማግኘት፡
፡
(1)የአን
ድሰው ሬሳከአን
ድመኖሪያቤትውጭ የተገኘእን
ደሆነየዚህንሰው መሞትማስታወቅያለበትሬሳውንያገኘው
ሰው ነው፡፡
(2)የሞተው ሰው ማንእን
ደሆነያልታወቀእንደሆነሬሳው የተገኘበትንቀንናቦታ፤ሟቹሊኖረው የሚችለውንዕድሜ
ፆታውን ናበግምትየሞተበትንቀንየማዘረዝርፕሮሴርቬባልይደራጃል፡ ፡
(
3)ስለመሞቱየሚደረገው ጽሑፍወደፕሮሴቬርባሉየሚመራምልክትይደረግበታል፡
፡
ቊ 111፡
፡ያልተገኘሬሳ(
1)መሞቱንየሚያስታውቅፍርድ፡
፡
(1)አን
ድሰው የ
መጥፋቱምክን ያትመሞቱንየሚያረጋግጥ ሆኖሬሳው ያልተገኘቢሆን
ም እን
ኳማናቸውም ባለጒዳይ
የዚህንሰው ሞትየሚያስታውቅፍርድእን
ዲሰጥ ዳኞችንለመጠየቅይችላል፡ ፡
(
2)መሞቱንየሚያስታውቀው ፍርድእን
ደመሞትጽሑፍይቈጠራል፡
፡
ቊ 112፡
፡(2)ሥልጣንያላቸው ዳኞች፡
፡
(1)ባለሥልጣንየሚሆኑትዳኞች፤መሞቱእን
ዲረጋገጥለትጠያቂው የጠየቀለትየሟችዋናመኖሪያበሚገኝበትስፍራ
የሚገኙትናቸው፡፡
(
2)እነ
ዚህም ዳኞችሞትንባስከተለው አጋጣሚ ቦታላሉዳኞችወይም በሌላቦታላሉዳኞችመብትሥልጣናቸውን
መተው ይችላሉ፡
፡
(
3)እን
ደዚሁየሆነ
ው የሥልጣንማስተላለፍ፤መብቱየተላለፈላቸውንዳኞችያስገድዳል፡
፡
ቊ 113፡
፡አደጋዎች፡
፡(1)የኅብረትፍርድ፡
፡
(
1)መሞቱባንድአደጋነ
ገር፤እን
ደመስጠም፤እንደአየርአደጋእን
ደመሬትመናወጥ እንደመሬትመን ሸራተትሆኖበዚሁ
ሁኔታብዙሰዎችየሞቱመሆናቸውንየሚያሳምንየሆነእን
ደሆነየነዚህንሰዎችመሞትየኅብረትፍርድለመገለጽ
ይችላል፡
፡
(
2)በዚህጊዜሥልጣንያላቸው ዳኞችአደጋው በደረሰበትቦታያሉትናቸው፡
፡
(3)ስለሆነ
ም አን
ድመርከብወይም አንድበራሪሲጠፋሥልጣንያላቸው ዳኞችመርከቡወይም በራሪው በሚነ
ሣበትና
በሚያርፍበትመደበኛቦታያሉትናቸው፡
፡
ቊ 114፡
፡(2)እያን
ዳንዶቹቅጂዎች፡
፡
(
1)ከኅብረቱፍርድየያን
ዳንዶቹንቅጂዎችባለጒዳዮቹሊወስዱ ይችላሉ፡
፡
(
2)መሞቱንየሚያስታውቀው ፍርድእን
ደመሞትጽሑፍይቈጠራል፡
፡
ቊ 115፡
፡የሞተበትቀን
፡፡
(
1)መሞቱንየሚያስታውቀውንፍርድሲሰጡ ዳኞችምክን ያቱንበመከታተልያደረጉትንግምትበመመልከትበፍርዳቸው
ውስጥ የሞተበትንወይም የሞቱበትንቀንበግምትየወሰኑትንቀንይገልጻሉ፡
፡
(
2)የተሰጠው ውሳኔበተን
ኰልመሆኑካልተረጋገጠ በቀርእን
ደዚህየተወሰነ
ው ቀንሊለወጥ አይቻልም፡
፡
(
3)ለማስለወጥም የቀረበው ጥያቄፍርዱ ከተሰጠበትቀንሁለትዓመትያለፈእን
ደሆነተቀባይነ
ትማግኘቱይቀራል፡
፡
hቊ 116፡
፡መሞትንየሚያስታውቀው ፍርድመሻርመሠረዝ፡
፡
መሞቱበፍርድየተገለጸው ሰው፤ፍርዱ ከተሰጠ በኋላየመጣ እን
ደሆነበራሱወይም በዐቃቤሕግጠያቂነ
ትፍርዱን
የሰጡትዳኞችፍርዱንይሽራሉ፡፡
ን
ኡስክፍል4፡
፡
የጋብቻጽሑፍ፡
፡
ቊ 117፡
፡የጋብቻው ጽሑፍቃል፡
፡
የጋብቻው ጽሑፍየሚያመለክተው፡
፡
(
ሀ)የባልናየሚስትንየቤተዘመድስም የግልስም የተወለዱበትንቀን
ናቦታ፤
(
ለ)የባልናየሚስትንምስክሮችየቤተዘመድስም፤የግልስም የተወለዱበትንቀን
ናቦታ፤
(ሐ)በሕዝብየክብርመዝገብሹም ሳይሆንበሌላባለሥልጣንፊትጋብቻው የተከበረሆኖእን
ደሆነጋብቻው
የተከበረበትንቀንነ
ው፡፡
ቊ 118፡
፡የጽሑፉአስፈላጊነ
ት፡፡
ጋብቻው የተከበረው በምን
ም ዐይነ
ትፎርም ቢሆንአን
ድየጋብቻማስታወቂያናየጋብቻውንጽሑፍማደራጀትአስፈላጊ
ነው፡
፡
ቊ 119፡
፡ጋብቻውንስለማስታወቅግዴታ፡
፡
(
1)ጋብቻውንየማስታወቁግዴታያለበትጋብቻውንያከበረው ባለሥልጣንነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲሁም ተጋቢዎቹይኸው ግዴታአለባቸው፡
፡
ቊ 120፡
፡በሥልጣንብቻጽሑፍንስለማደራጀት፡
፡
(
1)የክብርመዝገብሹም ጋብቻመደረጉንከዐወቀ፤የጋብቻውንጽሑፍበሥልጣኑብቻያደራጃል፡
፡
(
2)ይህሲሆንየጋብቻውንጽሑፍለማስፈረም ባለጒዳዮቹንይጠራል፡
፡
ክፍል4፡
፡
የክብርመዝገብንጽሑፎችስለማቃናት፡
፡
ቊ 121፡
፡በሥልጣንብቻጽሑፍንስለማደራጀት፡
፡
ዳኞችበሚሰጡትትእዛዝወይም ፍርድመሠረትካልሆነበቀርየክብርመዝገብጽሑፎችንለማቃናትአይቻልም፡
፡
ቊ 122፡
፡ስለማቃናትጥያቄ፡
፡
የክብርመዝገብንጽሑፍየማቃናትጥያቄንዐቃቤሕግወይም የጠቅላይግዛቱየክብርመዝገብጽሕፈትቤት፤ወይም
ማንኛውም ባለጒዳይለዳኞችሊያቀርብይችላል፡
፡
ቊ 123፡
፡አን
ድተጨ ማሪየግልስም ስለማግባት፡
፡
አን
ድሰው ጋብቻንበሚያደርግበትጊዜወይም ይህንኑጋብቻበሚከተለው ስድስትወርውስጥ አን
ድተጨ ማሪየግል
ስም ለመጨ መርየጠየቀእን
ደሆነየፍርድቤቱፕሬዚዳንትየትእዛዝውሳኔይሰጣል፡
፡
ቊ 124፡
፡ስለአጻጻፍስሕተት፡
፡
ጥያቄው በክብርመዝገብአጻጻፍውስጥ የተደረገንስሕተትለማቃናትብቻየሆነእን
ደሆነየፍርድቤቱፕሬዚዳን
ትበዚሁ
ጥያቄላይየትእዛዝውሳኔይሰጣል፡፡
ቊ 125፡
፡ሌሎችሁኔ
ታዎች፡
፡
(
1)በማን
ኛውም ሌላአኳኋንጊዜበጥያቄው ላይዳኞችየሚሰጡትውሳኔየፍርድውሳኔይሆናል፡
፡
(
2)ዳኞችከመደንገጋቸው በፊትጽሑፉየሚመለከታቸው ሰዎችወይም ሰው ባለጒዳዮችሁሉእን
ዲናገሩ
ይፈቅዱላቸዋል፡
፡
ቊ 126፡
፡ጽሑፉየሚቃናበትዐይነ
ት፡፡
(
1)እን
ዲቃኑትእዛዝየተሰጠባቸው ቃሎችእን
ደሚነ
በቡሆነ
ው በጽሑፉውስጥ ይሠረዛሉ፡
፡
(2)በተሠረዙትምትክየሚገቡወይም ተጨ ማሪሆነ
ው የሚገቡቃሎች፤ጽሑፉእን
ዲቃናየተሰጠውንትእዛዝወይም
ያዘዘውንፍርድከሚጠቅስማስገንዘቢያጋራበጽሑፉላይይጻፋሉ፡፡
(
3)እነ
ዚህም መለዋወጫ ዎችበተቻለመጠን
፤በተቃናው ጽሑፍበራሪወረቀቶችሁሉላይይደረጋሉ፡
፡
ቊ 127፡
፡አዲስጽሑፍስለመጻፍ፡
፡
(1)የሚቃናው ጽሑፍእን
ዲሠረዝየሚልውሳኔመስጠትየሚገባመስሎ የታያቸው እን
ደሆነዳኞችጽሑፉእን
ዲሠረዝና
በተባለው ጽሑፍፈንታአዲስጽሑፍእን
ዲደራጅለማዘዝይችላሉ፡
፡
(2)በዚህጊዜእያን
ዳንዱ የፊተኛው ጽሑፍበራሪወረቀትበመስቀልኛቅርጽሆነ
ው ከላይኛው ማዕዘንወደታችኛው
ማዕዘንመሓልለመሓልበሚሸጋገሩትሁለትመሥመሮችበመዝገቦቹመካከልተሰርዞበቀድሞው ጽሑፍምትክበገባው
በአዲሱጽሑፍበያን ዳን
ዱ በራሪወረቀትላይም የመምሪያጽሑፍይደረግበታል፡
፡
(
3)በአዲስጽሑፍላይእን
ዲጻፍወደአደረገው ፍርድየሚመራምልክትይደረግበታል፡
፡
ቊ 128፡
፡የፍርድውሳኔሥልጣን
፡፡
የክብርመዝገብጽሑፍእንዲቃናትእዛዝንየሚሰጠው የፍርድውሳኔበፍርዱ ውሳኔየተቃናው የጽሑፍሥራበነ
በረው
ሁኔታበማንኛውም ላይመቃወሚያሊሆንይችላል፡፡
ክፍል5፡
፡
የክብርመዝገብጽሑፎችግልባጮ ችናቅጂዎች፡
፡
ቊ 129፡
፡የመወለድጽሑፍ፡
፡
(1)በቀበሌዎችወይም በቆን ሲላዎችየክብርመዝገብአስቀማጮ ችየሆኑሠራተኞችስለሕፃ ኑመወለድከተደረገው
ጽሑፍየሚመነ ጩ ትንየክብሩመዝገብየተዘጋጀበትንጊዜ፤ሕፃኑየተወለደበትንቦታናጊዜ፤የተወለደው ልጅወን
ድወይም
ሴትመሆኑን ፤የሕፃኑንአባትየቤተዘመድናየግልስም ለሚጠይቅለማን ኛውም ሰው ሌላሐተታሳይጨ ምሩቅጂዎቹን
ለመስጠትይገደዳሉ፡ ፡
(
2)ለልጁ ወራሾችወይም ለመንግሥትመሥሪያቤቶችወይም ዳኞችለፈቀዱለትካልሆነበቀርየመወለዱ ጽሑፍ
ግልባጮ ችሊሰጡ አይችሉም፡፡
ቊ 130፡
፡የመሞትጽሑፍ፡
፡
በቀበሌዎችወይም በቆንሲላዎችየክብርመዝገብአስቀማጭ የሆኑሠራተኞች፤የመሞትንጽሑፍግልባጭ ለሚጠይቅ
ለማናቸውም ሰው ለመስጠትይገደዳሉ፡
፡
ቊ 131፡
፡የጋብቻጽሑፍ፡
፡
እን
ደዚሁም፤የጋብቻንጽሑፍግልባጭ ለሚጠይቅለማናቸውም ሰው፤ግልባጩ ንለመስጠትይገደዳሉ፡
፡
ቊ 132፡
፡ንጉሣዊቤተዘመድንስለሚመለከቱትየክብርመዝገብጽሑፎች፡
፡
ዳኞችሲጠይቁትን ጉሣዊቤተዘመድንበሚመለከቱመዝገቦችውስጥ ያሉትንየክብርመዝገብጽሑፎችንግልባጭ
የጽሕፈትሚኒስትሩመስጠትአለበት፡
፡
ቊ 133፡
፡የሁለተኛቊጥርበራሪወረቀቶችአስቀማጮ ች፡
፡
ከዚህየሚከተሉትሁኔታዎችባጋጠሙ ጊዜየሁለተኛቊጥርበራሪወረቀቶችአስቀማጮ ችከዚህበታችበተነ
ገሩት
ግዴታዎችዐይነትይገደዳሉ፡
፡
(
ሀ)የክብርመዝገብጽሑፍንየያዘየቀበሌው የ
ክብርመዝገብየወደመ ወይም የጠፋእን
ደሆነ
፡፡
(
ለ)ለመዝገቡበቀበሌው ተጠብቆየተቀመጠ ሆኖሳለበዚህበተባለው መዝገብውስጥ የሁለተኛቊጥርበራሪ
ወረቀቶችበተያያዙበትውስጥ የተጠቀሰው አን
ድየክብርመዝገብጽሑፍየጐደለእን
ደሆነ
፤
(ሐ)በቀበሌው ተጠብቆበተቀመጠው መዝገብውስጥ ያለው ጽሑፍበሁለተኛው ቊጥርበራሪወረቀቶችከተያያዙትጋራ
ትክክልሆኖያልተገኘእንደሆነ፤
(
መ)ጽሑፉየተደራጀው በውጭ አገርባለው በኢትዮጵያቆን
ስላየሆነእን
ደሆነ
፤
(
ሠ)ይህየተባለው ግዴታልዩበሆነምክን
ያት፤በዳኞችየታዘዘእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 134፡
፡የተቃናየክብርመዝገብጽሑፍ፡
፡
(
1)በሕግመሠረት፤አንድየክብርመዝገብጽሑፍየተቃናእን
ደሆነ
፤ለባለጒዳዮቹየሚሰጠው ቅጂ ወይም ግልባጭ
ይህንኑመቃናትበመከተልነው፡፡
(
2)በቅጂው ወይም በግልባጩ ላይየተጻፈው ቃልከጽሑፉመቃናትየተነ
ሣመሆኑንማመልከትየለበትም፡
፡
(
3)ጽሑፉንእንዳለየሚያሳዩናበጽሑፉሊደረግለትየተቻለውንመቃናትየሚገልጹትክክልየሆኑግልባጮ ችየሚሰጡት፤
ዳኞቹራሳቸው በጠየቁጊዜብቻነ ው፡
፡
ቊ 135፡
፡ፎርሙ ናወጪ ው ገን
ዘብ፡
፡
(
1)የክብርመዝገብጽሑፎችቅጂዎችወይም ግልባጮ ችታትመው በጠቅላይገዢው አማካይነ
ትለቀበሌው የክብር
መዝገብሹም በተሰጡትሞዴሎችላይበተቻለመጠንይዘጋጃሉ፡፡
(2)እነ
ዚህንቅጂዎችወይም ግልባጮ ችእነ
ርሱንመስጠትያለበትየክብርመዝገብሹም ፈርሞባቸው እርሱ
የሚሠራበትመሥሪያቤትማኅተም ይታተምባቸዋል፡፡
(3)ቅጂዎቹሲሰጡ፤ተቀባዮቻቸው አን
ድየኢትዮጵያብርና፤እን
ዲሁም ኮፒው ወይም ቅጂው በፖስታየሚላክሲሆን
የፖስታውንዋጋይከፍላሉ፡
፡
ቊ 136፡
፡የጽሑፎችአስረጂነ
ትኀይል፡
፡
የክብርንመዝገብጽሑፎችአስቀማጮ ችየሚሰጧቸው ቅጂዎችወይም ግልባጮ ችበመዝገቦቹውስጥ ያሉትጽሑፎች
የሚያስረዱትንያህልያስረጂነ
ትኀይልአላቸው፡
፡
ቊ 137፡
፡መስታያየት፡
፡
(
1)ጠቃሚ መስሎ የታያቸው እን
ደሆነ
፤ዳኞችቅጂዎቹወይም ግልባጮ ቹከዋናው ጋራእን
ዲተያዩለማዘዝይችላሉ፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም፤የክብርመዝገብጽሑፍፎቶግራፍእን
ዲሰጣቸው ለማዘዝይችላሉ፡
፡
ክፍል6፡
፡
የክብርመዝገብጽሑፍንደን
ብአለመፈጸም የሚያስከትለው ኪሣራ፡
፡
ቊ 138፡
፡በሠራተኞቹበፍትሐብሔርበኩልያለባቸው ኀላፊነ
ት፡፡
በዚህምዕራፍበተነገሩትድን ጋጌዎችወይም ስለደንቦቹአፈጻጸም በተመለከቱትድን
ጋጌዎችስለመዝገቦችአያያዝ
ወይም ስለአጠባበቃቸው በታዘዙትሠራተኞችበኩልየተደረገየደንብመተላለፍሲኖርበዚህበተባለው የደን
ብመተላለፍ
ምክንያትጉዳትለደረሰባቸው ሰዎችሁሉኀላፊነትንያመጣባቸዋል፡፡
ቊ 139፡
፡ጽሑፍንለመጻፍእን
ቢማለት፡
፡
(
1)የክብርመዝገብሹም ወይም መዝገቦቹንለመያዝየተሾመው ሠራተኛበክብርመዝገብየሚገባውንበተሰጠው
ማስታወቂያመሠረትበእን
ቢተኛነትአላገባም ያለእን
ደሆነ፤ባለጒዳዮቹእን
ቢአለንሲሉለዳኞችክስማቅረብይችላሉ፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም የክብርመዝገብሹም በክብርመዝገብላይእንዲጻፍየሚያደርገውንምክን
ያትየሚመለከቱትን
ማስታወቂያዎችለክብርመዝገብጽሕፈትቤትሳይሰጥ የቀረእን
ደሆነባለጒዳዮቹክስሊያቀርቡበትይችላሉ፡
፡
(3)እን
ደዚሁም ደግሞ የመዝገቦቹአስቀማጭ (
መዝገብያዥ)የመዝገቦቹንጽሑፍቅጂ ወይም ግልባጭ አልሰጥም ያለ
እንደሆነሊከሰስይችላል፡፡
ቊ 140፡
፡የምስክሮቹናያመልካቾቹኀላፊነ
ት፡፡
(1)በክብርመዝገብጽሑፍነ
ገር፤አመልካቾቹናምስክሮቹለሚያረጋግጡዋቸውናለሚደግፉዋቸው ነ
ገሮችእርግጠኛነ
ት
ኀላፊዎችናቸው፡፡
(
2)ያስታወቁትወይም ምስክርየሆኑበትነ
ገርትክክለኛሆኖባለመገኘቱምክን
ያትጉዳትለሚደርስባቸው ሦስተኛ
ወገኖችበኀላፊነ
ትይጠየቃሉ፡፡
ቊ 141፡
፡የወን
ጀልኀላፊነ
ት፡፡(
1)በጽሑፍስላለማግባት፡
፡
በወን
ጀለኛመቅጫ ሕግየተመለከቱትቅጣቶችየሚያገኙዋቸው ሰዎችከዚህቀጥለው ያሉትናቸው፡
፡
(
ሀ)የክብርመዝገብጽሑፍንእን
ዲያዘጋጅግዴታእያለበትበሕግበተወሰነ
ው ጊዜውስጥ ሳያዘጋጅየቀረየክብርመዝገብ
ሹም፤
(
ለ)በክብርመዝገብመሥሪያቤትጽሕፈትቤትየሆነውንአን
ድነገርለማስታወቅግዴታእያለበትበሕግበተወሰነጊዜ
ውስጥ ሳያስታውቅየቀረየክብርመዝገብሹም፤
(
ሐ)ጽሕፈቱንእን
ዲያገባየተላለፉለትማስታወቂያዎችበደረሱለትጊዜ፤ወዲያውኑበፍጥነ
ትጽሑፉንያላዘጋጀየ
ጠቅላይ
ግዛቱየክብርመዝገብጽሕፈትቤትሠራተኛ፤
ቊ 142፡
፡(2)ያለማስታወቅ፡
፡
በወን
ጀለኛመቅጫ የተመለከቱትቅጣቶችየሚወድቁባቸው ሰዎችከዚህቀጥለው ያሉትናቸው፡
፡
(ሀ)ለክብርመዝገብሹም የሆነ
ውንአን ድነገርማስታወቅግዴታእያለባቸው በሕግበተመለከተው ጊዜውስጥ
ያላስታወቁናይህአለማስታወቃቸው የክብርመዝገብጽሑፍመዝገብእን ዳይገባመሆን ንያስከተለእን
ደሆነ
፤እነዚህ
ሳያስታውቁየቀሩሰዎች፤
(ለ)የክብርመዝገብጽሑፍንመዝገብስለማግባትማስታወቂያእን
ዲሰጡ፤የክብርመዝገብሹም ጠይቋቸው እነ
ሱን
የሚመለከቱትንማስታወቂያዎችሳይሰጡ የቀሩሰዎች፡
፡
ቊ 143፡
፡(3)ትክክልያልሆኑማስታወቂያዎች፡
፡
(1)በክብርመዝገብጽሑፍመዝገብለማስገባት፤ለክብርመዝገብሹም ወይም ለጠቅላይግዛቱየክብርመዝገብ
ጽሕፈትቤትሠራተኞችትክክልአለመሆናቸውንእያወቁትክክልያልሆኑትንማስታወቂያዎችየሚሰጡ ሰዎችበወንጀለኛ
መቅጫ ሕግበተደነ ገጉትቅጣቶችይቀጣሉ፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም ሐሰትመሆናቸውንእያወቁ፤እነ
ዚህንማስታወቂያዎችበሚደግፉምስክሮችላይበወን
ጀለኛመቅጫ
ሕግየተመለከቱትቅጣቶችይፈጸሙባቸዋል፡፡
(3)እን
ደዚሁም ደግመ ያልተረጋገጡ መሆናቸውንዐውቆሳለ፤እነ
ዚህንማስታወቂያዎችእንዲታመኑአድርጎየክብር
መዝገብንጽሑፍመዝገብበሚያደራጅወይም ከዋናው ጋራትክክልያልሆነ ውንቅጂ ወይም ግልባጭ በሚሰጥ የክብር
መዝገብሹም፤ወይም የጠቅላይግዛቱየክብርመዝገብጽሕፈትቤትሠራተኛላይበወን ጀለኛመቅጫ ሕግየተመለከቱት
ቅጣቶችይፈጸሙ በታል፡፡
ቊ 144፡
፡(4)የመዝገብመጥፋትወይም መበላሸት፡
፡
የክብርመዝገብንየሚያጠፉወይም የሚያበላሽሰው፤በወን
ጀለኛመቅጫ ሕግየተመለከቱትቅጣቶችይፈጸሙ በታል፡
፡
ቊ 145፡
፡(5)በተበላሸው ጽሑፍስለመገልገል፡
፡
በተን
ኰልበተበላሸው፤በክብርመዝገብጽሑፍግልባጭ ወይም በጽሑፉቅጂ ዐውቆየተገለገለሰው፤በወን
ጀለኛ
መቅጫ ሕግየተመለከቱትቅጣቶችይፈጸሙበታል፡
፡
ክፍል7
ስለታወቁሰነ
ዶች፡
፡
ቊ 146፡
፡መሠረቱ፡
፡
(1)የታወቁሰነዶችንየሚያዘጋጁ የክብርመዝገብጽሕፈትቤትሹማምቶችወይም በሕግውልእን
ዲያፈራርሙ
የተፈቀደላቸው ሰዎችናቸው፡፡
(
2)እነ
ዚህን
ም ጽሑፎችዳኞችእን
ዲፈቅዱዋቸውናእን
ዲያጸድቋቸው ያስፈልጋል፡
፡
ቊ 147፡
፡መፍቀድ፡
፡
የታወቁጽሑፎችንማስረጃእን
ዲሆኑየሚፈቅዱ ዳኞችብቻናቸው፡
፡ይኸውም የሚሆነ
ው፤
(
ሀ)መዝገቦቹበደን
ብየተያዙላለመሆናቸው ወይም ጒድለትያለባቸው ለመሆናቸው አስረጂ የተገኘእን
ደሆነ
፤
(
ለ)እነ
ዚህመዝገቦችየጠፉየተቀደዱ ለመሆናቸው አስረጂ የ
ተገኘእን
ደሆነ
፤
(
ሐ)የነ
ዚህንመዝገቦችየጽሑፍግልባጭ ለማግኘትየማይቻልወይም ለማግኘትእጅግአስቸጋሪየሆነእን
ደሆነ
፤
(መ)ጽሑፉንየሚጠይቀው ሰው፤ጽሑፉየተፈጸመበትንቦታየማያውቅእን
ደሆነ
ናላለማወቁም ይቅርታሊደረግለት
የሚቻልእንደሆነ፤
(
ሠ)በሌላም በሕግበታወቁሁኔ
ታዎችነ
ው፡፡
ቊ 148፡
፡ጽሑፉንየሚያዘጋጀው፡
፡
(
1)የታወቀጽሑፍማስረጃእን
ዲሆንዳኞችበፈቀዱ ጊዜይህየታወቀጽሑፍየሚደረጅበትንቦታይወስናሉ፡
፡
(2)ዳኞቹ፤ለሚጠይቁትየክብርመዝገብሹም፤ወይም ውልእን ዲያዋውልበሕግለተፈቀደለትሰው ተቃዋሚዎችን
ለመቀስቀስና፤የጽሑፉንእውነተኛነ
ትለማረጋገጥ የሚረዱትንትእዛዞችሁሉይሰጣሉ፡
፡
ቊ 149፡
፡የጽሑፉቃሎች፡
፡
ባልተገኙትየክብርመዝገብጽሑፎችወይም የነ ዚሁንጒድለትእን
ዲያቃኑሲባልየተደራጁትየታወቁጽሑፎችበእነ
ዚያ
ላይሊገኝባቸው ይገባየነ
በረው ቃልይኖርባቸዋል፡
፡
ቊ 150፡
፡የተያያዘራፖር፡
፡
(1)የታወቀውንጽሑፍያደራጀው የክብርመዝገብሹም ወይም ውልእን
ዲያፈራርም በሕግየተፈቀደለትሰው የታዘዘውነ
ተግባርየፈጸመባቸውንሁኔታዎችየሚያስረዳራፖርከጽሑፉጋራአያይዞለዳኞቹያቀርባል፡፡
(2)በተለይም የታወቀው ጽሑፍአስቀድሞ መዝገብከገባው ከአንድየክብርመዝገብጽሑፍጋራወይም ከሌላከአን
ድ
ከታወቀጽሑፍጋራተቃዋሚነ ትያለበትመሆኑንያመለክታል(ያስታውቃል)፡
፡
ቊ 151፡
፡የጽሑፉአስረጅነ
ትኀይል፡
፡(1)ከመጽደቁበፊት፡
፡
(1)የተዘጋጁበትንጊዜናየተሰናዱበትንሁኔ
ታዎችበመገመትየታወቁትጽሑፎችየሚኖራቸውንየአስረጅነ
ትዋጋ
እንደመሰላቸው ዳኞችይወስናሉ፡ ፡
(
2)ዳኞቹየጽሑፉንቃልለመመርመር፤የሚገባመስለው የሚታዩዋቸውንአስፈላጊጥን
ቃቄዎችለማዘዝይችላሉ፡
፡
ቊ 152፡
፡(2)ከመጽደቁበኋላ፡
፡
የታወቀውንጽሑፍዳኞቹባጸደቁትጊዜ፤እን
ደክብርመዝገብጽሑፍልክየአስረጅነ
ትኀይልአለው፡
፡
ቊ 153፡
፡የምስክሮቹኀላፊነ
ት፡፡
(1)አን
ድሰው በምስክርነ
ትሌላውንሰው እገሌነ
ው ብሎ ወይም የዚህኑሰው የክብርመዝገብንሁኔ
ታወይም ይህንኑ
ሰው ወይም የክብርመዝገቡንሁኔ
ታየሚመለከተውንጒዳይአረጋግጦ የሰጠው መግለጫ ትክክለኛባልሆነጊዜበፍትሐ
ብሔርኀላፊይሆናል፡፡
(
2)ሰውዬው በቅንልቡናሠርቶእን
ደሆነእርሱንባሳሳተው ሰው ላይክስየማቅረብመብቱእን
ደተጠበቀነ
ው፡፡
ምዕራፍ4፡
፡
ስለመጥፋት፡
፡
ክፍል1፡
፡
የመጥፋትመግለጫ
ቊ 154፡
፡ጥያቄ፡
፡
(1)አን
ድሰው የጠፋናከሁለትዓመትወዲህወሬውንያልሰጠ እን
ደሆነማናቸውም ባለጒዳይቢሆንየሰውዬው መጥፋት
በዳኞችእንዲነገርለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)ለዚህነ
ገርባለሥልጣኖችየሚሆኑትዳኞች፤የጠፋው ሰው ዋናመኖሪያአድርጎይቀመጥበትበነ
በረው ቦታ
የሚገኙትናቸው፡፡
ቊ 155፡
፡የጥያቄው በማስታወቂያመውጣት፡
፡
ጥያቄው በማስታወቂያየሚወጣው ዳኞችበሚወስኑትሁኔታናየጠፋው ሰው በመጨ ረሻዋናመኖሪያው በነ
በረበትቦታና
እን
ዲሁም ማስታወቂያው ይጠቅማልብለው በገመቱትቦታነው፡፡
ቊ 156፡
፡ምርመራ፡
፡
የሰውዬውንመጥፋትለመረዳት፤ዳኞቹ፤ከዐቃቤሕግጋራተቃራኒበመሆንጠቃሚ በሚመስላቸው በማናቸውም ቦታ
ሁሉይልቁንምየ ጠፋው ሰው በመጨ ረሻዋናመኖሪያአድርጎትበነ
በረው ቦታና፤በመጨ ረሻጊዜመኖሩበታየበትቦታ
ስለጠፋው ሰው ምርመራእንዲደረግለማዘዝይችላሉ፡፡
ቊ 157፡
፡የውሳኔመሠረት፡
፡
(
1)ዳኞቹየጠፋው ሰው መሞትየሚመስልሆኖየታያቸው እን
ደሆነ
፤ጠፍቷልሲሉያስታውቃሉ፡
፡
(2)በዚህረገድ፤ዳኞቹየነገሩንአካባቢሁኔታጠባይ፤መሠረትአድርገው ይይዛሉ፡
፡በተለይም ይህበመጥፋት
የተገመተው ሰው ንብረቱንየሚያስተዳድርለትወኪልማድረጉንናአለማድረጉን፤
(
3)ወሬውንለማስታወቅሊከለከሉየቻሉትንምክን
ያቶችመመርመርአለባቸው፡
፡
ቊ 158፡
፡ነገሩንለመወሰንየሚሰጠው የቀጠሮቀን
፡፡
ዳኞቹ፤ስለሰውዬው መጥፋትየሚሰጡትንፍርድእስከአንድዓመትለማቈየት፤ወይም ስለመጥፋቱየሰጡት
የማስታወቂያፍርድከተሰጠ ከአን
ድዓመትበኋላካልሆነበቀርውጤትእንዳይኖረው ለመወሰንይችላሉ፡
፡
ቊ 159፡
፡መጥፋቱንየማስታወቅግዴታ፡
፡
ጠያቂው ከአቀረበከአን
ድዓመትበኋላናጥያቄውም በቀረበበትቀንሰውዬው ከጠፋ5ዓመትአልፎትእን ደሆነ
ና
ጥያቄውም በማስታወቂያእን
ዲወጣ ዳኞችከወሰኑበኋላወሬውንያልሰጠ እን ደሆነመጥፋቱንየማስታወቅግዴታ
አለባቸው፡
፡
ቊ 160፡
፡የመጨ ረሻዎቹወሬዎችየደረሱበትቀን
፡፡
ዳኞቹበሚሰጡትፍርድውስጥ፤የጠፋው ሰው የመጨ ረሻወሬዎችየደረሱበትንቀንለመወሰንይችላሉ፡
፡
ቊ 161፡
፡የሞትማስታወቂያፍርድ፡
፡
ዳኞቹያገኙዋቸው አስረጂዎች፤የጠፋው ሰው፤የሞተለመሆኑእን ደእርግጠኛዐይነትሆኖሊቈጠርየሚቻልመሆኑን
የሚያረጋግጡ እን
ደሆነ ፤ለመጥፋቱውሳኔእንዲሰጡ ጥያቄየቀረበላቸው ዳኞችየጠፋውንሰው የሞትማስታወቂያፍርድ
ይሰጣሉ፡፡
ቊ 162፡
፡የሥነሥርዐትወጪ ፡
፡
(1)የተደረገው ሥነሥርዐትየሰውዬውንመጥፋትማስታወቂያያስከተለእን
ደሆነለሥነሥርዐቱየተደረጉትወጪ ዎች
በጠፋው ሰው ላይይታሰባሉ፡፡
(
2)እን
ደተባለው ያልሆነእን
ደሆነግን
፤በጠያቂው ላይይታሰባል፡
፡
ክፍል2፡
፡
የመጥፋቱማስታወቂያየሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡
ቊ 163፡
፡ጋብቻ፡
፡
(
1)የጠፋሰው ጋብቻየመጥፋቱማስታወቅፍርድየመጨ ረሻበሆነ
በትቀንይፈርሳል፡
፡
(2)የመጨ ረሻዎቹወሬዎችከተሰሙ በትበኋላየተፈጸመውንየወን
ዱንወይም የሴቲቱንጋብቻጠፋየተባለው ሰው
ካልሆነበቀር፤ሊቃወመው የሚችልየለም፡ ፡
(3)ነ
ገርግንክሱበተጀመረበትቀንየጠፋው ሰው በሕይወቱያለመሆኑንበማያከራክርአኳኋንዐቃቤሕግያረጋገጠ
እንደሆነጋብቻውንሊቃወመው ይችላል፡
፡
ቊ 164፡
፡ጠፋለተባለው ሰው የሚሰጡትውርሶች፡
፡
(1)የመጨ ረሻዎቹወሬዎችከደረሱበኋላ፤ጠፋየተባለው ሰው በሕይወቱቢገኝኖሮእርሱወራሽለመሆንየሚችልበት
ያወራረስሥርዐትየተጀመረእንደሆነ፤ለእርሱሊደርስየሚችለው ድርሻበግምትውስጥ ሳይገባሥርዐቱይፈጸማል፡
፡
(
2)የወራሽነ
ትንብረቶችይዞታየተሰጣቸውንሰዎች፤ጠፋለተባለው ሰው መብቶችመድንየሚሆንዋስእን
ዲጠሩወይም
ሌላማረጋገጫ እን
ዲሰጡ ዳኞችሊያስገድዷቸው ይችላሉ፡
፡
ቊ 165፡
፡በጠፋው ሰው መሞትየሚገኙመብቶች፡
፡
(1)በጠፋው ሰው ሞትየሚገኙትመብቶችያሏቸው ሰዎችመጥፋቱንየሚወስነ ው ፍርድየመጨ ረሻከሆነበኋላ
የጠፋው ሰው እንደሞተተቈጥሮ፤በመብቶቻቸው ሊጠቀሙ ባቸው ይችላሉ፡
፡
(2)ስለሆነ
ም እነ
ዚህሰዎችባገኙዋቸው መብቶችከጠቀማቸው በፊትሊመለሱስለሚችሉነ
ገሮችአስቀድመው ዋስ
እንዲጠሩወይም ሌላማረጋገጫ እን
ዲሰጡ ዳኞችሊያስገድዷቸው ይችላሉ፡
፡
ቊ 166፡
፡በጠፋው ሰው መኖርየሚሰጡ ግዴታዎች፡
፡
(
1)ጠፋከተባለው ሰው መኖርየተነ
ሣግዴታዎችያሉባቸው ሰዎችእነ
ዚህንግዴታዎችመፈጸም ይቀርላቸዋል፡
፡
(2)ስለሆነ
ም እነ
ዚህሰዎች፤የጠፋው ሰው ገናበሕይወትያለእንደሆነበማለትዋስእን
ዲጠሩወይም ተመሳሳይ
የሆነውንማረጋገጫ እን
ዲሰጡ በዳኞቹበኩልሊገደዱ ይችላሉ፡፡
ቊ 167፡
፡የጠፋው ሰው ን
ብረቶች፡
፡(1)ይዞታንስለመስጠት
(
1)የጠፋው ሰው፤ኑዛዜያለው እን
ደሆነባለጒዳዮቹበሚያቀርቡዋቸው ጥያቄዎችመሠረትኑዛዜው ይፈሳል
(
ይነገራል)
፡፡
(
2)የጠፋው ሰው የመጨ ረሻወሬዎቹበተሰሙበትቀንየሞተቢሆንኖሮን
ብረቶቹንለመውረስየሚችሉሰዎች፤የን
ብረቱ
ይዞታእን
ዲሰጣቸውናን ብረቶቹንእንዲካፈሉለመጠየቅይችላሉ፡
፡
ቊ 168፡
፡(2)ወራሽነ
ቱየሚያስከትላቸው ግዴታዎች፡
፡
(
1)ን
ብረቶቹንእጅያደረገሰው፤በን
ብረቶቹሲጠቀም፤እን
ደመልካም የቤተዘመድአባትእን
ዲሆንይገደዳል፡
፡
(
2)የጠፋው ሰው የመጨ ረሻወሬዎቹበተሰሙበትቀንየሞተቢሆንኖሮን
ብረቶቹንለመውረስየሚችሉሰዎች፤የን
ብረቱ
ይዞታእን
ዲሰጣቸውናን ብረቶቹንእንዲካፈሉለመጠየቅይችላሉ፡
፡
ቊ 169፡
፡(3)ባለይዞታእን
ዲሆንየተፈቀደለትንሰው ሥልጣንስለማጥበብ፤(
ስለመቀነ
ስ)፡
፡
(
1)ገን
ዘቦቹንበተቀበለበሦስትወርውስጥ የተቀበላቸውንገን
ዘቦችበሥራላይለማዋልይገደዳል፡
፡
(
2)የጠፋውንሰው፤ልጆችለማቋቋም ካልሆነበቀር፤ን
ብረቶቹንበስጦታስም ለማስተላለፍአይችልም፡
፡
ክፍል3፡
፡
ጠፋመባሉየሚቀርበትጊዜ፡
፡
ቊ 170፡
፡ምክን
ያቶች(
1)መሠረቱ፡
፡
ጠፍቷልየማለትማስታወቅውጤ ትመሰጠቱየሚቀረው፡
፡
(
ሀ)ጠፋየተባለው የመጣ እን
ደሆነ
፤
(
ለ)ጠፍቷልየሚለው የፍርድማስታወቂያከወጣ በኋላበሕይወትለመኖሩአስረጂ የተገኘእን
ደሆነ
፤
(
ሐ)የመጨ ረሻወሬዎቹየተሰሙበትተብሎ ከተወሰነ
ው ጊዜበሌላጊዜለመሞቱአስረጂ የተገኘእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 171፡
፡(2)ጠፋየተባለው ሰው መመለስ፡
፡
(
1)ጠፋየተባለው ሰው በተመለሰጊዜን
ብረቶቹንበሚገኙበትአኳኋንእን
ዲሁም የተሸጡትንን
ብረቶችዋጋናእነ
ዚህን
ም
ዋናገን
ዘቦችበሥራላይበማዋልየተገኙትንን ብረቶችሁሉመልሶይወስዳል፡፡
(2)ጠፋከተባለው ሰው ን
ብረቶችየተገኙትገቢዎችን
ብረቶቹንበይዞታተሰጥቷቸው እነ
ዚህንገቢዎችላገኙሰዎችገቢ
እንደሆኑይቀራሉ፡
፡
(
3)ን
ብረቶቹንእጅለማድረግየተላኩትሰዎችበተን
ኮልወይም በመጥፎአስተዳደርላጠፉትነ
ገር፤ጠፋየተባለው ሰው
ኪሣራየመጠየቅመብቱየተጠበቀነ ው፡
፡
ቊ 172፡
፡ስለሞቱየሚሰጥ ግምት(
1)ሁኔ
ታዎች፡
፡
መጥፋቱንበሚወስነ ው ፍርድውስጥ ከተወሰነ
ው፤የመጨ ረሻወሬዎችከተሰሙ በትጊዜወዲህዐሥርዓመትያለፈ
እንደሆነ፤መሞቱየመጨ ረሻወሬዎቹበተሰሙ በትሳይሆንበሌላቀንለመሆኑማስረጃለማቅረብየሚችለው ጠፋ
የተባለው ሰው ራሱወይም ስለመጥፋቱየተሰጠው የፍርድማስታወቂያከወጣበትቀንበኋላልዩየሆነ
ው ወኪልብቻ
ነው፡፡
ቊ 173፡
፡(2)ውጤቶች፡
፡
(1)የጠፋውንሰው ን ብረቶችእጅለማድረግየተላኩትሰዎችከዚህበላይከተነ
ገረው ቀንአን
ሥተው ለይዞታው ማስረጃ
እንዳቀረበው ሰው ባለመብትሆነ ው ይሠራሉ፡
፡
(
2)ጠፋየተባለው ሰው የተመለሰእን
ደሆነተብሎ የተሰጡትዋሶችወይም ማረጋገጫ ዎችነ
ፃይሆናሉ፡
፡
ምዕራፍ5፡
፡
ስለመኖሪያቦታናስለመደበኛቦታ፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለመኖሪያቦታ
ቊ 174፡
፡ትርጓሜ፡
፡
የአን
ድሰው መኖሪያቦታየሚባለው ለጊዜው የሚኖርበትስፍራነ
ው፡፡
ቊ 175፡
፡ድን
ገተኛየመሰን
በቻቦታ፡
፡
(
1)አን
ድሰው፤ለጊዜው በአን
ድቦታቢሰነ
ብትይህየተባለው ቦታመኖሪያቦታው ነ
ው ለማሰኘትአይበቃም፡
፡
(
2)ስለሆነም መሰን
በቱየሚቀጥልየሆነእን
ደሆነወይም ከሦስትወርበላይቈይቶእን
ደሆነየመኖሪያቦታው ነ
ው
ይባላል፡
፡
ቊ 176፡
፡የመኖሪያቦታአለመኖር፡
፡
አንድሰው የመኖሪያቦታው ከሌላዘን
ድለመሆኑአስረጂ ካልተገኘይህሰው የሚገኝበትቦታየመኖሪያቦታው እን
ደሆነ
ይገመታል፡፡
ቊ 177፡
፡ብዙየመኖሪያቦታዎች፡
፡
(
1)አን
ድሰው ብዙየመኖሪያቦታሊኖረው ይችላል፡
፡
(
2)በዚህጊዜበነ
ዚህየመኖሪያቦታዎችአን
ዱ ደን
በኛመኖሪያቦታሌሎቹተጨ ማሪየመኖሪያቦታዎችለመሆን
ይችላሉ፡
፡
ቊ 178፡
፡ያገቡሴቶችናአካለመጠንያላደረሱልጆች፡
፡
(
1)ያገቡትሴቶችየራሳቸው የመኖሪያቦታሊኖራቸው ይችላሉ፡
፡
(
2)እን
ዲሁም አካለመጠንያላደረሱትልጆችና፤ችሎታየተከለከሉሰዎችየራሳቸው የመኖሪያቦታሊኖራቸው ይችላሉ፡
፡
ቊ 179፡
፡የመን
ግሥትሠራተኞች፡
፡
የመን
ግሥትሠራተኞችሥራቸውንበሚያከናውኑበትቦታአን
ድየመኖሪያቦታሊኖራቸው ይገባል፡
፡
ቊ 180፡
፡ነጋዴዎች፡
፡
አን
ድሰው የን
ግድሥራውንየሚሠራበትቦታእን
ደአን
ደኛመኖሪያቦታው ይገመታል፡
፡
ቊ 181፡
፡በውልቃልውስጥ የሚጠቀስየመኖሪያቦታ(
1)መሠረቱ፡
፡
አንድሰው ከሌላሰው ጋራባለው ግንኙነ
ትውስጥ፤ወይም አን ዱንጒዳይወይም አን
ድየተወሰነውንየሥራክን
ውን
ስለሚመለከትነ ገር፤አን
ድየተወሰነቦታእንደመኖሪያቦታው ሆኖእንዲቈጠርበሚጸናአኳኋንየውልቃልለማግባት
ይችላል፡
፡
ቊ 182፡
፡(2)ውጤቶች፡
፡
(1)ግልጽበሆነዐይነትየተነ
ገረተቃራኒየሚሆንስምምነ
ትከሌለበቀርይህየውልቃልለእርሱጥቅም ሲባል
የተደረገለትሰው፤በዚህየመኖሪያቦታአይገደድም፡
፡
(2)ይህየውልጥቅም የተደረገለትሰው እርሱእን
ደመረጠ፤የተዋዋዩንእውነተኛየመኖሪያቦታ፤ወይም በውሉ
የተጠቀሰውንየመኖሪያቦታከሁለቱአን ዱንየተዋዋዩየመኖሪያቦታአድርጎለመቍጠርይችላል፡ ፡
ክፍል2፡
፡
መደበኛቦታ፡
፡
ቊ 183፡
፡ትርጓሜ፡
፡
የአንድሰው መደበኛቦታማለይ፤ይህሰው በነ
ዋሪነ
ትዐይነ
ትእዚያው ቦታበመኖርአሳብየጒዳዮቹናየጥቅሞቹዋናስፍራ
ያደረገው ቦታነ
ው፡፡
ቊ 184፡
፡የሐሳብግምት፡
፡
(
1)የአን
ድሰው ደን
በኛየመኖሪያስፍራው አን
ድበሆነጊዜ፤በዚሁስፍራበነ
ዋሪአኳኋንለመኖርአሳብእን
ዳለው
ይገመታል፡፡
(2)ይህየተባለው ሰው የገለጸው ተቃራኒአሳብቢኖር፤አሳቡበቂበሆነአነጋገርየተለየካልሆነ
ናውጤ ትም የሚኖረው
እንደነገሩደንበኛሁኔታወደፊትለመድረስየሚችልአን ድሁኔታከደረሰበኋላየሚሆንካልሆነበቀርበደንበኛው የነ
ገሮቹ
መን ገድወደፍጻሜ ደርሶመታየትያለበትተቃራኒው አሳብከቁም ነ ገርአይቈጠርም፡፡
ቊ 185፡
፡የሞያሥራመኖሪያናየቤተዘመድመኖሪያቦታ፡
፡
አንድሰው የሚሠራቸው የሞያሥራዎችበአን
ድቦታውስጥ ሆኖየቤተዘመድወይም የማኅበራዊመኖሪያቦታው በሌላ
ቦታየሆነእንደሆነ
፤ጥርጣሬበሚያጋጥምበትጊዜመደበኛመኖሪያቦታው የቤተዘመድወይም የማኅበራዊመኖሪያ
ቦታው እን
ደሆነይገመታል፡፡
ቊ 186፡
፡መደበኛቦታው አን
ድስለመሆኑ፡
፡
ማን
ኛውም ሰው በአን
ድጊዜብዙመደበኛቦታሊኖረው አይችልም፡
፡
ቊ 187፡
፡መደበኛቦታንስለመለወጥ፡
፡
አን
ድሰው መደበኛቦታውንበሌላቦታእስካደረገድረስመደበኛአድርጎየተቀመጠበትንቦታይዞይቈያል፡
፡
ቊ 188፡
፡ያልታወቀመደበኛቦታ፡
፡
(1)የአን
ድሰው የመጨ ረሻመደበኛቦታው የትእን
ደሆነወይም የትእን
ደነበረለማረጋገጥ ያልተቻለእን
ደሆነበደን
ብ
የሚቀመጥበትቦታመደበኛቦታው እን ደሆነይቈጠራል፡፡
(
2)በደን
ብየሚቀመጥበትቦታየሌለእን
ደሆነ
፤በጣም ራቅካለጊዜጀምሮምክትልመኖሪያቦታያደረገው፤እን
ደ
መደበኛቦታይቈጠራል፡
፡
(
3)መኖሪያቦታየሌለው ሲሆንባለጒዳዩየሚገኝበትቦታእን
ደመደበኛቦታይቈጠራል፡
፡
ቊ 189፡
፡ያገቡሰዎች፡
፡
(
1)ያገባችሴትጋብቻው እስከቈየበትጊዜድረስመደበኛቦታዋየ
ባልዋመደበኛቦታነ
ው፡፡
(2)ጋብቻው የፈረሰወይም ባልዋበፍርድወይም በሕግየተከለከለእን
ደሆነሴቲቱየራሱዋየሆነመደበኛቦታለማቋቋም
ትችላለች፡፡
ቊ 190፡
፡ከሞግዚትአስተዳደርነ
ፃያልወጣ ልጅመደበኛቦታ፡
፡
ከሞግዚትአስተዳደርነ
ፃያልወጣ ልጅመደበኛቦታየአሳዳሪው መደበኛቦታነ
ው፡፡
ቊ 191፡
፡ችሎታየተከለከለሰው፡
፡
ችሎታየተከለከለው ሰው በተከለከለጊዜየነ
በረበትንመደበኛቦታእን
ደያዘይቈያል፡
፡

አን
ቀጽሁለት፡
፡
ስለሰዎችችሎታ፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ጠቅላላየሆኑመሠረታውያንደን
ቦች፡
፡
ቊ 192፡
፡የችሎታደን
ብ፡፡

ማንኛውም ሰው ሁሉችሎታየሌለው መሆኑበሕግተወስኖካልተገለጸበቀርማን

ኛውን
ም ዐይነ
ትየማኅበራዊኑሮውን
ተግባርለመፈጸም ችሎታአለው፡
፡

ቊ 193፡
፡ጠቅላላችሎታማጣት፡
፡

ጠቅላላየችሎታማጣትንሁኔ ታየሚያስከትሉምክን
ያቶችዕድሜ ወይም የሰው አእምሮሁኔ
ታወይም በዚሁሰው ላይ
የደረሰው የፍርድቅጣትናቸው፡
፡

ቊ 194፡
፡የተለየችሎታማጣት፡
፡

(1)የተለየችሎታማጣትንለመወሰንበግምትውስጥ ለማግባትየሚቻለው የሰውዬውንዜግነ

ትበመመልከትወይም
የሚያከናውነ ውንሥራመሠረትአድርጎበመያዝነ
ው፡፡
(
2)ይኸውም በዚህአን
ቀጽበምዕራፍ5ከ389እስከ393ቍጥርበተነ
ገረው ሕግናበልዩሕጎችላይይደነ
ገጋል፡
፡

ቊ 195፡
፡በፈቃድስለመወሰን
፡፡

(1)ማን
ኛውም ሰው የሕዝባዊመብቶቹንአልጠቀምባቸውም ወይም አልሠራባቸውም ብሎ በከፊልም ቢሆንእን
ኳ
ለመተው አይችልም፡
፡
(2)ስለማኅበራዊጥቅም ሕጋዊተገቢነትያለው መሆኑካልተገለጸበቀርእነ
ዚህንመብቶችአልሠራባቸውም ወይም
አልጠቀምባቸውም ብሎ በፈቃዱ የሚወሰን
በትስምምነ ትዋጋየለውም፡፡

ቊ 196፡
፡ችሎታንየማጣትአስረጂ፡
፡

(
1)ሰው ሁሉችሎታእን
ዳለው ይገመታል፡
፡
(
2)ይህሰው ችሎታየሌለው ነ
ው ብሎ ማስረዳትየሚገባው፤ሰውዬው ችሎታየለውም ብሎ የሚከራከረው ወገንነ
ው፡፡

ቊ 197፡
፡የሰውነ
ትመብትየተሰጣቸው ድርጅቶችናለልዩአገልግሎትየተመደቡን
ብረቶች፡
፡

የሰውነትመብትየተሰጣቸው ድርጅቶችናለልዩአገልግሎትየተመደቡን
ብረቶችችሎታያላቸው መሆኑየሚረጋገጠው
እንደዐይነ
ታቸው ለነ
ዚሁየሰውነትመብትበሚሰጧቸው ድን ጋጌዎችመሠረትነው፡
፡
ምዕራፍ2፡
፡
አካለመጠንስላላደረሱሰዎች፡
፡
ክፍል1፡
፡
ጠቅላላድን
ጋጌዎች
ቊ 198፡
፡ትርጓሜ፡
፡

አካለመጠንያላደረሰማለት፤በሁለቱም ፆታ(
ወንድወይም ሴት)ዕድሜው ገናዐሥራስምን
ትዓመትያልሞላው ሰው
ነው፡፡

ቊ 199፡
፡አካለመጠንያላደረሰሰው ችሎታማጣት፡
፡

(1)አካለመጠንያላደረሰሰው ስለሰውነ
ቱአስተዳደርበአን
ድአሳዳሪሥልጣንሥርእየተጠበቀበመኖርለዚህም
ላሳዳሪው ሊታዘዝየሚገባው ሰው ነ
ው፡፡
(
2)የገን
ዘብጥቅሞቹንበሚመለከተው ጒዳይናስለን
ብረቱም አስተዳደርሞግዚቱእን
ደራሴው ነ
ው፡፡
(
3)በሕግበተመለከቱትጒዳዮችካልሆነበቀርአካለመጠንያላደረሰው ሰው የሕግተግባሮችንለመፈጸም አይችልም፡
፡

ቊ 200፡
፡የዕድሜ ማስረጃ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)የአን
ድሰው ዕድሜ ስን
ትእን
ደሆነሊረጋገጥ የሚቻለው በተወለደበትቀንበተጻፈው መዝገብአስረጅነ
ትነው፡
፡
(2)የመወለድጽሑፍየሌለእንደሆነየአን
ድሰው ዕድሜ ስን
ትእን
ደሆነየሚረጋገጠው በቂምስክሮችበፈረሙ በት
በተረጋገጠ ጽሑፍአማካይነ
ትሊሆንይችላል፡፡
ቊ 201፡
፡(2)የመወለድንጽሑፍተቃዋሚ ስለሚሆንማስረጃ፡
፡
(1)የማስረጃውንአቀራረብናየአስረጅነ
ቱንዝርዝርየሚያጠራጥርከባድሁኔታያጋጠማቸው እን
ደሆነዳኞችየአን
ድሰው
ዕድሜ ስንትእንደሆነለማስረዳትየመወለድንጽሑፍተቃዋሚ የሆነማስረጃእንዲቀርብለማዘዝይችላሉ፡
፡
(2)አን
ድሰው የተወለደበትንዘመንለማረጋገጥ በመወለድጽሑፍዝርዝርላይተቃራኒማስረጃእን
ዳይቀርብ
የሚከለክለው የዳኞችውሳኔማን ኛውም ዐይነ
ትይግባኝሊቀርብበትይችላል፡፡
(
3)በማናቸውም አጋጣሚ ሁኔ
ታሁሉየታወቀውንጽሑፍበቂምስክሮችበማቅረብለመቃወም ይቻላል፡
፡
ቊ 202፡
፡(3)በፍርድውሳኔስለሚሰጥ ማስረጃ፡
፡
(1)አን
ድየታወቀየዕድሜ ማረጋገጫ ጽሑፍመቃወሚያየቀረበበትእንደሆነወይም በመወለዱ ጽሑፍዝርዝርላይ
ተቃራኒማስረጃእንዲቀርብየተፈቀደሲሆንዳኞቹ፤የቀረበላቸውንችግርለማቃናትእንዲችሉየሰውዬውንዕድሜ ልክ
ይወስናሉ፡፡
(
2)ስለዚሁም ጒዳይለመረጃየሚሆናቸውንውሳኔሁሉያዛሉ፡
፡
ቊ 203፡
፡(4)ስለይግባኝ፡
፡
(1)በመጀመሪያደረጃችሎትያደረጉትዳኞች፤አን
ድየምርመራጒዳይተደርጎነ
ገሩእን
ዲጣራወይም እን
ዳይጣራ
የሰጡትየፍርድውሳኔማናቸውን ም ዐይነ
ትይግባኝያስከትላል፡
፡
(
2)የሰውዬውን
ም የዕድሜ መጠንስለሚወስኑትም ዳኞችፍርድ፤አፈጻጸሙ በዚሁዐይነ
ትነው፡
፡
ክፍል2፡
፡
አካለመጠንያላደረሰውንሰው ስለሚጠብቁክፍሎች፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ስለአሳዳሪናስለሞግዚት፡
፡
ቊ 204፡
፡የወላጆችሥልጣን
፡፡
አባትናእናትጋብቻቸው ጸን
ቶአብረው በሚኖሩበትጊዜሁሉአካለመጠንላላደረሱትልጆቻቸው አሳዳሪነ
ትናሞግዚትነ
ት
በአንድነ
ትሥልጣንአላቸው፡ ፡
ቊ 205፡
፡ከወላጆችየአን
ዱ አለመገኘት፡
፡
(1)ከወላጆቹአን
ዱ የሞተእንደሆነችሎታያጣ እንደሆነ
፤የተገቢነ
ትመብትያጣ እንደሆነ
፤ወይም ከቤተዘመድ
አስተዳዳሪነትመብቱየታገደእንደሆነየአስተዳዳሪነ
ቱንሥልጣንይዞየሚቈየው አን
ደኛው ወገንብቻነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲሁም የልጁ አባትያልታወቀበሆነጊዜየዚህንሥልጣንሥራየምትፈጽም እናትብቻናት፡
፡
ቊ 206፡
፡የልጆቹአባትናእናትመፋታት፡
፡
(
1)አባትናእናትበተፋቱጊዜለልጁ ሞግዚትናአሳዳሪየሚመርጡ የቤተዘመድየሽምግልናዳኞችናቸው፡
፡
(
2)ከተፋቱትም ባልናሚስትአን
ደኛው የሞተእን
ደሆነበዚሁምክን
ያትብቻበሕይወቱያለው አባትወይም እናትይህን
ሥልጣንለመያዝመብትአይኖረውም፡ ፡
ቊ 207፡
፡በኑዛዜቃልየተመረጠ አሳዳሪወይም ሞግዚት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅበሕይወትያለው አባትወይም እናትከጊዜሞቱበኋላልጁንየሚያስተዳድርወይም
ለልጁ ሞግዚትየሚሆነ ውንሰው በመጨ ረሻየኑዛዜቃልለመምረጥ ይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም የአሳዳሪውንወይም የሞግዚቱንሥልጣኖችለመወሰን
ናወይም የአሳዳጊነ
ቱንሥራአመራርሥልጣን
በተወሰነሁኔ
ታብቻለመስጠትይችላል፡ ፡
(
3)እንዲሁም ደግሞ አን
ድወይም ቊጥራቸው የተወሰነሰዎችለልጁ አሳዳሪወይሞግዚትሊሆኑአይችሉም ብሎ
ቃሉንየመስጠትመብትአለው፡፡
ቊ 208፡
፡(2)አሳዳሪወይም ሞግዚትለመሾም የሚፈጸም ግዴታ፡
፡
አባትወይም እናትበሕይወቱሳለአካለመጠንያላደረሰውንልጁንአሳዳሪነ
ትወይም ሞግዚትነትሥራያካሂድየነ
በረ
ካልሆነናበዚሁም ጊዜበገዛፈቃዱ ሥልጣኑንዐውቆየተወካልሆነበቀርከዚህበላይባለው ቊጥርለአባትወይም
ለእናትየተሰጠው መብትአይኖረውም፡፡
ቊ 209፡
፡(3)ወደዳኞችአቤቱታንስለማቅረብ፡
፡
አካለመጠንያላደረሰው ልጅጥቅም የሚያስገድድሆኖየተገኘእን
ደሆነ
፤ስለአሳዳሪው ወይም ስለሞግዚቱአባቱወይም
እናቱያደረጓቸውንአወሳሰኖችወይም ሁኔ
ታዎችዳኞችሊያስቀሩትወይም ሊለዋውጡትይችላሉ፡ ፡
ቊ 210፡
፡የልጅንአሳዳሪነ
ትወይም የሞግዚትነ
ትሥልጣንሊይዙየሚገባቸው ዘመዶች(
1)ሊከተሉትየሚገባው ተራ፡
፡
አንድልጅአባትናእናትየሌለው እን
ደሆነናከሁለቱበመጨ ረሻየሞተው ወላጁ በሚገባሁኔ
ታአሳዳሪወይም ሞግዚት
ሳያደርግለትቀርቶእን
ደሆነበልጁ አሳዳሪነ
ትወይም ሞግዚትነትበሕጉመሠረትየሚመረጡናይህሥልጣን
የሚሰጣቸው ከዚህቀጥሎ የተመለከቱትሰዎችነ ው፡
፡
(
ሀ)የልጁ የአባትወገንአያትወይም ይህእን
ደሌለየእናቱወገንሴትአያት፡
፡
(
ለ)የልጁ የእናትወገንወን
ድአያትይህእን
ደሌለየእናቱወገንሴትአያት፡
፡
(
ሐ)እነ
ዚህበሌሉጊዜበዕድሜ ታላቅየሆኑትየልጁ አባትወገንአጎትወይም የአባትወገንአክስት፤
(
መ)እነ
ዚህም የሌሉእን
ደሆነበዕድሜ ታላቅየሆኑትየልጁ የእናትወገንአጎትወይም የእናትወገንአክስት፡
፡
(
ሠ)እነ
ዚህም የሌሉሲሆንበዕድሜ ታናሽየሆኑየሁለተኛደረጃአጎትወይም አክስት፡
፡
ቊ 211፡
፡(2)ይህተራሊለወጥ የሚችልበትመን
ገድ፡
፡
(1)ከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርእንደተመለከተው፤ሥልጣንበሚሰጠው ሰው ፈን
ታለልጁ የሥጋዝምድናወይም
የጋብቻዝምድናያለው ማን ኛውም ሰው ሆነየአሳዳሪነ
ቱወይም የ
ሞግዚትነ
ቱሥልጣንይሰጠኝሲልጥያቄለማቅረብ
ይችላል፡፡
(2)ይህም ጥያቄመቅረብየሚገባው ባለጥቅሞቹየተስማሙ እንደሆነለቤተዘመድምክርጉባኤ፤ወይም ባለጒዳዮቹ
ሳይስማሙ ሲቀሩለዳኞቹነው፡፡ለጠያቄውመ ማቅረቢያየተወሰነ
ው ጊዜአሳዳሪው ወይም ሕጋዊሞግዚቱየዚህን
ሥልጣንመያዙከታወቀበትቀንጀምሮእስከሁለትወርድረስነ ው፡፡
(3)የባለጒዳዮቹአሳብከተመረመረአስፈላጊሆኖሲገኝም የቤተዘመድጉባኤምክርአሳብከተጠየቀበኋላስለ
እንደዚህያለው ጒዳይየቀረበውንጥያቄለመቀበልወይም ላለመቀበልየሚገባው የልጁንጥቅም ብቻበመገመትነ
ው፡፡
ቊ 212፡
፡በሕግየሚመረጡ ዘመዶችመታጣት፡
፡
(1)ከዚህበላይየተጻፉትቊጥሮችየተመለከቱትእን
ዲፈጸሙ ለማድረግለልጁ አን
ድአሳዳሪ፤ሞግዚትለማግኘት
ያልተቻለእንደሆነይህሥራናሥልጣንዳኞችለመረጡትሰው ሊሰጥ ይችላል፡
፡
(
2)ዳኞቹም ይህንጒዳይለመፈጸም በራሳቸው ሥልጣንብቻወይም የልጁ ዘመድበሆነወይም ባልሆነባለጒዳይ
ጥያቄአቅራቢነትሊሠሩይችላሉ፡፡
(
3)በሕጉመሠረትም ይህንጒዳይበሚመለከተው ባለሥልጣንጥያቄጒዳዩሊቀርብላቸው ይገባል፡
፡
ቊ 213፡
፡የዳኞችምርጫ ፡
፡(1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅየሥጋወይም የጋብቻዘመዶች፡
፡
ዳኞችለልጁ አሳዳሪወይም ሞግዚትእንዲሆንየሚመርጡትናይህንሥልጣንየሚሰጡትየልጁ የቅርብየሥጋዘመድ
ወይም የጋብቻዝምድናያለውንናበተቻለም መጠንይህንሥራለማከናወንችሎታናፈቃደኛነ
ትያለውንሰው ነ
ው፡፡
ቊ 214፡
፡(2)የበጎአድራጎትድርጅት፡
፡
(
1)የአሳዳሪነ
ትንወይም የሞግዚትነ
ትሥልጣንአስፈላጊሆኖሲታይዳኞችላን
ድለበጎአድራጎትድርጅትሊሰጡት
ይችላሉ፡፡
(
2)እንዲህበሆነጊዜየበጎአድራጎትድርጅትያስተዳደርክፍልከአባሎቹአን
ዱ ይህንሥራእን
ዲያከናውንለመወከል
ይችላል፡፡
ቊ 215፡
፡ተመሳሳይሁኔ
ታዎች፡
፡
(
1)ከዚህበላይበተጻፉትቊጥሮችየተመለከቱትንድን
ጋጌዎችእን
ዲፈጸሙ ለማድረግአን
ድሰው እን
ደሞተ
የሚቈጠረው ከሕጋዊምክን
ያትወይም ከሁኔ
ታየተነ
ሣየልጁ አሳዳሪወይም ሞግዚትሆነ
ው ሥራውንለማከናወን
ባልቻሉጊዜነው፡፡
(
2)ሕፃ
ኑም ለማደጎ(
ለጉዲፈቻ)ተሰጥቶእን
ደሆነየልጁ የሥጋዘመዶችበግምትውስጥ አይገቡም፡
፡
ቊ 216፡
፡የአሳዳሪው ወይም የሞግዚቱመታወቂያ፡
፡
(1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅአሳዳሪእን
ዲሆንሥልጣንተሰጥቶትየልጁንባለአደራነ
ትየተቀበለው ሰው በጠቅላላው
ደንብሞግዚትም ነው፡፡
(2)ከነ
ገሩአካባቢሁኔ
ታየተነ
ሣተቃራኒየሆነነ
ገርካልተገኘበሕይወትያለው አባትወይም እናትወይም ዳኞችለልጁ
የሚሾሙትሞግዚትወይም አሳዳሪሁለቱን
ም ሥልጣንእንደያዘይቈጠራል፡
፡
ቊ 217፡
፡ለአባትናለእናትየተሰጠ መብት፡
፡
አባትወይም እናትጒዳዩጠቃሚ መስሎ የታያቸው እን
ደሆነየልጃቸውንአሳዳሪነ
ትሥልጣንራሳቸው ይዘው አን
ድ
ሞግዚትለመሾም ይችላሉ፡፡
ቊ 218፡
፡ለዳኞቹየተሰጠ መብት፡
፡
ዳኞችየልጁንአሳዳሪናሞግዚትየመሾም ሥልጣንየራሳቸው በሆነጊዜናይህንለማድረግበቂምክን
ያትያለእን
ደሆነ
ከአሳዳሪው ሌላለልጁ ሌላሞግዚትለመሾም ይችላሉ፡
፡
ቊ 219፡
፡ተጨ ማሪሞግዚት፡
፡
(
1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅስለእያን
ዳንዱ ሀብትአስተዳደርጒዳይዳኞችለመረጡትለአን
ድተጨ ማሪሞግዚት
ሊሰጥ ይችላል፡
፡
(2)አካለመጠንላላደረሰልጅበስጦታወይም በኑዛዜሀብቶችተሰጥተውትእንደሆነሀብትተቀባዩወይም በኑዛዜ
ተጠቃሚው ልጅአካለመጠንእስኪያደርስድረስን ብረቱንየሚጠብቅለትተጨ ማሪሞግዚትሀብትሰጪ ው ወይም
ተናዛዡመርጦ ሊሾምለትይችላል፡፡
(3)የልጁ አባትወይም እናትወይም ሌሎችወደላይየሚቈጠሩወላጆችትተውትከሚሞቱትየውርስገን
ዘብ
አካለመጠንላላደረሰው ለጅለሚደርሰው ንብረትም በዚሁመብትሊሠሩበትይችላሉ፡
፡
ቊ 220፡
፡ምትክሞግዚት፡
፡(1)በሞግዚትናአካለመጠንባላደረሰልጅጥቅም መካከልስለሚነ
ሣግጭ ት፡
፡
(1)በሞግዚቱናአካለመጠንባላደረሰልጅጥቅም መካከልግጭ ትየተነ
ሣ(ተቃዋሚ የሆነጥቅም ያለ)እን
ደሆነዳኞቹ
አካለመጠንላላደረሰው ልጅምትክሞግዚትይሾሙ ለታል፡
፡
(2)ምትክሞግዚትየሚመረጠው በሞግዚቱወይም የቤተዘመድጉባኤምክርአባልከሆኑትበአን
ደኛው ጥያቄ
አቅራቢነትነ
ው፡፡
(
3)ተጠባባቂሞግዚትአስቀድሞ ተሾሞም እን
ደሆነለዚሁተጠባባቂሞግዚትበሕጉመሠረትየምትክሞግዚትነ
ት
ሥልጣንናሥራይኖረዋል፡
፡
ቊ 221፡
፡(2)አካለመጠንባላደረሱበብዙሕፃ
ናትጥቅም መካከልስለሚነ
ሣግጭ ት፡
፡
(1)አካለመጠንባላደረሱበብዙሕፃናትጥቅም መካከልግጭ ት(
ተቃዋሚ ጥቅም)የተነ
ሣእንደሆነናየነ
ዚህም ተጠሪ
ወኪልአን ድየኅብረትየጋራሞግዚትብቻበሆነጊዜከሆነበላይበተመለከተው ቊጥርውስጥ የተሰጠው ድን
ጋጌ
ተፈጻሚ ይሆናል፡፡
(2)ግጭ ትየተነሣበት(
ተቃዋሚ የሆነ
ው)ጥቅም የሚተካከለውም በሞግዚቱናበምትክሞግዚቱመካከልበሚደረግ
ስምምነ ትነው፡፡
ቊ 222፡
፡የሥራው አጀማመር፡
፡
(1)የአሳዳሪነ
ቱወይም የሞግዚትነ
ቱሥራየሚጀመረው አሳዳሪው ወይም ሞግዚቱበሕጉመሠረትወይም በዳኞች
ትእዛዝተመርጠው እንደተሾሙ ወዲያውኑነ
ው፡፡
(
2)ቢሆን
ም የአሳዳሪነ
ትወይም የሞግዚትነ
ትሥራየተሰጠው መሆኑንከማወቁበፊትአሳዳሪው ወይም ሞግዚቱይህን
ሥራውንሳይጀምርለደረሰው ነ
ገርሁሉማንኛውም ዐይነ
ትአላፊነ
ትሊደርስበትአይችልም፡
፡
ቊ 223፡
፡ሥራው የግዴታስለመሆኑ፡
፡
የአሳዳሪነትንወይም የሞግዚትነ
ትንሥራዎችእን
ዲያከናውንተመርጦ የተሾመው ሰው ሥራውንእን
ዲያከናውንግዴታ
አለበት፡፡
ቊ 224፡
፡ሥራው እን
ዲቀርለትየሚቀርብጥያቄ፡
፡
(
1)አን
ድሰው ለአንድሕፃንሞግዚትወይም አሳዳሪቢሆን፤የዚህሥራአፈጻጸም በግልጒዳዩላይችግርየሚያስከትል
ወይም የማይስማማ ነ
ገርየሚያደርስበትየሆነእን
ደሆነሥራእንዲቀርለትዳኞችንሊጠይቅይችላል፡፡
(
2)እንዲሁም አን
ድአሳዳሪወይም ሞግዚትከተሰጣቸው የአሳዳሪነ
ትናየሞግዚትነ
ትሥራቸው እን
ዲሻሩጥያቄማቅረብ
ይችላሉ፡፡
ቊ 225፡
፡በሕግአግባብየሚሰጥ ልዩአስተያየት፡
፡
እራሳቸው ጥያቄካቀረቡናለራሳቸው ልጆችካልሆነበቀር፤የአሳዳሪነ
ትወይም የሞግዚትነ
ትሥራእን
ዳይዙበሕግ
የሚፈቀድላቸው፡፡
(
ሀ)ሴቶች፤
(
ለ)ዕድሜው ስድሳዐምስትዓመትየሞላው ሰው፤
(
ሐ)አካለመጠንያላደረሱአራትልጆችያሉትሰው፤
(
መ)በሥራላይያሉወታደሮች፤
(
ሠ)በውጭ አገርእን
ዲኖሩሥራቸው የሚያስገድዳቸው የመን
ግሥትሠራተኞችናቸው፡
፡
ቊ 226፡
፡ለጊዜው ሥራውንየማከናወንግዴታ፡
፡
(1)የልጅአሳዳሪነ
ትወይም የሞግዚትነ
ትሥራችግርያደርስብኛልብሎ ምክንያትበማቅረብይህአላፊነ
ት
እንዲወገድለትየሚጠይቅአሳዳሪወይም ሞግዚትበዚህሥራሌላአሳዳሪወይም ሞግዚትተተክቶሥልጣኑን
እስኪረከበው ድረስየተሰጠውንሥራለጊዜው የማከናወንግዴታአለበት፡
፡
(
2)እንዲሁም የአሳዳሪነ
ቱወይም የሞግዚትነ
ቱሥራበሹመትየተሰጠው አሳዳሪናሞግዚትም የዚሁዐይነ
ትግዴታ
ይኖርበታል፡
፡
ቊ 227፡
፡ስለሥራው መቅረት፡
፡
(
1)የአሳዳሪው ወይም የሞግዚቱሥራቀሪየሚሆነው የሚጠበቀው ልጅየሞተእን
ደሆነወይም አካለመጠንባደረሰጊዜ
ወይም ከሞግዚትጥበቃነ ፃበወጣ ጊዜነ
ው፡፡
(
2)እንዲሁም አሳዳሪው ወይም ሞግዚቱሲሞትወይም ችሎታሲያጣ ወይም ተገቢያለመሆኑሲገለጽወይም ከሥራው
ሲሻርቀሪይሆናል፡፡
(3)በመጨ ረሻውም አካለመጠንላላደረሰው ልጅአሳዳሪነ
ትወይም ሞግዚትነ
ትአን
ድአዲስሰው በተሾመ ጊዜ
የቀድሞው ሞግዚትሥራውንይተዋል፡ ፡
ቊ 228፡
፡ችሎታማጣት፡
፡(1)አካለመጠንያላደረሰልጅ፡
፡
የራሱንልጆችበሚመለከትጒዳይካልሆነበቀርአካለመጠንያላደረሰሰው የአሳዳሪነ
ትወይም የሞግዚትነ
ትሥራን
ለማካሄድችሎታየለውም፡፡
ቊ 229፡
፡(2)በፍርድውሳኔየተከለከሉሰዎች፡
፡
(1)ችሎታየሌለው መሆኑታውቆበፍርድውሳኔየተከለከለማን
ኛውም ሰው የአሳዳሪነ
ትወይም የሞግዚትነ
ትሥራን
ለማከናወንአይችልም፡፡
(2)ይህንሥራያከናውንየነበረአን
ድሰው፤ችሎታያጣ መሆኑበፍርድውሳኔየተገለጸእን
ደሆነ
፤በፍርድውሳኔችሎታ
የተከለከለውንሰው ሥራተረክቦበምትክነ
ትለማካሄድበሕግመሠረትለሚገባው ሰው ሞግዚቱወዲያውኑማስታወቅ
አለበት፡፡
(
3)እን
ዲህያለሰው የሌለም እን
ደሆነበፍርድውሳኔየታገደው ሰው ምትክእን
ዲደረግለትሞግዚቱለዳኞችጥያቄ
ማቅረብአለበት፡
፡
ቊ 230፡
፡ተገቢስላለመሆን
፡፡
(1)አን
ድሰው የአሳዳሪነ
ትወይም የሞግዚትነ
ትሥራንለማካሄድተገቢአይደለም ብለው ደኞችለመወሰንየሚችሉት
የወንጀልተግባርበመፈጸሙ ከግልነፃነ
ትየሚከለከልየእስራትቅጣትወይም የሞትፍርድቅጣትየተፈረደበትኖሮ
እንደሆነነው፡
፡
(2)ዳኞችየዚህንዐይነ
ትቅጣትበአን
ድሰው ላይበሚወስኑበትጊዜነ
ገሩተገቢመሆኑንየገመቱእን
ደሆነየተፈረደበት
ሰው ለዚህሥራተገቢአለመሆኑንጭ ምርለመበየንይችላሉ፡
፡
ቊ 231፡
፡(1)የአሳዳሪው መሻር፡
፡
(1)አካለመጠንላላደረሰሰው አሳዳሪእንዲሆንየተሾመ ሰው ልጁ ለኑሮው አስፈላጊየሆነ
ውንጥበቃሳያገኝወይም
ከግብረገብነትጋራየተመሳሰለየ አእምሮአስተዳደግወይም ከችሎታው ጋራተመዛዛኝየሆነትምህርትእን ዲያገኝ
ሳያደርግለትየቀረእንደሆነይህአሳዳሪው እንዲሻርዳኞችለመወሰንይችላሉ፡ ፡
(
2)ይህን
ንም ውሳኔለማድረግ፤አሳዳሪው የሚኖርበትንአካባቢየስፍራሁኔ
ታናየጊዜውን
ም አጋጣሚ ሁኔ
ታመገመትና
መሠረትማድረግአስፈላጊነው፡፡
(3)በተለይም ዳኞችአሳዳሪውንለመሻርየሚችሉትአካለመጠንያላደረሰው ልጅወን
ጀልመሥራቱየተረጋገጠ ሲሆን
ና
ይህም ቅጣትየደረሰበትበመጥፎአስተዳደግወይም በአሳዳሪው ጒድለትተገቢውንየግብረገብነ
ትሥልጣኔለማግኘት
ካለመቻሉየተነ ሣየሆነእንደሆነነ
ው፡፡
ቊ 232፡
፡(2)የሞግዚቱመሻር፡
፡
አካለመጠንላላደረሰልጅሞግዚትየሆነሰው እን ዲሻርዳኞችየሚወስኑትሞግዚቱየሕፃ ኑንንብረትናሀብትበመጥፎ
ሁኔታያስተዳደረናአጠባበቁም በቂያልሆነእን
ደሆነወይም የልጁ አባትናእናትወይም የቤተዘመድጉባኤአማካሪዎች
በሚገባየሰጡትንደን ብናየን
ብረትአስተዳደርሥርዐትሳይጠብቅናሳይፈጽም የቀረእን ደሆነወይም ዕዳለመክፈል
ያለመቻሉበፍርድውሳኔየተረጋገጠ እንደሆነነ
ው፡፡

ቊ 233፡
፡(3)የወላጆችመሻር፡
፡
(1)ዳኞችጥብቅበሆነከፍተኛጥንቃቄተጠብቀው ካላደረጉበቀርየልጁ አባትወይም እናትወይም ሌሎቹወላጆች
ከልጃቸው አሳዳሪነ
ትወይም ሞግዚትነ
ትሥራቸው እንዲሻሩየፍርድውሳኔአይሰጡም፡ ፡
(
2)ዳኞችስለዚህጒዳይያደረጉትየፍርድውሳኔበማን
ኛውም ጊዜቢሆንበተሻረው ወገንጠያቂነ
ትእን
ደገናሊመረመር
ይችላል፡
፡
ቊ 234፡
፡(4)ሥነሥርዐት፡
፡
(
1)አንድአሳዳሪወይም አንድሞግዚትእንዲሻርየሚቀርበው ጥያቄበአን
ድየልጁ የሥጋዘመድወይም የጋብቻዝምድና
ግንኙነ
ትበአለው ወይም በሕግአስከባሪው በኩልሊደረግይችላል፡
፡
(
2)ዳኞችየአሳዳሪውንወይም የሞግዚቱንመሻርበፍርድከመወሰናቸው በፊትአካለመጠንባላደረሰው ልጅሰውነትላይ
ወይም በሀብቱላይከባድጉዳትእንዳይደርስአድርገው አሳዳሪው ወይም ሞግዚቱየሚያመለክተውንነ
ገርሊሰሙ ት
ይገባል፡
፡
(3)ዳኞችአን
ድአሳዳሪወይም ሞግዚትእን
ዲሻርውሳኔበሰጡትጊዜበማን
ኛውም ጊዜሌላምትክእን
ዲኖር
አስፈላጊውንመፈጸም አለባቸው፡
፡
ቊ 235፡
፡የዳኞችሥልጣን
ናግዴታ፡
፡
(1)ዳኞችአን
ዱንሰው አካለመጠንላላደረሰልጅአሳዳሪነ
ትወይም ሞግዚትነ
ትለመሾም ሲመርጡ ወይም የተሾመውን
ከሥራው ሲለውጡ (
ሲሽሩ)ይህንውሳኔከመስጠታቸው በፊትበተቻለመጠንከልጁ የቤተዘመድጉባኤአማካሪጋራ
መመካከርይገባቸዋል፡፡
(
2)እን
ዲሁም አስፈላጊነ
ቱንየገመቱእን
ደሆነባለጒዳይየሆነ
ውንአካለመጠንያላደረሰውንሰው አሳብይሰማሉ፡
፡
(3)ዳኞችይህንውሳኔሲሰጡ አካለመጠንያላደረሰው ልጅጥቅም የማይጓደልበትንነ
ገርብቻመከተልእን
ጂ
በመመርመርያገኙትንአሳብየመቀበልግዴታየ ለባቸውም፡፡
ቊ 236፡
፡ሥራው ያለዋጋወይም በዋጋየሚከናወንስለመሆኑ፡
፡
(
1)የአሳዳሪነ
ትናየሞግዚትነ
ትሥራየሚከናወነ
ው ማናቸውም ዋጋሳይከፈልበትበነ
ፃነው፡
፡
(2)ቢሆን
ም፤አሳዳሪው ወይም ሞግዚቱይህንሥራለማከናወንረጅም ጊዜየሚጠይቀው የሆነእንደሆነና፤አሳዳሪው
ወይም ሞግዚቱአካለመጠንላላደረሰው ልጅየሥጋወይም የጋብቻዝምድናየሌለው የሆነእን
ደሆነአንድየተወሰነ
የዓመትአበልሊቈረጥለትይቻላል፡፡
(3)ይህም የዓመትአበልአካለመጠንካላደረሰው ልጅየሀብትገቢላይካልሆነበቀርከሌላሀብትሊወስድአይችልም፡
፡
የአበሉም ልክከጠቅላላው የሀብትገቢከሦስትአንድእጅሊያልፍአይችልም፡፡
ቊ 237፡
፡የሥራው አካሄድየግልስለመሆኑ፡
፡
(1)የአሳዳሪነ
ቱወይም የሞግዚትነ
ቱሥራየግልጠባይየያዘስለሆነሥራውንየሚያከናውነ
ው ያው ራሱእን
ጂ
ለአሳዳሪው ወይም ለሞግዚቱወራሾችለመተላለፍአይችልም፡
፡
(
2)ወራሾቹግንበአላፊነ
ትየሚጠየቁትአሳዳሪው ወይም ሞግዚቱበፈጸመው የሥራአካሄድጒድለትብቻነ
ው፡፡
ይኸውም በዚህሕግበውርስአንቀጽበተመለከተው መሠረትነው፡፡
ቊ 238፡
፡የወራሾችግዴታ፡
፡
(1)የአን
ድአሳዳሪወይም ያን
ድሞግዚትወራሾችአሳዳሪው ወይም ሞግዚቱእን
ደሞተወዲያውኑ፤በቊጥር2፲
በተመለከተው በሕጉመሠረትለሟቹምትክሊሆንለሚገባው ሰው ማስታወቅግዴታነው፡
፡የዚህዐይነ
ትሰው የሌለም
እንደሆነበሟቹምትክየሚመረጠውንሰው እንዲያዝዙለዳኞችማስታወቅአለባቸው፡
፡
(3)የአሳዳሪው ወይም የሞግዚቱወራሾችይህንከዚህበላይበ1እናበ2ን
ኡስቊጥርየተጻፈውንግዴታቸውን
እስከሚፈጽሙበትጊዜድረስአካለመጠንላላደረሰውም ሰው ሆነለሌላሦስተኛወገኖችአላፊዎችሆነው ይቈያሉ፡
፡
ቊ 239፡
፡የሞግዚትነ
ትማስረጃ፡
፡
(
1)አስፈላጊበሆነጊዜአሳዳሪነ
ቱንወይም ሞግዚትነ
ቱንየሚያስረዳለትጽሑፍዳኞችእን
ዲሰጡትአሳዳሪው ወይም
ሞግዚቱዳኞችንለመጠየቅይችላል፡፡
(
2)የውልቤትሹም ባለበትቦታይህን
ኑጽሑፍየውልቤቱሹም ለሞግዚቱወይም ለአሳዳሪው ሊሰጥ ይችላል፡
፡
ቊ 240፡
፡ከሞግዚትነ
ትጋራየሚመሳሰልሁኔ
ታ፡፡
ሞግዚትነ
ትንየሚመለከተው የዚህአን
ቀጽድን
ጋጌበተጨ ማሪሞግዚትናበምትክሞግዚትም ጒዳይሊፈጸም ይችላል፡
፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
ስለቤተዘመድጉባኤምክርአባሎችና
ስለተጠባባቂሞግዚት፡
፡
(
ሀ)ለቤተዘመድምክርጉባኤየሚሆንአቋቋም፡
፡
ቊ 241፡
፡መሠረቱ፡
፡
(1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅየ
ቤተዘመድጉባኤምክርቤትአባሎችየሚሆኑትየልጁ ወደላይየሚቈጠሩወላጆችና
አካለመጠንያደረሱወን ድሞችናእኅቶችናቸው፡
፡
(2)አካለመጠንያላደረሰው ሰው የጉዲፈቻ(
የማደጎ)ልጅነ
ትውልያለው የሆነእን
ደሆነየቤተዘመድጉባኤምክር
አባሎችየሚሆኑትየጉዲፈቻአድራጊው ቤተዘመዶችናቸው፡ ፡
ቊ 242፡
፡የወላጆችአለመኖር፡
፡
አካለመጠንያላደረሰው ልጅበአን
ድየዝምድናመሥመርውስጥ ወደላይየሚቈጠሩወላጆችየሌሉትእን ደሆነየቤተ
ዘመድአማካሪአባሎችእን ዲሆኑየሚጠሩከአጎቶቹወይም ከአክስቶቹበዕድሜ ታላቅየ
ሆነው እነ
ዚህም ባይኖሩከዚሁ
የዝምድናመሥመርከተመራጮ ቹእን ደዕድሜያቸው ቅደም ተከተልየሆኑትናቸው፡
፡
ቊ 243፡
፡እናትናአባትበተፋቱጊዜስለሚደረግሁኔ
ታ፡፡
አካለመጠንያላደረሰው ልጅእናትናአባትተፋትተው እን
ደሆነየ
ቤተዘመድጉባኤምክርቤትአባሎችየሚሆኑትከዚህ
በላይባሉትቊጥሮችውስጥ ከተጠቀሱትዘመዶቹም በላይየመፋታቱንጒዳይየወሰኑትም ሽማግሌዎችጭ ምርናቸው፡
፡
ቊ 244፡
፡የአማካሪአባሎችተጨ ማሪነ
ት፡፡
(1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅአባትበመጨ ረሻኑዛዜው ላይአን
ድወይም ሁለትሰዎችየምክርአባሎችሆነ
ው
በተጨ ማሪነትእንዲሠሩቃሉንለመስጠትይችላሉ፡ ፡
(
2)እናትም የዚሁዐይነ
ትመብትአላት፡
፡
ቊ 245፡
፡አባሎቹከምክርውጭ ስለሚሆኑበትጒዳይ፡
፡
አባትወይም እናትከልጆቻቸው አን
ዱ ወይም ብዙዎቹአካለመጠንላላደረሱትወንድሞቻቸው ወይም እኅቶቻቸው የቤተ
ዘመድምክርጉባኤአባልእን ዳይሆኑበመጨ ረሻየኑዛዜቃላቸው ለመወሰንይችላሉ፡
፡
ቊ 246፡
፡ተጨ ማሪአባሎችንስለመምረጥ፡
፡
(1)ከዚህበላይበተመለከተው ቊጥርድን ጋጌመሠረትየተቋቋመው የቤተዘመድጉባኤምክርቤትአራትአባሎች
ሳይኖሩትየቀረእንደሆነአካለመጠንላላደረሰው ልጅጥቅም ከሚያስቡትሰዎችመካከልዘመዶችወይም ባዕዶች
ከሆኑትውስጥ ተጨ ማሪአባሎችይመረጣሉ፡ ፡
(
2)የቤተዘመድጉባኤአማካሪዎችብዛታቸው ከሁለትያላነ
ሰከሆነተጨ ማሪአባሎችንይመርጣሉ፡
፡
(3)ከሁለትያነ
ሱእንደሆነወይም የቤተዘመድጉባኤምክርቤትአባሎችበአን ድቃልሳይስማሙ የቀሩእንደሆነ
ተጨ ማሪአባሎችንየሚመርጠው አካለመጠንያላደረሰው ልጅበሚኖርበትቀበሌያለው የክፍልሹም ነ
ው፤ይኸውም
ቢሆንጒዳዩይመለከተናልየሚሉወገኖችለዳኞችአቤቱታየማቅረብመብታቸው እን ደተጠበቀነ ው፡
፡
ለ)የቤተዘመድጉባኤምክርአባሎችስብሰባ፡
፡
ቊ 247፡
፡በሕጉመሠረትየሚደረግስብሰባ፡
፡
የቤተዘመድጉባኤምክርቤትአባሎችስብሰባየሚደረገው፤በሕጉመሠረትከተወሰነ ው ቀንአስቀድመው ካልተሰበሰቡ
በቀርአካለመጠንካላደረሰው ልጅአባትናእናትበመጨ ረሻከሞተበትቀንአን
ሥቶበአርባኛው ቀንነው፡፡
ቊ 248፡
፡የአማካሪዎቹጥሪ፡
፡
(
1)የቤተዘመድጉባኤምክርቤትአባሎች፤ስብሰባየሚያደርጉትአካለመጠንያላደረሰው ልጅአሳዳሪወይም ሞግዚት
ወይም ዳኞችጥሪባደረጉላቸው ቊጥርነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲሁም በተጨ ማሪው ሞግዚትጠያቂነ
ትጥሪሊደረግላቸው ይቻላል፡
፡
(3)ተጨ ማሪሞግዚትአልተሾመ እን
ደሆነ
ም ማን
ኛውም የቤተዘመድጉባኤምክርአባልበሚያደርገው ጥያቄናጥሪ
አባሎቹሊሰበሰቡይችላሉ፡፡
ቊ 249፡
፡የጊዜውሳኔ
፡፡
የቤተዘመድምክርጉባኤለመሰብሰብእን
ዲችሉበአእምሮግምትበቂነ
ው ተብሎ የሚገመትለስብሰባው አን
ድቀጠሮ
የተወሰነጊዜሊሰጥ ይገባል፡
፡
ቊ 250፡
፡ጉባኤው የሚነ
ጋገርበትጒዳይ፡
፡
(
1)ለቤተዘመድምክርጉባኤከሚላከው መጥሪያጋሪየሚመከርበትናድምፅየሚሰጥበትጒዳይይላክላቸዋል፡
፡
(2)አካለመጠንያላደረሰው ልጅአባትወይም እናትከሞተበትቀንበኋላየሚሰበሰበው የቤተዘመድምክርጉባኤ
በጠቅላላው አደራረግአካለመጠንያላደረሰውንልጅሁኔ ታመርምሮናበሚከተሉትም ቊጥሮችመሠረትተገቢዎች
መስለው የሚታዩትንጥን ቃቄዎችበሥልጣኑይወስናል፡ ፡
ቊ 251፡
፡የስብሰባው ቦታ፡
፡
(1)የቤተዘመድምክርጉባኤስብሰባየሚደረገው፤አባትወይም እናትበሞተጊዜ፤አካለመጠንያላደረሰው ልጅ
በሚገኝበትመኖሪያቤትነው፡፡
(
2)ዳኞችአካለመጠንባላደረሰልጅአሳዳሪወይም ሞግዚትጥያቄ፤አን
ድከባድምክን
ያትያገኙእን
ደሆነየቤተዘመድ
ጉባኤስብሰባባንድሌላቦታእንዲሆንለመፍቀድይችላሉ፡፡
ቊ 252፡
፡ወጪ ፡
፡
ለጥሪውናለቤተዘመድምክርጉባኤየሚደረጉትወጪ ዎችበነ
ዚሁየምክርአባሎችኪሣራይሆናል፡
፡
ቊ 253፡
፡በጽሑፍስለመመካከር፡
፡
ይህሥነሥርዐትየሚገባመስሎ የታየው እን
ደሆነሞግዚቱየቤተዘመድምክርጉባኤስብሰባሳያደርግልዩበሆነአን
ድ
ጒዳይየዚሁኑምክርአባሎችየየአን
ዳንዱንሐሳብመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 254፡
፡ስለአባሎችበስብሰባው መገኘትአለመቻል፤ወይም ወኪልስለማድረግ፡
፡
(
1)የቤተዘመድምክርስብሰባአባሎችባን
ድስብሰባለመገኘትያልቻሉእን
ደሆነሐሳባቸውንወይም የድምፃ
ቸውን
ብልጫ በጽሑፍመግለጽይችላሉ፡
፡
(
2)በምክሩም ስብሰባሌላወኪልለማድረግአይችሉም፡
፡
ቊ 255፡
፡አስፈላጊው የድምፅብልጫ ብዛት፡
፡
(1)የቤተዘመድምክርጉባኤውሳኔበስብሰባው ያሉትወይም የሌሉትየጉባኤው አባሎችድምፅፍጹም በሆነብልጫ
ተቈጥሮነ ው፡፡
(
2)ውሳኔ
ዎቹም በአን
ድፕሮሴቬርባልውስጥ ተጽፈው የቤተዘመድምክርጉባኤአባሎችይፈርሙ ባቸዋል፡
፡
(
3)አን
ድውሳኔዋጋያለው እን
ዲሆንውሳኔ
ውንባጸደቁትበአብዛኛዎቹአባሎችመፈረም አለበት፡
፡
ቊ 256፡
፡የአሳዳሪውናየሞግዚቱሁኔ
ታ፡፡
(
1)አካለመጠንያላደረሰልጅአሳዳሪናሞግዚትምን
ም አባሎችባይሆኑም በቤተዘመድምክርክርክርውስጥ የሚገኙ
ይሆናሉ፡፡
(2)አባሎችባልሆኑም ጊዜበምክሩክርክርውስጥ ምክርከመስጠትበቀርየውሳኔድምፅየመስጠትመብት
አይኖራቸውም፡፡
ቊ 257፡
፡አካለመጠንያላደረሰልጅሁኔ
ታ፡፡
የቤተዘመድምክርጉባኤተቃራኒውሳኔካልሰጠ በቀርአካለመጠንያላደረሰው ልጅበቤተዘመድምክርጉባኤክርክር
ውስጥ አይገኝም፡
፡
ቊ 258፡
፡በምክርአባሎችፈን
ታ፤ዳኞችንስለመተካት፡
፡(1)የድምፅብልጫ ብዛትስላለመኖሩ፡
፡
(1)በአባሎቹአለመኖርወይም አለመስማማትምክንያትአንድም የድምፅብልጫ ብዛትበምክሩስብሰባሊሰጥ ያልቻለ
እንደሆነ፤የምክሩስብሰባሊፈጽመው ያልቻለውንውሳኔዳኞችይወስናሉ፡፡
(
2)አካለመጠንያላደረሰልጅአሳዳሪወይም ሞግዚትለዳኞችነ
ገሩንለማቅረብይችላሉ፡
፡
(
3)እንዲሁም ተጨ ማሪሞግዚት፤ወይም ተጨ ማሪሞግዚትበሌለጊዜለቤተዘመድምክርጉባኤአባልየሆነ
ማንኛውም ሰው ጒዳዩንለዳኞችለማቅረብይችላል፡፡
ቊ 259፡
፡(2)አስቸኳይነ
ት፡፡
የቤተዘመድምክርጉባኤንለመሰብሰብአስቸጋሪበሆነጊዜናአን
ድውሳኔለማድረግአስቸኳይየሆነእን
ደሆነበነ
ዚሁ
ሰዎችጥያቄበቤተዘመድጉባኤፈንታዳኞቹተተክተው ውሳኔለመስጠትይችላሉ፡
፡
ቊ 260፡
፡አቤቱታ፡
፡
(
1)የቤተዘመድምክርጉባኤበሰጠው ውሳኔላይከተሰጠበትቀንአን
ሥቶበአን
ድወርጊዜውስጥ ለዳኞችአቤቱታ
ሊቀርብይቻላል፡
፡
(2)አቤቱታውንም የልጁ ሞግዚትወይም ተጨ ማሪሞግዚቱወይም ማናቸውም የቤተዘመድምክርአባልየሆነአን
ድ
ሰው ሊያቀርበው ይችላል፡፡
(
ሐ)ስለተጨ ማሪሞግዚት፡
፡
ቊ 261፡
፡ምርጫ ፡
፡
የቤተዘመድምክርጉባኤየተጨ ማሪሞግዚትንሥራየሚሠራሰው ከአባሎቹአን
ዱንወይም አን
ድሌላሰው ለመምረጥ
ይችላል፡
፡
ቊ 262፡
፡የሞግዚቱተጠባባቂነ
ት፡፡
(
1)ተጨ ማሪውም ሞግዚትበቤተዘመድጉባኤፈን
ታየሞግዚቱንሒሳቦችይቀበላል፡
፡
(
2)በቤተዘመድጉባኤበተዘረዘሩትተግባሮችአፈጻጸም ውስጥ ሞግዚቱንይረዳል፡
፡
(
3)ጠቃሚ መሆኑን
ም የገመተእን
ደሆነየቤተዘመድጉባኤእን
ዲሰበሰብጥሪያደርጋል፡
፡
ቊ 263፡
፡ሞግዚትንስለመተካትወይም ስለመርዳት፡
፡
(1)ሞግዚቱበአን
ድጒዳይአካለመጠንያላደረሰውንልጅጥቅሞችተቃዋሚ የሚሆኑጥቅሞችያሉትእን
ደሆነ
በሞግዚቱጥያቄተጨ ማሪው ሞግዚትምትኩይሆናል፡፡
(2)አካለመጠንባላደረሱበብዙሰዎችጥቅም መካከልተቃራኒጥቅም ባለጊዜናሞግዚቱም የእነ
ዚሁየኅብረት(
የጋራ)
እንደራሴእንደሆነበዚሁጠያቂነትተጨ ማሪው ሞግዚትዋናውንሞግዚትይረዳዋል፡
፡
(
መ)የወልድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 264፡
፡የሥራዎቹአካሄድ፡
፡
(
1)ስለሞግዚትየሚሰጡትአስተያየቶችለእነ
ዚህም እን
ደተጠበቁሆነ
ው የቤተዘመድአባልናየተጨ ማሪሞግዚት
ሥራዎችግዴታያለባቸው ናቸው፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ያለዋጋየሚፈጸሙ ናቸው፡
፡
(3)ለሞግዚትነ
ትአለመቻልን
ናአለመገባትንየሚመለከቱድን
ጋጌዎችበቤተዘመድምክርአባሎችናበተጨ ማሪሞግዚት
ላይየሚፈጸሙ ይሆናሉ፡
፡
ክፍል3፡
፡
የአሳዳሪውናየሞግዚቱሥልጣን
፡፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
አካለመጠንያላደረሰልጅሰውነ
ትአጠባበቅ፡
፡
ቊ 265፡
፡አካለመጠንያላደረሰልጅመኖሪያ፡
፡
(
1)አሳዳሪው አካለመጠንያላደረሰው ልጅየሚኖርበትንቦታይወስናል፡
፡
(
2)አካለመጠንያላደረሰው ልጅያላሳዳሪው ፈቃድይህንቦታለመተው አይችልም፡
፡
(
3)ያለፈቃድየራቀእን
ደሆነአሳዳሪው እን
ዲመለስሊያስገድደው ይችላል፡
፡
ቊ 266፡
፡አካለመጠንያላደረሰው ልጅጤ ና፡
፡
(
1)አሳዳሪው አካለመጠንያላደረሰውንልጅጤናይጠብቃል፡
፡
(
2)አካለመጠንያላደረሰው ልጅየ
ታመመ እን
ደሆነእን
ዲድንአስፈላጊዎችንጥን
ቃቄዎችያደርግለታል፡
፡
ቊ 267፡
፡አካለመጠንያላደረሰው ልጅአስተዳደግ፡
፡
(
1)አሳዳሪው አካለመጠንያላደረሰውንልጅአስተዳደግይመራል፡
፡
(2)ያደረጋቸውንጥፋቶችበማመዛዘን
ናአስተዳደጉን
ም በመጠበቅአስተያየት፤ቀላልየሰውነ
ትቅጣቶችንአካለመጠን
ባላደረሰልጅላይለመፈጸም ይችላል፡፡
ቊ 268፡
፡ግን
ኙነትናደብዳቤመጻጻፍ፡
፡
(
1)አሳዳሪው አካለመጠንያላደረሰውንልጅግን
ኙነቶችይጠብቃል፡
፡
(
2)አካለመጠንላላደረሰው ልጅየሚላከውንደብዳቤለመቀበልይችላል፡
፡
(3)የሆነሆኖአሳዳሪው ከባድምክን
ያትሳይኖርአካለመጠንያላደረሰው ልጅወላጆቹንእን
ዳያይወይም ከነ
ርሱጋራ
እንዳይጻጻፍመከልከልአይችልም፡፡
ቊ 269፡
፡ጠቅላላትምህርትናየሞያትምህርት፡
፡
(1)አሳዳሪው አካለመጠንያላደረሰው ልጅበተቻለመጠንከችሎታው ጋራተመሳሳይናሙ ሉየሆነጠቅላላትምህርትና
የሞያትምህርትንእን ዲያገኝመትጋትአለበት፡
፡
(2)አሳዳሪውም ለዚሁትምህርትአስፈላጊየሆኑትንውሎችጨ ርሶአካለመጠንያላደረሰው ልጅየሞያትምህርትን
እንዲያከናውንይፈቅዳል፡፡
ቊ 270፡
፡አካለመጠንስላላደረሱልጆችገቢገን
ዘብ(
1)ጠቅላላሁኔ
ታ፡፡
(
1)አሳዳሪው አካለመጠንላላደረሰው ልጅገቢየሚሆነ
ውንየግሉንገን
ዘብተቀብሎ ለዚሁልጅጥቅም ያውለዋል፡
፡
(
2)አሳዳሪውም ገን
ዘቡንለምንአገልግሎትእን
ዳዋለው ለልጁ ማስታወቅየለበትም፡
፡
ቊ 271፡
፡(1)ገቢስለሚሆንብዙገን
ዘብ፡
፡
(1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅገቢገን
ዘብብዙየሆነእን
ደሆነአሳዳሪውም አካለመጠንያላደረሰው ልጅአባትወይም
እናትያልሆነእንደሆነ፤ከዚህበላይበቊጥር2፸በን
ኡስቁጥር1የ ተወሰነ
ው ደንብበቤተዘመድጉባኤምክርቀሪ
እንዲሆንሊደረግይቻላል፡ ፡
(2)ይህሲሆንየቤተዘመድምክርጉባኤአካለመጠንካላደረሰው ልጅገቢዎችላይለአጠባበቁናለትምህርቱደን
በኛ
የሆነወጪ በየዓመቱለአሳዳሪው የሚሰጥ አን
ድየተቈረጠ ገን
ዘብይወስናል፡
፡
(
3)አካለመጠንያላደረሰውንልጅየገቢትርፎቹንለዚሁልጅጥቅም ሞግዚቱተቀማጭ ያደርጋቸዋል፡
፡
ቊ 272፡
፡(3)አካለመጠንያላደረሰው ልጅሥራ፡
፡
ለአካለመጠንያላደረሰው ልጅዐሥራአምስትዓመትከሞላው በኋላበሥራው ያገኛቸውንገቢዎችራሱይቀበላል፡
፡ለራሱ
አስተዳደርየሚያስፈልገውንካደረገበኋላበነ
ዚህገቢዎችለማዘዝነፃነ
ትአለው፡፡
ቊ 273፡
፡(4)በስጦታወይም በኑዛዜየተሰጡ ሀብቶች፡
፡
(1)አካለመጠንላላደረሰልጅሀብቶችንበስጦታወይም በኑዛዜየሚሰጥ ወይም የሚተው ሰው፤ልጁ አካለመጠን
አደረሰድረስየነ
ዚሁገቢዎችሀብቶችየማይነ ኩናቸው ብሎ ለአሳዳሪው ማስጠን
ቀቅይቻላል፡፡
(2)በስጦታወይም በኑዛዜውልእነ
ዚህንየሀብትገቢዎችስለማስተዳደርበሥራላይስለማዋልየተጻፉትትእዛዞች
ተፈጻሚ መሆንአለባቸው፡፡
ቊ 274፡
፡(5)ገቢዎቹንስለማስተላለፍወይም ስለመያዝ፡
፡
(
1)አካለመጠንያላደረሰውንልጅየሀብትገቢዎችአሳዳሪው ለሌላሰው ሊያስተላልፍወይም አስቀድሞ ውል
ሊገባባቸው አይችልም፡
፡
(
2)ከአሳዳሪውም ሌላገን
ዘብየሚጠይቁሰዎችሊይዙትአይችሉም፡
፡
ቊ 275፡
፡አባትነ
ትንስለማወቅ፡
፡
(
1)ዲቃላልጅንለማወቅለመቀበልአካለመጠንያላደረሰው ልጅፈቃድአስፈላጊነ
ው፡፡
(2)አካለመጠንያላደረሰው ልጅበአሳዳሪው ፈቃድያደረገው ካልሆነበቀርችሎታማጣቱእስከቈየበትናችሎታማጣቱ
በቀረበትበተከታዩዓመትውስጥ ይህንየዲቃላማወቅቃልለመሻርይችላል፡ ፡
(
3)ይህየመሻርመብትየግሉስለሆነእን
ደራሴዎቹወይም ወራሾቹሊፈጽሙትአይችሉም፡
፡
ቊ 276፡
፡የአባትናየእናትሥልጣንሥራ(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)የልጅአባትናእናትየአሳዳሪነ
ትሥልጣንሁለቱም በተሰጣቸው ጊዜ፤ሥራውንየሚያከናውነ
ው አባትብቻነ
ው፡፡
(2)አባትዬው በመራቁወይም በማናቸውም ሌላምክን ያትሐሳቡንለመግለጽበማይችልበትሁኔ
ታበሚገኝበትጊዜ
በእሱምትክሥራውንየምታከናውነ ው የልጁ እናትናት፡
፡
ቊ 277፡
፡(2)ክርክር፡
፡
(
1)የልጁንሰውነ
ትአጠባበቅበሚነካጒዳይበአባትናበእናትመካከልክርክርየተነ
ሣእን
ደሆነየልጁ እናትለቤተዘመድ
ዳኞችአቤቱታለማቅረብትችላለች፡
፡
(
2)እናትካልሆነ
ችበቀርይህንክርክርማናቸውም ሌላሰው ለቤተዘመድዳኞችለማቅረብአይችልም፡
፡
ቊ 278፡
፡ለቤተዘመድምክርጉባኤአቤቱታስለማቅረብ(
1)መሠረቱ፡
፡
የልጁ አባትወይም እናትአሳዳሪሆኖበሚያደርገው ውሳኔተቃዋሚ በመሆንአን
ዳችም አቤቱታሊቀርብበትአይችልም፤
አቤቱታሊቀርብየሚችለው ግን ፡-
(
ሀ)የልጁ አባትናእናትየተፋቱእን
ደሆነ
፤
(ለ)በልጁ ላይሥልጣንያላቸው አባትናእናትእን
ደገናሌላያገቡወይም ከጋብቻውጭ በሆነግን
ኙነትአብረው የ
ኖሩ
እንደሆነነው፡፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
አካለመጠንያላደረሰንልጅሀብቶችስለማስተዳደር፡
፡
ቊ 280፡
፡መሠረቱ፡
፡
(
1)ሞግዚቱበብሔራዊኑሮው ሥራዎችሁሉአካለመጠን
ንላላደረሰልጅእን
ደራሴነ
ው፡፡
(2)ሞግዚቱአካለመጠንያላደረሰንልጅየገን
ዘብጥቅሞችን
ናሀብቶቹንእን
ደቤተዘመድመልካም አባትበመሆን
ሀብቶቹንያስተዳድራል፡
፡

ቊ 281፡
፡የሀብትዝርዝርናየዋጋግምትመግለጫ መዝገብ(
እንቫን
ቴር)
፡፡
(
1)ሞግዚቱሥራከጀመረበኋላስለሚሆንነ
ገር፡
፡
(1)ሥራከጀመረበትቀንቀጥለው በአሉትአርባቀኖችውስጥ ሞግዚቱቢቻልከቤተዘመድምክርጉባኤመካከል
የተመረጡ በቂምስክሮችበአሉበትአካለመጠንያላደረሰንልጅየሀብትዝርዝርናየዋጋግምትመግለጫ መዝገብ
ያዘጋጃል፡
፡
(2)ሞግዚቱአካለመጠንካላደረሰው ልጅላይየሚገባው ነ
ገርእን
ዳለው በሀብቱዝርዝርመዝገብውስጥ እን
ዲገለጽ
ካላደረገይቀርበታል፡
፡
ቊ 282፡
፡(2)አካለመጠንላላደረሰልጅየ
ደረሰውርስ(
አወራረስ)
፡፡
(
1)አካለመጠንላላደረሰው ልጅየደረሰውንውርስሞግዚቱአካለመጠንስላላደረሰው ልጅሆኖውርሱንከመቀበሉበፊት
ቢቻልከቤተዘመድምክርአባሎችመካከልየሆኑበቂምስክሮችባሉበትየሚወርሰውንየሀብትዝርዝርናየዋጋግምት
መግለጫ (
እንቫን
ቴር)መዝገብአስቀድሞ ያዘጋጃል፡
፡
(2)ሞግዚቱየመጠየቅሥልጣንመሻርእንዳይደርስበትከዚህውርስውስጥ የሚገባው ነ
ገርእን
ዳለው ሀብቱ
በተቈጠረበትመዝገብውስጥ እን
ዲገለጽካላደረገይቀርበታል፡
፡
(
3)የሀብቱዝርዝርቊጥርመዝገብጒድለትተገኝቶበትአካለመጠንባላደረሰው ልጅላይሊያደርስበትለሚችለው ጉዳት
ሞግዚቱአላፊነው፡፡
ቊ 283፡
፡የሞግዚቱናአካለመጠንያላደረሰልጅሀብቶችስለመደባለቅ፡
፡
(
1)ሞግዚቱአካለመጠንያላደረሰው ልጅሀብቶችከራሱየግልሀብቶችጋራእን
ዳይደባለቁአስፈላጊየሆኑትን
ጥንቃቄዎችሁሉማድረግአለበት፡፡
(
2)በተለይም አካለመጠንያላደረሰውንልጅገን
ዘብሞግዚቱበራሱበግልሒሳብእባን
ክማግባትወይም እን
ዲገባ
ማድረግየተከለከለነው፡፡
ቊ 284፡
፡እርግጠኛበሆነበታመነቦታሰነ
ዶችን
ናዋጋያላቸውንዕቃዎችስለማስቀመጥ፡
፡
አካለመጠንላላደረሰልጅሀብቶችአስተዳደርችግርየማያመጣ ከሆነሞግዚቱየገንዘብሰነዶችን፤ዋጋያላቸው
ዕቃዎችን፤ዋናዋናጽሑፎችን፤እነ
ዚህንም የሚመሳስሉሌሎችነ ገሮችንእርግጠኛበሆነበታመነቦታያስቀምጣል፡
፡
ቊ 285፡
፡ስለቤተዘመድምክርጉባኤጥሪ፡
፡
(1)አባትወይም እናትካልሆነበቀርሞግዚቱሥራውንሲጀምርለቤተዘመድምክርጉባኤጥሪአድርጎአካለመጠን
ያላደረሰውንልጅሀብትሁኔ ታያመለክታቸዋል፡
፡
(
2)እስከዚያድረስሞግዚቱየአስቸኳይነ
ትጠባይያላቸውንየአሳዳሪነ
ትሥራዎቹንብቻበመሥራትተወስኖይቈያል፡
፡
ቊ 286፡
፡የቤተዘመድምክርጉባኤየሚሰጠው ትእዛዝ፡
፡
(1)የቤተዘመድምክርጉባኤከአባትወይም ከእናትበቀርአካለመጠንያላደረሰውንልጅሀብትአስተዳደርየሚመለከቱ
ትእዛዞችለሞግዚቱመስጠትይችላል፡፡
(
2)የቤተዘመድምክርጉባኤሞግዚቱአን ዳንድነገሮችንእን
ዳያደርግአን
ዳንዶችን
ምነገሮችየሚፈጽመው በዚህሁኔ
ታ
ወይም አስፈቅዶነ
ው ብሎ ሊከለክለው ይችላል፡
፡
ቊ 287፡
፡አካለመጠንላላደረሰልጅበስጦታበኑዛዜወይም በውርስክፍያየሚደርሱትሀብቶች፡
፡
(1)አካለመጠንላላደረሰልጅበስጦታወይም በኑዛዜሀብቶችንየሚሰጥ ሰው፤አካለመጠንያላደረሰው ልጅበውርስ
ከእርሱለሚያገኘው ገንዘብእነ
ዚሁኑሀብቶችሲያስተዳድርሞግዚቱበአንዳንድደን ቦችተመርቶእንዲሠራየሚልቃል
ሊጽፍይችላል፡፡
(2)እነ
ዚህንደንቦችተከትሎ መሠራትየማይቻልወይም አካለመጠንባላደረሰው ልጅላይጉዳትየሚያመጣ መስሎ
የታየእንደሆነ
፤ዳኞቹእንዲያሻሽሏቸው ሞግዚቱመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 288፡
፡የን
ግድወይም ሌሎችሥራዎች፡
፡
(
1)በልጁ አባትወይም እናትላይካልሆነበቀርአካለመጠንካላደረሰው ልጅሀብትክፍልውስጥ የን
ግድየኢን
ዱስትሪ
ወይም ሌሎችሥራዎችየተገኙእን ደሆነ
፤የቤተዘመድምክርጉባኤለሞግዚቱየእነ ዚህንሥራዎችሒሳብየሚያጣራ
ወይም ሥራውንየሚቀጥልለመሆኑትእዛዝይሰጣል፡ ፡
(2)ስለዚሁጒዳይሞግዚትነቱየሚቈይበትንጊዜናየሞግዚቱንችሎታዎችናለማድረግየሚቻለውንእን
ዲሁም
አካለመጠንያላደረሰውንልጅጥቅሞችበሚገባይመለከታል፡ ፡
ቊ 289፡
፡ስለአን
ዳንድሀብቶችሽያጭ ፡
፡
(
1)ሞግዚቱአካለመጠንያላደረሰው ልጅየሆኑትንግዙፍየሆኑተን
ቀሳቃሽን
ብረቶችንየሚን
ቀሳቀሱን
ብረቶችንሰነ
ድ
መሸጥ ይችላል፡
፡
(
2)የቤተዘመድምክርጉባኤበልጁ አባትወይም እናትላይካልሆነበቀር፤ይኸን
ኑየሽያጭ አሠራር፤ትእዛዝለመስጠት
ወይም እን
ዲያውም ሽያጩ ንለመከልከልይችላል፡
፡
ቊ 290፡
፡ለአምጪ ው የሚልሰነ
ድ፡፡
(
1)በልጁ አባትወይም እናትላይካልሆነበቀርአካለመጠንላላደረሰው ልጅገንዘብከሆኑበኋላበሦስትወርጊዜ
ውስጥ ለአምጪ ው የሚሉሰነዶችንመሸጥ ወይም ስም በተጻፈባቸው ሰነ
ዶችእንዲለወጡ ማድረግአለበት፡
፡
(
2)የቤተዘመድምክርጉባኤከዚህግዴታነ
ፃሊያደርገው ይችላል፡
፡
ቊ 291፡
፡ዕዳዎችናገቢገን
ዘቦች፡
፡
(
1)ሞግዚቱአካለመጠንያላደረሰውንልጅዕዳዎችይከፍላል፡
፡
(
2)አካለመጠንላላደረሰው ልጅየሚገቡትንካፒታሎችናሌሎችገቢዎችንተቀብሎ ለሚከፍለው ሰው የደረሰኝ
ይሰጣል፡፡
ቊ 292፡
፡ዋናውን(
ካፒታሉን
)ገን
ዘብበሥራላይስለማዋል፡
፡(1)የሞግዚቱግዴታ፡
፡፡
(1)ዋናዎቹገን
ዘቦች(
ካፒታሎቹ)ከአምስትመቶየኢትዮጵያብርየ
በለጡ እን
ደሆነ
፤ሞግዚቱአካለመጠንያላደረሰውን
ልጅካፒታሎችበሥራላይሊያውላቸው ይገባል፡
፡
(
2)የቤተዘመድምክርጉባኤከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተመለከተውንለማሻሻልይችላል፡
፡
ቊ 293፡
፡(2)የተወሰነጊዜ፡
፡
(
1)ካፒታሎቹበሞግዚቱእጅከገቡበትጀምሮበሦስትወርጊዜውስጥ በሥራላይእን
ዲውሉማድረግአለበት፡
፡
(
2)የቤተዘመድምክርጉባኤይህንጊዜሊያሻሽለው ይችላል፡
፡
ቊ 294፡
፡(3)የ
ሚገዙሀብቶችዐይነ
ት፡፡
የቤተዘመድምክርጉባኤበልጁ አባትወይም እናትላይካልሆነበቀርአካለመጠንላላደረሰልጅሞግዚቱየሚገዛውን
ሀብቶችዐይነ
ትአስቀድሞ ለመወሰንይችላል፡
፡
ቊ 295፡
፡(4)ቅጣት፡
፡
(
1)ሞግዚቱበሥራላይሳያውልየተዋቸውንገን
ዘቦችደን
በኛወለድአካለመጠንላላደረሰልጅመክፈልአለበት፡
፡
(
2)አስፈላጊም ሲሆንተጨ ማሪየጉዳትኪሣራእን
ዲከፍልሊፈረድበትይቻላል፡
፡
ቊ 296፡
፡ገቢዎች፡
፡
(
1)ለአጠባበቁናለአስተዳደጉአገልግሎትእን
ዲውልአካለመጠንያላደረሰውንልጅገቢዎችሞግዚቱላሳዳሪው
ይሰጠዋል፡፡
(
2)ይህየሚሰጠውም በቤተዘመድምክርጉባኤበተወሰኑትሁኔ
ታዎችናጊዜዎችመሠረትነ
ው፡፡
(
3)ይህንየመሰለውሳኔየሌለእን
ደሆነበየስድስቱወርበአሳዳሪው ዋናመኖሪያቤትመሆንአለበት፡
፡
ቊ 297፡
፡የኪራይውሎች፡
፡
በቤተዘመድምክርጉባኤተፈቅደው የተፈጸሙ ካልሆኑበቀርሞግዚቱያደረጋቸው የኪራይውሎች፤አካለመጠን
ያላደረሰውንልጅአካለመጠንካደረሰበኋላለሦስትዓመትጊዜካልሆነበቀርአያስገድዱትም፡፡
ቊ 298፡
፡ውርስ፡
፡
(
1)ሞግዚቱአካለመጠንላላደረሰው ልጅበውርስየደረሱትንሀብቶችበዝርዝርመዝገብአስገብቶስለልጁ ሆኖ
ይቀበላል፡
፡
(2)ይህውርስበታወቀአኳኋንለአውራሹዕዳየሚበቃካልሆነበቀርአካለመጠንላላደረሰው ልጅበውርስየደረሰውን
ሀብትየቤተዘመድምክርጉባኤካልተፈቀደለትሞግዚትለመተው አይችልም፡፡
ቊ 299፡
፡ስጦታ፡
፡
(
1)ሞግዚቱአካለመጠንላላደረሰልጅየተሰጠውንከአምስትመቶየኢትዮጵያብርበላይየሆነ
ውንስጦታበቤተዘመድ
ምክርጉባኤካልተፈቀደለትአልቀበልም ለማለትአይችልም፡
፡
(2)ልማድለማስገደድከሚችለው አነ
ስተኛከሆኑስጦታዎችበቀርሞግዚቱአካለመጠንባላደረሰው ልጅስም ምን
ም
ስጦታለማድረግአይችልም፡፡
ቊ 300፡
፡የዋስትናውለታ፡
፡
ሞግዚቱበማናቸውም አኳኋንአካለመጠንባላደረሰው ልጅስም ለሌላሰው ዕዳዋስመሆንአይችልም፡
፡
ቊ 301፡
፡ግልግል፡
፡
ሞግዚቱክርክርየሚደረግበትጥቅም ከሦስትመቶየኢትዮጵያብርያነ
ሰካልሆነበቀርአካለመጠንያላደረሰውንልጅ
ጥቅሞችበሚመለከትነ ገርከቤተዘመድምክርጉባኤካልተፈቀደለትምንም ግልግልለመፈጸም አይችልም፡፡
ቊ 302፡
፡ሞግዚቱአካለመጠንካላደረሰው ልጅጋራየሚያደርጋቸው ውሎች፡
፡
(
1)ሞግዚቱለቤተዘመድምክርጉባኤካልተፈቀደለትበቀር፤አካለመጠንያላደረሰውንልጅሀብቶችለመግዛት፤በኪራይ
ውልለመውሰድወይም አካለመጠንካደረሰው ልጅጋራሌላውልለመዋዋልም አይችልም፡ ፡
(
2)እን
ዲሁም ሞግዚቱበቤተዘመድምክርጉባኤካልተፈቀደለትበቀርአካለመጠንባላደረሰው ልጅላይማናቸውን
ም
መብትወይም ገን
ዘብየሚጠይቅበትንመብትለመቀበልአይችልም፡፡
ቊ 303፡
፡ብድር፡
፡
ሞግዚቱበቤተዘመድምክርጉባኤካልተፈቀደለትበቀርአካለመጠንባላደረሰው ልጅስም የብድርንውጭ ለመዋዋል
አይችልም፡
፡
ቊ 304፡
፡አካለመጠንያላደረሰውንልጅስለማማከር፡
፡
(1)ጥፋትን
ናልማትንለይቶለማወቅየቻለናቢያን
ስዐሥራአምስትዓመትዕድሜ የለው የሆነእን
ደሆነእርሱን
በሚመለከቱትዋናዋናሥራዎችሁሉአካለመጠንያላደረሰውንልጅበተቻለመጠንማማከርያስፈልጋል፡ ፡
(
2)አካለመጠንካላደረሰው ልጅፈቃድመቀበልሞግዚቱንከኀላፊነ
ትነፃአያደርገውም፡
፡
ቊ 305፡
፡አካለመጠንያላደረሰው ልጅእን
ዲሠራየተሰጠው ፈቃድ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)አካለመጠንያላደረሰውንልጅዕድሜናየሀብቱንልክተመልክቶለዕለትጒዳይበሚሆንነ
ገርላይልጁ ብቻውን
ውሎችንእንዲያደርግሞግዚቱሊፈቅድለትይችላል፡፡
(
2)ይኸውም ፈቃድበዝምታም መሆንይችላል፡
፡
ቊ 306፡
፡(2)የዕለትጒዳይሥራዎች፡
፡
(1)አን
ድሥራበማናቸውም አኳኋንበቤተዘመድምክርጉባኤእን
ዲታይሕግሲያዝየዕለትጒዳይሥራሆኖሊታይ
አይቻልም፡፡
(2)አን
ድሥራምን ጊዜም ቢሆን
፤ዋጋው ከመቶየኢትዮጵያብርየሚበልጥ ወጪ ንወይም ግዴታዎችንእን
ዲያደርግ
አካለመጠንያላደረሰውንልጅየሚያስገድደው ሲሆንየዕለትጒዳይሥራሆኖሊታይአይቻልም፡ ፡
ቊ 307፡
፡(3)በሞግዚቱላይየሚደርሰው ውጤ ት፡
፡
የሞግዚቱፈቃድ፤አካለመጠንያላደረሰው ልጅላደረጋቸው የግዴታውሎችሞግዚቱሦስተኞችወገኖችሰዎች
ለሚጠይቁትዋስነ ው፡፡
ቊ 308፡
፡ኑዛዜ፡
፡
(
1)ሞግዚቱአካለመጠንባላደረሰው ልጅስም ኑዛዜሊያደርግአይችልም፡
፡
(
2)አካለመጠንያላደረሰው ልጅዐሥራአምስትዓመትከሞላው፤ኑዛዜሊያደርግይችላል፡
፡
(3)አካለመጠንያላደረሰልጅዐሥራአምስትዓመትሳይሞላው ያደረገው ኑዛዜቢኖርዐሥራአምስትዓመትከሞላው
በኋላኑዛዜውንባይሽረውም እንኳፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 309፤አካለመጠንያላደረሱሰዎችጋብቻ፡
፡
(
1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅበጋብቻው ሲስማማ በዚህሕግበጋብቻአን
ቀጽቊ 562የተመለከተው ሰው አብሮ
መስማማት(ፈቃድመስጠት)ይገባዋል፡ ፡
(
2)ለጋብቻፈቃድየሚሰጠው ሰው በእን
ደራሴአማካይነ
ትለመስጠትይችላል፡
፡
(
3)አካለመጠንበዚህሕግበጋብቻአንቀጽበቊጥር562ከተመለከቱትሰዎችአን
ዱ የሆነእን
ደሆነየእን
ደራሴነ
ት
ሥልጣንያለው ስለመሆኑአን
ዳችም ማስረጃእን
ዲያቀርብአይገደድም፡
፡
ቊ 310፤የሥራማስኬጃወጪ ዎች፡
፡
ሞግዚቱአካለመጠንላላደረሰልጅጥቅሞችለሥራማካሄጃወጪ ያደረገው ገን
ዘብእን
ዲከፈለው መብትአለው፡
፡
ቊ 311፡
፡የሥራው አካሄድማስረጃዎች፡
፡
(
1)ሞግዚቱየቤተዘመድምክርጉባኤበወሰነ
ው ሁኔ
ታዎችናጊዜዎችውስጥ በሞግዚትነ
ቱየሠራውንማስረጃናሒሳብ
ማቅረብአለበት፡
፡
(
2)አካለመጠንያላደረሰው ልጅአባትወይም እናትየሞግዚትነ
ትንሥራዎችየሠሩእን
ደሆነከዚህግዴታነ
ፃናቸው፡
፡
(
3)እነ
ርሱም የመረጡትንሞግዚትነ
ፃሊያደርጉትይችላሉ፡
፡
ቊ 312፡
፡የሥራው መምራት፡
፡
በዚህሕግከቊጥር277እስከ2፹ያሉትድን
ጋጌዎችበሞግዚትነ
ትናበሞግዚቱውሳኔ
ዎችበሚደረገው አቤቱታላይ
ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ክፍል4፡
፡
አካለመጠንያላደረሰውንልጅለመጠበቅየተመለከቱትንደን
ቦችመጣስየሚያስከትለው ቅጣት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
አካለመጠንያላደረሰልጅሥራዎች፡
፡
ቊ 313፡
፡መሠረቱ፡
፡
አካለመጠንያላደረሰው ልጅከሥልጣኑበላይየሚፈጽማቸው ሥራዎችሁሉፈራሽይሆናሉ፡
፡
ቊ 314፡
፡እን
ዲፈርስስለመጠየቅ፡
፡
(1)እኒህተግባሮችእን
ዲፈርሱለመጠየቅየሚችሉትአካለመጠንያላደረሰው ልጅወይም ወራሾቹወይም እን
ደራሴዎቹ
ናቸው፡ ፡
(2)በሚከተሉትድን
ጋጌዎችመሠረትከሚሻሻሉትበቀር፤በስሕተትስለተሰጠ ፈቃድውልፈራሽነ
ትየተመለከቱትደን
ቦች
ለዚህም ጒዳይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 315፡
፡የተዋዋዩቅንልቡና፡
፡
አካለመጠንካላደረሰው ልጅጋራየተዋዋለሰው አካለመጠንያላደረሰው ልጅይህንእን
ዲያደርግፈቃድየተቀበለመሆኑን
በቅንልቡናአምኖእንደሆነናአካለመጠንያላደረሰውም ልጅየልማድዕውቀትስለሌለው ተዋዋዩየልጁንጥቅም
በማስቀረትያልተጠቀመበትከሆነአካለመጠንያላደረሰው ልጅያደረጋቸው ውሎችዋጋያላቸው ናቸው፡
፡
ቊ 316፡
፡መክፈል፡
፡
(1)አካለመጠንያላደረሰውንልጅየጠቀሙ ትለመሆናቸው ማስረጃየቀረበእንደሆነናሥራው እን
ዲፈርስክስ
እስከቀረበበትቀንድረስአካለመጠንያላደረሰው ልጅጥቅም ውስጥ በሚገኘው ብልጽግናመጠንአካለመጠን
ላላደረሰው ልጅየሚደረጉየገንዘብመክፈሎችዋጋያላቸው ናቸው፡
፡
(
2)ከዚህሁኔ
ታውጭ አካለመጠንያላደረሰው ልጅመመለስየለበትም፡
፡
ቊ 317፡
፡ከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ
ትናያላግባብስለመበልጸግ(
1)መሠረቱ፡
፡
በዚህሕግከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ ትናያላግባብስለመበልጸግበተመለከተው አን
ቀጽድን
ጋጌዎችላይ
በተነገረው መሠረትሕገወጥ በሆኑሥራዎችወይም ተገቢያልሆነብልጽግናንበመመልከትየተጠቀመ ሲሆን
አካለመጠንያላደረሰው ልጅኀላፊነ
ትአለበት፡፡
ቊ 318፡
፡(2)አካለመጠንሳያደርስአድርሻለሁማለት፡
፡
(1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅአካለመጠንአድርሻለሁብሎ ቢናገርም እን
ኳይህመናገሩአካለመጠንባለማድረሱ
የሚጠቀምበትንመብትአያሳጣውም፡ ፡
(
2)እን
ዲሁም ከውልውጭ የሆነኀላፊነ
ትንየሚያመጣ ጥፋትሆኖአይቈጠርበትም፡
፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡የሞግዚቱሥራዎች
ቊ 319፡
፡በደን
ብየተፈጸሙ ሥራዎች፡
፡
(1)ሥልጣኑእስከሚፈቅድለትወይም ፈቃድተቀብሎ ሞግዚቱየፈጸማቸው ሥራዎችአካለመጠንላላደረሰልጅየተሠሩ
ናቸው በማለትሊጣሱአይቻልም፡፡
(
2)አካለመጠንላላደረሰው ልጅሞግዚቱየሠራቸው ሥራዎችሁሉልጁ አካለመጠንበአደረሰጊዜእን
ደሠራቸው
ሥራዎችተቈጥረው በኀላፊነትያስጠይቁታል፡
፡
(3)ሞግዚቱበተገለጸአኳኋንበኀላፊነ
ትእጠየቅበታለሁሲልተስፋየሰጠበትናወይም በሕጉመሠረትልጁ አካለመጠን
ከአደረሰበኋላም ሞግዚቱንያስጠይቁታልተብሎ የተደነ
ገገካልሆነበቀርሞግዚቱንኀላፊአያደርገውም፡
፡
ቊ 320፡
፡ሕጋውያንድን
ጋጌዎችንስለመተላለፍ፡
፡
(1)የሕግድን
ጋጌዎችንበመተላለፍሞግዚትየሚፈጽማቸው ሥራዎች፤እንደራሴየሆነሰው ከተሰጠው ሥልጣንበላይ
አልፎበሚሠራበትጊዜ፤በዚህሕግስለእንደራሴነ
ትበሚልአን ቀጽየተጻፉትደን
ቦችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡ ፡
(2)እን
ደዚሁም፤የቤተዘመድምክርጉባኤፈቃድንመቀበልበሕግግዴታሆኖሲገኝየቤተዘመድምክርጉባኤ
ሳይፈቅድሞግዚቱየሚፈጽማቸው ሥራዎችከዚህበላይእንደተነ
ገረው ይሆናሉ፡
፡
(3)እን
ደዚሁም ደግሞ፤የቤተዘመድምክርጉባኤከደን
ብውጭ በሆነስብሰባወይም ከደን
ብውጭ በሆነዐይነ
ት
በሰጠው ውሳኔሞግዚቱየሚፈጽማቸው ሥራዎችከዚህበላይእን
ደተነገረው ይሆናል፡
፡
ቊ 321፡
፡ሕጋውያንያልሆኑትንትእዛዞችስለመተላለፍ፡
፡
(1)የቤተዘመድምክርጉባኤለሞግዚቱየሰጠውንሥልጣንወሰን ፤ሦስተኛወገኖችባስፈላጊው ጊዜካላወቁትወይም
ማወቅይገባቸው ካልነ
በረበቀር፤ሞግዚቱ፤የቤተዘመድምክርጉባኤየሰጠውንትእዛዝበመተላለፍየሠራው ነገር
በሦስተኛወገኖችላይመቃወሚያሊሆን ባቸው አይችልም፡
፡
(2)አካለመጠንላላደረሰልጅን
ብረቶቹንየሰጠ የተናዘዘወይም የተወሰው ለሞግዚቱሥልጣንወሰንባደረገለትም ጊዜ
እንደዚሁነው፡፡
(
3)ሞግዚቱያደረገው ሥራእን
ዲፈርስየሚጠይቅሰው ሦስተኛወገንበክፉልቡናየሠራው መሆኑንማስረዳትአለበት፡
፡
ቊ 322፡
፡ስለተጨ ማሪሞግዚትናስለምትክሞግዚት፡
፡
ከዚህበላይየተመለከቱትደን
ቦችበተጨ ማሪሞግዚትናበምትክሞግዚትም ላይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
ሊያሲዙየሚችሉኀላፊነ
ቶች፡
፡
ቊ 323፡
፡ስለሞግዚት፡
፡
(1)ሞግዚቱ፤በሠራው መጥፎአመራርበመጽናቱምክን ያትወይም የቤተዘመድምክርጉባኤለሰጠው ትእዛዝ
ባለመታዘዙምክን ያትወይም የእርሱጥቅም አካለመጠንካላደረሰልጅጥቅም ጋራየሚጋጭ ሲሆንበመሥራቱ
አካለመጠንባላደረሰው ልጅለደረሱትጉዳቶችሁሉበኀላፊነ ትይጠየቃል፡፡
(2)ሞግዚቱበቤተዘመድጉባኤበተሰጡትትእዛዞችመሠረትየሠራእን
ደሆነ
፤ተን
ኰልካልተገኘበትበቀርበኀላፊነ
ት
አይጠየቅም፡፡
(
3)ከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተነ
ገሩትድን
ጋጌዎችበተጨ ማሪሞግዚትናበምትኩሞግዚትም ላይተፈጻሚዎች
ይሆናሉ፡
፡
ቊ 324፡
፡ስለተጠባባቂሞግዚት፡
፡
ተጠባባቂው ሞግዚት፤አን
ዳችጥፋትአለመሥራቱንካላስረዳበቀር፤በሞግዚቱላይስለሚፈረደው ነ
ገር፤በአን
ድነት
ኀላፊነ
ትዋስነ ው፡
፡
ቊ 325፡
፡የሁኔ
ታሞግዚት፡
፡
(1)ሞግዚትሳይሆን፤የሞግዚትነ
ትንሥራየሚፈጽም ሰው፤በሥራአካሄድደን
ቦችመሠረት፤ስለሚያካሂደው ሥራ
በኀላፊነትይጠየቃል፡
-
(
2)ሞግዚትሳይሆንበሠራው ሰው በሚፈረደው ፍርድሞግዚቱባን
ድነትኀላፊነ
ው፡፡
ቊ 326፡
፡ስለሞግዚቲቱባል፡
፡
ሞግዚቱሆና፤ከሞግዚትነ
ቷጋራበተያያዘሥራየተደረገውም ተጋብተው በነ
በረበትጊዜየሆነእን
ደሆነ
፤የሞግዚቲቱባል
በእርስዋላይበሚፈረደው ፍርድባን
ድነትኀላፊነ
ትዋስነ
ው፡፡
ቊ 327፡
፡ስለቤተዘመድምክርጉባኤአባሎች፡
፡
(1)የማታለልነገርካልተገኘባቸው በቀር፤የቤተዘመድምክርጉባኤአባሎችበሚሠሩዋቸው ሥራዎችአን
ዳችኀላፊነ
ት
የለባቸውም፡፡
(2)ነ
ገርግን
፤የቤተዘመድምክርጉባኤ፤ቃለጉባኤውን( ፕሮሴቬርባልን
)ሲፈርሙ፤አባሎቹ፤በሕጉመሠረትየተጠሩ
ለመሆኑናውሳኔውንም በሕጉመሠረትየሰጡ መሆናቸውንበኀላፊነ
ትያረጋግጣሉ፡፡
ክፍል5፡
፡
አካለመጠንያላደረሰልጅችሎታማጣትስለመቅረቱ፡
፡
ቊ 328፡
፡ምክን
ያቶች፡
፡
አካለመጠን
ንያላደረሰልጅአካለመጠንሲያደርስወይም ከሞግዚትአስተዳደርነ
ፄይውጣ ሲባል፤ችሎታየለውም
መባሉይቀራል፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ከሞግዚትአስተዳደርነ
ፃስለመውጣት፡
፡
ቊ 329፡
፡ጋብቻ፡
፡
አካለመጠንያላደረሰው ልጅበጋብቻው ምክን
ያትብቻበሞግዚትከመተዳደርነ
ፃይወጣል፡
፡
ቊ 330፡
፡በተለይበሞግዚትከመተዳደርነ
ፃማውጣት(
1)ምክን
ያቶች፡
፡
(
1)አካለመጠንያላደረሰውንልጅዐሥራአምስትዓመትሲሞላው ከሞግዚትአስተዳዳሪነ
ትሥልጣንነ
ፃለማውጣት
ይቻላል፡
፡
(
2)ለዚሁም፤የቤተዘመድምክርጉባኤውሳኔሊሰጥበትየግድአስፈላጊነ
ው፡፡
ቊ 331፡
፡ጥያቄ፡
፡
ከሞግዚትአስተዳደርሥልጣንለመውጣትይችላልብሎ የቤተዘመድምክርጉባኤውሳኔየሚሰጠው አካለመጠን
ያላደረሰው ልጅእርሱራሱወይም ከወላጆቹአን
ዱ፤ወይም አሳዳሪው፤ወይም ሞግዚቱባቀረቡትጥያቄመሠረትነ
ው፡፡
ቊ 332፡
፡ጥያቄውንስላለመቀበል፡
፡
አካለመጠንያላደረሰው ልጅአባትናእናትያሉትእን
ደሆነናከነርሱአን
ዱ፤ልጁ ከሞግዚትአስተዳደርሥልጣንለመውጣት
በቅቷልብሎ ፈቃዱ መሆኑንበግልጽካልተናገረበቀር፤የቤተዘመድምክርጉባኤልጁ ከሞግዚትአስተዳደርሥልጣን
ይውጣ ሲልለመወሰንአይችልም፡ ፡
ቊ 333፡
፡ውጤቶች፡
፡
ከሞግዚትአስተዳደርሥልጣንይውጣ ተብሎ የተበየነ
ለትልጅሰውነቱንለማስተዳደርናገን
ዘቡንየሚመለከቱትን
ጥቅሞችለማስተዳደርስለሚመለከተው ስለማናቸውም ነገርሁሉ፤በሕግአካለመጠንእንዳደረሰሆኖይቈጠራል፡፡
ቊ 334፡
፡የማይሻርስለመሆኑ፡
፡
(
1)ከሞግዚትአስተዳደርሥልጣንይውጣ ተብሎ የተበየነ
ው ሊሻርአይቻልም፡
፡
(2)ከጋብቻምክን
ያትየተገኘው ከሞግዚትአስተዳደርሥልጣንመውጣትጋብቻው ቢፈርስም እን
ኳ፤ውጤቱን
እንደጠበቀይቀራል፡፡
(
3)ነገርግን
፤ከተጋቡትባልናሚስትአንዱ ለጋብቻየተወሰነ
ው ሕጋዊዕድሜ ባለመድረሱምክን
ያት፤ዳኞችጋብቻው
ይፈርሳልሲሉየፈረዱ እን
ደሆነ
፤ለተባለው ነ
ገርተቃራኒየሆነ
ውንውሳኔለመስጠትይችላሉ፡፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
የሞግዚትነ
ትሥራሒሳቦች፡
፡
ቊ 335፡
፡መሠረቱ፡
፡
(
1)የሞግዚትነ
ቱሥራሲፈጸም፤ሞግዚትሆኖለአስተዳደረው ልጅወይም ለወራሾቹየአስተዳደረበትንየሥራሒሳብ
ማስረጃዎችሞግዚቱማቅረብአለበት፡
፡
(2)የልጁንን
ብረትሁሉይመልስለታል፡
፡ሞግዚትየሆነ
በትንየልጁንመብትናሁኔ
ታየሚገደድባቸውን
ም ዕዳዎች
ያስታውቀዋል፡፡
ቊ 336፡
፡የን
ብረቶችመዝገብአለመግባት፡
፡
(1)ሞግዚቱ፤ሥራዎቹንበያዘጊዜወይም አካመጠንላላደረሰው ልጅበውርስሀብትበተሰጠው ጊዜየን
ብረቶቹንዝርዝር
መዝገብከማግባትቸልያለእን ደሆነ
፤የልጁንንብረትወይም ልጁ በውርስያገኘውንሀብትበማናቸውም አደራረግ
ለማስረዳትይቻላል፡፡
(2)ተቃራኒየሚሆንአስረጂ ካልተገኘበቀርበቂምስክሮችበሚያረጋግጡትቃልአን
ድንብረትአካለመጠንያላደረሰው
ልጅገን ዘብበመሆንይቈጠራል፡ ፡
ቊ 337፡
፡ሒሳቦችንስለመጽደቅ፡
፡
(1)በሞግዚትየሚተዳደረው ልጅየሞግዚትነቱንሥራሒሳቦችያጸደቀእንደሆነሒሳቦቹንካጸደቀበኋላእስከአን
ድ
ዓመትድረስ፤አትድቆትየነበረውንሒሳብራሱሊያፈርሰው ይችላል፤ይህም ሊሆንየሚቻለው ልጁ ዐሥራስምንትዓመት
ያልሞላው ሆኖበሚገኝበትጊዜሁሉነ ው፡፡
(2)በሞግዚትየሚተዳደረው ልጅሒሳብእን
ዳይቀርብለሞግዚትፈቃድቢሰጠውም ከዚህበላይየተጻፈው ኀይለቃል
ተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
(3)አካለመጠንያላደረሰውንልጅአካለመጠንያደረሱትሲወርሱት፤እነዚህአካለመጠንያደረሱትወራሾችየልጁ
ሞግዚትያደረገውንሒሳብያጸደቁትእን ደሆነወይም ሞግዚቱንከመተሳሰብነፃአውጥተው እንደሆነ
፤ከዚህበላይ
በሁለቱኀይለቃሎችየተነ ገሩትድንጋጌዎችለመጠቀስአይችሉም፡ ፡
ቊ 338፡
፡ስለይርጋ፡
፡
(1)አካለመጠንያላደረሰው ልጅ፤ወኪሎቹወይም ወራሾቹበሞግዚትነ
ቱሥራምክንያትበሞግዚቱላይስለኀላፊነት
የሚያቀርቧቸው ማን ኛዎችም ክሶች፤ሞግዚቱየሞግዚትነ
ቱንሥራከተወበትጊዜጀምሮእስከአምስትዓመትሳያቀርቡ
የቀሩእን ደሆነበይርጋይታገዳሉ፡፡
(2)ስለሆነ
ም የተባለው ጊዜካለፈበኋላአካለመጠንያላደረሰው ልጅንብረቶችእን
ዲመለሱለትየመጠየቅ፤ወይም
በማይገባበተደረገው (በተገኘው)ብልጽግናላይየሚሆነው ክስየማቅረብመብቱአይከለከልበትም፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡
አእምሮዋቸው ስለጐደለሰዎችናስለድውዮች፡
፡
ቊ 339፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(1)አእምሮው ጐድሎ ነ
ው የሚባለው በተፈጥሮዕውቀቱያልተስተካከለበመሆኑ፤ወይም በአእምሮመናወጥ ወይም
በእርጅናምክንያትየሚሠራው ሥራየሚያደርሰውንለማወቅየማይችልነ ው፡፡
(2)የአእምሮደካሞችሰካራም ወይም በመጠጥ፤አፍዛዥ በሆኑነ
ገሮችልማድየተመረዙናገን
ዘብንያለአግባብ
የሚያባክኑሰዎችየተገኙእንደሆነ፤አእምሮዋቸው እን
ደጐደለሰዎችይቈጠራሉ፡
፡
ቊ 340፡
፡ድውዮች፡
፡
ድዳ፤ደን
ቆሮ፤ዕውር፤የሆኑናነ
ዋሪበሆነደዌምክንያት፤ራሳቸውንችለው ለመተዳደርወይም ን
ብረታቸውንለማስተዳደር
ችሎታለሌላቸው ሰዎች፤ስለአእምሮጐደሎዎችየተነገሩትንእርዳታዎችለመጠየቅይችላሉ፡
፡
ክፍል1፡
፡
ችሎታስላልተከለከሉትየአእምሮጐደሎዎችናድውዮች፡
፡
ቊ 341፡
፡በግልጽስለታወቀየአእምሮጒድለት፤(
1)የተዘጋበትዕብድ፡
፡
ዕብደቱበግልጽእንደታወቀሆኖሕግየሚቈጥረው ይህየተባለው ሰው በሆስፒታልውስጥ ወይም በአን
ድየዕብዶች
መኖሪያቦታውስጥ ወይም በአእምሮሁኔ
ታምክንያትበአን
ድየጤ ናጥበቃቤትውስጥ ተዘግቶበት፤በዚህበተዘጋበት
ቦታእስከሚቈይበትጊዜነ ው፡
፡
ቊ 342፡
፡(2)ስለገጠርየቀበሌግዛቶች፡
፡
እንዲሁም ከሁለትሺህየማያንሱነዋሪዎችበሚገኙባቸው የቀበሌግዛቶችውስጥ አንድሰው በቤተዘመድወይም
አብሮዋቸው በሚኖርሰዎችበኩል፤በአእምሮው ሁኔታምክንያትየግድየሚያስፈልግተጠባባቂነትየሚደረግለትሆኖ
ሲገኝናከእርሱጋራየሚኖሩትሰዎችበተባለው ሁኔታው ምክንያትለመዛወሩፈቃድወሰንሰጥተውትሲገኙይህሰው
ዕብደቱበግልጽእንደታወቀሆኖየሚቈጠርነ ው፡
፡
ቊ 343፡
፡በግልጽየታወቀዕብድስለሚሠራቸው ሥራዎች፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ዕብደቱግልጽበሆነ
በትጊዜናቦታላይየሠራቸውንሥራዎችእርሱወይም ወኪሎቹወይም ወራሾቹሊቃወሟቸው
ይችላሉ፡
፡
(2)እን
ደዚሁም አን
ድሰው ራሱንችሎ ለመተዳደርወይም ን
ብረቶቹንለማስተዳደርችሎታየሚያሳጣው ድውይነ
ቱግልጽ
በሆነጊዜስለሠራቸው ሥራዎችከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተጻፈው ደንብተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 344፡
፡(2)በሥራላይስለማዋል፡
፡
(
1)ተቃራኒየሚሆንአስረጂ ከሌለበቀርየነ
ዚህሰዎችሥራናፈቃድየውለታንፈራሽነ
ትየሚያስከትልጒድለትያለበት
ነ
ው ተብሎ የሚገመትነው፡፡
(2)በስሕተትመገኘትምክን
ያትየሥራዎችን
ናየውሎችንመፍረስየ
ሚመለከቱትየዚህሕግደን
ቦችበዚህአስተያየትላይ
ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡ ፡
ቊ 345፡
፡ስለሚመጣው ኀላፊነ
ት፡፡(
1)የሥረነ
ገሩደን
ቦች፡
፡
ዕብድየሆነሰው ከእርሱጋራየተደረጉትውሎችበመፍረሳቸው ምክን
ያት፤በቅንልቡናበተዋዋዮችሦስተኛወገኖችላይ
ለሚደርሰው ጉዳትኀላፊይሆናል፡፡
ቊ 346፡
፡(2)ስለማስረጃ፡
፡
(
1)ተቃራኒየሚሆንማስረጃከሌለበቀርየሦስተኛወገኖችቅንልቡናአለበመባልይገመታል፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ሦስተኛወገኖችማናቸውንም ተቃራኒማስረጃቢያቀርቡም እን
ኳዕብድየሆነ ው ሰው ባለበትአን
ድቀበሌ
ውስጥ፤ወይም በዚሁቀበሌአዋሳኝውስጥ የሚኖሩለመሆናቸው የተገለጸእን ደሆነ
፤በዚህአን ቀጽበቊጥር342
የተመለከተው ነገርሲያጋጥም፤በክፉልቡናያደረጉትለመሆናቸው በቂማስረጃነው፡፡
ቊ 347፡
፡ዕብደቱበግልጽስላልታወቀሰው፡
፡
(
1)የዕብደቱሁኔ
ታ፤በግልጽያልታወቀሰው የፈጸማቸው የሕግሥራዎችውሎችበዚሁሰው የአእምሮጒድለትምክን
ያት
ሊሻሩአይችሉም፡፡
(2)ዕብድየሆነው ሰው፤እነ
ዚህንውሎችበፈጸመበትጊዜጒድለትየሌለበትንፈቃድለመስጠትበማይችልበትሁኔ
ታ
እንደነበረለማስረዳትከቻለውሎቹንለማስፈረስይቻላል፡
፡
ቊ 348፡
፡ስለወራሾችናስለባለገን
ዘቦች፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
ዕብደቱበግልጽያልታወቀው ሰው ወራሾችወይም ባለገን
ዘቦች፤ይህሰው ለፈጸመው ውልጒድለትየሌለበትፈቃድቃል
አልሰጠበትምና፤ውሉሊፈርስይገባዋልሲሉዕብደቱንምክን ያትበማድረግ፤የውሉንመፍረስለመጠየቅአይችሉም፡፡
ቊ 349፡
፡(2)ልዩነ
ት፡፡
(1)ስለሆነ
ም፤የዚህየውልአድራጊው የአእምሮጒድለትከተደረገው የውልቃልየተነ
ሣየሚታወቅእን
ደሆነከዚህበላይ
ባለው ቊጥርየተነገረው ደን
ብተፈጻሚ አይሆን
ም፡፡
(2)እን
ዲሁም ውልአድራጊው ውልእን ዳይፈጽም የክልከላጥያቆቀርባበትእንደሆነጥያቄው የቀረበው፤የተባለው ውል
ከተደረገበኋላቢሆንም እን
ኳ፤ዳኞቹስለክልከላው በቀረበው ጥያቄላይውሳኔለመስጠትከመቻላቸው በፊትውል
እንዳያደርግይከልከልተብሎ ጥያቄየቀረበበትሰው ቀድሞ ካልሞተበቀርየተባለው ደን
ብተፈጻሚ አይሆን ም፡፡
ቊ 350፡
፡ከውልውጭ ስለሆነኀላፊነ
ት፡፡
(
1)ዕብደቱበግልጽለታወቀው ሰው ያለበትከውልውጭ የሆነኀላፊነ
ትለጤ ናማ ሰው እን
ዳለው ኀላፊነ
ትነው፡
፡
(
2)እንዲሁም ይህዕብድያለአግባብካገኘው ብልጽግናየተነ
ሣላሉትግዴታዎችጤናማ ለሆነሰው ያሉበትግዴታዎች
ይኖሩበታል፡
፡
ክፍል2፡
፡
በፍርድስለሚደረግክልከላ፡
፡
ቊ 351፡
፡ስለክልከላየሚሰጠው ፍርድ፡
፡
(1)መከልከሉለጤናውናለጥቅሙ የሚያስፈልግሆኖሲገኝዕብድሰው እን
ዲከለከል(
እንዲጠበቅ)ዳኞችፍርድ
ለመስጠትይችላሉ፡፡
(
2)እን
ደዚሁም፤ስለዕብዱ ሰው ወራሾችጥቅም ዳኞችየዕብዱንመከልከልለመፍረድይችላሉ፡
፡
(
3)እን
ደዚሁም ደግሞ፤በዚሁአን
ቀጽበቊጥር3፵በተመለከቱትሰዎችም ላይየመከልከልፍርድሊሰጥ ይቻላል፡
፡
ቊ 352፡
፡ግልጽየሆነየዕብድነ
ትንስለማስታወቅ፡
፡
(1)ዳኞቹስለአን
ዳንድሰው መከልከልፍርዳቸውንሲሰጡ፤በሚሰጡትውሳኔውስጥ ጊዜውንበመወሰንየተባለው ሰው
ዕብደትየጀመረው ከእን
ደዚህያለው ጊዜጀምሮነው ሲሉለማስታወቅይችላሉ፡
፡
(
2)ከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተመለከተው ውሳኔስለክልከላው ከተሰጠው ፍርድበኋላሊፈጸም ይችላል፡
፡
(3)በተሰጠው ውሳኔውስጥ የተቈረጠው ቀንስለክልከላው ከቀረበው ጥያቄበፊትከሁለትዓመትየበለጠ ጊዜሊኖረው
አይችልም፡ ፡
ቊ 353፡
፡ለክልከላው ስለሚቀርብጥያቄ፡
፡
(
1)ስለክልከላው ውሳኔእን
ዲሰጥ፤ዕብድየሆነው ወይም ድውዩእርሱራሱ፤ወይም ከባልናሚስትአን
ዱ ወይም ከሥጋ
ወይም ከጋብቻዘመዶችአንዱ ወይም ዐቃቤሕጉሊጠይቅይችላል፡፡
(
2)የክልከላው ፍርድየሚከለክለው ሰው አካለመጠንከማድረሱበፊትሊሰጥ ይቻላል፡
፡
(
3)ስለሆነ
ም እን
ዲከለከልጥያቄየቀረበበትሰው ከሞተበኋላየክልከላፍርድአይሰጥም፡
፡
ቊ 354፡
፡ስለክልከላው አደራረግሥነሥርዐት፡
፡
(1)ዳኞቹየአን
ዱንሰው መከልከልከመፍረዳቸው በፊት፤ይህንክልከላለማድረግየግድአስፈላጊመሆኑንመረዳት
አለባቸው፡፡
(
2)እን
ዲከለከልጥያቄየቀረበበትንሰው እነ
ርሱራሳቸው ሳያዩትእን
ዲከለከልአስቀድመው ለመፍረድአይችሉም፡
፡
(
3)ይከልከልየሚባለው ሰው እርሱራሱለመቅረብየማይቻለው እን
ደሆነ፤ዳኞቹከነ
ርሱመካከልአን
ዱንበመላክ፤
ወይም አን
ዱንልዩዕውቀትያለውንሰው በመላክነ ገሩንይመራመራሉ፡፡
ቊ 355፡
፡አቤቱታ፡
፡
አእምሮው ጐደሎ ወይም ድውይየሆነ
ው ሰው እርሱራሱ፤ከባልናሚስትደኅነ
ኛው፤ከሥጋወይም ከጋብቻዘመዶቹ
አንዱ፤ወይም ዐቃቤሕግ፤ዳኞቹስለክልከላበሰጡትፍርድላይአቤቱታለማቅረብይችላሉ፡፡
ቊ 356፡
፡በፍርድየተከለከሉሰዎችመዝገብ፡
፡
(
1)በፍርድቤቱሥልጣንውስጥ ሆነው የክልከላፍርድየተፈረደባቸውንሰዎችሁሉየስም ዝርዝርየያዘልዩየሆነ
መዝገብ፤በያን
ዳንዱ ጠቅላይግዛትየፍርድቤትመዝገብቤትመኖርአለበት፡ ፡
(2)መዝገቡም ሰዎቹየሚለዩባቸውንማስታወቂያዎችናክልከላውንስለሚመለከትጒዳይየተሰጠውንፍርድወይም
የተሰጡትንፍርዶችየሚገልጹማስታወቂያዎችብቻይጻፉበታል፡ ፡
ቊ 357፡
፡ፍርዱንስለማስታወቅ፡
፡
(1)የተከለከለው ሰው በሚኖርበትጠቅላይግዛትቦታወይም በሚኖርባቸው ጠቅላይግዛቶች፤ወይም ተቀማጭ ሆኖ
እንዲኖርበትበተጠራበትስፍራለሚገኘው ፍርድቤትመዝገብቤት፤አሳሳቢበመሆንየሚሰጠውንፍርድየሚያስታውቅ፤
የተከለከለው ሰው አሳዳሪነው፡፡
(2)ደግሞ የክልከላውንውጤ ቶችስለመለዋወጥ የሚሰጠውንማናቸውን
ም ፍርድከዚህበላይእን
ደተነ
ገረው
የሚያስታውቅአሳዳሪው ነው፡፡
ቊ 358፡
፡ለተከለከለው ሰው ስለሚደረገው ጥበቃ፡
፡
ከዚህቀጥለው ያሉትድን
ጋጌዎችእንደተጠበቁሆነው፤ለተከለከለው ሰው የሚደረገው ጥበቃአካለመጠንስላላደረሰው
ልጅሰውነትናን
ብረቶችአጠባበቅበተሰጠው ደን
ብዐይነትነው፡፡
ቊ 359፡
፡ስለአሳዳሪናስለሞግዚት፡
፡
(
1)ለተከለከለው ሰው አሳዳሪናሞግዚትየሚሆኑትንበማናቸውም ሁኔ
ታቢሆንየሚሾሟቸው ዳኞችናቸው፡
፡
(2)ከባልወይም ከሚስትወደላይከሚቈጠሩወላጆቹወይም ከተወላጆቹልጆችበቀርማን ኛውም ቢሆንየዕብዱንሰው
የአሳዳሪነትንወይም የሞግዚትነ
ትንሥራከአምስትዓመትየበለጠ ይዞለመኖርአይገደድም፡
፡
ቊ 360፡
፡ስለቤተዘመድምክርጉባኤ፡
፡(1)ስለአቋቋሙ ፡
፡
(
1)አካለመጠንያላደረሰውንልጅየቤተዘመድንምክርጉባኤስለሚመለከትጒዳይ፤በዚህአን
ቀጽየተሰጡት
ድንጋጌዎችስለተከለከለው ሰው ተፈጻሚዎችአይሆኑም፡
፡
(
2)በተከለከለው ሰው ምክርጉባኤየሚገኙትወደላይየሚቈጠሩወላጆቹአካለመጠንያደረሱወን
ድሞቹናእኅቶቹ፤ባል
ወይም ሚስትናአካለመጠንያደረሱትተወላጆቹናቸው፡፡
(3)በዚህአኳኋንየተቋቋመው የቤተዘመድምክርጉባኤአራትአባሎችያልተገኙበትእንደሆነ፤ዳኞቹለዚህ
ለተከለከለው ሰው ዕድልአሳቢከሆኑትከዘመዶቹወይም ዘመዶቹካልሆኑትሰዎችጠርተው የጐደለውንየአባሎቹን
ቊጥርይሞላሉ፡ ፡
ቊ 361፡
፡(2)የስብሰባው ቦታ፡
፡
(
1)የቤተዘመድምክርጉባኤመሰብሰቢያ፤ዳኞቹበወሰኑትቦታላይነ
ው፡፡
(2)እን
ደዚህያለው ቦታየሌለሲሆንቤተዘመድለምክርየሚሰበሰብበት፤የተከለከለው ሰው የክልከላው ፍርድ
በተሰጠበትቀንበሚገኝበትሕጋዊመኖሪያቦታው ላይነ
ው፡፡
ቊ 362፡
፡የተከለከለው ሰው መኖሪያቦታ፡
፡
(1)የተከለከለው ሰው አሳዳሪ፤ይህየተከለከለሰው፤ችሎታየሌለው ለመሆኑበሕግመሠረትማስታወቂያበወጣበት
ቦታተቀማጭ ሆኖእን ዲኖርመጠባበቅአለበት፡ ፡
(
2)የተከለከለው ሰው መኖሪያቦታውንየለወጠ እን
ደሆነ
፤አሳዳሪው፤እን
ዲደረግየሚጠይቀው ማስታወቂያበአዲሱ
መኖሪያቦታው እንዲነገርያደርጋል፡
፡
ቊ 363፡
፡ስለተከለከለው ሰው ገቢገን
ዘብ፡
፡
(
1)የተከለከለው ሰው ገቢገን
ዘብ፤የአሳዳሪው ሀብትአይሆን
ም፡፡
(
2)የተከለከለው ሰው መኖሪያቦታውንየለወጠ እን
ደሆነ
፤አሳዳሪው፤እን
ዲደረግየሚጠይቀው ማስታወቂያበአዲሱ
መኖሪያቦታው እንዲነገርያደርጋል፡
፡
ቊ 364፡
፡አሳዳሪው ባደረጋቸው ውሳኔ
ዎችላይአቤቱታስለማቅረብ፡
፡
በማናቸውም ሁኔ
ታየተከለከለው ሰው አሳዳሪባደረጋቸው ውሳኔዎችላይማናቸውም የቤተዘመድምክርጉባኤአባል
ለቤተዘመድምክርጉባኤአቤቱታሊያቀርብላቸው ይችላል፡ ፡
ቊ 365፡
፡የተከለከለው ሰው አባትወይም እናት፡
፡
አካለመጠንያላደረሰው ልጅሞግዚት፤አባቱወይም እናቱሲሆኑስለእነ
ሱልዩአስተያየትየሚሰጡትድን
ጋጌዎች
ለተከለከለው ሰው ሞግዚትተፈጻሚዎችአይሆኑም፡
፡
ቊ 366፡
፡የኪራይውል፡
፡
ሞግዚትያደረጋቸው የኪራይውሎች፤በቤተዘመድምክርጉባኤፈቃድካልተደረጉበቀር፤የተከለከለው ሰው የችሎታ
ማጣቱሁኔታከቀረበኋላየሚያስገድዱትእስከ3ዓመትብቻነው፡
፡
ቊ 367፡
፡ስጦታዎች፡
፡
(
1)የተከለከለው ሰው ሞግዚት፤በዚህበተከለከለው ሰው ስም፤ለተከለከለው ሰው ተወላጆችልጆችስጦታለማድረግ
ይችላል፡፡
(
2)እነ
ዚህስጦታዎችበተከለከለው ሰው ቤተዘመድምክርጉባኤየተፈቀዱ ካልሆኑበቀርፈራሾችናቸው፡
፡
ቊ 368፡
፡ኑዛዜ፡
፡
(
1)የተከለከለሰው ክልከላው በፍርድከተነ
ገረበኋላኑዛዜለማድረግአይችልም፡
፡
(
2)ከተከለከለበትቀንበፊትየተናዘዘው ኑዛዜይጸናል፡
፡
(
3)ነ
ገርግንየኑዛዜው ድን
ጋጌዎችለርትዕነ
ገርተቃራኒመስለው ለዳኞቹየታዩዋቸው እን
ደሆነ
ናየናዘዘውም የጤ ናው
ሁኔ
ታያስደረገው መስሎ የታያቸው እን
ደሆነዳኞቹኑዛዜውንበሙ ሉወይም በከፊልፈራሽሊያደርጉትይችላሉ፡
፡
ቊ 369፡
፡ጋብቻ፡
፡
(
1)በፍርድየተከለከለሰው ዳኞችካልፈቀዱለትበቀርየጋብቻውልመዋዋልአይችልም፡
፡
(
2)ስለዚህጒዳይየሚቀርበውንጥያቄየተከለከለው ሰው ራሱወይም አሳዳሪው ሊያደርግይችላል፡
፡
(3)ማን
ኛውም ባለጥቅም ሁሉየተከለከለው ሰው ከዳኞችሳያስፈቅድያደረገው የጋብቻውልእን
ዲፈርስጥያቄ
ለማቅረብይችላል፡፡
ቊ 370፡
፡ስለፍችናልጅንስለመካድ፡
፡
(1)ፍቺወይም ከሕግውጭ የሚደረገው የገብረሥጋግን ኙነ
ትእንዲቀርጥያቄለማቅረብ፤የተከለከለው ሰው ፈቃድ
የግድአስፈላጊእን ደሆነያሳዳሪውም ፈቃድየግድአስፈላጊነ
ው፡፡
(
2)የተከለከለሰው ልጅንየሚክድበትሁኔ
ታበዚህሕግስለሥጋዝምድናናስለጋብቻዝምድናበተነ
ገረው አን
ቀጽ
ውስጥ ተገልጾተመልክቷል፡፡
ቊ 371፡
፡የክልከላንውጤቶችስለማጥበብ(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ዳኞችየክልከላንፍርድሲሰጡ፤ወይም ይህንውሳኔከሰጡ በኋላየክልከላውንውጤ ቶችለማጥበብይችላሉ፡
፡
(
2)ለተከለከለው ሰው እርሱራሱአን
ዳንዶቹንውሎችእን
ዲያደርግሊፈቅዱለትይችላሉ፡
፡
(3)እን
ደዚሁም ከተከለከለው ሰው ጋራአን
ድነትካልሆነበቀርአን
ዳንዶችንውሎችሞግዚቱለብቻው ለመፈጸም
አይችልም ሲሉዳኞቹለመከልከልይችላሉ፡ ፡
ቊ 372፡
፡(2)የማጥበቡውጤቶች፡
፡
(1)ከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርመሠረትለተከለከለው ሰው ሞግዚትየተደረገው የሥልጣንማጥበብከሞግዚቱጋራ
በቅንልቡናለተዋዋሉለሦስተኛወገኖችመቃወሚያለመሆንአይችልም፡ ፡
(
2)ተቃራኒየሚሆንአስረጂ ካልተገኘበቀርሦስተኛወገኖችበቅንልቡናእን
ደተዋዋሉይገመታል፡
፡
ቊ 373፡
፡የተከለከለው ሰው ስላደረጋቸው ውሎችፈራሽነ
ት፡፡
(
1)የተከለከለው ሰው የፈጸማቸውን
ናከሥልጣኑበላይየሆኑትንሥራዎችአካለመጠንያላደረሰው ልጅያደረጋቸውን
ሥራዎችለመቃወም በሚቻልበትአኳኋንለመቃወም ይቻላል፡፡
(
2)አእምሮው የጐደለሰው አእምሮው መለስባለለትጊዜየፈጸማቸው ውሎችናቸው፡
፡በማለት፤ዳኞቹየእነ
ዚህን
ውሎችውጤትለማጽደቅአይችሉም፡ ፡
ቊ 374፡
፡የተከለከለው ሰው ሞግዚትስላለበትኀላፊነ
ት(1)መሠረቱ፡
፡
የተከለከለው ሰው፤ችሎታየሌለው መሆኑንከማያውቅቅንልቡናካለው ሰው ጋራውልያደረገእን ደሆነውሉበመፍረሱ
ምክንያትበዚህበቅንልቡናበተዋዋለው ሰው ላይስለሚደርሰው ጉዳትየተከለከለው ሰው አሳዳሪበኀላፊነ
ትይጠየቃል፡፡
ቊ 375፡
፡(2)ቅንልቡና፡
፡
ከተከለከለው ሰው ጋራያደረገው ውልበሕጉመሠረትክልከላው በተገለጸበትጠቅላይግዛትውስጥ የሆነእን
ደሆነውሉን
የሚፈርመው ሰው በማናቸውም አኳኋንበቅንልቡናእን
ዳደረገው አይቈጠርም፡፡
ቊ 376፡
፡ስለመዝገብቤትሹም ኀላፊነ
ት፡፡
(
1)የፍርድቤቱየመዝገብቤትሹም ስለክልከላየተሰጠውንየፍርድማስታወቂያከተቀበለበኋላየተከለከለውንሰው
ስም በተለይስለዚሁጒዳይበተዘጋጀው መዝገብውስጥ ሳያገባየቀረእን
ደሆነየዚህኀላፊነ
ትየተከለከለው ሰው አሳዳሪ
መሆኑቀርቶየመዝገብቤቱሹም ይሆናል፡ ፡
(
2)ከተከለከለው ሰው ጋራየተዋዋለውንሦስተኛወገንመዝገብንእን
ዳያይየከለከለእን
ደሆነ
ም እን
ደዚሁኀላፊይሆናል፡
፡
ቊ 377፡
፡ስለክልከላው መቅረት(
መነሣት)
፡፡(
1)ስለሚቀርበው ጥያቄ
(
1)ስለክልከላየተሰጠው ፍርድሲሻርየችሎታማጣትፍጻሜ ይሆናል፡
፡
(2)አእምሮው ከጐደለው ሰው በቀርስለክልከላው ፍርድእን
ዲሰጥ ለመጠየቅየሚችሉሰዎችበማናቸውም ጊዜ
የክልከላው ውሳኔእንዲቀርለዳኞችጥያቄለማቅረብይችላሉ፡ ፡
(
3)እን
ደዚሁም የተከለከለው ሰው አሳዳሪወይም ሞግዚትየክልከላው ውሳኔእን
ዲቀርለመጠየቅይችላሉ፡
፡
ቊ 378፡
፡(2)ውሳኔ
፡፡
ክልከላው እን
ዲወሰንያስደረጉትምክንያቶችበቀሩጊዜናየተከለከለውም ሰው ን
ብረቱንለመምራትናለማስተዳደር
የሚችልየሆነእንደሆነዳኞችየክልከላውንውሳኔማስቀረትማን ሣትአለባቸው፡፡
ቊ 379፡
፡(3)ውጤቶች፡
፡
የክልከላው ውሳኔመቅረትአካለመጠንያላደረሰው ልጅከሞግዚትአስተዳደርመውጣትያለው ውጤትይኖረዋል፡
፡
ምዕራፍ4፡
፡
በሕግስለተከለከሉሰዎች፡
፡
ቊ 380፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(
1)በሕግየተከለከለሰው ማለትአን
ድየተቀጣ ሰው በመቀጣቱምክን
ያትን
ብረቶቹንእን
ዳያስተዳድርሕግየከለከለው
ነ
ው፡፡
(
2)አን
ድሰው በሕግእን
ደተከለከለሆኖየሚቈጠርባቸው ሁኔ
ታዎችበወን
ጀለኛመቅጫ ሕግተወስነ
ዋል፡
፡
ቊ 381፡
፡በሕግስለሚወሰነ
ው ክልከላአስተዳደር፡
፡
ከዚህቀጥለው ባሉትድንጋጌዎችከተወሰኑትመለያየቶችበቀርበሕግየሚደረገው የክልከላአስተዳደርበፍርድ
ከሚሰጠው የክልከላአስተዳደርጋራአን
ድዐይነትነ
ው፡ ፡
ቊ 382፡
፡አሳዳሪስላለመኖሩ፡
፡
በሕግለተከለከለው ሰው አሳዳሪየለውም፡
፡
ቊ 383፡
፡ስለሞግዚት፡
፡(1)ስለመመረጡ፡
፡
(
1)በሕግየተከለከለው ሰው የን
ብረቶቹአስተዳደርዳኞችለመረጡትሞግዚትይሰጣል፡
፡
(2)ዳኞችየመረጡትሞግዚትወይም ከባልናሚስትአን
ዱ ወይም ከተከለከለው ሰው ዘመዶችአን
ዱ ወይም ዐቃቤሕግ
በሚያቀርቡትጥያቄመሠረትበሞግዚቱምትክሌላሞግዚትሊደረግይቻላል፡ ፡
ቊ 384፡
፡ሥራዎቹንመቀበልበፈቃድስለመሆኑ፡
፡
(
1)በሕግየተከለከለውንሰው የሞግዚትነ
ትሥራዎችመቀበልየፈቃድነ
ው፡፡
(
2)እነ
ዚህንሥራዎችፈቅዶየተቀበለው ሰው፤ዳኞቹበሚያመዛዝኑትትክክለኛምክን
ያትካልሆነበቀር፤በእርሱምትክ
ሌላሞግዚትእንዲተካለትለመጠየቅአይችልም፡፡
(3)ሥራዎቹንአምስትዓመትወይም ከዚህየበለጠ አካሂዶእን
ደሆነሞግዚቱየሚያቀርበውንጥያቄመቀበል
ያስፈልጋል፡
፡
ቊ 385፡
፡የቤተዘመድምክርጉባኤ፡
፡
በፍርድክልከላበተደረገጊዜለቤተዘመድምክርጉባኤየተሰጠው ሥልጣንበሕግሲደረግዳኞችይሠሩበታል፡
፡
ቊ 386፡
፡በቤተዘመድሕግረገድስላሉትሥራዎች፡
፡
(
1)በሕግክልከላየተከለከለው ሰው ጋብቻንለማድረግ፤ወይም አን
ድዲቃላልጅንየኔነ
ው ሲልለማወቅይችላል፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም ፍቺንለመጠየቅወይም ልጅንለመካድበሚመለከትጒዳይ፤ክስንለማቅረብይችላል፡
፡
(
3)ሞግዚቱበሕግበተከለከለው ሰው ስም እነ
ዚህንሥራዎችለመፈጸም አይችልም፡
፡
ቊ 387፡
፡የተከለከለው ሰው ሥራዎችፈራሾችስለመሆናቸው፡
፡
(
1)በሕግየተከለከለው ሰው ያደረጋቸው ሥራዎችውሎችከሥልጣኑበላይየሆኑእን
ደሆነ
፤ፈራሾችናቸው፡
፡
(2)እነ
ዚህሥራዎችእን ዲፈርሱሥራው ከሕግውጭ በሆነጊዜበሚደረገው አኳኋንበሕግየተከለከለው ሰው፤ከእርሱ
ጋራየተዋዋለው ወይም ዐቃቤሕግለመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 388፡
፡ስለክልከላው ፍጻሜ፡
፡
በሕግየተከለከለው ሰው ችሎታማጣትንያስከተለበትንቅጣትበፈጸመ ጊዜበሕግየተወሰነ
በትክልከላቀሪይሆን
ለታል፡
፡
ምዕራፍ5፡
፡
ስለውጭ አገርሰዎች፡
፡
ቊ 389፡
፡እን
ደኢትዮጵያዊሆኖስለመቈጠር፡
፡
(
1)በፍትሐብሔርመብቶችየመሥራትን
ናየመጠቀም ችሎታንበሚመለከትረገድየውጭ አገርዜጋእን
ደኢትዮጵያዊ
ሆኖይቈጠራል፡፡
(2)እን
ደፍትሐብሔርመብቶችየሚቈጠሩትም ከመን
ግሥቱወይም ከአገሩየአስተዳደርሥራጋራተካፋይመሆን
ን
የማይመለከቱማናቸውም መብቶችናቸው፡
፡
(
3)የውጭ አገርሰው በኢትዮጵያሥራእን
ዲሠራፈቃድመስጠትሕጎችወይም ደን
ቦችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 390፡
፡የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችባለሀብትነ
ትንስለሚመለከቱየተጠበቁሁኔ
ታዎች (
1)መሠረቱ፡
፡
ማንኛውም የውጭ አገርሰው ከን
ጉሠነ
ገሥቱበሚሰጥ ትእዛዝመሠረትካልሆነበቀርበኢትዮጵያየማይን
ቀሳቀስን
ብረት
ባለሀብትሊሆንአይችልም፡፡
ቊ 391፡
፡(2)እን
ዲሸጥ ስለማስገደድ፡
፡
ማንኛውም የውጭ አገርዜጋበቊጥር3፺በተመለከተው፤ከን ጉሠነገሥቱበሚሰጥ ትእዛዝውጭ በሆነአኳኋንበቅን
ልቡናየማይንቀሳቀስንብረትባለሀብትሆኖየተገኘእን ደሆነአግባብያላቸው ባለሥልጣኖችበ6ወርጊዜውስጥ ርስቱን
ለኢትዮጵያዊእንዲያስተላልፍሊያስገድዱ ይችላሉ፡
፡
ቊ 392፡
፡(3)ቅጣት፡
፡
(1)ከዚህበላይበተወሰነ
ው 6ወርጊዜውስጥ የውጭ አገሩዜጋየማይንቀሳቀሰውንን
ብረትለአን
ድኢትዮጵያዊ
ሳያስተላልፍየቀረእን
ደሆነንብረቱበመን
ግሥትባለሥልጣኖችጠያቂነ ትተይዞይሸጣል፡፡
(
2)ስለማይንቀሳቀሰው ንብረትመሸጫ ለተደረገው ወጪ ናደን
ብንበመተላለፍለተደረገው ሥራመቀጫ የሚሆንከመቶ
ሓያተቀንሶየማይንቀሳቀሰው ንብረትየሽያጭ ዋጋለውጭ አገሩሰው ይመለስለታል፡
፡
(3)የውጭ አገሩሰው የማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትባለሀብትነ
ትያገኘው በወራሽነ
ትምክን
ያትበሆነጊዜተቀናሹበመቶ
ዐሥርብቻነ ው፡፡
ቊ 393፡
፡ከባለሀብትነ
ትጋራተመሳሳይየሆኑመብቶች፡
፡
አንድየውጭ አገርሰው በኢትዮጵያየሚገኝአንድየማይንቀሳቀስንብረትከኀምሳዓመትለበለጠ ጊዜወይም አን
ድ
የተወሰነሰው በዕድሜ እሰከሚቈይበትዘመንድረስበዚህበማይን ቀሳቀስሀብትላይየመገልገልወይም የመጠቀም
መብትየ ሚያገኝባቸው ውሎችሁሉየማይን ቀሳቀስንብረትንባለሀብትነ
ትእንደሚያስተላልፉወሎችይቈጠራሉ፡፡

አን
ቀጽሦስት፡
፡
በሕግየሰው መብትስለተሰጣቸው ማኅበሮችናለልዩአገልግሎትስለተመደቡን
ብረቶች፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለአስተዳደርክፍልድርጅቶችናስለቤተክርስቲያን
፡፡
ቊ 394፡
፡መን
ግሥት፡
፡

(
1)መን
ግሥትበሕግበኩልእን
ደአን
ድሰው የ
ሚቈጠርነ
ው፡፡
(
2)እንዲህእንደመሆኑመን ግሥቱበመሥሪያቤቶቹአማካይነ
ትከተፈጥሮው ጋራየሚስማሙ ትንመብቶችሁሉ
ሊያገኝናሊሠራባቸው ይችላል፡
፡

ቊ 395፡
፡የመን
ግሥቱግዛትክፍሎች፡
፡

(1)ጠቅላይግዛቶች፤አውራጃዎች፤ወረዳዎች፤ምክትልወረዳዎችየከተማናየገጠርቀበሌዎችእን
ዲሁበሕግግዴታ
ያለባቸውናመብትያላቸው ናቸው፡
፡
(
2)እን
ዲህእን ደመሆናቸው በመሥሪያቤቶቻቸው አማካይነ
ትበአስተዳደርሕጎችየተፈቀዱትንመብቶችሁሉሊያገኙና
ሊሠሩባቸው ይችላሉ፡
፡

ቊ 396፡
፡ሚኒስቴሮች፡
፡

(
1)የኢትዮጵያን
ጉሠነ
ገሥትመን
ግሥትሚኒስቴሮችበሕግግዴታያለባቸውናመብትያላቸው ናቸው፡
፡
(
2)እን
ዲህእን ደመሆናቸው በመሥሪያቤቶቻቸው አማካይነ
ትበአስተዳደርሕጎችየተፈቀዱትንመብቶችሁሉሊያገኙና
ሊሠሩባቸው ይችላሉ፡
፡
ቊ 397፡
፡የሕዝብአስተዳደርክፍሎችናመሥሪያቤቶች፡
፡

እን
ዲሁም ማንኛዎቹም የሕዝብአስተዳደርክፍሎችወይም የሕዝብመሥሪያቤቶችወይም ድርጅቶችበአስተዳደር
ወይም በሕግየሰውነ
ትመብትበተለይየተሰጣቸው ሁሉበሕግግዴታያለባቸውናመብትያላቸው ናቸው፡፡

ቊ 398፡
፡የኢትዮጵያኦርቶዶክሳዊትቤተክርስቲያን
፡፡

(
1)የኢትዮጵያኦርቶዶክሳዊትቤተክርስቲያንበሕግበኩልእን
ደአን
ድሰው የምትቈጠርናት፡
፡
(2)እን
ዲህእንደመሆኗበመሥሪያቤቶቿአማካይነ
ትበአስተዳደርሕጎችየተፈቀዱትንመብቶችሁሉልታገኝና
ልትሠራባቸው ትችላለች፡
፡

ቊ 399፡
፡የጳጳስሀገረስብከትአድባራትናገዳማት፡
፡
በአስተዳደርሕጎችሁኔ ታዎችናወሰኖችበተሰጡ ውሳኔ
ዎችመሠረትየኦርቶዶክሳዊትተዋሕዶቤተክርስቲያንክፍልየሆኑ
የጳጳስሀገረስብከት፤አድባራትናገዳማትበሕግበኩልግዴታያለባቸውናመብትያላቸው ናቸው፡
፡
ቊ 400፡
፡የሥራውናየመሥሪያቤቶቹተግባርሥልጣንየሚደርስበት፡
፡
(1)የአስተዳደርሕጎች፤ከዚህበፊትባሉትቊጥሮችየተመለከቱትንየሰውነ
ትመብትየተሰጧቸውንድርጅቶችየያን
ዳንዱ
ተግባርሥልጣንየሚደርስበትን ፤እንዲሁም ከነ
ዚሁድርጅቶችእን
ደራሴለመሆንየተመረጡትንመሥሪያቤቶች
ይወስናሉ፡ ፡
(2)ሕጎቹም አን
ዳንድሥራዎችንለማስፈጸም እነ
ዚህም መሥሪያቤቶች፤የሁኔ
ታዎችንወይም የተወሰኑትንፎርሞች
አፈጻጸም ለማስገደድይችላሉ፡
፡
ቊ 401፡
፡ሕጋዊትእዛዞችንስላለመፈጸም፡
፡
(1)በሕግየታወቀላቸው የተግባርሥልጣንከሚዘረጋበትውጭ ወይም በሕጉየተገደዱትንሁኔ
ታዎችወይም ፎርም
ባለመፈጸም በዚህምዕራፍየተመለከቱትየሰውነትመብትየተሰጣቸው ድርጅቶችየሚፈጽሟቸው ሥራዎችፈራሾች
ናቸው፡፡
(
2)እንደዚሁሕጉበነ
ዚህምክን
ያቶችሥራዎቹፈራሾችናቸው ብሎ በግልጽባይናገርም ከዚህበላይእን
ደተነ
ገረው
ይሆናል፡፡

ቊ 402፡
፡ፈራሽነ
ት፡፡
(
1)ከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከተውንፈራሽነ
ትማን
ኛውም ባለጒዳይሁሉሊጠይቀው ይችላል፡
፡
(
2)ሥራው ከተፈጸመበትጊዜጀምሮዐሥርዓመትያለፈእን
ደሆነ
፤ፈራሽነ
ቱሊጠየቅአይችልም፡
፡
ቊ 403፡
፡ከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ
ት፡፡
(1)በዚህምዕራፍየተጠቀሱትድርጅቶችበዚህሕግከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ ትናያላገባብስለመበልጸግ
በተነገረው አን
ቀጽበተወሰኑትሕጋውያንደን
ቦችመሠረት፤በመሥሪያቤቶቻቸው ወይም በሠራተኞቻቸው ጥፋትወይም
ተግባር፤በሌላው ሰው ላይለሚደርሰው ጉዳትአላፊዎችናቸው፡
፡
(
2)እን
ደዚሁድርጅቶቹበተባለው አን
ቀጽሕጋውያንደን
ቦችመሠረትያላግባብያገኙትንብልጽግናመመለስአለባቸው፡
፡
ምዕራፍ2፡
፡
ስለማኀበሮች፡
፡
ቊ 404፡
፡ትርጓሜ፡
፡
ማኀበርማለትትርፎችንለማግኘትወይም ለመከፋፈልሳይሆን
፤አን
ድውጤ ትለማግኘትበሁለትወይም በብዙሰዎች
መካከልየሚቋቋም ስብሰባነ
ው፡፡
ቊ 405፡
፡የን
ግድማኀበሮች፡
፡
(
1)ትርፎችንለማግኘትወይም ለመካፈልየተቋቋሙ ስብሰባዎች፤በን
ግድሕግየን
ግድማኀበሮችንበሚመለከቱ
ውሳኔዎችየሚመሩናቸው፡፡
(
2)የአባሎቻቸውንየገን
ዘብጥቅም ለማበርከትቁጠባ(ኤኰኖሚ)እን
ዲያደርጉበመፍቀድበመተባበርአብሮመሥራት
ወይም ሌሎችስብሰባዎችበግልጽማኀበርደን ቦችይመራሉ፡
፡
ቊ 406፡
፡የሞያሥራማኀበር(
ሰንዲካ)
፡፡
(1)የአባሎቻቸውንየገን
ዘብጥቅም ለመከላከልወይም ላን
ድለተወሰነየሞያሥራእን
ደራሴለመሆንየተቋቋሙ
ስብሰባዎች፤የሞያሥራማኀበሮችን( ሰን
ዲኮችን)በሚመለከቱልዩሕጎችየሚመሩናቸው፡፡
(
2)እነ
ርሱንየሚመለከቱልዩሕጎችባይኖሩም እነ
ዚህስብሰባዎችእን
ደተራማኀበሮችተገምተው በዚህምዕራፍ
ሕጋውያንደን
ቦችየሚመሩይሆናሉ፡፡
ቊ 407፡
፡ሃይማኖታዊጠባይያላቸው ስብሰባዎች፡
፡
(1)ከኢትዮጵያኦርቶዶክሳዊትቤተክርስቲያንበቀርሌሎችአብያተክርስቲያኖች፤ሃይማኖቶችናማኀበሮችየሚተዳደሩት
እነዚሁኑበሚመለከቱልዩሕጎችነ ው፡
፡
(
2)እነርሱንየ
ሚመለከቱልዩሕጎችእን
ደሌሉእነ
ዚህስብሰባዎችእን
ደተራማኀበሮችተገምተው በዚህምዕራፍ
ድንጋጌዎችየሚመሩይሆናሉ፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለማኀበሩመመሥረቻጽሑፎችናስለውስጥ ደን
ቦች፡
፡
ቊ 408፡
፡የመመሥረቻው ጽሑፍ፡
፡
(
1)ማኀበሩበመሥራቾቹመካከልበሚደረገው ስምምነ
ትበአን
ድየመመሥረቻጽሑፍየሚመራነ
ው፡፡
(2)የመመሥረቻው ጽሑፍየማያመለክትወይም ከደን
ቦቹአን
ዱ በሕግየተከለከለየሆነእን
ደሆነ
፤የዚህየመመሥረቻው
ጽሑፍደን ቦችበዚህምዕራፍውሳኔዎችየሚሟሉወይም የሚተኩይሆናሉ፡ ፡
ቊ 409፡
፡የውስጥ ደን
ብእን
ዲኖርየመስማማትግዴታ፡
፡
(1)ከማኀበርተኞቹአን
ዱ ጥያቄያደረገእን
ደሆነ
፤ማናቸውም ተቃራኒየሆነየውልቃልቢኖርም እን
ኳማኀበሩየውስጥ
ደንቦችእንዲኖሩትያስፈልጋል፡
፡
(
2)እንዲሁም ማኀበሩየውስጥ ደን
ብይኑረው ተብሎ የሚቀርበውንጥያቄ፤ማኀበሩሥራውንበሚያካሂድበትጠቅላይ
ግዛትየማኀበሮቹጽሕፈትቤትሊያቀርበው ይቻላል፡
፡
(
3)ጥያቄው ከተደረገበኋላበሦስትወርውስጥ ማኀበሩየውስጥ ደን
ቦችንሳያዘጋጅየቀረእን
ደሆነ
፤የማኀበሮችጽሕፈት
ቤትፈርሷልብሎ ለማስታወቅይቻላል፡፡
ቊ 410፡
፡የውስጡ ደን
ብመኖርውጤት
(
1)ማኀበሩየውስጥ ደን
ብሲኖረው የመመሥረቻው ጽሑፍቀሪይሆናል፡
፡
(
2)ከዚያም በኋላማኀበሩየሚመራው በውስጡ ደን
ብይሆናል፡
፡
(
3)የመመሥረቻው ጽሑፍየማያመለክትወይም ከደን
ቦቹአን
ዱ በሕግየተከለከለየሆነእን
ደሆነየውስጥ ደን
ቡበዚህ
ምዕራፍውሳኔዎችየሚሟላወይም የሚተካይሆናል፡፡
ቊ 411፡
፡የደን
ቦቹፎርምናየሚጻፉባቸው ነ
ገሮች፡
፡
(1)የማኀበሩየውስጥ ደን
ብፈራሽነትንእን
ዳያስከትል፤የማኀበሩንስም ዓላማውንየማኀበሩዋናመሥሪያቤት
የሚገኝበትንቦታናየተቋቋመበትንቀንማመልከትአለበት፡፡
(
2)የማኀበሩመሥራቾችተብለው የተመረጡ እጅግቢያን
ስአምስትማኀበርተኞችይፈርሙበታል፡
፡
ቊ 412፡
፡ዐይነ
ተኛየሆኑትንየውስጥ ደን
ቦችስለመቀበል፡
፡
(1)የውስጥ ደን
ቦቹበአገርግዛትሚኒስቴርየተፈቀደውንየውስጥ ደን
ብዐይነ
ትየሆነእን
ደሆነበማኀበሩየውስጥ ደን
ብ
ላይመፈረሙ አስፈላጊአይደለም፡፡
(
2)በዚህጊዜእነ
ዚህንደን
ቦችበመጥቀስናሁለትማኀበርተኞችየ
ፈረሙ በትልዩጽሑፍካለበቂነ
ው፡፡
(3)ይህጽሑፍፈራሽነ
ትንእን
ዳያስከትል፤የማኀበሩንስም፤ዓላማውንየማኀበሩዋናመሥሪያቤትየሚገኝበትንቦታና
የተቋቋመበትንቀንማመልከትአለበት፡
፡
ቊ 413፡
፡የውስጡንደን
ብስለማስቀመጥ፡
፡
የማኀበሩየውስጥ ደን
ብወይም ይህንኑየሚጠቅሰው ልዩጽሑፍበአን
ድወርጊዜውስጥ የማኀበሩዋናመሥሪያቤት
በሚገኝበትበጠቅላይግዛቱየማኀበሮችጽሕፈትቤትመቀመጥ አለበት፡፡
ቊ 414፡
፡የውስጥ ደን
ቦችንስለማስተላለፍ፡
፡
(1)ለማኀበሩፕሬዚዳን
ትጥያቄበማቅረብየማኀበሩየውስጥ ደን
ቦችለባለጒዳዩሁሉሳይዘገዩእን
ዲተላለፉመደረግ
አለባቸው፡፡
(
2)የውስጥ ደን
ቦቹየተላለፉበትቀንበተላለፈው ግልባጭ ላይይጻፋል፡
፡
(3)አስፈላጊከሆነየውስጥ ደን
ቦቹንበፖስታለመላክስለሚደርሰው ወጪ በተወሰነ
ው ታሪፍመሠረትማኀበሩ
ለማስከፈልይችላል፡ ፡
ክፍል2፡
፡
ስለማኀበረተኞች፡
፡
ቊ 415፡
፡ማኀበረተኛነ
ት፡፡
ማኀበሩመሥራቾቹናበዚሁማኀበርየገቡአባሎችያሉበትይሆናል፡
፡
ቊ 416፡
፡አዲስአባሎች፡
፡
ተቃራኒደን
ብከሌለበቀርማኀበሩአዲስአባሎችለማስገባትይችላል፡
፡
ቊ 417፡
፡ለመግባትተስፋመስጠት፡
፡
በአን
ድማኀበርለመግባትተስፋመስጠትበሕግበኩልዋጋየሌለው ነ
ው፡፡
ቊ 418፡
፡የማኀበረተኞቹትክክለኛነ
ት፡፡
የማኀበሩመመሥረቻጽሑፍወይም በውስጥ ደን
ቦቹተቃራኒውሳኔ
ዎችከሌሉበቀርማኀበረተኞቹሁሉትክክለኛመብት
አላቸው፡
፡
ቊ 419፡
፡ማኀበረተኛነ
ቱየግልስለመሆኑ፡
፡
(
1)ማኀበረተኛነ
ትተላልፎየማይሰጥ ነ
ው፡፡
(
2)ለማኀበረተኛውም ወራሾችአያልፍም፡
፡
(
3)የመመሥረቻው ጽሑፍወይም የውስጥ ደን
ቦቹእነ
ዚህንውሳኔ
ዎችሊያፈርሱአይችሉም፡
፡
ቊ 420፡
፡በማኀበረተኛነ
ትመብቶችስለመሥራት፡
፡(1)ስለመወከል፡
፡
የመመሥረቻው ጽሑፍወይም የውስጥ ደን
ቦቹተቃራኒውሳኔከሌላቸው በቀርአን
ድማኀበረተኛየማኀበረተኛነ
ቱን
መብቶችባንድሦስተኛሰው አማካይነትሊሠራባቸው አይችልም፡
፡
ቊ 421፡
፡(1)የመዋጮ አከፋፈል፤ማኀበረተኞቹበየጊዜው ስለሚከፍሉትድርሻ፡
፡
ማኀበርተኛው አስቀድሞ ለመክፈልየሚገባውንመዋጮ ለማኀበሩካልከፈለበቀርማናቸውን
ም የማኀበረተኛነ
ቱንመብት
ሊሠራበትአይችልም፡ ፡
ቊ 422፡
፡(3)አከፋፈል፡
፡
(
1)ተቃራኒውሳኔከሌለበቀርየሚከፈለው ድርሻበየዓመቱመጀመሪያሦስትወርውስጥ የሚከፈልመሆንአለበት፡
፡
(
2)ስለድርሻው ገን
ዘብአከፋፈልስላለፈው ዓመትናስላለበትዓመትካልሆነበቀርባን
ድማኀበረተኛላይማናቸውም ክስ
ሊቀርብበትአይቻልም፡፡
ቊ 423፡
፡ከማኀበረተኛነ
ትየመውጣትመብት፡
፡
(
1)ማናቸውም ማኀበረተኛበማናቸውም ጊዜማኀበሩለአን
ድለተወሰነጊዜም የተቋቋመናማናቸውም ተቃራኒየውል
ቃልቢኖርም እን
ኳበነፃለመውጣትይችላል፡፡
(
2)ከማኀበሩየሚወጣው ማኀበረተኛሊከፍልየሚገባውንያለፉትንመዋጮ ዎችናያለበትን
ም ዓመትድርሻለመክፈል
ይገደዳል፡
፡
ቊ 424፡
፡ማኀበረተኛውንስለማስወጣት፡
፡
(
1)ማኀበረተኛው በመመሥረቻው ጽሑፍወይም የውስጥ ደን
ቦችበተመለከቱትሁኔ
ታዎችመሠረትከማኀበሩሊወገድ
ይችላል፡
፡
(
2)ከነዚሁሁኔታዎችውጭ ለማስወገድትልቅምክን
ያትያለእን
ደሆነማኀበረተኛውንዋናው ጉባኤከማኀበሩ
ሊያስወግደው ይችላል፡
፡
(
3)የተወገደው ማኀበረተኛመወገዱ ከተነ
ገረው በኋላበሦስትወርውስጥ መወገዱ ትክክለኛያልሆነእን
ደሆነ
፤በዚህ
ውሳኔላይለዳኞችአቤቱታለማቅረብይችላል፡ ፡
ቊ 425፡
፡ማኀበረተኞቹበማኀበሩሊወከሉስላለመቻሉ፡
፡
ማኀበሩስላከናወናቸው ነ
ገሮችማኀበረተኞቹበሦስተኞችወገኖችዘን
ድአን
ድም የግዴታኀላፊነ
ትአያገኛቸውም፡
፡
ክፍል3፡
፡
ስለሥራው አመራር፡
፡
ቊ 426፡
፡ዲሬክተሮችንስለመሾም፡
፡
(
1)ማኀበሩበመመሥረቻው ጽሑፍወይም በተቋቋመበትደን
ብመሠረትበተሾሙ በአን
ድወይም በብዙዲሬክተሮች
ይመራል፡
፡
(
2)ተቃራኒውሳኔየሌለእን
ደሆነዲሬክተሮችንየሚሾማቸው ጠቅላላው ጉባኤነ
ው፡፡
ቊ 427፡
፡አባልነ
ት፡፡
ተቃራኒውሳኔከሌለበቀርዲሬክተሮችየሚመረጡትከማኅበሩአባሎችውስጥ ነ
ው፡፡
ቊ 428፡
፡የሥራአመራርምክርቤት፡
፡
(
1)ብዙዲሬክተሮችያሉእን
ደሆነማኅበሩአን
ድየሥራአመራርምክርቤትይኖረዋል፡
፡
(
2)ተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀርበሚገኙትበአሉትወይም በተወከሉትአባሎችድምፅብልጫ ማኅበሩንየሚመለከቱትን
ውሳኔዎችየሚወስነ
ው ይህየሥራአመራርምክርቤትነው፡፡
(3)በድምፅብልጫ በተደረገው ውሳኔበማይስማሙ ትማኅበረተኞችአለመስማማታቸውንበአን
ድፕሮሴቬርባልውስጥ
ለማጻፍመብትአላቸው፡ ፡
ቊ 429፡
፡የዲሬክተሮቹሥልጣን
፡፡(
1)ሕግ፡
፡
(
1)የማኅበሩዲሬክተሮችለማኅበሩአመራርአስፈላጊየሆኑትንተግባሮችሁሉይፈጽማሉ፡
፡
(
2)ዲሬክተሮቹከፍርድሥራጋራባለው ግን
ኙነትም ሆነወይም ከፍርድሥራውጭ የማኅበሩእን
ደራሴዎችናቸው፡
፡
ቊ 430፡
፡(2)የውስጥ ደን
ቦች፡
፡
(1)የውስጥ ደን
ቦቹየዲሬክተሮችንሥልጣኖችለመወሰንወይም እነ
ዚህሥልጣኖችእን
ዴትእን
ደሚሠራባቸው
ለመወሰንይችላሉ፡ ፡
(2)ደንቦቹበማኅበሮቹጽሕፈትቤትተቀምጠው እን ደሆነወይም ሦስተኛወገኖችእነዚህንደን
ቦችያወቁመሆናቸው
የተረጋገጠ እን
ደሆነደንቦቻቸው ለሦስተኞችወገኖችመከራከሪያሊሆኑባቸው ይችላሉ፡፡
ቊ 431፡
፡(3)የመመሥረቻጽሑፍወይም ጠቅላላጉባኤ፡
፡
(1)የማኅበሩመመሥረቻጽሑፍወይም የማኅበሩጠቅላላጉባኤየዲሬክተሮችንሥልጣንየሚወስኑባቸው ወይም
እነዚህሥልጣኖችእን ዴትእን
ደሚሠራባቸው ሁኔ
ታውንየሚቈርጡባቸው ድንጋጌዎችሦስተኛወገኖችያወቁመሆናቸው
የተረጋገጠ ካልሆነበቀርለሦስተኛወገኖችመቃወሚያሊሆኑባቸው አይችሉም፡፡
(
2)ደን
ቦቹንመተላለፍ፤የሚያስከትለው ቅጣትለማኅበሩየዲሬክተሩንወይም የዲሬክተሮቹንኀላፊነ
ትነው፡
፡
ቊ 432፡
፡ለጊዜው የሚሠራዲሬክተር፡
፡
ለማኅበሩእንዲሠሩየተፈቀደላቸው ሰዎችየሌሉወይም መሰናክልያገኛቸው እን
ደሆነማን
ኛውም ባለጒዳይ
በሚያቀርበው ጥያቄለጊዜው የሚሠራአንድዲሬክተርዳኞችይመርጣሉ፡ ፡
ቊ 433፡
፡ችሎታንስለማረጋገጥ፡
፡
(1)በማኅበሩስም እን
ዲህያለሥልጣንያላቸው ሰዎችችሎታቸውን
ናሥልጣናቸውንየሚያረጋግጥ ጽሑፍከማኀበሮች
ጽሕፈትቤትእን ዲሰጣቸው ለማድረግይችላሉ፡
፡
(
2)ይህም ጽሑፍአስፈላጊሲሆንተግባሮቹለስን
ትጊዜእን
ዲቈዩእን
ደተሰጣቸው ለይቶያመለክታል፡
፡
ቊ 434፡
፡የዲሬክተሮችኀላፊነ
ት፡፡
የማኅበሩዲሬክተሮችበውክልናደን
ቦችመሠረትበዚህማኅበርበኩልአላፊዎችናቸው፡
፡
ቊ 435፡
፡የድምፅመስጠትመብትንስለማስወገድ፡
፡
ተቃራኒየውልቃልቢኖርም እን
ኳሐሳባቸውንለማጽደቅወይም በዲሬክተሮችኀላፊነ
ትየተደረገውንለመደን
ገግ
በሚደረገው ጠቅላላጉባኤዲሬክተሮችበዚሁጉባኤየድምፅመስጠትመብቶቻቸውንሊሠሩባቸው አይችሉም፡፡
ክፍል4፡
፡
ስለጠቅላላው ጉባኤ፡
፡
ቊ 436፡
፡የመጨ ረሻባለሥልጣንስለመሆኑ፡
፡
(
1)የማኀበረተኞቹጠቅላላጉባኤለማኅበሩየበላይየመጨ ረሻባለሥልጣንነ
ው፡፡
(
2)በሌላው ክፍልሥልጣንውስጥ ያልሆኑትንየማኀበሩንነ
ገሮችሁሉጠቅላላው ጉባኤይወስናል፡
፡
ቊ 437፡
፡ዲሬክተሮችንስለመሾምናስለመቈጣጠር፡
፡
(1)ተቃራኒየውልቃልከሌለበቀርጠቅላላው ጉባኤዲሬክተሮችንይሾማል፤ሥራቸውንይቈጣጠራል፤ሒሳባቸውን
ም
ያጸድቃል፡፡
(
2)ስለማኅበሩም አመራርየሚመለከቱትንትእዛዞችሊሰጣቸው ይችላል፡
፡
ቊ 438፡
፡ዲሬክተሮችንስለመሻር፡
፡
(1)እን
ደስምምነቱ፤የሥራድካም ዋጋመብታቸው የተጠበቀሆኖጠቅላላው ጉባኤበማናቸውም ጊዜዲሬክተሮችን
ለመሻርይችላል፡
፡
(2)ዲሬክተሮችግዴታዎቻቸውንከባድበሆነሕገወጥነትእንደማፍረስወይም የማኅበሩንነ
ገሮችበደን
በኛው
ለመምራትችሎታእን ደማጣትየሆኑከባድምክን ያቶችያሉትእን
ደሆነይህንየመሻርመብትለማስወገድም ሆነለመቀነ
ስ
አይፈቀድም፡፡
ቊ 439፡
፡አባሎችንስለማስገባትናስለማስወገድ፡
፡
(
1)ጠቅላላጉባኤአዲስአባሎችንስለማስገባትወይም የማኅበሩንአባሎችስለማስወገድይወስናል፡
፡
(
2)አባሎችንየማስገባትወይም የማስወገድሥልጣንበጠቅላላው ጉባኤመጽደቁየተጠበቀካልሆነበቀርለሥራ
መምሪያክፍሎችሊሰጥ አይቻልም፡፡
ቊ 440፡
፡የውስጥ ደን
ቦቹንስለመለዋወጥ (
1)መሠረቱ፡
፡
(1)ተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀርጠቅላላው ጉባኤየመመሥረቻውንጽሑፍወይም የማኅበሩንየውስጥ ደን
ቦች
ለመለዋወጥ ይችላል፡
፡
(2)የመመሥረቻውንጽሑፍወይም የውስጥ ደን
ቦችየመለዋወጡ ሥልጣንለማን
ም ሌላሰው ወይም ክፍልሊፈቀድ
አይቻልም፡፡
ቊ 441፡
፡(2)ወሰን
፡፡
(1)የሚደረገው ውሳኔየማኅበሩንዓላማ ለመለዋወጥ ወይም ለማኅበረተኞቹትክክልያልሆኑመብቶችንለመፍቀድየሆነ
እንደሆነየማኅበረተኞቹሁሉፈቃድአስፈላጊነ ው፡፡
(
2)ማኅበረተኞቹካልፈቀዱ በቀርለማኅበረተኞቹየተሰጡትእነ
ዚህልዩመብቶችሊወሰዱባቸው አይቻልም፡
፡
ቊ 442፡
፡ስለጥሪ(
1)መሠረቱ፡
፡
በመመሥረቻው ጽሑፍወይም የውስጥ ደን
ቦችእንደተመለከቱትናአስቸኳይሁኔ
ታባጋጠመ ጊዜናየማኅበሩጥቅም
አስፈላጊነ
ቱንበሚያስገኝበትጊዜሁሉዲሬክተሮችለጠቅላላው ጉባኤጥሪእንዲላክለትያደርጋሉ፡
፡
ቊ 443፡
፡(2)የማኅበረተኞቹመብት፡
፡
(
1)በውስጡ ደንብየተወሰነ
ው የማኅበረተኞችብዛትጥሪእን
ዲደረግየጠየቀእን
ደሆነጠቅላላው ጉባኤጥሪ
ሊደረግለትይገባል፡
፡
(2)ስለዚህጒዳይደን
ቦቹምን ም የማያመለክቱየሆነእን
ደሆነማኅበረተኞችየሚነ ጋገሩባቸውንነ
ገሮችበማመልከት
በጽሑፍጥያቄያደረጉእንደሆነከማኅበረተኞቹአንድአምስተኛው ለጠቅላላው ጉባኤጥሪው እንዲደረግሊጠይቅ
ይችላል፡፡
ቊ 444፡
፡(3)ዳኞችየሚያደርጉትጥሪ፡
፡
(
1)ጥሪእንዲያደርግበሚገደድበትጊዜየሥራው አመራርምክርቤትለጠቅላላው ጉባኤጥሪያላደረገእን
ደሆነ
፤በአን
ድ
ወይም በብዙማኅበረተኞችጥያቄጠቅላላው ጉባኤእንዲሰበሰብዳኞችጥሪይልኩለታል፡
፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜዳኞችስለጉባኤው ፕሬዚዳን
ትነትየሚመለከቱትንውሳኔ
ዎችያደርጋሉ፡
፡
ቊ 445፡
፡(4)አደራረግናየተወሰነጊዜ፡
፡
(
1)የጠቅላላው ጉባኤጥሪአደራረግናጊዜው በመመሥረቻው ጽሑፍወይም በውስጥ ደን
ቦቹየተወሰኑናቸው፡
፡
(
2)ተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀርለሕሊናተስማሚ በሆነሁኔ
ታዲሬክተሮችይወስኗቸዋል፡
፡
ቊ 446፡
፡በጉባኤው የሚደረግየድምፅአሰጣጥ፡
፡
(
1)የጠቅላላው ጉባኤየሚያደርጋቸው ውሳኔ
ዎችበሚገኙትወይም በተወከሉትአባሎችድምፅብልጫ የሚሆንነ
ው፡፡
(
2)ሊነ
ጋገሩበትከቀረበው በቀርበሌላጒዳይላይየሚደረግውሳኔፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 447፡
፡ትክክልነ
ት፡፡
ማኅበረተኞቹሁሉበጽሑፍየተቀበሉትሐሳብእን
ደዋናው ጉባኤውሳኔየሚተካከልነ
ው፡፡
ቊ 448፡
፡የጠቅላላው ጉባኤውሳኔ
ዎችፈራሽነ
ት፡፡(
1)ክስ፡
፡
(1)ማን
ኛውም ማኅበረተኛምን
ም ተቃራኒየውልቃልቢኖርም እን
ኳእርሱባልተቀበላቸውናየሕጉንውሳኔ
ዎችወይም
የማኅበሩንመመሥረቻጽሑፍየውስጥ ደንቦቹንበሚጥሱትበጠቅላላው ጉባኤውሳኔዎችላይለዳኞችክስ፤ለማቅረብ
ይችላል፡፡
(
2)ይህንክስ፤ውሳኔመደረጉንካወቀበትቀንጀምሮበያዘው ወርውስጥ ካላቀረበተቀባይነ
ትንአያገኝም፡
፡
(3)በመመሥረቻው ጽሑፍወይም በውስጥ ደን
ቦቹወይም በሕጉእንደተመለከተው ዐይነ
ትዋናው ጉባኤተንኰል
ሳይኖርበትጥሪየተደረገለትየሆነእን
ደሆነ
፤በጠቅላላው ጉባኤየተደረጉትንውሳኔ
ዎችማኅበረተኛው እንዳወቃቸው
ይገመታሉ፡፡
ቊ 449፡
፡(2)የፍርዱ ሥልጣን
፡፡
የጠቅላላውንጉባኤውሳኔለመሻርየሚነ
ገረው ፍርድበሁሉላይሥልጣንአለው፡
፡
ቊ 450፡
፡ውሳኔ
ዎችእን
ዳይፈጸሙ ስለማቋረጥ፤(
ስለማገድ)
፡፡
ከማኅበሩዲሬክተሮችበአንዱ ወይም በማኅበሮቹጽሕፈትቤትጥያቄማቅረብፍርድቤቱፈራሽነ
ቱየተጠየቀውንውሳኔ
አፈጻጸም ለመከልከል(
ለማገድ)ይችላል፡፡
ክፍል5፡
፡
የማኅበሩመብቶችናግዴታዎች፡
፡
ቊ 451፡
፡መሠረቱ፡
፡
(
1)ማኅበሩበውስጡ ከአሉትሰዎችልዩነ
ትያለው ነ
ው፡፡
(
2)የማኅበሩመብቶችናግዴታዎችየአባሎቹግዴታዎችናመብቶችአይደሉም፡
፡
(
3)እን
ዲሁም የማኅበሩአባሎችመብቶችናግዴታዎችየማኅበሩመብቶችናግዴታዎችአይደሉም፡
፡
ቊ 452፡
፡ስም፡
፡
(
1)የማኅበሩስም እን
ደሰዎችስም ዐይነ
ትልክየሚጠበቅነ
ው፡፡
(
2)የሆነሆኖይህጥበቃበሕግየሚደረገው የማኅበሩየውስጥ ደንቦችበማኅበሮችጽሕፈትቤትየተቀመጡ ሲሆኑ
ወይም በማኅበሩመብቶችላይጉዳትያደረገው ሰው ጒዳዩንበማወቅናበመጥፎልቡናየሆነሲሆንነው፡
፡
ቊ 453፡
፡መኖሪያቦታ፡
፡
(1)የማኅበሩዋናመኖሪያቦታየሚባለው በመመሥረቻው ጽሑፍወይም የውስጥ ደን
ቦችመሠረትዋናመሥሪያቤቱ
በተቋቋመበትቦታያለው ነው፡
፡
(
2)ማኅበሩበኑዋሪአኳኋንያሉትየያዛቸው ሌሎችቦታዎችሁሉምክትልመኖሪያቦታዎችይባላሉ፡
፡
ቊ 454፡
፡ችሎታ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ማኅበሩከዐይነ
ቱጋራየሚስማሙ ትንየብሔራዊኑሮተግባሮችንሁሉመፈጸም ይችላል፡
፡
(
2)ማኅበሩም እነ
ዚህንተግባሮችበሥራመምሪያመሥሪያቤቶቹአማካይነ
ትይፈጽማል፡
፡
ቊ 455፡
፡(2)የፍርድጒዳዮች፡
፡
(
1)ማኅበሩበጠያቂነ
ትወይም በተከላካይነ
ትበዳኝነ
ትፊትለመቆም ይችላል፡
፡
(
2)በዚህነገርማኅበሩበመመሥረቻው ጽሑፍወይም በውስጥ ደን
ቦቹሥልጣንበተሰጣቸው ሰዎችየሚወከል
ይሆናል፡
፡
(3)የመልእክትንደብዳቤወይም አን
ድጽሑፍንለማድረስየሚላከውንማስታወቂያበማኅበሩስም ሆኖሊቀበል
የሚችለው አባልየትኛው እን
ደሆነለይቶመግለጽአስፈላጊሳይሆንበማኅበሩወይም በዲሬክተሩአድራሻለማኅበሩ
ቢላክለትየተላከው ደብዳቤወይም አንድጽሑፍንለማድረስየተጻፈው ማስታወቂያበሚገባየተላከሆኖይቈጠራል፡
፡
ቊ 456፡
፡(3)ስጦታዎችናውርስ፡
፡
(1)አን
ድማኅበርበስጦታወይም በውርስያገኛቸው ሀብቶችከአን
ድከተወሰነገንዘብበላይየሚያልፉሲሆኑየማኅበሮች
ጽሕፈትቤትእነዚህበቁም ስጦታወይም በውርስለአንድማኅበርየተሰጡ ሀብቶችእን
ዲገለጹለትማኅበሮችን
ለማስገደድይችላል፡
፡
(2)በእንደዚህያለው አጋጣሚ ጊዜተጠቃሚው ማኅበርየቁም ስጦታዎችንወይም የውርሶችንሀብቶችከተቀበለበት
ቀንአን ሥቶእስከስድስትወርድረስየተቀበለውንየቁም ስጦታወይም ያገኘውንውርስለማኅበሮችጽሕፈትቤት
ማስታወቅአለበት፡ ፡ሳያስታውቅቢቀርግንበወን
ጀለኛመቅጫ በ4)!8ቊጥርመሠረትቅጣትያገኘዋል፡ ፡
ቊ 457፡
፡ከውልውጭ ስለሚደርስየማኅበሩኀላፊነ
ት፡፡
(1)ዲሬክተሮቹናሠራተኞቹሳይፈጽሟቸው የቀሩትናየሠሯቸው ተግባሮችግዴታባለባቸውናአላፊነ
ትንየሚያመጡ
ተግባሮችንበሚፈጸሙበትጊዜየተደረጉእን ደሆነ
ናኀላፊነትንየሚያስከትሉሲሆንማኅበሩዲሬክተሮቹናሠራተኞቹ
ሳይፈጽሟቸው በቀሩትበሠሯቸው በአላፊነ
ትይጠየቃል፡ ፡
(
2)እን
ዲሁም ማኅበሩበማይገባየበለጸገእን
ደሆነበአላፊነ
ትይጠየቃል፡
፡
(3)ለዚህነ
ገርከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ
ትናያላገባብስለመበልጸግበሚለው አን
ቀጽየተነ
ገሩትውሳኔ
ዎች
ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡

ቊ 458፡
፡ስለማኅበሩዕዳዎችዋስትና፡
፡
በማኅበሩስም የሠራው ዲሬክተር፤በማኅበሮችጽሕፈትቤትበተቀመጡትበውስጥ ደን
ቦችመሠረትማኅበሩ
ያልተከናወነእን
ደሆነ፤ለማኅበሩበሕጉመሠረትየአንድነትዋስነው፡
፡
ክፍል6፡
፡
ስለማኅበሩመፍረስናሒሳብማጣራት፡
፡
ቊ 459፡
፡መፍረስ፡
፡(1)የውስጥ ደን
ቦች፡
፡
ማኅበሩየሚፈርሰው በመመሥረቻው ጽሑፍወይም በውስጥ ደን
ቡበተመለከተው መሠረትነ
ው፡፡
ቊ 460፡
፡(2)ጠቅላላጉባኤ፡
፡
ተቃራኒውሳኔቢኖርም እን
ኳበማናቸውም ጊዜጠቅላላው ጉባኤየማኅበሩንመፍረስለመወሰንይችላል፡
፡
ቊ 461፡
፡(3)ዳኞች፡
፡
በሥራመምሪያምክርቤትወይም በማኅበረተኞቹበአን
ድአምስተኛወይም በማኅበሮቹጽሕፈትቤትጥያቄዳኞች
ማኅበሩእን
ዲፈርስየሚወስኑት፤
(
ሀ)በማኅበረተኞቹብዛትማነ
ስወይም በማናቸውም ሌላምክን
ያትበመመሥረቻው ጽሑፍወይም በውስጥ ደን
ቦች
መሠረትየሥራመምሪያምክርቤትንአባሎችለመምረጥ ወይም ማኅበሩንለማካሄድያልተቻለሲሆን
፤
(
ለ)የማኅበሩዓላማ የተደረሰበትሲሆንወይም ሊደረስበትያልተቻለሲሆንወይም ረጅም በሆነጊዜባለመከናወኑ
ማኅበሩይህንዓላማ መከተልያቋረጠ መሆኑየተገለጸሲሆን ፤
(
ሐ)በመመሥረቻው ጽሑፍወይም በውስጥ ደን
ቦችከተወሰነ
ውየተለየዓላማ ማኅበሩየሚከተልሲሆን
፤
(
መ)ማኅበሩዕዳውንየመክፈልችሎታየሌለው ሲሆንነ
ው፡፡
ቊ 462፡
፡(4)የአስተዳደርውሳኔ
፡፡
(
1)ዓላማውናክንውኑሕገወጥ ወይም ለመልካም ጠባይተቃራኒየሆኑእን
ደሆነየማኅበሮችጽሕፈትቤትየማኅበሩን
መፍረስይናገራል(
ይወስናል)
፡፡
(
2)ከማኅበሩዲሬክተሮችአንዱ፤ውሳኔው ለማኅበሩከተነ
ገረጀምሮበአን
ድወርጊዜውስጥ፤በዚሁውሳኔላይለአገር
ግዛትሚኒስቴርየይግባኝአቤቱታለማቅረብይችላል፡፡
(
3)ፍርድቤቱበዚህአቤቱታላይውሳኔእስኪሰጥ ማኅበሩንየሚሽረው ውሳኔአፈጻጸሙ እን
ዲዘገይለማድረግይችላል፡
፡
ቊ 463፡
፡የሒሳብማጣራትሁኔ
ታ፡፡
(
1)ማኅበሩበሒሳብማጣራትሁኔ
ታላይየሚገኘው በሕጉመሠረትየፈረሰእን
ደሆነነ
ው፡፡
(
2)ማኅበሩም ለዚህየሒሳብማጣራትአስፈላጊለሆኑነ
ገሮችእስከመጨ ረሻው የሰውነ
ትመብትእን
ዳለው
ይቈጠራል፡፡
ቊ 464፡
፡ሒሳብአጣሪዎች፡
፡(1)ምርጫ ፡
፡
(1)በመመሥረቻው ጽሑፍወይም በውስጥ ደን
ቦቹተቃራኒነ
ገርከሌለ፤ወይም ዳኞችካልወሰኑበቀርማኅበሩንይመሩ
በነበሩሰዎችየማኅበሩሒሳብይጣራል፡ ፡
(
2)እነ
ዚህሰዎችየሌሉእን
ደሆነ
፤ዳኞችየመረጧቸው አን
ድወይም ብዙሒሳብአጣሪዎችየማኅበሩንሒሳብያጣራሉ፡
፡
ቊ 465፡
፡(2)ሥልጣን
፡፡
(
1)ሒሳብአጣሪው ለሥራመምሪያምክርቤትየነ
በረው ሥልጣንአለው፡
፡
(
2)ለሒሳብማጣራትአስፈላጊለሆኑነ
ገሮችካልሆነበቀርባለው መብቱሊሠራበትአይችልም፡
፡
(
3)አዲስሌላሥራሊጀምርአይችልም፡
፡
ቊ 466፡
፡(3)ኀላፊነ
ት፡፡
(
1)ሒሳብአጣሪው በማኅበሩላይናከማኅበሩገንዘብጠያቂዎችበሆኑትላይሥራዎችንበማከናወንበሚያደርገው
ጥፋትጉዳትያደረሰባቸው እን
ደሆነኀላፊነ
ው፡፡
(2)ከክሱመቅረብበፊትአምስትዓመትጊዜበማኅበሩየዲሬክተርነ
ትንሥራዎችየሠራማናቸውም ከማኅበረተኞቹአን
ድ
ሰው፤በማኅበሩበኩልየሒሳብአጣሪውንበአላፊነ
ትሊያስጠይቀው ይችላል፡
፡
ቊ 467፡
፡የፈረሰው ማኅበርን
ብረት፡
፡
(
1)የፈረሰው ማኅበርን
ብረትበማናቸውም ሁኔ
ታበማኅበረተኞቹመካከልሊከፋፈልአይቻልም፡
፡
(2)በመመሥረቻው ጽሑፍወይም በውስጥ ደን
ቦቹውስጥ ውሳኔየሌለሆኖናጠቅላላው ጉባኤም በሚገባለሌላሥራ
ያላዋላቸው እን
ደሆነእነዚህሀብቶችየመን
ግሥትን ብረትይሆናሉ፡
፡
(3)ማኅበሩንያፈረሰው የማኅበሮችጽሕፈትቤትየ
ሆነእን
ደሆነ
፤ጠቅላላው ጉባኤሀብቶችንበሌላሥራላይለማዋል
ለመወሰንአይችልም፡ ፡
ክፍል7፡
፡
ማኅበሮችንስለመቈጣጠር፡
፡
ቊ 468፡
፡የማኅበሮችጽሕፈትቤት፡
፡
(1)በያን
ዳንዱ የጠቅላይግዛትዋናከተማ ከጠቅላይግዛቱየመን
ግሥትመሥሪያቤትጋራየተያያዘ(
የተሳሰረ)አን
ድ
ጽሕፈትቤትይኖራል፡ ፡
(
2)የተባለውም ጽሕፈትቤትበጠቅላይግዛቱውስጥ የሚገኙትንማኅበሮችይቈጣጠራል፡
፡
ቊ 469፡
፡የማኅበርየውስጥ ደን
ቦችንማስቀመጥ፡
፡
የሚያስፈልግሲሆን፤የማኅበሮችጽሕፈትቤትየማኅበሩንየውስጥ ደን
ቦችእን
ዲያዘጋጁናእነ
ዚህኑም በመሥሪያቤቱ
እንዲያስቀምጡ መሥራቾቹንወይም መሪዎቹንያስጠነ
ቅቃቸዋል፡
፡
ቊ 470፡
፡የታወቁማኅበሮችመዝገብ፡
፡
(
1)የማኀበሮችጽሕፈትቤትበጠቅላይግዛቱውስጥ ያሉትን
ናአሉተብለው የተነ
ገሩትንማኅበሮችመዝገብ፤በፊደልተራ
ይይዛል(ያስቀምጣል)
፡፡
(2)የአን
ድማኅበርዲሬክተሮች፤በመዝገብእን
ዳይጻፍየማኅበሮቹጽሕፈትቤትበተቃወመበትእን
ቢታላይለዳኞች
አቤቱታለማቅረብይችላሉ፡፡
ቊ 471፡
፡የተራቊጥር፡
፡
(
1)በመዝገብየተጻፈው እያን
ዳንዱ ማኅበርጽሕፈትቤቱስለማኅበሩያዘጋጀውንዶሴቊጥርየሚያመለክትአን
ድተራ
ቊጥርይቀበላል፡፡
(2)ይህየተባለው ተራቊጥርበማኅበሮቹየውስጥ ደን
ቦችውስጥናማኅበሮቹንከሦስተኛወገኖችጋራበሚያገናኙት
የደብዳቤጽሑፎችላይመግባትአለበት፡ ፡
ቊ 472፡
፡የማኅበሩዶሴ፡
፡
በመዝገብየተጻፈው የያን
ዳንዱ ማኅበርዶሴየ
ሚያመለክተው፡
፡
(
ሀ)የማኅበሩንስም ከነ
ተራቊጥሩ፤
(
ለ)የማኅበሩንየውስጥ ደን
ቦችናበነ
ዚህየውስጥ ደን
ቦችላይየተደረጉትንመለዋወጥ እነ
ዚህየውስጥ ደን
ቦችወይም
መለዋወጦችየተደረጉበትንጊዜጭ ምር፤
(
ሐ)የማኅበሩዲሬክተሮችን
፤ወይም ለማኅበሩወኪልነ
ትሥልጣንያላቸውንሰዎችስም፣
(
መ)ለማኅበሩሊኖሩትየሚችሉትንየሁለተኛደረጃየተቀማጭ ነ
ትንቦታዎችመግለጫ ፤
(
ሠ)ስለማኅበሩመፍረስየተሰጠውንውሳኔ
ናአስፈላጊም ሲሆንየመጨ ረሻአስተሳሳቢዎቹንሰዎችስም ነ
ው፡፡
ቊ 473፡
፡ጠቅላላስብሰባዎች፡
፡(1)የስብሰባጥሪ፡
፡
(
1)ጠቅላላየሆነ
ው ስብሰባበሚቀመጥበትጊዜሁሉለማኅበሩጽሕፈትቤትበአስፈላጊው ጊዜማስታወቂያ
ይላክለታል፡
፡
(
2)ጽሕፈትቤቱበነ
ዚህጠቅላላስብሰባዎችውስጥ አን
ድታዛቢወኪልለማድረግይችላል፡
፡
(3)በተለይየስብሰባውንጥሪአደራረግናየጥሪውንጊዜ፤ስብሰባው የሚነጋገርበትንጒዳይናየስብሰባውንአያያዝ
ስለሚመለከተው ነ ገር፤የጠቅላላውንስብሰባየሥራውንመልካም አፈጻጸም ለማረጋገጥ ጠቃሚዎችየሚመስሉትን
ጥን ቃቄዎችለማዘዝይችላል፡ ፡
ቊ 474፡
፡(2)ውሳኔ
ዎች፡
፡
በማኅበሮቹጽሕፈትቤትጠቅላላስብሰባየተደረገበትንቀንበሚከተለው ወርውስጥ ጽሕፈትቤቱበሚይዘው መዝገብ
ዶሴውስጥ መጻፍያለባቸው፤በተባለው ስብሰባየተሰጡትውሳኔዎችሁሉበማስታወቂያይላኩለታል፡፡
ቊ 475፡
፡(3)የውሳኔ
ዎቹፈራሽነ
ት፡፡
(
1)የማኅበሮቹጽሕፈትቤትጠቅላላው ስብሰባየሰጣቸውንየሕግወይም የማኅበርየውስጥ ደን
ቦችተቃራኒየሆኑትን
ውሳኔዎችበዳኞችፊትለመቃወም ይችላል፡፡
(
2)ክሱም እን
ዳይፈርስ፤የተደረገው የውሳኔ
ው ግልባጭ ከተላከለትቀንአን
ሥቶእስከአን
ድወርመቅረብአለበት፡
፡
ቊ 476፡
፡የማኅበርየውስጥ ደን
ቦችመለዋወጥ፡
፡
(
1)በማኅበሮቹየውስጥ ደን
ቦችላይመለዋወጥ የተደረገእን
ደሆነ
፤ጠቅላላው ስብሰባመለዋወጡንየተቀበለበትንቀን
በሚከተለው ወርውስጥ የተባለውንመለዋወጥ የያዘው አን
ድአዲስየደን
ቦቹግልባጭ ጽሑፍለማኅበሮቹጽሕፈትቤት
ይሰጣል፡፡
(
2)ይኸው ግልባጭ በገበሩላይበ-
--
--
--
--
--
ቀንየተሻሻለጽሑፍየሚልጽሕፈትይኖረዋል፡
፡
(3)ሦስተኛወገኖችየማኅበሩየውስጥ ደን
ቦችመለዋወጣቸውንማወቃቸው ካልተረጋገጠ በቀርለማኅበሮቹየውስጥ
ደንቦችየተደረጉትመለዋወጦችበማኅበሮቹጽሕፈትቤትእስከተነ
ገረድረስበሦስተኛወገኖችላይመቃወሚያ
ሊሆኑባቸው አይችሉም፡፡
ቊ 477፡
፡የማኅበርዲሬክተሮች፡
፡
(1)የሥራው አመራር(ዲሬክሲዮን
)ምክርቤትአባሎችስም እንዲሁም ለማኅበሩወኪልየመሆንሥልጣንያላቸው
ሰዎችስም እነ ዚህሰዎችከተመረጡበትቀንበሚከተለው ወርውስጥ ለማኅበሮቹጽሕፈትቤትይነ
ገራል፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም የነ
ዚህሰዎችስም ለተጻፈበትሊስትየተደረገውም ማናቸውም መለዋወጥ በዚሁጊዜውስጥ ይነ
ገራል፡
፡
ቊ 478፡
፡የሒሳብሚዛን
፡፡
(
1)ማኅበሩበያመቱጠቅላላው ስብሰባያጸደቀውንየሒሳብሚዛንለማኅበሮቹጽሕፈትቤትያስታውቃል፡
፡
(2)ያገርግዛትሚኒስቴርየዚህንየሒሳብሚዛንመልካም አቀራረብናእውነ
ተኛነ
ትንለማረጋገጥ የሚስማሙ መስለው
የሚታዩትንደንቦችለማዘዝይችላል፡፡
ቊ 479፡
፡የአገርግዛትሚኒስቴር፡
፡
(1)ያገርግዛትሚኒስቴር፤የማኅበሮቹጽሕፈትቤቶችበማኅበሮችላይእርግጠኛየሆነ
ውንየመቈጣጠርሥራእን
ዲሠሩ
ለማድረግሌሎችን ም ጠቃሚነ ትያላቸውንጥንቃቄዎችሁሉበሚገኙትሕጎችመሠረትለማዘዝይችላል፡
፡
(
2)እነ
ዚህጥን
ቃቄዎችእን
ደማኅበሩልብትልቅነ
ትናእን
ደሚቈይበትጊዜልዩልዩለመሆንይችላሉ፡
፡
(3)እንደዚሁም ዋናመሥሪያቤታቸው በውጭ አገርለሆኑማኅበሮችወይም በውጭ አገርለሆኑማኅበሮችወይም
በውጭ አገርየማኅበርንሥራክን ውንለያዙወይም አብዛኞቹአባሎቹየውጭ አገርዜጎችለሆኑወይም በሥራአመራሩ
(ዲሬክሲዮን )ምክርቤትውስጥ አን
ድወይም ብዙዎችየውጭ አገርሰዎችለሚገኙባቸው ማኅበሮችልዩየሆኑት
ጥን ቃቄዎችሊታዘዙይችላሉ፡፡
ቊ 480፡
፡የወን
ጀልቅጣቶች(
1)ለጽሕፈትቤትየሚደረጉማስታወቂያዎች፡
፡
በወን
ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችየሚቀጡት፤
(
ሀ)የማኅበርንየውስጥ ደን
ቦችበሕግበተመለከተው ጊዜውስጥ ለማኅበሮቹጽሕፈትቤትያልሰጡትየማኅበር
መሥራቾች፡፡
(ለ)ለማኅበሮችጽሕፈትቤትስለሚደረጉትማስታወቂያዎችወይም ስለሚሰጡትጽሑፎችበዚህምዕራፍ
የተመለከቱትንውሳኔዎችየተላለፉየማኅበሩመሪዎችናቸው፡
፡
ቊ 481፡
፡(2)የልዩልዩሕጋውያንትእዛዞችመጣስ፡
፡
በወን
ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችየሚቀጡት፡
፡
(
ሀ)ተራቊጥሩንበማኅበርደን
ቦችወይም ከሦስተኛወገኖችጋራበሚያደርገው በደብዳቤጽሑፎችላይያላመለከተ
ማኅበር፤
(
ለ)ባለጒዳዩባቀረበው ጥያቄየማኅበሩንየውስጥ ደን
ቦችለተባለው ባለጒዳይበሕጉመሠረትያላስታወቀማኅበር
ነ
ው፡፡
ቊ 482፡
፡(3)ሕገወጥ ነ
ው የተባለማኅበር፡
፡
(1)የማኅበሮችጽሕፈትቤትለአፈረሰው ማኅበርበሥራአስኪያጅነ
ትየአን
ድየሥራክን
ውንየቀጠሉሥራአስኪያጆች
በወን ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችይቀጣሉ፡፡
(2)እን
ደዚሁም የማኅበሩንሕገወጥነ
ትእያወቁየሥራውንመካሄድተካፋዮችበመሆንየቀጠሉየተባለው ማኅበር
አባሎችበወንጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችይቀጣሉ፡፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለልዩአገልግሎትየተመደበን
ብረት፡
፡
ክፍል1፡
፡
የበጎአድራጎትድርጅት፡
፡
ቊ 483፡
፡ትርጓሜ፡
፡
የበጎአድራጎትድርጅትተግባርማለትአን ድሰው አን
ድሀብትወይም ብዙሀብቶችትርፍለማግኘትሳይሆንበማይመለስ
አኳኋንናለዘለዓለም አን
ድየተወሰነየጠቅላላጥቅም ግብላለው የ
ሚያውልበትሥራነው፡፡
ቊ 484፡
፡ፎርሞች፡
፡
(
1)የበጎአድራጎትድርጅትበቁም ስጦታወይም በኑዛዜስጦታሊቋቋም ይችላል፡
፡
(
2)የዚህም ነ
ገርመቋቋም በዐይነ
ቱናበሥረነ
ገሩስጦታዎችንወይም ኑዛዜዎችንበሚመለከቱደን
ቦችየሚመራ
ይሆናል፡
፡
ቊ 485፡
፡የአስተዳደርክፍልነ
ገሩንማጽደቅአስፈላጊስለመሆኑ፡
፡
(
1)የበጎአድራጎትድርጅትንተግባርያገርግዛትሚኒስቴርካላጸደቀው በቀርአይቋቋምም፡
፡
(2)የአገርግዛትሚኒስቴርውሳኔከመስጠቱበፊትአስፈላጊሲሆንይህየበጎአድራጎትድርጅትየሚመለከታቸውን
የሌሎችሚኒስቴሮችንሐሳብይጠይቃል፡ ፡
ቊ 486፡
፡ነገሩእን
ዲጸድቅለማድረግየሚቀርበው ጥያቄ፡
፡(1)የበጎአድራጎትድርጅትመሥራቹበሕይወቱሳለ፡
፡
የበጎአድራጎቱድርጅትተግባርእን
ዲጸድቅለማድረግየሚቀርበውንጥያቄመሥራቹበሕይወትካለመሥራቹራሱወይም
ወኪሉካልሆነበቀርሌላሰው ጥያቄለማቅረብአይችልም፡፡
ቊ 487፡
፡(2)የበጎአድራጎትድርጅትመሥራቹከሞተበኋላ፡
፡
(
1)መሥራቹከሞተበኋላየተባለውንጥያቄ፤መሥራቹ፤ሥራውንሰጥቶትእሺብሎ የተቀበለው ሰው ሊጠይቅይገባል፡
፡
(
2)እን
ደተባለው ጠያቂየሌለሲሆንየበጎአድራጎትንድርጅትጽሑፍያዘጋጁ ሰዎች፤ወይም ለዚህነ
ገርምስክርየሆኑት
ወይም የዚህንተግባርአደራያስቀመጡትሰዎችሊጠይቁይገባል፡፡
(3)የዚህንተግባርፈቃድየመጠየቅግዴታየሚወድቅባቸው ሰዎችፈቃዱንሳይጠይቁየቀሩእን
ደሆነየተባለውንየበጎ
አድራጎትድርጅትጽሑፍእን ዲጸድቅየሚቀርበውንጥያቄመሥራቹከሞተበኋላበሦስትወሩዐቃቤሕግወይም
ማናቸውም ባለጒዳይሊያቀርበው ይችላል፡፡
ቊ 488፡
፡የበጎአድራጎትድርጅትንተግባርስለመሻር፡
፡
(
1)የበጎአድራጎትድርጅትንተግባርመሥራችይህንተግባሩንእን
ዲያጸድቅለትለአገርግዛትሚኒስቴርያቀረበውንጥያቄ
ሚኒስቴሩከመፍቀዱ በፊትያቆመውንበጎአድራጎትበነ
ፃለመሻርይችላል፡፡
(2)የመሥራቹወራሾችበዚህበመሻርመብታቸው ሊሠሩየሚችሉትየበጎአድራጎቱንሥራፈቃድየመቀበልግብያለው
ጥያቄለአገርግዛትሚኒስቴርከቀረበበኋላበሁለትዓመትውስጥ የበጎአድራጎትድርጅቱንተግባርሚኒስቴሩ
ሳያጸድቀው የቀረእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 489፡
፡የማጽደቁተግባርወደኋላስለመሥራቱ፡
፡
(1)የበጎአድራጎትድርጅትፈቃድጥያቄየቀረበው በመሥራቹእን
ደሆነ
፤ድርጅቱንየሚያጸድቀው የአስተዳደርውሳኔ
የፈቃዱ ጥያቄከቀረበበትቀንአንሥቶየሚጸናይሆናል፡፡
(
2)የፈቃድጥያቄየቀረበው፤መሥራቹከሞተበኋላእን
ደሆነ
፤ውሳኔ
ው መሥራቹከሞተበትቀንአን
ሥቶየሚጸና
ይሆናል፡፡
(3)ስለሆነ
ም ይህወደኋላተመልሶመሥራትየበጎአድራጎትድርጅትከመፈቀዱ በፊትበበጎአድራጎትድርጅትን
ብረቶች
ላይበቅንልቡናባለመብቶችበሆኑትሰዎችላይጉዳትሊያመጣ አይችልም፡፡
ቊ 490፡
፡ለበጎአድራጎትድርጅትየሚደረገው ጥበቃናተጠባባቂነ
ት፡፡
(1)የበጎአድራጎትድርጅትተግባርየተፈቀደበትጽሑፍለበጎአድራጎትድርጅቱተግባርየሚደረገውንጥበቃና
ተጠባባቂነ ትየታዘዘውንመሥሪያቤትለይቶያስታውቃል፡፡
(2)በተባለው ጽሑፍውስጥ ለዚሁሥራማናቸውም መሥሪያቤትያልተመረጠበትእን ደሆነለበጎአድራጎትተግባር
የሚደረገውንጥበቃናተጠባባቂነ ትየሚያከናውነ
ው የበጎአድራጎቱድርጅትተግባርባለበትጠቅላይግዛትበሚገኘው
የማኅበሮችጽሕፈትቤትነ ው፡፡
ቊ 491፡
፡የበጎአድራጎትድርጅትየውስጥ ደን
ቦች፤(
1)ግብ፡
፡
የበጎአድራጎትድርጅትበተቋቋመባቸውናበሚተዳደርባቸው የውስጥ ደን
ቦችየሚመራይሆናል፡
፡
ቊ 492፡
፡(2)በውስጥ ደን
ቦቹውስጥ የሚጻፈው፡
፡
የውስጥ ደን
ቦቹበተለይየበጎአድራጎትድርጅቱንስም ግቡን
ናያለበትንቦታያመለክታሉ፡
፡
ቊ 493፡
፡የውስጥ ደን
ቦቹንየሚያሰናዳው፡
፡
(
1)የበጎአድራጎትድርጅትንየውስጥ ደን
ቦችየበጎው አድራጎትድርጅትመሥራችሊያሰናዳቸው ይችላል፡
፡
(2)እርሱያላሰናዳቸው እን
ደሆነበአገርግዛትሚኒስቴርወይም ለጠባቂነ
ትናለተጠባባቂነ
ትበአገርግዛትሚኒስቴር
በተሰጠው መሥሪያቤትይደራጃሉ፡ ፡
(3)የውስጥ ደን
ቦቹለበጎተግባርድርጅትተቃራኒዎችሆነ
ው የተገኙእን
ደሆነማናቸውም ባለጒዳይየተባሉትንደን
ቦች
ለዋውጡልንሲልበሦስትዓመትጊዜውስጥ ለዳኞችጥያቄለማቅረብይችላል፡ ፡
ቊ 494፡
፡አመራሩ፡
፡
(
1)የበጎአድራጎቱድርጅትየሚመራው በውስጥ ደን
ቦቹመሠረትበአን
ድወይም በብዙዲሬክተሮችነ
ው፡፡
(
2)የማኅበሮችንዲሬክተሮችየሚመለከቱትየዚህአን
ቀጽድን
ጋጌዎችለድርጅትዲሬክተሮችም ተፈጻሚዎችናቸው፡
፡
ቊ 495፡
፡የአስተዳደሩምክርቤት፡
፡
(1)የበጎአድራጎትድርጅትየውስጥ ደን
ቦችመሠረትየተቋቋመው የአስተዳደሩምክርቤትየበጎአድራጎትድርጅት
የመጨ ረሻው ባለሥልጣንነ ው፡
፡
(
2)ለበጎው አድራጎትድርጅትየተደረገው የጠባቂነ
ትናየተጠባባቂነ
ትመሥሪያቤትበአስተዳደሩምክርቤትውስጥ
ወኪልይኖረዋል፡፡
ቊ 496፡
፡የአስተዳደሩምክርቤትሥራ፡
፡
(
1)የአስተዳደሩምክርቤትየሌላው ክፍልሥልጣንባልሆኑትበበጎአድራጎትድርጅትጒዳዮችሁሉውሳኔይሰጣል፡
፡
(
2)ምክርቤቱበተለይዲሬክተሮቹንይሾማል፤ይሽራል፤የሥራቸውንመካሄድይቈጣጠራል፤ሒሳባቸውን
ም ያጸድቃል፡
፡
ቊ 497፡
፡የውስጥ ደን
ቦቹንስለመለዋወጥ (
1)መሠረቱ፡
፡
የአስተዳደርምክርቤቱየወሰነ
ው የበጎአድራጎትድርጅትየውስጥ ደን
ቦችመለዋወጥ፤የድርጅቱጠባቂናተጠባባቂው
መሥሪያቤትካላጸደቀው በቀርውጤትየለውም፡ ፡
ቊ 498፡
፡(2)የበጎአድራጎትድርጅቱመሥራችየሚያደርገው ክልከላ፡
፡
(1)የበጎአድራጎትድርጅቱሥራመሥራችአን
ዳንዶቹየበጎአድራጎትድርጅትደን
ቦችእን
ዳይለዋወጡ ግልጽበሆነውሳኔ
ለመከልከልይችላል፡ ፡
(2)የበጎው አድራጎትድርጅትመሥራችእን
ዲህአድርጎየገለጸውንፈቃድተቃራኒበመሆንየውስጥ ደን
ቦቹየተለዋወጡ
እንደሆነ፤መሥራቹየመረጠው ሰው፤ወይም የመሥራቹወራሾችየበጎአድራጎቱድርጅትተግባርፈርሷልብለው
እንዲያስታውቁላቸው ለዳኞችጥያቄለማቅረብይችላሉ፡
፡
(3)የውስጥ ደን
ቦቹመለዋወጥ ከተደረገበትጊዜጀምሮሦስትዓመትወይም መሥራቹከሞተሠላሳዓመትካለፈበኋላ፤
ከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተነገረው መብትቀሪይሆናል፡
፡
ቊ 499፡
፡የምክርቤቱስብሰባ፡
፡
(
1)የአስተዳደሩምክርቤትበውስጥ ደን
ቦቹበተወሰነ
ው ጊዜይሰበሰባል፡
፡
(2)በሚያስቸኵልጊዜ፤የበጎአድራጎትድርጅትጥቅም አስፈላጊሁኖበሚያሳይበትጊዜሁሉዲሬክተሮቹስብሰባው
እንዲደረግጥሪውንያደርጋሉ፡፡
ቊ 500፡
፡የምክርቤቱውሳኔ
ዎች፡
፡
(
1)የአስተዳደሩምክርቤትውሳኔ
ዎችየሚፈጸሙትፍጹም የሆነየ
ድምፅብልጫ ሲኖርነ
ው፡፡
(2)ለበጎአድራጎትድርጅትየተደረገው የጠባቂነ
ትናየተጠባባቂነ
ትመሥሪያቤት፤የውሳኔ
ዎቹንፈራሽነ
ትወይም
እንዳይፈጸሙ መታገዳቸውንእንዲያስታውቁለትለዳኞችጥያቄለማቅረብይችላል፡፡
ቊ 501፡
፡የበጎአድራጎትድርጅትመብቶችናግዴታዎች፡
፡
(1)የማኅበሮችንስም፤የመኖሪያስፍራን
ናችሎታንየሚመለከቱትየዚህአን
ቀጽውሳኔ
ዎችበድርጅቶችም ላይ
ተፈጻሚዎችናቸው፡ ፡
(
2)ድርጅቱየጠባቂውን
ናየተጠባባቂውንመሥሪያቤትአስፈቅዶየቁም ስጦታዎችን
ናየኑዛዜስጦታዎችንመቀበል
ይችላል፡
፡
ቊ 502፡
፡የበጎአድራጎትድርጅትተጠቃሚዎችመብቶች፡
፡
(1)ለጥቅማቸው ተብሎ የበጎው አድራጎትድርጅትየተቋቋመላቸው ሰዎችመብታቸው እን
ዲከበርላቸው ሲሉበበጎው
አድራጎትድርጅትላይክስለማቅረብይችላሉ፡ ፡
(
2)ተጠቃሚዎቹበደን ቦቹበሚበቃ(በሚገባ)ተለይተው ያልታወቁእን
ደሆነየበጎው አድራጎትድርጅትዲሬክተሮችተገቢ
መስሎ በሚታያቸው ግምትይወስኗቸዋል፡
፡
ቊ 503፡
፡የበጎው አድራጎትድርጅትመቅረት፡
፡(1)የውስጥ ደን
ቦቹ፡
፡
የበጎአድራጎትድርጅትበውስጥ ደን
ቦቹበተወሰኑትምክን
ያቶችቀሪይሆናል፡
፡
ቊ 504፡
፡(2)ሌሎችሁኔ
ታዎች(
ምክን
ያቶች)
፡፡
የበጎአድራጎትድርጅትለጠባቂነትበተደረገለትመሥሪያቤትወይም በዐቃቤሕግበኩልበሚቀርበው ጥያቄዳኞች
የበጎው አድራጎትድርጅትቀሪሁኗልብለው የሚወስኑት፡
-
(
ሀ)ግቡ(
ዓላማው)የተፈጸመ እን
ደሆነ
፤ወይም ወደግቡለመድረስየማይችልእን
ደሆነ
፤
(
ለ)የተባለው ግብሕገወጥ ወይም ለመልካም ጠባይተቃራኒየሆነእን
ደሆነ
፤
(
ሐ)የበጎው አድራጎትድርጅትበደን
ቦቹከተመለከተው ግብሌላየተከተለእን
ደሆነ
፤
(
መ)የበጎው አድራጎትድርጅትዕዳውንለመክፈልችሎታያጣ እን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 505፡
፡የብዙዎችየበጎአድራጎትድርጅቶችመቀላቀል፡
፡
(1)የሁለትወይም የብዙዎችየበጎአድራጎትድርጅቶችመቀላቀልለጠቅላላጥቅም ተፈላጊሆኖየተገኘእን
ደሆነ፤
የነዚህንየበጎአድራጎትድርጅትየሥራመካሄድመከናወንአንድነትለማያያዝበአገርግዛትሚኒስቴርጥያቄዳኞቹ
የነዚህኑመቀላቀልለመፍቀድይችላሉ፡ ፡
(2)ለጠባቂነትናለተጠባባቂነትየተደረገው መሥሪያቤትባለጒዳዮቹለሆኑትየበጎአድራጎትድርጅቶችየጋራቸው ከሆነ
እንደሆነ፤ስለተባለው ጒዳይየሚቀርበውንጥያቄየተባለው መሥሪያቤትሊያቀርበው ይችላል፡፡
(
3)በዚህዐይነ
ትለተቋቋመው ድርጅትአዲስየውስጥ ደን
ቦችይኖሩታል፡
፡
ቊ 506፡
፡የሒሳብመጣራትናመቈጣጠር፡
፡
(1)ስለማኅበሮችሒሳብማጣራትየተነ
ገሩትየዚህአን
ቀጽድን
ጋጌዎችበበጎአድራጎትድርጅትሒሳብማጣራትም ላይ
ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
(
2)ስለማኅበሮችየሒሳብመቈጣጠርየተነ
ገሩትየዚህአን
ቀጽውሳኔ
ዎችስለበጎአድራጎትድርጅቶችየሒሳብ
መቈጣጠርነገርተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
(3)ለድርጅቶችጠባቂነ
ትናተጠባባቂነ
ትየተቋቋመ መሥሪያቤትያለእን
ደሆነለማኅበሮቹጽሕፈትቤትየተሰጠው ሥራ
ለድርጅቶችጠባቂናተጠባባቂመሥሪያቤትይሰጣል፡ ፡
ክፍል2፡
፡
ስለኮሚቴዎች፡
፡
ቊ 507፡
፡ፈቃድንየማግኘትግዴታ፡
፡
(1)ስለአን
ድየተወሰነሥራጥቅም፤ስለሰው ፍቅርወይም ስለጠቅላላጥቅም በይፋበሚደረጉትልመናዎችበታላላቅ
የሕዝብበዓላትቀኖች፤ወይም በዚህተራውስጥ በሚገኙትአደራረጎችረዳትነ
ት፤ገን
ዘብንወይም ሌሎችንንብረቶች
የመሰብሰብዓላማ ያላቸው ኮሚቴዎችየተቋቋሙ ትናየሚሠሩትበመንግሥቱጠቅላላግዛትውስጥ ሲሆንበአገርግዛት
ሚኒስቴርውሳኔ፤በአንድአገርክፍልወይም በአን
ድጠቅላይግዛትውስጥ ሲሆንደግሞ ክፍሉንበሚመለከተው ጠቅላይ
ገዢካልተፈቀደላቸው በቀርይህንሥራቸውንለማከናወንአይችሉም፡፡
(2)ሳይፈቀድላቸው በይፋየሚደረገውንልመናየሚያደራጁ ወይም ከሕዝብስጦታዎችንወይም ገን
ዘብንየሚለምኑ
ኮሚቴዎችለዚሁነ ገርበወንጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትውሳኔ ዎችይቀጣሉ፡፡
ቊ 508፡
፡የኮሚቴዎችድርጅት፡
፡
(
1)ውሳኔ
ው በኮሚቴየሚሰበሰቡትንሰዎችያስታውቃል፡
፡
(2)የተባለው የጊዜውሳኔየኮሚቴውንሥራናዋናመሥሪያቤትእን
ዲሁም ሥራውንሊፈጽምበትየሚገባውንጊዜለይቶ
ያስታውቃል፡፡
(
3)አስፈላጊሲሆንየኮሚቴው ሥራሊፈጸም የሚቻልበትንየአደራረጉንዐይነ
ትይወስናል፤በኮሚቴው የተሰበሰበውን
መላውንገንዘብናበሥራላይየመዋሉንለመቈጣጠርም አስፈላጊጥን ቃቄዎችንያዛል፡
፡
ቊ 509፡
፡ስጦታዎችንየእን
ሰጣለንባዮችፊርማ፡
፡
(
1)ኮሚቴው ስጦታዎችን
ናየእን
ሰጣለንባዮችንፊርማ ለመቀበልይችላል፡
፡
(
2)የኮሚቴው ፕሬዚዳን
ት፤ፈራሚዎችየሰጡትንቃልለማስፈጸም በፈራሚዎቹላይክስለማቅረብሥልጣንአለው፡
፡
ቊ 510፡
፡የአባሎቹኀላፊነ
ት፡፡
(
1)የኮሚቴው አባሎችስለሥራው መካሄድናስለአስተዳደሩበየራሳቸውናበአን
ድነትኀላፊዎችናቸው፡
፡
(
2)ማናቸውም ሰጪ ወይም እሰጣለሁብሎ የፈረመ ሰው ወይም ዐቃቤሕግየኮሚቴውንአባሎችባለባቸው ኀላፊነ
ት
ሊጠይቃቸው ይችላል፡
፡
ቊ 511፡
፡የኮሚቴው መቅረት፡
፡
ኮሚቴው የተወሰነ
ው ጊዜሲያልቅወይም ሥራውንበፈጸመ ጊዜቀሪይሆናል፡
፡
ቊ 512፡
፡የኮሚቴው መፍረስ፡
፡
ኮሚቴው በአገርአገዛዝትእዛዝብቻለመፍረስየሚቻለው፡
-
(
ሀ)ከዓላማው የተለየእን
ደሆነ
፤
(
ለ)የዓላማው አፈጻጸም የማይቻልእን
ደሆነወይም በማናቸውም ዐይነ
ትየተተወመሆኑግልጽየሆነእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 513፡
፡የሒሳብማጣራት(
1)ን
ብረቱየማይበቃሲሆን
፡፡
(1)በኮሚቴው የተጠራቀሙትን
ብረቶችኮሚቴው ያሰበውንሥራለመፈጸም በቂሆነ ው ያልተገኙእን
ደሆነወይም
የተባለው ሥራየማይቻልመሆኑየ ተገለጸእን
ደሆነለኮሚቴው ፈቃድበሰጠው ውሳኔ
፤ለተመለከተው ዓላማ ይውላሉ፡
፡
(
2)ስለዚህነ
ገርበውሳኔው የተነ
ገረቃልየሌለእን
ደሆነ፤የአስተዳደሩመሥሪያቤትእን
ዲያዝባቸው ተደርጎየአስተዳደሩ
መሥሪያቤትለአንድየበጎአድራጎትሥራያውላቸዋል፡
፡
(3)ለኮሚቴው ን
ብረትንየሰጡ ሰዎች፤መልሰው የመውሰድንመብትበውልበግልጽአግብተው ካልተገኙበቀርመልሰው
ለመውሰድአይችሉም፡ ፡
ቊ 514፡
፡(2)ቀሪን
ብረት፡
፡
(1)ኮሚቴው የተሰበሰበው ንብረትለተወሰነ
ው ሥራአስፈላጊከሆነው በላይትርፍየተገኘእንደሆነበተወሰነ
ው ሒሳብ
ላይትርፍሆኖየተገኘው ገን ዘብኮሚቴው በፈቀደው ውሳኔለተመለከተው ዓላማ ይውላል፡
፡
(
2)ስለዚህነ
ገርበውልየተነገረቃልየሌለእን
ደሆነገንዘቡየአስተዳደርመሥሪያቤትእን
ዲያዝበትተደርጎየአስተዳደሩ
መሥሪያቤትለአንድየበጎአድራጎትሥራያውለዋል፡
፡
(
3)ለኮሚቴው ገን
ዘብየሰጡትሰዎችገን
ዘቡንመልሰው ለመውሰድአይችሉም፡
፡
ቊ 515፡
፡ወደበጎአድራጎትድርጅትመለወጥ፡
፡
(1)ኮሚቴው የሰበሰበው ን
ብረትበውስጥ ደን
ቦቹመሠረትቀዋሚ እንዲሆንለተወሰነዓላማ እን
ዲውልየታሰበእን
ደሆነ
በኋላወደተባለው ዓላማ ለመድረስአንድየበጎአድራጎትድርጅትማቋቋም ይገባል፡
፡
(
2)የበጎአድራጎትድርጅትንየሚመለከቱደን
ቦችበዚህጊዜተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ክፍል3፡
፡
ለልዩበጎአድራጎትየሚውሉየአደራን
ብረቶች(
ፊዴይኮሚስ)
፡፡
ቊ 516፡
፡ትርጓሜ፡
፡
ለልዩበጎአድራጎትየሚውልየአደራን
ብረትማለት፡
-የአደራን
ብረትአቋቋሚው በሰጠው መሪትእዛዝመሠረትየአደራ
ጠባቂየሚያስተዳድራቸው አን
ድወይም ብዙን
ብረቶችራሳቸውንችለው የተቋቋሙ በትድርጅት(
ስሪት)ነ
ው፡፡
ቊ 517፡
፡አቋቋሙ (
ፎርሙ)
፡፡
(
1)ይህለልዩበጎአድራጎትየሚውልየአደራን
ብረትበሕይወትባሉሰዎችመካከልበሚደረግስጦታወይም በኑዛዜ
ሊቋቋም ይችላል፡
፡
(2)የዚህየአደራንብረትመቋቋም ስለአቋቋሙ ም ሆነስለሥረነ
ገሩስጦታዎችንወይም ኑዛዜዎችንበሚመለከቱ
ደንቦችይመራል፡ ፡
(3)አን
ድለልዩበጎአድራጎትየሆነ
ውንየአደራን
ብረትለማቋቋም በስጦታው ወይም በኑዛዜው ረገድአን
ድግልጽየሆነ
የውልቃልመጻፍየግድአስፈላጊነ ው፡
፡
ቊ 518፡
፡በልዩበጎአድራጎትን
ብረትተጠቃሚ፡
፡
በልዩበጎአድራጎትተጠቃሚ ለመሆንየሚችለው በሕይወትያለወይም ባይሆንእን
ኳንይህየአደራን
ብረትበተቋቋመበት
ጊዜየተፀነሰሰው ብቻነ
ው፡፡
ቊ 519፡
፡የአደራን
ብረትአስተዳዳሪዎችብዛት፡
፡
(1)የልዩበጎአድራጎትን
ብረትአስተዳዳሪዎችቊጥርከአራትበላይሊሆንሳይችል፤ባን
ድብቻወይም በብዙ
አስተዳዳሪዎችለመተዳደርይችላል፡፡
(2)ቊጥራቸው ከአራትበላይየሆነአስተዳዳሪዎችተመርጠው እን
ደሆነበመጀመሪያየተመረጡት4ቱብቻይህንሥራ
ያካሂዳሉ፡
፡
(3)የተመረጡትየአደራን
ብረትአስተዳዳሪዎችሥራውንአን ቀበልም ያሉ፤የሞቱወይም ችሎታያጡ እን
ደሆነሌሎች
የተመረጡትሰዎችበምርጫ ቸው ተራገብተው በፊተኞቹእግርይተካሉ፡፡
ቊ 520፡
፡የአደራን
ብረትአስተዳዳሪዎችብዛት፡
፡
(1)የአደራን
ብረትአስተዳዳሪንየሚመርጠው፤ለልዩበጎአድራጎትየሚውለውንየአደራን
ብረትያቋቋመው ሰው ወይም
እርሱየመረጠው ሰው፤እርሱየመረጠው ባይኖርዳኞችናቸው፡፡
(2)በእንደዚህያለየተመረጠው አስተዳዳሪየተሰጡትንሥራዎችአልቀበልም ያለወይም የሞተወይም ችሎታያጣ
እንደሆነ፤የአደራውንንብረትያቋቋመው ሰው ለዚህነገርየመምረጥንሥልጣንየሰጠው ወይም የተባለው ሰው ያልተገኘ
እንደሆነዳኞቹአን ድአዲስአስተዳዳሪይመርጣሉ፡ ፡
ቊ 521፡
፡የአስተዳዳሪዎቹሥራመልቀቅ፡
፡
(1)አስተዳዳሪው (
ፊዴይኮሚሴሩ)የሚገባምክን
ያትያለው ሲሆንወይም የተሰጡትንሥራዎችዐሥርዓመትሙ ሉ
አካሂዶእን ደሆነ
፤ሥራውንለመተው ይችላል፡
፡
(2)የአስተዳዳሪነቱኀላፊነ
ትእርሱየሥራመልቀቂያስን ብቱንከመስጠቱበፊትወይም ከሰጠ በኋላበተመረጠው ሌላ
የአደራን ብረትአስተዳዳሪላይእስኪወድቅድረስ፤የተባለው የአስተዳዳሪነ
ትኀላፊነ
ትበሱው ላይእን
ደሆነይቈያል፡
፡
ቊ 522፡
፡የአዲሱአስተዳዳሪመሻር፡
፡
የሚገባምክን ያትሲኖርለልዩበጎአድራጎትየሚውለውንየአደራን ብረትያቋቋመው ወይም እርሱየመረጠው ሰው ወይም
ከአስተዳዳሪዎቹአንዱ ወይም በአደራው ን
ብረትተጠቃሚ ከሆኑትአንዱ ሰው ባቀረበው ጥያቄዳኞችያን
ድአስተዳዳሪ
ሥልጣንእን ዲቀርአድርገው በርሱቦታእነርሱየመረጡትንአዲስአስተዳዳሪለማድረግይችላሉ፡ ፡
ቊ 523፡
፡የአደራአስተዳዳሪሹመትማስረጃ፡
፡
(
1)አስተዳዳሪው የአስተዳዳሪነ
ቱንናየሥልጣኑንማስረጃዳኞችእን
ዲሰጡትለመጠየቅመብትአለው፡
፡
(
2)ይህማስረጃአስፈላጊሲሆንየተሰጠው ሥልጣንየሚቈይበትንጊዜለይቶያስታውቃል፡
፡
ቊ 524፡
፡ስለብዙየአደራን
ብረትአስተዳዳሪዎች፡
፡
(1)ብዙዎችአስተዳዳሪዎችያሉእንደሆነተቃራኒየሚሆንውሳኔከሌለበቀርአስተዳዳሪዎቹበመካከላቸው በሚደረገው
ስምምነ ትየአደራን
ብረትአስተዳደርንየሚመለከቱትንውሳኔ
ዎችይሰጣሉ፡፡
(
2)ሳይስማሙ በሚቀሩበትጊዜ፤በድምፅብልጫ ይወሰናል፡
፡
(3)በድምፅብልጫ የተሰጠውንውሳኔያልተቀበሉሰዎችበውሳኔ
ው ያለመስማማታቸውንበፕሮሴቬርባልውስጥ
እንዲጻፍላቸው ለመጠየቅመብትአላቸው፡፡
ቊ 525፡
፡ለልዩበጎአድራጎትየሚውለው የአደራን
ብረትአስተዳደር፡
፡
(1)አስተዳዳሪው (
ፊዴይኮሚሴሩ)ጠን
ቃቃናእን
ደአስተዋይየሥራሰው ሁኖይህንየተባለውንየአደራን
ብረት
ያስተዳድራል፡፡
(
2)ለልዩበጎአድራጎትየሚውሉትእነ
ዚህየአደራን
ብረቶችየሚባሉትናየራሱን
ብረቶችእን
ዳይቀላቀሉይጠነ
ቀቃል፡
፡
(
3)ለዚሁነ
ገርአስፈላጊየሆኑትንጥን
ቃቄዎችሁሉእን
ዲያደርግይገደዳል፡
፡
ቊ 526፡
፡በፍርድበኩልየን
ብረቱወኪል፡
፡
(
1)አስተዳዳሪው በፍርድረገድለተባለው የአደራን
ብረትእን
ደራሴነ
ው፡፡
(
2)በአስተዳዳሪነ
ቱም በተቋቋሙ የአደራን
ብረቶችተጠቃሚዎችነ
ንየሚሉትሰዎችበፍርድቤትሊከሱትይችላሉ፡
፡
ቊ 527፡
፡የአደራን
ብረትአስተዳዳሪሥልጣን
፡፡
(
1)የአደራበሚባሉትን
ብረቶችላይያለው የአስተዳዳሪው ሥልጣንየአን
ድባለሀብትሥልጣንነ
ው፡፡
(2)ስለሆነ
ም ለልዩበጎአድራጎትየሚውለው የአደራው ን
ብረትበተቋቋመበትየመመሥረቻጽሑፍተቃራኒየሚሆንውሳኔ
ከሌለበቀርአስተዳዳሪው የማይንቀሳቀሱትንንብረቶችዳኞችካልፈቀዱለትበቀርለመሸጥ ለመለወጥ አይችልም፡
፡
(
3)በማናቸውም ሁኔ
ታአስተዳዳሪው ን
ብረቶቹንያለዋጋለመልቀቅአይችልም፡
፡
ቊ 528፡
፡የአቋቋሚው መሪትእዛዞች(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)የአደራን
ብረትአስተዳዳሪው ን
ብረቶቹንካቋቋመው ሰው የተቀበላቸውንግልጽየሆኑመሪትእዛዞችመከተልአለበት፡
፡
(2)ስለሆነ
ም በን
ብረቱተጠቃሚ ለሆነ
ው ሰው ጥቅም የሚያስፈልግሆኖየታየእን
ደሆነከተባሉትመሪትእዛዞችውጭ
እንዲሠራከዳኞችማስፈቀድአለበት፡፡
ቊ 529፡
፡(2)ቅጣት፡
፡
(
1)ለአደራን
ብረትአስተዳዳሪው ሥልጣንወሰንየሚሰጥባቸው ወይም በሥልጣኑየሚሠራበትንዐይነ
ትየሚደነ
ባባቸው
የአደራው ን
ብረትየተቋቋመበትወልውሳኔዎችመኖራቸውንየሦስተኛወገኖችማወቃቸው ወይም ማወቅእን
ደነበረባቸው
ካልተረጋገጠ በቀርውሳኔ
ዎቹሦስተኛወገኖችንመቃወሚያለመሆንአይችሉም፡፡
(
2)እነ
ዚህንውሳኔ
ዎችአለመከተልየሚያስከትለው ቅጣትአስተዳዳሪውንበኀላፊነ
ትተጠያቂማድረግብቻነ
ው፡፡
(3)የአደራንብረትአስተዳዳሪው ለልዩበጎአድራጎትለሚውለው የአደራን
ብረትጥቅም ሲልበቅንልቡናየሠራው ወይም
በቅንልቡናየሠራመስሎትያደረገው ወይም ይህንመልካም አሳቡንእውነ ተኛለመሆኑአእምሮየሚቀበለው መስሎ
የታያቸው እን
ደሆነዳኞችለአስተዳዳሪው ከሙ ሉኀላፊነትወይም በከፊልነፃሊያደርጉትይችላሉ፡
፡
ቊ 530፡
፡የን
ብረትመተካት፡
፡
የአደራአስተዳዳሪው ባደረገው መሸጥ መለወጥ በተተኩትንብረቶችየተገኙትወይም ለልዩበጎአድራጎትየሚውሉት
የአደራንብረቶችያፈሩዋቸው ገቢዎችበተባሉትየአደራን ብረቶችላይተጨ ማሪይሆናሉ፡፡
ቊ 531፡
፡የግልጥቅም ያለመኖር፡
፡
የአደራንብረትአስተዳዳሪው ለልዩየበጎአድራጎትየሚውለው የአደራን
ብረትበተቋቋመበትውልውስጥ በግልጽ
ተነግረው ከተፈቀዱለትጥቅሞችበቀርከተባለው የአደራንብረትላይአን ዳችየግልጥቅም መውሰድአይገባውም፡
፡
ቊ 532፡
፡የጉዳትካሣ፡
፡
የአደራን
ብረትአስተዳዳሪው በተባለው የአደራን
ብረትአስተዳደርምክን
ያትስላደረገው ወጪ ገን
ዘብና፤ስለደረሱበት
ግዴታዎችየጉዳትንካሣየማግኘትመብትአለው፡ ፡
ቊ 533፡
፡የአስተዳዳሪው ኀላፊነ
ት፡፡
የአደራን
ብረትአስተዳዳሪው ውክልናንበሚመለከቱትውሳኔ ዎችመሠረትበልዩአድራጎትበአደራው ን
ብረቶች
በሚጠቀሙትሰዎችዘን ድናየተባለው የአደራን
ብረትበሚቋረጥበትጊዜንብረቶችንመቀበልለሚገባቸው ሰዎችለአደራ
ንብረቱመልካም አስተዳደርኀላፊይሆናል፡፡
ቊ 534፡
፡ሒሳቦቹንማቅረብ፡
፡(1)ለማንእን
ደሚደረግ፡
፡
(
1)አስተዳዳሪው አስተዳደሩንየሚመለከቱትንሒሳቦችናየአደራውንን
ብረትሁኔ
ታየሚመለከተውንመግለጫ በአደራው
ን
ብረትመመሥረቻጽሑፍውስጥ ለተመረጠው ሰው ማቅረብአለበት፡ ፡
(
2)የተመረጠ ሰው የሌለእን
ደሆነበአደራው ንብረትየመመሥረቻጽሑፍመሠረትጥቅም ላለው ለማናቸውም ሰው
ወይም በአስተዳደሩሥራምትክለሆነ ው ሰው ማቅረብአለበት፡
፡
ቊ 535፡
፡(2)በምንጊዜእን
ደሚቀርብ፡
፡
(1)የልዩበጎአድራጎትመመሥረቻጽሑፍሒሳብየሚቀርብበትንሌላጊዜያልወሰነእን ደሆነ
፤የተባለው ሒሳብበዓመት
በዓመትአስተዳዳሪው አስተዳደሩንሲጀምርበተወሰነ
ው ወርውስጥ መቅረብአለበት፡
፡
(2)ለአእምሮተገቢመስሎ የሚታይአንድምክንያትሲኖርአን ድባለጕዳይባቀረበው ጥያቄዳኞችሒሳቦቹበመካከል
ባለው ጊዜውስጥ እን ዲቀርቡለመፍቀድወይም አስተዳዳሪው ሒሳቦቹንስለማቅረብየተወሰነ
ውንጊዜእንዲያዘገይ
ወይም እን ዲለወጥ ለመፍቀድይችላሉ፡
፡
ቊ 536፡
፡ከአስተዳዳሪው ላይገን
ዘብጠያቂዎች፡
፡
ከአስተዳዳሪው ላይገን
ዘብየሚጠይቁሰዎችየአደራን
ብረትበሆኑትሀብቶችላይአን
ዳችመብትየላቸውም፡
፡
ቊ 537፡
፡ከአደራን
ብረትላይገን
ዘብጠያቂዎች፡
፡
(
1)አስተዳዳሪው በአደራው ን
ብረትረገድየተቋቋሙ ትንሀብቶችበሚመለከትውልየተዋዋላቸው ሰዎችየአደራው
ን
ብረትበሆኑትሀብቶችሁሉመብታቸውንሊሠሩበትይችላሉ፡ ፡
(
2)የአደራን
ብረትአስተዳዳሪው በግልጽራሱየገባበትግዴታከሌለወይም ስለእን ደራሴነ
ትበሚለው አንቀጽበተሰጡት
ውሳኔዎችመሠረትካልሆነበቀርከአደራው ንብረትላይገንዘብላላቸው ሰዎችየአደራንብረትአስተዳዳሪው ራሱአላፊ
ሆኖአይያዝም፡፡
ቊ 538፡
፡የባለጥቅሞቹመብቶች፡
፡(1)በአስተዳዳሪው ዘን
ድ፡፡
(1)የአደራው ን
ብረትባለጥቅም፤በአደራው ንብረትመመሥረቻጽሑፍመሠረትለእርሱየሚገባው ትርፍእን
ዲሰጠው
የአደራን ብረትአስተዳዳሪውንለማስገደድይችላል፡፡
(2)ባለጥቅሙ መብቶቹበሚያሠጋሁኔ
ታላይየሚገኙሲሆንአስተዳዳሪው እን
ዲሻርወይም የተገቡተያዦችንእን
ዲሰጥ
ለዳኞችጥያቄማቅረብይችላል፡ ፡
ቊ 539፡
፡(2)በአደራን
ብረቶችላይ፡
፡
(1)የአደራንብረቶችባለጥቅም የአደራን
በረትበሚባሉትሀብቶችላይየማዘዝወይም የአስተዳደርአን
ዳችመብት
የለውም፡ ፡
(2)ነ
ገርግንእነ
ዚህንንብረቶችበሚመለከተው ነ
ገርየይርጋዘመንእን
ዲቋረጥ ማድረግንበመሳሰለው ሥራመብቶቹን
የመጠበቅተግባሮችንለመፈጸም ይችላል፡
፡
(
3)እን
ደዚሁም ደግሞ ለሦስተኞችወገኖችወይም ለአን
ዳንድሦስተኞችወገኖችአንዳን
ዶቹንብረቶችየአደራው ን
ብረት
(
ሀብቶች)፤ን
ብረቶችመሆናቸውንበማስታወቂያለመግለጽአስፈላጊጥን ቃቄዎችንለመፈጸም ይችላል፡
፡
ቊ 540፡
፡ከተጠቃሚው ገን
ዘብጠያቂዎች፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)ለልዩበጎአድራጎትየሚውለውንየአደራንብረትያቋቋመው ሰው፤የዚህንየአደራውንን
ብረትገቢከአስተዳዳሪው እጅ
ላይ፤በአደራው ንብረትተጠቃሚ ከሆነ
ው ሰው ላይገን
ዘብጠያቂየ ሆኑሰዎችሊያዙትአይችሉም ብሎ ለመወሰን
ይችላል፡፡
(2)ገቢዎቹየማይያዙናቸው ተብሎ በዚህበተባለው ዐይነ
ትበውሉቃልተነ ግሮእን
ደሆነዋጋባለው ሁኔ
ታየን
ብረቱ
ተጠቃሚ ሊያስተላልፋቸው ወይም በዕዳውስጥ ሊያገባቸው አይቻልም፡
፡
ቊ 541፡
፡(2)የዳኞችሥልጣን
፡፡
ስለሆነም ከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርየተነ
ገረው ሁኔታሲያጋጥምናበአደራው ን ብረትተጠቃሚ ሆኖሲገኝወይም
የተጠየቀው ገንዘብየአደራው ን
ብረትተጠቃሚ ከሠራው ወንጀልወይም አታላይነትጋራግን ኙነ
ትያለው ሲሆንየአደራው
ንብረትባለጥቅም ወይም ከገንዘብጠያቂዎችአንዱ በሚያቀርበው ጥያቄየአደራው ንብረትገቢገንዘቦችእን
ዲያዙ
ወይም እንዲተላለፉለመፍቀድይችላሉ፡፡
ቊ 542፡
፡ለልዩበጎአድራጎትየሚውለውንየአደራውንን
ብረትየሚያቋቁመው ውለታመቅረት፡
፡(1)መደበኛሁኔ
ታ፡፡

ለልዩበጎአድራጎትየሚውለው የአደራን
ብረትውልየአደራውንን
ብረትያቋቋመው ሰው የወሰነ
ው ጊዜሲያልቅቀሪ
ይሆናል፡
፡
ቊ 543፡
፡(2)የዳኞችሥልጣን
፡፡
(1)ዳኞችየአደራው ንብረትባለጥቅም፤ለሚያቀርበው ጥያቄየሚሰጠው ውሳኔበነ
ገሩአካባቢሁኔ ታየሚገባመስሎ
የታያቸው እን
ደሆነ፤በቀረበላቸው ጥያቄመሠረትበማናቸውም ጊዜቢሆንየተባለው የአደራው ን
ብረትውልእንዲቀር
ለመወሰንይችላሉ፡ ፡
(
2)የአደራው አስተዳዳሪበዳኝነ
ቱሥነሥርዐትጊዜመሰማትአለበት፡
፡
(3)ለልዩበጎአድራጎትየሚውለውንንብረትያቋቋመው ሰው፤ግልጽበሆነየውልቃልበዚህበተባለው መብትዳኞች
እንዳይሠሩበትለመወሰንይችላል፡፡
ቊ 544፡
፡የአደራው ን
ብረትየሒሳብመጣራት፡
፡
የአደራው ን
ብረትውልቀሪበሚሆን
በትጊዜአስተዳዳሪው የነ
ዚህንን
ብረቶችባለሀብትነ
ትናየአስተዳዳሪውንሥራ
ለማስረዳትጠቃሚዎችከሆኑትጽሑፎችጋራበንብረቱመመሥረቻጽሑፍመሠረትመብትላላቸው ሰዎችየተባሉትን
ንብረቶችማስረከብአለበት፡
፡
ምዕራፍ4፡
፡
በሕግየሰው መብትስለተሰጣቸው የውጭ አገርዜጋማኅበሮችናለልዩአገልግሎትስለተመደቡየውጭ አገርዜጋ
ንብረቶች፡
፡
ቊ 545፡
፡የሰው መብትስለተሰጣቸው ማኅበሮች፡
፡
(1)የማኅበሩዋናመኖሪያስፍራበውጭ አገርሆኖበኢትዮጵያውስጥ አን
ድሥራለማካሄድየሚፈቅድየውጭ አገር
ዜጋማኅበርአዲስአበባለሚገኘው ለማኅበሮችጽሕፈትቤትማመልከቻውንማቅረብአለበት፤ከማመልከቻውም ጋራ
የማኅበሩመተዳደሪያደንብተያይዞመቅረብአለበት፡
፡
(2)ለማቋቋም የተጠየቀው ሥራሕገወጥ ወይም ከመልካም ባህልጋራየማይስማማ የሆነእን
ደሆነየማኅበሮች
ጽሕፈትቤትየተጠየቀውንፈቃድለመከልከልይችላል፤የማኅበሮችጽሕፈትቤትለነ ገሩውሳኔከመስጠቱበፊት
እንዲቋቋሙ በተጠየቁትማኅበሮችጕዳይየሚያገባቸውንሚኒስቴሮችአሳብመጠየቅአለበት፡ ፡
(3)አን
ድየውጭ አገርዜጋየሆነበሕግየሰው መብትየተሰጠው ማኅበርይህንፈቃድከማኅበሮችጽሕፈትቤት
ከማግኘቱበፊትበኢትዮጵያውስጥ ሥራለመጀመርም ሆነአባሎችንለመሰብሰብአይችልም፡፡
ቊ 546፡
፡ለልዩአገልግሎትየተመደቡየውጭ አገርዜጋን
ብረቶች፡
፡
(
1)በውጭ አገርየተቋቋሙ ለልዩአገልግሎትየተመደበን
ብረትድርጅቶችይህሥራእንዲፈቀድላቸው ለአገርግዛት
ሚኒስቴርማመልከቻቸውንካላቀረቡበቀርበኢትዮጵያውስጥ ሥራቸውንለመጀመርአይችሉም፡፡
(2)ይህሥራሕገወጥ ዓላማ ያለው ወይም ለመልካም ባህልተቃራኒየሆነእን
ደሆነየአገርግዛትሚኒስቴርፈቃድን
ለመከልከልይችላል፡
፡የአገርግዛትሚኒስቴርም በጕዳዩውሳኔከመስጠቱበፊትበዚህጕዳይየሚያገባቸውን
ሚኒስቴሮችአሳብመጠየቅአለበት፡ ፡
ቊ 547፡
፡ፈቃዱንወይም ጥያቄውንየመቀበሉውጤ ት፡
፡
(1)በሕግየሰው መብትየተሰጣቸው የውጭ አገርማኅበሮችወይም ለልዩአገልግሎትየተመደበየውጭ አገርዜጋ
ንብረትድርጅቶችንይህንበቊጥር547የተመለከተውንፈቃድወይም በቊጥር546የተመለከተውንየማጽደቅፈቃድ
እንዳገኙወዲያውኑበፍትሐብሔርመብታቸው በሚጠቀሙ በትናበሚሠሩበትረገድልክበኢትዮጵያእን ደተቋቋሙ
በሕግየሰው መብትእንደተሰጣቸው ኢትዮጵያውያንማኅበሮችናለልዩአገልግሎትእንደተመደቡእንደኢትዮጵያ
ንብረቶችየሚቈጠሩይሆናሉ፡ ፡
(
2)እን
ዲሁም በተቋቋሙበትአገርየታወቀላቸው ዜግነ
ትበኢትዮጵያም የታወቀላቸው ይሆናል፡
፡
ቊ 548፡
፡የተጠበቁሁኔ
ታዎች፡
፡
(
1)በሕግየሰው መብትየተሰጣቸው የውጭ አገርዜጋማኅበሮችወይም ለልዩአገልግሎትየተመደቡንብረቶች
ድርጅቶችወይም አንዳንድልዩክፍልየሆኑትበሕግየሰው መብትየ
ተሰጣቸው ማኅበሮችናለልዩአገልግሎትየተመደቡ
ንብረቶችየሚያካሂዱትናየሚያከናውኑትሥራሁሉበአገርግዛትሚኒስቴርልዩውሳኔሊከለከልወይም ሊፈቀድ
ይችላል፡፡
(2)የውጭ አገርዜጋየሆኑበሕግየሰው መብትየተሰጣቸው ድርጅቶችወይም ለልዩአገልግሎትየተመደቡየውጭ
አገርንብረቶችድርጅቶችበኢትዮጵያውስጥ የማይንቀሳቀስንብረትባለሀብትየመሆንችሎታቸው የሚቀነስባቸው፤
ስለዚሁጕዳይለውጭ አገርሰው በተሠራው ሕግመሠረትነ ው፡፡
ቊ 549፡
፡የፈቃዱንወይም የማጽደቅፈቃዱንጥያቄስለመሻር፡
፡
(1)በቊጥር545በተመለከተው መሠረትየተሰጠው ፈቃድናበቊጥር546መሠረትየማጽደቅፈቃድያገኘው ጥያቄ
እንደነገሩአጋጣሚ ሁኔ
ታበማኅበሮችጽሕፈትቤትወይም በአገርግዛትሚኒስቴርሊሻርይቻላል፡፡
(2)ይህም የፈቃድመሻርውሳኔለማኅበሩወይም ለን
ብረቱድርጅትበተገለጸበትበአን
ድወርጊዜውስጥ በሕግየሰው
መብትየ ተሰጠው ማኅበርሥራአስኪያጅወይም ዲሬክተርወይም ለልዩአገልግሎትየተመደበው ን
ብረትአስተዳዳሪ
ለዳኞችየይግባኝአቤቱታለማቅረብይችላል፡፡
(3)ፍርድቤቱም፤ይህየተሰጠው ፈቃድወይም የማጽደቅፈቃድማመልከቻየሚሻርወይም የማይሻርመሆኑን
እስኪወስንድረስየፈቃዱንመሻርውሳኔአግዶለማቈየትይችላል፡፡

ሁለተኛመጽሐፍ፡
፡
ስለቤተዘመድናስለውርስ(
አወራረስ)
አን
ቀጽ4፡
፡
ስለሥጋዝምድናናስለጋብቻዝምድና፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ስለዝምድናናስለጋብቻ
በጠቅላላው፡
፡
ቊ 550፡
፡የሥጋዝምድና፡
፡

(
1)በዝምድናመተሳሰርየሚገኘው ከሥጋዝምድናነ
ው፡፡
(
2)በወላጆችናበተወላጆች(
ተወላድያን
)መካከልበቀጥታመሥመርየሚቈጠርየዝምድናመተሳሰርአለ፡
፡
(
3)ካን
ድአባትእናትበተወለደወይም በአን
ድወላጅብቻበሚገናኙሰዎችመካከልወደጐንየሚቈጠርየትውልድ
መሥመርአለ፡
፡

ቊ 551፡
፡የሥጋዝምድናደረጃ፡
፡

(1)የሥጋዝምድናአቈጣጠርየጋራከሆነ
ው የግን
ድወላጅየዝምድናደረጃጀምሮግራናቀኝካለው ትውልድመሥመር
እስከሰባትትውልድድረስነው፡
፡
(
2)የሥጋዝምድናከሰባተኛው የትውልድደረጃወዲያምን
ም ውጤትአይሰጥም፡
፡
ቊ 552፡
፡ጋብቻ፡
፡

(
1)የጋብቻዝምድናከጋብቻይገኛል፡
፡
(2)ባልከሚስትወደላይከሚቈጠሩወላጆችወይም ወደታችየሚቈጠሩተወላጆችጋራ፤ሚስትከባሏወደላይ
ከሚቈጠሩወላጆችወይም ወደታችከሚቈጠሩተወላጆች( ተወላድያን
)ጋራቀጥታየሆነየጋብቻዝምድናአላቸው፡
፡
(
3)ባልከሚስቱየጐንዘመዶችሚስትከባሏየጐንዘመዶችጋራወደጐንየሚቈጠርየጋብቻዝምድናአላቸው፡
፡

ቊ 553፡
፡የጋብቻዝምድናንበ3ኛደረጃስለመወሰን
፡፡

የጋብቻዝምድናወደጐንየሚቈጠርዝምድናላይከሦስተኛየዝምድናደረጃወዲያምን
ም ውጤ ትየለውም፡
፡

ቊ 554፡
፡በሁለትበኩልያለየጋብቻዝምድና፡
፡

(1)ባልከሚስቱወን
ድም ሚስት፤ወይም ከሚስቱአኅትባል፤ሚስትከባሏወን
ድም ሚስትወይም ከባሏእኅትባልጋራ
ዕጥፍየሆነየጋብቻዝምድናአላቸው፡
፡
(
2)ይኸው ዕጥፍየሆነየጋብቻዝምድናተራእን
ደሆነ
ው የጋብቻዝምድናውጤ ቶችአሉት፡
፡

ቊ 555፡
፡የጋብቻዝምድናመጨ ረሻ፡
፡

ዝምድናውንያስገኘው ጋብቻቢፈርስም በጋብቻየተገኘው የቀጥታዝምድናናየጐንዝምድናመተሳሰርእን

ደጸናይኖራል፡
፡

ቊ 556፡
፡የጉዲፈቻዝምድና(
1)መሠረቱ፡
፡

በአን
ድየጉዲፈቻውልየሥጋዝምድናናየጋብቻዝምድናበዚህአን
ቀጽበምዕራፍ፲በተጻፈው ድን
ጋጌመሠረትሊቋቋም
ይችላል፡
፡

ቊ 557፡
፡(2)ውጤት፡
፡

በቊጥር558የተነ
ገረው ድን
ጋጌእን
ደተጠበቀሆኖበማናቸውም አስተያየትየጉዲፈቻእን
ደጉዲፈቻአድራጊው ልጅ
ይቈጠራል፡
፡
ቊ 558፡
፡(3)የተጠበቀሁኔ
ታ፡፡

(1)የጉዲፈቻአድራጊው ወደላይየሚቈጠሩወላጆችወይም ወደጐንየሚቈጠሩዘመዶችጉዲፈቻውንበግልጽ

የሚቃወሙ መሆናቸውንካስታወቁጉዲፈቻው በነርሱበኩልአንዳችም ውጤ ትአያስከትልም፡
፡
(2)ከዚህበላይባለው ኀይለቃልእን
ደተነ
ገረው የጉዲፈቻአድራጊው ዘመዶችመቃወሚያየጉዲፈቻው ውልከጸደቀበት
ቀንአንሥቶእስከአንድዓመትበአንድውልአዋዋይመዝገብወይም በአን ድፍርድቤትመዝገብካልተመዘገበበቀር
ፈራሽነ ው(
አይጸናም)፡
፡
(
3)ጉዲፈቻበጉዲፈቻአድራጊው ባልወይም ሚስትበተወላጆቹም ላይውጤ ትአለው (
ይጸናል)
፡፡

ቊ 559፡
፡የጉዲፈቻው ልጅየጥን
ትቤተዘመዶች፡
፡

(
1)የጉዲፈቻው ልጅከጥን
ትቤተዘመዶቹጋራያለውንየዝምድናመተሳሰርእን
ደያዘይኖራል፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም የጉዲፈቻልጅበሆነ
ው ሰው ባልወይም ሚስትናተወላጆችላይየዝምድናው መተሳሰርይጸናል፡
፡
(3)በማንኛዎቹም ሁኔ
ታዎች፤ከጉዲፈቻው ቤተዘመድናከጥን
ትቤተዘመድመካከልምርጫ ማድረግአስፈላጊየሆነ
እንደሆነየጉዲፈቻው ቤተዘመድቅድሚያያገኛል፡፡

ምዕራፍ2፡
፡
ስለመተጫ ጨ ት፡
፡
ቊ 560፡
፡ትርጓሜ፡
፡

(1)መተጫ ጨ ትማለትየእጮ ኛውናየእጮ ኛÀቱቤተዘመዶችበልጆቻቸው መካከልጋብቻይኖራልብለው የእነ

ዚሁ
የሁለቱቤተዘመድአባሎችየሚያደርጉትውልነ ው፡
፡
(
2)ወደፊትተጋቢዎችየሆኑትየእጮ ኛዎቹየየአን
ዳንዳቸው ቤተዘመዶችፈቃድካልሰጡ በቀርመተጫ ጨ ትሕጋዊ
ውጤትአይኖረውም፡፡

ቊ 561፡
፡ለማግባትየተስፋቃልመስጠት፡
፡

(
1)በሁለትሰዎችመካከልየማግባትየተስፋቃልመለዋወጥ መተጫ ጨ ትአይደለም፡
፡
(2)ይህየተስፋቃልበጥፋትምክንያትቢፈርስበዚህሕግበአንቀጽ03ከውልውጭ ስለሚደርስኀላፊነ
ትናያላገባብ
ስለመበልጸግበተነገረው መሠረትስለደረሰው ጕዳትኪሣራማስከፈልንያስከትላል፡
፡

ቊ 562፡
፡የቤተዘመድእን
ደራሴ፡
፡(1)የመጀመሪያው ጋብቻእን
ደራሴ፡
፡
የመጀመሪያጋብቻለሚያደርገው ዕጮ ኛየቤተዘመድእን
ደራሴሆኖየሚቈጠረው፡
-
(
ሀ)የዚሁየአግቢው አባት፤
(
ለ)አባትየሌለወይም ፈቃዱንለመስጠትየማይችልየሆነእን
ደሆነ
፤እናት፤
(
ሐ)እናትየሌለች፤ወይም ፈቃድዋንለመስጠትየማትችልየሆነ
ችእን
ደሆነ
፤ከአያቶቹወይም ከቅድም አያቶቹአን
ዱ፡፡
(መ)ወላጆችየሌሉ፤ወይም ከነ
ዚሁማናቸውም ፈቃዱንለመስጠትየማይችልየሆነእን
ደሆነ
፤ታላቅወን
ድም ወይም
ያባትወይም የእናትወን
ድም፡፡

ቊ 563፡
፡(2)ተከታይጋብቻ፡
፡

ከዚህበላይባለው ቊጥርከተጠቀሱትማንኛዎቹም ሰዎችአንዱ፤አስቀድሞ አግብቶለነ

በረሰው መተጫ ጨ ቱ
የሚደረግእን
ደሆነየቤተዘመድእንደራሴሆኖመተጫ ጨ ቱንለመፍቀድይችላል፡ ፡

ቊ 564፡
፡(3)ሕጋዊእን
ደራሴስለማጣት፡
፡
(
1)ወደፊትከሚጋቡትአን ዱ የቤተዘመድእንደራሴየሚሆነ ው ወላጅወይም ታላቅወንድም ወይም ታላቅእኅት፤ያባት
ወይም የናትወን
ድም የሌለው እንደሆነለመተጫ ጨ ቱየቤተዘመድእንደራሴየሚሆነ ውንሰው በነ
ጻይመርጣል፡ ፡
(2)ወደፊትከሚጋቡትአን
ዱ ዕጮ ኛ፤ዕድሜው ከሠላሳዓመትበላይየሆነእን
ደሆነወይም ዕጮ ኛÀቱዕድሜዋሓያ
አምስትዓመትየሆነእንደሆነለመተጫ ጨ ቱየቤተዘመድእንደራሴየሚሆነውንሰው በነ
ፃይመርጣል፡ ፡
ቊ 565፡
፡የዕጮ ኛዎቹፈቃድ፡
፡
ዕጮ ኛውናዕጮ ኛÀቱፈቃዳቸውንካልሰጡ በቀርመተጫ ጨ ቱሕጋዊውጤ ትየለውም፡
፡
ቊ 566፡
፡ጋብቻንየሚከለክልምክን
ያት፡
፡
(
1)የዕጮ ኛዎቹንጋብቻየሚከለክልሕጋዊምክን
ያትያለእን
ደሆነመተጫ ጨ ቱሕጋዊውጤ ትየለውም፡
፡
(2)በተለይም ዕጮ ኛው ወይም ዕጮ ኛÀቱለጋብቻበሕግየሚጠየቀውንዕድሜ ካላደረሰመተጫ ጨ ቱውጤ ት
የለውም፡ ፡
ቊ 567፡
፡የመተጫ ጨ ቱሥርዐት(
ፎርም)
፡፡
የመተጫ ጨ ትሥርዐትመተጫ ጨ ቱበሚደረግበትቦታልማድመሠረትይፈጸማል፡
፡
ቊ 568፡
፡ምስክሮች፡
፡
(
1)የሆነሆኖበማናቸውም አኳኋንለተጋቢዎቹሁለትሁለትምስክሮችከሌሏቸው የመተጫ ጨ ቱውልፈራሽይሆናል፡
፡
(
2)ከባልምስክሮችአን
ዱ፤ከሚስቱምስክሮችአን
ዱ፤የመጀመሪያምስክሮችሊሆኑይችላሉ፡
፡
ቊ 569፡
፡የመተጫ ጨ ትማስረጃ፡
፡
(
1)መተጫ ጨ ትበማናቸውም በሕዝብቊጥርመዝገቦች(
የክብርመዝገብ)መጻፍየለበትም፡
፡
(
2)መተጫ ጨ ትንበማናቸውም ማስረጃለማስረዳትይቻላል፡
፡
ቊ 570፡
፡መተጫ ጨ ቱየሚቈይበትጊዜ፡
፡
መተጫ ጨ ቱሲደረግየሠርጉንበዓልለማድረግየተወሰነጊዜያልተደረገእን
ደሆነ፤ዕጮ ኛው ወይም ዕጮ ኛÀቱወይም
ከቤተዘመዳቸው የተፈቀደለትእን
ደራሴየሰርጉበዓልእንዲደረግፈቃድንከገለጸበትቀንአንሥቶበስድስትወርውስጥ
መፈጸም አለበት፡
፡
ቊ 571፡
፡የመተጫ ጨ ትመፍረስ፡
፡
(1)ዕጮ ኛው ወይም ዕጮ ኛይቱወይም ለመተጫ ጨ ቱፈቃድየሰጠው ሌላው ሰው መዘግየታቸውንወይም
እንቢተኛነታቸውንየሚያስረዳሕጋዊትክክለኛምክን ያትሳይኖርጋብቻውንእንቢያሉእን ደሆነመተጫ ጨ ትፈራሽ
ይሆናል፡፡
(2)እን
ዲሁም ዕጮ ኛው ወይም ዕጮ ኛÀቱወይም ለመተጫ ጨ ቱፈቃድየሰጠው ሰው በሁኔ
ታወይም በጠባይ(
በሞራል)
ጋብቻው እን
ዳይፈጸም የሚያደርግሁኔ ታያሳየእን
ደሆነመተጫ ጨ ቱፈራሽይሆናል፡ ፡
ቊ 572፡
፡የመተጫ ጨ ትመፍረስየሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡(1)ወጪ ናየተቀበሉትንማጫ ስለመመለስ፡
፡
(
1)ለመተጫ ጨ ቱመፍረስአላፊየሆነ
ው ሰው በመተጫ ጨ ትምክን
ያትየተደረጉትንወጪ ዎችሁሉለመክፈል
ይገደዳል፡
፡
(
2)በመተጫ ጨ ትምክን
ያትየተቀበለውንስጦታለመተጫ ጨ ቱመፍረስአላፊየሆነ
ው ሰውናእን
ዲሁም የቤተዘመዱ
ወገኖችመመለስአለባቸው፡፡
ቊ 573፡
፡(2)የሕሊናጉዳት፡
፡
(
1)የመተጫ ጨ ቱመፍረስስለሚያስከትለው የሕሊናጉዳት፤ለመፍረሱአላፊላልሆነ
ው ዕጮ ኛወይም ለዕጮ ኛይቱ
ወይም ለቤተዘመዱ በሕሊናግምትተገቢየሆነካሣሊሰጥ ይቻላል፡ ፡
(
2)የዚህንካሣልክለመወሰን
ናካሣውን
ም ለመጠየቅየሚችለውንባለመብትዳኞችየአገሩንልማድመሠረትአድርገው
ይከተላሉ፡
፡
(
3)ስለሕሊናጉዳትእን
ዲከፈልየሚደረገው ኪሣራከአን
ድሺሕየኢትዮጵያብርየበለጠ ሊሆንአይችልም፡
፡
ቊ 574፡
፡(3)የመቀጫ የውልቃል፡
፡
(1)በመተጫ ጨ ትውልውስጥ አን
ድየመቀጫ ውልቃልተጽፎበትእን
ደሆነመተጫ ጨ ቱእን
ዲፈርስያደረገው ሰው፤
በውሉየተጠቀሰውንገን ዘብመክፈልአለበት፡
፡
(
2)ሁኔ
ታው የሚያስከትላቸውንሁሉበመገመትበውሉየተጠቀሰውንገን
ዘብዳኞችሊቀን
ሱትይቻላል፡
፡
(
3)ገን
ዘቡከመጠንበላይመሆኑየተገለጸእን
ደሆነመቀነ
ስአለበት፡
፡
ቊ 575፡
፡የወላጅመቃወም፡
፡
(
1)በግልጽፈቃዱንያልሰጠ ከዕጮ ኛዎቹያን
ደኛው ወላጅለጋብቻው ተቃዋሚነ
ቱንየገለጸእን
ደሆነየመተጫ ጨ ቱ
መፍረስምንም አላፊነ
ትንአያስከትልም፡፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜሁለቱም ወገኖችየተቀበሏቸውንስጦታዎችብቻመመለስአለባቸው፡
፡
ቊ 576፡
፡ይርጋ፡
፡
በመተጫ ጨ ትመፍረስላይተመሥርተው የሚቀርቡትክሶችሁሉመተጫ ጨ ቱከፈረሰበትቀንአን
ሥቶበአን
ድዓመት
ውስጥ ካልቀረቡበይርጋየሚታገዱ ይሆናሉ፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለጋብቻአፈጻጸም፡
፡
ቊ 577፡
፡ልዩልዩዐይነ
ትጋብቻ፡
፡
(
1)ጋብቻባን
ድየሕዝብየክብርመዝገብሹም ፊትሊደረግይቻላል፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም ሕጉበሁለቱወገኖችሃይማኖትወይም ባገርልማድመሠረትየሚደረጉትንጋብቻዎችያውቃል
(
ይቀበላል)
፡፡
ቊ 578፡
፡ብሔራዊጋብቻ፡
፡
ጋብቻለማድረግአንድወን ድናአን
ዲትሴትበክብርመዝገብሹም ፊትሲቀርቡናየሕዝብየክብርመዝገብሹምም
ፈቃዳቸውንሲቀበለው ጋብቻተፈጸመ ይባላል፡
፡
ቊ 579፡
፡የሃይማኖትጋብቻ፡
፡
አን
ድወን ድናአን
ዲትሴትውሳኔ ዎችንወይም ሥርዐቶችንእንደሃይማኖታቸው ወይም ከነ
ርሱባን
ደኛው ሃይማኖት
ሲፈጽሙ ዋጋያለው የሚጸናጋብቻእንዳቋቋሙ ይቈጠራል፡፡
ቊ 580፡
፡የልማድጋብቻ፡
፡
አን
ድወን ድናአን
ዲትሴትበጐሣቸው ልማድወይም ከነርሱበአን
ደኛው ጐሣልማድከሁለቱመካከልነ ዋሪየሆነ
ውን
ግንኙነ
ትየሚያስከትልሥነሥርዐትንፈጽመዋልየሚያሰኘውንካደረጉበመካከላቸው ጋብቻአለይባላል፡
፡
ክፍል1፡
፡
ለማን
ኛዎቹም ዐይነ
ቶችጋብቻዎችየሚሆኑአጠቃላይሁኔ
ታዎች፡
፡
ቊ 581፡
፡ዕድሜ፡
፡
(
1)ወን
ድአሥራስምን
ትዓመት፤ሴቲቱዐሥራአምስትዓመትሳይሞላቸው ጋብቻለማድረግአይችሉም፡
፡
(
2)ስለከባድምክን
ያትበከፍተኛግምትሁለትዓመትዕድሜ ለመቀነስእን
ዲቻልየኢትዮጵያን
ጉሠነ
ገሥትወይም ን
ጉሠ
ነ
ገሥቱለዚሁጕዳይበተለይየሚሾሙትሰው ለመፍቀድይችላል፡፡
ቊ 582፡
፡የሥጋዝምድና፡
፡
ጋብቻየሥጋዝምድናባላቸው ሰዎችመካከልየተከለከለነ
ው፡፡
ቊ 583፡
፡የጋብቻዝምድና፡
፡
ጋብቻየጋብቻዝምድናባላቸው ሰዎችመካከልየተከለከለነ
ው፡፡
ቊ 584፡
፡በሕግያልተረጋገጠ ልጅነ
ት፡፡
የዲቃላልጅነትተወላጅነ
ቱበሕግየታወቀለትባይሆን
ም እን
ኳከዚህበላይባሉትሁለትቊጥሮችእን
ደተመለከተው
ጋብቻንለማስከልከልበቂነው፡
፡
ቊ 585፡
፡በጋብቻላይጋብቻ፡
፡
አን
ድሰው አስቀድሞ በጋብቻየተሳሰረከሆነጋብቻው እስካለድረስሁለተኛጋብቻለማድረግአይችልም፡
፡
ቊ 586፡
፡ጋብቻንበእን
ደራሴለመፈጸም የማይቻልስለመሆኑ፡
፡
(
1)እያን
ዳንዳቸው ተጋቢዎች፤ጋብቻበሚፈጸምበትጊዜራሳቸው መፍቀድአለባቸው፡
፡
(
2)ስለከባድምክን
ያትየመን
ግሥቱዐቃቤሕግካልፈቀደበቀርበእን
ደራሴነ
ትጋብቻንመፈጸም አይፈቀድም፡
፡
ቊ 587፡
፡አካለመጠንያላደረሰልጅጋብቻ፡
፡
አካለመጠንያላደረሰልጅጋብቻሊፈጸም የሚቻልበትሁኔ
ታበዚህሕግስለሰዎችችሎታበተነ
ገረው አን
ቀጽውስጥ
ተመልክቷል፡
፡
ቊ 588፡
፡በፍርድየተከለከለ፡
፡
(
1)በፍርድየተከለከለሰው ዳኞችካልፈቀዱለትበቀርጋብቻለማድረግአይችልም፡
፡
(
2)ስለዚህጕዳይለዳኞቹየሚደርሳቸውንጥያቄበፍርድየተከለከለው ሰው ራሱወይም አሳዳሪው ለማቅረብይችላል፡
፡
(
3)በፍርድየተከለከለሰው የጋብቻውልሊፈጽም የሚችልበትሁኔ
ታበዚህሕግስለሰዎችችሎታበተነ
ገረው አን
ቀጽ
ውስጥ ተመልክቷል፡፡
ቊ 589፡
፡ኀይል፡
፡
(
1)መፍቀዱ የተደረገው በኀይልየሆነእን
ደሆነዋጋየለውም፡
፡
(2)በኀይልተደረገየሚባለው ከባድከሆነጉዳትናከቀረበዛቻየተነሣፈቃዱንየሰጠውንሰው ራሱንወይም ከወላጆቹ
አንዱንወይም ከተወላጆቹአንዱንለማዳንሲልያደረገእን ደሆነነ
ው፡፡
(
3)ፈቃዱንየሰጠው፤አን
ዱንወላጅወይም አን
ዱንሌላሰው አክብሮበመፍራትየሆነእን
ደሆነሕገወጥ አይሆን
ም፡፡
ቊ 590፡
፡ዋናመሳሳት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
አን
ደኛው ተጋቢበአን
ደኛው ሰውነ
ትላይመሳሳትያደረገእን
ደሆነፈቃዱ የተጓደለነ
ው ይባላል፡
፡
ቊ 591፡
፡(2)የተወሰኑምክን
ያቶች፡
፡
ማን
ኛውም መሳሳትየማይሆንሆኖ፤ዋናመሳሳትየሚባሉት፡
-
(
ሀ)በሚያገቡትሰው ላይመሳሳት፤ይኸውም አገባዋለሁብሎ ያላሰበውንአግብቶሲገኝ፤
(
ለ)በሚያገቡትሰው ሃይማኖትመሳሳት፤ይኸውም ያገባው ሰው ሃይማኖትየርሱንሃይማኖትያልመሰለሲሆን
፤
(
ሐ)በሚያገቡትሰው ጤ ናወይም ሰውነ
ትመሳሳትይኸውም ያገቡትሰው ደዌሥጋየያዘው ወይም የሩካቤሥጋ
ግንኙነ
ትንለመፈጸም የማይችልሆኖሲገኝነው፡
፡
ቊ 592፡
፡መቃወሚያ፡
፡(1)ማንለማድረግእን
ደሚችል፡
፡
(1)ጋብቻውንለመቃወም የሚቻለው በዚህሕግበጋብቻአን ቀጽበቊጥር562በተመለከተው መሠረትየቤተዘመዱ
እንደራሴየሚባለው ወይም አካለመጠንያላደረሰው አግቢአሳዳሪው ነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲሁም በዓቃቤሕግመቃወሚያለማቅረብይችላል፡
፡
(
3)ማናቸውም ሌላሰው መቃወሚያለማቅረብአይችልም፡
፡
ቊ 593፡
፡(2)የሚቀርብበትጊዜናዐይነ
ት፡፡
(
1)እጅግቢዘገይመቃወሙ የጋብቻው በዓልበሚከበርበትጊዜመሆንአለበት፡
፡
(
2)ለመቃወሙ ማናቸውም ልዩአሠራርአያስፈልገውም፡
፡
ቊ 594፡
፡(3)መቃወምንስለማስቀረት፡
፡
(
1)በጋብቻው ላይየተደረገው መቃወም እን
ዲቀርከተጋቢዎቹአን
ዱ አካለመጠንያላደረሰም ቢሆንጥያቄለማቅረብ
ይችላል፡
፡
(2)የሆነሆኖየጋብቻው ጊዜመቃወም የተደረገበትሰው ዕድሜው ከሓያዓመትበታችየሆነእንደሆነወደፊትከሚጋቡት
ዕጮ ኞችያንደኛው አባትወይም እናትባደረገው መቃወም ላይማን
ኛቸውንም አቤቱታሊያቀርብአይችልም፡፡
ቊ 595፡
፡(4)ለመቃወም ስላለመቻሉ፡
፡
(1)በጋብቻላይየተደረገውንየመጀመሪያውንመቃወም ያልተቀበሉትእን
ደሆነለጋብቻው ሌላመቃወሚያማቅረብ
አይቻልም፡፡
(
2)ዐቃቤሕግካልሆነበቀርአስቀድሞ አግብቶበነ
በረሰው ላይማናቸውን
ም መቃወሚያለማቅረብአይቻልም፡
፡
ቊ 596፡
፡በብቸኛነ
ትለመኖርየተወሰነጊዜ፡
፡
(
1)ሴቲቱአስቀድሞ የነ
በራትጋብቻከቀረበትጊዜበኋላመቶን
ያቀንካላለፈበቀርእን
ደገናለማግባትአትችልም፡
፡
(2)ሴቲቱይህአብሮመኖርከተቋረጠ በኋላልጅየወለደችእን
ደሆነከዚህበላይያለው ኀይለቃልውሳኔየጸና
አይሆንም፡፡
(
3)በብቸኝነ
ትለመኖርየተወሰነ
ውንጊዜእን
ዳትጠብቅዳኞችሊፈቅዱላትይችላሉ፡
፡
ክፍል2፡
፡
ብሔራዊጋብቻ፡
፡
ቊ 597፡
፡ሥልጣንያለው የሕዝብየክብርመዝገብሹም፡
፡
ከእጮ ኛዎቹአን
ዱ ወይም ከዘመዶቹወይም ከወላጆቹአን
ዱ ከጋብቻው ጊዜጀምሮእጅግቢያን
ስስድስትወርሳያቋርጥ
በሚኖርበትቦታጋብቻው በቀበሌው በሕዝብየክብርመዝገብሹም ፊትይፈጸማል፡፡
ቊ 598፡
፡ያለማግባትግዴታዎች(
ውለታዎች)
፡፡
(1)አን
ድሰው አላገባም ብሎ ወይም ደግሞ እን
ደገናአላገባም ብሎ ቃሉንቢሰጥ በፍትሐብሔርበኩልውጤ ት
የለውም፡ ፡
(
2)የሕዝብየክብርመዝገብሹምም ይህንነ
ገርአይመለከትም፡
፡
ቊ 599፡
፡ጋብቻንለማድረግየሚቀርብጥያቄ፡
፡
ወደፊትየሚጋቡትዕጮ ኛዎችየጋብቻውልለማድረግማሰባቸውንእጅግቢያን
ስካን
ድሳምን
ትአስቀድመው ለሕዝብ
መዝገብሹም ያስታውቃሉ፡
፡
ቊ 600፡
፡ጋብቻው እን
ዳይፈጸም ስለመከልከል፡
፡
(
1)የሕዝብየክብርመዝገብሹምም የጋብቻው ሁኔ
ታዎችተከናውነ
ው እን
ደሆነያረጋግጣል፡
፡
(2)ጋብቻውንየሚከለክልነ ገርቢኖርየተወሰነወይም እርግጠኛምክን
ያትመኖሩንየተረዳእን
ደሆነጋብቻው
እንዳይፈጸም ይከለክላል፡
፡
(
3)እን
ዲህሲሆንየሕዝብየክብርመዝገብሹም ወደፊትለሚጋቡትዕጮ ኛዎችየከለከለበትንምክን
ያትያስታውቃል፡
፡
ቊ 601፡
፡በመከልከሉላይአቤቱታስለማቅረብ፡
፡
(1)የሕዝብየክብርመዝገብሹም ባደረገው ክለከላላይከዕጮ ኛዎቹአን
ዱ ለዳኞችአቤቱታሊያቀርብይችላል፤ዳኞቹም
ስለዚሁክልከላውሳኔይሰጣሉ፡፡
(
2)ክልከላው ያላግባብመሆኑንዳኞቹየበየኑእን
ደሆነበማናቸውም ምክን
ያትጋብቻው እን
ዳይፈጸም የሕዝብየክብር
መዝገብሹም ሊከለክልአይችልም፡፡
ቊ 602፡
፡የጋብቻንቀንስለመወሰን
፡፡
ጋብቻው የሚፈጸምበት(የሚከበርበት)ጊዜወደፊትየሚጋቡትዕጮ ኛዎችናበሕዝብየክብርመዝገብሹም መካከል
በስምምነ ትይወሰናል፡
፡
ቊ 603፡
፡የጋብቻንሥርዐትአፈጻጸም ስለማስታወቅ፡
፡
(
1)ጋብቻው ወደፊትየሚጋቡትዕጮ ኛዎችናለያን
ዳንዳቸው ዕጮ ኛዎችሁለትምስክሮችባሉበትበግልጽይፈጸማል፡
፡
(
2)ምስክሮቹም የባልናየሚስቱዘመዶችወይም ባዕዶችሊሆኑይችላሉ፡
፡
ቊ 604፡
፡የጋብቻአፈጻጸም ሥርዐት፡
፡
(
1)ወደፊትየሚጋቡትዕጮ ኛዎችምስክሮችጋብቻውንየሚከለክልነ
ገርመኖሩንአናውቅም ሲሉበመሓላቃላቸውን
ይሰጣሉ፡
፡
(2)የሕዝብየክብርመዝገብሹም ወደፊትከሚጋቡትዕጮ ኛዎችከያን
ዳንዳቸው ተራበተራባልናሚስትለመሆን
የመፍቀዳቸውንቃልይቀበላል፡፡
(
3)የሕዝብየክብርመዝገብሹም በሥልጣኑውስጥ ለሆነጕዳይበሕግስም በጋብቻየተሳሰሩመሆናቸውንአስታውቆ
ወዲያውኑየጋብቻውንጽሑፍያዘጋጃል፡
፡
ክፍል3፡
፡
ሌሎችዐይነ
ቶችጋብቻዎች
ቊ 605፡
፡የሃይማኖትጋብቻ፡
፡
(
1)የሃይማኖትጋብቻሊፈጸም የሚችልበትሁኔ
ታናየአፈጻጸሙ ዐይነ
ትእን
ደሃይማኖቱይወሰናል፡
፡
(2)በዚህሕግስለማን
ኛውም ዐይነ
ትየጋብቻሥርዐት(
ፎርም)የተመለከቱትሁኔ
ታዎችበማን
ኛውም አኳኋንመፈጸም
አለባቸው፡፡
(
3)በዚህሕግስለሰዎችበሚለው አን
ቀጽበተመለከተው መሠረትአን
ድየጋብቻውልመጻፍይገባዋል፡
፡
ቊ 606፡
፡የልማድጋብቻ፡
፡
(
1)የልማድጋብቻሊፈጸም የሚቻልበትሁኔ
ታናየአፈጻጸሙ ዐይነ
ትበአገሩልማድይወሰናል፡
፡
(
2)በዚህሕግስለማን
ኛውም ዐይነ
ትየጋብቻሥርዐትየተመለከቱትሁኔ
ታዎችበማን
ኛውም አኳኋንመፈጸም አለባቸው፡
፡
(
3)በዚህሕግስለሰዎችበሚለው አን
ቀጽበተመለከተው መሠረትአን
ድየጋብቻውልመጻፍይገባዋል፡
ምዕራፍ4፡
፡
የጋብቻሁኔ
ታዎችባለመጠበቃቸው ምክን
ያትየ
ሚወሰንቅጣት፡
፡
ክፍል1፡
፡
ለጋብቻሥርዐቶችሁሉየሚሆንየወልሁኔ
ታ፡፡
ቊ 607፡
፡የዕድሜ ሁኔ
ታ፡፡(
1)የወን
ጀልቅጣት፡
፡
(
1)ዕድሜው ከዐሥራስምን
ትዓመትበታችየሆነ
ውንሰው ወይም ዕድሜዋከዐሥራአምስትዓመትበታችየሆነ
ችውን
ሴት፤እያወቀወይም ይህንሁኔ
ታማወቅሲገባው የጋብቻንሥነሥርዐትያስፈጸመ የሕዝብየክብርመዝገብሹም ወይም
ባለሥልጣንበወንጀለኛመቅጫ ሕግበተጻፈው ቅጣትይቀጣል፡
፡
(2)ከሁለቱተጋቢዎችዕድሜው ከዐሥራስምንትበላይየሆነ
ው ወንድከ15በታችየሆነችውንሴትወይም ከ15ዓመት
በላይየሆናትሴትከ16ዓመትበታችየሆነውንወንድያገባችናእንዲሁም ጋብቻቸውንየፈቀዱ ሰዎች፤ለጋብቻው ሥነ
ሥርዐትምስክሮችየሆኑትበወንጀለኛመቅጫ ሕግበተወሰነው ቅጣትይቀጣሉ፡፡
ቊ 608፡
፡የጋብቻው መፍረስ፡
፡
(1)ከዚህበላይባለው ቊጥርውስጥ በተመለከተው አኳኋንበማናቸውም ባለጕዳይወይም በሕግአስከባሪው ጥያቄ
ጋብቻው እንዲፈርስይወሰናል፡
፡
(
2)በሕጉበሚያስገድደው መሠረትለጋብቻየተወሰነ
ው የዕድሜ ልክተሟልቶየተገኘእን
ደሆነጋብቻው እን
ዲፈርስጥያቄ
ሊቀርብአይችልም፡
፡
ቊ 609፡
፡የሥጋዝምድናወይም የጋብቻዝምድና፤(
1)የጋብቻመፍረስ፡
፡
በሥጋወይም በጋብቻዝምድናምክንያትያለውንክልከላበመጣስጋብቻተደርጎየተገኘእንደሆነማን
ኛውም ባለጕዳይ
ወይም ዐቃቤሕግበሚያቀርበው ጥያቄጋብቻው እን
ዲፈርስይደረጋል፡
፡(ይወሰናል)
፡፡
ቊ 610፡
፡(2)የወን
ጀልቅጣት፡
፡
(1)በሥጋወይም በጋብቻዝምድናምክን
ያትየሚከለከልነገርመኖሩንእያወቀወይም ይህንሁኔ
ታማወቅሲገባው
በሁለትተጋቢዎችመካከልጋብቻንየሚያስፈጽም ባለሥልጣንወይም የሕዝብየክብርመዝገብሹም በወን
ጀለኛመቅጫ
ሕግየተመለከቱትቅጣቶችይፈጸሙበታል፡፡
(2)እን
ዲሁም የዝምድናወይም የጋብቻመተሳሰርመኖሩንወይም ማወቅሲገባው ጋብቻእን
ዲደረግየፈቀዱ ተጋቢዎች
ራሳቸው ጋብቻውንየፈቀዱናለጋብቻው ሥነሥርዐትምስክሮችየ
ሆኑሰዎችበወን ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱት
ቅጣቶችይቀጣሉ፡ ፡
(
3)ከዚህበላይበተጻፉትኀይለቃሎችየተጻፉትቅጣቶችተፈጻሚ የሚሆኑትዳኞችየጋብቻውንመፍረስየወሰኑእን
ደሆነ
ነ
ው፡፡
ቊ 611፡
፡በጋብቻላይስለሚደረግጋብቻ፡
፡(1)የወን
ጀልቅጣት፡
፡
(1)ከዚህበፊትበጋብቻየተሳሰረመሆኑንእያወቀወይም ይህንሁኔ
ታማወቅሲገባው የአንድሰውንጋብቻያስፈጸመ
ባለሥልጣንወይም የሕዝብየክብርመዝገብሹም በወን ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችይቀጣል፡፡
(2)እን
ዲሁም ይህንሁኔታእያወቀወይም ማወቅሲገባው ጋብቻእን
ዲደረግየፈቀዱ ተጋቢዎቹራሳቸው ጋብቻውን
የፈቀዱናለጋብቻው ሥነሥርዐትምስክርየሆኑትሰዎችበወንጀለኛመቅጫ ሕግይቀጣሉ፡ ፡
ቊ 612፡
፡(2)የጋብቻመፍረስ፡
፡
(
1)ከዚህበላይባለው ቊጥርበተመለከተው አኳኋንበጋብቻላይጋብቻያደረገው ሰው (
ባልወይም ሚስት)አን
ደኛው
ወይም ዐቃቤሕጉበሚያቀርበው ጥያቄጋብቻው ይፈርሳል፡
፡
(2)ዳኞችጋብቻው እን
ዲፈርስየሚያደርጉትበማይጠረጠርአኳኋንበጋብቻላይጋብቻያደረገው ሰው ባለቤትጋብቻው
በተደረገበትጊዜበሕይወትመኖሩየተረጋገጠ እን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 613፡
፡(3)ስለማጽናት፡
፡
የመጀመሪያዪቱሚስትለመኖርዋማስረጃማቅረብያለበትበጋብቻላይጋብቻተደርጓልየሚለው ወገንነ
ው፡፡
ቊ 614፡
፡ችሎታየሌለው ሰው ጋብቻ፤(
1)የወን
ጀልቅጣት፡
፡
(1)በአእምሮው መናወጽየተከለከለወይም አካለመጠንያላደረሰመሆኑንእያወቀወይም ማወቅሲገባው በአእምሮው
መናወጽየተከለከለውንወይም አካለመጠንያላደረሰውንሰው አስፈላጊየሆነፈቃድሳይኖርጋብቻውንያስፈጸመው
ባለሥልጣንወይም የሕዝብየክብርመዝገብሹም በወን ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችይቀጣል፡ ፡
(2)እን
ዲሁም አካለመጠንያላደረሰውን
፤ወይም በፍርድየተከለከለውንሰው ያጋባናለዚሁጋብቻምስክሮችየነ
በሩት
ሰዎችበወንጀለኛመቅጫ ሕግየተመለከቱትቅጣቶችይፈጸሙ ባቸዋል፡፡
ቊ 615፡
፡(2)የጋብቻው መፍረስ፡
፡
(1)ጋብቻው እን
ዲፈርስአካመጠንያላደረሰው ሰው ወይም በአእምሮው መናወጽምክን ያትየተከከለው ሰው ወይም
አካለመጠንያላደረሰውንሰው ጋብቻመፍቀድይገባው የነበረው ሰው ወይም የተከለከለው ሰው አሳዳሪዳኞችንመጠየቅ
ይችላል፡፡
(2)ችሎታያጣው ሰው ጋብቻው እን
ዲፈርስየሚያቀርበው ጥያቄችሎታማጣቱከቀረከ6ወርበኋላለመቅረብ
አይችልም፡፡
(
3)ለዚሁጒዳይሌሎችሰዎችየሚያቀርቡትጥያቄጋብቻው መኖሩንካወቁከ6ወርበኋላደግሞ በሌላበማናቸውም
ምክንያትቢሆንአካለመጠንያላደረሰው ወይም የተከለከለው ሰው ችሎታማጣትከቀረበኋላሊቀርብአይችልም፡
፡
ቊ 616፡
፡ከኀይልሥራየተነ
ሣየተደረገጒድለት፤(
1)የወን
ጀልቅጣት፡
፡
(1)በኀይልጋብቻንእን
ዲፈቅድያደረጉትሰዎችናለዚሁጋብቻምስክሮችየሆኑትሰዎችበወን
ጀልመቅጫ ሕግ
በተመለከቱትቅጣቶችይቀጣሉ፡፡
(
2)እን
ዲሁም ይህንሁኔታእያወቀወይም ማወቅሲገባው ይህንጋብቻያሰፈጸመ ባለሥልጣንወይም የሕዝብየክብር
መዝገብሹም በወን
ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችይቀጣል፡ ፡
ቊ 617፡
፡(2)የጋብቻመፍረስ፡
፡
(
1)ማናቸውም ሰው በኀይልጋብቻያደረገእን
ደሆነጋብቻው እን
ዲፈርስዳኞችንለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)ስለዚሁጒዳይየሚሆነው ጥያቄ፤የኀይልሥራው ከተቋረጠ ከስድስትወርበኋላናበማናቸውም አኳኋንጋብቻው
ከተፈጸመ ከሁለትዓመትበኋላሊቀርብአይችልም፡፡
ቊ 618፡
፡ስሕተት፡
፡
(
1)ማን
ም ሰው ከዋናስሕተትየተነ
ሣጋብቻያደረገእን
ደሆነጋብቻው እን
ዲፈርስለትዳኞችንለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)ስለዚሁጒዳይየሚሆነው ጥያቄስሕተቱንካወቀበትቀንአን
ሥቶበሚቀጥለው 6ወርውስጥናበማናቸውም አኳኋን
ጋብቻው ከተፈጸመበትበሚከተሉት2ዓመታትውስጥ ካልቀረበፈራሽይሆናል፡
፡
ቊ 619፡
፡መቃወም፡
፡
(1)በጋብቻው ላይየተደረገውንተገቢየሆነውንመቃወም በማቃለል፤ጋብቻውንየሚያስፈጽም ባለሥልጣንወይም
የሕዝብየክብርመዝገብሹም በወን ጀለኛመቅጫ ሕግቅጣቶችይቀጣል፡ ፡
(2)እን
ዲሁም ለጋብቻው ፈቃደኛየሆኑዕድሜያቸው ከዐሥራአምስትዓመትበላይየሆኑተጋቢዎች፤ጋብቻውንየ
ፈቀዱ
ሰዎችናምስክሮችበወን ጀለኛመቅጫ በተመለከቱትቅጣቶችይቀጣሉ፡ ፡
(3)በጋብቻው ላይለቀረበው መቃወሚያዋጋአልተሰጠውም በማለትምክን
ያትብቻጋብቻው እን
ዲፈርስሊወሰን
አይቻልም፡፡
ቊ 620፡
፡በብቸኝነ
ትለመኖርየተወሰነጊዜ፡
፡
(
1)በብቸኝነ
ትለመኖርየተወሰነ
ው ጊዜከማለቁበፊትያን
ዲቱንሴትጋብቻየሚያስፈጽም ባለሥልጣንወይም የሕዝብ
የክብርመዝገብሹም በወን
ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችይቀጣል፡
፡
(2)እን
ዲሁም ለጋብቻው ፈቃደኛየሆኑተጋቢዎች፤ጋብቻውንየፈቀዱ ሰዎችናምስክሮችበወን
ጀለኛመቅጫ ሕግ
በተለከቱትቅጣቶችይቀጣሉ፡ ፡
(
3)በብቸኝነ
ትለመኖርየተወሰነ
ው ጊዜአልተከበረም በማለትምክን
ያትብቻጋብቻእን
ዲፈርስሊታዘዝአይችልም፡
፡
ክፍል2፡
፡
ብሔራዊጋብቻ፡
፡
ቊ 621፡
፡የሕዝብየክብርመዝገብሹም ሥልጣንአለመኖር፡
፡
(1)ስለመኖሪያሁኔታበዚህሕግየተደነ
ገገውንሳይፈጽም ዐውቆወይም ይህንሁኔ
ታማወቅሲገባው ጋብቻውን
ያስፈጸመ የሕዝብየክብርመዝገብሹም በወን
ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችይቀጣል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ተጋቢዎቹናለዚሁጋብቻምስክሮችየሆኑትበወን
ጀለኛመቅጫ ሕግበተመለከቱትቅጣቶችይቀጣሉ፡
፡
(
3)የሕዝብየክብርመዝገብሹም ሥልጣንየለውም ነ
በርበማለትብቻጋብቻእን
ዲፈርስሊወሰንአይቻልም፡
፡
ቊ 622፡
፡ሥርዐቶችንአለመጠበቅ፡
፡
(
1)የጋብቻንአፈጻጸም የሚመለከቱትንውሳኔ
ዎች(
ደንቦች)ያልጠበቀየሕዝብየክብርመዝገብሹም በወን
ጀለኛመቅጫ
ሕግበተመለከቱትቅጣቶችይቀጣል፡ ፡
(
2)በእን
ደዚህያሉትምክን
ያቶችጋብቻው እን
ዲፈርስሊወሰንአይቻልም፡
፡
ክፍል3፡
፡
ሌሎችጋብቻዎች
ቊ 623፡
፡ፈራሽነ
ት፡፡
(
1)በሃይማኖትወይም በልማድየሚያስፈልጉትግዴታዎችወይም ሥርዐቶችባመፈጸማቸው ምክን
ያትጋብቻውንዳኞች
ሊያፈርሱትአይችሉም፡
፡
(
2)በሃይማኖትባለሥልጣኖችየተነ
ገረየሃይማኖትጋብቻመሻርለፍችው ዋናምክን
ያትይሆናል፡
፡
(
3)በልማድጋብቻባለሥልጣኖችየተነ
ገረየልማድጋብቻመሻርበሕግፊትተቀባይነ
ትንአያገኝም፡
፡
ቊ 624፡
፡የገን
ዘብመቀጫ ናየጉዳትካሣዎች፡
፡
(
1)የሃይማኖትወይም ለልማድጋብቻአስፈላጊየሆኑትሁኔ
ታዎችናሥርዐቶች፤በሃይማኖትወይም በተከተሉትልማድ
መሠረትጉዳትለደረሰበትወገንጥቅም፤የጉዳትካሣእንዲሰጥ እን
ዲከፍልሊወሰንይቻላል፡
፡
(
2)ይህንተቃዋሚ ልማድወይም የውልቃልቢኖርም የተሰጡትየ
ጉዳትካሣዎችአለመጠንየበዛመስሎ ከታያቸው
ዳኞችመቀነስይችላሉ፡፡
(3)እን
ዲሁም በዚህረገድለርትዕወይም ለመልካም ተግባር፤አእምሮየማይቀበለው ወይም ተቃራኒመስሎ የታያቸው
እንደሆነ፤ልማዱ ውጤትእንዳይኖረው ለመወሰንይችላሉ፡
፡
ምዕራፍ5፡
፡
የጋብቻውጤት፡
፡
ክፍል1፡
፡
ጠቅላላደን
ቦች፡
፡
ቊ 625፡
፡የልዩልዩዐይነ
ትጋብቻትክክለኛነ
ት፡፡
(
1)በማናቸውም ዐይነ
ትሥርዐትመሠረትየተፈጸመ ቢሆንጋብቻበሕግመሠረትትክክልየሆኑውጤ ቶችንይሰጣል፡
፡
(
2)በዚህረገድጋብቻበሕዝብየክብርመዝገብሹም ፊትወይም በሃይማኖትወይም በልማድበታዘዙትሥርዐቶች
መሠረትየተፈጸመም ቢሆንልዩነ
ትአይደረግለትም፡
፡
ቊ 626፡
፡የሩካቤሥጋው ግን
ኙነትመፈጸም፡
፡
ጋብቻው ለሚያስከትለው ውጤትየሩካቤሥጋው ግን
ኙነትበውነ
ትመፈጸሙ ወይም በግምትተፈጽሟልመባሉአስፈላጊ
አይደለም፡፡
ቊ 627፡
፡የጋብቻው ውል፡
፡
(
1)ተጋቢዎቹበገን
ዘባቸው በኩልጋብቻቸው ስለሚያስከትለው ውጤትጋብቻቸውንከማድረጋቸው በፊትበውል
ሊስማሙ ይችላሉ፡
፡
(
2)እንዲሁም በዚሁውልውስጥ በመካከላቸው ስላለው ግን
ኙነትአን
ዱ ላን
ዱ ያሉበትንግዴታዎችናያሉትንመብቶች
ሊያረጋግጡ ይችላሉ፡
፡
(
3)ልዩነ
ትእን
ዳይደረግባቸው ሕግየማይፈቅዳቸው ድን
ጋጌዎችሁሉእን
ደተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 628፡
፡ከባልናሚስትየአን
ደኛው ችሎታማጣት፡
፡
(1)አካለመጠንያላደረሰሰው የሚያደርገውንየጋብቻውልእርሱራሱእን
ዲፈቅድአስፈላጊእን
ደመሆኑየሞግዚቱም
ፈቃድአስፈላጊነው፡፡
(
2)በፍርድየተከለከለሰው የሚያደርገውንየጋብቻውልእርሱው ራሱሊፈጽም ይገባዋል፡
፡ዳኞችካላጸደቁትግንፈራሽ
ነ
ው፡፡
(
3)በሕግየተከለከለሰው የጋብቻውልመዋዋልንስለሚያስከትልጒዳይየችሎታማጣትደን
ብአይጸናበትም፡
፡
ቊ 629፡
፡የውሉሥርዐት(
ፎርም)
፡፡
የጋብቻው ውልበጽሑፍካልሆነ
ናአራትምስክሮችሁለቱበባልዮው ወገንሁለቱበሚስቲቱወገንየፈረሙበትካልሆነ
በቀርፈራሽነው፡፡
ቊ 630፡
፡የውሉጽሑፍየሚቀመጥበትቦታ፡
፡
(1)የውሉአን
ድግልባጭ በፍርድቤትመዝገብቤትወይም ውልለማፈራረም ሥልጣንበተሰጠው ሰው ዘን
ድ
የሚቀመጥ ይሆናል፡
፡
(2)ተጋቢዎቹለማየትሲፈቅዱ እን
ዲሁም ዳኛው ወይም ተጋቢዎቹየፈቀዱላቸው ሰዎችየውሉንጽሑፍለማየትመብት
አላቸው፡፡
ቊ 631፡
፡ውልለመዋዋልስላለው ነ
ፃነትወሰን
፡፡
(
1)የጋብቻውልበሌሎችሦስተኛወገኖችላይማን
ኛውም ግዴታሊያስከትልወይም አዛዥነ
ትባላቸው በሌሎችየሕግ
ድንጋጌዎች፡
-ላይየመቃወምንሁኔ
ታለማምጣትአይችልም፡
፡
(
2)እን
ዲሁም የጋብቻው ውልበቀጥታወይም ያለሐተታበአገርልማድተጋብተናልበማለትብቻለመመራትአይችልም፡
፡
ቊ 632፡
፡የጋብቻንውልስለመለዋወጥ፡
፡
(
1)የጋብቻው ውልእን
ዲለዋወጥ ሁለቱባልናሚስትበሚያቀርቡትጥያቄበቤተዘመድየሽምግልናዳኝነ
ትሊለዋወጥ
ይችላል፡፡
(
2)የቤተዘመድጥቅም የሚጠይቅበሆነጊዜም ከሁለቱባን
ደኛው ጠያቂነ
ትውሉሊለዋወጥ ይችላል፡
፡
(3)የውሉንመለዋወጥ የሚያመለክተው ጽሑፍግልባጭ በፍርድቤትመዝገብቤትወይም ውልለማፈራረም ሥልጣን
በተሰጠው ሰው ዘን
ድየሚቀመጥ ይሆናል፡ ፡
ቊ 633፡
፡በባልናሚስትመካከልየሚደረግውል፡
፡
(1)ባልናሚስትተጋብተው በሚኖሩበትጊዜበሁለቱመካከልየሚደረገውንውልየቤተዘመድየሽምግልናዳኞችወይም
የፍርድቤትዳኞችካላጸደቁትበቀርበፍትሐብሔርሕግዋጋየሌለው ነ ው፡
፡
(
2)በዚህሕግበግልጽተለይተው የተነ
ገሩትውሎችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 634፡
፡ሕጋዊአስተዳደር(
ሥርዐት)
፡፡
የጋብቻውልየሌለእንደሆነወይም የጋብቻው ውልስምምነትወይም በባልናሚስትመካከልየተደረገው ውልሳይጸና
የቀረእን
ደሆነከዚህቀጥሎ በተመለከቱትድን ጋጌዎችመሠረትይሠራል፡፡
ክፍል2፡
፡
በሰዎችላይጋብቻው ያለው ውጤ ት፡
፡
ቊ 635፡
፡የቤተዘመድሹም፡
፡
(
1)ባልየቤተዘመድሹም ነ
ው፡፡
(
2)በዚህሕግበቃራኒየሆኑትድን
ጋጌዎችእን
ደተጠበቁሆነ
ው፤እን
ዲሁም ባልለሚያዛትሕጋውያንለሆኑነ
ገሮች
ሚስትመታዘዝአለባት፡
፡
ቊ 636፡
፡መከባበርመረዳዳትናመተጋገዝ፡
፡
(
1)ባልናሚስትእርስበርሳቸው መረዳዳትናመተጋገዝአለባቸው፡
፡
(
2)በጋብቻው ውልውስጥ ለዚህተቃራኒየሆነደን
ብሊጻፍበትአይቻልም፡
፡
ቊ 637፡
፡የቤተዘመድመሪነ
ት(1)ጠቅላላሁኔ
ታ፡፡
(1)በባልዮው መሪነ
ትለቤተዘመዶቻቸው ጥቅም ሲሉ፤ባልናሚስቲቱየልጆቻቸውንየግብረገብነ
ትናየተፈጥሮእድገት
ማረጋገጥናእን ዲሁም ወደፊትልጆቻቸውንበመልካም ሁኔ
ታለማሳደግናየኑሮዋቸውንድርጅትለማረጋገጥ መረዳዳት
አለባቸው፡፡
(
2)በጋብቻቸው ውልውስጥ ባልናሚስትስለዚሁጒዳይየገቡበትግዴታተከብሮመጠበቅአለበት፡
፡
ቊ 638፡
፡(2)ከባልናሚስትየአን
ዱ መታወክ፡
፡
(1)ከባልናሚስትአን ደኛው ችሎታማጣትየደረሰበትእንደሆነወይም በስፍራው የማይገኝወይም ቤተዘመዱን
በመተው ምክን ያትየተፈረደበትእንደሆነከዚህበላይበተመለከተው ቊጥርያለውንሥልጣንአን ደኛው ብቻውን
ይፈጽማል፡ ፡
(2)ከሁለቱአን
ዳቸው የአንድነ
ትኑሮውንበፈቃዱ ትቶየሄደእን
ደሆነወይም ከመኖሪያስፍራው በመራቁም ሆነ
በማናቸውም ሌላምክን ያትየፈቃኛነ
ትአሳቡንለመግለጽበማይችልበትሁኔ ታበሚገኝበትጊዜም በዚሁዐይነት
ይፈጸማል፡፡
(
3)የጋብቻው ውልከዚህበላይያሉትንሥርዐቶችአፍራሽሊሆንአይችልም፡
፡
ቊ 639፡
፡ከጋብቻበፊትከሌላስለተወለደልጅ፡
፡
(
1)ከባልናሚስቲቱአንዱ ከጋብቻው በፊትከሌላስለወለዳቸው ልጆችማሳደግንበሚመለከተው ረገድበራሱአሳብና
መሪነትየፈቀደውንውሳኔለማድረግሙሉመብትይኖረዋል፡ ፡
(
2)ይህንሥርዐትተቃራኒየሆነየውልቃልሁሉፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 640፡
፡አብሮመኖር፡
፡
(
1)ባልናሚስትአብረው እን
ዲኖሩይገደዳሉ፡
፡
(2)ይህአድራጎትጤ ን
ነታቸውንበብርቱየሚቃወም ካልሆነበቀርከጋብቻቸው ውልበተገኘው ግዴታመሠረትአን
ዱ
ከአንዱ ጋራደን
በኛውንየግብረሥጋግን ኙነ
ትመፈጸም አለባቸው፡፡
(
3)ይህንሥርዐትተቃራኒየሆነየውልቃልሁሉፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 641፡
፡የመኖሪያስፍራንስለመወሰን
፡፡
(
1)አብረው የሚኖሩበትንስፍራየሚወስነ
ው ባልዮው ነ
ው፡፡
(
2)የመኖሪያቸውንቦታባልዮው የ
ወሰነ
ው ያለአገባብወይም የጋብቻውንውልድን
ጋጌዎችበግልጽተቃራኒሆኖሲታይ
ሚስቲቱለቤተዘመድዳኞችአቤቱታለማቅረብትችላለች፡ ፡
ቊ 642፡
፡በስምምነ
ትስለመለያየ
ት፡፡
(
1)ባልናሚስትላን
ድለተወሰነወይም ላልተወሰነጊዜተለያይተው ለመኖርስምምነ
ትለማድረግይችላሉ፡
፡
(
2)ስለዚህጒዳይየተደረገውን
ም ስምምነ
ትየመለወጡ ጒዳይየማይገባካልሆነበቀርከሁለቱአን
ደኛው ወገንአስቦ
ሊለውጠው ይችላል፡
፡
ቊ 643፡
፡የመተማመንግዴታ፡
፡
(
1)ሚስትለባሉዋታማኝመሆንይገባታል፡
፡
(2)ምክንያትየሌለው የማይበድልከመጠንም ያላለፈከሆነለኑሮዋቸውም መልካም ጥቅም ከሆነ
፤ባል፤ሚስቱ
የምታደርጋቸውንግን ኙነቶችለመቈጣጠርናየጠባይዋን ም አመራርለመጠበቅይችላል፡፡
ቊ 644፡
፡የባልዮው የጥበቃተግባር፡
፡
(
1)ባልሚስቱንመጠበቅአለበት፡
፡
(2)ምክንያትየሌለው የማይበድልከመጠንም ያላለፈከሆነለኑሮዋቸውም መልካም ጥቅም ከሆነ
፤ባል፤ሚስቱ
የምታደርጋቸውንግን ኙነቶችለመቈጣጠርናየጠባይዋን ም አመራርለመጠበቅይችላል፡፡
ቊ 645፡
፡የባልናየሚስትየሞያሥራ፡
፡
(
1)ከተጋቢዎቹእያን
ዳንዱ የመረጠውንየሞያሥራወይም የጥበብሥራለማከናወንይችላል፡
፡
(
2)ከሁለቱአን
ደኛው ግንለትዳራቸው ለቤተዘመዳቸው መልካም አኗኗርየማይጠቅም እን
ደሆነያን
ደኛውንየተወሰነሥራ
ወይም ሞያለመቃወም ይችላል፡፡
ቊ 646፡
፡የቤትአያያዝ፡
፡
ባልአሽከርለመቅጠርችሎታየሌለው እን
ደሆነሚስቲቱየቤትአያያዝንሥራእን
ድታከናውንግዴታአለባት፡
፡
ክፍል3፡
፡
ጋብቻው በገን
ዘብበኩልያለው ውጤ ት፡
፡
ቊ 647፡
፡የባልናሚስትየግልሀብት(
1)ያለገን
ዘብየተገኙሀብቶች፡
፡
የጋብቻቸው ጊዜየነ
በሯቸው የባልናሚስትሀብቶችወይም ከጋብቻቸው በኋላበውርስወይም በስጦታያገኙዋቸው
ሀብቶችለየራሳቸው የግልሀብቶቻቸው ሆነ
ው ይኖራሉ፡
፡
ቊ 648፡
፡(2)በገን
ዘብየ
ተገኙሀብቶች፡
፡
(1)እን
ዲሁም ከተጋቡበኋላከባልናሚስትአን ዱ በገን
ዘቡየገዛቸው ሀብቶችየግልሀብቶቹናቸው፤ይኸውም የሚሆነ ው
ሀብቱየተገኘው በግልገን ዘቡየገዛው ሲሆን
ናወይም የግልገንዘቡበሆነ ውነገርልውጫ ያገኘው ሲሆንወይም በገዛ
ገንዘቡየገዛው ወይም ደግሞ በራሱሀብትልውጫ ያገኘው ሀብትየሆነእን ደሆነነ
ው፡፡
(2)ከዚህበላይባለው በመጨ ረሻው ኀይለቃልየተመለከተው ድን
ጋጌግን
፤በዚህዐይነትየተገዛው የተገኘው ሀብት
የግልይሁን ልኝብሎ አን
ደኛው ያቀረበውንጥያቄየቤተዘመድየሽምግልናዳኛካላጸደቀው በቀርተፈጻሚ ሊሆን
አይችልም፡፡
ቊ 649፡
፡የግልሀብትንስለማስተዳደር(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ከተጋቢዎቹአን
ዱ የግልን
ብረቱንለማስተዳደርናገቢውን
ም ለመቀበልይችላል፡
፡
(
2)የዚህንየሀብቱንገቢራሱሊያዝዝበትነ
ፃነትአለው፡
፡
ቊ 650፡
፡(2)የጋብቻውል፡
፡
(1)በጋብቻው ውልከተጋቢዎቹአንደኛው የሀብቱመሪናሥራአስኪያጅይሆናል፤ወይም ከሀብታቸው ውስጥ
የተወሰነውንክፍልያስተዳድራል፤እንዲያውም ይህንሀብትያዝዝበታልየሚልየስምምነትቃልሊኖርበትይችላል፡
፡
(2)በእን
ደዚህያለው አጋጣሚ ሁኔ
ታተቃራኒየ
ሆነስምምነ ትከሌለበቀርየን
ብረቱሥራአስኪያጅባልሆነ
ው ወገንጥያቄ
በየዓመቱአንድየሀብትማስተዳደርመግለጫ እንዲቀርብይደረጋል፡
፡
ቊ 651፡
፡የእን
ደራሴነ
ትሥልጣን
፡፡
ከባልናከሚስትአን
ዱ ላን
ደኛው የንብረቱንአስተዳዳሪነ
ትወይም ከግልሀብቱያን
ዱንን
ብረትጠባቂነ
ትናአስተዳዳሪነ
ት
ሥልጣንለመስጠትሙሉነ ፃ
ነትአለው፡፡
ቊ 652፡
፡የጋራሀብት፡
፡
(
1)የባልናሚስትደመወዝናገቢዎችየጋራሀብቶቻቸው ናቸው፡
፡
(2)እን
ዲሁም ባልናሚስቱከተጋቡበኋላበገንዘብየገዟቸው ሀብቶችናበቤተዘመድየሽምግልናዳኝነ
ትየአን
ዱየግል
ሀብትይሁኑያልተባሉትነገሮችሁሉየሁለቱየጋራሀብቶችናቸው፡ ፡
(3)እን
ዲሁም በስጦታው ውልወይም በኑዛዜው ተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀርለሁለቱተጋቢዎችበስጦታወይም በኑዛዜ
የተሰጠጡትንብረቶችየጋራሀብቶችናቸው፡ ፡
ቊ 653፡
፡የሕሊናግምት፡
፡
(
1)ከባልናሚስትአን
ዱ የግልሀብቱነ
ው ብሎ ካላስረዳበቀርማን
ኛውም ሀብታቸው ሁሉእን
ደጋራን
ብረታቸው ሆኖ
ይቈጠራል፡፡
(2)የግልሀብትመሆኑንሌሎችሦስተኛወገኖችየሚያውቁትወይም ሊያውቁትየሚገባው ካልነ
በረበቀርተጋቢዎቹ
በሦስተኛው ወገንላይመቃወሚያሊያደርጉበትአይችሉም፡
፡
ቊ 654፡
፡ደመወዝናገቢ(
1)ደን
በኛአመራር፡
፡
(
1)ተጋቢዎቹእያን
ዳንዱ ደመወዙን
ናገቢውንይቀበላል፡
፡
(2)ባልናሚስትም፤ለየራሱየሚያገኘውንደመወዝናገን
ዘብእን
ዲሁም ከግልን
ብረቱየሚያገኘውንለማስቀመጥ በራሱ
ስም የባንክሒሳብለመክፈትይችላል፡፡
(
3)ከሁለቱበአን
ደኛው ጠያቂነ
ትከደመወዝናከን
ብረትገቢያገኘውንየገን
ዘብልክመግለጽአለበት፡
፡
ቊ 655፡
፡(2)የባልናየሚስትመብት፡
፡
(
1)ከባልናከሚስትአን
ዱ የሚገባውንደመወዝገቢአን
ደኛው እን
ዲቀበልሥልጣንለመስጠትሙ ሉነ
ፃነትአለው፡
፡
(2)የዘመድየ
ሽምግልናዳኞችከባልናከሚስቱበአን
ደኛው ጠያቂነ
ትከሁለቱየአን
ደኛውንደመወዝአን
ዱ እን
ዲቀበልና
ለመቀበሉም ደረሰኝእን
ዲሰጥ በስምምነ
ትለመወሰንይችላሉ፡
፡
(
3)እን
ዲሁም የቤተዘመድየሽምግልናዳኞችከባልናሚስትደመወዝወይም ገቢላይአን
ደኛው እን
ዲይዝናበመላው
ወይም በከፊልተቀባይእን
ዲሆንለመፍቀድይችላሉ፡
፡
ቊ 656፡
፡የጋራሀብትንስለማስተዳደር፡
፡
(
1)ሚስትዮዋከምታገኘው ጥቅም ደመወዝናገቢበቀርበሌላሁኔ
ታየተገኘውንየጋራሀብትየሚያስተዳድረው ባልዮው
ነ
ው፡፡
(
2)በዚህሕግበቊጥር638የተመለከቱትድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡
(3)ከዚህም በቀርሴቷበምታቀርበው ጥያቄመሠረትየቤተዘመድየሽምግልናዳኞችለቤተዘመዱ ጥቅም ሲሆንየጋራ
ሀብታቸውንወይም ከጋራሀብታቸው አንዳንዱንሚስትዮዋእንድታስተዳድርሊፈቅዱ ይችላሉ፡
፡
ቊ 657፡
፡የማስታወቅግዴታ፡
፡
ከተጋቢዎቹአን
ዱ በጋራሀብቶቹላይያስተዳደርተግባርሲፈጽም ባመዘግየትለአን
ደኛው ማስታወቅአለበት፡
፡

ቊ 658፡
፡የሥልጣኑመቀነ
ስ፡፡
የሁለቱንተጋቢዎችስምምነ
ትየሚያስፈልገው፡
፡
(
ሀ)የጋራየሆነ
ውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትለመሸጥ፡
፡
(ለ)ዋጋው ከአምስትመቶብርበላይየሆነ
ውንየሚን
ቀሳቀስን
ብረትወይም በባልዮውናበሚስቲቱስም የተጻፈውን
የገንዘብሰነድለመሸጥ፡፡
(
ሐ)ከመቶየኢትዮጵያብርበላይለመበደር፤
(
መ)ከመቶብርበላይየሆነስጦታለማድረግ፤ወይም ከመቶብርበላይለሆነለሌላሰው ዕዳዋስለመሆንሲሆንነ
ው፡፡
ቊ 659፡
፡የባልናየሚስትዕዳ፡
፡
(
1)ከባልናከሚስቱከአን
ደኛው የሚጠየቀው ዕዳከግልሀብቱላይወይም ከጋራን
ብረታቸው ላይሊጠየቅይቻላል፡
፡
(2)ዕዳው የመጣው ለጋራን
ብረታቸው ጥቅም በሆነጊዜእን
ደአን
ድነትዕዳተቈጥሮከባልናከሚስቱበአን
ደኛው የግል
ሀብትላይወይም በጋራሀብታቸው ላይሊጠየ ቅየሚችልይሆናል፡
፡
ቊ 660፡
፡ለትዳርጥቅም እን
ደተደረገስለሚቈጠርዕዳ፡
፡
ለትዳርጥቅም እን
ደተደረገየሚቈጠረው ዕዳ፡
-
(
ሀ)የባልናሚስትንወይም የልጆቻቸውንምግብናመኖሪያለማዘጋጀትየተደረጉዕዳዎች፤
(
ለ)ባልዮው ወይም ሚስትዮዋምግብለመስጠትያለውንግዴታለመክፈልየደረሱዕዳዎች፤
(ሐ)ከባልናከሚስቱበአን
ደኛው ወይም በገን
ዘብጠያቂው አመልካችነ
ትዕዳው የደረሰው ለትዳርጥቅም መሆኑንየቤተ
ዘመድሽምግልናዳኞችዐውቀው የተቀበሉትሌላዕዳሲሆንነ ው፡
፡
ቊ 661፡
፡ለትዳራቸው ወጪ ባልናሚስትስለሚያደርጉትመረዳዳት፡
፡
ባልናሚስትየትዳራቸውንወጪ ለማደራጀትእያን
ዳንዳቸው ባላቸው ችሎታናዐቅም መጠንእርስበርሳቸው መረዳዳት
አለባቸው፡
፡
ምዕራፍ6፡
፡
ስለጋብቻመፍረስ፡
፡
ቊ 662፡
፡ልዩልዩየጋብቻሥርዐቶችትክክልስለመሆናቸው፡
፡
(1)የጋብቻው ሥርዐትየተፈጸመበትሥርዐትማን
ኛውም ዐይነ
ትቢሆንየጋብቻው መፍረስናይህየሚያስከትለው ውጤ ት
አንድዐይነ ትነ
ው፡፡
(
2)ጋብቻው የተፈጸመው በአን
ድየሕዝብአገልግሎትመሥሪያቤትባለሥልጣንፊትወይም በሃይማኖትሥርዐት
ወይም በአገርልማድመሠረትቢሆንበጋብቻመፍረስረገድማናቸውም ልዩአስተያየትአይደረግም፡
፡
ክፍል1፡
፡
ጋብቻየሚፈርስበትምክን
ያት፡
፡
ቊ 663፡
፡ልዩልዩምክን
ያቶች፡
፡
(
1)ጋብቻው ቀሪየሚሆነ
ው ከተጋቢዎቹአን
ደኛው በሞተጊዜ፡
-
(
2)እን
ዲሁም ከጋብቻው ሕግአን
ደኛው በመጣሱምክን
ያትዳኞቹጋብቻው እን
ዲፈርስየፍርድውሳኔበሰጡ ጊዜ፤
(
3)በጋብቻው ፍቺሲኖርነ
ው፡፡
ቊ 664፡
፡አልፈልግም ስለማለት፡
፡
ሚስትባሉዋንወይም ባልሚስቱንአልፈልግም ማለትንሕግአይፈቅድም፡
፡
ቊ 665፡
፡በስምምነ
ትየሚደረግመፋታት፡
፡
(
1)በባልናበሚስትስምምነ
ትየሚደረግመፋታትበሕጋዊመን
ገድካልተፈጸመ በቀርአይፈቀድም፡
፡
(
2)በዚህሕግድን
ጋጌላይከተመለከተው ውጭ በሆነአፈጻጸም መፋታትንለመወሰንአይቻልም፡
፡
ቊ 666፡
፡ለመፋታትየሚቀርብጥያቄ፡
፡
(1)ለመፋታትየሚቀርበው ጥያቄከባልናሚስትአን
ደኛው ወይም ሁለቱአን
ድነትሆነ
ው ለቤተዘመድየሽምግልናዳኞች
የመፋታቱንጥያቄሊያቀርቡይችላሉ፡ ፡
(
2)ሌላማናቸውም ሰው የመፋታትንጥያቄሊያቀርብአይችልም፡
፡
(
3)የመፋታቱውሳኔከመሰጠቱበፊትከባልናከሚስቱየአን
ደኛው መሞትስለመፋታትየቀረበውንአሠራርያስቀረዋል፡
፡
ቊ 667፡
፡ከባድምክን
ያቶችናሌሎችምክን
ያቶች፡
፡
መፋታቱየሚወሰንባቸው ሁኔ
ታዎችናመፋታቱም የሚያስከትላቸው ውጤቶች፤መፋታቱንየሚጠይቀው ተጋቢለእርሱ
የሚጠቅመው ከባድሁኔታመኖሩንለማስረዳትበሚችለው ወይም በማይችለው መጠንልዩየሚሆኑናቸው፡ ፡
ቊ 668፡
፡በከባድምክን
ያቶችየሚደረግየመፋታትውሳኔ
፡፡
መፋታትንየሚጠይቀው ወገንየጋብቻውንመጽናትሊያፈርስየሚችልከፍተኛምክን ያትካቀረበ፤የመፋታቱጥያቄ
የቀረበላቸው የቤተዘመድየሽምግልናዳኞችጥያቄው ከቀረበላቸው ቀንአን
ሥቶእስከአን
ድወርየመፋታትንውሳኔ
መስጠትአለባቸው፡ ፡
ቊ 669፡
፡መፋታትንሊያስከትሉየ
ሚችሉከባድምክን
ያቶች፡
፡(1)ከባልናሚስትየአን
ደኛው ጥፋት፡
፡
(
1)ከባልናከሚስትበአን
ደኛው ጥፋትመፋታትንለማስከተልየሚችሉከባድምክን
ያቶችከዚህየሚከተሉትናቸው፡
፡
(
ሀ)ባልወይም ሚስትየዝሙ ትተግባርየፈጸሙ እን
ደሆነ
፤
(ለ)ከባልናከሚስትከሁለቱአን ደኛው ከሚኖሩበትቤትጠፍቶስለሄደእጅግቢያን
ስከሁለትዓመትጊዜጀምሮያለበትን
ስፍራአን ደኛው ሳያውቅየቈየእንደሆነነው፡
፡
ቊ 670፡
፡(2)ከባልናከሚስትበአን
ዱ ጥፋትያልሆነመፋታትንየሚያስከትልከባድምክን
ያት፡
፡
እን
ዲሁም መፋታትንየሚያስከትልከባድምክን
ያትአለየሚያሰኘው
(ሀ)ከባልናከሚስትአንዱ እጅግቢያን
ስለሁለትዓመትጊዜአእምሮው የተናወጸናየዕብድመጠበቂያበሆነስፍራ
ተዘግቶበትየቈየእንደሆነ
፤
(
ለ)ከባልናከሚስትያን
ደኛው ከአገርመጥፋትበፍርድውሳኔተገልጾእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 671፡
፡(3)የሃይማኖትሥርዐትጋብቻየሚፈርስበትሁኔ
ታ፡፡
እንዲሁም በሃይማኖትሥርዐትየተፈጸመ ጋብቻበሃይማኖትባለሥልጣኖችየማይጸናመሆኑየተረጋገጠ እን
ደሆነየዚሁኑ
ጋብቻመፍረስየሚያስከትልከባድምክን ያትአለለማለትይቻላል፡፡
ቊ 672፡
፡መፋታትንየሚያስከትሉምክን
ያቶችየሚቀሩበትሁኔ
ታ፡፡
(
1)መፋታትንሊያስከትልየቻለው ከባልናከሚስትበአን
ደኛው ላይየሚመካኝጥፋትመታሰቡየሚቀረው አን
ደኛው
ይቅርታያደረገለትእን
ደሆነነው፡
፡
(
2)ማናቸውም ተቃራኒማስረጃቢቀርብይቅርታተደርጓልተብሎ የሚታሰበው ከሁለቱአን
ደኛው በአጥፊነቱከተፈረደበት
ወይም የአጥፊነ
ቱንጠባይከተወበትጊዜአንሥቶእስከስድስትወርድረስየመፋታትጥያቄያልቀረበእን ደሆነነው፡፡
(3)በሃይማኖትሥርዐትየተፈጸመ የጋብቻመሠረዝጒዳይመፋታትንየሚያስከትለው ከባድምክን ያትቀርቷል
የሚያሰኘው የጋብቻውንሥርዐትመፍረስየሚወስነ ው ብይንከተሰጣቸው በኋላባልናሚስቱሳይለያዩአብረው
መኖራቸውንያላቋረጡ እንደሆነነው፡፡
ቊ 673፡
፡ሌሎችምክን
ያቶች፡
፡
(1)ከባልናከሚስትበአን
ደኛው የ
ተጠየቁትሌሎቹየመፋታትምክን
ያቶችእን
ደከባድየመፋታትምክን
ያቶች
አይቈጠሩም፡ ፡
(2)ስለሆነ
ም ከዚህበታችበሚከተሉትቊጥሮችበተወሰኑትሁኔ
ታዎችናጊዜዎችመሠረትመፋታቱእን
ዲወሰን
የሚያበቁምክን ያቶችናቸው፡
፡
ቊ 674፡
፡ለጊዜው የሚሰጡ ውሳኔ
ዎች፡
፡
(1)የሽምግልናዳኞችየዚህዐይነትጥያቄእን ደቀረበላቸው ወዲያውኑበተለይም ባልናሚስቱልጆቻቸውም
የሚኖሩበትንመተዳደሪያወይም የባልን
ናወይም የሚስትንወይም የጋራን ብረትንአጠባብቅስለሚመለከተው ጒዳይ
ሊይዝየሚገባውንያጠባበቅሥርዐትእን ደነ
ገሩአካባቢሁኔ ታለጊዜው የሚጸናውሳኔይሰጣሉ፡፡
(
2)የባልዮውንወይም የሚስቲቱንመኖሪያወይም እን
ዳይደርሱበትየሚያስፈልገውንስፍራለይተው ሊወስኑይችላሉ፡
፡
ቊ 675፡
፡የማሻሻልችሎታ፡
፡
የሽምግልናዳኞችየሰጡትንለጊዜው የተደረገውንውሳኔከባለጥቅሞቹበአን
ደኛው ጥያቄምንጊዜም ቢሆን
ሊለዋውጡትናእንዲያውም በፍጹም ሊቀርይችላል፡፡
ቊ 676፡
፡ስለማስታረቅየሚደረግሙከራ፡
፡
(1)መፋታትንየሚያስከትልከባድየሆነምክንያትካልኖረበቀርየቤተዘመድሽምግልናዳኞችባልናሚስትእን
ዲታረቁና
የመፋታትአሳባቸውንእን ዲተዉ መጣጣርናመድከም አለባቸው፡
፡
(
2)ስለዚሁም ጒዳይመልካም መስሎ የሚታያቸውንገደብበባልናሚስቱይወስኑባቸዋል፡
፡
ቊ 677፡
፡በመፋታቱሁኔ
ታላይየሚደረግስምምነ
ት፡፡
(1)የቤተዘመድሽምግልናዳኞችባልናሚስቱየመፋታትአሳባቸውንየማይለውጡ መሆናቸውንየተረዱ እን
ደሆነ
በመፋታታቸው ሁኔታላይስምምነትእን
ደሚያደርጉመድከም አለባቸው፡
፡
(
2)በእን
ደዚህያለው አጋጣሚ ሁኔ
ታስለመፋታታቸው ባደረጉትስምምነ
ትመሠረትውሳኔ
ያቸውንይሰጣሉ፡
፡
ቊ 678፡
፡የመፋታታቸውንብይንለመስጠትየሚደረግየጊዜውሳኔ
፡፡(
1)መሠረቱ፡
፡
(1)ተጋቢዎቹሳይሰማሙ የቀሩእን
ደሆነበቤተዘመድየሽምግልናዳኞችየመፋታቱጥያቄከቀረበላቸው በዓመትውስጥ
የመፋታትንብይንይሰጣሉ፡፡
(2)ከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተመለከተውንየአን
ድዓመትጊዜጋብቻው ከመደረጉበፊትወይም ጋብቻው ከተደረገ
በኋላሁለቱወገኖችበሚያደርጉትስምምነ ትእስከ5ዓመትሊያረዝሙትይችላሉ፡፡
ቊ 679፡
፡በመፋታቱብይንላይየሚጻፈው ቃል፡
፡
(
1)የመፋታቱንብይንየሚወስነ
ው የቤተዘመድየሽምግልናዳኞችብይንየመፋታታቸውንጒዳይየሚያስከትለውን
ም
ውጤትመግለጽአለበት፡፡
(2)ይህም ብይንበተለይየሚገልጸው ከጋብቻው የተወለዱትንሕፃ
ናትአጠባበቅናአስተዳደግጒዳይሆኖእን
ዲሁም
ስለባልናሚስቱሀብትመከፈልጒዳይበሚመለከተው ረገድአስፈላጊውንትእዛዝይወስናል፡ ፡
ቊ 680፡
፡ተጨ ማሪብይን
፡፡
(1)የቤተዘመድየሽምግልናዳኞቹበመጀመሪያው ጊዜየመፋታቱንብይንብቻበመስጠትይወስናሉ፤ቀጥሎም
የመፋታቱጒዳይየሚያስከትለውንሌላክርክርወይም ልዩክርክሮችበተጨ ማሪነ
ትለመበየንበቀጠሮአውለው ሊያሳድሩ
ይችላሉ፡፡
(
2)የዚህም ተጨ ማሪብይንመስጠትየመፋታቱብይንከተወሰነ
በትከስድስትወርበኋላመሆንአለበት፡
፡
ቊ 681፡
፡የሕፃ
ናትአጠባበቅ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)ከጋብቻው ስለተወለዱትሕፃ
ናትአጠባበቅናአያያዝጒዳይየሚሰጠው ውሳኔበተለይለሕፃ
ናቶቹምቾትናጥቅም
የሚሆነ ውንጒዳይበመመልከትብቻነ ው፡
፡
(
2)ሌላውሳኔየሚያሰጥ ምክን
ያትከሌለበቀር5ዓመትእስኪሞላቸው ድረስልጆቹበናቲቱእጅእን
ዲቈዩይደረጋል፡
፡
ቊ 682፡
፡(2)ለማሻሻልየሚቻልበትዘዴ፡
፡
ስለሕፃናቱአጠባበቅናአስተዳደግየተሰጠው ውሳኔበአባት፤በእናትወይም ወደላይበሚቈጠርወላጅበሆነ
ው ጥያቄ
አቅራቢነትበማንኛውም ጊዜቢሆንየቤተዘመድየሽምግልናዳኞችሊያሻሽሉትይችላሉ፡ ፡
ክፍል2፡
፡
በተጋቢዎቹመካከልያለውንየገን
ዘብግን
ኙነትጒዳይስለማጣራት፡
፡
ን
ኡስክፍል1
ከባልናከሚስትየአን
ዱ መሞት፡
፡
ቊ 683፡
፡የፈቃድነ
ፃነት፡
፡
(1)ከተጋቢዎቹአን
ደኛው በሞተጊዜየሀብታቸው ክፍያጒዳይየሚጣራው በጋብቻቸው ውልላይበተመለከተው
የስምምነ ትቃልመሠረትወይም በተጋቢዎቹመካከልበተደረገው ስምምነ
ትነው፡፡
(2)የዚህዐይነ
ትስምምነትየሌለእንደሆነወይም ይህስምምነትበሚጸናአኳኋንሳይደረግቀርቶእን
ደሆነየተጋቢዎቹ
ሀብትክፍያሥርዐትየሚፈጸመው በዚሁክፍልላይበተደነገገው መሠረትነ
ው፡፡
ቊ 684፡
፡የግልሀብቱንመልሶስለመውሰድ፡
፡
ከተጋቢዎቹእያን
ዳንዱ የግልሀብትመሆኑንአስረድቶየራሱንየግልድርሻሀብትበዐይነ
ቱመልሶለመውሰድመብት
አለው፡፡
ቊ 685፡
፡የጋራሀብቱንበየድርሻው ስለመውሰድ፡
፡
(1)ከተጋቢዎቹአን
ዱ የግልንብረቱየነ
በረው ነ
ገርተሽጦ ዋጋው ወደጋራንብረትውስጥ የተደባለቀመሆኑንያስረዳ
እንደሆነከጋራሀብቱውስጥ ለዚሁየግልገንዘቡተመዛዛኝየሚሆነ ው መጠንቀንሶዋጋውንለራሰድርሻለመውሰድ
ይችላሉ፡፡
(
2)ሚስትየግልሀብቷንከባሏአስቀድማ መውሰድይገባታል፡
፡
ቊ 686፡
፡ስለካሣ(
1)መሠረቱ፡
፡
ተቃራኒየሆነስምምነ ትወይም የሒሳብማስተካከልመተማመኛቢኖርም እንኳ፤በሠራቸው ሥራዎችናየጋራሀብቶችን
ወይም ያንደኛውንየግልሀብትበጎዱትሥራዎችምክን ያትከተጋቢዎችአንዱ ላን
ደኛው ኪሣራእንዲከፍለው ለማድረግ
የሚቻለው፡፡
(
ሀ)ሥራውንየፈጸመው ይህን
ንለማድረግሥልጣንያልነ
በረው እን
ደሆነ
፤
(ለ)የሀብትጠባቂነቱተግባርመጥፎዐይነ
ትአስተዳደርየሆነእን
ደሆነወይም በከሳሹሀብትላይየማጭ በርበርንተግባር
ፈጽሞ የተገኘእን
ደሆነነው፡፡
ቊ 687፡
፡(2)ጥያቄንስለአለመቀበል፡
፡
ጋብቻው ከመፍረሱከሦስትዓመትበፊትበተሠሩትሥራዎችምክን
ያትከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርላይየተመሠረተው
የኪሣራጥያቄሊደረግአይቻልም፡፡
ቊ 688፡
፡ያለአገባብስለመበልጸግ፡
፡
ተቃራኒስምምነትከሌለበቀርያንደኛው ወገንየግልሀብትባን ደኛው የግልሀብትወይም የጋራሀብትላይያለአገባብ
መብዛቱንማረጋገጥ ለሚችለው ወገንኪሣራእን ዲከፈለው ይደረጋል፡፡
ቊ 689፡
፡የጋራሀብትክፍያ፡
፡
(1)ከዚህበላይባለፉትቊጥሮችየተለከቱትድን ጋጌዎችናበጋብቻቸው ውልወይም ተጋቢዎቹበሚጸናአኳኋን
የተፈራረሙትድንጋጌዎቹእንደተጠበቁሆነው የተጋቢዎቹየጋራሀብትክፍያየሚፈጸመው እኩልበእኩልነው፡፡
(2)የክፍያንሥርዐት፤ክፍያከተደረገበኋላበጋራወራሾችመካከልያለውንግንኙነትናክፍያከተደረገበኋላየገን
ዘብ
ጠያቄዎችንመብትስለመጠበቅጒዳይበዚህሕግበውርስአን ቀጽበተነ
ገረው ድንጋጌየባልናየሚስትንየጋራንብረት
በማካፈልም ጊዜበተመሳሳይነ ትተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
የመፋታትሁኔ
ታ፡፡
ቊ 690፡
፡ጠቅላላደን
ብ፡፡
(
1)ከዚህቀጥሎ በተመለከቱትቊጥሮችያሉትድንጋጌዎችእን ደተጠበቁሆነው ተጋቢዎቹበተፋቱጊዜየገን
ዘባቸው
ግንኙነ
ትየሚጣራው ከሁለቱአንዱ በሞተጊዜለሚደረገው የን
ብረትክፍያበተሰጠው ደንብዐይነትነው፡
፡
(2)በነ
ዚህም ቊጥሮችውስጥ የተመለከቱትድን
ጋጌዎችበጋብቻም ውልሆነ ፤የጋብቻቸውንውልከማፍረሳቸው በፊት
ተጋቢዎቹበሚያደርጉትበሌላዐይነትስምምነትእንዲቀርለማድረግአይቻልም፡፡
ቊ 691፡
፡ስጦታዎችናየጋብቻጥቅሞች፡
፡
(1)ስጦታየሰጡ ወይም ወራሾቻቸው በጠየቁጊዜናአስፈላጊመሆኑም የተገመተእን
ደሆነየቤተዘመድየሽምግልና
ዳኞችተጋቢዎቹየጋብቻቸውንሥርዐትበፈጸሙ ጊዜወይም ጋብቻቸው በመኖሩምክን ያትአን
ዱ ለአን
ዱ የሰጠውን
ስጦታ፤ወይም ከሁለቱወደላይከሚቈጠሩወላጆችወይም ከሌሎችሦስተኛወገኖችያገኙትንስጦታእን ዲመልሱ
ያዛሉ፡፡
(2)በጋብቻው ጊዜወይም በጋብቻው ምክንያትከተጋቢዎቹለአን
ደኛው ወይም ለሁለቱከሦስተኛወገንተሰጥቶ
የነበረውንስጦታወይም ተደርጎየነበረውንየስጦታተስፋቃልወይም ባልዮው ለሚስቱወይም ሚስትለባልዋ
የተሰጣጡትንወይም ለመስጠትየገቡበትንየተስፋቃልመሠረዝአስፈላጊመስሎ የታየእን ደሆነ፤የቤተዘመድ
የሽምግልናዳኞችሊያስቀሩትይችላሉ፡ ፡
ቊ 692፡
፡ባልናሚስቱንስለአለማስተካከል፡
፡
(
1)የቤተዘመድየሽምግልናዳኞችከተጋቢዎቹየጋራሀብትውስጥ በርከትያለውንድርሻወይም ጠቅላላውንላን
ደኛው
ብቻደልድለው ለመስጠትይችላሉ፡
፡
(2)እን
ዲሁም የቤተዘመድየሽምግልናዳኞችከተጋቢዎቹየአን ደኛውንየግልን
ብረትለአንደኛው ድርሻእን
ዲሆን
ለመወሰንይችላሉ፡፡ይሁንእን
ጂ፤ይህለአንደኛው እን
ዲሰጥ የሚወሰኑትየግልንብረትከባልዮው ወይም ከሚስትዮዋ
ከሚወስደው ጠቅላላሀብትሢሶበላይመብለጥ አይገባውም፡ ፡
ቊ 693፡
፡የመፋታቱአላፊነ
ት(1)ከባድምክን
ያት፡
፡
(1)መፋታቱየተወሰነ
ው አን
ደኛው ወገንጥፋትበሆነከባድምክን
ያትየሆነእን
ደሆነከዚህበላይበተጻፉት2ቊጥሮች
የተመለከቱትቅጣቶችበተባለው ጥፋተኛላይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
(
2)አጥፊባልሆነ
ው በአን
ደኛው ተጋቢላይእነ
ዚህቅጣቶችተፈጻሚዎችሊሆኑአይችሉም፡
፡
(3)መፋታቱየተወሰነ
ው የሁለቱም ወገኖችጥፋትባልሆነከባድምክን
ያትየሆነእን
ደሆነየተባሉትቅጣቶችበሁለቱም
ላይአይፈጸሙ ባቸውም፡፡
ቊ 694፡
፡(2)ከባድምክን
ያትስላለመኖሩ፡
፡
(1)መፋታቱየተወሰነ
ው ከባድባልሆነምክን
ያትየሆነእን
ደሆነ
፤ከዚህበላይበተጻፉትቊጥሮችየተመለከቱትቅጣቶች
ፍቺውንበጠየቀው ተጋቢላይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
(
2)ፍቺውንባልጠየቀው ተጋቢላይእነ
ዚህንቅጣቶችእን
ዲፈጽሙ ለማድረግአይቻልም፡
፡
ቊ 695፡
፡መሪየ
ሆኑሐሳቦች፡
፡
(
1)በመሠረቱየዘመድዳኞችየሚወስኗቸው ቅጣቶችከዚህበላይበተጻፉትቊጥሮችውስጥ የተመለከቱትንነ
ው፡፡
(2)ስለሆነ
ም በማናቸውም ጊዜእነዚሁኑለመወሰንወይም ላለመወሰንእን
ዲሁም ተፈጻሚ የሚሆኑበትንመጠን
ለመወሰንሙሉሥልጣንአላቸው፡ ፡
(
3)ለጒዳዩውሳኔበሚሰጡበትጊዜለጒዳዩምክንያትየሆነውንነገርበተለይም መፋታትንያስከተለውንየተጋቢዎቹን
ጥፋትከባድነ
ትናበሕሊናም በኩል(
በሞራል)የ
ፍቺው ጥያቄየሚያስወቅስበትንመጠንመመርመርአለባቸው፡ ፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
ሌላየጋብቻመፍረስ፡
፡
ቊ 696፡
፡መሪደን
ቦች፡
፡
(
1)የጋብቻንሁኔ
ታዎችከማጓደልየተነ
ሣየጋብቻውንመፍረስዳኞችበሚወስኑበትጊዜመፍረሱየሚያስከትለውን
ውጤትበርትዕይወስናሉ፡
፡
(
2)ፍቺበሆነጊዜበተጋቢዎቹመካከልያለውንየገን
ዘብግን
ኙነትለማጣራትበተደነ
ገጉትደን
ቦችዳኞቹይመራሉ፡
፡
(3)በተለይም ዳኞቹየሚመለከቱትየተጋቢዎቹንበቅንወይም በመጥፎልቡናመሆን ፤ሩካቤሥጋመፈጸሙንወይም
አለመፈጸሙ ንያሉም እንደሆነከፈረሰው ጋብቻየተወለዱትንልጆችጥቅምናበቅንልቡናየሆኑትንየሦስተኛወገኖችን
ጥቅም ነ ው፡
፡
ምዕራፍ7፡
፡
የጋብቻማስረጃ፡
፡
ቊ 697፡
፡የሕጋዊማስረጃአቋቋም ሥርዐት፡
፡
ጋብቻመኖሩንለማስረዳትየሚቻለው በዚህምዕራፍበተመለከቱትማስረጃዎችብቻነ
ው፡፡
ቊ 698፡
፡የጋብቻጽሑፍ፡
፡
ጋብቻለመኖሩማስረጃየሚሆነ ው ጋብቻው በተፈጸመበትጊዜወይም ጋብቻው ከተፈጸመ በኋላበሕጉመሠረት
የተደረገውንበጽሑፍየተቋቋመውንየጋብቻጽሑፍበማቅረብነ ው፡
፡
ቊ 699፡
፡የባልናየሚስትነ
ትሁኔ
ታመኖር(
1)ትርጓሜ፡
፡
(
1)የጋብቻጽሑፍበሌለጊዜጋብቻመኖሩንለማስረዳትየሚቻለው የባልናሚስትነ
ትሁኔ
ታመኖሩንበማስረዳትነ
ው፡፡
(2)ሁለትሰዎችየባልናሚስትነ
ትሁኔ
ታአላቸው የሚባለው፤ባልናሚስትነ
ንእየተባባሉአብረው የሚኖሩእን
ደሆነ
ናቤተ
ዘመዶቻቸውናሌሎችም ሰዎችበዚሁሁኔታመኖራቸውንሲያረጋግጡላቸው ነው፡
፡
ቊ 700፡
፡(2)ማስረጃናክርክር፡
፡
(1)የባልናሚስትነ
ትሁኔ
ታመኖሩንለማስረዳትየሚቻለው የተጋቢዎቹዘመዶችየሆኑወይም ያልሆኑአራትምስክሮችን
በማስመስከርነ ው፡
፡
(
2)የባልናሚስትነ
ትሁኔ
ታአለመኖሩንለመከራከርየሚቻለው የተከራካሪዎቹዘመዶችየሆኑወይም ያልሆኑአራት
የመከላከያምስክሮችንበማስመስከርነ
ው፡፡
ቊ 701፡
፡በግልጽየታወቀጽሑፍ፡
፡
የጋብቻሁኔታመኖሩንየሚያስረዳነገርየሌለእን
ደሆነ፤ወይም ይህለመኖሩየሚያከራክርየሆነእን
ደሆነጋብቻመኖሩን
ለማስረዳትየሚቻለው ዳኞችባጸደቁትበግልጽበታወቀጽሑፍየተረጋገጠ እን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 702፡
፡ፈቃድማግኘትአስፈላጊስለመሆኑ፡
፡
(
1)የዚህንዐይነትጽሑፍለማቅረብይቻላልብለው ዳኞችካልፈቀዱ በቀርጋብቻመኖሩበዚህበግልጽበታወቀጽሑፍ
ሊረጋገጥ አይችልም፡
፡
(
2)ይህጒዳይእን
ዲፈጸም የሚቀርበውንማመልከቻበማናቸውም ጊዜማናቸውም ባለጒዳይሊያቀርበው ይችላል፡
፡
(
3)ከዐቅም በላይየሆነኀይልካላጋጠመ በቀርየተጋቢዎቹወይም የወራሾቻቸው ቃልመሰማትአለበት፡
፡
ቊ 703፡
፡ይህአድራጎትሊፈቀድየሚችልበትሁኔ
ታ፡፡
ዳኞችበታወቀግልጽበሆነጽሑፍአማካይነ
ትየጋብቻጒዳይለመኖሩማስረጃእን
ዲሆንየሚፈቅዱት፡
-
(
ሀ)በዚህሕግበቊጥር145በተመለከቱትድን
ጋጌዎችአካባቢሁኔ
ታ፤
(
ለ)በሃይማኖትባለሥልጣኖችየተሠራየጋብቻውልበጠያቂው አቅራቢነ
ትአስረጂ ሆኖየቀረበእን
ደሆነ
፤
(
ሐ)አን
ድየጋብቻውልበጠያቂው አማካይነ
ትየቀረበእን
ደሆነ
፤
(
መ)ተከሳሽየሆነው ወገንጋብቻመኖሩንያመነእን
ደሆነወይም ጋብቻው አለየሚያሰኝግምትናምልክትየተገኘሲሆን
፤
ይህም ግምትናምልክትዳኞቹጒዳዩንዐውቀው እንዲቀበሉትየሚያደርጋቸው ግልጽናከፍያለሁኔ
ታያጋጠመ እን
ደሆነ
ነው፡
፡
ቊ 704፡
፡በግልጽየታወቀጽሑፍእን
ዲዘጋጅሥልጣንየተሰጠው ሰው ግዴታዎች፡
፡
(1)የጋብቻውንሥነሥርዐትበክብርመዝገብእንዲያገባናጋብቻው በግልጽእንዲታወቅአስፈላጊውንደን
ብይፈጽም
ዘንድጥያቄየ ሚቀርብለትየጋብቻውንሥነሥርዐትበግልጽበታወቀጽሑፍእን ዲያዘጋጅሥልጣንየተሰጠው ሰው፤ዳኞች
በሰጡትትእዛዝናደንብመሠረትለዚሁጒዳይሊደረግየሚገባውንየማስታወቅሥርዐትማረጋገጥ አለበት፡ ፡
(2)ይህማስታወቂያከተሰጠበትቀንአን
ሥቶእስከአንድወርድረስጋብቻው እን
ዳይፈጸም የሚቃወሙ ሌሎችወገኖች
እንዳሉየመቃወሚያቃላቸውንእንዲያስመዘግቡያስታውቃል፡
፡
ቊ 705፡
፡ውሉንየማጽናትጒዳይናሥርዐቱ(
ፎርሙ)
፡፡
(1)የጋብቻጒዳይመኖሩንስለማረጋገጥ የሚቀርበው በግልጽየታወቀው ጽሑፍበተቻለመጠንጋብቻው የተፈጸመበትን
ቀንናዓመተምሕረት፤አስፈላጊም ቢሆንጋብቻው የቀረበበትንቀን
ናዓመተምሕረትያመለክታል፡፡
(
2)ይኸውም አራትምስክሮችካላረጋገጡለትናዳኞችካላጸደቁትፈራሽይሆናል፡
፡
ቊ 706፡
፡የማስረጃው ባለዋጋነ
ት፡፡
(1)የጋብቻጽሑፍወይም ዳኞችያጸደቁትበግልጽየታወቀየጋብቻጒዳይመኖሩንየሚያረጋግጥ ሰነ
ው በማን
ኛውም
ዘንድዋጋያለነ ው፡
፡
(
2)የጋብቻው ሥርዐትአልተፈጸመም በማለትወይም ጋብቻው የተፈጸመው በነ
ዚህሰነ
ዶችላይከተጻፈው ቀንበሌላቀን
ነ
ው በማለትም ቢሆንማስረጃማቅረብያለበትየነ ዚህንሰነዶችትክክለኛአለመሆንየሚከራከረው ወገንነ
ው፡፡
ቊ 707፡
፡የጋብቻው አለመጽናትወይም መፍረስ
ጋብቻው አይጸናም ወይም ፈርሷልየሚለው ተከራካሪይህንጒዳይማስረዳትአለበት፡
፡
ምዕራፍ8፡
፡
ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትስለመኖር፡
፡
ቊ 708፡
፡ትርጓሜ፡
፡
ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን ኙነትመኖርማለትአንድሰውናአን
ዲትሴትበሕግበሚጸናአኳኋንጋብቻሳያደርጉእን
ደ
ባልናሚስትሆነው በመኖርአድርገውትየሚገኘው ሁኔ
ታነው፡
፡
ቊ 709፡
፡ማጠናቀቂያ፡
፡
(1)ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግንኙነ
ትአለለማለትሰውዬውናሴትዮዋየሚያሳዩትሁኔ
ታበደን
ብእን
ደተጋቡሰዎች
ዐይነትመሆኑአስፈላጊናበቂነ
ው፡፡
(
2)ለሦስተኛወገኖችእን
ደተጋቡሆነ
ው መቅረብአስፈላጊአይደለም፡
፡
(
3)በታወቀበተደጋገመ አኳኋንቢሆን
ም እን
ኳከአንድሰውናከአን
ዲትሴትመካከልየግብርሥጋግን
ኙነትብቻበሁለቱ
መካከልከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን ኙነ
ትይኖራሉለማለትበቂምክን
ያትአይደለም፡
፡
ቊ 710፡
፡የጋብቻዝምድናንስላለማስከተሉ፡
፡
(1)ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግንኙነ
ትመኖርበወን ድዬውናበሴቲቱየሥጋዘመዶችመካከልእን
ዲሁም በሴቲቱና
በወን ድዮው የ
ሥጋዘመዶችመካከልአንዳችም የጋብቻዝምድናግንኙነ
ትንአያስከትልም፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም የጋብቻዝምድናባለጊዜጋብቻንየሚከለክሉድን
ጋጌዎችከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትባለም
ጊዜተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
ቊ 711፡
፡የጡረታግዴታንስላለማስከተሉ፡
፡
ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትመኖርበዚህአኳኋንበሚኖሩትሴትናወን
ድመካከልአን
ዳችም የጡረታግዴታ
አያስከትልም፡
፡
ቊ 712፡
፡የጋራሀብትእን
ዲኖርስላለመደረጉ፡
፡
ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትመኖርበዚህአኳኋንበሚኖሩትሴትናወን
ድመካከልየጋራሀብትእን
ዳላቸው
አያስቈጥራቸውም፡
፡
ቊ 713፡
፡የመውረስንመብትስለአለማስከተሉ፡
፡
ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትመኖርበዚሁአኳኋንበሚኖሩትሴትናወን
ድመካከልማን
ኛውን
ም የመውረስ
መብትንአያስከትልም፡
፡
ቊ 714፡
፡ሴትዮዋለምትገባባቸው ዕዳዎችወን
ድዮው ዋስስለመሆኑ፡
፡
ከጋብቻውጭ በግብርሥጋግን ኙነ
ትሁኔ ታየሚኖርሰው ለእርሱወይም ለርሱዋወይም ከግንኙነ
ቱለተወለዱትልጆች
መኖሪያስትልሴቲቱለፈረመቻቸው አስፈላጊለሆኑትውሎችሁሉበሕግመሠረትበአን ድነትኀላፊነው፡
፡
ቊ 715፡
፡የልጆችመወለድ፡
፡
ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግንኙነትመኖርየተወለዱትልጆችመወለዳቸው የሚጋገጠው ስለመወለድበተባለው
ምዕራፍውስጥ በተደነ
ገጉትደን
ቦችመሠረትነ ው፡
፡
ቊ 716፡
፡የግን
ኙነቱማለቅ፤(
1)እን
ዲያልቅየምታደርገው ሴትዮዋስትሆን
፡፡
(
1)ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትየምትኖርሴትበማናቸውም ጊዜግን
ኙነትንእን
ዲያልቅለማድረግትችላለች፡
፡
(
2)እን
ዲህም በማድረጓአን
ዳችም ኪሣራእን
ድትከፍልወይም የተሰጣትንእን
ድትመልስአትገደድም፡
፡
ቊ 717፡
፡(2)እን
ዲያልቅየሚያደርገው ወን
ድዮው ሲሆን
፡፡
(
1)ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትየሚኖርሰው በማናቸውም ጊዜግን
ኙነቱንእን
ዲያልቅለማድረግይችላል፡
፡
(2)እን
ዲህም በሆነጊዜርትዕሲያስገድድእጅግቢበዛለሦስትወርለሴትዮዋኑሮየሚበቃኪሣራዳኞችእን
ዲከፍላት
ለማዘዝይችላሉ፡፡
ቊ 718፡
፡የግን
ኙነትማስረጃ(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትመኖሩንየግን
ኙነቱሁኔ
ታበመኖሩለማስረዳትይችላል፡
፡
(2)አን
ድወንድናአንዲትሴትከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን ኙነ
ትየመኖርሁኔ ታአላቸው የሚባለው ምን
ም እን
ኳ
በደንብየተጋቡባይሆን ፤የተጋቡሰዎችንሁኔ
ታሲያሳዩናቤተዘመዶቻቸውናጎረቤቶቻቸው እንደተጋቡሰዎችየሚኖሩ
ናቸው ብለው ሲገምቷቸው ነው፡፡
ቊ 719፡
፡(2)ማስረጃናመከራከሪያ፡
፡
(
1)ከጋብቻውጭ የግብረሥጋግን
ኙነትመኖሩንለማስረዳትየሚቻለው በቂምስክሮችንበማስመስከርነ
ው፡፡
(2)እን
ዲሁም ይህግን
ኙነትያለመኖሩንበመቃወም ለመከራከርየሚቻለው የባለጒዳዮቹዘመዶችየሆኑወይም ያልሆኑ
በቂምስክሮችንበማስመስከርነው፡
፡
ቊ 720፡
፡(3)በግልጽየታወቀጽሑፍ፡
፡
(1)ከጋብቻውጭ የግብርሥጋግን ኙነ
ትመኖሩየተካደእን
ደሆነይህግን
ኙነትመኖሩንለማስረዳትየሚቻለው ዳኞች
ያጸደቁትንበግልጽየታወቀውንየጽሑፍማስረጃበማቅረብነው፡
፡
(
2)ስለጋብቻመኖርማረጋገጫ ሰነ
ድጒዳይበዚህአን ቀጽበቊጥር72እስከ76የተመለከቱትውሳኔ
ዎችደን
ብከጋብቻ
ውጭ የግብርሥጋግንኙነ
ትመኖሩን ም ስለማስረዳትጒዳይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 721፡
፡ከጋብቻውጭ የሆኑሌሎችግን
ኙነቶች፡
፡
(1)ከጋብቻሥርዐትወይም ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን ኙነ
ትበሆነዐይነ
ትበአን
ድወን
ድናበአን
ዲትሴትመካከል
የተደረጉሌሎችግን ኙነ
ቶችበሕግፊትምን ም ውጤ ትየላቸውም፡፡
(
2)ባለጒዳዩወይም ሌሎችሦስተኛወገኖችበእን
ደዚህያለው ጒዳይበሕግፊትበማን
ኛውም ምክን
ያትመከራከሪያ
ሊያደርጋቸው አይችልም፡
፡
(3)ከእን
ደዚህያለግንኙነትየተወለዱትም ልጆችከእናታቸው ጋራበቀርከሌላጋራማናቸውም ዐይነ ትሕጋዊመተሳሰር
የላቸውም ስለሆነ
ም በዚህሕግየጉዲፈቻልጅለማድረግወይም ልጄነ ው ብሎ ለመቀበልየተወሰነ
ው ድንጋጌ
እንደተጠበቀሆኖነው፡፡
ምዕራፍ9፡
፡
በጋብቻናበፍቺከጋብቻው ውጭ በሆነየግብረሥጋግን
ኙነትጒዳይስለሚነ
ሡ ክርክሮች፡
፡
ቊ 722፡
፡የሚጸናመተጫ ጨ ትስለመኖሩ፡
፡
የመተጫ ጨ ትሥነሥርዐትተፈጽሟልወይም አልተፈጸመም ለማለትናይህመተጫ ጨ ትይጸናልወይም አይጸናም ብሎ
ውሳኔለመስጠትሥልጣንያላቸው ዳኞችብቻናቸው፡ ፡
ቊ 723፡
፡በመተጫ ጨ ትጒዳይውስጥ የሚፈጠሩክርክሮች፡
፡
(1)በመተጫ ጨ ትጒዳይውስጥ ወይም በመተጫ ጨ ትውልመፍረስላይየሚነሡትንክርክሮችመርምረው ውሳኔ
የሚሰጡ በዚሁበመተጫ ጨ ቱሥርዐትምስክሮችየነ በሩትየቤተዘመድየሽምግልናዳኞችናቸው፡
፡
(
2)እን
ደመጀመሪያምስክሮችሆነ
ው የተመረጡ ሰዎችእን
ዳሉክርክሩእን
ዲመረመርየሚቀርበው ለነ
ዚሁየሽምግልና
ዳኞችነው፡
፡
(3)ባለጒዳዮቹየመተጫ ጨ ታቸው ሥርዐትበተፈጸመ ጊዜወይም ከዚያበኋላክርክራቸውንሌሎችየሽምግልናዳኞች
እንዲመረምሩለመምረጥ ( ለመስማማት)ይችላሉ፡ ፡
ቊ 724፡
፡የሚጸናጋብቻስለመኖሩ፡
፡
የጋብቻሥነሥርዐትናውልየተፈጸመ ለመሆኑናይህም ጋብቻየሚጸናመሆኑንለመወሰንሥልጣንያላቸው ዳኞችብቻ
ናቸው፡፡
ቊ 725፡
፡ከጋብቻጒዳይውስጥ የሚፈጠሩችግሮች፡
፡
(1)በጋብቻው ጊዜበባልናሚስትመካከልየሚነ
ሡትንችግሮችበሽምግልናዳኝነ
ትመርምረው ውሳኔየሚሰጡት
በጋብቻው ጊዜምስክሮችየነ በሩትናቸው፡
፡
(
2)እንደመጀመሪያምስክሮችሆነ
ው የተመረጡ ሰዎችእን
ዳሉእን
ዲመረመርክርክሩየሚቀርበው ለነ
ዚሁየሽምግልና
ዳኝነ
ትነው፡፡
(3)ባለጒዳዮቹየጋብቻው ሥርዐትበሚፈጸምበትጊዜወይም ከተፈጸመ በኋላበመካከላቸው የተነ
ሣውንችግርሌሎች
የሽምግልናዳኞችእን ዲመረምሩለመስማማትይችላሉ፡ ፡
ቊ 726፡
፡በሞትምክን
ያትየሚፈርስጋብቻ፡
፡
የጋብቻውንመፍረስያስከተለው ምክን
ያትከባልናከሚስትየአን
ደኛው መሞትበሆነጊዜየጋብቻው መፍረስ
የሚያመጣው ክርክርእንዲወሰንየሚቀርበው ለነ
ዚሁሰዎችየሽምግልናዳኝነ
ትነው፡፡
ቊ 727፡
፡የመፋታትጥያቄ፡
፡
ከባልናከሚስትወይም ከሁለቱአን
ደኛው ወገንየሚያቀርበው የመፋታትጥያቄእን
ዲወሰንየሚቀርበው ለነ
ዚሁ
የሽምግልናዳኞችነው፡
፡
ቊ 728፡
፡በመፋታትምክን
ያትየሚፈጠሩክርክሮች፡
፡
(
1)ከመፋታትጒዳይውስጥ የሚነ
ሣው ክርክርለምርመራየሚቀርበው የመፋታቱንውሳኔለሰጡትየሽምግልናዳኞች
ነ
ው፡፡
(2)ባለጒዳዮቹበሚፋቱበትጊዜወይም ከተፋቱበኋላክርክራቸውንለሚመረምሩለሌሎችሰዎችየሽምግልናዳኝነ
ት
እንዲቀርብለመስማማትይችላሉ፡፡
ቊ 729፡
፡የመፋታትጒዳይስለመኖሩ፡
፡
የመፋታትውሳኔየተሰጠ መሆንአለመሆኑንለማረጋገጥ ሥልጣንያላቸው ዳኞችብቻናቸው፡
፡
ቊ 730፡
፡ከጋብቻውጭ የሆነየግብረሥጋግን
ኙነትስለመኖሩ፡
፡
(
1)ከጋብቻውጭ የሆነየግብረሥጋግን
ኙነትበሁለትሰዎችመካከልመኖርአለመኖሩንለመወሰንሥልጣንያላቸው
ዳኞችብቻናቸው፡
፡
(
2)እን
ዲሁም በዚህግን
ኙነትምክን
ያትበሚነ
ሡትክርክሮችላይውሳኔለመስጠትየሚችሉትዳኞችብቻናቸው፡
፡
ቊ 731፡
፡ሽማግሌባልተመረጠበትጊዜየሚሆንአሠራር፡
፡
ከዚህበላይበተጻፉትቊጥሮችበተነገሩትደን
ቦችመሠረትለሽምግልናመቅረብያለበትንክርክርየሚቈርጥ ምን
ም
ሽማግለሳይመረጥ ቀርቶእን
ደሆነ
፤ተጋቢዎቹእያን
ዳንዳቸው ሁለትሽማግሌዎችንይመርጣሉ፡፡
ቊ 732፡
፡ተጨ ማሪሽማግሌዎችንስለመምረጥ፡
፡
ማናቸውም ተቃራኒየሚሆንየውልቃልቢኖርም እን
ኳየቤተዘመድሽማግሎችሽምግልናቸውንየተሟላለማድረግ
በመካከላቸው በሚሰጥ የድምፅብዛትአን
ድወይም ብዙዎችተጨ ማሪሽማግሌዎችንስለመምረጥ ለመስማማት
ይችላሉ፡
፡
ቊ 733፡
፡ሽማግሌንስለመተካት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)ውሳኔእንዲሰጥ የተመረጠው ሽማግሌየሞተእን
ደሆነወይም የተነ
ሣውንክርክርያለመዘግየትለመቊረጥ ያልቻለ
እንደሆነ፤በእርሱምትክእርሱበተመረጠበትዐይነትሌላሽማግሌሊተካይቻላል፡፡
(
2)ይኸው የተመረጠው ሰው የሽምግልናውንሥራለመፈጸም እን
ቢያለእን
ደሆነ
፤ወይም ዳኞቹያስወገዱትእን
ደሆነ
ዳኞቹሌላሽማግሌይመርጣሉ፡ ፡
ቊ 734፡
፡(2)ሽማግሌንበመምረጥ ስላለመስማማት፡
፡
ሁለቱም ወገኖችበመስማማትአንድሽማግሌመምረጥ ያለባቸው ሲሆንናበተባለው ምርጫ ያልተስማሙ ሲሆን
ሁለቱም ወገኖችበሚያቀርቡትጥያቄዳኞቹሽማግሌውንይመርጣሉ፡፡
ቊ 735፡
፡(3)አን
ደኛው ወገንሽማግሌንስላለመምረጡ፡
፡
ሽማግሌመምረጥ ያለበትአንደኛው ወገንእንዲመርጥ ከታዘዘበትቀንአን
ሥቶበዐሥራአምስትቀንውስጥ ሽማግሌውን
ሳይመርጥ የቀረእን
ደሆነ
፤ወይም ሥራውንለመፈጸም የማይፈቅደውንሽማግሌየመረጠ እን ደሆነ
፤በማናቸውም
ምክንያትይህንኑሥራባለመዘግየትለመፈጸም የማይችለውንሽማግሌየመረጠ እን ደሆነ
፤ሌላው ወገንበሚያቀርበው
ጥያቄሽማግሌእን ዲመርጥ ስለታዘዘው ወገንዳኞቹሽማግሌውንይመርጡለታል፡፡
ቊ 736፡
፡ሽማግሌዎችበቈረጡትነ
ገርላይለፍርድቤትስለሚቀርበው አቤቱታ፡
፡
ከዚህበላይበተጻፉትቊጥሮችመሠረትሽማግሌዎችየሰጧቸው ውሳኔ ዎችሽማግሌዎቹበጉቦመሥራታቸውንወይም
በሦስተኛሰዎችላይተን ኰልበመሥራትየተደረጉወይም ለሕግተቃራኒየሆነጠባይያላቸው መሆናቸውንወይም
የተሰጡትውሳኔ ዎችበግልጽከአእምሮሚዛንውጭ መሆናቸውንበማስረዳትካልሆነበቀርበዳኞችፊትክስ
ሊቀርብባቸው አይችሉም፡፡
ቊ 737፡
፡ሽማግሌነ
ገሩንሳይቈርጥ ስለመቅረቱ፡
፡
እንዲሁም ሽማግሌዎቹበሕግየተወሰነጊዜየሌለእን ደሆነበአእምሮግምትበቂበሆነጊዜውስጥ ውሳኔሳይሰጡ
የቀሩእን
ደሆነአንደኛው ወገንበሚያቀርበው ጥያቄዳኞቹነገሩንሊመረምሩይችላሉ፡
፡
ምዕራፍ10፡
፡
ስለመወለድ፡
፡
ክፍል1፡
፡
አባትን
ናእናትንስለማወቅ፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 738፡
፡በሕግየተወሰኑትደን
ቦችየማይጣሱስለመሆናቸው፡
፡
ሕጉበግልጽስምምነ
ቶችንካልፈቀዳቸው በቀርአባትን
ናእናትንስለማወቅየተሰጡትደን
ቦችበስምምነ
ትሊለወጡ
አይቻልም፡
፡
ቊ 739፡
፡እናትነ
ትንስለማስረዳት፡
፡
በመወለድብቻእናትነ
ትንለማስረዳትይቻላል፡
፡
ቊ 740፡
፡አባትነ
ትንስለማስረዳት፡
፡
(1)ልጁ በተፀነ
ሰበትወይም በተወለደበትጊዜበእናትናበአን
ድሰው መካከልበሕግየታወቀግን
ኙነትየኖረእን
ደሆነ
ከሴትዮዋበመወለዱ አባትነትንለማስረዳትይቻላል፡፡
(
2)እን
ዲሁም አባትልጄነ
ው ሲልየተቀበለእን
ደሆነአባትነ
ትይገለጻል፡
፡
(
3)በመጨ ረሻም እናትበመጠለፍወይም በመደፈርተገድዳስትገኝዳኛልጅህነ
ው ሲልበሚሰጠው ፍርድአባትነ
ት
ይገለጻል፡
፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
አባትነ
ው ስለሚያሰኝግምት፡
፡
ቊ 741፡
፡ባልዮው ወላጅአባትነ
ው ስለሚያሰኝግምት፡
፡
በጋብቻው ጊዜየተፀነ
ሰው ወይም የተወለደው ልጅአባቱያው የእናቱባልነ
ው፡፡
ቊ 742፡
፡የዚህግምትጠቅላላነ
ት፡፡
(
1)ከእናትየሚገኘው የልጁ ተወላጅነ
ትበማናቸውም ዐይነ
ትየተረጋገጠ ቢሆንከዚህበላይያለው ቊጥርደን
ብተፈጻሚ
ይሆናል፡፡
(
2)እን
ዲህም የልጁ የመወለዱ የምስክርጽሑፍየእናቱባልየ
ልጁ አባትመሆኑንባያመለክትእንኳወይም የልጁ አባት
ሌላወንድመሆኑንቢያመለክትም ይህከዚህበላይየተጻፈው ቊጥርደን ብተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
(
3)እን
ደዚህያለው ነ
ገርበሚያጋጥምበትጊዜ፤የመወለድጽሑፍተቃን
ቶበባልዮው ስም መጻፍአለበት፡
፡
ቊ 743፡
፡እርግዝናው ስለሚቈይበትጊዜ፡
፡
(1)ልጁ የጋብቻው ሥርዐትከተፈጸመ በኋላከ180ቀንበላይናከመፋታቱም በኋላ300ቀንሳይሞላየተወለደእን
ደሆነ
አባትናእናቱተጋብተው በነበሩበትጊዜእን ደተፀነሰሆኖይገመታል፡፡
(
2)ለዚሁተቃራኒየሚሆንማስረጃእን
ዲቀርብአይፈቀድም፡
፡
ቊ 744፡
፡የባልበአገርአለመኖር፡
፡
የልጁ መወለድባልዮው በአገርየለም ተብሎ በፍርድከተነ
ገረበኋላየሆነእን
ደሆነየተባለው ባልአባቱአይደለም፡
፡
ቊ 745፡
፡ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትየሚኖረወን
ድአባትነ
ትንስለመገመት፡
፡
(
1)ከጋብቻውጭ በሆነበግብረሥጋግን
ኙነትጊዜየተፀነ
ሰው ወይም የተወለደው ልጅአባቱእናቲቱንይዞየተቀመጠው
ነ
ው፡፡
(2)የሕሊናግምትንጠቅላላጒዳይናበርግዝናየመቈየትንየሕሊናግምትየሚመለከቱትከዚህበላይባሉትቊጥሮች
የተጻፉትደንቦችለዚሁግምትተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
አባትነ
ትንስለማወቅ፡
፡
ቊ 746፡
፡መሠረቱ፡
፡
ከዚህበላይየተጻፉትንቊጥሮችተፈጻሚ በማድረግየልጁ አባትእገሌነ
ው ተብሎ ያልታወቀእን
ደሆነከአባትየሚገኘው
የልጁ መወለድ፤አባትየኔነ
ው ሲልከማወቁየተነ
ሣየልጁ አባትመሆኑሊረጋገጥ ይቻላል፡፡
ቊ 747፡
፡የማወቁጽሑፍየሚጻፍበት፡
፡
(
1)አባትነ
ትንማወቅየተፀነ
ሰው ወይም የተወለደው ለልጁ አባትእኔነ
ኝየሚልአን
ድሰው በሚሰጠው ቃልይታወቃል፡
፡
(2)ይህየሚሰጠው ቃልአባትነ
ትንማወቅየሚያስከትለው ውጤ ትእን
ዲኖረው ሲልየተናገረው መሆኑአስፈላጊ
አይደለም፡፡
ቊ 748፡
፡የማወቁአሠራርፎርምናማስረጃ፡
፡
(
1)አባትነ
ትንማወቅበጽሑፍካልሆነምን
ም ውጤትየለውም (
አይጸናም)
፡፡
(
2)በዚህሕግበ146ቊጥርከተደነ
ገጉትሁኔ
ታዎችውጭ አባትነ
ትንለማወቁበምስክርለማረጋገጥ አይቻልም፡
፡
ቊ 749፡
፡በውክልናስለሚነ
ገረው ቃል፡
፡
(
1)የኔልጅነ
ው በማለትየሚሰጠውንቃልየሚገልጸው አካለመጠንያላደረሰም ቢሆንራሱየልጁ አባትነ
ው፡፡
(
2)አባትነ
ትንለማስታወቅየሚደረገው ወኪልነ
ት፤በጽሑፍሆኖዳኞቹባጸደቁትልዩውክልናብቻየሚሰጥ ነ
ው፡፡
(
3)የመግለጫ ውን
ም ቃልበፍርድየተከለከለው ወይም በእርሱስም አሳዳሪው በዳኞችፈቃድሊሰጥ ይችላል፡
፡
ቊ 750፡
፡ስለአባትመሞት፡
፡
(1)የልጁ አባትየሞተወይም ፈቃዱን(
ሐሳቡን)ለመግለጽበማይችልበትሁኔ ታየተገኘእን
ደሆነ
፤የአባትነ
ቱንማስታወቅ፤
በእርሱስም ሆኖበአባትበኩልያለወን ድአያትወይም ሴትአያትሊፈጽም ይችላል፡፡
(
2)እነ
ዚህሲታጡ በአባትበኩልወደላይየሚቈጠሩወላጆችሊፈጽሙ ይቻላል፡
፡
ቊ 751፡
፡ስለእናቱማመን
፡፡
(
1)የአባትልጁንመቀበልውጤ ትየሚያገኘው የልጁ እናትያረጋገጠችለትሲሆንነ
ው፡፡
(2)የልጁ እናትየሞተችወይም አሳቧንለመግለጽበማትችልበትሁኔታየተገኘችእንደሆነ
፤አባትየሚያደርገውን
የልጅነቱንመቀበልበእናትበኩልያለወን ድአያትወይም ሴትአያትእን
ዲፈቅዱ ያስፈልጋል፡፡
(3)በእናትበኩልያሉአያቶችሲታጡ ወደላይየሚቈጠሩበእናትበኩልያሉወላጆችወይም ለተከለከለው አሳዳሪ
የሆነው ሰው እን
ዲፈቅዱ ያስፈልጋል፡
፡
ቊ 752፡
፡ስለልጁ አካለመጠንማድረስ፡
፡
የአባትልጁንመቀበልየተደረገው፤ልጁ አካለመጠንካደረሰበኋላየ
ሆነእን
ደሆነልጁንመቀበሉውጤ ትየሚያገኘው
ልጁ ራሱአባትነ
ቱንየተቀበለእንደሆነነ
ው፡፡
ቊ 753፡
፡የመቀበሉፎርም፡
፡
የአባትነ
ትንማወቅየሚቀበለው ሰው ይህን
ኑካወቀበኋላእስከ1ወርክርክርካላነ
ሣየአባትነ
ትንማወቅእን
ደተቀበለ
ይቈጠራል፡፡
ቊ 754፡
፡ስለልጁ መሞት፡
፡
ልጅዮው ልጅወይም የልጅልጅተክቶካልሞተበቀርበአባትበኩልየሚነ
ገረው የልጁ መታወቅከልጁ መሞትበኋላ
ሊሆንአይችልም፡፡
ቊ 755፡
፡ቃልንስለመለወጥ (
ስለማፍረስ)
፡፡
(
1)ልጄነ
ው ሲልአባትየሰጠውንቃልለመለወጥ አይችልም፡
፡
(2)ልጄነ
ው ብሎ የተቀበለአካለመጠንያላደረሰሰው ይህንቃሉንአካመጠንባላደረሰበትዘመንለመሻርይችላል፡ ፡
እንዲሁም አካለመጠን ንካደረሰበኋላአካለመጠንባደረሰበትዓመትውስጥ ለመሻርይችላል፡ ፡ይህን
ንም ማድረግ
የሚችለው፤ልጄነ ው ብሎ በተቀበለጊዜየተቀበለው አሳዳሪው ፈቅዶለትያልሆነእን
ደሆነነ
ው፡፡
(3)ልጄነ
ው ብሎ የተቀበለበትንቃሉንየሚሽረው ራሱብቻነ
ው እን
ጂ ሕጋዊእን
ደራሴዎቹወይም ወራሾቹይህመብት
የላቸውም፡፡
ቊ 756፡
፡ስለመሠረዝ፡
፡
(
1)በዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚልአን
ቀጽበተሰጡትደን
ቦችመሠረትየኀይልሥራየተገኘበትእን
ደሆነ
ቢፈርስይቻላል፡
፡
(2)በዚሁአንቀጽደን
ቦችመሠረትልጁ ልጄነ
ው ብሎ ከተቀበለው ሰው አልተፀነ
ሰም ተብሎ ግልጽበሆነዐይነት
ለማስረዳትካልተቻለበቀርልጄነ
ው ሲልየሰጠውንቃልበስሕተትወይም በማታለልየተደረገነ ው ብሎ ለማፍረስ
አይቻልም፡፡
ቊ 757፡
፡ለአን
ድልጅየብዙሰውንአባትነ
ትማወቅስለመከልከል፡
፡
ስለልጁ ጥቅም አባትነ
ኝሲልአንድሰው አባትነ
ቱንካወቀለትናይህን
ንም ማወቅበሚገባከተቀበሉትበኋላበመጀመሪያ
የተሰጠው የማወቅቃልፈርሶበሚገኝበትጊዜካልሆነበቀርሌላሰው የሚያደርገውንየኔልጅነ
ው ማለትንሊቀበሉት
አይቻልም፡፡
ን
ኡስክፍል4፡
፡
በፍርድስለሚደረግየአባትነ
ትማወቅ፡
፡
ቊ 758፡
፡ስለመጥለፍናወይም ስለመድፈርሥራ፡
፡
ከዚህበላይየተመለከቱትንድንጋጌዎችበመፈጸም ልጁ አባትየሌለው ሲሆንወይም ልጅነቱየተካደእን
ደሆነ፤የልጁ
እናትልጁ በተፀነ
ሰበትወራትየመጠለፍወይም የመደፈርሥራደርሶባትእን ደሆነየአባትነ
ትመታወቅ፤በፍርድሊነ ገር
ይቻላል፡
፡
ቊ 759፡
፡በፍርድለመጠየቅስለሚያስፈልጉምክን
ያቶች፡
፡
(1)አባትነ
ቱበፍርድእን
ዲገለጽየሚደረገው ክስበልጁ እናትብቻወይም እናቱየሞተችእን
ደሆነወይም አሳቧን
ለመግለጽበማትችልበትሁኔ ታየተገኘችእን
ደሆነ፤በልጁ አሳዳሪሊቀርብይችላል፡፡
(2)ልጁ ከተወለደወይም መጠለፉንወይም መደፈሩንበሚመለከተው ጒዳይበወን
ጀልውሳኔከተሰጠ ሁለትዓመት
ካለፈበኋላክስለማቅረብአይቻልም፡ ፡
ቊ 760፡
፡ስለክሱመከናወን
፡፡
በፍርድ(በዳኝነ
ት)የሚደረገው የአባትነ
ትማወቅእናቲቱንከጠለፈው ወይም በኀይልከተገናኘው ሰው ሥራልጁ
ያልተፀነ
ሰለመሆኑማፍረሻበማይገኝለትአኳኋንማስረጃካልቀረበበቀር፤ለመጠለፉወይም ለመደፈሩአቋም የሆኑት
ነገሮችእንደተረጋገጡ ወዲያውኑበፍርድየሚነገረው የአባትነ
ትማወቅወዲያውኑመገለጽአለበት፡ ፡
ቊ 761፡
፡የሌላሁኔ
ታስላለመኖር፡
፡
በፍርድስለሚደረገው የአባትነ
ትማወቅበመጠለፍወይም በመደፈርካልሆነበማናቸውም ሌላሁኔ
ታሊጠየቅወይም
ሊወሰንአይቻልም፡፡
ክፍል2፡
፡
በአባትነ
ትምክን
ያትስለሚነ
ሣው ክርክር፡
፡
ቊ 762፡
፡አባትነ
ትንስለመወሰን
፡፡(
1)መሠረቱ፡
፡
ከዚህበላይየተመለከቱትንቊጥሮችተፈጻሚ በማድረግአን
ድልጅብዙአባቶችአሉትየተባለሲሆን
፤ለልጁ አባትነ
ት
በሕግበሚሰጣቸው አባቶችመካከልበሚደረግውልሊወሰንይችላል፡
፡
ቊ 762፡
፡(2)ሥርዐት(
ፎርም)
፡፡
(
1)የአባትነ
ትንውሳኔየሚያሰጠውንውል፤አራትምስክሮችሊያረጋግጡትናዳኞችሊያጸድቁትይገባል፡
፡
(
2)ከዐቅም በላይየሆነኀይልካልገጠመ በቀርየልጁንእናትቃልመስማትይገባል፡
፡
ቊ 764፡
፡ስለሕጋዊግምት፡
፡
ስለአባትነ
ትበሚደረገው ክርክርስምምነ
ትያልተገኘእን
ደሆነአስፈላጊሲሆንከዚህቀጥለው ያሉትንሁለትግምቶች
በመከተልይፈጸማሉ፡
፡
(
ሀ)ከጋብቻውጭ በግብረሥጋግን
ኙነትከያዛትሰው ይልቅባልዋይመረጣል፡
፡
(
ለ)እናቲቱልጁንበወለደችበትጊዜላላትባልልጁ ነ
ው ከማለትይልቅልጁ በተፀነ
ሰበትጊዜለነ
በራትባልልጁ ነ
ው
ማለትይገባል፡፡
ቊ 765፡
፡ያባትነ
ትንውልስለማስተላለፍ(
1)የተፈቀዱ ሁኔ
ታዎች፡
፡
(1)ልጁ የተወለደው ጋብቻው ከፈረሰወይም የ
ግብረሥጋግንኙነትከቀረበኋላከ210ቀንበላይቈይቶየሆነእን ደሆነ
ባልዮው ወይም ከሴትዮዋጋራየግብረሥጋግን ኙነ
ትየነ
በረው ሰው የልጁ አባትእኔነ
ኝለሚለው ለሌላው ሰው በውል
ልጅነቱንሊያውቅለትይችላል፡ ፡
(2)እን
ዲሁም ልጁ ከጋብቻው መፈረስወይም የግብረሥጋው ግንኙነትመኖርከቀረበትቀንበኋላሁለትመቶዐሥር
ቀኖችንአሳልፎተወልዶእን ደሆነለባልዮው ወይም የግብረሥጋግንኙነትላለው ሰው ከዚህበላይየተነ
ገረው መብት
አለው፡፡
ቊ 766፡
፡(2)ሥርዐት፡
፡(ፎርም)
፡፡
(
1)በውልየሚደረግየአባትነ
ትማስተላለፍአራትምስክሮችያረጋገጡትናዳኞችያጸደቁትመሆንአለበት፡
፡
(
2)ከዐቅም በላይበሆነኀይልካልተከለከለችበቀር፤የልጁ እናትቃሏመሰማትአለበት፡
፡
ቊ 767፡
፡ስለእን
ደራሴነ
ት፡፡
(1)በዚህክፍልየተመለከቱትንውሎችአካለመጠንያደረሱናበፍርድያልተከለከሉባለጒዳዮቹራሳቸው መጨ ረስ
አለባቸው፡፡
(
2)ውሎቹንሕጋዊው እን
ደራሴ(
ወኪል)በባለጒዳዮቹስም ሆኖሊጨ ርሳቸው አይችልም፡
፡
(3)ውሎቹንየመጨ ረስወኪልነ
ት፤በጽሑፍተደርጎ፤ይህን
ኑም ዳኞቹአጽድቀውትበልዩውክልናካልሆነበቀርሊሰጥ
አይቻልም፡፡
ቊ 768፡
፡ቃልንስለማፍረስናስለመለወጥ፡
፡
(
1)በዚህክፍልየተመለከቱትውሎችሊፈርሱአይችሉም፡
፡
(
2)በዚህሕግ‹‹
ስለውሎችበጠቅላላው›
›በሚልአን
ቀጽየተሰጠውንደን
ቦችመሠረትበማድረግበኀይልበሚደረግ
ሥራምክንያትሊፈርሱይችላሉ፡
፡
(3)በዚሁአንቀጽደን
ቦችመሠረትልጁ ልጄነ
ው ብሎ ከተቀበለው ሰው አልተፀነ
ሰም ብሎ ግልጽበሆነዐይነት
ለማስረዳትካልተቻለበቀርልጄነ
ው ሲልየሰጠውንቃልበስሕተትወይም በማታለልየተደረገነ ው ብሎ ለማፍረስ
አይቻልም፡፡
ክፍል3፡
፡
ስለልጅነ
ትማስረጃ፡
፡
ቊ 769፡
፡የመወለድየምስክርወረቀት፡
፡
በአባትነ
ትወይም በእናትነ
ትበኩልየአን
ድሰው ልጅነ
ትየእገሌልጅነ
ው በሚልበመወለድየምስክርወረቀትይረጋገጣል፡
፡
ቊ 770፡
፡የልጅነ
ትሁኔ
ታመኖር፡
፡(1)ትርጓሜ፡
፡
(
1)የመወለድየምስክርወረቀትየ
ሌለእን
ደሆነየልጅነ
ትሁኔ
ታበመኖሩልጅነ
ቱየተረጋገጠ ይሆናል፡
፡
(2)አን
ድሰው የልጅነትሁኔታአለው የሚባለው አን
ድሰው ወይም አን
ዲትሴትወይም ዘመዶቻቸው ወይም ሌሎችሰዎች
የዚያሰው ወይም የዚያችሴትልጅነ ው እያሉየሚገምቱትሲሆንነው፡፡
ቊ 771፡
፡(2)ስለማስረጃናስለክርክር፡
፡
(
1)የልጅነትሁኔ
ታመኖርንየባለጒዳዩዘመዶችቢሆኑም ባይሆኑም አካለመጠንባደረሱአራትምስክሮችለማስረዳት
ይቻላል፡
፡
(2)የባለጒዳዮቹዘመዶችቢሆኑም ባይሆኑም አራትምስክሮችንበማቅረብየልጅነ
ትሁኔ
ታመኖርንየለውም በማለት
ክርክርለማድረግይቻላል፡፡
ቊ 772፡
፡የልጅነ
ትሁኔ
ታመኖርንበመጠየቅስለሚቀርብክስ፡
፡
የልጅነ
ትሁኔታመኖርየሌለእንደሆነወይም በዚሁሁኔታላይክርክርየተነሣበትእንደሆነ
፤ወይም የልጅነ
ትሁኔ
ታመኖር
በመወለድየምስክርወረቀትላይከተዘረዘሩትነገሮችጋራየማይስማማ እንደሆነ
፤የልጅነቱንሁኔ
ታመኖርለመጠየቅ
በሚቀርበው ክስመሠረትግልጽሆኖበባለሥልጣንበተሰጠናዳኞችባጸደቁትጽሑፍልጅነ ቱይወሰናል፡
፡
ቊ 773፡
፡ክሱንስለመቀበል፡
፡
(
1)የልጅነ
ትሁኔ
ታመኖርንለመጠየቅየሚቀርበው ክስዳኞችካልፈቀዱትበቀርሊቀርብአይቻልም፡
፡
(2)የልጅነ
ትሁኔ ታመኖርንስለመጠየቅክስንለማቅረብፈቃድየሚሰጠው ዳኞቹክሱንእን
ዲቀበሉከሚያደርጉበቂ
ከሆኑከባድነ ትካላቸው ተግባሮችየሚመነ
ጩ ግምቶችወይም ምልክቶችሲኖሩብቻነው፡፡
ቊ 774፡
፡ክስንስላለመቀበል፡
፡
ልጅነ
ቱንለማረጋገጥ የሚፈልገው ሰው ስለመወለዱ ከተሰጠው የምስክርወረቀትጋራየሚስማማ ሌላየልጅነ
ትሁኔ
ታ
መኖርያለው እን
ደሆነለሌላሰው የልጅነትሁኔታመኖርንለመጠየቅክስንለማቅረብአይፈቀድለትም፡ ፡
ቊ 775፡
፡ስለከሳሽ፡
፡
(
1)የልጅነ
ትሁኔ
ታመኖርንለመጠየቅክስለማቅረብየሚችሉትልጁ ወይም አሳዳጊው ወይም ወራሾቹናቸው፡
፡
(
2)እን
ዲሁም የልጅአባትወይም እናትነ
ንየሚሉትሰዎችክስለማቅረብይችላሉ፡
፡
(
3)ክሱየተከናወነበሚሆን
በትጊዜየልጁ አባትነ
ው ተብሎ አባትመሆንሊደርስበትየሚችለው ሰው አባትነ
ቱንለመካድ
ሲልክስለማቅረብይችላል፡፡
ቊ 776፡
፡ክስስለሚቀርበትጊዜ፡
፡
(
1)ልጅበሕይወትእስካለድረስየልጅነ
ትሁኔ
ታመኖርንለመጠየቅክስለማቅረብይችላል፡
፡
(
2)የልጁ አሳዳሪናበላይኛው ቊጥርበ2ኛውናበ3ኛው ኀይለቃልየተመለከቱትሰዎችልጁ አካለመጠንባላደረሰበት
ጊዜካልሆነበቀርክስለማቅረብአይችሉም፡ ፡
(3)ልጁ ሓያዓመትሳይሞላው የሞተእን
ደሆነእርሱከሞተበኋላበአን
ድዓመትጊዜውስጥ ካልሆነበቀርወራሾቹክሱን
ለማቅረብአይችሉም፡ ፡
ቊ 777፡
፡ስለተከሳሽ፡
፡
(
1)የልጅነ
ትሁኔ
ታመኖሩንለመጠየቅክስያቀረበችው እናትነ
ኝየምትለዋበሆነ
ችጊዜክሱየሚቀርበው በልጁ ላይ
ነ
ው፡፡
(
2)የልጅነትሁኔታመኖሩንለመጠየቅክሱንያቀረበችው አናትባልሆነ
ችጊዜክሱየሚቀርበው እናትነ
ችበተባለችዋ
ወይም በወራሾቿላይነው፡፡
(
3)የልጅነ
ትሁኔታመኖሩንለመጠየቅክስየቀረበው በማናቸውም ሲሆንክሱየተከናወነበሚሆንበትጊዜ፤የልጁ እናት
ነ
ችየተባለችውናልጁ ያን
ተነው የተባለው ሰው በክሱውስጥ እን
ዲገቡማድረግአስፈላጊነው፡
፡
ክፍል4፡
፡
በሁኔ
ታው ላይስለሚነ
ሣው ክርክርናስለመካድ፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
በሁኔ
ታው ላይስለሚደረግክርክር፡
፡
ቊ 778፡
፡መሠረቱ፡
፡
በእናትበኩልያለው መወለድ(
ልጅነ
ት)በማናቸውም ባለጒዳይበምንጊዜም ሁሉክርክርሊደረግበትይቻላል፡
፡
ቊ 779፡
፡ክስንስለመቀበል፡
፡
(
1)በሁኔ
ታው ላይስለሚደረገው ክርክርየሚቀርበው ክስዳኞችካልፈቀዱ በቀርሊቀርብአይችልም፡
፡
(2)በሁኔ
ታው ላይክርክርለማድረግስለሚቀርበው ክስፈቃድየሚሰጠው ዳኞቹክሱንእን
ዲቀበሉከሚያደርጉ
እርግጠኛከሆኑናበቂከባድነትካላቸው ተግባሮችየሚመነጩ ግምቶችወይም ምልክቶችሲኖሩብቻነው፡፡
ቊ 780፡
፡ክስንስላለመቀበል፡
፡
ከሳሹእከራከርበታለሁየሚለው ልጅነትለባለጒዳዩካለው የመወለድየምስክርወረቀትየመነጨ ናከዚህከመወለድ
የምስክርወረቀትጋራጸም ያልተቻለእንደሆነምትክለሆነሰው እንዲያስተላልፍየተሰጡትን
ብረቶችበዋናው ወራሽ
ለሆነው ሰው ወራሾችይተላለፋሉ፡
፡

ቊ 781፡
፡ስለተከሳሽ

1.በሁኔ
ታው ላይየሚቀርበው ክስበልጅነ
ቱ(በመወለዱ)
ላይክርክርበተነ
ሳበት ሰው ወይም
 በወራሾቹላይይደረጋል፡
፡

2.የልጁንእናትአስፈላጊም ሲሆንአባትዮውንበነ
ገሩክርክርውስጥ እን
ዲገቡማድረግአስፈላጊ
ነ
ው፡፡

ንዑስክፍል2

ስለመካድ

ቊ 782፡
፡መሰረቱ

ከአባትየሚመጣው ለልጁ አባትእኔአይደለሁም በማለትየሚቀርበው ክርክርየሚፈፀመው የ

መካድ
ክስበማቅረብነ
ው፡፡

ቊ 783፡
፡ከልጁ እናትጋርግንኙነ
ትስላለመኖር(
1)መሰረቱ

የልጁ አባትነ
ህተብሎ በህግአባትነ
ትየሚሰጠው ሰው ልጁ ከመወለዱ በፊትበ300ኛውና
በ180ኛው ቀንመካከልባለው ጊዜውስጥ ከልጁ እናትጋርበግብረስጋላለመገናኘቱተቃራኒ
ማስረጃበማይገኝበትአኳኋንያስረዳእን
ደሆነየተባለውንልጅልጄአይደለም ለማለትይችላል፡
፡

ቊ 784፡
፡ስለህሊናግምት

1.ከሁለቱአን
ዱ ባቀረበው የመፋታትጥያቄመሰረትወይም በሁለቱመካከልበጽሑፍበተደረገው
የመለያየትስምምነ
ትምክን
ያትባልናሚስትበእውነ
ትተለያይተው በነ
በሩበትጊዜበመካከላቸው
የሥጋግብርግን
ኙነትእን
ዳልተደረገይገመታል፡
፡

2.ለዚህተቃራኒሆኖየሚቀርበው ማስረጃበማን
ኛዎቹም ምክን
ያትቢሆንይሰማል፤
ይኸውም
ማስረጃበተለየቀላሎችከሆኑግምቶችሊመነ
ጭ(ሊገኝ)
ይችላል፡
፡

ቊ 785፡
፡አባትነ
ህለማለትስላለመቻሉ፡
፡(
1)መሰረቱ

የልጁ አባትነ
ህተብሎ አባትነ
ቱበሕግየሚሰጠው ሰው ልጁ ከዚህከተባለው ሰው ስራተወልዷል
ለማለትበዐይነ
ቱበጭ ራሽየማይቻልመሆኑንተቃራኒማስረጃበማይገኝበትአኳኋን
ያስረዳእን
ደሆነ
ልጁ የኔአይደለም ለማለትይችላል፡
፡

ቊ 786፡
፡በፍርድየተከለከለሰው

1.ዳኞችንአስፈቅዶየልጅመካድክስለማቅረብይችላል፡
፡
2.እን
ዲሁም በፍርድየተከለከለሰው አሳዳሪይህን
ኑፈቃድከተቀበለበኋላበፍርድበተከለከለው
ሰው ስም ሆኖክስለማቅረብይችላ፡
፡

ቊ 787፡
፡(2)ክስንለማቀበልስለመቻል

1.ከዚህበላይበተፃ
ፈው ቁጥርየተመለከተው በሚያጋጥምበትጊዜየእኔልጅአይደለም ስል
ማለትየሚቀርበው የመካድክስዳኞቹካልፈቀዱ በቀርሊቀርብአይችልም፡
፡

2.የእኔልጅአይደለም ስለማለትለሚቀርበው የመካድክስፈቃድየሚሰጠው ዳኞቹክሱን

እን
ዲቀበሉከሚያደርጋቸው እርግጠኛከሆኑናበቂከባድነ
ትካላቸው ተግባሮችየመነ
ጩ
ግምቶችወይም ምልክቶችሲኖሩብቻነ
ው፡፡

ቊ 788፡
፡(3)ስለህሊናግምቶችናስለከባድምልክቶች

1.የህሊናግምቶችናከባድ(
ትልቅ)ምልክቶችየሚባሉትልጅህነ
ው ከተባለሰው አባትነ
ትጋር
የማይስማሙ (
የማይገናኙ)ለመሆናቸው በሲያን
ስዕውቀትተለይተው የሚታዩግዙፍሁኔ
ታዎች
ለመሆንይችላሉ፡
፡

2.እን
ዲሁም እነ
ዚህነ
ገሮችሴቲቱበሰውዬው አባትነ
ትጥርጣሬለማግባትበሚችልአኳኋንየልጅን
መወለድወይም እን
ዲያውም እርግዝናዋንለባልዋከደበቀችበትምክን
ያትሊመነ
ጩ ይችላሉ፡
፡

ቊ 789፡
፡(4)ስለሴሰኝነ
ት(በባልላይስለሚደረግዝሙ ት)ወይም ስለሴቲቱማመን

ሴቲቱበባልዋላይያደረገችው የሴሰኝነ
ት(የዝሙት)ሥራወይም ልጁ የሌላሰው ለመሆኑ
የምትሰጠው የእምነ
ትቃልእነ
ዚህነ
ገሮችብቻእን
ደከባድትልቅምክን
ያትሊቆጠሩአይችሉም፡
፡

ቊ 790፡
፡የማይመስልአባትነ
ት

የልጅነ
ትሁኔ
ታው እን
ዲገለጽነ
ትበመጠየቅልጁ ከእናቲቱለመወለዱ የተረጋገጠ እን
ደሆነአባትነ
ቱ
የተሰጠው ሰው የልጁ አባትላለመሆኑየሚያቀርባቸውንምክን
ያቶችበማስረዳየእኔልጅአይደለም
ብሎ ለመካድይችላል፡
፡

ቊ 791፡
፡ስለከሳሽ

የእኔልጅአይደለም ብሎ የመካድክስለማቅረብየሚችለው፡
-

1.የልጁ አባትነ
ህተብሎ በሕጋውያንደን
ቦችመሠረትየልጁ አባትነ
ትየሚሰጠው ሰው ብቻነ
ው፡፡
2.በዚዚህጉዳይበተለይእናቲቱወይም አባትነ
ኝባዩወይም ዐቃቤሕግወይም ልጁ ራሱክስ
ሊያቀርብአይችልም፡
፡

ቊ 792፡
፡ክስየሚቀርብበትጊዜ(
1)መሠረት

1.የእኔልጅአይደለም የሚልየመካድክስልጁ ከተወለደበኋላበሚከተሉት180ቀኖችውስጥ

መቅረብአለበት፡
፡

2.የልጅነ
ትሁኔ
ታመኖሩእን
ዲገለጽለመጠየቅበቀረበው ክስምክን
ያትልጁ ከእናቲቱ ለመወለዱ
የተረጋገጠ ሲሆንየእኔልጅአይደለም የሚልየ
መካድክስየሚቀርበው የልጅነ
ትሁኔ
ታመኖሩ
እን
ዲገለጽለመጠየቅየቀረበውንክስየሚወስንየመጨ ረሻፍርድከተሰጠ በኋላበ180ቀኖች
ጊዜውስጥ ነ
ው፡፡

ቊ 793፡
፡(2)ስለልዩአጋጣሚ ምክንያ

1.ልጅህነ
ው ተብሎ አባትነ
ቱበህግየተሰጠው ሰው የሞተእን
ደሆነወይም ልጄአይደለም በማለት
ስለሚቀርበው ክስበተወሰኑጊዜዎችውስጥ ክሱንለማቅረብችሎታየሌለው ሆኖየተገኘ
እን
ደሆነበርሱፈን
ታልጄአይደለም ብሎ የመካድንክስወደታችከሚቆጠሩተወላጆቹአን
ዱ
ሊያቀርብይችላ፡
፡

2.የተወላጆቹ(
ተወላዲያን
)የለሉእን
ደሆነአባቱናእናቱእነ
ዚህም የሌሎ እን
ደሆነወደላይ
ከሚቆጠሩከወላጆቹአን
ዱ መብቱንሊሠራበትይችላል፡
፡

3.ወደላይከሚቆጠሩወላጆችየሌሉእን
ደሆነየተባለውንመብትማናቸውም ሌላው ወራሽወይም
እን
ደራሴቀሪሆኖከወን
ድሞቹወይም ከእኅቶቹአን
ዱ ሊሠራበትይችላል፡
፡

ቊ 794፡
፡ክስንስላለመቀበል

ባልዮው በጽሑፍፈቅዶበጥበባዊ(
በአርቲፊሲየል)መን
ገድልጁ የተፀነ
ሰለመሆኑየተረጋገጠ
እን
ደሆነልጄአይደለም የማለትንየክስጥያቄሊቀበሉትአይችሉም፡
፡

ቊ 795፡
፡ስለተከሳሽ

1.ልጄአይደለም ብሎ የመካድክስበልጁ ላይእርሱም ሞቶእን

ደሆነበወራሾቹላይይቀርባል፡
፡

2.የልጁንእናትበሚቀርበው ክስውስጥ እን
ድትገባማድረግያስፈልጋል፡
፡
3.ልጁ አካለመጠንያልደረሰእን
ደሆነዳኞችበተለይየመረጡትተጠባባቂሞግዚትወኪል
ይሆናል፡
፡

ምዕራፍ11

ስለጉድፍቻየማርልጅ

ቊ 796፡
፡በጉድፍቻስለሚገኝልጅነ
ት

1.በጉድፍቻአባትናበጉድፍቻልጅመካከልበሚደረገው ውልምክን
ያትአን
ድየሚያስተሳስር
የልጅነ
ትግን
ኙነትሊፈጠርይችላል፡
፡

2.በጉድፍቻልጅናበጉድፍቻአድራጊው ቤተዘመድመካከልከአሠራሩየተነ
ሳየሚገኝየስጋ
ዝምድናናየጋብቻመተሳሰርበዚሁአን
ቀጽበመጀመሪያው ምዕራፍተገልጸዋል፡
፡

ቊ 797፡
፡ስለጉዲፈቻአድራጊው ዕድሜ

1.ማናቸውም ሰው አካለመጠንካደረሰየጉድፍቻልጅማድረግይችላል፡
፡

2.ባልናሚስትየጉድፊቻልጅበሚወልዱበትጊዜከባልናሚስትአን
ዱ የአርባዓመትዕድሜ ያለው
ከሂነይበቃ፡
፡

ቊ 798፡
፡ያገባሰው ስለጉዲፈቻልጅስለማበጀቱ

1.ጉዲፊቻአድራው ያገባየሆነእን
ደሆነባልናሚስቱባን
ድነትሆነ
ው የጉዲፈቻውንልጅለመቀበል
ውልካላደረጉየጉዲፈቻው ስርዓትሊፈፀም አይችልም፡
፡

2.ባልየሚስቱንሚስትየባልዋንልጅየጉዲፈቻልጅያደረጉትእን
ደሆነከዚህበላይባለው
ኀይለቃልየተመለከተው ድን
ጋይተፈፃ
ሚ አይሆን
ም፡፡

3.እን
ዲሁም ከባልናሚስትአን
ዱ አሳቡንለመግለጽበማይችልበትሁኔ
ታሲገኝድን
ጋው ተፈፃ
ሚ
አይሆን
ም፡፡

ቊ 799፡
፡የተፀነ
ሰውንልጅበጉዲፊቻስለመውለድ

1.የተፀነ
ሰውንልጅየጉዲፈቻልጅለማድረግይቻላል፡
፡

2.በዚህጊዜየተደረገው የጉዲፈቻልጅነ
ትልጁ ከመወለዱ በፊትወይም ልጁ ከተወለደበኋላ
 በሚከተሉትሦስትወሮችውስጥ በእናትበኩልበሚደረገው ማስታወቅብቻሊቀርይችላል፡
፡

ቊ 800፡
፡ጉዲፈቻአድራጊው ልጅያለው ስለመሆኑ

ጉዲፈቻአድራጊው ልጅም ቢኖረው የጉዲፈቻልጅንመውለድአይከለክልም፡

፡

ቊ 801፡
፡ብዙሰዎችአንዱንሰው የጉዲፈቻልጅማድረግየማይገባቸው ስለመሆኑ

1.ባልናሚስትካልሆኑበቀርማን
ም ሰው ለብዙሰዎችየጉዲፈቻልጅለመሆንአይችልም፡
፡

2.ስለሆነ
ም ጉዲፈቻአድራጊው የሞቱእን
ደሆነእን
ደገናለሌላሰው የጉዲፈቻልጅለመሆን
ይቻላል፡
፡

3.የጉዲፈቻው ልጅባልናሚስትበጉዲፈቻየወለዱትሲሆንከባልናሚስት አን
ዳቸው በሞት
የጉዲፈቻው ልጅበሕይወትካለው ጋራየሚጋራው አዲስተጋቢጉዲፈቻሊያደርገው ይችላል፡
፡

ቊ 802፡
፡ውሉንስለሚያደርጉወገኖች

1.ስለጉዲፈቻየሚደረገው ውልበጉዲፈቻየሚወለደው ልጅዕድሜው ከአስራአምስትዓመት

በላይየሆነእን
ደሆነበጉዲፈቻአድራጊውናበጉዲፈቻው ልጅመካከልይፈፀማል፡
፡

2.ጉዲፈቻየሚደረገው ልጅዕድሜው ከ15ዓመትበታችየሆነእን

ደሆነውሉንጉዲፈቻአድራውና
የጉዲፈቻው ልጅአሳዳሪይፈጽሙ ታል፡
፡

ቊ 803፡
፡የጉዲፈቻልጅወላጆችፈቃድ

1.የጉዲፈቻው ልጅአባትናእናትበሕይወትያሉናየታወቁከሆኑሁለቱም ልጃቸው የጉዲፈቻልጅ

እን
ዲሆንእን
ዲፈቅዱ ያስፈልጋል፡
፡

2.አባትናእናቱሞተው የሌሉወይም ፈቃዳቸውንለመግለጽየማይችሉእን

ደሆነ
ናየማይቻልሲሆን
ጉዲፈቻውንለመፍቀድወደላይየሚቆጠሩወላጆቻቸው በእነ
ርሱምትክይሆናሉ፡
፡

3.ልጁ ጉዲፈቻእን
ዲሆንፈቃድለመስጠትየሚችልወደላይየሚቆጠርወላጅየለለው እን
ደሆነ
ፈቃድየሚሰጠው የቤተዘመድምክርጉባኤነ
ው፡፡

ቊ 804፡
፡ስለጉዲፈቻው ውልመጽናት

1.የጉዲፈቻው ውልዳኞችካላጸኑትበቀርውጤትየለውም (
አይጸናም)
፡፡
2.ዳኞቹውሳኔከመሰጠታቸው በፊትጉዲፈቻየሚሆነ
ው ልጅከአስርዓመትበላይየሆነእን
ደሆነ
እርሱየሚለውን
ናይህንየጉዲፈቻውንውልአስቀድሞ አሳዳጊው ያልፈቀደእን
ደሆነ
ም
የአሳዳጊውንቃልመስማትአለባቸው፡
፡

ቊ 805፡
፡የጉዲፈቻውንውልለማጽደቅአስፈላጊየሆኑምክንያቶች

የጉዲፈቻልጅለመሆንየሚያስፈልገው ትክክለኛምክን
ያትሲኖርናጉዲፈቻለሚሆነ
ው ልጅጥቅም
ያለው ሆኖሲታይብቻነ
ው፡፡

ቊ 806፡
፡የጉዲፈቻንውልስለማፍረስ

ጉዲፈቻውልከተፈፀመ በኋላበማናቸውም ምክን

ያትቢሆን
ሲፈርስአይችልም፡
፡

ምዕራፍ12

ስለቀለብመስጠትግዴታ

ቊ 807፡
፡ስለግዴታው ዓላማ

የቀለብመስጠትግዴታያለበትሰው ለባለጉዳዮችሁኔ
ታናለአገሩልምድየሚስማሙ ትንበመከተል
እን
ደሚገባዐይነ
ትተጠዋሪው የሚመገባቸውንየሚኖርባቸውንየሚለብሳቸውን
ናጤናውን
የሚጠብቅባቸውንአስፈላጊነ
ገሮችመስጠትአለበት፡
፡

ቊ 808፡
፡ግዴታው በእነ
ማንመካከልያለስለመሆኑ

1.የቀለብመሰጠትግዴታያለው በቀጥታወላጆችናተወላጆችወይም በቀጥታየጋብቻዘመዶች

መካከል፡
፡

2.እን
ዲሁም ከአን
ድአባትናከአን
ድእናትበተወለዱትወይም በአባትበኩልወይም በእናትበኩል
ብቻወን
ድማማችናእትማማችበሆኑትም መካከልየቀለብመስጠትግዴታአለ፡
፡

ቊ 809፡
፡(1)ግዴታው የሚወገድበትአጋጣሚ ምክንያት

በጋብቻው ምክን
ያትየዝምድናመተሳሰርበመፈታትምክን
ያትየቀረእን
ደሆነበጋብቻዘመድመካከል
ያለው የቀለብመስጠትግዴታቀሪይሆናል፡
፡

ቊ 810፡
፡(2)በዳኝነ
ትበኩልስለሚነ
ገርአባትነ
ት
ሴትዮዋበተጠለፈችበትወይም በተደፈረችበትጊዜልጅህነ
ው ተብሎ በዳኝነ
ትለተነ
ገረበትሰው
የቀለብመስጠትግዴታአይገባቸውም ፡
፡

ቊ 811፡
፡(3)ገንዘብጠያቂው ቀለብለመቀበልየማይገባው ስለመሆኑ

እን
ዲሁም ቀለብተቀባዩበቀለብሰጪ ው ወይም በዚሁሰው ወደላይናወደታችበሚቆጠሩ
ወላጆችናተወላጆችወይምባልወይም ሚስትህይወትላይአደጋበመጣልሙ ከራተፈርዶበትእን
ደ
ሆነቀለብመቀበሉይቀርበታል፡
፡

ቊ 812፡
፡ግዴታእንዲኖርአስፈላጊየሆኑሁኔ
ታዎች

የቀለብመስጠትግዴታየሚገባሆኖየሚገኘው ግዴታው እን
ዲፈፀምለትየሚጠይቀው ሰው ሠርቶ
ለመብላትየማይችልሲሆን
ናበችግርላይየወደቀሲሆንብቻነ
ው፡፡

ቊ 813፡
፡ስለግዴታአፈፃፀም ዐይነ
ት

1.በመደቡየቀለብመስጠትግዴታየሚፈፀመው ጧሪው ለተጠዋሪው የቀለቡንገን

ዘብበመስጠት
ነ
ው፡፡

2.የዚህየጡረታጠቅላላገን
ዘብየሚወሰነ
ው(የሚቆጠረው)የጡረታውንገን
ዘብየሚጠይቀው
ሰው ያለበትንችግርናየከፋዩንሀብትበማመዛዘንነ
ው፡፡

ቊ 814፡
፡ሁኔ
ታውንለማሻሻልስለመቻል

ቀለብሰጪ ው ወይም ተቀባዩበሚያቀርቡትጥያቄመሠረትለጡረታገን

ዘብልክየተሰጠውንውሳኔ
በማናቸውም ጊዜሁሉለማሻሻልይችላል፡
፡

ቊ 815፡
፡የጡረታገንዘብየሚከፈልበትቦታ

ዳኞቹየሰጡትተቃራኒየሚሆንውሳኔከሌለበቀርየ
ጡረታገን
ዘቦችየሚከፈሉትበተጠዋሪው
መኖሪያቦታነ
ው፡፡

ቊ 816፡
፡የሚከፈልየጡ ረታገንዘብ(
1)ሊተላለፍናሊያዝሳላለመቻሉ

1.ለጡረታየሚከፈልገን
ዘብሊተላለፍናሊያዝአይችልም

2.እን
ዲሁም ስለተባለለጡረታየሚከፈሉገን
ዘቦችየሚከፈልበትጊዜከመድረሱአስቀድሞ እን
ኳን
 ቢሆንበጡረታው ምግብየሚጠቀመው ሰው ላለበትችግርአሳቢለሚሆኑስለእርዳታ
ለተቋቋሙ ድርጅቶችሊተላለፉይችላል፡
፡

3.እን
ዲሁም ውዝፎችንበጡረታው ለሚጠቀመው ሰው ለሕይወቱአስፈላጊየሆነ
ውንየተጡት
ሰዎችሊቀበሉትይችላሉ፡
፡

ቊ 817፡
፡(2)የሚጠራቀም ስላለመሆኑ

ቀለብተቀባዩውዝፉለኑሮው አስፈላጊመሆኑንካላረጋገጠ በቀርማናቸውም ውዝፍቢሆን

ለመክፈሉየተወሰነ
ውንጊዜበሚከተሉሦስትወሮችውስጥ የተባለውንገን
ዘብሳይቀበለው ወይም
ሳይጠይቀው የቀረእን
ደሆነቀሪይሆን
በታል፡
፡

ቊ 818፡
፡ቀለብተቀባዩንከቤትለማኖርስለመቻል

1.ቀለብሰጪ ው ቀለብተቀባዩንመኖሪያቤቱተቀብሎ በማስቀመጥ ግዴታውንልፈጽም ሲል

ጥያቄለማቅረብይችላል፡
፡

2.ዳኞችይህንየቀረበውንጥያቄየሚቀበሉትወይም የማይቀበሉትለመሆኑአካባቢዎቹንነ
ግሮች
ሁሉተመልክተው ይወስናሉ፡
፡

3.ቀለብሰጪ ው ቀለብተቀባዩንበመኖሪያቤትእን
ዲያስቀምጥ ምንጊዜም ሰጪ ው ለመገደድ
አይችልም፡
፡

ቊ 819፡
፡ስለቀለብሰጪ ዎችብዛት(
1)መሰረቱ

ለቀለብተቀባዩቀለብተቀባዩንበመኖሪያቤቱእን
ዲያስቀምጥ ምንጊዜም ቢሆንለመገደድ
አይችልም፡
፡

ቊ 820፡
፡(2)ስለአቤቱታ

1.ቀለብእን
ዲከፍሉየተፈረደባቸው ሰዎችሳይከፍሉየቀሩትንባለዕዳዎችለመክሰስይችላሉ፡
፡

2.ዳኞቹተከሳሾቹባለዕዳዎችያላቸውንሀብትናከከሳሹጋራያላቸውንየስጋዝምድናወይም የጋቻ
ዝምድናደረጃበማመዛዘንእነ
ዚህየተከሰሱትባለዕዳዎችየቀለቡንገን
ዘብበሙሉወይም
በከፊልእን
ዲከፍሉሊፈረድባቸው ይችላሉ፡
፡

ቊ 821፡
፡(3)ለቀለብሰጪ ዎችየሚሰጥ የከፋይኘትተራ
ልዩልዩየሆኑትም ቀለብሰጪ ዎችባለባቸው ግዴታምክን
ያትበቁጥርየዚህንየቀለብሰጪ ነ
ትዕዳ
የሚችሉበትየከፋይነ
ትተራ

ሀ.በመጀመሪያደረጃባልወይም ሚስት

ለ.በሁለተኛደረጃተወላጆቹእን
ደየደረጃቸው

ሐ.በሦስተኛደረጃወደላይየሚቆጠሩወላጆቹ እን
ደየደረጃቸው

መ.በአራተኛው ደረጃከአን
ድአባትናከአን
ድእናትየተወለዱ ወን
ድማማችናእህትማማቾች

ሠ.በአምስተኛው ደረጃከአባትበኩልወይም ከእናትበኩልብቻወን

ድማማችናእህትማማች

ረ.በስድሰተኛው ደረጃየጋብቻተወላጆቹእን
ደየደረጃቸው

ሰ.በሰባተኛው ደረጃየጋብቻወደላይየሚቆጠሩወላጆችእን
ደየደረጃቸው

ቊ 822፡
፡( .በጋራቀለብሰጪ ዎችመካከልየ
4) ሚደረግስምምነ
ት

1.የጋራቀለብሰጪ ዎችእርስበእርሳቸው ስለአላቸው ግን

ኙነትለጋራቀለብተቀባያቸው ከእነ
ርሱ
መካከልአን
ዱ ቀለቡንእን
ዲሰጠው በማለትየሚጸናስምምነ
ትለማድረግይችላሉ፡
፡

2.ቀለብተቀባዩስምምነ
ቱንይሁንሲልየተቀበለእን
ደሆነይህንስምምነ
ትየማያከብርበትከባድ
ምክን
ያትካልተገኘለትበቀርቀለቡንለመቀበልሌሎቹንቀለብሰጪ ዎችመጠየቅአይችልም፡
፡

ቊ 823፡
፡ስለጉዲፈቻልጅነ
ትልዩሁኔ
ታ

1.የጉዲፈቻልጅባልወይም ሚስትናየቀጥታመስመርተወላጆቹየጉዲፈቻአድራጊው ቤተ
ዘመዶችቀለቡንለመስጠትበማይችሉበትሁኔ
ታካልተገኙበቀርየስርወላጆቹንቤተዘመዶች
ቀለብለመጠየቅአይችሉም

2.የሥርወላጆቹቀለብለማግኘትሌላውንከዝርያቸው አን
ዱንለመጠየቅየማይችሉካሆኑበቀር
በጉዲፈቻየሰጡትንልጅቀለብሊጠይቁትአይችሉም፡
፡

ቊ 824፡
፡ስለስርዓተቀብርኪሳራ

1.የቀለብመስጠትግዴታያለበትሰው ለዚህለተባለው ሰው ሥርዐተቀብርየወጣውን

ም ኪሳራ
ለመክፈልተገዳጅይሆናል፡
፡
2.የዚህንኪሳራወጪ ያደረገው ሰው የሥራአካሄድንበሚመለከቱትድን
ጋጌዎችመሠረትገን
ዘቡን
እን
ዲያገባለትቀለብሰጪ ውንለመጠየቕይችላል፡
፡

ቊ 825፡
፡ልዩስምምነ
ቶች

ልዩስምምነ
ቶችንበማድረግበዚህምዕራፍየተፃ
ፉትንድን
ጋጌዎችለመለወጥ አይፈቀድም፡
፡

አንቀጽአምስት

ስለውርስ(
ስለአወራረስ)

ምዕራፍ1

ስለውርስአስተላለፍ

ክፍል1

ጠቅላላድንጋጌዎች

ንዑስክፍል1ስለውርስአከፋፈልናበውስጡ ስለሚገኝበት

ቊ 826፡
፡ስለውርስመክፈት

1.አን
ድሰው የሞተእን
ደሂነበሞተበትጊዜዋናው መኖሪያው ስፍራበሆነ
በትቦታየዚህሟችውርስ
ይከፈታል፡
፡

2.በሟቹመሞትምክን
ያትየሚቆጠሩካልሆኑበዚህአን
ቀጽደን
ቦችመሰረትበውርስውስጥ
የሚገኙትየሟችመብቶችናግዴታዎችለወራሾቹናበኑዛዜባለሱጠታዎችይተላለፋል፡
፡

ቊ 827፡
፡በውርስውስጥ የሚገኘው (
1)ስለሕይወትየሚደረግአሹራንስ

1.ሟቹተጠቃሚውንያልወሰነእን
ደሆነወይም አሹራን
ስለሟቹወራሾችጥቅም የተደረገእን
ደሆነ
ሟቹበፈረመው ስለሕይወትአሹራን
ስውልአፈፃ
ፀም የሚከፈሉገን
ዘቦችየውርስን
ብረትክፍል
ይሆናሉ፡
፡

2.ተቃራኒሁኔ
ታሲኖርየውርስሀብትክፍልአይሆኑም፡
፡

ቊ 828፡
፡( .ጡ ረታናካሳ
2)
በሞትምክን
ያትለሟቹዘመዶችወይም ባልወይሚስትየሚሰጡ ጡረታዎችወይም ካሳዎች
የውርስሀብትክፍልአይሆኑም

ቊ 829፡
፡ልዩልዩዐይነ
ትውርስ

1.የሟችውርስያለኑዛዜወይም በኑዛዜሊሆንይችላል፡
፡

2.ውርሱም በከፊልያለኑዛዜናበከፊልበኑዛዜሊሆንይችላል

3.ሟቹበኑዛዜያላደላደላቸው ሀብቶችያለኑዛዜለሚወርሱትይሰጣሉ፡
፡

ንኡስክፍል2

ወራሽለመሆንየሚያስፈልግችሎታ

ቊ 830፡
፡ወራሽለመሆንየሚያስፈልጉምክንያቶች

ለሟቹሀብትወራሽመሆንለመቻልበሕይወትያለመሆን
ናለወራሽነ
ትየማይገባአለመሆን
ነ
ው፡፡

ቊ 831፡
፡የሟቹወራሾችበህይወትስለመኖር

1.ሟቹበሞተበትቀንአን
ድሰው በሕይወቱአለየማለትማስረጃየሚደረገው ስለሰዎችበዚህሕግ
አን
ቀጽበተመለከቱትድን
ጋዎችመሠረትነ
ው፡፡

2.የዚሁአን
ቀጽድን
ጋዎችከአገርመጥፋትየሚያስከትሉትንምክን
ያቶችይወሰናሉ፡
፡

3.ምትክሆኖመውረስንየሚመለከቱደን
ቦችየተጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 832፡
፡ስለአብሮሟቾችሰዎች

ሁለትወይም ብዙሰዎችየሞቱሲሆን
ናከነ
ዚሁሰዎችመካከልበኋላየሞተው የትኛው እን
ደሆነ
ለማወቅያልተቻለእን
ደሆነከአብሮሟቾችሰዎችሀብትወራሽነ
ትምን
ም ሳያገኝየነ
ዚሁሰዎች
የያን
ዳንዳቸው ውርስበመጨ ረሻእን
ደሞተዐይነ
ትተቆጥሮይወሰናል፡
፡

ቊ 833፡
፡ስለወራሹመሞት

ለአን
ድውርስወራሽየሆነአን
ድሰው ውርስከተከፈተበኋላየሞተእን
ደሆነየወራሽነ
ቱመብቶችለርሱ
ወራሾችይተላለፋሉ፡
፡

ቊ 834፡
፡ስለተፀነ
ሰልጅ

የተፀነ
ሰልጅበዚህህግስለሶችበሚለው አን
ቀጽበተመለከቱትድን
ጋጌዎችመሠረትወራሽሊሆን
ይችላል፡
፡

ቊ 835፡
፡በሕግየሰውነ
ትመብትየተሰጣቸው ድርጅቶች

በሕግየሰውነ
ትመብትየተሰጣቸው ድርጅቶችበተለይለአን
ድአገልግሎትየተመደቡን
ብረቶች
የኑዛዜንስጦታለመቀበልያላቸው ችሎታበዚህሕግበሕግየሰውነ
ትመብትስለተሰጣቸው
ድርጅቶችናበተለይለአን
ድአገልግሎትየተመደቡን
ብረቶችበሚለው አን
ቀጽተወስኗል፡
፡

ቊ 836፡
፡ስለሕጋልግወይም ዲቃላወይም የጉዲፈቻልጅ

1.የሟቹወይም የወራሹየሕግልጅወይም የዲቃላልጅመሆንወራሾችንወይም

የያን
ዳንዳቸውን
ድርሻልክለመወሰንበሚመለከተው ምን
ም ዋጋየለውም

2.እን
ዲሁም በዚህሕግስለስጋዝምድናናስለጋብቻዝምድናበሚለው አን
ቀጽበቁጥር557
የተፃ
ፉትደን
ቦችእን
ደተጠበቁሆነ
ው የጉዲፈቻልጆችም እን
ደሌሎችየሚቆጠሩናቸው፡
፡

ቊ 837፡
፡ስለወራሾችፆታእድሜናዜግነ
ት

የወራሹፆታዕድሜናዜግነ
ትበወራሽነ
ትመብቶቹውሳኔውስጥ ምን
ም ልዩነ
ትንየሚያስከትሉ
አይደሉም፡
፡

ቊ 838፡
፡ያልተገባስለመሆን(
1)ወንጀሎችወይም ቅጣቶች

ሟቹንለመውረስየማይገባነ
ው ተብሎ የወራሽነ
ትንመብትየሚያጣ

ሀ.ሟቹንወይም የሟቹንወደታችየሚቆጠሩተወላጅወይም ወደላይየሚቆጠሩወላጆችአን

ዱን
ወይም የሟቹንባልወይም ሚስትአስቦበመግደልየተፈረደበት፡
፡

ለ.ከነ
ዚሁሰዎችመካከልአን
ደኛውንለመግደልበመሞከርየተቀጣ

ሐ.በሐሰትበወን
ጀልወይም በሐሰትምስክርነ
ትይህበሐሰትመወን
ጀልበሐሰትመመስከርከነ
ዚሁ
ሰዎችመካከልበአን
ደኛው ላይየሞትፍርድወይም ከዓስርዓመትየበለጠ የጽኑእስራትቅጣትን
 ለማስተካከልየሚያሰጋሁኖየተቀጣ ማኛውም ሰው ነ
ው፡፡

ቊ 839፡
፡(2)ስለማጣራት

ወራሽየሆነ
ው ሰው ወን
ጀሉንወይም የወን
ጀሉንሙከራያደረገው አውራሹከሞተበኋላወደታች
በሚቆጠርተወላጅወይም ወደላይበሚቆጠርወላጅወይም ባልወይም ሚስትላይየሆነእን
ደሆነ
በዚህበላይየተባለው የወራሽነ
ትመብትማጣትአይፈፀምበትም

ቊ 840፡
፡(3)ሌሎችምክንያቶች

በተለይሟቹንለመውረስየማይገባነ
ው ተብሎ

ሀ.የሟቹንሰውነ
ትሁኔ
ታምክን
ያትበማድረግአውራሹከመሞቱበፊትበአሉትበሦስትወርውስጥ
ኑዛዜእን
ዲያደርግእን
ዳይለውጥ ወይም እን
ዳይሽርየከለከለ

ለ.አስቦያለሟቹፈቃድየሟቹንየመጨ ረሻኑዛዜያበላሸእን
ይገኝያደረገያጠፋወይም ጉዳዩን
በማወቅበሐሰትኑዛዜየተጠቀመ የወራሽነ
ትመብትያጣል፡
፡

ቊ 841፡
፡(4)ይቅርታ

1.ከዚህበፊትባሉትቁጥሮችየተመለከተው የመውረስመብትማጣትሟቹግልጽበሆነጽሑፍ
ወራሹንይቅርታያደረገለትመሆኑንአስታውቆእን
ደሆነተፈፃ
ሚ አይሆን
ም፡፡

2.በኑዛዜስለሚደረግስጦታ ሲሆንሟቹበኑዛዜስጦታውንያደረገው ወራሽመሆንእዳይገባው

የሚያደርገው ነ
ገርከተፈፀመ በኋላናጉዳዩን
ም ዐውቆትእን
ደሆነእን
ዲሁየመውረስመብት
ማጣትአይኖርም፡
፡

ክፍልሁለት

ሳይናዘዝየሞተሰው ውርስ

ቊ 842፡
፡የመጀመሪያዝምድናደረጃ

1.የሟቹልጆችበመጀመሪያደረጃየሟችወራሾችናቸው

2.ከውርስም እያን
ዳንዱ ትክክልድርሻይቀበላሉ

3.የሟቹልጆችወይም ከልጆቹአን
ዱ ሞተው እን
ደሆነ
ናወደታችየሚቆጠሩተወላጆችትተው
 እን
ደሆነበእነ
ርሱምትክሆነ
ው ይወርሳሉ፡
፡

ቊ 843፡
፡ሁለተኛየዝድናደረጃ(
1)መሠረቱ

ሟቹወደታችየሚቆጠሩተወላጆችያልተወእን
ደሆነአባትናእናቱወራሾችይሆናሉ

ቊ 844፡
፡(2)አፈፃፀሙ

1.የሟችአባትናእናትየውርሱንን
ብረትእኩልበእኩልይካፈላሉ፡
፡

2.ከአባትናከእናትአስቀድሞ የ
ሞተቢኖርየሱንፈን
ታልጆቹወይም ሌሎችወደታችየሚቆጠሩ
ተወላጆቹበሱተተክተው ይወርሳሉ፡
፡

3.ከነ
ዚህመሥመሮችበአን
ዱ መሥመርያለው ወራሽቢታጣ ውርሱበሙ ሉበሌላው መሥመር
ላው ወራሽይሰጣል፡
፡

ቊ 845፡
፡ሦስተኛዝምድናደረጃ(
1)መሠረቱ

1.ሟቹወደታየሚቆጠሩተወላጆችወይም አባትወይም እናትወይም የነ

ርሱወደታችየሚቆጠሩ
ተወላጆችየሌለው እን
ደሆነአያቶችወራሾችይሆናሉ፡
፡

2.የውርሱእኩሌታው በአባትመስመርላሉአያቶችወይም ወደታችለሚቆጠሩተወላጆቻቸው

ይሆናልየቀረው የውርሱእኩሌታበእናትመሥመርላሉአያቶችወይም ወደታችለሚቆጠሩ
ተወላጆቻቸው ይሆናል፡
፡

ቊ 846፡
፡(2)
.ለሌላየዝምድናመሥመርስለማስተላለፍ

1.በአባትወይም በእናትየትውልድመሥመርየዘርተከታይሳይኖረው የሞተአያትድርሻው ለዚሁ

መሥመርወራሾችይተላለፋል፡
፡

2.አን
ድየትውልድመስመርየዘርተከታታይሳይኖራቸው የሞቱአያቶችማናቸውም የውርስሀብት
ሁሉለሌላው ወገንየዝምድናመስመርወራሾችይተላለፋል፡
፡

ቊ 847፡
፡አራተኛየዝምድናደረጃ(
1)መሠረቱ

የሦስተኛደረጃዘመድወራሾችየሌሎ እን
ደሆነየሟቹቅድመአያቶችወራሾችይሆናሉ፡
፡

ቊ 848፡
፡አፈፃፀም
1.የውርስእኩሌታየአባትመሥመርለሆኑቅድመ አያቶችወይም ለተወላጆቻው እኩሌታው የእናት
መሥመርለሆኑቅድመ አያቶችወይም ለተወላጆቻቸው ይሰጣል፡
፡

2.በላይኛው ኀይለቃልየተነ
ገረው ውሳኔእን
ደተጠበቀሆኖከሟቹበኋላበሕይወትየሚገኘው
የዚሁምትክለመሆንአግባያለው ቅድመ አያትወይም የዚሁተወላጅየውርሱንሀብትእኩል
ይካፈላል፡
፡

ቊ 849፡
፡የአባትንለአባትወገንየእናትንለእናትወገንመስጠትደንብስለመሆኑ(
1)
መሠረቱ

1.ሟቹሳይናዘዝበሞትጊዜከዚህበላይባሉትቁጥሮችበተጻፈው ደን
ብአፈፃ
ፀም ለሟቹበውርስ
ወይም በስጦታከአባቱመስመርወገንየመጣለትንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትየእናትመስመርወገን
ለሆኑወራሾችበርስትነ
ትመስጠትአይቻልም፡
፡

2.እን
ደዚሁም ለሟቹበውርስወይም በስጦታከእናቱመስመርወገንየመጣለትንየማይን
ቀሳቀስ
ን
ብረትየአባትወገንለሆኑወራሾችበርስትነ
ትመስጠትአይችልም፡
፡

3.ከአባትወገንአያትበስጦታወይም በውርስየተገኘው የማይን

ቀሳቀስን
ብረትየእናትወገንለሆነ
ተወላጅእን
ዳይተላለፍእን
ዲሁም ከእናትወገንአያትየተገኘየማይን
ቀሳቀስን
ብረትለአባትወገን
እን
ዳይተላለፍለማድረግከዚህበላይባሉትሁለትኀይለቃሎችየተነ
ገረው ደን
ብለሁለተኛደረጃ
ትውልድም ተፈፃ
ሚ ይሆናል፡
፡

ቊ 850፡
፡(2)አፈፃፀም

1.ከዚህበላይባለው ቁጥርደን
ብምክን
ያትበውርስለአን
ድወራሽከአን
ድውርስየመጣለትንድርሻ
ሊሰጠው የማይችልበሆነጊዜበርስትነ
ትሊሰጠው ከማይቻለው የማይን
ቀሳቀስላይየሪም
መብትብቻይሰጠዋል፡
፡

2.በዚህም የተነ
ሳከመብቶቹለተቀነ
ሱበትወራሽየሚከፈለው ምን
ም ኪሳራየለም፡
፡

ቊ 851፡
፡(3)ስለመወሰን

በአባትመሥመርወገንወይም በእናትመሥመርወገንወራሾችከሌሉከዚህበላይበተፃ
ፉትበሁለቱ
ቁጥሮችየተነ
ገሩትድን
ጋዎችተፈፃ
ሚዎችአይሆኑም፡
፡

ቊ 852፡
፡ለመንግስትስለማስተላለፍ
ዘመዶችየሌሉእን
ደሆነየሟቹወራሽነ
ትለመን
ግስትይተላለፋል፡
፡

ቊ 853፡
፡ምትክነ
ት(1)መሠረቱ

1.ምትክባለበትጊዜክፍያበትውልድአወራረድይፈጸማል፡
፡

2.ተተኪየሆኑትልጆችምትክበሆኑበትሰው እግርገብተው በወራሽነ

ትመብትይሰሩበታል፡
፡

3.አነ
ዚህም ሲሞቱበዚሁሐሳብመሠረትልጆቻቸው ምትክሁነ
ው ይገባሉ፡
፡

ቊ 854፡
፡(2)ወራሽነ
ትንየመተው ሁኔ
ታ

1.ወራሽሁኖወራሽነ
ትንአልፈልግም ያለእን
ደሆነየእርሱተተኪሊገባበትአይችልም፡
፡

2.ነ
ገርግንውርሱንአልፈልገውም በተባለው ሰው ምትክለመግባትይችላል፡
፡

ቊ 855፡
፡ለመውረስየማይገባስለመሆን

ሟችንመውረስየማይገባው ሰው ልጆችወይም ሌሎችወደታችየሚቆጠሩተወላጆችበእሱተተኪ

ሆነ
ው የሟችወራሽመሆንአይችሉም፡
፡

ቊ 856፡
፡ህጋዊየሆነየዝምድናመተሳሰርአስፈላጊነ
ት

ምትክለመሆንየሚፈልገው ሰው በሕጉመሠረትከሟቹጋርየዝምድናመተሳሰርየሌለው እን
ደሆነ
ምትክለመሆንአይችልም፡
፡

ክፍል3

ስለኑዛዜ

ንዑስክፍል1

የኑዛዜዋጋመኖርሁኔ
ታዎች

(
ሀ)የሥረነ
ገርሁኔ
ታዎች

ቊ 857፡
፡ኑዛዜው ጥብቅየሆነየግልጠባይያለው ስለመሆኑ

1.ኑዛዜው የሟቹጥብቅየሆነራሱየሚፈጽመው ሥራነ

ው፡፡
2.አን
ድሰው ለሌላሰው በስሙ አን
ድኑዛዜእን
ዲያደርግእን
ዲለወጥ ወይም እን
ዲሻርሥልጣን
ሊሰጠው አይችልም፡
፡

3.አን
ድሰው ላን
ድሶስተኛሰው ወራሹንእን
ዴትእን
ደሚወስንወይም ለማንእን
ደሚተላለፍ
እን
ዲፈጽም ሊያደርግአይችልም፡
፡

ቊ 858፡
፡የጋራኑዛዜስለመከልከል

ብዙሰዎችአን
ድብቻበሆነጽሁፍየተናዘዙእን
ደሆነኑዛዜው ፈራሽነ
ው፡፡

ቊ 859፡
፡ኑዛዜንስለሚመለከትቃልመግባት

1.ኑዛዜንለማድረግለመለወጥ ወይም ለመሻርባን

ዱ ሰው የተደረገቃልመግባትበሕግበኩል
ውጤ ትየለውም፡
፡

2.ተቃራኒየሆነማናቸውም የውልቃልቢኖርም እን
ኳምንጊዜም ቢሆንተናዡኑዛዜውንሊለውጥ
ወይም ሊሽርይችላ፡
፡

፡ችሎታ(
ቊ 860፡ 1)አካለመጠንያላደረሰልጅኑዛዜ

አካለመጠንስላላደረሰልጅኑዛዜጉዳይበዚህሕግስለሰዎችችሎታበሚለው አን
ቀጽውስጥ
ተመልክቷል፡
፡

፡(
ቊ 861፡ 2)በፍርድየተከለከለሰው

በፍርድየተከለከለሰው ኑዛዜለማድረግየሚችልበትሁኔ
ታበዚህሕግስለሰዎችችሎታበሚለው
አን
ቀጽበ-
-ቁጥርተመልክቷል፡
፡

፡(
ቊ 862፡ 3)የዳኞችስልጣን

1.ስለሆነ
ም ዳኞችከእን
ደዚህያለው ኑዛዜውስጥ የተመለከቱትንየኑዛዜቃሎችተናዛዡበጤ ናው
ሁኔ
ታምክን
ያትያላደረጋቸው የመሰላቸው እን
ደሆነበሙ ሉወይም በከፊልውጤ ት
እን
ዲኖራቸው ያደርጋሉ፡
፡

2.ነ
ገርግንዋጋው ከአምስትሺህበኢትዮጵያብርበላይየሆነ
ውንየኑዛዜስጦታበእን
ደዚህያለው
ሁኔ
ታሊያጸድቁትአይችሉም፡
፡
3.እን
ዲሁም ደግሞ በፍርድየተከለከለው ሰው ያለኑዛዜወራሽየሆኑትሰዎችእጅግቢያን
ስ
ከውርሱሀብትሦስቱንሩብማግኘትአለባቸው፡
፡

ቊ 863፡
፡(4)የአእምሮመጉደል

ከዚህእን
ደሚከተሉትካልሆነበቀርተናዛዡአእምሮጎደሎ ነ
በርበማለትምክን
ያትኑዛዜው ሊሻር
አይችልም፡
፡ይኸውም ተናዛዡኑዛዜውንባደረገበትጊዜየታወቀዕብድእን
ደሆነነ
ው፡፡

ቊ 864፡
፡(5)በህግየተከለከለ

በሕግየተከለከለው ሰው ኑዛዜማድረግንስለሚመለከትጉዳይሙ ሉችሎታአለው፡

፡

፡የ
ቊ 865፡ ማይቻልአፈፃፀም

1.አን
ድየኑዛዜቃልበሚበቃአኳኋንተጠቃሚውንወይም ጉዳዩንካላመለከተፈራሽነ
ው፡፡

2.አፈፃ
ፀሙም የማይቻልእን
ደሆነእን
ደዚሁፈራሽነ
ው፡፡

፡ሕገወጥ የ
ቊ 866፡ ሆኑየኑዛዜቃላት

አን
ድየኑዛዜቃልለሕግወይም ለመልካም ጠባይተቃራኒየሆነእን
ደሆነፈራሽነ
ው፡፡

፡ኀይል
ቊ 867፡

1.በአን
ድኑዛዜውስጥ የተፃ
ፈውንቃልሟቹያደረገው በተገዳጅእን
ደሆነፈራሽነ
ው፡፡

2.እን
ዲህሲሆንበኃይልየተደረጉውሎችየሚመለከቱየዚህሕግድን
ጋጌዎችበተመሳሳይነ
ት
ተፈፃ
ሚዎችይሆናሉ፡
፡

፡የ
ቊ 868፡ መንፈስመጫ ን(
1)መሠረቱ

በአን
ድኑዛዜውስጥ ያለቃልበዚህየኑዛዜቃልተጠቃሚ የሆነ
ው ወይም ማናቸውም ሌላሰው
በተናዛዡላይበአለው ከመጠንበላይየሆነየመን
ፈስመጫ ን
ንምክን
ያትበማድረግፈራሽሊሆን
አይችልም፡
፡

ቊ 869፡
፡(2)ለአስተዳዳሪወይም ለሞግዚትጥቅም የሚደረግየኑዛዜቃል

1.ስለሆነ
ም ለአስተዳዳሪው ወይም ለሞግዚቱጥቅም ሟቹያደረገውንየኑዛዜቃልዳኞች
 እን
ዲቀን
ሱወይም እን
ዲሽሩተፈቅዷል፡
፡

2.ከዚህበላይያው ኀይለቃልደን
ብሟቹከሃያዓመትዕድሜ በፊትየሞተካሆነበቀርተፈፃ
ሚ
አይሆን
ም፡፡

3.በኑዛዜው ቃልተጠቃሚ የሆነ

ው ወደላይየሚቆጠርየሟቹወላጅየሆነእን
ደሆነይህደን
ብ
ተፈፃ
ሚ አይሆን
ም፡፡

ቊ 870፡
፡(3)ሐኪሞችወይም የቤተክርስቲያንሰው

1.ዳኞችሟቹከመሞቱአስቀድሞ ባሉትስድስትወርውስጥ ሕክምናወይም ርዳታላደረጉለት

ሐኪም ቀዳጅአስታማሚ በሽተኛጠባቂጥቅም ወይም በሞያሥራው የሕክምናርዳታና
የመን
ፈስርዳታላደረገለሌላሰው ጥቅም ያደረገውንየኑዛዜቃልለመቀነ
ስወይም ለመሻር
ይችላሉ፡
፡

2.ከዚህበላይባለው ኀይለቃልሐኮም ማለትማናቸውም ሰው ሕገወጥ በሆነሁኔ

ታም ሆነለሟቹ
አን
ድየሕክምናርዳታያደረገወይም ያዘዘማለትነ
ው፡፡

3.በኑዛዜው ቃልተጠቃሚ የሆነ

ው ሰው የሟቹየሥጋዘመድወይም የጋብቻዘመድወይም ባል
ወይም ሚስትየሆኑእን
ደሆነየዚህቁጥርደን
ብተፈፃ
ሚ አይሆን
ም፡፡

ቊ 871፡
፡(4)ለማዋዋልሥልጣንየተሰጠው ወይም የኑዛዜምስክሮች

ዳኞችሟቹለኑዛዜው አደራረግተሳታፊለሆነለአን
ድለማዋዋልሥልጣንለተሰጠው ሰው ፍርድ
መዝገብቤትሹም ለ1ምስክርወይም አስተርጓሚ ያደረገውንየኑዛዜቃልለመቀነ
ስወይም ለመሻር
ይችላሉ፡
፡

ቊ 872፡
፡(5)የተናዛዡባልወይም ሚስት

ዳኞችሟቹበፊትካደረገው ጋብቻየተገኙተወላጆችያሉትእን
ደሆነለኋለኛው ባልወይም ሚስት
ጥቅም ያደረገውንየኑዛዜቃልለመቀነ
ስወይም ለመሻርይችላሉ፡
፡

ቊ 873፡
፡(6)ስለሰዎችጣልጋገብነ
ት

ከዚህበፊትባሉትቁጥሮችውስጥ ከተመለከቱትሰዎችለአን
ዱ ተወላጅወይም ወላጅወይም ባል
ወይም ሚስትጥቅም የተደረገየኑዛዜንቃልዳኞችሊቀን
ሱትወይም ሊሽሩትይችላሉ፡
፡
ቊ 874፡
፡(7)ለመቀነ
ስወይም ለመሻርስለሚደረግጥያቄ

1.የኑዛዜው ቃልሟቹለባልወይም ለሚስትጥቅም ያደረገው የሆነእን

ደሆነየኑዛዜው ቃል
እን
ዲቀነ
ስወይም እን
ዲሻርየማድረጉንጥያቄየሟቹተወላጆችካልሆኑበቀርለዳኞችሌሎች
ሊያቀርቡትአይቻልም፡
፡

2.በሌላው ጊዜግንከሌሎችማናቸውም ወራሾችበቀርወደላይየሚቆጠሩየሟቹወላጆችወይም

ወደታችየሚቆጠሩተወላጆችወይም ባልወይም ሚስትለዳኞችሊያቀርቡይችላሉ፡
፡

3.በኑዛዜው ቃልተጠቃሚ የሆነ

ው ሰው ኑዛዜው እን
ዲፈፀምለትጥያቄውንካቀረበበትቀንአን
ስቶ
በ3ወርውስጥ የኑዛዜው ቃልእን
ዲቀን
ስወይም እን
ዲሻርየሚለውንጥያቄካላቀረበተቀባይነ
ት
አያገኝም፡
፡

ቊ 875፡
፡(8)ዳኞችምክንያቱንማስታወቅያለባቸው ስለመሆኑ

ሟቹየ
ተናዘዘውንቃልማፍረስወይም መቀነ
ስከልቡናፍርድከርትዕጋርየተስማማ ነ
ው የሚልበትን
ምክን
ያዳኞችበፍርዳቸው ውስጥ መግለጽይገባቸዋል፡
፡

፡ተን
ቊ 876፡ ኮል

በአን
ድኑዛዜውስጥ ያሉቃላትተናዛዡበተን
ኮልምክን
ያትያደረጋቸው ናቸው በማለትሊሻሩ
አይቻሉም፡
፡

፡ስሕተት
ቊ 877፡

1.ስሕተትበሚገኝበትጊዜበስሕተትምክን
ያትውሎችንስለመሻርየተመለከቱትየዚህሕግ
ድን
ጋጌዎችበተመሳሳይነ
ትተፈፃ
ሚዎችይሆናሉ፡
፡

2.ስለሆነ
ም በአን
ድኑዛዜውስጥ ያለቃልበተናዛዡስሕተትየተደረገነ
ው ተብሎ ሊሻርየሚችለው
ይህየተናዛዡፈቃድእን
ዲያዘነ
ብልያደረገው ስሕተትበኑዛዜው አነ
ጋገርወይም ኑዛዜውን
በሚመለከትበአን
ድየተፃ
ፈሰነ
ድግልጽሆኖበሚገኝበትጊዜብቻነ
ው፡፡

፡የ
ቊ 878፡ አንድየኑዛዜመሻርየሚያስከትለው ነ
ገር

በእርግጠኛአኳኋንበተናዛዡመን
ፈስውስጥ ፈራሽበሚሆነ
ው ቃልአፈፃ
ፀምናበሌሎቹቃላት
አፈፃ
ፀም መካከልአስፈላጊየሚያስተሳስርነ
ገርያለመሆኑየታወቀካልሆነበቀርበአን
ድኑዛዜ
ውስጥ ያለቃልመሻርበዚሁያሉትንሌሎችቃላትመሻርአያስከትልም፡
፡

፡ዋጋየ
ቊ 879፡ ሌላቸው የውለታቃላትናግዴታዎች

1.ተናዛዡ አን
ድየኑዛዜስጦታንበአን
ድውለታየሰጠ ወይም ከአን
ድግዴታጋርየሰጠ እን
ደሆነ
ይህውለታወይም ይህግዴታየማይቻልወይም ለሕግወይም ለመልካም ጠባይተቃራኒየሆነ
እን
ደሆነእን
ዳልተፃ
ፈይቆጠራል፡
፡

2.ይህሲሆንምን
ም የውለታወይም የግዴታው መፈፀም ተናዛዡኑዛዜውንያደረገበትዋና
ምክን
ያትቢሆን
ም እን
ኳየኑዛዜው ስጦታፈራሽአይሆን
ም፡፡

(
ለ).የኑዛዜዎችፎርምናማስረጃ

፡ልዩልዩዐይነ
ቊ 880፡ ትኑዛዜዎች

ሦስትዐይነ
ትየኑዛዜፎርሞችአሉእነ
ዚሁም

ሀ.በግልጽየሚደረግኑዛዜ

ለ.በተናዛዡጽሁፍየሚደረግኑዛዜ

ሐ.በቃልየሚደረግኑዛዜ

፡በግልጽየ
ቊ 881፡ ሚደረግኑዛዜ(
1)ፎርም

1.በግልጽየሚደረገው ኑዛዜተናዛዡእየተናገረማናቸውም ሌላሰው ወይም ተናዛዡራሱ

የሚጽፈው ነ
ው፡፡

2.ኑዛዜው(
ፎርማሊቲ መፈፀሙንየተፃ
ፈበትንቀንየሚያመለክትካልሆነበቀርፈራሽነ
ው፡፡

3.ተናዛዡናምስክሮቹበኑዛዜው ላይወዲያውኑፊርማቸውንወይም ያውራጣትምልክታቸውን

ካላደረጉበትበቀርፈራሽነ
ው፡፡

ቊ 882፡
፡(2)የምስክሮቹብዛት

በግልጽለሚደረገው ኑዛዜከምስክሮቹመካከልአን
ዱ ዳኛወይም ውልለማዋዋልሥልጣን
የተሰጠው ሰው ሆኖኑዛዜውም የተደረገው ይህዳኛወይም ይህለማዋዋልሥልጣንየተሰጠው
ሰው ሥራቸውንበሚያካሄዱበትክፍልውስጥ የሆነእን
ደሆነለኑዛዜው ዋጋለማግኘትሁለት
ምስክሮችብቻበቂናቸው፡
፡

ቊ 883፡
፡(3)የምስክሮችችሎት

1.በግልጽየሚደረገው ኑዛዜምስክሮችአካለመጠን
ንያደረሱናበፍርድወይም በሕግያልተከለከሉ
መሆንአለባቸው፡
፡

2.ምስክሮቹኑዛዜው የተፃ
ፈበትንቋን
ቋለማወቅናየተፀፈውንለመስማትወይም ለማን
በብራሳቸው
ችሎታያላቸው መሆንአለባቸው፡
፡

3.እነ
ዚህትእዛዞችያልተፈጸሙ እን
ደሆነኑዛዜተናዛዡራሱበሙሉካልጸፈው ፈራሽይሆናል፡
፡

፡በተናዛዡጽሑፍየ
ቊ 884፡ ሚደረግኑዛዜ(
1)ፎርም

1.በተናዛዡጽሁፍየሚደረገው ኑዛዜተናዛዡራሱበሙ ሉካልፃ

ፈው ፈራሽይሆናል፡
፡

2.ኑዛዜመሆኑበግልጽካተመለከተበቀርፈራሽይሆናል፡
፡

3.ኑዛዜው የተደረገባቸው ወረቀቶችእያን

ዳንዳቸው ተናዛዡካልፈረመባቸውናቀንካጸፈባቸው
ፈራሾችይሆናሉ፡
፡

ቊ 885፡
፡(2)በመኪናየተፃፈኑዛዜ

ተናዛዡያደረገውንኑዛዜራሱበመኪናጽፎትእን
ደሆነበያን
ዳንዱ ቅጠልላይይህንሁኔ
ታበእጁ
ጽሕፈትካላመለከተው በቀርፈራሽነ
ው፡፡

ቊ 886፡
፡(3)የኑዛዜውንጽሑፍለማወቅችሎታየሌለው ተናዛዥ

በተናዛዡየእጅጽሑፍየሆነ
ውንኑዛዜተናዛዡያልተማረመሐይምንበመሆኑወይም ኑዛዜው
የተፃ
ፈበትንቋን
ቋባለማወቁፍቺውንበማያውቃቸው ፊደሎችየጻፈእን
ደሆነ
ፈራሽይሆናል፡
፡

፡ኑዛዜው የ
ቊ 887፡ ተደረገበትቀን

1.በግልጽወይም በተናዛዡጽሑፍየሚደረገው ኑዛዜቀኑንወሩን

ናዓመተምሕረቱንወይም ይህን
የመሳሰሉመግለጫ ዎችከሌሉበትፈራሽይሆናል፡
፡

2.ስለሆነ
ም በሐሰትየተፃ
ፈበትምክን
ያትበዝን
ጋታየተደረገመሆኑናኑዛዜው የተደረገበትእውነ
ተኛ
ቀንበኑዛዜው ላይበተመለከተው ጽሑፍወይም ከሟቹበሚገኙትሌሎችየጽሁፍሰነ
ዶች
 ረዳትነ
ትበትክክልሊረጋገጥ የተቻለእን
ደሆነበኑዛዜጽሑፍላይየተመለከተው የቀንመሳሳት
የኑዛዜውንመፍረስአያስከትልም፡
፡

ቊ 888፡
፡ማስረጃበመጥቀስየሚደረግኑዛዜ

ግልጽየሆነኑዛዜናበተናዛዡጽሁፍየተደረገኑዛዜየ
ኑዛዜውንቃልለመረዳትሟቹያልፃ
ፈውን
ያልፈረመውንሌላጽሑፍመጥቀስአስፈላጊየሆነእን
ደሆነፈራሽነ
ው፡፡

፡መፋቅመሰረዝናመደለዝ
ቊ 889፡

1.ግልጽየሆነኑዛዜናበተናዛዡጽሑፍየተደረገኑዛዜየተናዛዡፈቃድለመለወጥ የሚችልፍቀት
ስርዝወይም ድልዝያለባቸው ሲሆንፈራሾችናቸው፡
፡

2.ስለሆነ
ም የተናዛዡንሃሳብናማኛዎችን
ም ሌሎችአካባቢነ
ገሮችንበመገመትከቀረው የኑዛዜ
ቃልየተለየቃልለመሆንየቻለእን
ደሆነይህንፍቀትስርዝወይም ድልዝየያዘየኑዛዜቃልብቻ
ፈራሽይሆናል፡
፡

3.በተናዛዥ ጽሑፍየተደረገኑዛዜሲሆንፍቀቱንስርዙንወይም ድልዙንተናዛዡግልጽ በሆነ

ዐይነ
ትበፊርማው ያጸደቃቸው መሆናቸው ከታወቀእን
ዲሁም የግልጽኑዛዜሲሆንምስክሮቹ
በፊርማቸው ያጸደቁትከሆኑኑዛዜው ፈራሽነ
ትንአያስከትልም፡
፡

ቊ 890፡
፡ተጨ ማሪነ
ገሮች

1.አን
ድግልጽየሆነኑዛዜበጽሑፍኀዳግላይወይም በመስመሮቹመካከልወይም ከምስክሮቹ
ፊርማ በኋላተጨ ማሪነ
ገሮችያሉበትሲሆንከዚህበላይባለው ቁጥርየተመለከቱትደን
ቦች
ተፈፃ
ሚ ይሆናሉ፡
፡

2.በተናዛዡጽሑፍየሆነኑዛዜበእን
ደዚህያለተጨ ማሪነ
ገሮችፈራሽአይሆን
ም፡፡

ቊ 891፡
፡ኑዛዜውንስለማስቀመጥ

1.ግልጽወይም በተናዛዡጽሁፍየተደረገኑዛዜበአን
ድሰው ዘን
ድበተለይም ለማዋዋልሥልጣን
በተሰጠው ሰው ዘን
ድወይም በአን
ድየፍርድመዝገብቤትዘን
ድሊቀመጥ ይችላል፡
፡

2.ለማዋዋልሥልጣንየተሰጠው ሰው ወይም የፍርድመዝገብቤትኑዛዜው የተቀመጠላቸውን

ሰዎችበየአን
ዳንዱ ሰው ስም በፊደልተራየያዘመዝገብይኖራል፡
፡
3.ይኸው መዝገብኑዛዜው የተሰጠበትንቀንየሚያመለክትይሆናል፡
፡

ቊ 892፡
፡የቃልኑዛዜ(
1)ፎርም

1.የቃልኑዛዜማትአን
ድሰው የሞቱመቃብርተሰምቶትየመጨ ረሻፈቃድቃሎቹንለሁለት
ምስክሮችየሰጠበትነ
ው፡፡

2.የቃልኑዛዜምስክሮችአካመጠንያደረሱናበፍርድወይም በሕግያልተከለከሉመሆን
አለባቸው፡
፡

ቊ 893፡
፡(2)በኑዛዜው ውስጥ የሚገኘው ቃል

ተናዛዡበተለይበአን
ድየቃልኑዛዜ፡
-

ሀ.ለቀብሩስነስርዓትየሚመለከቱትንትዕዛዞችለመስጠት፣

ለ.እያን
ዳንዱ ውርስከአምስትመቶየኢትዮጵያብርለመብለጥ የማይችልግምትያለው የኑዛዜ
ስጦታለማድረግ

ሐ.አካለመጠን
ንላላደረሱልጆችአስተዳዳሪንወይም ሞግዚትንየሚመለከቱውሳኔ
ዎችንለመስጠት
ይችላል፡
፡

ቊ 894፡
፡(3)ቅጣት

1.በቃልኑዛዜውስጥ ማናቸውን
ም ሌላየኑዛዜቃልፈራሽነ
ው፡፡

2.በአን
ድየቃልኑዛዜውስጥ ከአምስትመቶየኢትዮጵያብርበላይየኑዛዜስጦታየተደረገእንሆነ
ከ500በላይያለው ስጦታተቀናሽይሆናል፡
፡

895፡
፡ብዙኑዛዜዎች

1.የአን
ድሰው ያደረጋቸው የኑዛዜውሳኔ
ዎችበአን
ድወይም በብዙየኑዛዜጽሑፎችውስጥ ሊኖር
ይችላሉ፡
፡

2.አብሮተፈፃ
ሚዎችለመሆንበሚችሉበትመጠንልዩየሆኑኑዛዜዎችአብረው ተፈፃ
ሚዎች
ይሆናሉ፡
፡

3.የሁለትኑዛዜዎችም ቃላትሁለቱም ሊፈፀሙ ያልተቻለእን

ደሆነበኋላበተደረገው ኑዛዜውስጥ
 ላለው ቃልምርጫ ይሰጠዋል፡
፡

፡የ
ቊ 896፡ ኑዛዜው አስረጂ(
1)ማስረዳትያለበትሰው

በኑዛዜው የሰፈረውንቃልናኑዛዜው መኖሩንማስረዳትያለበትበዚሁኑዛዜተጠቃሚ ነ

ኝየሚለው
ሰው ነ
ው፡፡

ቊ 897፡
፡(2)የአስረጂው አይነ
ት

1.በግልጽወይም በተናዛዡጽሑፍየተደረገየኑዛዜመኖርየሚረጋገጠው የኑዛዜውንጽሑፍዋናውን

በማቅረብወይም ለማዋዋልሥልጣንበተሰጠው ሰው ዘን
ድወይም በፍርድመዝገብቤትሹም
ትክክለኛሆኖበተመሰከረአን
ድግልባጭ በማቅረብነ
ው፡፡

2.ኑዛዜዎቹንለማስፈፀም በማናቸውም ሌላመን

ገድለማስረዳትአይቻልም፡
፡

3.በጥፋትወይም በቸልተኝነ
ትኑዛዜው እን
ዲጠፋካደረገው ሰው የጉዳትኪሳራለማግኘትሲሆን
በማናቸውም ዐይነ
ትመን
ገድኑዛዜዎቹንለማስረዳትይቻላል፡
፡

(
ሐ)ስለኑዛዜዎችመሻርናውድቅመሆን

ቊ 898፡
፡ግልጽየሆነመሻር

1.ተናዛዡኑዛዜዎቹዋጋያላቸው እን
ዲሆኑበሚያስፈልገው ፎርም ዐይነ
ትግልጽአድርጎ
በማስታወቅኑዛዜውንየሻረእን
ደሆነኑዛዜው በጠቅላላው አኳኋንየሚሻርይሆናል፡
፡

2.ተናዛዡእን
ዲሁበሆነፎርም ከአን
ድየኑዛዜየውልቃልጋራአብሮሊፈጽም የማይቻልአን
ድውሳኔ
ያደረገእን
ደሆነኑዛዜው በከፊልየሚሻርይሆናል፡
፡

ቊ 899፡
፡ማጥፋትወይም መሰረዝ

1.እን
ደዚሁተናዛዡኑዛዜውንለመሻርወይም ለመለወጥ ያለውንሐሳብበቂአድርጎበመግለጽ
ዐይነ
ትኑዛዜውንራሱንበማጥፋትወይም በመቅደድወይም የኑዛዜውንአነ
ጋገርበመሰረዝ
ኑዛዜውንወይም በኑዛዜው ውስጥ የተመለከተውንአን
ድቃልለመሻርይችላል፡
፡

2.ተቃራኒአስረጂ ከሌለበቀርተናዛዡከዚህበላይከተመለከቱትተግባሮችአን
ዱንየፈፀመ እን
ደ
ሆነኑዛዜውንለመሻርፍላጎትያለው መሆኑይገመታል፡
፡

3.ተቃራኒአስረጂ ከሌለበቀርየኑዛዜው መጥፋትወይም መሰረዝየተናዛዡተግባርነ

ው ተብሎ
 ይገመታል፡
፡

፡በኑዛዜየ
ቊ 900፡ ተሰጠንነ
ገርለሌላስለማስተላለፍ

1. በኑዛዜየተሰጠንነ
ገርበሙሉወይም ከከፊልተናዛዡፈቅዶለሌላማስተላለፍየተደረገውን
የኑዛዜስጦታፈራሽያደርገዋል፡
፡

2.ይህየተላለፈው ነ
ገርተመልሶከባለቤቱእጅቢገባም እን
ኳኑዛዜው በከፊልእን
ደተሻረይቀራል፡
፡

ቊ 901፡
፡የመሻርውጤ ት

1.ተቃራኒቃልከሌለበቀርያን
ዱ ኑዛዜመሻርአስቀድሞ ተደርጎየነ
በረውንየኑዛዜውንቃል
አያጸድቀውም፡
፡

2.በተሸሩበትየኑዛዜዎችቃላትምትክየገቡትአዳዲስቃላትኑዛዜበተደረገለትሰው ችሎታማጣት
ወይም የኑዛዜውንስጦታአልፈልግም በማለትወይም በማናቸውም ሌላምክን
ያትፍፃ
ሜ
ለማግኘትባይችሉም እን
ኳየተሸሩትየኑዛዜቃላትተፈፃ
ሚነትለማግኘትአይገባቸውም፡
፡

ቊ 902፡
፡በቃልየሚደረግኑዛዜውድቅመሆን

በቃልየተደረገኑዛዜከተደረገበትከሦስትወርበኋላተናዛዡበዚህጊዜበሕይወትያለከሆነውድቅ
ነ
ው፡፡

፡በተናዛዡየ
ቊ 903፡ ሚደረግኑዛዜውድቅመሆን

በተናዛዡጽሑፍየተደረገኑዛዜፈራሽየሚሆነ
ው ኑዛዜው በተደረገበሰባትዓመትጊዜውስጥ
ለማዋዋልሥልጣንበተሰጠው ሰው ወይም እፍርድመዝገብቤትዘን
ድያልተቀመጠ እን
ደሆነነ
ው፡፡

፡ስለልጅመወለድ(
ቊ 904፡ 1)መሠረቱ

1.በአን
ድኑዛዜውስጥ የተመለከቱጠቅላላወይም ልዩስጦታዎችምን
ም ተቃራኒቃልቢኖርእን
ኳ
ከኑዛዜው በኋላተናዛዡአን
ድልጅቢወልድናይህልጅውርሱንለመቀበልየፈቀደእን
ደሆነ
ስጦታዎቹፈራሾችይሆናሉ፡
፡

2.ከኑዛዜው ቀንበኋላየተናዛዡወደታች የሚቆጠርተወላጅየተወለደሆነበምትክነ

ትለወራሽነ
ት
ቀርቦይኸን
ኑውርስየፈቀደእን
ደሆነከዚህበላይእን
ደተፃ
ፈው ዐይነ
ትይፈፀማል፡
፡
 ቊ 905፡
፡(2)ልዩአስተያየት

1.ስለሆነ
ም ከዚህበፊትባለው ቁጥርእን
ደተጠቀሰው ተናዛዡጉዳዩንቢያውቅኑሮስጦታውን
አያስቀርም ነ
በርተብሎ የሚገመትየሆነእን
ደሆነዳኞችበኑዛዜየተሰጡትንኑዛዜስጦታዎች
በሙሉወይም በከፊልእን
ዳሉእን
ዲጸኑለማድረግይችላሉ፡
፡

2.እን
ዲሁም ተናዛዡየወለደው ልጅወይም ወደታችየሚቆጠርተወላጅእጅግቢያን
ስየውርሱ
ሀብትሦስትእሩብበማናቸውም ምክን
ያትማግኘትአለበት፡
፡

ቊ 906፡
፡ለባልወይም ለሚስትተብሎ የሚደረግየኑዛዜስጦታ

ሟችለባልወይም ለሚስትብሎ በኑዛዜው ውስጥ ያደረገው ቃልውድቅየሚሆነ

ው ሟቹከባል
ወይም ከሚስትጋርያደረገው ጋብቻበመሞትሳይሆንበሌላምክን
ያትየፈረሰየሆነእን
ደሆነነ
ው፡፡

ቊ 907፡
፡የኑዛዜስጦታውድቅመሆን(
1)መሰረቱ

ለአን
ድሰው የተደረገየኑዛዜስጦታውድቅየሚሆነ
ው ኑዛዜየተደረገለትሰው ከተናዛዡበፊትየ
ሞተ
ወይም የተደረገለትየ
ኑዛዜስጦታለመቀበልያልቻለወይም ያልፈቀደእን
ደሆነነ
ው፡፡

ቊ 908፡
፡(2)ምትክነ
ት

የኑዛዜስጦታየተደረገለት ከተናዛዡበፊትየሞተእን
ደሆነምትክሊኖረው የሚችለው

(
ሀ)የኑዛዜው ስጦታየሟቹንጠቅላላሀብትየያዘሲሆን

(
ለ)ልዩስጦታበሆነጊዜተቀባዩባለመኖሩሀብቱለመን
ግስትየሚተላለፍሲሆንነ
ው፡፡

ንዑስክፍል2

በኑዛዜዎችየሰፈረቃልናየኑዛዜትርጓሜ

ቊ 909፡
፡ልዩልዩአይነ
ትየኑዛዜቃላት

ተናዛዡበኑዛዜው ውስጥ፡
-

(
ሀ)አን
ድወይም ብዙየጠቅላላሀብትወራሾችማድረግ

(
ለ)ልዩየኑዛዜስጦታማድረግ
(
ሐ)አን
ድወይም ብዙየሆኑወራሾችንከወራሽነ
ትመን
ቀልወይም አን
ድየበጎአድራጎትድርጅት
ወይም የአደራን
ብረትጠባቂድርጅትማቆም

(
መ)የቀብሩንስነስርዓትየሚመለከቱትእዛዞችንመናገርመጻፍ

(
ሠ)ከሞተበኋላይህሕግወይም ልዩየሆኑሕጎችሕጋዊውጤትይኖራቸዋልየሚለውንየሐሳቡን
ማስታወቂያዎችሁሉማድረግይችላል፡
፡

፡ትርጓሜ
ቊ 910፡

1.ጥርጣሬበሚፈጥርበትጊዜበራሱበኑዛዜው ውስጥ ወይም በሌሎችአካባቢነ

ገሮችእን
ደ
ተመለከተው የተናዛዡፈቃድነ
ው ተብሎ በተገመተበትመሠረትኑዛዜው መተርም አለበት፡
፡

2.ስለሆነ
ም የኑዛዜው ቃላትግልጽየሆነእን
ደሆነየተናዛዡእውነ
ተኛትክክለኛፈቃድየትኛው ነ
ው
ብሎ ትርጓሜ በመስጠትከኑዛዜው ቃልመራቅአይፈቀድም፡
፡

ቊ 911፡
፡የሕሊናግምት

1.ተናዛዡየኔወራሾችወይም የኔሀብቶችወይም የኔየማይን

ቀሳቀስን
ብረትበሚልቃልአይነ
ት
አገላለጽተናዞእን
ደሆነለእነ
ዚህቃላቶችተናዛዡበሞተበትቀንየነ
በራቸውንፍቺበመመልከት
እን
ደተናገራቸው ይገመታል፡
፡

2.ስለዚህየህሊናግምትተቃራኒየሆነማስረጃለማቅረብይቻላል፡
፡

፡ጠቅላላናልዩየ
ቊ 912፡ ኑዛዜስጦታ

1.ጠቅላላየኑዛዜስጦታማለትተናዛዡሀብቱንበጠቅላላወይም ከመላን
ብረቱአን
ዱንክፍል
በሙሉሀብትነ
ትወይም በሌጣ ርስትነ
ትለአን
ድወይም ለብዙሰዎችየሚያወርስበትየኑዛዜቃል
ነ
ው፡፡

2.ማን
ኛውም ሌላየኑዛዜቃልሁሉእን
ደልዩየኑዛዜስጦታይቆጠራል፡
፡

ቊ 913፡
፡የኑዛዜስጦታናየክፍያደንብ

የኑዛዜው ቃልየተናዛዡንተቃራኒሐሳብየሚገልጽካልሆነበቀርከውርስሀብትአን
ድድርሻንወይም
አን
ድንብረትንሟቹለወራሾችመስጠቱተራየሆነየክፍያደን
ብእን
ጂ እን
ደኑዛዜስጦታነ
ው ተብሎ
አይቆጠርም፡
፡
 ፡ስለአን
ቊ 914፡ ድጠቅላላሀብትወራሽመመረጥ(
1)ፎርም

የአን
ድየጠቅላላሀብትተቀባይንአመራረጥ ማን
ኛውን
ም ዐይነ
ትፎርም መከተልየለበትም፡
፡

ቊ 915፡
፡(2)ውጤ ት

1.የኑዛዜው ግልጽየሆነተቃራኒቃልከሌላበቀርጠቅላላሀብትበኑዛዜስጦታያገኘሰው ያለኑዛዜ

ወራሽእን
ደሆነሰው ይቆጠራል፡
፡

2.በኑዛዜስጦታየተደረገላቸው ሌሎችሰዎችናያለኑዛዜወራሾችየሌሉእን
ደሆነጠቅላላውን
ውርስለመቀበልመብትአለው፡
፡

3.ስለሆነ
ም ተናዛዡግልጽበሆነዐይነ
ትጠቅላላየኑዛዜስጦታየተሰጠው ሰው ከውርሱአን
ድ
ክፍልበላይአያገኝም ብሎ በኑዛዜው ውስጥ ለመግለጽይችላል፡
፡

፡ገደብያለበትየ
ቊ 916፡ ኑዛዜስጦታ(
1)መሠረቱ

በጠቅላላው ወይም በተለይየሚደረጉየኑዛዜስጦታዎችአን

ድሁኔ
ታሲደርስየሚጸኑወይም አን
ድ
ሁኔ
ታሲደርስየሚቀሩሁነ
ው ሊደረጉይችላል፡
፡

ቊ 917፡
፡(2)የማግባትወይም ያለማግባትገደብ

1.የኑዛዜስጦታየተሰጠው ሰው በተለይአን
ድሰው ያግባወይም አያግባተብሎ የሚደረግየኑዛዜ
ገደብዋጋያለው ነ
ው፡፡

2.በጠቅላላው ሁኔ
ታወራሹእን
ዳያገባወይም እን
ደገናእን
ዳያገባየሚያስገድደው የኑዛዜው ገደብ
ፈራሽነ
ው፡፡

3.ስለሆነ
ም ወራሹእስከአገባወይም እን
ደገናእስከአገባድረስየአን
ድየተወሰነሀብትንሪም
ወይም አን
ድየተወሰነቀለብበኑዛዜስጦታየተደረገለትያገኛልብሎ ተናዛዡለመወሰንይችላል፡
፡

ቊ 918፡
፡(3)የሕሊናግምት

1.የተናዛዡግልጽየ
ሆነተቃራኒቃልከሌለበቀርየኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው የተወሰነ
ውንአን
ድ
ነ
ገርእን
ዲያደርግበማለትበውለታየተሰጠ የኑዛዜስጦታውንበሚያስቀርገደብዐይነ
ትእን
ደ
ተደረገይቆጠራል፡
፡
2.ወራሹየተወሰነ
ውንአን
ድነገርእን
ዲያደርግበማለትበውለታየተሰጠ የኑዛዜስጦታከዚህበላይ
ባለው ኀይለቃልእን
ደተባለው ዐይነ
ትይቆጠራል፡
፡

ቊ 919፡
፡(4)ማረጋገጫ ዎች

1.ሟቹያደረገው ኑዛዜስጦታአን
ድሁኔ
ታ ሲደርስስጦታው ይቀራልበሚልገደብአድርጎትእን
ደ
ሆነይህስጦታውንየሚያስቀረው ሁኔ
ታየደረሰእን
ደሆነ
የተሰጠውንሀብትሊመልስማረጋገጫ
የሚሆንዋስወይም ሌላዋስትናእን
ዲሰጥ ባለጥቅም የሆነሰው በሚያቀርበው ጥያቄመሠረት
ዳኞችበኑዛዜስጦታየተደረገለትንሰው ሊያስገድዱትይችላሉ፡
፡

2.ሟቹያደረገው የ
ኑዛዜስጦታአን
ድሁኔ
ታሲደርስስጦታው የሚጸናይሆናልበሚልገደብአድርጎት
እን
ደሆነይህስጦታውንየሚያጸናው ሁኔ
ታየደረሰእን
ደሆነየኑዛዜውንስጦታሀብትበእጅ
የሚያገኘው ሰው በኑዛዜስጦታለተደረገለትሰውም ሊያስረክብበዚሁየኑዛዜስጦታ
በተደረገለትሰው ጥያቄዋስወይም ሌላዋስትናእን
ዲሰጥ እን
ዲሁም ዳኞችሊያስገድዱት
ይችላሉ፡
፡

፡ግዴታ(
ቊ 920፡ 1)መሠረቱ

ተናዛዡወራሾቹንወይም በኑዛዜስጦታየተሰጣቸውንሶችከሚደርሳቸው ሀብትላይበተለየለአን

ድ
ወይም ለብዙሰዎችአን
ድአገልግሎትእን
ዲሰጡ ግድእን
ዲሆን
ባቸው በኑዛዜው ለመወሰን
ይችላል፡
፡

ቊ 922፡
፡(2)የግዴታው ወሰን

አን
ድግዴታየተጣለበትወራሽወይም በኑዛዜስጦታየተሰጠው ሰው ስለዚሁግዴታአፈፃ
ፀም
በደረሰው ውርስወይም የኑዛዜስጦታመጠንካልሆነበቀርሊገደድአይችልም፡
፡

ቊ 923፡
፡(3)ስለግዴታው አፈፃፀም

1.በግዴታው ተጠቃሚ የሆነ

ው ሰው የታዘዘለትእን
ዲፈጸምለትለማስገደድይችላል፡
፡

2.እን
ዲሁም በአካባቢው ነ
ገሮችምክን
ያትአስፈላጊሆኖሲታይስለግዴታው አፈፃ
ፀም አን
ድዋስ
ወይም ሌላማረጋገጫ እን
ዲሰጠው ወራሹንወይም በኑዛዜስጦታየተደረገለትንሰው
ተጠቃሚው ለማስገደድይችላል፡
፡

3.እን
ደዚሁም ተናዛዡየመረጠው ሰው ወይም የተመረጠ ሰው ባይኖርለያን
ዳንዱ የሟቹወራሾች
 ወይም ጠቅላላየኑዛዜስጦታየተሰጣቸው ሶችየዚሁዓይነ
ትመብትይኖራቸዋል፡
፡

ቊ 923፡
፡(4)ስለኑዛዜስጦታመፍረስ

1.ተናዛዡይህን
ኑበግልጽካላመለከተበቀርበኑዛዜው የተወሰነ
ውንግዴታአለመፈጸም የኑዛዜውን
ስጦታአያፈርሰውም፡
፡

2.በኑዛዜው የተሰጠውንን
ብረትበቅንልቦናያገኙሰዎችመብትየተጠበቀነ
ው፡፡

ቊ 924፡
፡በኑዛዜው ስጦታተጠቃሚ የሆነ
ውንሰው ስለመወሰን

1.በኑዛዜው ስጦታተጠቃሚው በሚቃአኳኋንተወስኗልየሚለው አን

ድክፍልከሆኑሰዎችውስጥ
ይህን
ኑሰው ወራሹንወይም የጠቅላላየኑዛዜስጦታየተሰጠውንወይም ሌላሰው እን
ዲመረጥ
ኑዛዜው የሚስገድድየሆነእን
ደሆነነ
ው

2.በጉዳዩጥቅም ባለው በማናቸውም ሰው ጥያቄበኑዛዜው ስጦታተጠቃየሆነ

ውንለሚያስታቀው
ሰው ምርጫ ውንየሚያከናውን
በትጊዜሊወስኑለትይችላሉ፡
፡

3.ይህንማስታወቅሳያደርግየቀረእን
ደሆነወይም ለማስታወቅእን
ቢያለእን
ደሆነዳኞችየተናዛዡ
ፈቃድበተሸለመጠንየሚፈጸምበትነ
ው ብለው በሚገምቱበትመን
ገድተጠቃሚውን
በሚመርጥ ሌላሰው ያደርጋሉ፡
፡

ቊ 925፡
፡ለድኾችየሚደረግየኑዛዜስጦታ

1.ሌላዝርዝርሳይኖርበትለድኾችጥቅም የተሰጠ የኑዛዜስጦታዋጋያለው ነ

ው፡፡

2.የኑዛዜውም ስጦታተቃራኒማስረጃከሌለበቀርተናዛዡበሞተጊዜበነ
በረበትዋናመኖሪያስፍራ
በሚገኘው ቦታላሉትደኾችጥቅም እን
ደተደረገይገመታል፡
፡

3.በርሱጠባቂነ
ትየተናዛዡንፈቃድለማስፈጸም ይህንየኑዛዜውንስጦታለመቀበልችሎታያለውን
ባለስልጣንያስተዳደርደን
ቦችይወስናሉ፡
፡

፡ለብዙሰዎችየ
ቊ 926፡ ሚደረግየኑዛዜስጦታ

1.ተናዛዡየያን
ዳንዱንድርሻምንእን
ደሆነሳይለይለሁለትወይም ለብዙሰዎችጠቅላላየኑዛዜ
ስጦታአድርጎላቸው እን
ደሆነወይም አን
ዱንሀብትለሁለትወይም ለብዙሰዎችየኑዛዜስጦታ
አድርጎእን
ደሆነየኑዛዜስጦታየተደረገላቸው ሰዎችበውርሱውስጥ ወይም በኑዛዜስጦታ
 በተሰጠው ን
ብረትውስጥ ትክክልየሆነመብትአላቸው፡
፡

2.ከነ
ዚህየኑዛዜስጦታከተደረገላቸው ሰዎችአን
ዱ ለርሱየተደረገለትንየኑዛዜቃልለመቀበል
ያልቻለወይምያልፈቀደእን
ደሆነድርሻው ከርሱጋርአብሮለተሰጣቸው ሰዎችይተላለፋል፡
፡

፡በኑ
ቊ 927፡ ዛዜስጦታየተመለከተውንንብረትስለመለየት

1.በኑዛዜየተሰጠ ስጦታበሚበቃተለይቷልየሚባለው ወራሹወይም በኑዛዜስጦታየተሰጠው

ሰው ራሱወይም ማናቸውም ሌላሰው ከብዙዕቃዎችውስጥ እን
ዲመርጥ ኑዛዜው የወሰነእን
ደ
ሆነነ
ው፡፡

2.የኑዛዜውርስየተሰጠው ሰው ራሱምርጫ የሚያደርገው ሟቹየሚመርጠውንሰው ባልለየጊዜ

ወይም ምርጫ ውንእን
ዲያደርግየተመረጠው ሰው የኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው በወሰነ
ለት
ተገቢጊዜውስጥ ያላደረገሲሆንነ
ው፡፡

፡ማና
ቊ 928፡ ቸውንም ሰው ስለመተካት

1.በጠቅላላወይም በልዩሀብትየኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው ባይኖርየኑዛዜውንስጦታሌላ

አን
ድሰው ሊቀበልይችላልብሎ ተናዛዡለመወሰንይችላል፡
፡

2.ተቃራኒየኑዛዜቃልከሌለበቀርበኑዛዜስጦታለተደረገለትሰው የሚጠቅመው በማናቸውም

ሁኔ
ታየተመረጠው የኑዛዜስጦታቀዳሚ የተደረገለትየኑዛዜውንስጦታለመቀበልያልቻለወይም
ያልፈቀደሲሆንነ
ው፡፡

፡ለሌላሰው እ
ቊ 929፡ ንደሚተላለፍአድርጎመተካት(
1)መሠረቱ

1.ተናዛዡአን
ድየተወሰነጊዜአልፎወይም በሞተጊዜወይም አን
ድየተወሰነሁኔ
ታየተፈፀመ
ሲሆንወራሹወይም የኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው የውርሱንሀብቶችወይም የተወሰኑትን
ሀብቶችበርሱምትክለሚሆኑትለአን
ዱ ወይም ለብዙሰዎችማስተላለፍአለበትበሚልኑዛዜ
ለማድረግይችላል፡
፡

2.ሀብቱንበመጀመሪያየሚቀበል ወራሽወይም የኑዛዜስጦታተቀባይየሆነሰው ባለግዴታ

ይባላል፡
፡

3.የምትክነ
ቱሠራበሚፈጸምበትጊዜከወራሹወይም የኑዛዜስጦታከተደረገለትሰው ላይ
ን
ብረቱንየሚያገኘው ሰው ዋናወራሽነ
ው፡፡
 ፡(
ቊ 930፡ 2)የሚተካው ሰው

1.ዋናው ወራሽሟቹበሚሞትበትቀንለመቀበልችሎታያለው መሆንአስፈላጊአይደለም፡

፡

2.ለውርስመተካቱውጤትበሚያገኝበትቀንለመለየትናለመቀበልችሎታያለው ከሆነበቂነ
ው፡፡

3.ስለዚህወደታችለሚቆጠሩተወላጆችጥቅም ወይም ግዴታለተጣለበትሰው ወራሾችለሆኑት

ጥቅም የተደረገየውርስመካተትዋጋያለው ነ
ው፡፡

፡(
ቊ 931፡ 3)ውጤ ት

1.ከዚህበላይባለው ቁጥርየተጠቀሰው የኑዛዜቃልበሚመለከተው ሀብትን

ብረቱእን
ዳይሸጥ
እን
ዳጥተላለፍእን
ዳይያዝተብሎ የሚደረገው የውልቃልስምምነ
ትዐይነ
ትውጤትይኖረዋል፡
፡

2.ከዚህየሚቀጥሉትድን
ጋጌዎችየተጠበቁሆነ
ው የዚህንየኑዛዜቃልውጤ ትለመወሰንበዚህ
ሕግስለየጋራሀብትነ
ትስለሪምናስለሌሎችግዙፍመብቶችበሚመለከተው አን
ቀጽየተፃ
ፉት
ደን
ቦችተፈፃ
ሚዎችይሆናል፡
፡

፡(
ቊ 932፡ 4)የዳኞችንሥልጣንስለመወሰን

ግዴታበተጣለበትሰው ወይም ከሱላይገን

ዘብበሚጠይቁሰዎችጥያቄበሚገኘውም አኳኋንቢሆን
ዳኞችየማይን
ቀሳቀስን
ብረትእን
ዲሸጥ እን
ዲተላለፍወይም እን
ዲያዝለማዘዝአይችሉም፡
፡

፡(
ቊ 933፡ 5)ጥያቄለማቅረብየተወሰነጊዜ

1.ዋናው ተጠቃሚነ
ትወይም ወኪልወይም ተናዛዡየመተካቱንሥረዐትለማስፈፀም የመረጠው
ሰው በማይገባየተደረገንመሸጥ ለመለወጥ ወይም መያዝእን
ዲፈርስበማናቸውም ጊዜ
ለመጠየቅይችላል፡
፡

2.የመተካቱሥርዓትከተደረገበኋላበሚከተለው ሁለትዓመትውስጥ ክሳቸውንቢያቀርቡበቂ

ይሆናል፡
፡

፡(
ቊ 934፡ 6)በመተካትጉዳይበአንድደረጃላይስለመወሰን

1.ተናዛዡዋናወራሽለሆነ
ው ሰው ሀብቶቹወይም መብቶቹከተላለፉበኋላየማይሸጡ
የማይተላለፉወይም የማይያዙናቸው ብሎ በኑዛዜው ውስጥ የሚያገባው ዋጋየሌለው ነ
ው፡፡
 2.እን
ዲሁም ዋናወራሽለሆነ
ው ሰው ሀብቶቹወይም መብቶቹከተላለፉበኋላየነ
ዚሁሀብቶች
ወይም መብቶችሁኔ
ታየሚወስን
በትኑዛዜቃልዋጋየለውም፡
፡

፡(
ቊ 935፡ 7)
በኑዛዜግዴታየተጣለበትሰው እንቢታ

የኑዛዜው ተቃራኒቃልከሌለበቀርየኑዛዜስጦታሲሰጠው ግዴታየተጣለበትሰው ስጦታውን

ለመቀበልያልቻለወይም ያልፈለገሲሆንበሱምትክየኑዛዜው ስጦታየሚደርሰውንሰው ወዲያውኑ
እን
እንዲቀርብይደረጋል፡
፡

፡(
ቊ 936፡ 8)በምትክእንዲቀርብየተጠራው ሰው አለመቅረብ

1.ባለግዴታው ለሌላሰው እን
ዲተላለፍተደርጎይህግዴታየሚጸናባቸውንን
ብረቶችናመብቶች
በኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው ክሱበምትክየ
ሚቀበለው ሰው የሞተእን
ደሆነበማናቸውም
ምክን
ያትበምትክነ
ቱሥርዐትሊፈፀም የማይችልመሆኑየተረጋገጠ እን
ደሆነበነ
ዚሁሀብቶችና
መብቶችበኑዛዜው ስጦታየተደረገለትሰው እን
ደፈለገው ሊያዝባቸው ይችላል፡
፡

2.የሚተካው ሰው በአለመቅረብወይም እን
ቢበማለትወይም በማናቸውም ሌላምክን
ያትተናዛዡ
አስቦበትየነ
በረው መተካትሊፈጸም ያልቻለእን
ደሆነምትክለሆነሰው እን
ዲያስተላልፍ
የተሰጡትን
ብረቶችበዋናው ወራሽለሆነ
ው ሰው ወራሾችይተላለፋሉ

3.በኑዛዜው ተቃራኒቃልከሌለበቀርየተናዛዡወራሾችበነ
ዚህን
ብረቶችላይአን
ድም መብት
አይኖራቸውም፡
፡

ቊ 937፡
፡ከወራሽነ
ትመን
ቀል፡
፡(1)ግልጽኑዛዜ፡
፡
(1)ተናዛዡበኑዛዜው ውስጥ ጠቅላላየውርስስጦታየሚያደርግለትንሳይጠቅስያለኑዛዜየሚወርሱትንወይም ከነ
ዚሁ
አንዱንግልጽበሆነቃልከወራሽነ ትለመን ቀልይችላል፡
፡
(
2)ይህሲሆንየተነ
ቀሉትወራሽወይም ወራሾችከተናዛዡበፊትእን
ደሞቱተቈጥረው የውርሱሥርዐትይፈጸማል፡
፡
ቊ 938፡
፡(2)ወደታችለሚቈጠሩተወላጆችልዩድን
ጋጌ፡
፡
(1)ተናዛዡከርስትከውርስለመን
ቀልየደረሰበትንምክን
ያትበኑዛዜው ውስጥ ካልገለጸበቀርልጁንወይም ወደታች
የሚቈጠርተወላጁንከውርስቢነ ቅልአይጸናም፡፡
(2)ተናዛዡወራሹንከውርስለመንቀልየሰጠው ምክን
ያትትክክል(
እውነት)እን
ደሆነተቈጥሮዳኞችይህምክን
ያት
ከውርስ( ከርስት)ለመን
ቀልየሚያበቃመሆንአለመሆኑንይመረምራሉ፡
፡
(
3)ዳኞችተናዛዡበኑዛዜው ያስታወቀው ምክን
ያትትክክል(
እውነ
ት)መሆንአለመሆኑንመመርመርአይችሉም፡
፡
ቊ 939፡
፡(3)በዝምታከውርስመን
ቀል፡
፡
(
1)ተቃራኒየኑዛዜቃልከሌለበቀርዘመዶቹየ
ሁለተኛየ3ኛወይም የአራተኛደረጃዝምድናያላቸው ሆነ
ው ተቃራኒየኑዛዜ
ቃልከሌለበቀርየጠቅላላየኑዛዜስጦታማድረግየሟቹንዘመዶችወራሽነ
ትመን
ቀሉንያስከትላል፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም የሟቹንወደታችየሚቈጠሩየተወላጆችከወራሽነ
ትመን
ቀልንአያስከትልም፡
፡
(3)ሟቹወደታችየሚቈጠሩተወላጆችኖሮትናከወራሽነ
ትበግልጽያልነ
ቀላቸው የሆነእን
ደሆነበኑዛዜየጠቅላላስጦታ
የተደረገለትሰው እን
ደሟቹልጅተቈጥሮከነ
ዚሁከተባሉትወደታችከሚቈጠሩተወላጆችጋራበውርሱተካፋይ
ይሆናል፡፡
ቊ 940፡
፡(4)አን
ዳንድየውልቃላትንስለመከልከል፡
፡
የኑዛዜውንወይም በኑዛዜው ውስጥ ያለውንየአን
ድቃልመጽደቅየተቃወሙ እን ደሆነወራሾቹንወይም ከነ
ርሱመካከል
አንዱንበሙ ሉወይም በከፊልከወራሽነ ትነ
ቅየዋለሁብሎ ተናዛዡየሚያስታውቅበትየኑዛዜቃልሁሉፈራሽይሆናል፡፡
ቊ 941፡
፡የግልግልቃል፡
፡
የውርስሀብትስለማጣራት( ማስላት)ወይም ስለማካፈልበሚመለከትጒዳይከወራሾቹወይም የኑዛዜስጦታ
በተደረገላቸው ሰዎችመካከልየሚደረገው ክርክርሁሉኑዛዜው እን
ደዘመድዳኞችአድርጎበሚመርጣቸው በአን
ድ
ወይም በብዙሰዎችየሚወሰንይሆናልብሎ ሟቹበኑዛዜው ውስጥ ቃልለማግባትይችላል፡ ፡

አን
ቀጽ5፡
፡
ስለውርስ(
ስለአወራረስ)
፡፡
ምዕራፍ2፡
፡
ወራሽነ
ትንስለማጣራት፡
፡
ቊ 942፡
፡መሪሐሳብ፡
፡
ውርሱም እስከተጣራድረስእን
ደተለየን
ብረትሆኖይቈጠራል፡
፡
ቊ 943፡
፡ለገን
ዘብጠያቂዎችየሚሆንመያዣ(
ዋስትና)
፡፡
(1)ከውርሱሀብትላይየገንዘብመጠየቅመብትያላቸው ሰዎችለገን
ዘባቸው ዋስትናመያዣየሚሆናቸው በመጣራት
ላይያለው በውርሱውስጥ የሚገኘው ን
ብረትነ
ው፡፡
(
2)ገን
ዘብጠያቂዎቹበወራሾቹየግልሀብትላይአን
ዳችም መብትየላቸውም፡
፡
(
3)ከወራሾቹከራሳቸው ላይገን
ዘብጠያቂየሆኑትሰዎችየውርሱሀብትበሚጣራበትጊዜበውርሱሀብትላይአን
ዳችም
መብትየላቸውም፡፡
ቊ 944፡
፡በማጣራቱሥራስለሚፈጸመው፡
፡
ውርሱንማጣራትማለት፡
-
(
ሀ)የውርሱንተቀባይእነ
ማንእን
ደሆኑመወሰን
፡፡
(
ለ)የውርሱሀብትምንመሆኑንመወሰን
፤
(
ሐ)ለውርሱየሚከፈለውንገን
ዘብመቀበልለመክፈልአስገዳጅየሆነ
ውንዕዳመክፈል፤
(
መ)ሟቹበኑዛዜው ስጦታላደረገላቸው ሰዎችየሰጣቸውንመክፈልነ
ው፡፡
ቊ 945፡
፡የግልግልቃል፡
፡
ወራሾችናበኑዛዜስጦታየተደረገላቸው ሰዎችስለውርሱማጣራትወይም መካፈልጒዳይበመካከላቸው በሚደረገው
(
በሚሆነው)ክርክርሁሉአንድወይም ብዙየዘመድአስታራቂዳኞችእንዲያዩትስምምነትለማድረግይችላሉ፡፡
ክፍል1፡
፡
ስለውርሱአጣሪ፡
፡
ቊ 946፡
፡መሠረቱ፡
፡
ያለኑዛዜወይም በኑዛዜየሆነውርስከዚህቀጥሎ አጣሪተብሎ በተመረጡ በአን
ድወይም በብዙሰዎችየሚጣራ
ይሆናል፡፡
ቊ 947፡
፡በሕግስለመመረጥ፡
፡
ያለኑዛዜወራሾችየሆኑሰዎችሰውዮው ከሞተበትቀንአን
ሥቶያለአን
ዳችፎርማሊቴየአጣሪነ
ትመብትይኖራቸዋል፡
፡
ቊ 948፡
፡በኑዛዜስለመመረጥ፡
፡
(
1)ሟቹአንድኑዛዜየተወእን
ደሆነሟቹበዚሁኑዛዜውስጥ የኑዛዜው አስፈጻሚ እን
ዲሆንየመረጠው ሰው የአጣሪነ
ት
መብትይኖረዋል፡፡
(2)አን
ድግልጽየሆነየኑዛዜቃልከሌለበጠቅላላየኑዛዜስጦታየ
ተደረገለትሰው ወይም ሰዎችያላን
ዳችፎርማሊቴ
የአጣሪነትመብትይኖራቸዋል፡፡
(
3)አን
ድየኑዛዜአስፈጻሚንየሚመርጥ ወይም በጠቅላላየኑዛዜስጦታየሚደረግለትንሰው የሚያመለክትኑዛዜ
መገኘትያለኑዛዜወራሽየሆኑትንሰዎችየአጣሪነትሥራየሚያስቀረው ይሆናል፡
፡
ቊ 949፡
፡አካለመጠን
ንያላደረሰወይም የተከለከለአጣሪ፡
፡
አንድአካለመጠንያላደረሰልጅወይም አንድየተከለከለሰው ከዚህበፊትባሉትቊጥሮችቃላትመሠረትየውርሱአጣሪ
የሆነእንደሆነስለሥራው አካሄድሞግዚቱወኪሉይሆናል፡፡
ቊ 950፡
፡በፍርድየሚጣራውርስ፡
፡(1)ይገባኛልባይየሌለው የውርስሀብትወይም ጠያቂየሌለው ውርስ፡
፡
(
1)ወራሾቹየማይታወቁየሆነእንደሆነወይም ያለኑዛዜወራሽየሚሆኑትሰዎችሁሉም ውርሱንለማጣራትየማይፈቅዱ
መሆናቸውንገልጸው ያስታወቁእን
ደሆነ፤ማናቸውም ባለጒዳይበሚያቀርበው ጥያቄዳኞችአን
ድአጣሪይሾማሉ፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ተናዛዡወራሾቹያልተዉናውርሱም ማን
ግሥትየሚወርሰው የሆነእን
ደሆነዳኞችአን
ድአጣሪይሾማሉ፡
፡
(3)እን
ዲህሲሆንየአስተዳደርሕጎችወይም ደን
ቦችበዳኞችአጣሪሆኖየሚመረጠውንሰው ወይም መሥሪያቤትማን
እንደሆነይወስናሉ፡
፡
ቊ 951፡
፡(2)ሌሎችሁኔ
ታዎች፡
፡
ዳኞችበማናቸውም ባለጒዳይጥያቄከዚህበፊትባሉትቊጥሮችየተመለከተውንአጣሪለመተካትአን
ድውል
ለመዋዋልሥልጣንየተሰጠው ሰው ወይም ማናቸውም ሌላሰው ለመምረጥ የሚችሉት፤
(ሀ)ሒሳብአጣሪውንየመረጠው ኑዛዜዋጋያለው መሆኑየሚያከራክርሆኖወይም በሌላማናቸውም ምክን
ያትሒሳብ
አጣሪውንበመለየትላይየሚያጠራጥርነ ገርሲኖር፤
(
ለ)ብዙሒሳብአጣሪዎችኖረው ውርሱንለማስተዳደርናሒሳቡንለማጣራትያልተስማሙ እን
ደሆነ
፤
(
ሐ)በወራሾቹመካከልአንዱ አካለመጠንያላደረሰልጅወይም የተከለከለሰው ወይም በማናቸውም ሌላምክን
ያት
ጥቅሙ ንለመከላከልየማይችልአንድሰው ያለሲሆን፤
(
መ)የውርሱአስተዳደርወይም ማጣራቱልዩየሆነችግርያስነ
ሣእን
ደሆነ
፤
(ሠ)አጣሪው ትጉህያልሆነወይም ሐቀኛያልሆነወይም ሥራውንበሚገባለመፈጸም ችሎታየሌለው መሆኑየታወቀ
እንደሆነነ
ው፡፡
ቊ 952፡
፡ዋስ፡
፡
ዳኞችበማናቸውም ባለጒዳይጥያቄበማናቸውም ጊዜስለሥራው መልካም አፈጻጸም አን
ድዋስወይም ማናቸውም
ሌላማረጋገጫ መያዣእንዲሰጥ አጣሪውንለማስገደድይችላሉ፡
፡
ቊ 953፡
፡ሥራው የፈቃድሥራስለመሆኑ፡
፡
ማን
ም ሰው የአጣሪነ
ትሥራዎችንእን
ዲቀበልአይገደድም፡
፡
ቊ 954፡
፡ከሥራው ስን
ብትስለመጠየቅ፡
፡
(1)አጣሪው ሥራውንእፍጻሜ ለማድረስወይም ለተወሰነጊዜለመሥራትበግልጽግዴታየገባካልሆነበቀር
በማናቸውም ጊዜሥራውንለመተው ይችላል፡ ፡
(
2)የሥራው መተው በማይገባጊዜየተደረገእን
ደሆነየአጣሪውንአላፊነ
ትያስከትላል፡
፡
(
3)በማናቸውም ሁኔ
ታሌሎችአጣሪዎችካልተነ
ገረወይም አን
ድአዲስአጣሪካልተመረጠ የአጣሪው ሥራዬንትቻለሁ
ማለትዋጋየለውም፡፡

ቊ 955፡የሥራው መቅረት፡
፡
(1)የአጣሪው ሥራየሚቀረው አጣሪው በሕጉወይም በኑዛዜወይም በዳኞችውሳኔመሠረትበአን
ድአዲስአጣሪ
የተተካእንደሆነነው፡
፡
(
2)እን
ዲሁም የአጣሪው ሥራየሚቀረው አጣሪው ሥራውንፈጽሞ አሠራሩንየሚያመለክትሒሳብበሰጠ ጊዜነ
ው፡፡
ቊ 956፡
፡የአጣሪው ሥራ፡
፡
(
ሀ)ሟቹአን
ድኑዛዜትቶእን
ደሆኑመፈለግናበመጨ ረሻው ውርሱየሚደርሳቸው ሰዎችእነ
ማንእን
ደሆኑማረጋገጥ፡
፡
(
ለ)የውርሱንሀብትማስተዳደር፤
(
ሐ)መከፈያቸው የደረሰውንየውርስዕዳዎችመክፈል፡
፡
(
መ)ሟቹበኑዛዜያደረጋቸውንስጦታዎችመክፈልናየኑዛዜውን
፤ቃልለመፈጸም ማን
ኛቸውም ሌሎችአስፈላጊ
ጥንቃቄዎችማድረግአለበት፡
፡
ቊ 957፡
፡የሥልጣንወሰን
፡፡
(
1)ሟቹወይም ዳኞችየአጣሪውንሥልጣንለመወሰንወይም ሥራውንእን
ዴትእን
ደሚፈጽም ትእዛዝሊሰጡትይችላሉ፡
፡
(
2)ዳኞችልዩምክን
ያትካገኙከዚህበፊትባለው ኀይለቃልየተመለከቱትንድን
ጋጌዎችለመለወጥ ይችላሉ፡
፡
(3)ማናቸውም የ
ኑዛዜቃልተቃራኒቢኖርም እን
ኳከዚህበላይየተባሉትንውሳኔ
ዎችአለመተላለፍየሚያስከትለው
የአጣሪውንኀላፊነትብቻነ
ው፡፡
ቊ 958፡
፡ብዙአጣሪዎች፡
፡
(
1)ብዙአጣሪዎችያሉእን
ደሆነከሟቹወይም ከዳኞችየተሰጠ ተቃራኒቃልከሌለብዙአጣሪዎችያሉእን
ደሆነእነ
ዚሁ
በመተባበርመሥራትአለባቸው፡
፡
(2)አጣሪዎቹበማጣራትያሉትንሥራዎችመከፋፈልወይም ከነ
ርሱመካከልአን
ዱ በመወከልይህንየሒሳብማጣራት
እንዲሠራሊያደርጉይችላሉ፡፡
(3)የነ
ዚህዐይነትቃላትወይም የዚህዐይነ
ትውክልናየሌለሁኖእንደሒሳብአጣሪብቻውንየማጣራቱንአን
ዱንሥራ
ፈጽሞ እንደሆነስለሥራአካሄድየተሰጡትደንቦችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 959፡
፡የአጣሪው የአገልግሎትዋጋ፡
፡
አጣሪው በሟቹበተወሰኑትሁኔ
ታዎች(ውለታዎች)መሠረትወይም በወራሾቹወይም በዳኞቹመካከልበተደረገ
ስምምነትየሚሠራው ሥራየሚያረጋግጥለትከሆነአን
ድየአገልግሎትዋጋለማግኘትመብትአለው፡ ፡
ቊ 960፡
፡የሥራውንክን
ውንጒዳይየሚያመለክትራፖር፡
፡
(
1)ሒሳብአጣሪው ሥራውንሲጨ ርስወራሾችለሆኑትየሥራውንክን
ውንጒዳይየሚያመለክትራፖርማቅረብአለበት፡
፡
(2)እን
ዲሁም በማናቸውም ዐይነትሟቹከሞተከስድስትወርበኋላወይም ከዚህጊዜበፊትከወራሾቹጋራበስምመነ
ት
በተወሰነው ቀንወይም ዳኞችበወሰኑትቀንየሥራውንክን
ውንበራፖርማመልከትአለበት፡
፡
ቊ 961፡
፡አላፊነ
ት፡፡
(
1)ሒሳብአጣሪው በጥፋቱወይም በቸልተኝነ
ቱለሚያደርጋቸው ጉዳዮችአላፊነ
ው፡፡
(2)ማናቸውም ለሕጉድን
ጋጌዎችወይም ለኑዛዜው ወይም በዳኞችለሱየተሰጡትንትእዛዞችተቃራኒየሆነተግባርሁሉ
እንደጥፋትይቈጠራል፡፡
(
3)ዳኞችአጣሪው ከወራሾቹናበኑዛዜስጦታከተሰጣቸው ሰዎችጋራባለው ግን
ኙነትውስጥ በሚደርስበትአላፊነ
ት
ሥራዎቹንለመፈጸም በማሰብበቅንልቡናያደረገመሆኑየታወቀእንደሆነከዚህአላፊነ
ትበሙሉወይም በከፊልነ ጻ
ሊያደርጉትይችላሉ፡
፡
ክፍል2፡
፡
መብትአለኝባዮችንቊርጥ በሆነአኳኋንስለመወሰን
፡፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
የወራሾቹንሁኔ
ታለጊዜው ስለመወሰን
፡፡
ቊ 962፡
፡ኑዛዜውንስለመፈለግ፡
፡
(
1)ሒሳብአጣሪው ከሁሉአስቀድሞ ሟቹየኑዛዜቃልትቶእን
ደሆነመፈለግአለበት፡
፡
(2)ሒሳብአጣሪውም ይህንእፍጻሜ ለማድረስየሟቹንጽሑፎችይመረምራልእንዲሁም ሟቹበኖረበትቦታበሚገኙት
በሕግለማዋዋልሥልጣንከተሰጣቸው ዘን ድናበፍርድመዝገብቤቶችውስጥ ተገቢየሆኑፍለጋዎችንያደርጋል፡
፡
ቊ 963፡
፡ኑዛዜውንየማስታወቅግዴታ፡
፡
(1)ሟቹያደረገውንአን
ድኑዛዜበእጅየያዘያገኘወይም ምስክርበመሆንያወቀሰው ወዲያው የሟቹንመሞትእን
ዳወቀ
ለሒሳብአጣሪው ማስታወቅግዴታአለበት፡፡
(
2)ኑዛዜውንየሚያፈርስነ
ገርያለበትመስሎ ቢታየውም የማስታወቅግዴታአለበት፡
፡
ቊ 964፡
፡ኑዛዜውንስለማስቀመጥ፡
፡
(
1)በግልጽወይም በሟቹጽሑፍየሆነኑዛዜሒሳብአጣሪው ወይም ማናቸውም ሌላባለጒዳይጥያቄያደረገእን
ደሆነ
ኑዛዜው በተገኘበትወይም በኖረበትቦታባለው በሕግለማዋዋልሥልጣንበተሰጠው ዘን
ድወይም በፍርድመዝገብቤት
ወዲያውኑመቀመጥ አለበት፡ ፡
(
2)በቃልየሆነኑዛዜከዚህበላይባለው ሁኔ
ታየኑዛዜምስክርበሆኑሰዎችወዲያውኑበጽሑፍሆኖመሰጠትአለበት፡
፡
ቊ 965፡
፡ስለኑዛዜመከፈት(
1)ቀን
፡፡
(
1)ሟቹከሞተበኋላበአርባው ቀንአጣሪው የ
ሟቹንኑዛዜይናገራል፡
፡
(
2)ከዚህጊዜበኋላኑዛዜየተገኘእን
ደሆነየተገኘበትንቀንበሚከተለው ወርውስጥ በሒሳብአጣሪው በተወሰነ
ው ቀን
ይነበባል፡
፡
(
3)እን
ዲህሲሆንከዚህበፊትባለው ቊጥርድን
ጋጌመሠረትአስቀድሞ ለማዋዋልሥልጣንበተሰጠው ወይም በፍርድ
መዝገብቤትይቀመጣል፡
፡
ቊ 966፡
፡(2)አስቀድሞ የሚደረግየኑዛዜመከፈት፡
፡
(1)ሟቹካዘዘወይም ለቀብሩሥነሥርዐትዝግጅትጒዳይአስፈላጊየሆነእን ደሆነወይም በሕግመጀመሪያወራሾች
የሆኑትኑዛዜው የሚነ
ገርበትንቀንአስቀድሞ ለማድረግበድምፅብልጫ የተስማሙ በትእንደሆነከዚህበፊትባለው
ቊጥርበ1ኛው ኀይለቃልከተመለከተው ቀንቀደም ሊልይችላል፡
፡
(2)መጀመሪያወራሾችከሆኑትአን ዱ ቀደም ብሎ የሚነ
ገረው ኑዛዜለመገኘትናእን
ደራሴለማድረግያልቻለእን
ደሆነ
የኑዛዜው ጽሑፍአስቀድሞ ከመነ
ገሩበፊትበሚገኝበትቦታባለው ለማዋዋልሥልጣንበተሰጠው ዘን ድወይም በፍርድ
መዝገብቤትመቀመጥ አለበት፡ ፡
ቊ 967፡
፡(3)ቦታ፡
፡
(1)ሟቹበሕይወትላለወይም ከሞተበኋላኑዛዜው በተቀመጠበትቦታባለው ለማዋዋልሥልጣንበተሰጠው ወይም
በፍርድመዝገብቤትኑዛዜው ይከፈታል፡
፡
(
2)ይህማስቀመጥ አልተደረገእን
ደሆነኑዛዜው የሚከፈተው ሟቹበሞተጊዜበነ
በረው ዋናመኖሪያቦታነ
ው፡፡
ቊ 968፡
፡(4)ማስታወቂያ፡
፡
(
1)ስለሟቹውርስያለኑዛዜወራሽየሆኑትናበመጀመሪያሕጉየሟቹወራሾችየሚያደርጋቸው ኑዛዜው ሲነ
በብእን
ዲገኙ
ወይም እን
ደራሴእን
ዲልኩይጠራሉ፡፡
(2)በማናቸውም አኳኋንኑዛዜው ሲፈስእጅግቢያን
ስአራትአካለመጠን
ንያደረሱናያልተከለከሉሰዎችመገኘት
አለባቸው፡፡
ቊ 969፡
፡(5)የዕለትሥራተግባር፡
፡
(
1)ኑዛዜው በሚፈስበትጊዜሒሳብአጣሪውናቀርበው የሚገኙሰዎችሁሉየኑዛዜውንፎርምናዋጋያለው መሆኑን
ይመረምራሉ፡፡
(
2)የኑዛዜው ቃልይነ
በባል፡
፡
(
3)ኑዛዜውንለማስቀመጥ አስፈላጊየሆኑዝግጅቶችይደረጋሉ፡
፡
ቊ 970፡
፡(6)ብዙኑዛዜዎች፡
፡
ሟቹአን
ድኑዛዜወይም ብዙኑዛዜዎችቢተውም ከዚህበፊትያሉትቊጥሮችድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 971፡
፡የክፍያደን
ብስለማቋቋም፣(
1)የኑዛዜውርስ፡
፡
(1)ሒሳብአጣሪው በስብሰባው ላይወዲያውኑየሟቹወራሾችወይም በኑዛዜው ስጦታየተሰጣቸው ሰዎችእነ
ማን
እንደሆኑናየያን
ዳንዱም የውርስመብትምንእንደሆነያስታውቃል፡
፡
(
2)ሒሳብአጣሪውም ወዲያውኑውርሱእን
ዴትእን
ደሚከፋፈልለባለጒዳዮቹያስታውቃል፡
፡
(3)ከዚህበፊትባለው ኀይለቃልባለጒዳዮችማለት፤የሟቹንሀብቶችእን
ዲቀበሉየተጠሩሰዎችናየኑዛዜቃልባይኖር
ኑሮሀብቶችንእንዲወስዱ ይጠሩየነበሩትሰዎችማለትነው፡፡
ቊ 972፡
፡(2)ሳይናዘዝየሞተው ሰው ውርስ፡
፡
(1)እን
ዲሁም ሟቹየኑዛዜው ቃልአለመተው የተገለጸእን
ደሆነ
፤ሒሳብአጣሪው የውርሱአደራረግእን
ደምንመሆን
እንዳለበትያቀደውንየአከፋፈልዐይነ
ትለባለጒዳዮቹያስታውቃል፡፡
(2)ይህም ማስታወቂያየሚነ
ገረው የኑዛዜው አለመኖርእርግጥ መስሎ እን
ደታየወዲያውኑናእጅግቢዘገይሟቹካለፈ
ከአርባቀንበኋላነው፡፡

ቊ 973፡
፡ኑዛዜው ፈራሽነ
ው የሚልክስ፤(
1)ኑዛዜው ሲነ
ገርያሉሰዎች፡
፡
(1)ኑዛዜው ሲነ
በብየነ
በሩወይም የተወከሉሰዎችኑዛዜው አይጸናም ወይም አን
ዱ በኑዛዜው የተነ
ገረቃልአይጸናም
በማለትክስለማቅረብያላቸውንሐሳብመግለጫ ወይም ስለክፍያው በሒሳብአጣሪው የቀረበውንየድልድልን
አመዳደብአሳብለመቃወም፤ኑዛዜው ከተነበበበትአን
ሥቶየሚቈጠርየዐሥራአምስትቀንጊዜአላቸው፡ ፡
(2)ይህመግለጫ በጽሑፍካልሆነ
ናለአጣሪው ወይም ለዳኞችወይም በውርሱላይየተነ
ሣውንነ
ገርለመጨ ረስ
ለተመረጡትየሽምግልናዳኞችእንዲደርስካልተደረገበቀርአይጸናም፡
፡
(3)ይህመግለጫ ከተሰጠበትቀንአን
ሥቶእስከሦስትወርጥያቄውን(
ክሱን
)ለዳኞችወይም ለሽምግልናዳኞች
ካላቀረበበቀርየመጠየቅመብቱንያጣል፡፡
ቊ 974፡
፡(2)ኑዛዜው ሲነ
በብያልነ
በሩሰዎች፡
፡
(1)በኑዛዜው ንባብሥነሥርዐትላልነበሩወይም በኑዛዜው ን
ባብሥነሥርዐትበወኪልነትላልሰሙ ሰዎችና፤
እንዲሁም፤ኑዛዜው በሌሉበትይህየተባለው፡ ፡ጊዜየሚቈጠርበትመነሻአጣሪው ስለክፍያው የድልድልአመዳደብ
አሳቡንከነ ገራቸው ቀንአን
ሥቶነው፡
፡
(2)ኑዛዜከፈሰሰበትጊዜከአምስትዓመትበኋላ፤ወይም ኑዛዜየሌለእን ደሆነሟቹከሞተከአምስትዓመትበኋላ
ስለኑዛዜው መጽናትናስለክፍያው አመዳደብአጣሪው ያቀረበው የድልድልአሳብበማናቸውም አስተያየትቢሆን
መቃወሚያሊቀርብበትአይችልም፡ ፡
ቊ 975፡
፡(3)ለጊዜው የሚደረጉጥን
ቃቄዎች፡
፡
ዳኞቹአንድባለጒዳይሲጠይቅና፤በተቀዳሚዎቹቊጥሮችለተመለከቱትጥያቄዎችፍርድእስኪሰጣቸው ድረስ
የወራሽነ
ቱሥራአፈጻጸም እን
ዳይዘገይአስፈላጊዎችመስለው የታዩዋቸውንለጊዜው የሚሆኑጥን
ቃቄዎችሁሉ
ለማድረግይችላሉ፡፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
ስለወራሾችናጠቅላላየኑዛዜስጦታየተሰጣቸው ሰዎችሰለሚያደርጉትምርጫ ፡
፡
ቊ 976፡
፡የአስፈላጊዎቹወራሾችአለመኖር፡
፡
ማናቸውም ወራሽእን
ዲወርስየተጠራበትንውርስወይም የኑዛዜስጦታየተደረገለትንለመቀበልአይገደድም፡
፡
ቊ 977፡
፡ምርጫ ው የግልስለመሆኑ፡
፡
(
1)ወራሽነ
ትንየመቀበልወይም አልቀበልም የማለትፈቃድየወራሹየራሱመብትብቻነ
ው፡፡
(
2)በዚህበተባለው መብትከወራሹላይገን
ዘብየሚጠይቁሰዎችሊሠሩበትአይችሉም፡
፡
(
3)ከውርሱላይገንዘብየሚጠይቁትንሰዎችመብትለማጭ በርበርወራሹውርሱንአልቀበልም በሚልበትጊዜየገን
ዘብ
ጠያቂዎቹመብተየተጠበቀይሆናል፡፡
ቊ 978፡
፡ውርስንአልቀበልም ለማለትየተወሰነ
ው ጊዜ፡
፡
(1)ወራሹውርሱንአልቀበልም ብሎ ለማስታወቅየተሰጠው ጊዜወራሽመሆኑንአጣሪው ካስታወቀው ቀንአን
ሥቶእስከ
አንድወርነው፡፡
(
2)ዳኞቹ፤ወራሹባቀረበው ጥያቄከዚህበላይባለው ኃይለቃል፤የተመለከተው ጊዜእጅግቢበዛእስከሦስትወር
ድረስሊያረዝሙ ትይችላሉ፡
፡
ቊ 979፡
፡የአልቀበልም ባይነ
ትአደራረግ፡
፡
(
1)በኑዛዜው አልስማማም ባይነ
ትበጽሑፍወይም አራትምስክሮችባሉበትካልተደረገበቀርፈራሽነ
ው፡፡
(2)እን
ደዚሁም፤አልቀበልም ባይነ
ቱከዚህበላይባለው ቊጥርየተወሰነ
ው ጊዜከማለፉበፊትለአጣሪው ካልተነ
ገረ
በቀርፈራሽነው፡፡
ቊ 980፡
፡የመቀበሉአደራረግ፡
፡
ወራሽነ
ትንመቀበልበግልጽወይም በዝምታለመሆንይችላል፡
፡
ቊ 981፡
፡በግልጽየሚሆንተቀባይነ
ት፡፡
በወራሹበኩልበግልጽየሚሆንየወራሽነ
ትመቀበልወራሹወራሽነ
ቱንበጽሑፍሰነ
ድሲቀበልነ
ው፡፡
ቊ 982፡
፡በዝምታየሚሆንተቀባይነ
ት፡፡
(1)በዝምታወራሽነትንተቀብሏልየሚባለው ወራሹበማያሻማ ዐይነ
ትወራሽነ
ቱንየመቀበልአሳብየሚገልጽተግባር
የፈጸመ እን
ደሆነነው፡፡
(2)እን
ዲሁም፤ወራሹበሕግበተፈቀደለትጊዜውስጥ ወራሽነ
ቱንአልቀበልም ያላለእን
ደሆነ
፤ውርሱንበዝምታ
ተቀብሏልይባላል፡
፡
ቊ 983፡
፡ለሌላሰው ጥቅም ወራሽነ
ቱንስለመልቀቅ፡
፡
(1)ተለይተው ለተነ
ገሩለአን
ድወይም ለብዙሰዎችጥቅም ተብሎ ወራሽነ
ቱንመልቀቅማለትየወራሽነ
ትንመብት
እንደመተው ሆኖይቈጠራል፡ ፡
(
2)በዚህዐይነ
ትወራሽነ
ቱንለሌላሰው ጥቅም የለቀቀወራሽወራሽነ
ቱንእን
ደተቀበለይቈጠራል፡
፡
(3)ወራሹለእገሌብሎ ሳይለይከርሱጋራወራሾችለሆኑትሰዎችጥቅም ድርሻውንየለቀቀእን
ደሆነ
ናለዚሁም መቻቻያ
ገንዘብያልተቀበለእን
ደሆነውርሱንእንደተቀበለአይቈጠርም፡
፡
ቊ 984፡
፡የአጠባበቅወይም የአስተዳደርተግባሮች፡
፡
ወራሹበውርሱውስጥ ስለሚገኙን ብረቶችየፈጸማቸው እንደጥበቃወይም የዕቃዝርዝርመዝገብማደራጀትንየ
መሰሉ
የአጠባበቅተግባሮችእናአስቸኳዮችየሆኑየአስተዳደርተግባሮችወራሹንውርሱንበዝምታእንደተቀበለ
አያስቈጥሩትም፡
፡
ቊ 985፡
፡በውርሱስለመጠቀም ወይም ስለመደበቅ፡
፡
ወራሹበውርሱውስጥ ባለን
ብረትመጠቀም ወይም ን
ብረቱንመደበቅ፤ወራሽነ
ትንእን
ደተቀበለያስቈጥረዋል፡
፡
ቊ 986፡
፡ምርጫ ውንእያን
ዳንዱ ሰው የሚያደርገው ስለመሆኑ፡
፡
ወራሾቹብዙበሆኑጊዜውርሱን
፤አን
ዳንዶቹሲቀበሉሌሎቹአን
ቀበልም ሊሉይችላሉ፡
፡
ቊ 987፡
፡ከመምረጡ በፊትየወራሽመሞት፡
፡
(1)ወራሽየሆነው ሰው ወራሽነ
ቱንከመቀበሉወይም አልቀበልም ከማለቱአስቀድሞ የሞተእን
ደሆነ
፤ተቀባይነ
ቱወይም
የአልቀበልም ባይነ
ቱመብትለርሱወራሾችይተላለፋል፡ ፡
(
2)ከነ
ዚሁም ወራሾችአን
ዳንዶቹወራሽነ
ቱንእን
ዲቀበሉሌሎቹግንአን
ቀበልም እን
ዲሉይፈቀድላቸዋል፡
፡
(
3)የወራሹንውርስአን
ቀበልም ያሉትሰዎችበዚህአድራጎታቸው መጀመሪያየሞተውንሰው ውርስአን
ቀበልም እን
ዳሉ
ይቈጠራሉ፡፡
ቊ 988፡
፡ምርጫ ው ቊርጠኛቃልመሆንስለሚገባው፡
፡
(
1)የውርሱንየመቀበልወይም የ
አለመቀበልቃልየተወሰነጊዜወይም ውለታሊኖርበትአይችልም፡
፡
(
2)ወራሹውርሱንመቀበሉንወይም የአለመቀበሉንቃልሲሰጥ በዚህውስጥ የተወሰነጊዜወይም በውለታቃል
ጨ ምሮበትእን
ደሆነምርጫ እን
ዳላደረገይቈጠራል፡፡
ቊ 989፡
፡ወራሽነ
ትንበከፊልመቀበልወይም አልቀበልም ማለት፡
፡
(
1)ውርሱንበከፊልለመቀበልወይም አልቀበልም ለማለትአይቻልም፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ውርሱንአልቀበልም ያለ፤የኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው ያለኑዛዜየሞተው ሰው ወራሽበመሆንወራሽነ
ቱን
እንደገናለመቀበልይችላል፡፡
(3)እን
ደዚሁም ልዩየኑዛዜስጦታየተሰጠው ወራሽውርሱንአልቀበልም የኑዛዜውንስጦታእቀበላለሁወይም ውርሱን
እቀበላለሁየኑዛዜውንስጦታአልቀበልም ብሎ ለማማረጥ ይፈቀድለታል፡
፡
ቊ 990፡
፡መቀበልየማይሻርስለመሆኑ፡
፡
(
1)ወራሹውርሱንእቀበላለሁያለው ቃልሊፈርስአይችልም፡
፡
(
2)በማናቸውም ሁኔ
ታቢሆንየመቀበሉቃልሊፈርስአይቻልም፡
፡
ቊ 991፡
፡ውርሱንለቅቄአለሁየማለትቃልመሻር፤(
1)ምክን
ያት፡
፡
(
1)ውርሱንአልፈልግም ያለውንቃልወራሹተገድዶአድርጎትእን
ደሆነሊሽረው ይችላል፡
፡
(2)እን
ዲሁም ይህንወራሽነቱንለቅቄአለሁየማለቱንቃል፤ለወራሽነ
ትየተጠራሰው ወይም የዚህሰው ወደታች
የሚቈጠርተወላጅወይም ወደላይየሚቈጠርወላጅወይም ወን ድም ወይም እኅትወይም ባልወይም ሚስትበማታለል
አድርጎትእን
ደሆነሊሽረው ይችላል፡፡
(
3)በሌላምክን
ያትግንውርሱንለቅቄአለሁያለውንቃልሊሽርአይቻልም፡
፡
ቊ 992፡
፡(2)አደራረጉናውጤቶቹ፡
፡
(1)ወራሽነ
ቱንለቅቄአለሁያለውንቃልመሻርየሚፈልግወራሽ፤ለቅቄአለሁየማለትቃሉንለመስጠትያስገደደው ኀይል
ከቀረለት፤ወይም የተታለለበትተን
ኰልከተገለጸበኋላበሁለትዓመትውስጥ ለፍርድቤትክሱንካላቀረበበቀርክሱዋጋ
የሌለው ይሆናል፡
፡
(
2)በማናቸውም ምክን
ያትቢሆንለቅቄአለሁየ
ማለትቃል፤ከተነ
ገረከዐሥርዓመትበኋላሊሻርአይቻልም፡
፡
(3)ወራሽነ
ቱንለቀቅሁየማለትንውጤቶች፤በዚህሕግ፤ስለውሎችመሰረዝናመፍረስበሚለው ክፍልስለውሎች
በጠቅላላው በሚለው አን
ቀጽየተጻፉትንመሠረቶችበመከተልዳኞቹይወስናሉ፡
፡
ቊ 993፡
፡በወራሹምትክሆኖስለመክሰስ፡
፡
(1)ውርሱንአልፈልግም መባሉጉዳትየሚያደርስባቸው የሆነእንደሆነውርሱንአልፈልግም ካለው ሰው ላይገን
ዘብ
ጠያቂዎችየሆኑትሰዎችአልፈልግም የተባለው ቃልከተነ ገረበትቀንአን
ሥቶበ2ዓመትውስጥ ዳኞችአልፈልግም
የተባለውንቃልእንዲያፈርሱትክስለማቅረብይችላሉ፡፡
(
2)ለገን
ዘብጠያቂዎችጥቅም ሲባልናበሚጠይቁትም ገን
ዘብልክካልሆነበቀርዳኞቹውርሱንአልፈልግም የተባለውን
ቃልሊሽሩትአይችሉም፡
፡
(
3)ወራሽነ
ቱንለቀቅሁብሎ ለተወው ወራሽጥቅም ሲባልውርሱንአልፈልግም የተባለው ቃልአይሻርም፡
፡
ቊ 994፡
፡የውርስመቀበልውጤ ት፡
፡
ውርሱንመቀበልሟቹከሞተበትቀንአን
ሥቶውጤትይኖረዋል፡
፡
ቊ 995፡
፡ወራሽነ
ቱንየመልቀቅውጤት፡
፡
(
1)ወራሽነ
ቱንትቻለሁየሚልወራሽመቼውን
ም ወራሽእን
ዳልሆነይገመታል፡
፡
(2)ወራሹአልፈልግም ሲልየተወውንድርሻወራሽነ
ቱንለተቀበሉትለአብሮወራሾችአስፈላጊም ሲሆንለተከታይወራሾች
የሚተላለፍላቸው ይሆናል፡
፡
(3)ከነ
ሱጋራአብሮወራሽየሆነ ው ውርሱንአልፈልግም ብሎ መልቀቁንከአስታወቃቸው ቀንጀምሮወራሽነትንከዚህ
ቀደም የተቀበሉትንወራሾችእስከአንድወር፤አብሮወራሽየሆነው ሰው የተወውንውርስእንቀበላለንወይም አን
ቀበልም
ለማለትይችላሉ፡ ፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
ለወራሹስለሚሰጡ የምስክርወረቀቶችናየወራሽነ
ትጥያቄ፡
፡
ቊ 996፡
፡ለወራሹየሚሰጥ የምስክርወረቀት፡
፡(1)የምስክርነ
ቱወረቀትመሰጠት፡
፡
(
1)ወራሽየሆነ
ው ሰው፤ለሟቹወራሽመሆኑናከውርሱላይየሚያገኘውንድርሻየሚያመለክትየወራሽነ
ትየምስክር
ወረቀትእን
ዲሰጡትዳኞቹንለመጠየቅይችላል፡፡
(
2)ዳኞቹም፤እንደዚህያለውንጥያቄያቀረበውንወራሽ፤ማስረጃዎቹንሁሉእን
ዲያቀርብናአስፈላጊመስሎ የታያቸውን
ማናቸውንም የማረጋገጫ ዋስትናእን
ዲሰጣቸው ሊያስገድዱትይችላሉ፡
፡
ቊ 997፡
፡(2)ውጤቶቹ፡
፡
(
1)የምስክርወረቀቱእስከተሰረዘድረስወራሹበተባለው የምስክርወረቀትእን
ደተገለጠው ወራሽእን
ደሆነይገመታል፡
፡
(2)በወራሽነ
ትስም፤በወራሹየተፈጸሙ ተግባሮችያሉእንደሆነ፤ተግባሮቹበተፈጸሙ በትጊዜ፤የተባለው ወራሽ
የወራሽነትመብትእንዳልነ
በረው በግልጽማወቁካልተረጋገጠ በቀርእነዚህንተግባሮችለመቃወም አይቻልም፡ ፡
ቊ 998፡
፡(3)ስለመሰረዝ፡
፡
(
1)የወራሽነ
ቱጥያቄበቀረበላቸው ጊዜዳኞቹ፤እነ
ርሱየሰጡትንየ
ወራሽየምስክርወረቀትለመሰረዝይችላሉ፡
፡
(
2)እን
ዲህሲሆን
፤ወራሹየተሰጠውንየምስክርወረቀትመመለስአለበት፡
፡
(
3)ወራሹ፤የምስክሩወረቀትጠፍቶብኛልሲልያመካኘወይም በማናቸውም ሌላምክን
ያትወረቀቱንለመመለስያልቻለ
እን
ደሆነ
፤ለወደፊቱበዚህበተባለው የምስክርወረቀትእን
ዳይገለገልበት፤የሚያረጋግጥ ለዚሁየሚገባውንዋስትና
እን
ዲሰጥ ይፈረድበታል፡
፡
ቊ 999፡
፡የወራሽነ
ትጥያቄ(
1)መሠረቱ፡
፡
አንድሰው ዋጋያለው የወራሽነ
ትማስረጃሳይኖረው፤ውርሱንወይም ከውርሱአን ዱንክፍልበእጁ ያደረገእን
ደሆነ
፤
እውነተኛው ወራሽወራሽነቱእንዲታወቅለትና፤የተወሰዱበትየውርስን
ብረቶችእን
ዲመለሱለት፤በዚህሰው ላይ
የወራሽነትጥያቄክስሊያቀርብበትይችላል፡ ፡
ቊ 1000፡
፡(2)ጥያቄውንለማቅረብየተወሰነጊዜ፡
፡
(1)ከሳሹመብቱንናየውርሱን
ብረቶችበተከሳሹመያዛቸውንካወቀሦስትዓመትካለፈበኋላ፤ስለወራሽነ
ትጥያቄ
የሚቀርበው ክስተቀባይነ
ትለማግኘትአይችልም፡
፡
(2)እን
ደዚሁም ሟቹከሞተበትወይም ከሳሹበመብቱለመሥራትከቻለበትቀንአን ሥቶዐሥራአምስትዓመትካለፈ
በኋላ፤ከዘርየወረደርስትካልሆነበቀርየተባለው የውርስጥያቄክስበማናቸውም አስተያየትቢሆንተቀባይነ
ት
አያገኝም፡፡
ቊ 1001፡
፡(3)ውጤ ቶች፡
፡
(
1)ከሳሹባቀረበው የወራሽነ
ትጥያቄተከሳሹየተረታእን
ደሆነ
፤እጅያደረጋቸውንየወራሽነ
ትንን
ብረቶችሁሉለከሳሹ
መመለስአለበት፡፡
(
2)በቅንልቡናባለሀብትሁኛለሁበማለትምክን
ያትሊከራከርአይችልም፡
፡
(
3)ለቀረው ጒዳይሁሉበዚህሕግየተጻፉትአላገባብመበልጸግንየሚመለከቱድን
ጋጌዎችይፈጸማሉ፡
፡
ቊ 1002፡
፡(4)ልዩየኑዛዜስጦታየተደረገላቸው ሰዎች፡
፡
ከዚህበላይባሉትቊጥሮችየተነ
ገሩትድን
ጋጌዎችልዩየኑዛዜስጣታለተደረገላቸው ሰዎችም ተፈጻሚዎችናቸው፡
፡
ክፍል3፡
፡
ስለውርስአስተዳደር፡
፡
ቊ 1003፡
፡መሠረቱ፡
፡
አጣሪው ከተመረጠበትቀንጀምሮየወራሽነትባለመብቶችድርሻቸውንወይም የሚደርሱዋቸውንን
ብረቶችእስከተቀበሉ
ድረስየሟቹንንብረትማስተዳደርአለበት፡
፡
ቊ 1004፡
፡እሽግ፡
፡
(
1)በውርስንብረትላይወይም በአን
ዳንዱ የወራሽነ
ትንብረቶችላይበማናቸውም ባለጒዳይጥያቄዳኞችሟቹእን
ደሞተ
ወዲያውኑእሽግእንዲደረግለማዘዝይችላሉ፡ ፡
(
2)የማሸጉናእሽጉንየማን
ሣትኪሣራየሚታሰበው፤እን
ዲታሸግልኝሲልጥያቄባቀረበው ሰው ላይነ
ው፡፡
ቊ 1005፡
፡የዕቃው ዝርዝርመዝገብ(
1)በውርሱውስጥ ስለሚገኘው ን
ብረት፡
፡
(
1)አጣሪው የሟቹንመሞትበሚከተሉአርባቀኖችውስጥ በውርሱየሚገኙትንን
ብረቶችበአን
ድየዕቃዝርዝርመዝገብ
ውስጥ መጻፍአለበት፡
፡
(
2)አስፈላጊም ከሆነአዳዲስን
ብረቶችከተገኙበትቀንአን
ሥቶበዐሥራአምስትቀንውስጥ በተጨ ማሪበዝርዝር
መዝገብላይይጻፋሉ፡ ፡
ቊ 1006፡
፡(2)የን
ብረቶቹግምት፡
፡
(1)በውርስን
ብረትወይም ለውርስዕዳለሆኑትእያን
ዳንዱ ጒዳዮችከዚህበላይባሉትጊዜዎችውስጥ፤አጣሪው
ለጊዜው የዋጋግምትይሰጣቸዋል፡፡
(
2)አስፈላጊም ሲሆንግምቱበልዩዐዋቂዎችረዳትነ
ትይደረጋል፡
፡
ቊ 1007፡
፡(3)ወራሾቹያለባቸው ግዴታዎች፡
፡
(
1)በሟቹሞትምክን ያትየሚጠፉትመብቶችናግዴታዎችእንደተጠበቁሁነ ው ወራሾቹበውርሱባላቸው ግን
ኙነት
ውስጥ በዚህበሟቹላይየነበራቸውንመብቶችናግዴታዎችእንደያዙይቈያሉ፡
፡
(2)እነ
ዚህወራሾችስለተባሉትመብቶችናግዴታዎችበዕቃዝርዝሩመዝገብእን
ዲረጋገጥ ለማድረግአስፈላጊዎች
የሆኑትንአስረጂዎችለአጣሪው ማስታወቅአለባቸው፡
፡
ቊ 1008፡
፡(4)ለባለጒዳዮቹየሚደረግማስታወቂያ፡
፡
(1)ከውርሱአንድድርሻለማግኘትመብትያላቸው ሰዎችሁሉበኪሣራቸው የዕቃው መዝገብዝርዝርግልባጭ
እንዲሰጣቸው ለመጠየቅይችላሉ፡፡
(
2)ይህንየተባለውንመብትከሟቹላይወይም ከውርሱላይገን
ዘብጠያቂለሆኑትሰዎችዳኞችሊሰጧቸው ይችላሉ፡
፡
ቊ 1009፡
፡(5)ግምቱንእን
ደገናስለማየት፡
፡
(1)ከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከቱትሰዎችየውርሱሀብትየመጨ ረሻክፍያእስከሚደረግድረስለጊዜው
አጣሪው ያደረገው የን
ብረቶቹግምትእን
ደገናእንዲታይለመጠየቅይችላሉ፡፡
(2)ይህለጊዜው የተደረገው ግምትትክክለኛአለመሆኑየታወቀእን
ደሆነ
፤ለልዩዐዋቂዎችየሚደረገው ወጪ
የሚታሰበው በውርሱሀብትላይነ ው፡
፡
(
3)እን
ደገናመታየቱንወራሾቹያልጠየቁእን
ደሆነግንወጪ ውንየሚችለው ግምቱንእን
ደገናይታይልኝያለው ሰው ነ
ው፡፡
ቊ 1010፡
፡የአጣሪው ጠቅላላሥልጣን
፡፡
(
1)አጣሪው እን
ደመልካም የቤተሰብአባትሆኖየውርሱንን
ብረቶችበጥን
ቃቄበትጋትያስተዳድራል፡
፡
(2)ወራሾቹበስምምነት፤ወይም ዳኞች፤ማንኛውም ባለጒዳይበሚያቀርበው ጥያቄስለዚሁስለአስተዳደሩጒዳይ
ለአጣሪው መሪትእዛዝሉሰጡትይችላሉ፡ ፡
ቊ 1011፡
፡የጥበቃተግባሮች፡
፡
አጣሪው በተለይከዚህእን
ደሚከተለው ለማድረግይችላል፡
፡
(
ሀ)የውርሱንን
ብረቶችሁሉለመጠበቅአስፈላጊየሆኑትንማከናወን
ናክሶችንማቅረብ፡
፡
(
ለ)በውርስን
ብረቶችላይመብትአለንሲሉሦስተኛወገኖችየሚያቀርቡትንክስመከላከል፡
፡
ቊ 1012፡
፡የውርሱየገን
ዘብመብቶች፡
፡
(1)አጣሪው የመከፈያቸው ጊዜደርሶእን
ደሆነየውርሱየገን
ዘብመብትየሆኑትንገን
ዘቦችሁሉእን
ዲከፈሉመጠየ
ቅ
አለበት፡፡
(
2)እነ
ዚህን
ም እየተቀበለየደረሰኝወረቀትለመስጠትሥልጣንአለው፡
፡
ቊ 1013፡
፡የውርሱንን
ብረቶችስለመሸጥ፡
፡
(1)በቶሎ የሚበላሹወይም በጥበቃቸው ወይም ለማስቀመጣቸው ከፍያለወጪ ገንዘብወይም ልዩጥን
ቃቄ
የሚጠይቁትንበውርሱውስጥ የሚገኙትንፍሬዎችሰብሎችእን ዲሁም የሚንቀሳቀሱንብረቶችሁሉለመሸጥ ይችላል፡
፡
(2)አጣሪው የውርሱንዕዳለመክፈልየግድአስፈላጊበሚሆን
በትመጠንካልሆነበቀርሌሎቹንተን
ቀሳቃሾችን
ብረቶች
ለመሸጥ አይችልም፡ ፡
(
3)በወራሾቹሁሉስምምነ
ትወይም በዳኞችፈቃድካልሆነበቀርየማይን
ቀሳቀሱትንን
ብረቶችለመሸጥ አይችልም፡
፡
ክፍል4፡
፡
የውርሱንዕዳስለመክፈል፡
፡
ቊ 1014፡
፡የአከፋፈሉቅደም ተከተል፡
፡
የውርሱዕዳዎችእን
ደሚከተለው ቅደም ተከተልተራይከፈላሉ፡
፡
(
ሀ)በመጀመሪያየሚከፈለው ለሥርዐተቀብሩወጪ የሆነ
ው ገን
ዘብ፤
(
ለ)ቀጥሎ የሚከፈለው ስለውርሱአስተዳደርናውርሱንለማጣራትየተደረገው ወጪ ፤
(
ሐ)ሦስተኛየሟቹንዕዳዎች፤
(
መ)አራተኛየጡረታንዕዳ፤
(
ሠ)አምስተኛሟቹያደረጋቸውንልዩየኑዛዜስጦታዎች፡
፡
ቊ 1015፡
፡ለሥርዐተቀብርወጪ የሆነገን
ዘብ፡
፡
(1)ሟቹይዞትየነ
በረው ማኅበራዊኑሮተገቢመስሎ በሚታየው መጠንካልሆነበቀርየሥርዐተቀብሩወጪ ከሌሎቹ
ዕዳዎችቀደምትነትአይሰጠውም፡ ፡
(
2)ለሟቹመታሰቢያየሚደረገው ወጪ የተስካርወጪ ለሥርዐተቀብሩበወጣው ገን
ዘብውስጥ አይታሰብም፡
፡
(
3)ለሟቹመታሰቢያማድረግለሚስቱወይም ለባልወይም ለዘመዶቹሕጋዊግዴታአይሆን
ባቸውም፡
፡
ቊ 1016፡
፡ለወራሽነ
ቱአስተዳደርየተደረገው ወጪ ፡
፡
ውርሱንለማስተዳደርለማጣራትየሚደረጉትወጪ ገን
ዘቦችእነ
ዚህናቸው፡
፡
(
ሀ)ለማሸግ፤የዕቃዝርዝርለመጻፍና፤ስለማጣራቱሒሳብየወጣው ገን
ዘብ፤
(ለ)ስለውርሱን
ብረቶችደን
በኛጥበቃአጠባበቅመልካም አያያዝናአስተዳደርአጣሪው ያደረገው ጠቃሚ የሆነወጪ
ገንዘብ፤
(
ሐ)ለክፍያየተደረገው ወጪ ናየውርሱንን
ብረቶችለወራሾቹለማስተላለፍየተደረገው ወጪ ፤
(
መ)ለመን
ግሥትየሚከፈለውንየውርስማዛወሪያገን
ዘብ፤
ቊ 1017፡
፡የሟቹዕዳዎች(
1)ገን
ዘብጠያቂዎችንስለመፈለግ፡
፡
(
1)በውርሱላይየገን
ዘብመጠየቂያመብቶችያላቸው ሰዎችእን
ዳሉለማወቅአጣሪው የተቻለውንሁሉያደርጋል፡
፡
(2)ስለዚህም ነ
ገርየሟቹንመዝገቦችናወረቀቶትይመረምራል፡
፡እንዲሁም ሟቹበኖረባቸው ስፍራዎችበሚገኙት
የመን ግሥትመዝገቦችናየሟቹም የማይንቀሳቀስን
ብረትባለበትቦታዎችበሚገኙትመዝገቦችአስፈላጊውንፍለጋ
ያደርጋል፡፡
ቊ 1018፡
፡(2)ማስታወቂያ፡
፡
(1)እነ
ዚህፍለጋዎችያልገለጹዋቸው ከሟቹላይገንዘብጠያቂዎችእንዳሉየሚያስገምትነገርየተገኘእን
ደሆነአጣሪው
ጠቃሚ መስሎ በሚታየው ቦታላይለገንዘብጠያቂዎቹባለዕዳቸው መሞቱንየሚገልጽተገቢየሆነማስታወቂያ
ያወጣል፡ ፡
(2)እነ
ዚህም ገን
ዘብጠያቂዎች፤ለርሱእን
ዲያመለክቱያስተውቋቸዋል፡
፡ስለዚህም ማስታወቂያከወጣበትቀንአን
ሥቶ
የሦስትወርጊዜይወሰንላቸዋል፡
፡
ቊ 1019፡
፡የመከፈያቸው ጊዜየደረሰዕዳዎች፡
፡
(1)ዕዳው እን
ዳይከፈልመቃወሚያካልቀረበወይም የውርሱጠቅላላሀብትለባለዕዳዎቹሁሉተከፍሎ ሊደርስ
ያለመቻሉበግልጽካልታወቀበቀርየውርስሒሳብአጣሪው ከውርሱላይየሚጠየቁትንየመከፈያቸው ጊዜየደረሰ
ዕዳዎችሁሉይከፍላል፡ ፡
(
2)እነ
ዚህሁለቱሁኔታዎችባጋጠሙ ጊዜበፍትሐብሔርሥነሥርዓትሕግላይየተመለከቱትንየባለዕዳዎችየመክፈል
ችሎታማጣትደንቦችመጠበቅአለበት፡፡
ቊ 1020፡
፡ተፈጻሚነ
ትያለው ሰነ
ድ፡፡
(
1)በሟቹላይተፈጻሚነ
ትያላቸው ሰነ
ዶችበአጣሪው ላይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
(
2)አጣሪው የውርሱንየን
ብረትዝርዝርመዝገብእስከሚያዘጋጅበትጊዜድረስየነ
ዚህንዕዳዎችመክፈልለማዘግየት
ይችላል፡
፡
(3)ውርሱእነ
ዚህንዕዳዎችለመክፈልየሚችልመሆኑግልጽሆኖየታየእን ደሆነማናቸውም ባለጒዳይበሚያቀርበው
ጥያቄደኞችከዚህበላይየተጠቀሰው ጊዜከመድረሱበፊትየውርሱንዕዳዎችወይም አንዳንዶቹንዕዳዎችእን
ዲከፍል
አጣሪውንለማስገደድይችላሉ፡
፡
ቊ 1021፡
፡የመከፈያቸው ጊዜያልደረሱዕዳዎች፡
፡
(
1)ከውርሱሀብትላይየገን
ዘብመጠየቅመብትያላቸውናየመክፈያው ጊዜያልደረሰገንዘብየሚጠይቁሰዎችየገን
ዘቡ
መከፈያጊዜሲደርስይህገንዘብሊከፈላቸው እን
ዲችልየማረጋገጫ ዋስትናእን
ዲሰጣቸው ሊጠይቁይችላሉ፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተመለከተው ድን
ጋጌከውርሱላይየውለታቃልያለበትየገን
ዘብመጠየቅ
መብትላላቸው ሰዎችም ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 1022፡
፡ለዕዳው መክፈያየሆኑን
ብረቶች(
1)ጥሬገን
ዘብ፡
፡
አጣሪው፤የውርሱንዕዳለመክፈልአስቀድሞ በውርሱን
ብረትውስጥ የሚገኘውንጥሬገን
ዘብያወጣል፡
፡
ቊ 1023፡
፡(2)በኑዛዜያልተሰጡ ን
ብረቶች፡
፡
(1)ዕዳዎቹንለመክፈልን
ብረቶቹንለመሸጥ አስፈላጊየሆነእን
ደሆነእነ
ዚህንን
ብረቶችለሌላሰው ከመሸጡ በፊት
አጣሪው ወራሾቹለመግዛትየሚፈልጉእንደሆነመጠየቅአለበት፡ ፡
(2)አን
ዱ ወራሽበገበያው ዋጋወይም በበለጠ ዋጋእገዛለሁያለእን
ደሆነአጣሪው ለዚሁወራሽን
ብረቶቹንመሸጥ
አለበት፡፡
ቊ 1024፡
፡(3)በኑዛዜየተሰጡ ን
ብረቶች፡
፡
ሌሎችንንብረቶችበመሸጥ ዕዳዎቹንለመክፈልየሚቻልየሆነእን
ደሆነሟቹበኑዛዜየሰጣቸውንን
ብረቶችለመሸጥ
አይቻልም፡
፡
ክፍል5፡
፡
ከውርሱላይስለሚጠየቀው የቀለብገን
ዘብ፡
፡
ቊ 1025፡
፡መሠረቱ፡
፡
የውርሱአጣሪ፤በኑዛዜየተሰጡትንስጦታዎችከመክፈሉአስቀድሞ አን
ዳንድሰዎችይገባናልሲሉለማረጋገጥ
የሚችሉትንየቀለብገንዘብመክፈልአለበት፡
፡
ቊ 1026፡
፡የቀለብገን
ዘብ(
ጡረታ)ጠያቂዎችንመወሰን
፡፡
(
1)ከዚህበታችበሚከተሉትቊጥሮችበተወሰኑትሁኔታዎችየቀለብገን
ዘብየሚጠይቁሰዎች፤የሟቹባልወይም
ሚስትወይም ወደታችየሚቈጠሩተወላጆችወይም ወደላይየሚቈጠሩወላጆችወይም ወንድሞችናእኅቶችናቸው፡
፡
(2)የውርሱንብረትለመን
ግሥትየሚገባበሆነጊዜሟቹበሞተበትጊዜ፤ከርሱጋራይኖሩየነ
በሩወይም እርሱ
ያኖራቸው የነ
በሩሰዎችከዚህበታችበሚከተሉትቊጥሮችበተወሰኑትሁኔ
ታዎችእንደዚሁቀለብየመጠየቅመብት
አላቸው፡፡

ቊ 1027፡
፡ለቀለብገን
ዘብየመጠየቅመብትአለመኖር፡
፡
እነ
ዚህከዚህበላይባለው ቊጥርየተነገሩትሰዎችበችግርላይካልተገኙናሠርተው ኑሩዋቸውንለማሸነ
ፍየማይችሉ
ካልሆኑበቀር፤የጡረታቀለብለመጠየቅአይችሉም፡
፡
ቊ 1028፡
፡የጡረታቀለብጠያቂው ያለኑዛዜወራሽነ
ትያለው ስለመሆኑ፡
፡
(1)ለሟቹወደታችለሚቈጠሩተወላጆችወይም ወደላይየሚቈጠሩወላጆችወይም ለወን
ድሞችናለእኅቶችየጡረታ
ቀለብየሚሰጣቸው የሟቹንውርስወይም ከውርሱአን
ዱንክፍልበሕግመሠረትየሚወርሱሲሆንብቻነው፡፡
(2)እነ
ዚህሰዎችሟቹንለመውረስየማይገባቸው ናቸው ተብለው ከውርሱተከልክለው እን
ደሆነየጡረታቀለብ
የማግኘትመብትአይኖራቸውም፡
፡
(
3)እን
ደዚሁም በሕግመሠረትከነሱቅድሚያበሚያገኙወራሾችምክን
ያትወራሽመሆናቸው ቀርቶእን
ደሆነየቀለብ
ማግኘትመብትአይኖራቸውም፡፡
ቊ 1029፡
፡ከፍተኛየጡረታቀለብ፡
፡
(1)ወደታችየሚቈጠሩተወላጆችወይም ወደላይየሚቈጠሩወላጆችወይም ወንድሞችናእኅቶችያላቸው የጡረታ
ቀለብየመጠየቅመብትሟቹእነ ሱንየሚጎዳየኑዛዜቃልባያደርግኑሮበሕግመሠረትከውርሱለማግኘትበሚችሉት
ንብረትዋጋልክለማግኘትየመጠየቅመብትነ ው፡፡
(
2)ሟቹከመሞቱበፊትባለፉት3ዓመታትውስጥ ያደረጋቸው ችሮታዎችበኑዛዜቃልእን
ደተሰጡ ይቈጠራሉ፡
፡
ቊ 1030፡
፡ለባልናሚስቱየሚከፈልየጡረታገን
ዘብ፡
፡
በዚህሕግሰለሥጋዝምድናናስለጋብቻዝምድናበተጻፈው አን
ቀጽውስጥ ቀለብመኖየመስጠትግዴታበሚለው
ምዕራፍበተሠራው ደን
ብመሠረትከውርሱውስጥ ባልወይም ሚስትለቀብየማግኘትመብትአላቸው፡
፡
ቊ 1031፡
፡የቀለብገን
ዘብጠያቂው ስለሚያቀርበው ጥያቄ፡
፡
(
1)የቀለብገን
ዘብለማግኘትየሚደረገው ጥያቄየውርሱሀብትከመከፋፈሉበፊትለአጣሪው መቅረብአለበት፡
፡
(
2)አስቸኳይበሆነጊዜአጣሪው ለባለጒዳዮቹለጊዜው የቀለብገን
ዘብሊሰጣቸው ይችላል፡
፡
(
3)አጣሪው የቀለብገን
ዘብንጥያቄአልቀበልም ያለእን
ደሆነበዚህውሳኔ
ው ወዲያውኑለዳኞችአቤቱታሊቀርብበት
ይችላል፡
፡
ቊ 1032፡
፡የቀለብገን
ዘብአከፋፈል፡
፡
(1)ቀለብተቀባይየሟቹባልወይም ሚስትየሆነእንደሆነ፤ወይም ተቀባዩእጅግሲያን
ስየስልሳዓመትዕድሜ ያለው
የሆነእንደሆነየቀለቡአከፋፈልእስከዕድሜው ልክድረስቀለብበመስጠትነ ው፡፡
(
2)በሌሎችሁኔ
ታዎችጊዜቀለብመከፈሉየሚፈጸመው ለቀለብተቀባዩየተወሰነገን
ዘብበመስጠትነ
ው፡፡
ቊ 1033፡
፡ጡረታ(
1)የጡረታውንገን
ዘብመክፈልናለዚሁየሚሰጥ ዋስትና፡
፡
(
1)ጡረታየተፈቀደእን
ደሆነሟቹከሞተበትቀንአን
ሥቶየሚከፈልይሆናል፡
፡
(
2)የጡረታውም ተከፋይየሆነ
ው ገን
ዘብበተጠዋሪው መኖሪያቤትየሚከፈልይሆናል፡
፡
(
3)አስፈላጊሲሆንዳኞችስለጡረታው መከፈልከፋዩዋስትናእን
ዲሰጠው ያደርጋሉ፡
፡
ቊ 1034፡
፡(2)ማሻሻል፡
፡
(
1)የጡረታው ገን
ዘብልክየመጨ ረሻበሆነውሳኔይቈረጣል፡
፡
(
2)በውርሱውስጥ ያለው ን
ብረትበተገመገመ ጊዜበስሕተትየተደረገሆኖካልተገኘበቀርየጡረታው ገን
ዘብእን
ደገና
ሊሻሻልአይቻልም፡
፡
(
3)በሕይወትላለው የሟቹባልወይም ሚስትየተሰጠው የጡረታገን
ዘብእን
ደገናያገባእን
ደሆነቀሪይሆናል፡
፡
ቊ 1035፡
፡(3)ለጡረታተከፋይየሆኑገን
ዘቦች፡
፡
(
1)ለጡረታተከፋይየሆኑገን
ዘቦችየማይተላለፉናየማይያዙናቸው፡
፡
(2)ይህም ስለተባለ፤እነ
ዚሁለጡረታተከፋይየሆኑገን
ዘቦችየመከፈያቸው ጊዜከመድረሱአስቀድሞ ቢሆንም እን
ኳ
በጡረታው ተጠቃሚዎችለሆኑሰዎችችግርአስፈላጊውንለሚሰጡ የመረዳጃማኅበርድርጅቶችእን ዲተላለፉ
ለማድረግይቻላል፡ ፡
(3)እን
ዲሁም በጡረታው ተጠቃሚ ለሆነ
ው ሰው ለኑሮው አስፈላጊየሆነ
ውንየከፈሉትሰዎችለጡረታተከፋይየሆኑትን
ገንዘቦችለመያዝይችላሉ፡
፡
ቊ 1036፡
፡የቀለብገን
ዘብየሚመለከትስምምነ
ት፡፡
(1)ሟቹበሕይወቱሳለከርሱውርስላይያገኛሉተብለው በታሰቡትየጡረታገን
ዘቦችላይየሚደረጉትውሎችወይም
ጽሑፎችፍርስናቸው፡፡
(2)እን
ደዚሁም በዚህክፍልየተጻፉትንደን
ቦችለማስቀረትወይም ለማሻሻልበማሰብየተደረጉየኑዛዜቃሎችሁሉ
አይጸኑም፡፡
ክፍል7፡
፡
የኑዛዜስጦታዎችንስለመክፈል፡
፡
ቊ 1037፡
፡መሠረቱ፡
፡
ሟቹበኑዛዜየሰጣቸውንስጦታዎችበኑዛዜው ከወራሾቹአን
ዱ እን
ዲከፍልካላደረገበቀርአጣሪው ሟቹበኑዛዜው
የሰጣቸውንስጦታዎችመክፈልአለበት፡
፡
ቊ 1038፡
፡በኑዛዜው ስጦታየተሰጠው ሰው ምርጫ ፡
፡
ከዚህቀጥሎ ያሉትሁለትቊጥሮችእንደተጠበቁሆነው ስለወራሾችወይም ጠቅላላየኑዛዜው ስጦታለተሰጣቸው
ሰዎችምርጫ ጒዳይበዚህአንቀጽየተጻፉውሳኔዎችልዩየኑዛዜውንስጦታየተደረገላቸው ሰዎችይህንኑስጦታ
ለመቀበልወይም አልፈልግም ለማለትም ተፈጻሚዎችናቸው፡
፡
ቊ 1039፡
፡ብዙየኑዛዜስጦታዎች፡
፡
ለአን
ድሰው በኑዛዜልዩልዩየሆነብዙስጦታእን
ዲቀበልየታዘዘለትእን
ደሆነከነ
ዚሁከኑዛዜስጦታዎችአን
ዱንለመቀበል
ሌላውንአልፈልግም ለማለትይችላል፡
፡
ቊ 1040፡
፡የአልፈልግም የማለቱውጤ ቶች፡
፡
የኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው ስጦታውንአልፈልግም ያለእን
ደሆነ
፤በኑዛዜው የታዘዘውንነ
ገርእን
ዲያስፈጽም በአደራ
የተቀበለሰው ተጥሎበትለነበረሰው ጥቅም ይሆናል፡
፡
ቊ 1041፡
፡የመከፈያው ጊዜ፡
፡
በኑዛዜው የተሰጡትንስጦታዎችውርሱለመክፈልበቂሆኖእን
ደታየየሚከፈልይሆናል፡
፡
ቊ 1042፡
፡በኑዛዜው የተሰጡትንስጦታዎችመቀነ
ስ፡፡
(1)ውርሱበኑዛዜው የተሰጡትንስጦታዎችሁሉለመክፈልበቂያልሆነእን
ደሆነለአከፋፈሉሟቹበኑዛዜው ውስጥ
የገለጸው ተራይጠበቃል፡፡
(2)በኑዛዜው ወይም በግልጽየተነ
ገረቃልየሌለእንደሆነ፤በኑዛዜው ወይም ሟቹበጻፈው ሌላጽሑፍውስጥ የኑዛዜ
ስጦታየተደረገለትሰው ላደረገው የአገልግሎትዋጋየተሰጡ ናቸው ተብሎ የተመለከቱትየኑዛዜስጦታዎችበቅድሚያ
ይከፈላሉ፡፡
(
3)ሌሎቹበኑዛዜው የተደረጉስጦታዎችባላቸው ግምትመጠንየሚቀነ
ሱይሆናሉ፡
፡
ቊ 1043፡
፡በኑዛዜየተሰጠ የተለየነ
ገር፡
፡
(1)የኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው የተሰጠውንን
ብረትበሚገኝበትሁኔ
ታእን
ዳለየዚሁን
ብረትተጨ ማሪከሆኑትነ
ገሮች
ጋራአጣሪው ያስረክባል፡፡
(
2)የኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው በኑዛዜየተሰጠው ነ
ገርበመልካም ሁኔ
ታሆኖይሰጠኝብሎ ለማስገደድአይችልም፡
፡
ቊ 1044፡
፡በዐይነ
ትብቻየተነ
ገረየኑዛዜስጦታ፡
፡
(1)ዐይነ
ቱብቻየተነገረየኑዛዜስጦታየሆነእን
ደሆነየተናዛዡገን
ዘብከሆኑትያን
ኑዐይነ
ትንብረቶችውስጥ በኑዛዜ
ስጦታየተደረገለትሰው የመረጠውንለመውሰድይችላል፡ ፡
(2)የኑዛዜው ስጦታየተነ
ገረላቸው ብዙሰዎችአን
ድዐይነ ትከሆኑነገሮችውስጥ በኑዛዜየታዘዘላቸውንለመምረጥ
የተጠሩእን ደሆነስለሚያደርጉትየምርጫ ቀዳሚነትዕጣ ይጣላል፡
፡
(3)በውርሱውስጥ በኑዛዜየተሰጠው ንብረትዐይነ
ትያልተገኘእንደሆነኑዛዜየተነ
ገረለትሰው እን
ደፈቀደ፤የኑዛዜሒሳብ
አጣሪው በዐይነ
ትመካከለኛየሆነ ውንንብረትእንዲሰጠው ወይም የእን
ደዚህያለውንን ብረትግምትእንዲከፍለው ኑዛዜ
አስፈጻሚውንለመጠየቅይችላል፡ ፡
ቊ 1045፡
፡በመያዣየተሰጠውንነ
ገርበኑዛዜመስጠት፡
፡
(
1)በኑዛዜየተሰጠው ን ብረትሟቹበሚንቀሳቀስንብረትበመያዣወይም በማይንቀሳቀስን
ብረትመያዣየአስያዘው
ንብረተየሆነእንደሆነየዕዳው መከፈያጊዜሲደርስየተሰጠውንስጦታእንዲያገኝመድንየሚሆንማረጋገጫ
ይሰጠዋል፡፡
(2)በመያዣወይም በማይንቀሳቀስን ብረትመያዣዋስትናየተሰጠበትንዕዳየመክፈያው ጊዜሲደርስበኑዛዜየተሰጠው
ሰው የከፈለእን
ደሆነ፤በተከፈለው ገን
ዘብጠያቂተተክቶበሟቹወራሾችላይገን ዘብጠያቂየነ በረው መብትይኖረዋል፡
፡
ቊ 1046፡
፡የሌላሰው ገን
ዘብበኑዛዜስለመስጠት፤(
1)የዐይነ
ትነገሮች፡
፡
ሟቹበዐይነትየሚሰጥ ዕቃተናዞበሞተበትጊዜየዚሁዕቃዐይነ
ትበውርሱውስጥ ያልተገኘእን
ደሆነ
፤አጣሪው የኑዛዜ
ስጦታለተደረገለትሰው፤ግምቱንመክፈልአለበት፡
፡
ቊ 1047፡
፡(2)የተለያዩነ
ገሮች፡
፡
(1)በኑዛዜው የተደረገው ስጦታበተለየነ
ገርእን
ደሆነ
ናሟቹበሞተበትቀንበዚሁነ
ገርላይአን
ዳችም መብትየሌለው
እንደሆነየኑዛዜው ስጦታፍርስነ ው፡፡
(
2)ስለሆነ
ም፤ሟቹይህንሁኔ
ታእያወቀበኑዛዜው ሰጥቶእን
ደሆነ
፤ስጦታው ዋጋያለው ይሆናል፡
፡
(
3)እን
ደዚህበሆነጊዜ፤አጣሪው በኑዛዜየተሰጠውንዕቃዋጋመስጠትአለበት፡
፡
ቊ 1048፡
፡የገን
ዘብመብትንበኑዛዜስጦታስለማድረግ፡
፡
(
1)የገንዘብመብትበኑዛዜስጦታየተደረገእን
ደሆነሟቹበሞተበትቀንባለው የገን
ዘብመብትመጠንስጦታው ውጤ ት
ይኖረዋል፡፡
(
2)አጣሪው በኑዛዜየተነ
ገረውንግዴታየኑዛዜው ስጦታለተደረገለትሰው ስጦታው የሚገኝበትንየገን
ዘብመብት
ማስረጃበመስጠትግዴታውንይፈጽማል፡ ፡
(
3)ውርሱየገን
ዘቡመብትለመከፈሉመድን
ነትየለበትም፡
፡
ቊ 1049፡
፡በየጊዜው የሚከፈልበኑዛዜየተደረገስጦታ(
ጡረታ)
፡፡
ሟቹካን
ድነገርየሚገኘውንገን
ዘብበኑዛዜየሰጠ እን
ደሆነየሚከፈለው ገን
ዘብየሚታሰበው ተናዛዡከሞተበትቀን
አን
ሥቶነው፡
፡
ቊ 1050፡
፡ፍሬዎችናወለዶች፡
፡
(
1)አን
ድየተለየነ
ገርበኑዛዜየተሰጠ እን
ደሆነየሚያፈራው ፍሬየሚታሰበው ተናዛዡከሞተበትአን
ሥቶነ
ው፡፡
(2)በኑዛዜየተሰጠው ጥሬገንዘብእንደሆነ፤የዚህየገን
ዘብወለድበሕጋዊው ወለድልክየሚታሰበው አጣሪው ይህን
ገንዘብእንዲከፍልማስጠን ቀቂያከደረሰው ቀንአንሥቶነው፡
፡
ቊ 1051፡
፡የማስረከቢያወጪ ፡
፡
በኑዛዜየተሰጠውንነ
ገርለማስረከብየሚደረገው ወጪ ገን
ዘብየሚታሰበው በውርሱላይነ
ው፡፡
ክፍል7፡
፡
ስለውርሱመዘጋት፡
፡
ቊ 1052፡
፡የውርሱመዝጊያጊዜ፡
፡
(
1)የውርሱየሒሳብማጣራትሥራሟቹከሞተከአን
ድዓመትበኋላይዘጋል፡
፡
(
2)የነ
ገሩአካባቢሁኔታየሚያስገድድበሆነጊዜሒሳብአጣሪው ወይም ከባለጒዳዮቹአን
ዱ ጥያቄሲያቀርብዳኞች
ይህንየጊዜውሳኔሊያራዝሙትይችላሉ፡፡
ቊ 1053፡
፡የን
ብረቶችመቀላቀል፡
፡
(
1)የውርሱሒሳብማጣራትበተዘጋጊዜከውርሱውስጥ ሆኖየሚገኘው ን
ብረትከሌላው ከወራሹን
ብረትጋራ
ይቀላቀላል፡
፡
(
2)የጋራወራሾችም እን
ዳሉየውርሱሆኖየሚገኘው ን
ብረትየጋራወራሾችን
ብረትይሆናል፡
፡
ቊ 1054፡
፡አዲስገን
ዘብጠያቂዎችስለመቅረባቸው፡
፡
(1)የውርሱሒሳብማጣራትከተዘጋበኋላየሚቀርቡከውርሱላይገን
ዘብየሚጠይቁሰዎችገን
ዘባቸውንወራሹ
እንዲከፍላቸው መጠየቅይችላሉ፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም ከውርሱላይገንዘብየሚጠይቁትሰዎችየወራሹየራሱባለዕዳዎችከሆኑትሰዎችጋራስላለው ግን
ኙነት
ወራሹከውርሱባገኘው ን
ብረትላይየቀደምትነ
ትልዩመብትየላቸውም፡፡
(3)ወራሹበውርስካገኘው ሀብትየበለጠ ገን
ዘብከውርሱላይገን
ዘብየመጠየቅመብትላላቸው ሰዎችእን
ዲከፍል
አይገደድም፡፡
ቊ 1055፡
፡በግምትውስጥ የሚገባየድርሻዋጋ፡
፡
(1)ገን
ዘብጠያቂዎችተቃራኒየሆነማስረጃካላቀረቡበቀርበውርሱውስጥ የሚገኙትሀብቶችናየነ ዚህም ሀብቶችዋጋ
በዕቃው ዝርዝርመዝገብናበመከፋፈያው ጽሑፍውስጥ እን
ደተመለከተው ነ
ው ተብሎ ይገመታል፡
፡
(
2)የዕቃዝርዝርመዝገብአልተደረገእን
ደሆነወይም ይህን
ኑጽሑፎችለማቅረብያልተቻለእን
ደሆነየን
ብረቶቹንብዛትና
ግምትገንዘብጠያቂዎቹበማናቸውም ማስረጃለማስረዳትይችላሉ፡
፡
ቊ 1056፡
፡የመደበቅሁኔ
ታ፡፡
(1)የአን
ድንብረትንግምትስለሚመለከትጒዳይ፤ገን ዘብጠያቂው ይህንብረትበውርሱውስጥ የነ
በረለመሆኑ
በወራሾቹለማስረዳትየቻለእንደሆነእርሱየሚለው ግምትየታመነይሆናል፡፡
(2)ይህም በሆነጊዜገን
ዘብጠያቂው ያቀረበው ግምትበቅንልቡናለመሆኑእን
ደሚልወራሾቹየጠየቁእን
ደሆነመማል
አለበት፡፡
ቊ 1057፡
፡የዕቃው መጥፋት፡
፡
የውርሱመጣራትከተዘጋበኋላደርሷልበሚለው ምክን
ያቶችየደረሰው ን
ብረትዋጋተቀን
ሷልወይም ጠፍቷልበማለት
ከግዴታው ነ
ጻሊሆንአይችልም፡
፡
ቊ 1058፡
፡ልዩየ
ኑዛዜስጦታየተሰጣቸው ሰዎችግዴታ፡
፡
(1)የውርሱሒሳብማጣራትሥራከተዘጋበኋላየሚቀርቡከውርሱላይየገንዘብመጠየቅመብትያላቸው ሰዎች፤ልዩ
የኑዛዜስጦታየተሰጣቸውንሰዎች፤ከውርሱበስጦታበደረሳቸው ን
ብረትመጠንካልሆነዕዳእን
ዲከፍሉሊጠይቋቸው
አይችሉም፡፡
(
2)ወራሹየማይከፍልካልሆነበቀርየኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው ከውርሱላይገን
ዘብየመጠየቅመብትላለው ሰው
መክፈልየለበትም፡
፡
(3)በዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በተባለው አንቀጽውስጥ በተመለከተው መሠረትዋስየሆነሰው
በሚከራከርባቸውም መብቶችበኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው የከሰሰውንገን
ዘብጠያቂሊከራከርባቸው ይችላል፡
፡
ቊ 1059፡
፡በኑዛዜስጦታየተደረገለትሰው ስለሚያቀርበው ክስ፡
፡
(
1)የውርሱንዕዳየከፈለልዩኑዛዜስጦታተቀባይየሆነሰው ስለከፈለው ዕዳበገን
ዘብጠያቂው መብትተተክቶ
ወራሾቹንለመጠየቅይችላል፡፡
(
2)ከሌሎቹልዩየኑዛዜስጦታተቀባዮችላይግንለመጠየቅመብትየለውም፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለውርስክፍያ፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለውርሱአለመነ
ጣጠልናለውርስክፍያስለሚቀርብጥያቄ፡
፡
ቊ 1060፡
፡ስለውርሱአለመነ
ጣጠል፡
፡
(
1)የውርሱአከፋፈልእስኪፈጸም ድረስበወራሾቹመካከልውርሱሳይነ
ጣጠልይቈያል፡
፡
(2)የጋራወራሾችየሆኑሰዎችባልተከፋፈሉትየውርስንብረቶችላይያላቸው መብትበዚህሕግስለየጋራባለሀብትነ
ት
ስለሪምናስለሌሎችግዙፍመብቶችየሚለው አን ቀጽበተነገሩትድን
ጋጌዎችመሠረትይወስናል፡፡
(
3)የውርስሀብትአጣሪነትንየሚመለከቱከዚህበላይባለው ቊጥርየተነ
ገሩትድን
ጋጌዎችእናከዚህቀጥሎ ያሉት
ድንጋጌዎችእንደተጠበቁናቸው፡፡
ቊ 1061፡
፡የልዩን
ብረቶችመሸጥ ወይም ክፍያ፡
፡
የማይነጣጠለው የጋራወራሾችን
ብረትክፍልየሆነ
ውንልዩን
ብረትበሐራጅእን
ዲሸጥ ወይም እን
ዲከፋፈሉትለማስገደድ
አይችሉም፡
፡
ቊ 1062፡
፡የክፍያው ጊዜ፡
፡
ውርሱበተጣራጊዜ፤በማናቸውም ጊዜቢሆንእያን
ዳንዱ የጋራወራሾችውርሱንእን
ከፋፈልብለው ለመጠየ
ቅይችላሉ፡
፡
ቊ 1063፡
፡ውርሱንለመከፋፈልየ
ታዘዘጊዜ፡
፡
(1)ውርሱንለመከፋፈልየቀረበው ጥያቄየተደረገው በማይስማማ ጊዜእን
ደሆነ
፤ዳኞችከሁለትዓመትሊበልጥ
እስከማይችልጊዜድረስውርሱሳይነ ጣጠልእን ዲቈይለማዘዝይችላሉ፡፡
(2)የውርሱመከፋፈልየተፀነ
ሰው ልጅመወለድንሁኔ
ታየሚጠብቅየሆነእን
ደሆነዳኞቹካልፈቀዱ በቀርውርሱ
ሳይነጣጠልመቈየትአለበት፡፡
(3)እን
ዲህያለው ነገርባጋጠመ ጊዜ፤ዳኞቹአስፈላጊሲሆን
፤የውርሱንን
ብረቶችሁሉወይም አን
ዳንድን
ብረቶችን
የሚያስተዳድርአን
ድሰው ይመርጣሉ፡ ፡
ቊ 1064፡
፡ውርሱንስለአለመነ
ጣጠልየሚደረግስምምነ
ት፡፡
(1)የውርሱመከፋፈልእንዲፈጸም ለመጠየቅየጋራወራሾችያላቸው መብትሟቹበኑዛዜው ወይም የጋራወራሾቹ
በመካከላቸው በሚያደርጉትውልሊወገድይቻላል፡፡
(2)ከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተመለከተው የውልቃልለአምስትዓመትወይም በተባለው የውልቃልየተመለከተው
አጭ ርጊዜካልሆነበቀርውጤትየለውም፡ ፡
(3)የኑዛዜው ወይም የውሉቃልየ
ተወሰነ
ውንጊዜያላመለከተእን
ደሆነወይም ከአምስትዓመትበላይለሆነጊዜተደርጎ
እንደሆነበአምስቱዓመትመጨ ረሻወዳቂይሆናል፡
፡
ክፍል2፡
፡
የጋራወራሾችስለሚመልሱትን
ብረቶች፡
፡
ቊ 1065፡
፡የተመላሽነ
ቱመሠረት፡
፡
ውርሱንየሚቀበለው የሟቹወደታችየሚቈጠርተወላጅየሆነሰው መመለስየለብህም ተብሎ ከሟቹያገኘው ችሮታ
ካለሆነበቀርተቀብሎትየነበረውንዋጋውንከውርሱውስጥ መልሶማግባትአለበት፡
፡
ቊ 1066፡
፡የሚመለሱትንስጦታዎችመለየት፡
፡
(
1)በውርሱውስጥ ተመልሶመግባትየሚገባው ነገርከጋራወራሾቹየአን
ዱንለትዳሩማቋቋሚያወይም የዚህኑየጋራ
ወራሽየሆነ
ውንሰው ዕዳመክፈያእን
ዲሆነው የተሰጠው ነገርነ
ው፡፡
(
2)ከጋራወራሾቹለአን
ዱ አስቀድሞ የተሰጠው የማጫ ገን
ዘብዋጋመመለስአለበት (
ይቈጠርበታል)
፡፡
(
3)ከጋራወራሾቹለአን
ዱ ለመማሪያው ሟቹያደረገው ወጪ መመለስየለበትም (
አይቈጠርበትም)
ቊ 1067፡
፡ከመመለሱነ
ጻስለመሆን
፡፡
(
1)ሟቹለወራሽያደረገለትችሮታዎችበእልቅናናከሚደርሰው ውጭ በማድረግወይም የተቀበለውንእን
ዳይመልስ
(
እንዳይቈጠርበት)ነ
ጻበማድረግእንደሆነየተባለው ወራሽአስቀድሞ የወሰደውንን
ብረትመመለስየለበትም፡
፡
(
2)የቁም ስጦታበሆነጊዜይህን
፤አሳብለማረጋገጥ አን
ድግልጽየሆነየውልቃልአስፈላጊነ
ው፡፡
(3)የኑዛዜስጦታበሆነጊዜሟቹለወራሹየሰጠውንነገርእን
ዳይመልስነ
ጻበማድረግነ
ው ብሎ ለማረጋገጥ
በማናቸውም ዐይነትማስረጃለማስረዳትይቻላል፡
፡
ቊ 1068፡
፡ከአን
ድነገርየሚገኝጥቅም ወይም የአሱራን
ስገን
ዘብ፡
፡
(
1)ሟቹለወራሹካን
ድነገርከሚያገኘው ገቢላይችሮታያደርገለትእን
ደሆነ
፤መመለስየለበትም፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ሟቹለወራሹጥቅም የከፈለውንየአሱራን
ስዋጋመመለስየለበትም፡
፡
ቊ 1069፡
፡ቀጥታያልሆነጥቅም፡
፡
ወራሹከሟቹጋራባደረጋቸው ስምምነ
ቶችወይም የማኅበረተኛነ
ትውልያገኛቸውንትርፎችወደውርሱመልሶማግባት
የለበትም፡
፡
ቊ 1070፡
፡ገን
ዘቡንመልሶበውርሱውስጥ ማግባትያለበትሰው፡
፡
(
1)አስቀድሞ የተወሰደውንን
ብረትሊመልስየ
ሚገባው ወደታችየሚቈጠርየሟችተወላጅብቻነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲሁም ሌሎቹወራሾችየወሰዱትንእን
ዲመልሱሟቹግዴታሊያደርግባቸው ይችላል፡
፡
ቊ 1071፡
፡ወራሽየሆነ
ው ሰው፡
፡
ችሮታው በተደረገለትቀንየሟቹወራሽነ
ው ተብሎ የማይገመትየሆነቢሆን
ም እን
ኳወራሹአስቀድሞ የወሰደውን
መመለስአለበት፡ ፡
ቊ 1072፡
፡ምትክነ
ት፡፡
(
1)ማንም ሰው ለሌላሰው ምትክበመሆንለወራሽነ
ትየመጣ እን
ደሆነ
፤እርሱራሱየተቀበላቸውንስጦታዎችበውርሱ
ውስጥ መመለስአለበት፡፡
(2)እን
ዲሁም ምትክየሆነሰው የተተካለትሰው አስቀድሞ ከሟቹየተቀበላቸውንችሮታዎችበውርሱውስጥ መመለስ
አለበት፡፡
ቊ 1073፡
፡ወራሽነ
ትንአልቀበልም ባይ፡
፡
ውርሱንአልቀበልም ያለወራሽከሟቹአስቀድሞ የወሰደውንነ
ገርበውርሱውስጥ መልሶማግባትየለበትም፡
፡
ቊ 1074፡
፡መመለሱያለው ውጤት፡
፡
(
1)የጋራወራሾችየሚከፋፈሉትንጠቅላላውንየሟቹንን
ብረትለመመደብ፤ሟቹበተዋቸው ን
ብረቶችላይ፤በውርሱ
ውስጥ መመለስያለባቸውንሟቹበቁም ወይም በኑዛዜየሰጣቸው ን
ብረቶችዋጋየሚጨ መርይሆናል፡
፡
(
2)አን
ድየጋራወራሽአስቀድሞ የወሰደውንንብረትመመለስየለበትእን
ደሆነ
፤ሊመልሰው እስከሚገባው ድረስያለውን
ግምትአስቀድሞ ከድርሻው ላይእን
ደተቀበለይቈጠራል፡
፡
ቊ 1075፡
፡በጋራወራሾችመካከልየገን
ዘብመመለስስላለው ወሰን
፡፡
(1)አስቀድሞ የተወሰደውንን
ብረትመመለስ፤የወራሽነቱንሀብትክፍያና፤ስለዚህም ጒዳይበጋራወራሾቹመካከል
ያሉትንግን ኙነ
ቶችበሚመለከትነ ገርካልሆነበቀርአን
ዳችም ውጤ ትየለውም፡ ፡
(2)ከውርሱላይገንዘብጠያቂዎችወይም የኑዛዜስጦታየተነ
ገረላቸው ሰዎችወራሹአስቀድሞ የተቀበለውንመመለስ
አለበትብለው ሊከራከሩአይችሉም፡
፡
ቊ 1076፡
፡የገን
ዘብመመለሱአነ
ስተኛገን
ዘብበመውሰድስለሚፈጸም፡
፡
(
1)አስቀድሞ የተወሰደው ነ
ገርበውርሱውስጥ የሚመለሰው ከድርሻው ላይበመቀነ
ስነው፡
፡
(
2)ወራሽየሆነ
ው ሰው፤በውርሱውስጥ ከሚደርሰው ድርሻግምትበላይበማናቸውም ጊዜአስቀድሞ የወሰደውን
ን
ብረትለመመለስአይገደድም፡፡
(3)አስቀድሞ የተወሰዱትን
ብረቶችበዐይነ
ታቸው እን
ዲመለሱተብሎ ሟቹከመሞቱበፊትየውልቃልለማግባት
አይፈቀድም፡፡
ቊ 1077፡
፡የሚመለሰው ን
ብረትግምት፡
፡
(
1)ሊመለስየሚገባው አስቀድሞ የተወሰደው ን
ብረትግምት፤ሰነ
ድላይየተሰጠው ግምትነ
ው፡፡
(
2)የዚህዐይነ
ትግምትአልተደረገእን
ደሆነስጦታው በተደረገጊዜበነ
በረው ግምትመሠረትመመለስያስፈልጋል፡
፡
ቊ 1078፡
፡አስቀድሞ የተሰጠው ን
ብረትመጥፋት፡
፡
ወራሹአስቀድሞ የወሰዳቸው ን
ብረቶችቢጠፉናበተደረገለትም ስጦታመበልጸጉያቋረጠ ቢሆን
ም እን
ኳንብረቶቹን
በውርሱውስጥ መልሶማግባትአለበት፡፡
ክፍል3፡
፡
የመከፋፈሉአሠራር፡
፡
ቊ 1079፡
፡ክፍያው በማንእን
ደሚደረግ፡
፡
(
1)የክፍያው ሥራየሚፈጸመው፤በወራሾቹመካከልበሚደረገው ስምምነ
ትነው፡
፡
(
2)ወራሾቹያልተስማሙ እን
ደሆነከነ
ርሱመካከልአን
ዱ ተግቶያሰናዳው የክፍያሐሳብእን
ዲጸድቅለዳኞችይቀርባል፡
፡
ቊ 1080፡
፡ዳኞቹየሚያደርጉትማጽደቅ፡
፡(1)ለአን
ድወራሽየሚደረገው ጥበቃ፡
፡
(
1)ከወራሾቹአን
ዱ ሳይኖርየቀረወይም በሚገባወኪልያላደረገእን
ደሆነ
፤ክፍያውንዳኞችካላጸደቁትፈራሽነ
ው፡፡
(
2)ስለሆነም እን
ዲህበሆነጊዜየክፍያውንፈራሽነ
ትለመጠየቅየ
ሚችለው እርሱሳይኖርክፍያው የተፈጸመበትወራሽ
ብቻነው፡፡
(
3)ይኸውም የክፍያው ፈራሽነት፤ጠያቂው ክፍያውንካወቀበኋላበአን
ድዓመትጊዜውስጥ ደግሞ በማናቸውም አሳብ
ሲሆንሟቹከሞተበትቀንአን ሥቶበሚቈጠርበዐሥርዓመትጊዜውስጥ ካልቀረበበቀርጥያቄው ውድቅይሆናል፡ ፡
ቊ 1081፡
፡(2)ለገን
ዘብጠያቂዎችየሚደረግጥበቃ፡
፡
(1)እን
ዲሁም፤በጋራወራሾቹመካከልየሚደረገው የውርሱሀብትክፍያከመፈጸሙ በፊትከጋራወራሾቹከአን
ዱ ላይ
ገንዘብጠያቂየሆነሰው የጠየቀእን
ደሆነ
፤የውርሱንክፍያዳኞቹእንዲያጸድቁትያስፈልጋል፡
፡
(
2)ይህንጥያቄየሚያቀርበው ገን
ዘብጠያቂየክፍያው ሥነሥርዐትማጽደቅበሚከናወን
በትጊዜየሚያመለክተው ነ
ገር
መሰማትአለበት፡
፡
(
3)የጋራወራሾችባደረጉትየማጭ በርበርሥራምክንያትዳኞቹጥያቄውንአናጸድቅም ሲሉእን
ቢካላሉበቀር፤ስለ
ሥርዐትየሚወጣው ገንዘብየሚታሰበው ጥያቄውንባቀረበው ገን
ዘብጠያቂው ላይነ
ው፡ ፡
ቊ 1082፡
፡የመከፋፈሉአፈጻጸም ደን
ብ፡፡
(
1)ክፍያው የሚፈጸመው፤ሟቹበጻፈው የኑዛዜቃልመሠረትነ
ው፡፡
(
2)ስለክፍያው አፈጻጸም የተጻፈየኑዛዜቃልየሌለእን
ደሆነ
፤ከዚህቀጥሎ ባሉትድን
ጋጌዎችመሠረትይፈጸማል፡
፡
ቊ 1083፡
፡የን
ብረቶቹግምት(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)በወራሾቹድርሻየተመደቡትን
ብረቶች፤ክፍያው በሚደረግበትቀንይገመታሉ፡
፡
(
2)የን
ብረቶቹንግምትየሚያደርጉትራሳቸው ወራሾቹናቸው፡
፡
(
3)ወራሾቹበግምቱያልተስማሙ እን
ደሆነግምቱእነ
ሱበመረጧቸው የሽምግልናዳኞችግምቱይደረጋል፡
፡
ቊ 1084፡
፡(2)ልዩዐዋቂዎችየሚያደርጉትግምት፡
፡
(1)ስለማይን
ቀሳቀሱንብረቶችልዩዐዋቂዎችየሚያቀርቡትቃለጉባኤ(
ፕሮሴቬርባል)ግምቱየተደረገበትንመሠረት
የሚያሳይመሆንአለበት፡
፡
(2)ፕሮሴቬርባሉ፤የተገመተው ን
ብረትበሚመችአኳኋንለመከፋፈልመቻሉን
ናየሚከፈልበትን
ም አኳኋንመግለጽ
አለበት፡፡
(
3)እን
ዲሁም ን
ብረቱየሚከፋፈልሲሆን
፤የሚደለደለውንየያን
ዳንዱንድርሻናየድርሻውንግምትመወሰንአለበት፡
፡
ቊ 1085፡
፡ዕጣ ድልድል፡
፡
(
1)የክፍያዎቹንድርሻየሚያደላድለው፤የጋራወራሾችበስምመነ
ትየመረጡትሰው ነ
ው፡፡
(
2)ወራሾቹያልተስማሙ እን
ደሆነዳኞችየመረጡትልዩዐዋቂድልድሉንያደርጋል፡
፡
ቊ 1086፡
፡የውርሱን
ብረትበመሠረቱበዐይነ
ታው የሚከፋፈልስለመሆኑ፡
፡
(
1)ክፍያው በመሠረቱየሚደረገው እያን
ዳንዱ ወራሽከውርሱውስጥ ን
ብረትእየተሰጠው በዐይነ
ታው ነ
ው፡፡
(
2)በዐይነ
ታው የተመደቡትድርሻዎችትክክልያልሆኑእን
ደሆነተጨ ማሪገን
ዘብበመስጠትይስተካከላሉ፡
፡
ቊ 1087፡
፡የድርሻዎቹአመዳደብ፡
፡
(
1)ከዚህበታችየተጻፉትደን
ቦችየተጠበቁሆነ
ው ወራሾቹበተቻለመጠን
፤አን
ድዐይነ
ትአመዳደብያላቸውንድርሻ
ይቀበላሉ፡
፡
(
2)በተቻለመጠንለያን
ዳንዱ ወራሽበበለጠ የሚያገለግሉትን
ብረቶችይሰጡታል፡
፡
ቊ 1088፡
፡የን
ብረቶቹአመጣጥ፡
፡
በክፍያው ውስጥ፤ክፍያው እን
ደሚከተለው ይደለደላል፡
፡
(
ሀ)የአባትመሥመርወራሽለሆኑትለሟቹየዚሁመሥመርየሆኑሰዎችያስተላለፉትንየማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፤
(
ለ)የእናትመሥመርወራሽለሆኑት፤ለሟችቱየዚሁመሥመርየሆኑሰዎችያስተላለፉትንየማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፡
፡
ቊ 1089፡
፡ኢትዮጵያውያንያልሆኑወራሾች፡
፡
ከወራሾቹመካከልአንዳንዶቹየኢትዮጵያዜግነትደግሞ አን
ዳንዶቹየውጭ አገርዜግነ
ትያላቸው የሆኑእን
ደሆነ
በኢትዮጵያያሉትየማይን
ቀሳቀሱን ብረቶችየሚቻልቢሆንኢትዮጵያውያንለሆኑትወራሾችበቅድሚያይሰጣሉ፡፡
ቊ 1090፡
፡የወራሾቹዕዳ፡
፡
ከወራሾቹአን
ዱ ለውርሱየሚከፍለው ዕዳያለበትእን
ደሆነ
፤ዕዳው በድርሻው ውስጥ ይታሰባል፡
፡
ቊ 1091፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣየተሰጠባቸው ዕዳዎች፡
፡
ለአንድወራሽስለሟቹዕዳየማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣወይም በመያዣየተሰጡባቸው ን
ብረቶችየደረሱትእን
ደሆነ
፤
ለዕዳዎቹአላፊይሆናሉ፡
፡
ቊ 1092፡
፡በሚያስቸግርሁኔ
ታየሚከፋፈሉሀብቶች(
1)መሠረቱ፡
፡
በውርሱሀብትውስጥ ከፍያለጉዳትሳይደርባቸው ሊከፈሉየማይችሉንብረቶችያሉእንደሆነናከወራሾቹመካከልይህን
የማይከፈልሀብትሊወስድየሚገባው የትኛው እን
ደሆነበስምምነትለመወሰንያልቻሉእንደሆነይህንብረትተሸጦ
ገንዘቡበወራሾቹመካከልይከፋፈላል፡
፡
ቊ 1093፡
፡(2)በሐራጅስለመሸጥ፡
፡
(
1)ከወራሾቹመካከልአን
ደኛው ጥያቄያቀረበእን
ደሆነሽያጩ የሚደረገው በሐራጅነ
ው፡፡
(
2)በወራሾቹመካከልስምምነ
ትየታጣ እን
ደሆነበሐራጅጨ ረታውስጥ ባዕድሰዎችእን
ዲገቡይደረጋል፡
፡
ቊ 1094፡
፡የቤተዘመድመታሰቢያዕቃዎች፡
፡
(
1)የቤተዘመድጽሑፎችናየመታሰቢያእምነ
ትያላቸው ዕቃዎችእን
ዳይሸጡ ከወራሾቹአን
ዱ ለመቃወም ይችላል፡
፡
(2)በወራሾቹመካከልስምምነ
ትየታጣ እን
ደሆነእነ
ዚህዕቃዎችእን
ዲሸጡ ወይም ከወራሾቹለአን
ደኛው እን
ዲሰጡ
የሚወስኑትዳኞችናቸው፡፡
(3)እን
ደዚህበሆነጊዜይህየመታሰቢያዕቃከቤተዘመድመካከልእን
ዳይወጣ አስፈላጊውንጥን
ቃቄሁሉማድረግ
አለባቸው፡፡
ቊ 1095፡
፡በክፍያውስጥ የሚገቡመብቶችዐይነ
ት፡፡
(
1)በውርሱውስጥ ለተገኙትንብረቶችሟችባለሀብትወይም ተከራዩወይም ተጋዥ ወይም በእነ
ዚህን
ብረቶችላይሌላ
መብትነበረው ሳይባልልዩነ
ትሳይደረግየዚህክፍልድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡ ፡
(2)እነ
ዚህንድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችለማድረግበን
ብረቱአከፋፈልዐይነ
ትናሁኔ
ታየክፍያውንሥርዐትለመፈጸም
የሚቻልመሆኑብቻይበቃል፡፡
ቊ 1096፡
፡በብዙየጋራወራሾችመካከልን
ብረቱሳይከፋፈልስለማቈየት፡
፡
(1)ለአን
ድወራሽብቻብዙመብቶችየሚሰጠውንየዚህንክፍልድን
ጋጌሌሎቹወራሾችበነ ዚህመብቶችበአን
ድነት
እንዲሠሩበትተስማምተውበትእን
ደሆነበዚህከፍልድን
ጋጌዎችእነ
ሱም ሊጠቀሙ በትይችላሉ፡
፡
(
2)ብዙዎቹወራሾችአንዱንሀብትአብረንእን
ወርሳለንሲሉግልጽየሆነስምምነ
ትካላደረጉበቀርይህሀብትለብዙ
ወራሾችበአን
ድነትሊሰጣቸው አይችልም፡
፡
ክፍል4፡
፡
መከፋፈሉከተፈጸመ በኋላበወራሾቹመካከልስላለው ግን
ኙነት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
የጋራተካፋዮችሊሰጡ ስለሚገባቸው ዋስትና፡
፡
ቊ 1097፡
፡ሕግንስለመጥቀስ፡
፡
(
1)በየድርሻቸው ውስጥ የተደለደለውንግዙፍሀብትስለሚመለከተው ጒዳይ፤ሻጭ ለገዥ መድንበሚሆነ
ው ዐይነ
ት
ወራሾችም አንዱ ለአን
ዱ መድንናቸው፡፡
(2)በየድርሻው ውስጥ የተመደቡትንመብቶችናየገን
ዘብጠያቂነ
ትመብቶችበሚመለከተው ጒዳይም እን
ዲሁበዋጋ
የገንዘብመብትበሚተላለፈበትጊዜየሚሰጠውንመድንዐይነ ትአንዱ ለአን
ዱ መስጠትአለበት፡
፡
ቊ 1098፡
፡የኪሣራው ልክ፡
፡
ሊከፈልየሚገባው የኪሣራልክየሚወሰነ
ው ክፍያው በተደረገበትጊዜሀብቱበነ
በረው ዋጋመጠንነ
ው፡፡
ቊ 1099፡
፡ኪሣራውንየሚከፍለው ሰው፡
፡
(
1)እያን
ዳንዱ ወራሽኪሣራውንየሚከፍለው ከውርሱበደረሰው ድርሻዋጋመጠንነ
ው፡፡
(2)ከወራሾቹመካከልአን
ደኛው ዕዳለመክፈልየማይችልበሆነጊዜእያን
ዳንዱ ወራሽከደረሰው ዕጣ ጋራተመዛዛኝ
በሚሆንመጠንዕዳው መድንበተሰጠው ወራሽናዕዳሊከፍሉበሚችሉትወራሾችመካከልየሚከፋፈልይሆናል፡ ፡
ቊ 1100፡
፡የማረጋገጫ ዋስትናየማግኘትመብት፡
፡
ከወራሾቹአንደኛው፤በብልጫ ድርሻምክንያትሊከፈለው የሚገባሐሳብእንዳለው ወይም በድርሻው ውስጥ
የተደለደለው የገን
ዘብመጠየቂያመብትመከፈሉየሚያጠራጥርእን ደሆነመከፋፈሉእንደተፈጸመ ይህየጋራወራሽ
መብቱንየሚያረጋግጡለትዋስትናእን ዲሰጠው ለመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 1101፡
፡ዋስትናየማይሰጥበትሁኔ
ታ፡፡
(
1)ውርሱንበጋራተካፋይከሆኑትአን ደኛው የሚጠይቀው ዋስትናበራሱጥፋትበደረሰበትየመብትማጣትምክንያት
ወይም በውርስየተገኘው ሀብትከተከፋፈለበኋላለደረሰነ
ገርየሆነእንደሆነዋስትናሊሰጠው አይገባውም፡
፡
(2)እን
ዲሁም የውርሱመከፋፈልበተደረገበትጊዜከተከፋዮቹላንደኛው ስለደረሰው ዕጣ ያለመድንየተሰጠው መሆኑ
በመከፋፈያው ጽሑፍውስጥ ተገልጾእን
ደሆነዋስትናአይሰጥም፡፡
ክፍል2፡
፡
ክፍያውንስለማፍረስ፡
፡
ቊ 1102፡
፡ክፍያው የሚፈርስበትምክን
ያት፡
፡
ከዚህቀጥሎ የተመለከቱትቊጥሮችድን
ጋጌ፤እን
ደተጠበቀሆኖየክፍያው ጒዳይሌሎችውሎችበሚፈርሱበትአኳኋን
ሊፈርስይችላል፡፡
ቊ 1103፡
፡የተረሱን
ብረቶች፡
፡
(1)ክፍያው ከተደረገበኋላበክፍያውስጥ ያልገቡበውርሱን
ብረትውስጥ ገብተው የሚቈጠሩአዲስሀብቶችየተገኙ
እንደሆነበነዚሁአዲስን ብረቶችመጠንአዲሰየክፍያሥርዐትመፈጸም ያስፈልጋል፡
፡
(
2)አስቀድሞ የተደረገው መከፋፈልእን
ዳለይረጋል፡
፡
ቊ 1104፡
፡ንብረትስለመደበቅ፡
፡
ይህበክፍያውስጥ ሳይገባቀርቶየተገኘው አዲስንብረትከወራሾቹበአንዱ እጅእን
ደነበረናይህን
ኑደብቆትየነ
በረው
በመጥፎልቡናከሆነበዚህዐይነ ትከደበቀው ንብረትየሚደርሰውንድርሻያጣል፡፡
ቊ 1105፡
፡ክፍያውንስለማቃናት፡
፡(1)ማቃናትስለሚደረግበትጊዜ፡
፡
(1)የአን
ዳንድንብረቶችዋጋበተሳሳተሁኔታበመገመቱምክንያትየክፍያው ተጠቃሚ ከሆነው ወራሽአን
ዱ ሊደርሰው
ከሚገባው ከሦስትሩብበታችደርሶትእንደሆነበዚሁባለመብትበሆነው ወራሽጠያቂነ ትየ
ክፍያውንሥርዐትእን ደገና
እንዲቃናያደርጋል፡
፡
(2)እን
ዲሁም አስቀድሞ ተቀብሎትየነ
በረውንስጦታመልሶበውርሱውስጥ ማግባትያለበትሆኖሳልይህን
ኑሁኔ
ታ
ለሌሎችወራሾችሳይገልጽየቀረእን ደሆነየተደረገው ክፍያእን
ዲቃናይደረጋል፡
፡
ቊ 1106፡
፡(2)ጥያቄው የሚቀርብበትጊዜ፡
፡
ክፍያው እን
ዲቃናየሚቀርበው ጥያቄውርሱበተከፋፈለበ3ዓመትውስጥ ያልቀረበእን
ደሆነተቀባይነ
ትንያጣል፡
፡
ቊ 1107፡
፡(3)የክፍያው መቃናትውጤት፡
፡
(
1)ክፍያው እን
ዲቃናየሚለውንጥያቄዳኞችየተቀበሉትእንደሆነለጠያቂው ሊከፈልየሚገባውንየኪሣራልክናይህን
ኪሣራየሚከፍለው ማንእንደሆነ
፤በምንዐይነ
ትሁኔታእንደሚከፈልይወስናሉ፡፡
(2)ክፍያው አን
ዲቃናየተደረገው በውርሱውስጥ ተመልሶየሚገባስጦታባለመነ
ገሩምክን ያትየሆነእን
ደሆነይህንኑ
ስጦታየተቀበለው የጋራወራሽመልሶማግባትበነ በረበትዋጋ(
ግምት)መጠንበተቃናው መከፋፈልውስጥ ድርሻውን
ያጣል፡፡
(3)ይህን
ኑንብረትበክፍያውስጥ ሳያገባየቀረው በቅንልቡናመሆኑንወራሹለማስረዳትየቻለእን
ደሆነዳኞችከዚህ
በላይበተመለከተው ኀይለቃልድንጋጌተፈጻሚ እን ዳይሆነለማድረግይችላሉ፡
፡
ቊ 1108፡
፡(4)የኪሣራው አከፋፈል፡
፡
(
1)ሊከፈልየሚገባው ኪሣራየሚወሰነ
ው በማናቸውም ጊዜበጥሬገን
ዘብነ
ው፡፡
(2)አከፋፈሉንለመጠየቅየሚቻለው የኪሣራጠያቂው አብሮወራሽከሆኑትወይም ከወራሾቻቸው ወይም የኑዛዜስጦታ
ከተሰጣቸው ሰዎችላይብቻነ ው፡፡
ቊ 1109፡
፡የመካፈሉንሥርዐትስለመቃወም፡
፡
ከጋራወራሾቹባን ደኛው ላይየገን
ዘብመጠየቂያመብትያላቸው ሰዎችክፍያው የተደረገው በመብታችንላይማጭ በርበር
ተደርጓልብለው ክፍያውንለመቃወም የሚችሉትያደረጉትመቃወሚያሳይሰማ እነሱበሌሉበትመከፋፈሉተፈጽሞ
እንደሆነነ
ው፡፡
ክፍል5፡
፡
የውርሱሀብትከተከፋፈለበኋላገን
ዘብጠያቂዎችያላቸው መብት፡
፡
ቊ 1110፡
፡የክሶችመከፋፈል፡
፡
(1)ገን
ዘብጠያቂው፤የገን ዘብመጠየቂያመብቱየማይከፋፈልካልሆነበቀርበወራሾቹላይየሚያቀርበውንጥያቄ
እያንዳንዱ ወራሽበደረሰው የውርስሀብትግምትመጠንጥያቄውንም አከፋፍሎ ማቅረብአለበት፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም ወራሾቹውርሱንሲከፋፈሉባደረጉትስምምነትዕዳውንበሞላው ወይም አብዛኛውንአን
ዱ ወራሽወይም
ብዙወራሾችእንዲከፍሉተስማምተው እን
ደሆነገንዘብጠያቂው በዚህስምምነትለመጠቀም ይችላል፡፡
ቊ 1111፡
፡ከወራሾቹአን
ዱ ዕዳለመክፈልስላለመቻሉ፡
፡
ከወራሾቹመካከልአን
ደኛው ዕዳለመክፈፀልየማይችልበሆነጊዜዕዳው በሌሎቹወራሾችመካከልበትክክል
ይከፈላል፡
፡
ቊ 1112፡
፡በኑዛዜስጦታየተደረገላቸው ሰዎችእን
ደገን
ዘብጠያቂዎችተመሳሳይስለመሆናቸው፡
፡
ከዚህበላይባሉትቊጥሮችውስጥ የተነገሩትድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችበሚሆኑበትጒዳይ፤የኑዛዜስጦታየተሰጣቸው
ሰዎችከውርሱላይገንዘብጠያቂእንደሆኑትሰዎችተመሳሳይይሆናሉ፡
፡
ቊ 1113፡
፡በወራሾችመካከልላለው ግን
ኙነት፡
፡
(1)ውርሱከተከፋፈለበኋላ፤መክፈልከሚገባው የበለጠ የዕዳድርሻየከፈለው ወራሽበብልጫ የከለውንሒሳብ
እንዲያገቡለትሌሎቹንየጋራወራሾችንሊጠይቃቸው ይችላል፡ ፡
(2)የዋስትናንአሰጣጥ በሚመለከተው ረገድይህደን
ብተፈጻሚ ስለሚሆን
በትጒዳይስለውልበጠቅላላው የሚለው
የዚህሕግድን ጋጌተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ምዕራፍ4፡
፡
ውርስንስለሚመለከቱስምምነ
ቶች፡
፡
ክፍል1፡
፡
ወደፊትበሚገኝውርስላይስለሚደረግየውልስምምነ
ት፡፡
ቊ 1114፡
፡ወደፊትበሚገኝየውርስሀብትላይየውልስምምነ
ትማድረግየተከለከለስለመሆኑ፡
፡
በሕግተገልጸው ከተፈቀዱትሁኔ
ታዎችውጭ ገናበሕይወቱባለው ሰው ውርስላይበአን
ድበኩልየሚደረጉውሎችና
ግዴታፖዋችሁሉፈራሾችናቸው፡ ፡
ቊ 1115፡
፡ወደፊትየሚገኝንውርስስለመቀበልወይም ስለመን
ቀፍ፡
፡
(
1)ገናለወደፊትይሰጣልተብሎ ተስፋየሚደረግበትንየውርስሀብትመቀበልወይም ያለመቀበልወይም በዚህውርስ
ውስጥ ያሉትንመብቶችማስተላለፍአይቻልም፡፡
(2)ባለን
ብረትየሆነ
ው ሰው የፈቀዳቸው ቢሆን
ም እን
ኳከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተመለከቱትየውልስምምነ
ቶች
ፈራሾችናቸው፡፡
ቊ 1116፡
፡ለማውረስውልስለመግባት፡
፡
አን
ድሰው ውርሱንእሰጥሃለሁወይም በኑዛዜስጦታአደርግልሃለሁብሎ ለተዋዋዩወይም ለሦስተኛወገንየውልግዴታ
ሊገባአይችልም፡
፡
ክፍል2፡
፡
የተከፋፈሉስጦታዎች፡
፡
ቊ 1117፡
፡መሠረቱ፡
፡
አባትናእናትሌሎችወደላይየሚቈጠሩወላጆችለልጆቻቸውናለሌሎችወደታችየሚቈጠሩተወላጆቻቸው ሀብታቸውን
ለመስጠትናለማከፋፈልይችላሉ፡
፡
ቊ 1118፡
፡የአፈጻጸሙ ፎርም፡
፡
በቁም ስለሚደረጉስጦታዎችበሕግበተደነ
ገጉትደን
ቦችመሠረትይህየስጦታአከፋፈልመፈጸም አለበት፡
፡
ቊ 1119፡
፡ግቡ፡
፡
ይህየስጦታማከፋፈልጒዳይበተፈጸመበትጊዜወደላይየሚቈጠረው ወላጅባሉትሀብቶችላይካልሆነበቀርሊፈጸም
አይችልም፡
፡
ቊ 1120፡
፡የተረሳን
ብረት፡
፡
ወደላይየሚቈጠረው ወላጅበሞተበትቀንትቷቸው የሚሞተው ንብረቶችሁሉበስጦታመከፋፈሉውስጥ ሳይገቡ
ቀርተው እን
ደሆነከስጦታመከፋፈልውስጥ ያልገቡትንብረቶችበሕግመሠረትይከፋፈላሉ፡
፡
ቊ 1121፡
፡የተረሳልጅ(
1)ስጦታው ፈራሽስለመሆኑ፡
፡
ስጦታአድራጊው የስጦታማከፋፈልባደረገጊዜከልጆቹአን ዱንየረሳው እን
ደሆነወይም ስጦታው ከተደረገበኋላልጅ
የወለደእንደሆነሰጪ ው በሞተጊዜየተተወው ልጅወይም እንደራሴዎቹበስጦታአከፋፈሉእንዲፈርስበመጠየቅ
ይችላሉ፡፡
ቊ 1122፡
፡ልዩአስተያየት፡
፡
(1)ስለሆነ
ም ሟቹይህንየተዘነ
ጋውንልጅከውርስመን
ቀሉንየሚገልጽየሚጸናኑዛዜትቶሞቶእን
ደሆነየስጦታክፍያው
እንዲፈርስመጠየቅአይቻልም፡፡
(
2)እን
ደዚህም በሆነጊዜከውርስየተነ
ቀለው ልጅወይም እን
ደራሴዎቹበውርሱላይሊኖራቸው የሚችለው የገን
ዘብ
መጠየቅመብትየተጠበቀነ ው፡
፡
(3)እን
ዲሁም፤ከዚህበላይባለው ቊጥርእንደተመለከተው ሟቹበስጦታማከፋፈልውስጥ ከሰጣቸው ንብረቶች
ለተረሳው ልጅድርሻበቂየሚሆኑሌሎችንብረቶችያሉእንደሆነ፤የተደረገው ማከፋፈልድልድልእን
ዲፈርስመጠየቅ
አይቻልም፡፡
ቊ 1123፡
፡ጉዳት፡
፡
(1)በስጦታው አከፋፈልውስጥ ተቃራኒቃልከሌለበቀር፤ወደታችከሚቈጠሩተወላጆችአን
ዱ ከሚደርሰው ከሩብ
የበለጠ ጉዳትደርሶበትእንደሆነየስጦታአከፋፈሉእን
ዲቀርለመጠየቅይችላል፡
፡
(
2)ጉዳትመኖሩየሚገመተው የስጦታው ክፍያበተደረገበትቀንን
ብረቱየነ
በረውንዋጋበመመልከትነ
ው፡፡
(
3)ይህየስጦታክፍያእንዲቀርየሚደረገው ክስወደላይየሚቈጠረው ስጦታአድራጊው ወላጅበሞተበሁለትዓመት
ውስጥናየስጦታው መከፋፈልከተደረገበትቀንአን
ሥቶበ0ዓመትውስጥ ካልቀረበበቀርዋጋየሌለው ይሆናል፡
፡
ክፍል3፡
፡
የውርስመብቶችንስለማስተላለፍ፡
፡
ቊ 1124፡
፡የወራሹመብት፡
፡
(
1)ውርሱ ከተከፈተበኋላአን
ድወራሽበውርስየሚያገኘውንመብትበከፊልወይም በሙ ሉለሌላአሳልፎለመስጠት
ይችላል፡
፡
(2)ስለሆነ
ም በውርሱውስጥ ካለው ን
ብረትበተለይበአን
ድላይያሉትንመብቶችይህን
ብረትበእርሱድርሻውስጥ
ከመደረጉበፊትአሳልፎሊሰጥ አይችልም፡፡
ቊ 1125፡
፡አሳልፎየተሰጠውንየ
ውርስሀብትየማስቀረት(
የማስመለስ)መብት፡
፡
(
1)መብቱየተላለፈው ከወራሾቹላን
ዱ ካልሆነበቀርየውርስመብትከተላለፈለትሌላሰው ላይሌሎቹየጋራወራሾች
ግምቱንከፍለው ለማስቀረትበሕግየቀደምትነትመብትተሰጥቷቸዋል፡
፡
(
2)ይህንየማስመለስንመብትበሚመለከተው ጒዳይስለጋራባለሀብትነ
ትስለአላባጥቅም ተቀባይነ
ትስለሌሎቹ
ግዙፍመብቶችበሚመለከተው አን
ቀጽየተጻፉትድንጋጌዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
 ስለን
ብረቶች፡
፡
Pr
int
Emai
l
наклейки
Jooml
a
ሦስተኛመጽሐፍ
ስለን
ብረቶች፡
፡
አን
ቀጽስድስት፡
፡
ስለን
ብረትበጠቅላላውናስለይዞታ፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ስለን
ብረቶችበጠቅላላው፡
፡
ቊ 1126፡
፡ስለን
ብረቶችአከፋፈል፡

ግዙፍነ
ትያላቸው ን
ብረቶችሁሉተን
ቀሳቃሽየሆኑናወይም የማይን
ቀሳቀሱናቸው፡
፡

ቊ 1127፡
፡ግዙፍነ
ትስላላቸው ን
ብረቶች፤(
1)መሠረቱ፡
፡

ግዙፍነትያላቸው ን
ብረቶችግዙፋዊሀልዎትያላቸው ነ
ገሮችሆነ
ው የማይለያይሁኔ
ታቸውንሳያጡ በራሳቸውም ሆነ
በሰው ካን
ዱ ቦታወደሌላቦታሊዘዋወሩየሚችሉናቸው፡ ፡

ቊ 1128፡
፡(2)ላምጪ ው የሚሰጡ ሰነ
ዶች፡
፡

ተቃራኒየሚሆንየሕግድንጋጌከሌለበቀርየገን
ዘብናሌሎቹም ግዙፍነ
ትየሌላቸው ነ
ገሮችመብቶችላምጪ ው
በተሰጠው ሰነ
ድውስጥ ሲገኙእንደተን
ቀሳቃሾችነገሮችሆነ
ው ይቈጠራሉ፡፡

ቊ 1129፡
፡(3)ስለተፈጥሮኀይል፡
፡

እንዲሁም እን
ደኤሌክትሪሲቴያሉትየኤኮኖሚ ዋጋያላቸው የተፈጥሮኀይልነ
ገሮችተቃራኒየሚሆንየሕግድንጋጌ
ከሌለበቀርበሰው ገዢነ
ትውስጥ ያሉናለሰው አገልግሎትሥራየተደረጉከሆኑእንደተን
ቀሳቃሾችነገሮችየሚቈጠሩ
ናቸው፡፡
ቊ 1130፡
፡የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፡
፡

የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችየመሬትርስቶችናቤቶችናቸው፡
፡

ቊ 1131፡
፡ያን
ድነገርሙሉክፍሎች፤(
1)መሠረቱ፡
፡

ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀርአንዱንነ
ገርየሚመለከቱትመብቶችወይም ተግባሮችየዚህየተባለው ነ
ገር
ሙሉክፍልየሚሆነ ውንሁሉይጠቀልላሉ፡
፡

ቊ 1132፡
፡(2)ትርጓሜ፡
፡

(
1)የአን
ዱነገርሙሉክፍልየሚባለው በልማድእን
ደሚታየው ለዚሁነ
ገርአን
ድአቋም ሆኖየሚቈጠረው ነ
ው፡፡
(2)እን
ደዚሁም ከተባለው ነ
ገርጋራበግዙፍነትየተያያዘሆኖይህየተባለው ነ
ገርሳይጠፋናአጒልሳይሆንለመለያየት
የማይችልነ ገርሲኖርይህነ ገርየዚያነ
ገርሙ ሉክፍልይባላል፡
፡

ቊ 1133፡
፡(3)ዛፎችናሰብሎች፡
፡

(
1)ዛፎችናሰብሎችከመሬትሳይለያዩበሚቈዩበትጊዜከመሬቱጋራእን
ደአካልሆነ
ው ይቈጠራሉ፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ከመሬቱጋራመለያየትያለባቸው ወይም መለያየታቸውንበሚያስከትልውልውስጥ የሚገኙከሆነ
፤ራሱን
የቻለግዙፍነትያለውናተንቀሳቃሽን
ብረትእንደሆኑይቈጠራሉ፡ ፡

ቊ 1134፡
፡(4)የሦስተኛወገኖችመብት፡
፡

(
1)አንድነገርያን
ድተን
ቀሳቃሽወይም የማይን
ቀሳቀስን
ብረትአካልሆኖበሚገኝበትጊዜአን
ድየተለየሀብትነ
ው መባሉ
ይቀራል፡
፡
(
2)ከዚህም ጊዜአስቀድሞ በዚሁነ
ገርላይየሌላየሦስተኛወገንመብቶችናቸው ይባሉየነ
በሩትቀሪዎችይሆናሉ፡
፡
(
3)በዚያንጊዜከአላፊነ
ትየተነ
ሣወይም ሌላውንሰው ያለአገባብእን
ዲበለጽግከመደረጉየተነ
ሣየተባሉትሦስተኞች
ወገኖችያሏቸው መብቶችየተጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 1135፡
፡ደባሎችነ
ገሮች፤(
1)መሠረቱ፡
፡
የሚያጠራጥርጒዳይያለእን ደሆነአን
ድነገርንየሚመለከቱመብቶችወይም ተግባሮችከዚሁነ
ገርጋራተያይዘው
የሚገኙትንተጨ ማሪዎችንነ
ገሮችየሚጠቀልሉናቸው፡ ፡

ቊ 1136፡
፡(2)ትርጓሜ፡
፡

የአን
ድነገርተጨ ማሪነ
ው የሚባለው ይህንነ
ገርበባለሀብትነ
ትወይም በባለአላባጥቅም ተቀባይነ
ትይዞበሚጠቀምበት
ባንድሰው አሳብይህነ
ገርለሚያገለግልበትጒዳይበነዋሪዐይነትከዚሁጋራተያይዞየሚገኘው ነው፡፡

ቊ 1137፡
፡(3)ደባል(
ተጨ ማሪ)የሆነ
ውነገርለጊዜው ስለመለያየቱ፡
፡

ተጨ ማሪዎችነ
ገሮችለጊዜው ብቻከዋናው ነ
ገርየተለያዩሲሆኑተጨ ማሪመሆናቸውንአያጡም፡
፡

ቊ 1138፡
፡(4)የሦስተኛወገኖችመብት፡
፡

(1)አን
ድተጨ ማሪነ
ገርከአን
ድከሚን ቀሳቀስወይም ከማይንቀሳቀስሀብትጋራየመያያዙጒዳይ፤ይህተጨ ማሪነ
ገር
ከመያያዙበፊትበዚህላይየነበራቸውንየሦስተኛወገኖችባለመብትነትአያስቀርባቸውም፡
፡
(2)ቢሆንምነገሩካንድንብረትጋራከመያያዙበፊትበጽሑፍበተደረጉቀናቸው በተረጋገጠ ውሎችላይየተመለከተ
ስምምነ ትከሌለበቀርእነ
ዚህንመብቶችበቅንልቡናባገኛቸው ሦስተኛወገንላይመቃወሚያሊሆኑበትአይችሉም፡ ፡

ቊ 1139፡
፡(5)የተጨ ማሪነ
ትሁኔ
ታየሚቀርበው ጊዜ፡
፡

(
1)ያን
ድነገርባለሀብትከዚሁጋራየተያያዘውንተጨ ማሪነ
ገርደባልነ
ቱንለማስቀረትይችላል፡
፡
(2)ተጨ ማሪው ነ
ገርእንዲህመሆኑንበማመንከባለሀብቱጋራበቅንልቡናየተዋዋሉትየሦስተኛወገኖችመብቶች
እንደተጠበቁናቸው፡ ፡

ምዕራፍ2፡
፡
ስለን
ብረትበጠቅላላውናስለይዞታ፡
፡
ቊ 1140፡
፡ትርጓሜ፡
፡

ይዞታማለትአን
ድሰው አን
ድንነ
ገርበእጁ አድርጎበእውነ
ትየሚያዝበትሆኖሲገኝነ
ው፡፡
ቊ 1141፡
፡በቀጥታወይም በጠባቂየሆነይዞታ፡
፡

በቀጥታወይም እን
ዲያው ነ
ገሩንይዞብቻበሚቈይበአን
ድበሌላሰው አማካይነ
ትባለይዞታለመሆንይቻላል፡
፡

ቊ 1142፡
፡የሚያልፍመሰናክል፡
፡

በይዞታው መብትመገልገሉበሚያልፉነ
ገሮችየተከለከለወይም የ
ተቋረጠ እን
ደሆነ
፤ይዞታው የሚቀርአይሆን
ም፡፡

ቊ 1143፡
፡ይዞታንለሌላሰው ስለማስተላለፍ፡
፡

በውልምክን
ያትይዞታንየማስተላለፍነ
ገርየተደረገእን
ደሆነ
፤ይዞታው የሚተላለፈው ነ
ገሩንበሚያስረክብበትጊዜነ
ው፡፡

ቊ 1144፡
፡ነገሩንየሚያሳዩአስረጂዎች፡
፡

(
1)የሚተላለፈውንነገርአዲስባለይዞታለሚሆነ
ው ሰው የሚያሳዩናይዞታውንየሚፈቅዱ አስረጂዎችንበማስረከብ
ይዞታንማስተላለፍይቻላል፡
፡
(2)ሰነ
ዶችንባቀረበናእውነተኛይዞታባለው ሰው መካከልክርክርየተነ
ሣእን
ደሆነ
፤ክፉልቡና(
ተንኰል)እን
ዳለበት
ካልተገለጸበቀርለባለይዞታው ብልጫ ይሰጠዋል፡፡

ቊ 1145፡
፡የይዞታማስታወቂያ፡
፡

(1)ዕቃዎቹመኖራቸው የተረጋገጠናበዐይነትየሚሰጡ፤በመለየትየታወቁበሆኑጊዜየዕቃው ይዞታአዲስባለይዞታ

ለሚሆነ ው ሰው እን
ደተላለፈየሚቈጠረው በዕቃው የሚያዝበትሰው ዕቃውንወደፊትአዲስይዞታለተሰጠው ሰው ነ
ው
የያዝሁትብሎ ዋጋባለው (በሚጸና)አኳኋንየገለጸእን
ደሆነነው፡፡
(2)በዕቃው በእውነ
ትየሚያዝዝበትሰው የከሠረእን
ደሆነከእርሱላይገን
ዘብጠያቂዎችየሆኑትሰዎችመብቶች
እንደተጠበቁናቸው፡፡

ቊ 1146፡
፡በስውርወይም በሚያሻማ አኳኋንየተደረገይዞታ፡
፡

(
1)በስውርወይም በሚያሻማ አኳኋንየተደረገው ይዞታማናቸውን
ም መብትአይሰጥም፡
፡
(2)በስውርየተደረገይዞታየሚባለው ነ
ገሩንበእጁ ይዞየሚገኘው ሰው በያዘው ነ
ገርላይአን
ዳችመብትእን
ደሌለው
ለማሳሰብበሚችልአኳኋልባለይዞታነ ቱንየደበቀእንደሆነነው፡
፡
(
3)በሚያሻማ ዐይነ
ትየተደረገይዞታየሚባለው በነገሩየሚጠቀመው ሰው የራሱገን ዘብለመሆኑበአካባቢዎቹነ
ገሮች
ሁኔታየሚያጠራጥርሲሆን ፤ወይም ነ
ገሩንበእጁ የያዘው ሰው ስለሌላሰው የያዘው ሲሆንነ
ው፡፡

ቊ 1147፡
፡የባለይዞታውንስም ስለመለወጥ፡
፡

(1)ስለሌላሰው ሆኖባለይዞታመሆን
ንየጀመረሰው ተቃራኒየሚሆንማስረጃከሌለበቀርምንጊዜም በጠባቂነ
ት
እንደያዘሆኖይገመታል፡፡
(
2)ለዚህተቃራኒየሚሆንማስረጃበማናቸውም መን
ገድሊቀርብይችላል፡
፡
(
3)ስለሆነ
ም በጠባቂነ
ትየያዘው ሰው አሳቡንበመለወጡ ብቻለይዞታው ማስረጃሊሆንአይችልም፡
፡

ቊ 1148፡
፡የይዞታመድን(
1)በኀይልመከላከል፡
፡

(1)ባለይዞታየሆነሰው እን
ዲሁም ለሌላሰው የያዘቢሆን
ም ይዞታውንለመንጠቅወይም በይዞታው ላይሁከትለማን
ሳት
የሚያደርገውንማን ኛውንም ኀይልበመከላከልለመመለስመብትአለው፡ ፡
(2)እን
ዲሁም እጅያደረገው ነ
ገርበን
ጥቂያወይም በስውርየተወሰደበትእን
ደሆነነ
ጣቂውንበማስወጣትወይም ነ ገሩን
በግፍሲወስድከተገኘው ወይም ይዞሲሸሽከተያዘው ነ
ጣቂሰው ላይወዲያውኑበጒልበትበማስለቀቅየተወሰደበትን
ነገርለመመለስይችላል፡፡
(
3)ስለሆነ
ም የጊዜው አጋጣሚ ሁኔ
ታካላስገደደበቀርከእጅእልፊትመታገስአለበት፡
፡

ቊ 1149፡
፡(2)በዳኝነ
ትየመጠየቅሥራ፡
፡

(1)ይዞታው የተወሰደበትወይም በይዞታው ላይሁከትየተነ

ሣበትሰው የተወሰደበትነ
ገርእን
ዲመለስለትወይም
የተነሣው ሁከትእን ዲወገድለትእንዲሁም ስለደረሰበትጉዳትኪሣራእንዲሰጠው ለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)የያዘው ነ
ገርከተነ
ጠቀበትወይም በይዞታው ላይሁከትከተነ
ሣበትቀንአን
ሥቶእስከሁለትዓመትድረስበፍርድ
ካልጠየቀእጅይዛወርልኝየማለትክስመብቱይቀርበታል፡ ፡
(3)ተከሳሹየሥራውንአደራረግየሚፈቅድለርሱየሚናገርለትመብትመኖሩንበፍጥነትናበማይታበልዐይነ
ትካላስረዳ
በቀርዳኞቹየተወሰደው ነ
ገርእንዲመለስወይም የተነ
ሣው ሁከትእን
ዲወገድያዛሉ፡፡

ቊ 1150፡
፡የይዞታመደረብ፡
፡

(1)የራሱሀብትለማድረግየሚገባየይዞታመብትያለው ሰው ከራሱየይዞታጊዜላይን ብረቱንያስተላለፈለትንሰው

የይዞታጊዜለመደረብየሚችለው፤የንብረቱንይዞታያስተላለፈለትሰው በይርጋየራሱይዞታለማድረግየሚፈቅድመብት
ኖሮትእን ደሆነነ
ው፡፡
(
2)ባለዐፅመርስቱ፤የአላባጥቅም ተቀባዩየከፈለውንግብርመከራከሪያሊያደርገው ይችላል፡
፡

አን
ቀጽ7፡
፡
ስለግልሀብት፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ሀብትስለሚገኝበትሁኔ
ታ፤ሀብትንስለማስተላለፍ፡
፡
ሀብትስለሚቀርበትናስለሀብትነ
ትማስረጃ፡
፡
ክፍል1፡
፡
ሀብትስለሚገኝበትሁኔ
ታ፡፡
ን
ኡስክፍል፡
፡
ስለመያዝ፡
፡
ቊ 1151፡
፡መሠረቱ፡
፡

ባለቤትየሌለውንአን
ድግዙፍነ
ትያለውንተን
ቀሳቃሽነ
ገርባለሀብትለመሆንበማሰብየያዘሰው ሀብትነ
ቱንያገኛል፡
፡

ቊ 1152፡
፡እን
ስሳት፡
፡

(1)ለማዳየሆኑወይም የተያዙእን
ስሶችከባለሀብቱሰው ቢያመልጡናቢጠፉእርሱም በሚከተለው ወርውስጥ
ሳይፈልጋቸው የቀረእን
ደሆነወይም አን
ድወርሙ ሉመፈለጉንቢተው ባለቤትየሌላቸው ይሆናሉ፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም ይህድን
ጋጌለቀን
ድከብቶችለጋማ ከብቶችለግመሎችተፈጻሚ አይሆን
ም፡፡

ቊ 1153፡
፡ንቦች፡
፡

(
1)ቀፎዋቸውንትተው የሄዱ ን
ቦችባለቤትእን
ደሌለው ሀብትይቈጠራሉ፡
፡
(
2)በሌላቀፎውስጥ የገቡእን
ደሆነበቀፎው የገቡለትሰው በአግኚባለመብትነ
ትየን
ቦቹባለሀብትይሆናል፡
፡
(3)ስለሆነ
ም የቀድሞው የን
ቦቹባለሀብትየሄዱበትንሲከታተልደርሶባቸው በሌላሰው ቀፎውስጥ በገቡጊዜበስፍራው
ላይከተገኘመልሶለመውሰድይችላል፡ ፡

ቊ 1154፡
፡ስለተገኙዕቃዎች፡
፡(1)የአግኚው ግዴታዎች፡
፡
(1)ግዙፍነትያለውንአን
ድተን ቀሳቃሽነገርያገኘናእጅያደረገሰው ያገኘውንነ
ገርእን
ዲያስታውቅየሚያዝዘውን
የአስተዳደርደንብመፈጸም አለበት፡፡
(
2)እን
ደዚህያለደንብየሌለእንደሆነየተገኘው ነገርግልጽእንዲወጣ አስፈላጊየሆነ
ውንነ
ገርሁሉመፈጸምናያገኘውን
ነ
ገርባለሀብትለሆነ
ው ሰው ለማስታወቅእን ደነ
ገሩሁናቴየታዘዘውንምርመራሁሉማድረግአለበት፡፡

ቊ 1155፡
፡(2)የተገኘውንነ
ገርእጅስለማድረግ፡
፡

(1)ከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርየተነ
ገሩትግዴታዎችሁሉየፈጸመ አግኚያገኛቸውንነ
ገሮችበእጁ አድርጎ
ለማስቀመጥ መብትአለው፡ ፡
(
2)በዚህጊዜለዕቃው አጠባበቅበአእምሮአስፈላጊየሆኑትንጥን
ቃቄዎችማድረግአለበት፡
፡

ቊ 1156፡
፡(3)የተገኘውንነ
ገርስለመሸጥ፡
፡

(1)የጠፋዕቃያገኘሰው ዕቃው በቶሎ የሚበላሽሆኖሲታይወይም ጥበቃው ብዙወጪ የሚያስፈልገው የሆነእን

ደሆነ
ያገኘውንዕቃበአደባባይበሐራጅለመሸጥ ይችላል፡ ፡
(
2)በዚህጊዜየሽያጩ ዋጋየዕቃው ምትክይሆናል፡
፡

ቊ 1157፡
፡(4)የተገኘውንዕቃባለሀብቱመልሶስለሚወስድበትሁኔ
ታ፡፡

(
1)የዚህዕቃየባለሀብትነ
ቱመብትእስከሚቀርበትድረስባለሀብቱዕቃው እን
ዲመለስለትለማስገደድይችላል፡
፡
(
2)በዚህጊዜዕቃውንላገኙናእን
ዲጠበቅላደረጉሰዎችኪሣራቸውንሁሉመክፈልአለበት፡
፡

ቊ 1158፡
፡(5)ዕቃውንላገኘሰው የሚሰጠው ኪሣራ፡
፡

(
1)አስፈላጊሲሆንዳኞችየጠፋውንዕቃላገኘሰው ካገኘው ዕቃግምትከአራትአን
ድጉርሻእን
ዲሰጠው ለማዘዝ
ይችላሉ፡፡
(
2)ዳኞቹጒርሻመስጠትአስፈላጊመሆኑንናየገን
ዘቡን
ም ልክየሚወስኑትየሁለቱንባለጒዳዮችሀብትናየጠፋበትን
ነ
ገርባለሀብቱእርሱራሱለማግኘትየነ
በረውንዕድልበመገመትነው፡፡
(3)የጠፋውንነ
ገርያገኘው ሰው ከመለሰበትቀንአን
ሥቶእስከአን
ድዓመትድረስየሚገባውንገን
ዘብያልጠየቀእን
ደሆነ
የመጠየቅመብቱይቀርበታል፡ ፡

ቊ 1159፡
፡የተቀበረገን
ዘብ፡
፡
(
1)ተቀብሮየተገኘገን
ዘብ፤ገን
ዘቡየተገኘበትየማይን
ቀሳቀስወይም ተን
ቀሳቃሽን
ብረትባለቤትለሆነ
ው ሰው ይሆናል፡
፡
(
2)የተባለውንገን
ዘብያገኘሰው የተገኘውንገን
ዘብግምትአጋማሽበጒርሻለማግኘትመብትአለው፡
፡
(3)የተቀበሩገን
ዘቦችተብለው የሚቈጠሩትማናቸውም ሰው ቢሆንየእኔናቸው ሲልየማይረታባቸውናሲገኙም ከአምሳ
ዓመትከማያን ስዘመንአንሥቶበእርግጥ ተቀብረው ወይም ተደብቀው የቈዩመስለው የሚታዩናቸው፡
፡

ቊ 1160፡
፡ጥን
ታዊዕቃ(
አንቲካ)
፡፡

የጥንታዊነ
ገርንምርመራአርኬዎሎዢን
ናጥን ታዊዕቃዎችንአንቲካዎችንየነዚህም ዘርፍየሆኑትንነ
ገሮችስለሚመለከቱ
ጒዳዮችየወጡትየሕግድንጋጌዎችወይም ልዩደንቦችየተጠበቁናቸው፡፡

ን
ኡስክፍል2፡
፡
የቅንልቡናባለይዞታነ
ት፡፡
ቊ 1161፡
፡መሠረቱ፡
፡

(1)ግዙፍነ
ትያለው የተን
ቀሳቃሽነገርባለሀብትለመሆንበቅንልቡናዋጋሰጥቶውልየተዋዋለሰው የተባለውን
ተንቀሳቃሽነገርእጅሲያደርግበቅንልቡናው ምክን
ያትየዚህንብረትባለሀብትይሆናል፡
፡
(
2)ከርሱጋራየተዋዋለው ሰው በዕቃው ላይመብትየሌለው ሰው ነ
ው ተብሎ መቃወሚያሊሆን
በትአይችልም፡
፡

ቊ 1162፡
፡የቅንልቡናትርጓሜናማስረጃ፡
፡

(1)ግዙፍነ
ትያለውንተን
ቀሳቃሽነገርየሚገዛሰው ይህንን
ብረትእን
ዲያስተላልፍለትየተዋዋለውንሰው ባለመብትነ
ው
በማለትአምኖከተዋዋለ፤በቅንልቡናተዋውሏልተብሎ ይገመታል፡፡
(
2)ተቃራኒማስረጃከሌለ፤የገዛው እጅያደረገው ሰው በቅንልቡናው ነ
ው ተብሎ ይገመታል፡
፡

ቊ 1163፡
፡ቅንልቡናምንጊዜመኖርእን
ደሚገባው፡
፡

(
1)ቅንልቡናን
ብረቱእጅበሚደረግበትጊዜመኖርአለበት፡
፡
(
2)እጅአድራጊው እጅያደረገውንንብረትየሰጠው ሰው የዚህንን
ብረትባለመብትነ
ትለመስጠትመብትያልነ
በረው
መሆኑንንብረቱንእጅካደረገበኋላቢያውቅይህማወቁጉዳትአያደርስበትም፡ ፡
ቊ 1164፡
፡ለመጠየቅአለመቻል፡
፡

(1)ግዙፍነ
ትያለውንተን
ቀሳቃሽነ
ገርበፈቃዱ ከእጁ ያውጣ ሰው በቅንልቡናው እጅበማድረግባለሀብትከሆነ
ው ሰው
ላይመልስልኝለማለትአይችልም፡፡
(2)ዕቃውንከእጁ ያወጣው ሰው ይህንዕቃበሌላሰው እጅቢያገኘውም እንኳቀድሞ የለቀቅሁለትሰው ይህንዕቃ
ያስለቀቀኝበማታለልነ ውናዕቃዬንመልስልኝብሎ ዕቃው በእጁ የተገኘውንሰው ሊጠይቅአይችልም፡፡

ቊ 1165፡
፡የተሰረቀውንነ
ገርለመጠየቅስለመቻል፡
፡

(
1)አንድግዙፍነ
ትያለው ተን
ቀሳቃሽነገርየተሰረቀበትሰው ይህንዕቃበቅንልቡናባለሀብትከሆነ
ው ሰው ላይየኔነ
ው
ብሎ ለመጠየቅክስለማቅረብይችላል፡፡
(2)ዕቃው ከተሰረቀበትአን
ሥቶበአምስትዓመትውስጥ ክስካላቀረበየኔነ
ው ብሎ ለመጠየቅክስየማቅረብመብቱን
ያጣል፡፡

ቊ 1166፡
፡በዚህጊዜለባለይዞታው ስለሚከፈለው ኪሣራ፡
፡

(1)ፈለማ የተደረገበትንዕቃተጠያቂው የገዛው ይህን

ኑዕቃየመሳሰሉትንነ
ገሮችበሚሸጥ ነ
ጋዴቤትወይም በሕዝብ
ገበያውስጥ
ወይም ዕቃበሐራጅበሚሸጥበትበአደባባይውስጥ የሆነእንደሆነየእኔነ
ው ባዩ(ተፋላሚው)ባስያዘው ነ
ገር፤ገዢው፤
ለዚህነ
ገርያወጣሁትንገንዘብአግባልኝብሎ ሻጩ ንለመጠየቅመብትአለው፡ ፡
(
2)በዚህጊዜየተባለውንነ
ገርላገኙናበደን
ብእን
ዲጠበቅላደረጉሰዎችኪሣራቸው ሁሉመከፈልአለበት፡
፡

ቊ 1167፡
፡ጥሬገን
ዘብናላምጪ ው የሚከፈልሰነ
ድ፡፡

(1)ጥሬገን
ዘብንወይም ለአምጪ ው የሚከፈልሰነድንበቅንልቡናካገኘሰው ላይሌላሰው የኔነ
ው ብሎ ልቀቅልኝ
ለማለትበማገኛቸውም ሁኔታቢሆንአይችልም፡ ፡
(
2)እን
ዲሁም በቅንልቡናእነ
ዚሁኑነ
ገሮችበገዛው በሌላው ሰው ላይእን
ደዚህያለመከራከሪያለማቅረብአይቻልም፡
፡

ን
ኡስክፍልሦስትስለይዞታ፡
፡
ቊ 1168፡
፡መሠረቱ፡
፡

(
1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትባለእጅ(
ባለይዞታ)የሆነሰው የዚሁኑን
ብረትግብርባለማቋረጥ 15ዓመትበስሙ ከከፈለ
የዚሁሀብትባለቤትይሆናል፡፡ስለሆነ
ም የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረት፤መሬትሲሆን ናበአገሩሥሪትመሠረትየመሬቱ
ርስትነ
ትየግልየአንድሰው ሳይሆንተወላጆችየሚካፈሉትበሆነበትስፍራተወላጅየሆነው ሰው የትውልድሐረጉንመዝዞ
ርስቱእንዲሰጠው ለመጠየቅይህየይርጋሕግአያግደውም፡፡
(
2)በዚህሕግበአን
ቀጽስድስትበምዕራፍሁለትየተደነ
ገጉትውሳኔ
ዎችየተጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 1169፡
፡ስለመምራት፡
፡

(1)ስለውሎችበጠቅላላው በሚለው አን
ቀጽውስጥ ስለይርጋመቋረጥ የተነ
ገሩትውሳኔ
ዎችስለይዞታም ነ
ገር
ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
(2)እን
ዲሁም በይርጋሕግስለመከራከርናበሥራላይስለማዋልበይርጋመከራከርን
ም ስለመተው የተነ
ገሩትየዚሁ
አንቀጽውሳኔ
ዎችየተጠበቁናቸው፡፡

ን
ኡስክፍል4፡
፡
የዋናተጨ ማሪነ
ገር፡
፡
ቊ 1170፡
፡የን
ብረቱፍሬ፡
፡

(
1)ያን
ድነገርባለሀብትየሆነሰው እን
ዲሁም ይህነ
ገርየሚሰጠው የተፈጥሮፍሬባለሀብትነ
ው፡፡
(2)ፍሬሲባልም ሀብቱበየጊዜው የሚሰጠው አበልናነ
ገሩም እን
ደተመደበበትጒዳይከዚሁላይለመውሰድልማድ
በሚፈቅደው መሠረትየሚገኘው ሁሉነ ው፡፡

ቊ 1171፡
፡የእን
ስሳትውላጆች፡
፡

(
1)የእን
ስሳትንወላጅባለሀብትነ
ትበሚመለከተው ረገድባለሀብትነ
ቱየሚከተለው እን
ስቲቱን(
እናቲቱን
)ነው፡
፡
(
2)ስለዚህም የእን
ስቲቱባለሀብትየወላጁ ባለሀብትነ
ው፡፡

ቊ 1172፡
፡ስለሰብል(
1)ባለመሬቱሲቃወመው፡
፡

(1)ባለመሬቱሲቃወመው በሌላሰው መሬትላይየዘራሰው የጀመረውንሥራለመቀጠልወይም የዘራውንሰብል

ለመሰብሰብመብትየለውም፡ ፡
(
2)ሰብሉተሰብስቦእን
ደሆነበሙ ሉየባለመሬቱይሆናል፡
፡
(3)ከዚህበላይበሁለቱንኡስቊጥሮችየተጻፉትውሳኔ
ዎችበማን
ኛውም ምክን
ያትባለመሬቱመቃወሙ ንለመግለጽ
ባልቻለበትም ጊዜተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 1173፡
፡(2)ባለመሬቱሳይቃወም፡
፡

(1)ባለመሬትሳይቃወመው በሌላሰው መሬትላይዘርየ

ዘራሰው ሰው የጀመረውንሥራወደፍጻሜ ለማድረስና
የዘራውንሰብልለመሰበሰብመብትአለው፡ ፡
(2)ዘሩንየዘራው መሬቱየራሱሀብትመስሎትወይም በመሬቱላይሊዘራመብትያለው መስሎትየሆነእን
ደሆነከሰብሉ
ከአራትእጅሦስቱንእጅለባለመሬቱለቆናአንዱንእጅሰብልወስዶመሬቱንም ለቆይሄዳል፡
፡
(3)ዘሩንየዘራው መሬቱየራሱአለመሆኑንወይም በመሬቱላይሊዘራመብትየሌለው መሆኑንእያወቀየሆነእን
ደሆነ
ሰብሉንበሙሉለባለመሬቱለቆይሄዳል፡ ፡
(4)ከዚህበላይባሉትበሦስትን
ኡስቊጥሮችየተጻፉትውሳኔ
ዎችባለመሬቱበመሬቱላይመዝራቱንእያወቀ
ባይቃወምም የጸኑይሆናሉ፡
፡

ቊ 1174፡
፡(3)ይህመብትየሚሠራበትሁኔ
ታ

(
1)ከዚህበላይባለው ቊጥርለባለመሬቱየታወቀለትንመብት፤መሬቱቀድሞ የታሰረወይም ያልታሰረቢሆን
ም ባለ
መሬቱማግኘትይገባዋል፡፡
(2)ሰብሉተሸጦ ወይም ተሰጥቶወይም ተበልቶአልቆእን
ደሆነባለመሬቱለርሱየሚገባውንሰብልበጠየቀበትጊዜ
ያለውንግምቱንየማግኘትመብትአለው፡ ፡
(
3)ባለመሬቱሰብሉበተሰበሰበበአን
ድዓመትውስጥ መብቱንለማግኘትየሚገባውንሳያደርግየቀረእን
ደሆነየመጠየቅ
መብቱንያጣል፡
፡

ቊ 1175፡
፡ስለአትክልቶች፤(
1)የባለመሬቱንፈቃድበመጣስየተተከለ፡
፡

(
1)ባለመሬቱሳይፈቅድበሌላሰው መሬትላይዛፍየተከለሰው ከተከላቸው ዛፎችላይአን
ዳችም መብትአይኖረውም፡
፡
(
2)አትክልቱለባለርስቱስላስገኘው የሀብትጥቅም አን
ዳችም ኪሣራለመጠየቅመብትአይኖረውም፡
፡
(
3)ዛፉከመሬቱላይይነ
ሳልኝብሎ ባለርስቱየ
ጠየቀእን
ደሆነለማን
ሻው የሚያስፈልገውንወጪ የሚችለው ተካዩነ
ው፡፡

ቊ 1176፡
፡(2)በባለመሬቱፈቃድየተተከለ፡
፡

(
1)ዛፉንየተከለው ሰው፤ባለርስቱፈቅዶለትየሆነእንደሆነባላትክልቱንበማናቸውም ጊዜለማስለቀቅቢፈልግ፤
ሊከፍለው የሚገባው ኪሣራየሚወሰነ ው ሁለቱወገኖችባደረጉትስምምነ ትመሠረትነው፡፡
(
2)ሁለቱወገኖችስምምነ
ትለማድረግባይችሉግንከዚህቀጥሎ ያለው ቊጥርደን
ብተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 1177፡
፡(3)ስለኪሣራ፡
፡

(1)በላይኛው ቊጥርየተመለከተው ኪሣራየሚከፈለው የተተከሉትዛፎችየሚሰጡትመደበኛጥቅም በሰብልአሰጣጥ

የሆነእንደሆነዛፎቹበዐሥርዓመትውስጥ ይሰጣሉተብሎ ከሚታሰበው ሰብልእኩሌታው ነው፡
፡
(2)የተተከሉትዛፎችየሚሰጡትመደበኛጥቅም በሰብልአሰጣጥ ያልሆነእን
ደሆነየኪሣራው አከፋፈልየሚታሰበው፤
ዛፎቹበ0ዓመትከሚያወጡትየዋጋግምትእኩሌታው ነ ው፡፡
(3)በሁለቱም ሁኔ
ታዎችቢሆንየዐሥርዓመቱየጊዜውሳኔመቈጠርየሚጀመረው ባለመሬቱየዛፉየጋራባለሀብትነ
ት
ፍጻሜ እንዲያገኝሲልአሳቡንከገለጸበትቀንአን
ሥቶነ
ው፡፡

ቊ 1178፡
፡በሌላው ሰው መሬትላይሕን
ፃስለመሥራት1/
ባለመሬቱሲቃወም፡
፡

(
1)ባለመሬቱበግልጽእየተቃወመው ማን
ም ሰው በሌላሰው መሬትላይሕን
ፃየሠራእን
ደሆነበዚሁሕን
ፃላይአን
ዳችም
መብትአይኖረውም፡፡
(2)ባለመሬቱእን
ደመረጠ ሕን
ጻየሠራውንሰው ያለኪሣራለቆእን
ዲሄድለማድረግወይም ባለሕን
ጻው በራሱኪሣራ
አፍርሶእንዲሄድለማድረግይችላል፡
፡
(3)ከዚህበላይባሉትበሁለቱን
ኡስቊጥሮችየተጻፉትውሳኔ
ዎችበማናቸውም ምክን
ያትባለመሬቱመቃወሙን
ባልቻለበትም ጊዜተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡

ቊ 1179፡
፡2/ባለመሬቱሳይቃወም፡
፡

(
1)ባለመሬቱሳይቃወም በሌላሰው መሬትሕን
ፃየሠራሰው የዚሁሕን
ጻባለሀብትነ
ው፡፡
(2)ባለመሬቱከባለሕንጻው ጋራየተስማሙ በትንግምትበመክፈልወይም በግምቱያልተስማማ እን
ደሆነከዚህበታች
ባለው በቊጥርሺ)'በተመለከተው መሠረትየሕን ፃ
ውንግምትበመክፈልሕን ፃውንለማስለቀቅይችላል፡
፡
ስለሆነ
ም የሕን
ጻው ባለሀብትበማናቸውም ጊዜበራሱኪሣራሕን
ጻውንአፍርሶለመሄድመብትአለው፡
፡
(3)ከዚህበላይባሉትበሁለቱንኡስቊጥሮችየተጻፉትውሳኔ
ዎችባለመሬቱየሕን
ፃውንመሠራትእያወቀሳይቃወም
በቀረበትም ጊዜየሚጸኑናቸው፡
፡

ቊ 1180፡
፡ስለግምትአወሳሰን
፡፡

(1)ከዚህበላይበቊጥር1179በተመለከተው መሠረትለባለሕን
ጻው የሚከፍለው ግምት፤በዚህፍትሐብሔርሕግ
ስለግልግልናስለስምምነትበሚለው በ!ኛው አን
ቀጽመሠረትይሆናል፡፡
(
2)ሕን
ጻውንየሠራው ሰው መሬቱየ
እርሱአለመሆኑንአውቆወይም ማወቅሲገባው ወይም መብትየሌለው መሆኑን
እያወቀየሆነእን ደሆነባለመሬቱም የሕንፃ
ውንመሠራትእያወቀሳይቃወመው ሠርቶእን ደሆነሕን
ጻውንባለመሬቱበዋጋ
እንዲያስቀረው የሚስማማ ሲሆንለሕን ጻው ዋጋሊከፈልከሚገባው ግምትከአራትእጅአንዱንእጅብቻባለመሬቱ
ከፍሎ ሕንፃውንያስቀረዋል፡፡

ቊ 1181፡
፡የሌላሰው በሆነመሥሪያ(
ማቴሪያል)ሕን
ፃስለመሥራት፡
፡

(1)የራሱባልሆኑመሥሪያዎችሕንጻየሠራ፤የአትክልትድርጅቶችንያቋቋመናሌሎችን
ም ሥራዎችየፈጸመ ባለመሬት
ለሠራባቸው መሥሪያዎችባለሀብትይሆናል፡፡
(
2)የዕቃዎቹንዋጋመክፈልናአስፈላጊም ሲሆንኪሣራናካሣእን
ዲከፈልሊፈረድበትይቻላል፡
፡
(
3)የመሥሪያዎቹባለሀብትዕቃውንነ
ቅሎ ለመውሰድመብትየለውም፡
፡

ቊ 1182፡
፡ዐይነ
ቱንመስጠት፡
፡

(
1)አን
ድሰው የ ራሱገንዘብያልነበረውንነገርያበጀወይም የለወጠ እን
ደሆነናከታደሰው ነ
ገርይልቅየሥራው ግምት
ብልጫ ያለው ሆኖየተገኘእንደሆነይህነገርየሠራተኛው ሀብትይሆናል፡፡
(2)በዕቃው ላይያዋለው የሥራዋጋየበለጠ ቢሆንም እን
ኳሠራተኛው በቅንልቡናያላደረገው ሲሆን
፤ዳኞችየአዲሱ
ዕቃባለሀብትነ ትለዕቃው ባለሀብትእን
ዲሰጥ ለመፍቀድይችላሉ፡፡
(
3)ከውልውጭ ስለሚደርሱአላፊነ
ቶችናያላገባብስለመበልጸግየተነ
ገሩትየዚህሕግድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 1183፡
፡ቅልቅልወይም ተጨ ማሪነ
ገር፡
፡

(1)በጣም ሳይበላሹወይም በከባድሥራወይም በብዙኪሣራካልሆነሊለያዩወይም ሊላቀቁየማይችሉእስከመሆን

የተቀላቀሉወይም የተጣበቁየብዙዎችሀብቶችየሆኑየሚንቀሳቀሱነገሮችሲያጋጥሙ ባለጒዳዮቹበነገሩመቀላቀል
ጊዜየየራሳቸውንገን ዘብበነ
በረው ግምትምክን
ያትናመጠንበመቀላቀልአዲስለሆነውነ ገርየጋራባለሀብቶችይሆናሉ፡
፡
(2)ነ
ገርግንሁለትየሚንቀሳቀሱነ
ገሮችሲቀላቀሉወይም ሲዋሐዱ አንዱ የሌላው ተጨ ማሪነ
ው ተብሎ ሊገመት
የሚገባው ሲሆንበመቀላቀልአዲስየሆነ
ውንነገርየዋናው ነ
ገርባለሀብትይወስደዋል፡፡
(
3)ከውልውጭ ስለሚደርሱአላፊነ
ቶችናያላገባብስለመበልጸግየተነ
ገሩትየዚህሕግድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡

ክፍል2፡
፡
ባለሀብትነ
ትንስለማስተላለፍ፡
፡
ቊ 1184፡
፡የማስተላለፉምክን
ያቶች፡
፡
ባለሀብትነ
ትየሚተላለፈው በሕግወይም የግልባለጒዳዮችበሚያደርጉዋቸው ሕጋውያንተግባሮችይሆናል፡
፡
ቊ 1185፡
፡የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፡
፡
የማይን
ቀሳቀሱንብረቶችንባለሀብትነ
ት(ባለርስትነ
ት)በውልወይም በኑዛዜለማስተላለፍበማይን
ቀሳቀስን
ብረት
መዝገብማስመዝገብአስፈላጊነ ው፡
፡

ቊ 1186፡
፡ተን
ቀሳቃሽን
ብረቶች፡
፡

(1)ግዙፍነ
ትያላቸው የተን
ቀሳቃሽንብረቶችባለሀብነትንብረቱንበመግዛትወይም በሌላአኳኋንያገኘው ወይም በኑዛዜ
የተሰጠው ሰው ን
ብረቱንእጅባደረገው ጊዜየተላለፈይሆናል፡፡
(
2)ልዩየሆኑአን
ዳንድየሚን
ቀሳቀሱን
ብረቶችንየሚመለከቱትየሕጎችድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 1187፡
፡ሀብትነ
ትንስለመጠበቅ፡
፡

የአንድን
ብረትሀብትነ ቱየሚተላለፍበትለሌላጊዜይሁንበማለትየተደረጉየውልቃሎችበሕጉመሠረትባን ድ
የመንግሥትመዝገብየተጻፉሆነ ው ሦስተኛወገኖችበግልጽየተቀበሏቸው ካልሆኑበቀርወይም በመንግሥትመዝገብ
የተጻፉሆነው ሦስተኛወገኖችእንዲያውቋቸው ካልተደረገበቀርመቃወሚያሊሆኑባቸው አይቻልም፡፡

ክፍል3፡
፡
ስለሀብትነ
ትመቅረት፡
፡
ቊ 1188፡
፡ስለዕቃው መጥፋት፡
፡

ሀብትነ
ቱየዋለበትዕቃየተበላሸወይም ሀልዎቱ(
መኖሩ)የጠፋእን
ደሆነሀብትነ
ቱይቀራል፡
፡

ቊ 1189፡
፡ሀብትነ
ቱየሌላሰው ስለመሆኑ፡
፡

እን
ደዚሁም ሀብትነ
ቱየሚቀረው በሕግመሠረትሀብትነ
ቱለሌላሰው የሆነወይም የተላለፈእን
ደሆነነ
ው፡፡

ቊ 1190፡
፡ከርስትመዝገብስለመሰረዝ፡
፡

በርስትመዝገብየተመዘገቡየማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችሀብትነ
ትበርስትነ
ትከዚሁመዝገብሲሰረዝሀብትነ
ቱ(ርስትነ
ቱ)
ይቀራል፡
፡
ቊ 1191፡
፡የሚን
ቀሳቀሱን
ብረቶችመብትንስለመተው፡
፡

ግዙፍነትያላቸው የሚን
ቀሳቀሱን
ብረቶችንባለሀብትነ
ትባለሀብቱበማያጠራጥርሁኔ
ታመብቱንየመተውንሐሳብ
ካስታወቀቀሪይሆናል፡፡

ቊ 1192፡
፡ሀብትነ
ትንየሚያስቀርየይርጋዘመን
፡፡

ግዙፍነ
ትያለው ያንድየሚን ቀሳቀስን
ብረትባለሀብትሀብቱየሚገኝበትንቦታወይም ሀብቱመሆኑንባለማወቅዐሥር
ዓመትያልተገለገለበትእን
ደሆነመብቱንያጣ ሆኖይቀራል፡፡

ክፍል4፡
፡
ስለሀብትነ
ትማስረጃ፡
፡
ቊ 1193፡
፡የሚን
ቀሳቀሱግዙፍሀብቶች፡
፡

(1)የሚንቀሳቀስግዙፍነ
ገርባለይዞታ(
ባለእጅ)የሆነሰው በራሱስም እን
ደያዘውናየዚሁነ
ገርባለሀብት(
ባለቤት)
እንደሆነይገመታል፡፡
(
2)ይህግምትእን ደነ
ገሩአካባቢሁኔ
ታልክአይደለም ብሎ የሚከራከረው ሰው ትክክልግምትላለመሆኑማስረጃ
ማቅረብአለበት፡
፡

ቊ 1194፡
፡የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፤ጠፍየሆኑናባለቤት(
ጌታ)የሌላቸው የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፡
፡

በኢትዮጵያውስጥ የሚገኙጠፍየሆኑናባለቤትየሌላቸው የማይን

ቀሳቀሱን
ብረቶችየመን
ግሥትን
ብረቶችናቸው፡
፡

ቊ 1195፡
፡የባለሀብትነ
ትየርስትምስክርወረቀት፡
፡

(
1)የማይንቀሳቀስን
ብረትባለሀብትነትንበማወቅበአስተዳደርክፍልለአንድሰው የተሰጠ የባለሀብትነ
ትየምስክር
ወረቀትይህማስረጃየተሰጠው ሰው የዚሁየማይን
ቀሳቀስን ብረትባለሀብትእን
ደሆነያስቈጥረዋል፡ ፡
(2)የዚህዐይነትየባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀትየሚሰጥበትደን
ብናሥርዐትእን
ዲሁም በምንጊዜሊታደስ
እንደሚገባው በአስተዳደርክፍልደን
ብይወሰናል፡፡
(3)እን
ዲሁም የአስተዳደሩክፍልያደረገውንወጪ ለመተካትናበዚህም ምክን
ያትበአስተዳደሩክፍልላይለሚደርሰው
አላፊነትዋስትናለማግኘትመጠባበቂያእን ዲሆንየባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀትየመሰጠቱሥራበሚሠራበትጊዜ
የሚከፈለው ታክስልክበአስተዳደርክፍልደን
ብይወሰናል፡
፡

ቊ 1196፡
፡(1)ተቃራኒማስረጃ፡
፡

ከዚህበታችየተመለከቱትንነ
ገሮችለማስረዳትየተቻለእን
ደሆነ
፤
(ሀ)የባለርስትነ
ትየምስክርወረቀትየተሰጠው ከደን
ብውጭ በሆነአሠራርወይም ይህንለመስጠትሥልጣንበሌለው
የአስተዳደርክፍልየሆነእንደሆነ
፤
(
ለ)የባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀትየተሰጠው በማይረጋጽሑፍመሠረትየሆነእን
ደሆነወይም ለከሳሹመቃወሚያ
ሊሆንበማይችልጽሑፍመሠረትየሆነእን ደሆነ፤
(ሐ)ከሳሹየማይንቀሳቀሰውንንብረትያገኘው፤የገዛው የእርስትየምስክርወረቀትከተሰጠ በኋላመሆኑንማስረዳት
የቻለእንደሆነከዚህበላይየተነ
ገረው የሕሊናግምትፈራሽይሆናል፡ ፡

ቊ 1197፡
፡(2)የአስተዳደርክፍልግዴታዎች፡
፡

(1)አን
ድየማይንቀሳቀስንብረትንለሚመለከትነ ገርየባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀትከመሰጠቱበፊትየአስተዳደሩ
ክፍል፤ለዚሁለማይንቀሳቀሰው ንብረትካሁንበፊትለሌላሰው ሰጥቶየነበረው የባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀት
እንዲመለስለትለማስገደድይችላል፡ ፡
(2)ይህየርስትየምስክርወረቀትጠፍቷልየሚያሰኝምክን ያትየቀረበለትእን
ደሆነአን
ድአዲስየባለሀብትነትየምስክር
ወረቀትይሰጠኝብሎ የሚጠይቀው ሰው ይህየቀድሞው ወረቀትያለመሰረዙበሦስተኛወገኖችላይሊያስከትል
የሚችለውንጉዳትለማስወገድእን ዲቻልአዲስየባለሀብትነትየምስክርወረቀትጠያቂው በቂየሆነዋስትናእን
ዲሰጥ
የአስተዳደሩክፍልሊያስገድደው ይችላል፡
፡

ቊ 1198፡
፡(3)የመን
ግሥትአላፊነ
ት፡፡

(1)በአን
ድሰው፤ለአን
ድየማይን ቀሳቀስንብረትከደንብውጭ የተሰጠውንወይም ይህንለመስጠትሥልጣንበሌለው
መሥሪያቤትየተሰጠውንየባለሀብትነ ትየምስክርወረቀትበማመንበማይን ቀሳቀሰው ን
ብረትላይየመያዣመብትካገኘ
በኋላየባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀትትክክለኛባለመሆኑምክን ያትለሚደርስበትጉዳትመንግሥትአላፊነው፡
፡
(
2)እን
ዲሁም የአስተዳደሩክፍልሳይሰርዘው የቀረውንየባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀትበማመንበአን
ድበማይን
ቀሳቀስ
ን
ብረትላይአን
ድመብትያገኘሰው ለሚደርስበትጉዳትአላፊው መን ግሥትነው፡
፡
(3)በአስተዳደርክፍልሹማምቶችናበማናቸውም ምክን
ያትበአላፊነ
ትበሚጠየቁትሰዎችላይመን
ግሥትኪሣራውን
የሚጠይቅበትመብቱየተጠበቀነ ው፡
፡

ቊ 1199፡
፡የርስትወሰን
፡፡
(
1)የመሬቱርስትወሰንየሚታወቀው በርስትክፍልፕላን
ናበመሬቱላይበሚደረግየወሰንምልክትነ
ው፡፡
(2)በፕላኑላይባለው ወሰን
ናበመሬቱላይበተደረገው ወሰንመካከልልዩነ
ትየተገኘእን
ደሆነየፕላኑወሰንትክክለኛነ
ው
ተብሎ ይገመታል፡፡
ቊ 1200፡
፡ስለግን
ብሥራዎች፤ስለተክሎችናስለሌሎችሥራዎች፡
፡

(1)ባን
ድቦታላይየሚደረጉማንኛዎቹም ሥራዎችተክሎችናሌሎችሥራዎችከዚህየሚከተሉትድን
ጋጌዎች
እንደተጠበቁሆነ
ው በባለሀብቱ(
በባለርስቱ)ኪሣራየተሠሩናየራሱእን
ደሆኑይገመታሉ፡
፡
(
2)ተቃራኒማስረጃየማቅረብመብትየተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 1201፡
፡ስለአጥር፡
፡

ሁለትርስትንየሚለይማናቸውም አጥርየሁለቱርስትባለሀብቶችየጋራነው ተብሎ ይገመታል፡

፡ይኸውም ተቃራኒ
ማስረጃከሌለናከነዚሁሁለትቦታዎችአንዱ ብቻአጥርያለው ካልሆነበቀርነው፡
፡
ቊ 1202፡
፡ስለቦይ፡
፡
(
1)ስለቦይየአፈሩአወጣጥ ወይም አጣጣልከቦዩበአን
ደኛው ወገንብቻየሆነእን
ደሆነየጋራአለመሆኑንያመለክታል፡
፡
(
2)ቦዩአፈሩወደተጣለበትወገንያለው ሰው ብቻነ
ው ተብሎ ይገመታል፡
፡
(
3)ተቃራኒማስረጃየማቅረብመብትየተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 1203፡
፡ስለውሃቧን
ቧዎችስለጋዝናኤሌክትሪክማደያመሥመሮች፡
፡
(1)የውሃቧን
ቧዎችየጋዝናየኤሌክትሪክማደያመሥመሮችናሌሎችም እን ደዚሁከተዘጋጁበትመሬትውጭ ቢገኙም
እንኳየሚነሡበትየዋናው ድርጅትተጨ ማሪዎችሆነ
ው የሚገመቱናየዋናው ክፍልባለቤትን
ብረትሆነው የሚቈጠሩ
ናቸው፡፡
(
2)ተቃራኒማስረጃየማቅረብመብትየተጠበቀነ
ው፡፡
ምዕራፍ2፡
፡
የባለሀብቱመብቶችናግዴታዎች፡
፡
ክፍል1፡
፡
ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 1204፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(
1)ሀብትነ
ትማለትበአን
ዱ ግዙፍን
ብረትላይከሁሉየሰፋመብትንየያዘማለትነ
ው፡፡
(
2)ይህመብትበሕግበተመለከቱትሥርዐቶችካልሆነበቀርሊከፋፈልወይም ሊቀነ
ስወይም ሊወሰንአይችልም፡
፡
ቊ 1205፡
፡በመብቱውስጥ ስላለው ነ
ገርበን
ብረቱስለመገልገልናስለመጠቀም፡
፡
(
1)በሕጎችናበደን
ቦችከሚደረገው የመብትመቀነ
ስበቀርባለሀብቱበመሰለው መን
ገድሀብቱንሊገለገልበትና
ሊጠቀምበትይችላል፡፡
(
2)ባለሀብትየሆነ
ው ሰው በሕይወትሳለወይም በሚሞትበትጊዜዋጋተቀብሎ ወይም ዋጋሳይቀበልበን
ብረቱ
ሊያዝዝበትይችላል፡
፡
ቊ 1206፡
፡የመፋለም መብት፡
፡
ባለሀብትየሆነው ሰው መብትሳይኖረው እጁ ካደረገው ሰው ወይም ከያዘው ሰው ላይሀብቱይገባኛልሲልለመፋለምና
ማናቸውንም የኀይልተግባርለመቃወም ይችላል፡ ፡
ክፍል2፡
፡
የማይን
ቀሳቀስን
ብረትንየሚመለከቱየተለዩደን
ቦች፡
፡
ቊ 1207፡
፡ቦታውንስለማጠር፡
፡
ባለሀብቱቦታውንማጠርይችላል፡
፡
ቊ 1208፡
፡ወሰን
፡፡
ወሰኖቹየሚያጠራጥሩየሆኑእን
ደሆነጎረቤቱበጠየቀው ጊዜእያን
ዳንዱ ባለሀብት(
ባለርስት)ወሰኖቹንለማረጋገጥ
ርዳታማድረግአለበት፡
፡
ቊ 1209፡
፡የመሬትውስጥ ሀብትነ
ት፡፡
የመሬትሀብትነ
ት(የመሬትርስትነ
ት)ማለትመሬቱንሥራለማስያዝጠቃሚ እስከሆነ
ው ጥልቀትድረስያለውንየውስጥ
ሀብትነ
ትንጭ ምርየያዘነ
ው፡፡
ቊ 1210፡
፡የመሬትውስጥ ቊፈራወይም ሥራ፡
፡
በራሱመሬትውስጥ ሥራዎችንየሚያደራጅወይም የሚቈፍርባለሀብት(ባለርስት)የጎረቤቶቹንመሬትማናጋት
አይገባውም፤እን
ደዚሁም በመሬቱላይየሚገኙትንየሥራዎቹንጥንካሬአደጋወይም ጉዳትእን ዳያገኛቸው ማድረግ
ይገባዋል፡
፡
ቊ 1211፡
፡የመሬትበላይሀብትነ
ት፡፡
የመሬትሀብትነ
ትማለትመሬቱንሥራለማስያዝጠቃሚ እስከሆነ
ውም ጥልቀትድረስያለውን
ናየወደላይሀብትነ
ትን
የያዘነ
ው፡፡
ቊ 1212፡
፡ስለቅርን
ጫ ፎችናስለዛፍሥሮች፡
፡
(1)ማናቸውም ሰው ወደመሬቱላይተዘርግተው የገቡትንየጎረቤቱንየዛፎችቅርን
ጫ ፎችበአን
ድወርውስጥ
እንዲቈርጥ በዳኛማስገደድይችላል፡
፡
(
2)ያን
ድመሬትባለሀብትየማስታወቅግዴታሳይኖርበትከወሰኑመሥመርአልፎበመሬቱውስጥ ለውስጥ የሚሄዱትን
ሥሮችሊቈርጣቸው ይችላል፡
፡
ቊ 1213፡
፡ስለመሥራትናተክልስለማቋቋም፡
፡
ባለሀብቱበመሬቱላይለርሱመልካም መስለው የታዩትንሥራዎችናተክሎችለመሥራትናለማቋቋም ይችላል፡
፡
ቊ 1214፡
፡በመሬቱላይያለመብት(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ባንድመሬትላይወይም ውስጥ የተቋቋሙ ሥራዎችናሌሎችየ
ጥበብሥራዎችወይም ከመሬቱጋራነ
ዋሪነ
ትባለው
ሁኔታየተያያዙሁሉሌላባለሀብትሊኖራቸው ይችላሉ፡
፡
(
2)የዚህባለሀብትመብትለሌላን
ብረትየአገልግሎትግዴታባለቤቶችን
ብረቶችደን
ብመሠረትተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 1215፡
፡(2)የተጠበቁሁኔ
ታዎች፡
፡
(
1)ያን
ድቤትፎቆችንወይም ክፍሎችንየጋራሀብትነ
ትየሚመለከቱትደን
ቦችእን
ደተጠበቁናቸው፡
፡
(2)እን
ዲሁም በሌላሰው መሬትስለተሠሩትሕን
ጻዎችጒዳይየተነ
ገረው በዚህአን
ቀጽቊጥሮችየተመለከተው ደን
ብ
ተፈጻሚነ ትየተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 1216፡
፡በመሬቱላይመግባትንስለመከልከል፡
፡
ባለሀብቱበመሬቱላይማን
ም ሌላሰው እን
ዳይገባለመከልከልይችላል፡
፡
ቊ 1217፡
፡አስፈላጊየሆነመግባት፡
፡(1)ሊደርስየሚችልጉዳትወይም አደጋ፡
፡
(1)አን
ድሰው በሌላሰው መሬትውስጥ ካልገባበቀርሊደርስከሚችልጉዳትወይም ከተቃረበአደጋሌላውንሰው
ሊጠብቀው ወይም ራሱንለመጠበቅያልቻለእን ደሆነየዚህመሬትባለሀብትእን
ደዚህባለሁኔታየሚደረገውንእቦታው
ላይመግባትመቻልአለበት፤( መፍቀድአለበት)
፡፡
(
2)ከዚህም የተነ
ሣጉዳትየደረሰበትእን
ደሆነባለሀብቱተገቢየሆነካሣለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 1218፡
፡(2)አጥርወይም ቤትስለማደስ፡
፡
(1)በአን
ድመሬትላይየተሠራውንአጥርወይም ቤትለማደስበጎረቤትመሬትላይማለፍአስፈላጊሲሆንጎረቤት
የሆነው መሬትባለሀብትበመሬቱላይመተላለፍንመፍቀድአለበት፡
፡
(
2)በዚህየተነ
ሣጉዳትየደረሰበትእን
ደሆነባለሀብቱኪሣራለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 1219፡
፡(3)የጠፉነ
ገሮችወይም እን
ስሶች፡
፡
(1)በተፈጥሮኀይልወይም በድን
ገተኛሁኔ ታማን
ኛዎቹም ዕቃዎችበሌላሦስተኛሰው መሬትላይየተገኙእንደሆነ
ወይም እንደከብቶችእንደንብመን ጋእን
ደዶሮየመሰሉእንስሶችተላልፈው እን
ዲሁየተገኙእንደሆነባለመብትየሆኑት
ሰዎችእን ዲፈልጓቸውናእን
ዲወስዷቸው የመሬቱባለሀብትበመሬቱውስጥ መግባትንመፍቀድአለበት፡፡
(2)ከዚህም የተነ
ሣጉዳትየደረሰበትእንደሆነየመሬቱባለሀብትከዚሁባለመብትላይኪሣራለመጠየቅናኪሣራው
እስኪከፈለው ድረስዕቃውንወይም እንስሳውንየመያዝመብትሊኖረው ይችላል፡
፡
(3)ባለመሬቱራሱወዲያውኑፈልጎየጠፋውንዕቃወይም እን
ስሳባለመብትለሆነ
ው ሰው የሰጠ እን
ደሆነሌላሰው
በመሬቱላይእን ዳይገባለመቃወም ይችላል፡
፡
ቊ 1220፡
፡ስለመተላለፊያቦዮችናቧን
ቧዎች፡
፡
(1)ባለርስቱየሚደርስበትንኪሣራበሙ ሉናአስቀድሞ ካገኘበራሱመሬትላይለሌሎችመሬቶችጥቅም የሚሆኑየውሃ
ቧን ቧዎችየጋዝመተላለፊያዎችየኤሌክትሪክመሥመሮችናእነ ዚህንየመሳሰሉሌሎችሥራዎችእን
ዲተላለፉመፍቀድ
አለበት፡፡
(2)አሠራሩም ሌላመሬትየአገልግሎትግዴታላለበትመሬትየበለጠ በሚመችአኳኋን
ናከሁሉያነ
ሰኪሣራ
በሚያስከትልዐይነ ትመፈጸም አለበት፡
፡
(3)የዚህም መሬትባለቤትየተቋቋመው ሥራበራሱኪሣራከመሬቱላይወደሌላስፍራእን
ዲዘዋወርናእን
ዲቋቋም
በማናቸውም ጊዜለማስገደድይችላል፡፡
ቊ 1221፡
፡የመተላለፍመብት(
1)መሠረቱ፡
፡
መሬቱየተዘጋበትወይም በመሬቱለመጠቀም ለሕዝብበሚያገለግለው መን
ገድላይበቂያልሆነመውጫ ያለው
ባለሀብትሊያደርስበሚችለው ጉዳትመጠንግምቱንከከፈለአስፈላጊውንመተላለፊያእን
ዲሰጠው ጎረቤቱን
ለማስገደድይችላል፡፡
ቊ 1222፡
፡(2)በእጅያለመሬት፡
፡
(1)የመተላለፊያመን
ገድመብትየመተላለፊያመን
ገድእን
ዲወጣ በመሬቱተፈጥሮሁኔ
ታምክን
ያትበጣም ሊጠየቅ
በሚችለው ጎረቤትላይይፈጸማል፡
፡
(2)ለዚህም ነ
ገርየመሬቶቹናየመተላለፊያዎቹሁኔ
ታመተላለፊያየታጠረበት(የተከለለው)ጠቃሚነ
ትናመተላለፊያ
እንዲወጣበትየተጠየቀው መሬትበመተላለፊያው መንገድምክንያትየሚደርስበትንጉዳትማመዛዘንያስፈልጋል፡
፡
ቊ 1223፡
፡(3)የመሬትክፍያሲሆን
፡፡
መሬቱመተላለፊያያጣበትምክን ያትመሬቱተከፍሎ በመሸጡ በልዋጭ በክፍያወይም በማናቸውም ውልምክንያት
የሆነእን
ደሆነየመተላለፊያው መንገድእነ
ዚህውሎችበተፈጸሙ ባቸው መሬቶችላይካልሆነበቀርይጠየቅዘን ድ
አይቻልም፡፡
ቊ 1224፡
፡(4)አስፈላጊየሆኑሥራዎች፡
፡
የመተላለፊያመብትያለው ባለጥቅም በዚሁመብቱቢገለገልመተላለፊያመን
ገድለወጣበትመሬትየሚደርስበትጉዳት
አነ
ስተኛይሆንዘንድአስፈላጊዎችየሆኑትንእንዲሠራናእን
ዲጠብቅሊገደድይቻላል፡
፡
ቊ 1225፡
፡በባለሀብትነ
ትመብትአለመጠንስለመገልገል፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)ባለሀብቱበመብቱበሚገለገልበትጊዜየጎረቤቱርስትጥቅም የሚቀነ
ስበትንወይም የሚጎዳበትንማናቸውን
ም
ከመጠንያለፈነ ገርከመሥራትመጠበቅይገባዋል፡፡
(
2)በተለይም ጢስንወይም ጠለሸትንወይም በጉርብትናአኗኗርሊታገሡትከሚቻለው በላይየሆኑትንሽታዎች
ጩ ኸቶችወይም ንውጽውጽታዎችወደጎረቤትእን ዲሄድማድረግየተከለከለነው፡፡
(3)እነ
ዚህም የሚወሰኑትየአገሩንልማድበመከተልናእን
ዲሁም የመሬቱንአቀማመጥናየተፈጥሮውንዐይነ
ት
በመመልከትነ ው፡፡
ቊ 1226፡
፡(2)ስለቅጣት፡
፡
አን
ድባለሀብትበመብቱከመጠንበላይበመገልገሉምክን ያትማናቸውም ሰው ጉዳትየደረሰበትሲሆን ፤ወይም ጉዳት
እን
ደሚደርስበትየሚያሠጋው ሆኖሲገኝበሚደርስበትጉዳትየኪሣራመጠየቁመብትሳይነ ካበትየተባለው ባለሀብት
ጉዳትያደረሰበትንነ
ገርእንደነ
በረእንዲያደርግወይም ጉዳትያደርሳልተብሎ የተሠጋበትነ
ገርእን ዳይደርስአስፈላጊውን
ጥንቃቄእንዲፈጽም ሊከሰው ይችላል፡
፡
ቊ 1227፡
፡በባለሀብትነ
ትመብትላይየ
ተሰጡትየመብትወሰኖችየማይታለፉስለመሆናቸው፡
፡
(1)የባለሀብቶችልዩመብቶችንየሚቀን
ሱትከዚህበላይበተመለከቱትቊጥሮችየተነ
ገሩትበርስትመዝገብባይጻፉም
እንዳሉየሚቈጠሩናቸው፡ ፡
(
2)በሁለቱወገንተዋዋዮችስምምነ
ትሊሰረዙወይም ሊለዋወጡ ሊሻሻሉአይቻልም፡
፡
ክፍል3፡
፡
ስለውሃዎችባለሀብትናበውሃዎችስለመገልገል፡
፡
ቊ 1228፡
፡ለኅብረትኑሮጥቅም በቀደምትነ
ትአስፈላጊዎችስለመሆናቸው፡
፡
(
1)ፈሳሾችም ቢሆኑወይም ባይሆኑውሃዎችለኅብረትኑሮጥቅም ከሁሉበፊትየተመደቡናቸው፡
፡
(2)ለኅብረትኑሮጥቅም አስፈላጊዎችእን
ደመሆናቸውም መጠንየሕዝብባለሥልጣኖችየሚጠባበቋቸውና
የሚጠብቋቸው ናቸው፡፡
ቊ 1229፡
፡የውሃባለሀብትስለመሆን
፡፡
ውሃየግልሀብትተብሎ የሚገመተው በሰው እጅበተሠራው በውሃማጠራቀሚያበኩሬወይም ለውሃበተበጀጒድጓድ
ውስጥ ሁኖዐውቆየማይፈስሲሆንነው፡፡
ቊ 1230፡
፡የውሃሕጋዊሁኔ
ታ፡፡
(1)ውሃው የወልየጋርዮሽሀብትእን
ዲሆንወይም ለጥቅም እን
ዲውልየሚያደርጉሁኔ ታዎችናእን
ዲሁም የውሃው
የንብረትግዴታናየመገልገልመብቶችበዚሁአንቀጽበተነገሩትድንጋጌዎችየተወሰኑናቸው፡፡
(2)የውሃመገደቢያወይም ማድረጊያየሆኑትንየኅብረትሀብቶችንባለሀብትነ
ትየሚመለከቱትየዚህሕግድን
ጋጌዎች
እንደተጠበቁናቸው፡፡
(
3)እንደዚሁም የልዩሕጎችድን
ጋጌዎችናበጠቅላላወይም ለአን
ድክፍልበተሰጡትየአስተዳደርደን
ቦችየሚገኙት
ድንጋጌዎችእንደተጠበቁናቸው፡፡
ቊ 1231፡
፡ስለዳኞችሥልጣን
፡፡
(1)ውሃው ሊጠቅማቸው በሚችልሰዎችመካከልክርክርየተነ
ሣእን
ደሆነዳኞችፍርዳቸውንሲሰጡ ለሀብትነ
ት
የሚገባውንክብርበመስጠትልዩልዩየሆኑትጥቅሞችየሚስማሙ በትንመንገድመፈለግአለባቸው፡፡
(2)ዳኞቹበሚሰጡትውሳኔምናልባትከባለሀብትነትመብቶችላይየደረሱጒዳቶችቢኖሩበሕግየተደነ
ገገሌላነ
ገር
ከሌለበቀር፤የጉዳትኪሣራንየሚያሰጡ ናቸው፡
፡
ቊ 1232፡
፡ውሃውንለቤትጒዳይስለማዋል፤(
1)የባለሀብቱመብቶች፡
፡
የአን
ድመሬትባለሀብትበመሬቱላይወይም በመሬቱውስጥ የሚገኘውንውሃናበመሬቱአቋርጦ የሚያልፈውንወይም
በመሬቱወሰንየሚሄደውንውሃለግልጥቅሙ ፤ለቤቱሰዎችጥቅም ለማዋልናመንጋውንሊያጠጣበትይችላል፡፡
ቊ 1233፡
፡(2)የጎረቤቶችመብት፡
፡
ጎረቤቶችከውሃው ዋጋእጅግየበዛየሆነ ውንየማይመዛዘንገንዘብካልከፈሉበቀርውሃበሌላቦታየማያገኙበሆኑጊዜና
የውሃው ባለሀብትም በመሬቱላይየሚገኘው የውሃው ብዛትለራሱቤትአስፈላጊከመሆንአልፎየሚተርፍበሆነጊዜ
ለጎረቤቶቹአስፈላጊየሆነውንናከብቶቻቸውንየሚያጠጡበትንየግድአስፈላጊየሆነውንውሃመስጠትአለበት፡፡
ቊ 1234፡
፡(3)በጎረቤቶቹመብትላይስለሚሰጠው ደን
ብ፡፡
(1)ጎረቤቶቹበዚህባላቸው መብትየሚገለገሉበትንአኳኋንየሚያመለክትደን
ብለአእምሮተስማሚ በሆነዐይነ
ት
ባለሀብቱመወሰንይችላል፡ ፡
(2)ለጎረቤቶቹበታወቀላቸው በዚህመብትበመገልገላቸው ምክንያትየመሬትባለሀብትበመሬቱየሚገለገልበትወይም
የሚጠቀምበትነ ገርከፍባለው ዐይነትየተቀነ
ሰወይም የታወከእን
ደሆነ፤እነ
ዚህጎረቤቶቹየሚገባውንኪሣራ
እንዲሰጡትለማስገደድይችላል፡ ፡
ቊ 1235፡
፡ስለተከለከሉሥራዎች፡
፡
(
1)በጒድጓድውሃበምን ጭ ውሃወይም በፈሳሽም ሆነወይም በማይፈስበሌላውሃየመገልገልመብትያላቸው ሰዎች፤
ይህንየሚገለገሉበትንውሃለማበላሸትየሚችልበመሬትውስጥ እን ደሚደረግየእድፍውሃመሄጃእን
ደሽንትቤትያለው
ማናቸውም ሥራእንዳይሠራለመቃወም ይችላሉ፡፡
(2)ይህየተጠቀሰው ሥራየባለጥቅሞቹንመብትበመናቅተሠርቶእን
ደሆነ
ም፤የተባሉትባለጥቅሞችሥራው
እንዲፈርስለማስገደድይችላሉ፡፡
ቊ 1236፡
፡ስለመስኖውሃ(
1)የ
ባለሀብቱመብት፡
፡
(
1)ማን
ም ሰው በመሬቱላይአቋርጦ የሚያልፈውንወይም በመሬቱወሰንላይየሚወርደውንውሃመሬቱንለማጠጣት
ሲገለገልበትይችላል፡
፡
(2)ይህም ስለተባለመብቱለቤትአገልግሎትየሚያስፈልጋቸውንወይም መን
ጋቸውንለማጠጣትበመሬቱላይ
በሚገኘው ወይም መሬቱንአልፎከመሬቱበታችበሚወርደው ውሃየሚጠቀሙ ትን(የሚገለገሉትን
)ሰዎችበሚጎዳ
አኳኋንሊሠራበትአይችልም፡፡
ቊ 1237፡
፡(2)ለቤትአገልግሎትየሚሆንውሃቀደምትነ
ትያለው ስለመሆኑ፡
፡
(1)መሬትንበመስኖበማጣጣትየሚደረገው የውሃመገልገል፤ይህንኑውሃለቤትአገልግሎትሳይሆንበሌላአኳኋን
የሚገለገሉበትንሰዎችየሚጎዳወይም ይጎዳልተብሎ የሚያሠጋበሆነጊዜእነዚሁሰዎችበውሃው ለመገልገልመብት
አለንየሚሉበትንለማስረዳትበቻሉጊዜየተባለውንአዲሱንየውሃመገልገልለመቃወም ይችላሉ፡
፡
(2)በዚሁመሬትላይበውሃው ለመጠቀሚያየሚሆኑግልጽየሆኑየታወቁትልልቅሥራዎችወይም የማቋቋም ሥራዎች
ተፈጽመው እን
ደሆነባለመብቶቹለቤትአገልግሎትብቻሳይሆንውሃውንለሌላጥቅም ለማዋልበውሃው ለመጠቀም
ያገኙትመብትአላቸው ይባላል፡
፡
ቊ 1238፡
፡(3)ቅጣት፡
፡
ዳኞችከወደታችየሚገኙትባለመሬቶችበውሃው ለመጠቀም ያገኙትመብትመኖሩንያወቁእን ደሆነይህንያገኙትን
መብታቸውንበሚጎዳው መጠንከወደላይባለው መሬትላይየተጀመሩትወይም የተፈጸሙ ትሥራዎችናየተቋቋሙት
ነገሮችእን
ዲቋረጡ ወይም ከአገልግሎትውጭ እን
ዲሆኑያዝዛሉ፡፡
ቊ 1239፡
፡(4)ለባለሀብቱስለሚገባው ኪሣራ፡
፡
ከወደላይያለውንመሬትበላዩአቋርጦ በሚያልፈው ወይም በወሰኑላይበሚሄደው ውሃእን
ዳይገለገልበሚወሰነው
ክልከላምክንያትመሬቱንለማልማትየማይቻልወይም በልማቱላይጉዳትየሚያደርስበትየሆነእን ደሆነከወደላይ
ላለው መሬትባለሀብትኪሣራይገባዋል፡፡
ቊ 1240፡
፡(5)የኪሣራው ልክ፡
፡
(
1)የዚህንየኪሣራውንልክዳኞችበርትዕመሠረትይወስናሉ፡
፡
(2)ዳኞችስለኪሣራው ውሳኔየሚሰጡትየነገሩንሁኔ
ታዎችሁሉበተለይም በውሃው እን
ዳይገለገልበመከልከሉ
ምክን ያትወደላይከሚገኘው መሬትዋጋየተቀነ
ሰውንወደታችያሉትሰዎችም በውሃው ከመገልገላቸው የተነ
ሣ
የሚያገኙትንጥቅም በማመዛዘንነው፡
፡
(3)በማናቸውም ሁኔ
ታኪሣራው፤በቅንልቡናናከመሬቱወደታችያሉትበውሃው የሚገለገሉትሳይቃወሙዋቸው
የተሠሩትንናዳኞችከአገልግሎትውጭ ያደረጉዋቸውንሥራዎችናየተቋቋሙ ትንነ
ገሮችዋጋየሚጨ ምርነ
ው፡፡
ቊ 1241፡
፡(6)ባለሥልጣንዳኞች፡
፡
ከዚህበላይባሉትቊጥሮችየተመለከቱትንክርክሮችለመወሰንሥልጣንያላቸው ዳኞችእነዚህከዚህበላይየተነ
ገሩት
ሥራዎችበተደቀኑበትወይም በተፈጸሙ በትመሬትላይያለውንስፍራየሚዳኙትናቸው፡
፡
ቊ 1242፡
፡ውሃውንለእን
ዱስትሪአገልግሎትስለማዋል፡
፡(1)የባለሀብቱመብት፡
፡
(1)የመሬቱባለሀብትመሬቱንአቋርጦ በሚያልፈው ወይም በመሬቱወሰንላይበሚሄደው ውሃወፍጮ ንለመትከል
የልብስማጠቢያንወይም የሰው መታጠቢያንየመሳሰለየእን ዱስትሪንወይም የን
ግድንድርጅትበማቋቋም ሊገለገልበት
ይችላል፡፡
(2)እርሱም ውሃው ከመሬቱወደውጭ በሚወጣበትጊዜውሃውንያልተበላሸናውሃው ለሚሄድላቸው ሰዎች
አገልግሎትለመሆንእን ዲችልአድርጎመልቀቅአለበት፡
፡
ቊ 1243፡
፡(2)የነ
ዚህመብቶችአወሳሰን
፡፡
(1)ባለሀብቱውሃው ከመሬቱወደውጭ በሚወጣበትጊዜውሃውንያልለቀቀው እንደሆነወይም አበላሽቶወይም
ለአንድአገልግሎትየማይሆንአድርጎየለቀቀው እን
ደሆነ፤ስለመስኖውሃአገልግሎትበሚናገሩትከዚህበላይየተጻፉት
ቊጥሮችየተመለከቱትድን ጋጌዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
(2)ይህም ስለተባለከወደላይለሚገኘው መሬትባለሀብትበቅንልቡናከወደታችያሉትባለመብቶችሳይቃወሙ
ለተፈጸሙ ትናዳኞችከአገልግሎትውጭ ለአደረጓቸው ሥራዎችወይም ለተቋቋሙ ትድርጅቶችዋጋካልሆነበቀርአን
ዳች
ኪሣራአይከፈለውም፡ ፡
ቊ 1244፡
፡ከውሃስለሚገኝኀይል፡
፡
የውሃውንኀይልበማከፋፈልበማመላለስወይም በመሸጥ ወራጆችየሆኑትንውሃዎችለማከናወንየሚችሉት
ከመንግሥትባለሥልጣኖችኮንሴሲዮንየተሰጣቸው ድርጅቶችብቻናቸው፡፡
ቊ 1245፡
፡ስለዝናም ውሃ፡
፡
(
1)የአን
ድቤትባለሀብት(የቤትጌታ)የጣራውንየዝናም ውሃበራሱመሬትላይእን
ዲወርድዐይነ
ትእን
ጂ በጎረቤት
መሬትላይበማይወርድበትዐይነትአድርጎለመሥራትይገደዳል፡፡
(2)የሚያስፈልግሲሆንየዝናሙ ውሃበመሬትውስጥ ወደተበጀው የሕዝብየውሃመሄጃበአሸን
ዳወይም በቧምቧ
እንዲያመራአስፈላጊዎችየሆኑትንጥን ቃቄዎችማድረግአለበት፡
፡
ቊ 1246፡
፡ከወደታችየሚገኘው መሬትግዴታዎች፡
፡
(1)ከወደታችየሚገኙመሬቶችየሰው እጅሳያግዘው በተፈጥሮው ከወደላይከሚገኙትመሬቶችየሚወርደውንውሃ
በግድየሚቀበሉናቸው፡፡
(2)ከወደታችየሚገኘው የመሬትባለሀብትእን
ደዚህባለአኳኋንየሚፈሰውንውሃየሚያገድግድብለመሥራት
አይችልም፡፡
(3)ከወደላይየሚገኘው የመሬትባለሀብትከወደታችየሚገኘውንየመሬትግዴታየሚያከብድአን
ዳችነ
ገርለማድረግ
አይችልም፡፡
ቊ 1247፡
፡የውሃመውረጃውንየመጥረግ(
የመሠን
ጠቅ)ሥራዎች፡
፡
(1)ከወደላይየሚገኘው የመሬትባለሀብትበመሬቱላይየውሃመውረጃየመጥረግ(
የመሠን ጠቅ)ሥራዎችንየፈጸመ
እንደሆነከወደታችየሚገኙትየመሬቶችባለሀብቶችከተባለው መጥረግየተነ
ሣበመሬታቸው ላይየሚወርደውንውሃ
ኪሣራሳይከፈላቸው መቀበልአለባቸው፡፡
(2)ከወደታችየሚገኙትየመሬቶችባለሀብቶችበዚህወደእነርሱበሚወርደው ውሃምክንያትየሚደርስባቸውንጉዳት
በተቻለመጠንአነስተኛእንዲሆንከወደላይየሚገኘው የመሬትባለሀብትአስፈላጊውንጥን
ቃቄሁሉማድረግና
የሚገባውንሥራሁሉመፈጸም አለበት፡፡
(3)ከወደታችየሚገኙትየመሬቶችባለሀብቶችወራጁ ውሃቤቶችባሉበትቦታላይወይም በቤቶችአጠገብበሚገኝ
ወለልወይም የአትክልትቦታላይአቋርጦ የሚያልፍሲሆንውሃው በመሬትውስጥ በሚደረግቦይእን
ዲሄድሲሉከወደ
ላይያሉትንየመሬቶችባለሀብቶችማስገደድይችላል፡ ፡
ቊ 1248፡
፡ስለአዳዲስምን
ጮ ች፡
፡
መሬትንበመቈፈርወይም የመሬትውስጥ ሥራዎችንበመፈጸም ምክንያትአንድየመሬትባለሀብትከመሬቱውስጥ ውሃ
ያመነ
ጨ እንደሆነ
፤ከዚህበላይባለው ቊጥርየተነገረው ድን
ጋጌተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 1249፡
፡ውሃንስለመውሰድ፤(
1)የባለሀብቱመብት፡
፡
(
1)ባለሀብቱመሬቱንበውሃለማጠጣትወይም ለማናቸውም ሌላአገልግሎትበመሬቱወሰንላይበሚሄደው ውሃ
ለመጠቀም የፈለገእን
ደሆነውሃውንለመውሰድአስፈላጊዎችየሆኑትንሥራዎችጎረቤትበሆነ
ው በሌላው ሰው መሬት
ላይለማስደገፍመብትአለው፡፡
(
2)እነ
ዚህንሥራዎችለመፈጸምናበመልካም ሁኔ
ታለመያዝበዚህበጎረቤቱመሬትላይለማሳለፍይችላል፡
፡
ቊ 1250፡
፡ስለሚገባው ኪሣራ፡
፡
(1)ለዚህለውሃመክተሪያየተሠራው ግድብከጎረቤቱመሬትአን
ዱንክፍልነ
ዋሪነ
ትባለው ሁኔ
ታየሚያሳጣው የሆነ
እንደሆነለጎረቤቱኪሣራየሚገባው ይሆናል፡
፡
(2)እን
ዲሁም በግድቡሥራዎችወይም ሥራዎቹንበመልካም ሁኔ ታበመጠበቅምክን ያትወይም ሥራዎቹተሠርተው
የሚቈዩበትጊዜበመርዘሙ ምክን ያትወይም በሥራው ትልቅነ
ትምክንያትጎረቤቱበመሬቱበሚያገኘው አገልግሎትላይ
የደረሰው ሁከትከደን
በኛው የጉርብትናሁከትያለፈእንደሆነኪሣራየሚገባው ይሆናል፡
፡
ቊ 1251፡
፡በግድቡስለመጠቀም፡
፡
(1)በመሬቱላይግድብንለማስደገፍየተጠየቀው አዋሳኙጎረቤትለሥራውናሥራውንበመልካም ሁኔታለመጠበቅ
የሚወጣውንኪሣራአጋማሽተካፋይሆኖግድቡለጋርዮሽእን ዲያገለግልበማናቸውም ጊዜለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)ለጋርዮሹእን
ዲያገለግልየተጠየቀው ሥራዎቹከተጀመሩወይም ከተፈጸሙ በኋላእን
ደሆነ
፤ከወን
ዙበሁለቱም ወገን
ያሉትንመሬቶችለማጠጣትሲባልየግድቡየመለዋወጥ ሥራዎችየሚያስከትሉትንትርፍወጪ ዎችሁሉጠያቂው
ብቻውንመቻልአለበት፡፡
ቊ 1252፡
፡ስለመስኖቦይ(
1)የ
መሬትባለሀብቶችመብት፡
፡
ለቤቱአስፈላጊነ
ትወይም መሬቱንለማጠጣትወይም ለማናቸውም ለሌላአገልግሎትበመሬቱወሰንላይበማይሄድ
ወይም በመሬቱላይአቋርጦ በማያልፍውሃለመገልገልየፈለገባለሀብትለባለርስትአስቀድሞ የሚከፈልትክክለኛ
ኪሣራእንዲሰጥ ተደርጎይህንየተባለውንውሃ፤አማካይነ
ትባላቸው መሬቶችላይወደመሬቱለማሳለፍመብቱን
ከዳኞችለመቀበልይችላል፡፡
ቊ 1253፡
፡(2)የቦዮችሥራየሚሄድበትመሥመር፡
፡
(
1)ቦዮቹየሚከተሉትመሥመርአቋቋማቸውናዐይነ
ታቸው የሚወስነ
ው ለጒዳዩአካባቢየሆኑትንሁኔ
ታዎችበማየት
ነ
ው፡፡
(2)የቦዮቹሥራቦዮቹየሚያልፉባቸው መሬቶችባለሀብቶችበሆኑትሰዎችላይየሚያደርሰው ጉዳትከሁሉአነ
ስተኛ
እንዲሆንበማድረግመፈጸም አለበት፡፡
(3)የቦዮችም አመራርበተቻለመጠንቤቶችበቆሙ በትቦታእን
ዲሁም በቤቶችአጠገብበሚገኘው ወለልወይም
የአትክልትቦታላይእን ዳይሄድመሆንአለበት፡
፡
ቊ 1254፡
፡(3)የሚከፈለው ኪሣራ፡
፡
(
1)ቦዩበመሬታቸው ላይለሚያልፍባቸው ባለርስቶችአን
ድኪሣራይከፈላቸዋል፡
፡
(
2)የዚህን
ም የኪሣራልክለመወሰንባለመሬቶቹለዘወትርእን
ዳይጠቀሙበትየተደረገው መሬትዋጋይገመታል፡
፡
(3)ከዚህም በቀርቦዩንበመሥራትሥራውንበመጠበቅምክን
ያትባለመሬቶችከመሬታቸው በሚያገኙትጥቅም ላይ
የደረሰው ሁውከትበግምትውስጥ ይገባል፡
፡
ቊ 1255፡
፡በመሬትውስጥ ስለሚገኝውሃ፡
፡

(
1)በመሬትውስጥ የታፈነ
ናወን
ዝነትያለው የ
መሬትውስጥ ውሃየ
መንግሥት(
የሕዝብ)ን
ብረትነ
ው፡፡
(
2)ማን
ም ሰው ያለፈቃድበመሬቱላይከመቶሜትርአብልጦ ወደታችጒድጓድለመቈፈርአይችልም፡
፡
ቊ 1256፡
፡ስለዓሣማጥመድናበጀልባስለመሄድ፡
፡
(
1)ዓሣንየማጥመድመብቶችበልዩሕግድን
ጋጌዎችየተወሰኑናቸው፡
፡
(
2)በፈሳሽውሆችናበሐይቆችላይበጀልባየመሄድመብቶችም እን
ደዚሁየተወሰኑናቸው፡
፡

አን
ቀጽ 8፡
፡
የጋራባለሀብትነ
ት፤በአላባስለመጠቀምናስለሌሎችግዙፍመብቶች፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
የጋራባለሀብትነ
ት፡፡
ክፍል1፡
፡
ጠቅላላደን
ቦች፡
፡
ቊ 1257፡
፡መሠረቱ፡
፡

(
1)የአን
ድንብረትሀብትነ
ትየብዙሰዎችለመሆንይችላል፤እነ
ዚህም የጋራባለሀብቶችናቸው፡
፡
(
2)የእርሻኅብረቶችንናበዐዋጅየታወቁትንየባለርስቶችማኅበርስለሚመለከተው ጒዳይበን
ብረቶችበኅብረትስለ
መጠቀም በዚህአን ቀጽየተጻፉትድንጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡፡

ቊ 1258፡
፡የጋራሀብትደን
ብአመራር፡
፡

(
1)የጋራባለሀብቶችመብትናግዴታዎችየሚወስኑትየጋራሀብቱበተቋቋመበትውልመሠረትና፤የሕጉግልጽ
ድንጋጌዎችእንደተጠበቁሆነ
ው በጋራባለሀብቶቹመካከልበተደረገው የውልስምምነ
ትመሠረትነው፡
፡
(2)የዚህዐይነ
ትስምምነ ትያልኖረእን
ደሆነወይም ስምምነ
ቶቹያልተሟሉናየማይበቁበሆኑጊዜከዚህቀጥሎ
የተመለከቱትድን ጋጌዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡

ቊ 1259፡
፡የእኩልነ
ትአገማመት፡
፡

የያን
ዳንዶቹየጋራባለሀብቶችድርሻሀብትእኩልእን
ደሆነይገመታል፡
፡

ቊ 1260፡
፡በድርሻው ላይስላለው መብት፡
፡

(
1)እያን
ዳንዱ የጋራባለሀብትየራሱንድርሻለመሸጥ ለማስተላለፍለማስያዝይችላል፡
፡
(
2)ከያን
ዳንዶቹየጋራባለሀብቶችላይየገን
ዘብመጠየቅመብትያላቸው ሰዎችየባለዕዳውንድርሻለመያዝይችላሉ፡
፡

ቊ 1261፡
፡ሕጋዊየሆነየቀዳሚነ
ትመብት፡
፡

(1)የጋራባለሀብቶችየሆኑሰዎችያልተከፈለውንየጋራን
ብረትከማን
ኛውም ሦስተኛወገንበፊትቀዳሚ ሆነ
ው በግዥ
የማስቀረትሕጋዊመብትአላቸው፡ ፡
(
2)ይህበቀዳሚነ ትየማስቀረትመብትበሥራላይስለሚውልበትአኳኋንበዚህአን
ቀጽበምዕራፍ4በተነ
ገረው ድን
ጋጌ
ውስጥ የተመለከተው ደን
ብጸንቶይሠራበታል፡
፡

ቊ 1262፡
፡ድርሻሀብትንስለመተው፡
፡

(
1)ከጋራባለንብረቶቹአንዱ የአን
ድነትከሆነው ሀብትውስጥ ያለውንድርሻበፈቃዱ የለቀቀመሆኑንየገለጸእን
ደሆነ
ይህየተለቀቀው ድርሻየቀሩትንየጋራባለንብረቶችድርሻያሳድጋል፡፡
(
2)ድርሻውንየለቀቀው የጋራባለሀብትሀብቱንከመልቀቁበፊትስለነ
በረበትዕዳኀላፊነ
ትአይቀርለትም፡
፡

ቊ 1263፡
፡የአን
ድነትበሆነ
ውንብረትስለመገልገል፡
፡

እያን
ዳንዱ የጋራባለሀብት፤ሀብቱእን
ዲያገለግልበተመደበበትነ
ገርመሠረትናከሌሎቹየጋራባለሀብቶችጋራተስማሚ
በሚሆንበትመን ገድየአንድነ
ትበሆነውንብረትሊገለገል(
ሊጠቀም)ይችላል፡
፡

ቊ 1264፡
፡የን
ብረቱፍሬ፡
፡

(
1)ካልተከፈለው ን
ብረትላይየሚገኘው ፍሬጥቅም እን
ዲሁም ያልተከፋፈለነ
ው፡፡
(
2)ምንጊዜም ቢሆንእያን
ዳንዱ የጋራባለሀብትክፍያእን
ዲደረግለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 1265፡
፡የን
ብረቱአስተዳደር፡
፡(1)በድምፅብልጫ ስለመሠራቱ፡
፡
(
1)የጋራባለሀብቶቹየሀብታቸውንአስተዳደርሥራአካሄድየሚመሩትበአን
ድነትነ
ው፡፡
(
2)የጋራየሆነን
ብረትንስለማስተዳደርበሚመለከተው ጒዳይየጋራባለሀብቶቹውሳኔየሚያደርጉትበድምፅብልጫ
ነ
ው፤ይኸውም የድምፅብልጫ ከሀብቱአጋማሽየበለጠ ቊጥርድርሻያላቸው እን
ዲሆንያስፈልጋል፡፡
ቊ 1266፡
፡(2)የሁሉንስምምነ
ትየሚጠይቁጒዳዮች፡
፡
የጋራየሆነ
ውንንብረትለመሸጥ፤ለማስተላለፍወይም በዋስትናለማስያዝወይም የተመደበበትንአገልግሎትለመለወጥ
ሲሆንየጋራባለን
ብረቶቹሁሉስምምነትአስፈላጊነው፡፡
ቊ 1267፡
፡(3)ወጪ ፡
፡
ለን
ብረቱማስተዳደሪያ፤ለግብርናለሌሎችም ጒዳዮችየሚደረገውንወጪ ወይም ከአን
ድነቱን
ብረትላይየሚጠየቀውን
ወጪ ሁሉየሚችሉትእያንዳንዳቸው የጋራባለን
ብረቶችበየድርሻቸው መጠንነ
ው፡፡
ቊ 1268፡
፡ለን
ብረቱመጠገኛአስፈላጊወጪ ፡
፡
(1)ከጋራባለሀብቶቹአንዱንብረቱእን
ዳይበላሽወይም እን
ዳይጠፋ፤ያለፈቃድወጪ ያደረገእን
ደሆነ
፤ይህንወጪ የጋራ
ባለሀብቶቹሁሉእን ዲከፍሉትለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ወጪ ው ለማይጠቅም ጒዳይየወጣ መሆኑከተረጋገጠ ወይም ወጪ ማድረግያስፈለገው ገን
ዘቡን
ያወጣው ሰው ወይም ራሱምክንያትየሆነእንደሆነማን
ኛውንም ኪሣራለመጠየቅአይቻልም፡ ፡
(3)ማንኛውም የጋራባለሀብትሁሉበዚሁቊጥርበተመለከተው መሠረትየጋራሀብትድርሻውንለቀሩትየጋራ
ባለሀብቶችበመልቀቅለን ብረቱመጠገኛወጪ የሆነ
ውንገንዘብአልከፍልም ለማለትይችላል፡
፡
ቊ 1269፡
፡ለን
ብረቱመጠገኛአስፈላጊያልሆነወጪ ፡
፡(1)ጠቅላላደን
ብ፡፡
(
1)ከጋራባለሀብቶቹአን
ዱ ሳይፈቀድለትለንብረቱአስፈላጊያልሆኑትንናየን
ብረቱንዋጋለማሳደግጠቃሚ ለማድረግ
ወይም ለማሳመርወጪ ያደረገእንደሆነ
፤በዚህምክን ያትማንኛውንም ወጪ የመጠየቅመብትየለውም፡
፡
(
2)ከዚህንብረትጋራየተያያዘውንነ
ገርብቻለይቶለመውሰድናዋነ
ኛውንን
ብረትቀድሞ በነ
በረበትሁኔ
ታለማድረግ
ይችላል፡
፡
ቊ 1270፡
፡(2)ፍሬዎችንስለማራባት፡
፡
(1)ከዚህበላይበተነ
ገረው ቊጥርየተመለከተው ድን
ጋጌበንብረቱላይፍሬንለማራባትወይም የተገኘውንፍሬወይም
ሰብልንለመሰብሰብስለተደረጉወጪ ዎችተፈጻሚ አይሆን
ም፡፡
(2)ከጋራባለሀብቶቹአን
ዱ ሳይፈቀድለትም ቢሆንእን
ኳንብረቱንለማልማትወይም ፍሬውን
ናሰብሉንለመሰብሰብ
ወጪ አድርጎእንደሆነፍሬው ወይም ሰብሉከመከፋፈሉአስቀድሞ ያወጣውንገን
ዘብከዚሁከፍሬውናከሰብሉላይ
ለመከፈልይችላል፡ ፡
ቊ 1271፡
፡ያልተከፈለተን
ቀሳቃሽን
ብረትበሐራጅየሚሸጥበትሁኔ
ታ፡፡
(
1)ይህንተቃራኒየሚሆንስምምነ ትም ቢኖርም እን
ኳሀብቱየሚን ቀሳቀስን
ብረትከሆነእያን
ዳንዱ የጋራባለሀብትምን
ጊዜም ቢሆንያልተከፋፈለው ሀብትበግልጽበሐራጅእን ዲሸጥ ለመጠየቅይችላል፡፡
(2)ይህጥያቄየቀረበው ተስማሚ ባልሆነጊዜየሆነእን
ደሆነዳኞችን
ብረቱከስድስትወርለማያልፍጊዜሳይከፋፈል
እንዲቈይለማዘዝይችላሉ፡ ፡
ቊ 1272፡
፡ያልተከፋፈለየማይን
ቀሳቀስን
ብረትክፍያ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)ሀብቱየማይን
ቀሳቀስን
ብረትየሆነእን
ደሆነእያን
ዳንዱ የጋራባለሀብትበማን
ኛውም ጊዜሀብቱእን
ዲከፋፈል
ለመጠየቅይችላል፡ ፡
(
2)ክፍያው ለሀብቱተፈጥሮጠባይሁኔታወይም ለተመደበበትጒዳይጉዳትንየሚያስከትልተቃዋሚ ነገርያለበትሲሆን
ወይም የሀብቱንባለዋጋነ
ትበግልጽየሚቀን
ሰው፤ወይም የሀብቱንፍሬአሰጣጥ ከፍተኛግምትባለው ሁኔታየሚጎዳው
ሆኖሲታይክፍያውንከማድረግይልቅየማይን ቀሳቀሰው ን
ብረትበሐራጅእንዲሸጥ ይታዘዛል፡
፡
ቊ 1273፡
፡(2)የዳኞችሥልጣን
፡፡
(1)የሀብቱክፍያወይም በሐራጅየመሸጡ ጥያቄየቀረበው ተስማሚ ባልሆነጊዜመሆኑንዳኞችየተረዱትእን
ደሆነ
ከሁለትዓመትለማያልፍጊዜን ብረቱሳይከፋፈልእን
ዲቈይለማዘዝይችላሉ፡ ፡
(
2)በእን
ደዚህያለው አጋጣሚ ሁኔ
ታአስፈላጊመሆኑየተገመተእን
ደሆነበዚህበተወሰነ
ው ጊዜውስጥ ለሀብቱ
አስተዳዳሪየሚሆንሰው ዳኞችይመርጣሉ፡
፡
ቊ 1274፡
፡(3)ን
ብረቱእን
ዳይከፋፈልየማድረግስምምነ
ት፡፡
(1)ከጋራባለሀብቶቹአን
ዱንብረቱይከፋፈልብሎ የሚጠይቅበትመብቱ፤ይህንብረትአይከፋፈልም ተብሎ በተደረገው
ስምምነ ትመሠረትወይም በባለሀብቶቹሁሉስምምነትመሠረትሊወገድይችላል፡፡
(
2)ቢሆንም ከዚህበላይበተጻፈው ኀይለቃልየተደረገው ስምምነ
ትለአምስትዓመትጊዜብቻወይም ከዚህላነ
ሰጊዜ
ብቻእንጂ፡
-ከአምስትዓመትበላይለሆነጊዜአይጸናም፡ ፡
(3)ስምምነ
ቱየተደረገው ላልተወሰነጊዜወይም ከአምስትዓመትበላይለሆነጊዜእን
ደሆነበአምስትዓመትመጨ ረሻ
ላይየስምምነቱጊዜያልቃል፡ ፡
ቊ 1275፡
፡የግልግልስምምነ
ት፡፡
(
1)የጋራንብረቱየተቋቋመበትውልወይም በጋራባለሀብቶቹስምምነ
ት፤በጋራባለንብረቶቹመካከልየሚነ
ሣው ክርክር
ሁሉበአንድወይም በብዙየሽምግልናዳኞችውሳኔሊቈረጥ ይችላልተብሎ ለመዋዋልይቻላል፡
፡
(2)እን
ደዚህያለው አጋጣሚ ሁኔታም የሽምግልናዳኝነ
ቱሥራየሚፈጸመው በዚህሕግስለግልግልናስለስምምነ
ት
በተመለከተው አን
ቀጽድን ጋጌዎችመሠረትነ ው፡፡
ቊ 1276፡
፡ንብረቱምንጊዜም ቢሆንየማይከፋፈልስለመሆኑ(
1)ይህንማድረግየሚቻልበትሁኔ
ታ፡፡
ለሀብቱየተፈጥሮሁኔታወይም ሀብቱለተመደበበትአገልግሎትአለመከፋፈሉተስማሚ የሆነእን
ደሆነ
ናየሀብቱመሸጥ
ወይም መከፋፈልየማይቻልወይም ለደኅናአእምሮተቃራኒበሆነጊዜ፤የሀብቱያለመከፈልጒዳይእስከምንጊዜም
ቢሆንጸንቶእንዲኖርለማድረግይችላል፡፡
ቊ 1277፡
፡(2)ን
ብረቱየማይከፋፈልበትሥርዐት፡
፡
(1)ሀብቱለመከፋፈልየማይችልበሆነጊዜየያን
ዳንዱንየጋራባለንብረትመብትናግዴታየሚወሰን
ናየአን
ድነትሀብት
የሆነውነገርየሚተዳደርበትንሁኔ
ታየሚገልጽአንድያለመከፋፈልደን
ብይደራጃል፡፡
(2)ስለዚህጒዳይየጋራባለሀብቶቹንሁሉስምምነትለማግኘትያልተቻለእን
ደሆነይህንደን
ብለማቆም ወይም
ለማሻሻልዳኞችስምምነ ቱንተቀብለው እን
ዲያጸድቁትአስፈላጊነ
ው፡፡
ክፍል2፡
፡
ልዩሁኔ
ታዎች
ን
ኡስክፍል1፡
፡
የአማካይወሰንአጥሮች፡
፡
ቊ 1278፡
፡የባለሀብትነ
ፃነት፡
፡
ማን
ም ሰው ቢሆንጎረቤቱንአን
ድየአማካይወሰንአጥርእን
ዲያጥርወይም አጥሩንእን
ዲያድስሊያስገድድአይችልም፡
፡
ቊ 1279፡
፡የወሰንመሐልግን
ብአጥርንእን
ደገናስለመሥራት፡
፡
(1)አን
ድበአማካይወሰንላይያለአጥርፈርሶከባለርስቶቹአንደኛው እን
ደገናየመገን
ባትንሥራለመፈጸም እን
ቢያለ
እንደሆነአን
ደኛው ባለርስትብቻእን
ደገናሊገነ
ባው ይችላል፡
፡
(
2)ከግንቡአን
ደኛው ክፍልበጎረቤቱርስትላይየተሠራም ቢሆንእን
ኳበዚህዐይነ
ትየተገነ
ባው አጥርየሠሪው ን
ብረት
ይሆናል፡
፡
(3)ቢሆን
ም አጥሩንያልሠራው ባለሀብትአጥሩንየሠራው ጎረቤቱያወጣውንኪሣራአጋማሽመልሶበመከፈልአጥሩን
የጋራየወሰንአማካይነትአጥርሊያደርገው ይችላል፡
፡
ቊ 1280፡
፡በአማካይወሰንአጥርላይስላለመብት፡
፡
ማንኛውም የጋራባለሀብትአን
ደኛው ወገንአዋሳኙሳይፈቅድለትየወሰንአማካይየግን
ብአጥርከፍለማድረግም ሆነ
ሌላሕንጻአስገድፎለመሥራት፤በርለመቅደድበጠቅላላውም በአጥሩላይየባለሀብትነ ትተግባርለመፈጸም
አይችልም፡
፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
የአን
ድቤትፎቅወይም ለመኖሪያየተመደቡ
ክፍሎችባለሀብትነ
ት፡፡
ቊ 1281፡
፡የአን
ድነትሀብትእን
ደሆነየሚቈጠርክፍል፡
፡
(1)ያን
ድቤትልዩልዩፎቆችወይም ለመኖሪያየተመደቡክፍሎች( አፓርተማን)የልዩልዩባለሀብቶችን
ብረትበሆኑጊዜ
ተቃራኒየሆነሰነ ድከሌለከነዚህሀብቶችአንዱ ክፍልለአን
ደኛው ባለንብረትየግልአገልግሎትየሚጠቅም እን
ዲሆን
ከተደረገው በቀር፤የመሬቱናየሌላውም የቤቱክፍሎችየጋራንብረትእን ደሆኑይቈጠራሉ፡፡
(2)የቤቱንለመኖሪያየተመደቡትንሁለትክፍሎችአፓርተማንየሚለያዩግድግዳዎችየነ
ዚሁየቤትክፍሎችባለሀብቶች
የጋራግድግዳዎችናቸው፡ ፡
ቊ 1282፡
፡የጋራን
ብረትአስተዳደርደን
ብ፡፡
(
1)የያንዳን
ዱ የጋራባለን
ብረትመብቶችናግዴታዎችእንዲሁም የማይን
ቀሳቀሰው የጋራንብረታቸው የአስተዳደር
ሥርዐት፤ስለማይንቀሳቀስየጋራባለሀብትነ
ትጒዳይበወጣው ደንብመሠረትይመራል፡፡
(
2)ይህም ደን
ብበማን
ቀሳቀሰው የጋራን
ብረትላይለያን
ዳንዱ የጋራባለሀብቶችያላቸውንድርሻይወስናል፡
፡
ቊ 1283፡
፡የደን
ቡፎርም፡
፡
የጋራን
ብረትየሚመራበትደን
ብበጽሑፍካልሆነበቀርፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 1284፡
፡ደን
ቡንስለማስቀመጥ፡
፡
(1)የጋራን
ብረትማስተዳደሪያየሆነ
ው የጽሑፍደን
ብአን
ዱ ግልባጭ የማይን
ቀሳቀሰው ሀብትበሚገኝበትአገርባለ
ባንድውልአዋዋይዘንድወይም በፍርድቤትመዝገብቤትውስጥ ይቀመጣል፡ ፡
(
2)ይህንንም ደን
ብባለጥቅም የሆኑትወገኖችሁሉሊመለከቱትናአን
ዳንድግልባጭ ም እን
ዲሰጣቸው ለመጠየቅ
ይችላሉ፡
፡
ቊ 1285፡
፡ደን
ቡየሚቋቋምበትሁኔ
ታ፡፡
(1)የጋራባለሀብቶችማስተዳደሪያየሚሆነ
ውንደንብየማይንቀሳቀሰው ሕንጻከመሠራቱም በፊትቢሆንለወደፊትየጋራ
ባለሀብቶቹየሚሆኑትበሚያደርጉትስምምነ ትመሠረትወይም የጋራንብረትየሚሆነውንሕንጻሥራበወጠነ ው ሰው
አማካይነ ትሊዘጋጅይችላል፡
፡
(2)እን
ዲህባልሆነጊዜከጋራባለሀብቶቹአን
ዱ እን
ደጠየቀወዲያውኑየጋራባለሀብቶቹሁሉም ተስማምተው
ያዘጋጁታል፡
፡
(3)በጋራን
ብረቱአስተዳደርደንብጒዳይደንቡንስለማዘጋጀትወይም ስለማሻሻልየጋራባለሀብቶቹየሁሉም ስምምነ
ት
የማይገኝበሆነጊዜዳኞችደን ቡንእን
ዲያጸድቁትወይም እንዲያሻሽሉትማድረግአስፈላጊነው፡
፡
ቊ 1286፡
፡ደን
ቡንመቃወሚያስለማድረግ፤ደን
ቡንስለማስቀመጥ፡
፡
ለጋራንብረቱማስተዳደሪያየሆነው ደን
ብ፤በማይን
ቀሳቀሰው ንብረትላይመብትአለንየሚሉትንማን
ኛዎቹን
ም ሰዎች
መቃወሚያሊሆን ባቸው የሚችለው ይህንመብትያገኙት፤ደን
ቡበሕጉመሠረትሕግበሚያዝበትስፍራተቀማጭ ከሆነ
በኋላየሆነእን
ደሆነነው፡፡
ቊ 1287፡
፡በመዝገብቤትያልተቀመጠ ደን
ብ፡፡
(
1)የጋራንብረትማስተዳደሪያደን
ብበሚገባተቀማጭ ያልሆነቢሆንም እን
ኳየፈረሙ ትንየጋራባለሀብቶችወይም
ይህንኑደን
ብበሚመለከትጽሑፍላይየፈረሙትንያስገድዳቸዋል፡፡
(2)እን
ዲሁም በዚሁሥርዐትመሠረትየነ
ዚህንየጋራባለን
ብረቶችናወራሾቻቸውንከነ
ዚሁላይልዩመብትናመያዣ
የሌላቸውንገን
ዘብጠያቂዎችያስገድዳል፡፡
ቊ 1288፡
፡ያልተሟላወይም ዋጋየሌለው ስምምነ
ት፡፡
የጋራን
ብረትማስተዳደሪያው ደን
ብምንም የማያመለክትወይም ከመተዳደሪያው ደን
ብአን
ዱ ክፍልበሕግየተከለከለ
ሲሆንእነዚህየጋራን
ብረትማስተዳደሪያደንቦችበዚህምዕራፍባሉትድንጋጌዎችበተመለከተው ይሟላሉ፤ወይም
የዚሁምዕራፍድንጋጌዎችበምትክይገቡባቸዋል፡፡
ቊ 1289፡
፡የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትየአን
ድነትያልሆኑትክፍሎች(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)እያንዳንዱ የጋራባለን
ብረትየ
አንድነ
ትሀብትባልሆነ
ው ክፍልን
ብረቱላይሕግለባለሀብትየሚሰጣቸው መብቶች
ይኖሩታል፡፡
(2)በተለየም የግሉየሆነ
ውንለመኖሪያየተመደቡትንክፍሎች(
አፓርተማን
)ወይም ፎቅለመሸጥ ለማስተላለፍ
ለማከራየትወይም በዋስትናለማስያዝይችላል፡፡
ቊ 1290፡
፡(2)የተጠበቀሁናቴ፡
፡
ምንጊዜም ቢሆንግንየማይን ቀሳቀሰው ን
ብረትየተመደበበትንአገልግሎትአክብሮመጠበቅይገባዋል፤እንዲሁም
የተከፈለድርሻው የሆነ
ውንብረትእንዲያገለግልየተደበበትንጒዳይም ሆነየመጠቀሚያውንዐይነ
ተኛነገርሌሎቹን
ባለሀብቶችየሚጎዳሁኔ ታለመለወጥ አይችልም፡፡
ቊ 1291፡
፡የአን
ድነትየሆነ
ው የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትክፍሎች፡
፡(1)አገልግሎት፡
፡
እያን
ዳንዱ የጋራባለሀብትተካፍሎ የራሱድርሻየሆነውንየማይንቀሳቀሰውንየአን
ድነትንብረትበተመደበበትአገልግሎት
መሠረትበሌሎችየጋራባለሀብቶችመብትላይአን ዳችም መሰናክልበማያመጣ መንገድበድርሻሀብቱለመጠቀም
ሙሉነ ፃ
ነትአለው፡፡
ቊ 1292፡
፡(2)ወጪ ፡
፡
(1)እያን
ዳንዱ የጋራባለሀብትየአን
ድነትለሆነ
ውን ብረትአያያዝ፤አጠባበቅናአስተዳደርወጪ የሚሆነ
ውንገን
ዘብ
ከሌሎቹባለን ብረቶችጋራእንዲከፍልይገደዳል፡፡
(2)የአን
ድነትለሆነ
ውንብረትወጪ የሚሆነ
ው ገን
ዘብየሚደለደለው፤ከማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትክፍያድርሻጋራ
ተመዛዛኝበሚሆንዐይነትነው፡
፡
ቊ 1293፡
፡የጋራባለሀብቶችማኅበር፡
፡(
1)ሥራው፡
፡
(1)የጋራባለሀብቶቹ፤ሁሉም የጋራን
ብረታቸውንለመምራትሕጋዊእን
ደራሴበመሆንበሕግመሠረትበአን
ድየጋራ
ባለሀብቶችማኅበርውስጥ የሚገቡናቸው፡ ፡
(
2)የጋራባለሀብቶችማኅበርየጋራየሆነ
ውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትስለመጠበቅናስለማስተዳደርጒዳይበጋራው
ን
ብረትማስተዳደሪያደን
ብመሠረትአስፈላጊየሆነ
ውንጥን
ቃቄሁሉያደርጋል፡
፡
ቊ 1294፡
፡(2)የሥራው አካሄድ፡
፡
(
1)እያን
ዳንዱ የጋራባለን
ብረትየ
አንድነ
ትበሆነውንብረትላይካለው ድርሻጋራተመዛዛኝበሆነመጠንበሥራመሪው
ማኅበርውስጥ ቊጥሩተስተካካይየሆነድምፅየመስጠትመብትይኖረዋል፡ ፡
(
2)የጋራባለሀብቶችማኅበርለሚያደርገው ስብሰባናድምፅየመስጠትጒዳይባለሀብቱእን
ደራሴውንለመላክ
ይችላል፡
፡
ቊ 1295፡
፡(3)ስብሰባ፡
፡
(
1)የጋራባለሀብቶችማኅበርስብሰባየሚያደርገው በማኅበሩሥራመሪአሳሳቢነ
ትየጋራየሆነ
ው የማይን
ቀሳቀሰው
ን
ብረትበሚገኝበትቦታነው፡፡
(
2)እጅግቢያንስከጋራባለሀብቶቹአምስቱሥራመምሪያማኅበሩስብሰባእን
ዲያደርግከጠየቁማኅበሩበግድ
መሰብሰብይገባዋል፡፡
(
3)የማኅበሩንስብሰባሥርዐቱን
ናጊዜውንየማኅበሩሥራመሪለሕሊናበሚስማማ ዐይነ
ትይወስናል፡
፡
ቊ 1296፡
፡(4)ውሳኔ
፡፡
(
1)የጋራባለሀብቶችማኅበርውሳኔ
ዎችየሚጸኑትበማኅበረተኞቹየድምፅብልጫ ነ
ው፡፡
(2)በስብሰባው ላልተገኙትናወኪሎቻቸውንላልላኩትየጋራባለሀብቶችየማኅበሩውሳኔየሚገለጽላቸው በሥራመሪው
አማካይነ ትነው፡
፡
ቊ 1297፡
፡(5)ስለአቤቱታ፡
፡
(
1)ተቃራኒየሆነስምምነትቢኖርም እን
ኳማንኛውም የጋራባለሀብትእርሱበሌለበትማኅበሩየሰጠውንየጋራን
ብረት
ሥራመምሪያየሆነ ውንደንብናሕግንየሚጥሰውንውሳኔበዳኞችፊትሊቃወም ይችላል፡፡
(2)ይህም የመቃወም ክስየማኅበሩውሳኔለባለጥቅሙ በተገለጸለትባን
ድወርውስጥ ሳይቀርብየቀረእን
ደሆነ
ተቀባይነትንአያገኝም፡
፡
(
3)የጋራባለሀብቶቹየማኅበሩውሳኔዋጋየሌለው ነ
ው ብሎ የሚወሰነ
ው ፍርድበሁሉም ላይየሚጸናነ
ው፡፡
ቊ 1298፡
፡(1)ስለሥራመሪው (
ሰንዲክ)
፡፡(
1)ሹመት፡
፡
(1)የጋራባለሀብቶችየን
ብረትሥራየሚመራው የጋራባለሀብቶቹከመካከላቸው ወይም ከውጭ በመረጡትባን
ድ
የማኅበርኅብረትሥራሹም (ሰንዲክ)ነ
ው፡፡
(
2)ሥራመሪውም (
ሰንዲኩም)የሚሾመው በጋራባለን
ብረቶችማኅበርመራጭ ነ
ትነው፡
፡
(
3)አስፈላጊበሆነጊዜከጋራባለሀብቶቹባን
ደኛው ጥያቆአቅራቢነ
ትለጊዜው የሚሆንአን
ድሥራመሪዳኞችመርጠው
ሊሾሙ ይችላል፡
፡
ቊ 1299፡
፡(2)የሥልጣኑማስረጃ፡
፡
(
1)የጋራን
ብረትሥራመሪው የሥልጣኑን
ናየችሎታውንማስረጃሰነ
ድከጋራን
ብረትሥራመምሪያማኅበርተኞችላይ
ጠይቆለመቀበልይችላል፡
፡
(
2)አስፈላጊሆኖም ሲገኝይህየ
ሥልጣንማስረጃሥራው ለምንያህልጊዜተወስኖእን
ደተሰጠው ይገልጻል፡
፡
ቊ 1300፡
፡(3)የአገልግሎትዋጋ፡
፡
(
1)በተለይየተወሰነካልሆነበቀርበመሠረቱየን
ብረትሥራመሪው ማን
ኛውን
ም አበልየማግኘትመብትየለውም፡
፡
(
2)ሥራመሪው ለማኅበሩሲልወጪ ያደረገውንሒሳብብቻእን
ዲመለስለትለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 1301፡
፡(4)የሥራመሪው መሻር(
መለወጥ)
፡፡
(1)የጋራባለሀብቶቹየን
ብረትሥራመሪው ማኅበር(
ሰንዲክ)በስምምነ
ታቸው ላይሊገኝየሚችለው ለሥራመሪው
የሚከፈለው የአበልአከፋፈልጒዳይእን
ደተጠበቀሆኖየንብረትሥራመሪውን(ሰንዲክ)በማን
ኛውም ጊዜሊሽሩት
ይችላሉ፡፡
(2)ሥራመሪው የተጣለበትንአደራበግልጽእን
ደመጣስያለወይም የተሰጠውንየሥራተግባርበሚገባለመፈጸም
ችሎታእንደማጣትያለከፍተኛየሆነምክን ያትሲገኝበትይህንየሥራመሪውንየመሻርመብትየሚወስንወይም
የሚያግድተግባርአይፈቀድም፡ ፡
ቊ 1302፡
፡(5)የሥራመሪው ሥራዎች፡
፡
(1)ሥራመሪው የአን
ድነትየሆነ
ውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትንአያያዝ፤የአጠባበቅናን
ብረቴም በሚገባሁኔ
ታእን
ዲኖር፤
የማደስሥራዎችንመፈጸም አለበት፡
፡
(
2)አስፈላጊበሆነጊዜሥራመሪው፤የማኅበሩአባሎችእን
ዲሰበሰቡናየሰጡትውሳኔፍጻሜ እን
ዲያገኝይጠባበቃል፡
፡
(
3)በፍርድበኩልወይም ከፍርድውጭ ባለው ግን
ኙነትሁሉሥራመሪው የማኅበሩወኪልሆኖበማኅበሩስም
ይሠራል፡፡
ቊ 1303፡
፡(6)የሥራመሪው አላፊነ
ት፡፡
(
1)ሥራመሪው በተሰጠው የእን
ደራሴነ
ትሥልጣኑመሠረትለማኅበሩ(
ለሰን
ዲካው)አላፊነ
ው፡፡
(2)የጋራንብረትማኅበር፤ሥራመሪው ያቀረበውንሒሳብበማጽደቅወይም አላፊነትየሚያመጣበትሥራአድርጓል
የሚልአን ድውሳኔቢያደርግይህንየሚቃወም ስምምነ ትቢኖርም እን
ኳይህንተግባርየፈጸመው በራሱድምፅብልጫ
ወይም የእርሱእንደራሴበሆነው ሰው አሳብከሆነየሥራመሪው ማኅበርየሰጠውንውሳኔበዳኞችፊትለመቃወም
ይችላል፡፡
ቊ 1304፡
፡የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትመጥፋት፡
፡
የማይን
ቀሳቀጸው ን
ብረትበእሳትቃጠሎ ወይም በሌላሁኔታበሙ ሉየጠፋእንደሆነእያን
ዳንዱ የጋራባለሀብት፤ቦታውና
ከጠፋው ን
ብረትየተረፈው ዕቃበግልጽበሐራጅእንዲሸጥ ለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 1305፡
፡የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትበከፊልመጥፋት፡
፡(1)የጋራን
ብረትሥራመሪማኅበርሥልጣን
፡፡
ንብረቱበከፊልየፈረሰእን
ደሆነየጋራንብረቱማኅበርየማይን ቀሳቀሰውንን
ብረትእንደገናመሥራትወይም አለመሥራት
ወይም ማደስየሚያስፈልገው ወይም የማያስፈልገው ስለመሆኑውሳኔይሰጣል፡፡
ቊ 1306፡
፡(2)እን
ደገናየመሥራትውሳኔ
፡፡
(1)የጋራየሆነ
ውን ብረትማኅበርየሰጠው ውሳኔሕን
ፃው እን
ደገናእንዲሠራወይም እን
ዲታደስየሆነእንደሆነከሕንጻው
ክፍልውስጥ እን ደገናመሠራትወይም መታደስለሚያስፈልገው ክፍልየሚሆነውንወጪ እያን
ዳንዱ የጋራባለሀብት
በሀብቱላይባለው ድርሻመጠንማዋጣትአለበት፡ ፡
(2)የጋራሀብትየሆነው፤ሕን ጻየፈረሰው ወይም ጉዳትየደረሰበትአን
ዳንዱ ክፍልብቻነ
ው እን
ጂ ሌላው አን
ዳንዱ ክፍል
አልፈረሰም የሚያሰኘው አጋጣሚ ሁኔ ታመነሣትአይገባውም፡ ፡
(
3)በሕንጻው ላይጉዳትየደረሰበትከጋራባለሀብቶቹአን
ዱ በአደረገው ጥፋትነ
ው ወይም ከነ
ዚሁየጋራባለሀብቶች
ውስጥ የፍትሐብሔርአላፊው በሆነው በአን
ድሰው ጥፋትኪሣራው በእርሱላይሊጣልይገባልየሚባልጒዳይቢኖር
ይህየተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 1307፡
፡(3)እን
ደገናእን
ዳይሠራየሚደረግውሳኔ
፡፡
(1)የጋራን
ብረቱማኅበርየሰጠው ውሳኔበከፊልየፈረሰው የማይን
ቀሳቀስንብረትእን
ደገናእን
ዳይሠራወይም
እንዳይታደስየሆነእን
ደሆነይህንብረትያልፈረሰውም ክፍልጭ ምርበግልጽሐራጅይሸጣል፡፡
(
2)የኅብረትን
ብረቱንየሽያጭ ዋጋም የጋራባለን
ብረቶቹእን
ደየድርሻቸው ይከፋፈሉታል፡
፡
(
3)ከዚህበላይበአለው ቊጥርየ
ተነገሩትየሁለተኛውናየሦስተኛው ኀይለቃልድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችናቸው፡
፡
ቊ 1308፡
፡የን
ብረትማኅበርገን
ዘብጠያቂዎችመያዣ፡
፡
የጋራባለን ብረቶችወይም የን
ብረትሥራመሪው የተበደሩትንዕዳአስፈላጊከሆነከሌላሀብታችንጥቅም ላይ
እንከፍላለንብለው ግልጽየሆነስምምነትካላደረጉበቀርየጋራን ብረትሥራመሪማኅበርአባሎችባደረጉትውሳኔ
መሠረትለተደረጉትየብድርውሎችየዋስትናመያዣየሚሆነ ው የማይንቀሳቀሰው የጋራን
ብረትናየተከፋፈለውም ድርሻ
ጭ ምርነ ው፡፡
ምዕራፍ2፡
፡
በአላባብቻስለመጠቀም መብት፡
፡
ክፍል1፡
፡
ጠቅላላደን
ቦች፡
፡
ቊ 1309፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(
1)የአላባመብትማለትየሚጠቀሙ በትንነ
ገርከመጠበቅግዴታጋራከዚሁነ
ገርላይበሚገኙትነ
ገሮች(
ፍሬዎች)
ወይም መብቶችለመጠቀምናለመገልገልየሚሰጥ መብትነው፡
፡
(2)ይህም መብትበሚን
ቀሳቀሱናበማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችበመብቶችወይም ባን
ድጠቅላላን
ብረትላይሊሆን
የሚችልነ ው፡፡
ቊ 1310፡
፡ስለመምራት(
ስለመጥቀስ)
፡፡
(1)አላባማግኘትንማስተላለፍንማጣትንየሚመለከቱደንቦች፤የአላባው መብትግዙፍነ
ትባለው ተንቀሳቃሽዕቃላይ
በሆነጊዜተቃራኒድን ጋጌከሌለበቀርስለግዙፍተንቀሳቃሽዕቃዎችሀብትነ ትማግኘትማስተላለፍናማጣት
የተደነገጉትደን
ቦችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
(
2)የአላባጥቅም ማግኘትንማስተላለፍንማጣትንየሚመለከቱደንቦችበገን
ዘብወይም ግዙፍነትበሌላቸው መብቶች
ወይም ባንድጠቅላላንብረትላይበሆነጊዜተቃራኒድንጋጌከሌለበቀርስለገነዘብናግዙፍነ
ትስለሌላቸው ሌሎች
መብቶችማግኘት፤ማስተላለፍናማጣትየተደነገጉትደንቦችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
ቊ 1311፡
፡የአላባለጥቅም ተቀባዩመብቶች፡
፡
(1)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባነ
ትየተሰጠውንነ
ገርወይም መብትእጅለማድረግ፤በዚሁም ለመገልገልናን
ብረቱ
በሚያስገኘው ፍሬም ለመጠቀም መብትአለው፡፡
(
2)የማስተዳደሩም መብትየእርሱነ
ው፡፡
ቊ 1312፡
፡የን
ብረቱአስተዳደር፡
፡
የአላባጥቅም ተቀባዩበመብቱበሚሠራበትጊዜየመልካም አስተዳደርንሥርዐቶችአክብሮመጠበቅአለበት፡
፡
ቊ 1313፡
፡የን
ብረቱአያያዝ፡
፡
የአላባጥቅም ተቀባዩስለን
ብረቱአያያዝናከዚሁም ላይስለሚገኘው ጥቅም የሚደረገውንየወጪ ገን
ዘብኪሣራና
እንዲሁም ከን
ብረቱላይየማይለየውንየዕዳወለድመቻልአለበት፡ ፡
ቊ 1314፡
፡ደን
በኛወጪ ፡
፡
(
1)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባነ
ትበያዘው ን
ብረትደን
በኛከሆኑትገቢዎችላይየሚጠየቁትንየዓመትግብሮችና
ሌሎቹንም ወጪ ዎችሁሉየሚከፈሉበትጊዜሲደርስበባለርስቱስም መክፈልአለበት፡
፡
(2)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባነ
ትበያዘው በማይን
ቀሳቀስንብረትግብርበመክፈልይረጋልኛልወይም በዚሁ
በማይን ቀሳቀስን
ብረትላይየመብትማስረጃይሆነ ኛልብሎ ርስቱንሊከራከርበትአይችልም፡
፡
ቊ 1315፡
፡የተለዩወጪ ዎች፡
፡
(1)የአላባጥቅም ተቀባዩበዚህሀብትበሚጠቀምበትጊዜከባለን ብረቱላይየሚጠየቁአዲስልዩወጪ ዎችየተወሰኑ
እንደሆነይህንንወጪ የሚከፍለው የአላባጥቅም ሰጪ ው ነ
ው፡፡
(2)የአላባጥቅም ሰጪ ው ይህንበተለይእንዲከፍልየተጠየቀውንገንዘብየአላባጥቅም ተቀባዩያለወለድ
እንዲያበድረው ጠይቆትያለአበደረው እንደሆነይህየተጠየቀው ልዩወጪ ከዚያው በአላባነ
ትከተሰጠው ሀብትላይ
አንድአን ድነ
ገሮችበመሸጥ ለመከፈልይቻላል፡ ፡
ቊ 1316፡
፡የዕቃው መዝገብዝርዝር፡
፡
የአላባጥቅም ሰጪ ውናየአላባጥቅም ተቀባዩምንጊዜም ቢሆንበአላባው ውስጥ የሚገኙትንን
ዋዮችዝርዝራቸውን
የሚናገርመዝገብበሁለቱም ኪሣራእን ዲደረግላቸው ለመጠየቅይችላሉ፡
፡
ቊ 1317፡
፡የዕቃው መመለስ፡
፡
(
1)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባየመጠቀም ዘመንበተፈጸመ ጊዜበአላባየተሰጠውንን
ብረትለአላባሰጪ ው መልሶ
ማስረከብአለበት፡
፡
(2)በዕቃው ላይየደረሰው መጥፋትናመበላሸትከዐቅሙ ናከችሎታው በላይበሆነምክን
ያትመሆኑንካላስረዳበቀር
ለዕቃው መጥፋትወይም መበላሸትየአላባጥቅም ተቀባዩኀላፊይሆናል፡ ፡
ቊ 1318፡
፡ግዙፍመብቶች፡
፡
(1)የአላባጥቅም ተቀባዩየአላባነ
ትበሚጠቀምበትን ብረትላይየአላባጥቅም ሰጪ ውንመብቶችለመጉዳትየሚችል
አንዳችግዙፍመብትሊያቋቁምበት( ሊያደርግበት)አይችልም፡፡
(2)በተለይም በአላባጥቅም ሰጪ ው መብትላይጉዳትበሚያመጣ ዐይነ
ትበአላባነ
ትየተሰጠውንን
ብረትለዕዳመያዣ
አድርጎመስጠትአይችልም፡ ፡
(3)የአላባጥቅም ሰጪ ው ሳይፈቅድለትየአላባጥቅም ተቀባዩእነ
ዚህንደንቦችጥሶየተገኘእንደሆነበአላባነ
ትስለ
ተሰጠው መብቱመቅረትአን ዳችም ኪሣራሳይሰጠው ወዲያውኑከአላባነ ትጥቅሙ ይወገዳል፡
፡
ቊ 1319፡
፡የዕቃው መጥፋት፡
፡
(
1)በአላባየተሰጠው ነ
ገርየጠፋእን
ደሆነየአላባው መብትቀሪይሆናል፡
፡
(
2)በአላባነ
ትየተሰጠው ነ
ገርለጠቅላላጥቅም አስፈላጊሆኖየተነ
ቀለወይም የተወሰደእን
ደሆነበምትክነ
ትበተሰጠው
ነ
ገርጥቅም ላይየአላባው ጥቅም ይተላለፋል፡
፡
ቊ 1320፡
፡ኢን
ሹራን
ስ፡፡
(
1)በአላባጥቅም ሰጪ ውናየአላባጥቅም ተቀባዩእያን
ዳንዳቸው መልካም መስሎ የታያቸው እን
ደሆነእየራሳቸው
መብታቸውንየሚጠብቅኢን ሹራን ስይገባሉ፡
፡
(2)ተቃራኒየሆነስምምነ
ትከሌላቸው በቀርየ
አላባጥቅም ሰጪ ው የገባው የኢን
ሹራን
ስወል፤ለአላባጥቅም ተቀባዩ
አይጠቅመውም፡ ፡
(3)እን
ዲሁም ተቃራኒየሆነስምምነ
ትከሌላቸው በቀርየአላባጥቅም ተቀባዩየገባው የኢን
ሹራን
ስወልለአላባጥቅም
ሰጪ ው አይጠቅመውም፡፡
ቊ 1321፡
፡የሀብቶቹግምት፡
፡
(1)በዕቃዝርዝርመዝገብወይም በሌላሰነ
ድላይበአላባነ
ትበተሰጡትን ዋዮችላይየሚደረግግምትሁለቱተዋዋዮች
የተስማሙ በትተቃራኒየሚሆንነ
ገርከሌለበቀርየን
ዋዮችንሀብትነትለአላባጥቅም ተቀባዩአያስተላልፍም፡
፡
(2)ስለዚህየአላባጥቅም ተቀባዩበአላባየመጠቀሙ ዘመንሲፈጸም ለአላባጥቅም ሰጪ ው የሚመልሰው ሀብቶቹ
የተገመቱበትንዋጋሳይሆንያን ኑበአላባነ
ትተሰጥተውትየነበሩትንሀብቶችነው፡፡
ቊ 1322፡
፡በአላባየመጠቀም መብትመቅረት፡
፡
(
1)በአላባጥቅም ተቀባዩሲሞትወይም ስለዚሁማለቂያየተወሰነ
ው ቀንሲደርስየአላባው መብትይቀራል፡
፡
(
2)በሕግየሰው መብትየተሰጣቸው ማኅበሮችበአላባተጠቃሚነ
ትከሠላሳዓመትበላይመቈየትአይችልም፡
፡
ቊ 1323፡
፡የአላባሰጪ ው በአላባነ
ትበተሰጠው ነ
ገርየሚያዝበትተግባር፡
፡
(1)በአላባጥቅም ሰጪ ው በአላባየሰጠውንነ ገርወይም አላባው በሚመለከተው መብትላይትእዛዝቢያደርግከዚህ
በላይበተነ ገረው በልዩግዴታም አጋጣሚ ሁኔ
ታካልሆነበቀርየአላባጥቅም ተቀባዩንመብትሊለውጠው አይችልም፡ ፡
(
2)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባየተሰጠውንሀብትለመተው መፍቀዱንበግልጽካላረጋገጠ በቀርበአላባው
መጠቀሙ ንይቀጥላል፡፡
ቊ 1324፡
፡ለአላባጥቅም ሰጪ ው የሚሰጥ ዋስትና፡
፡
(1)የአላባጥቅም፤ሰጪ ው መብቶቹአደጋ(ጥፋት)የሚያገኛቸው መሆኑንካስረዳለመብቱማረጋገጫ ዋስትና
እንዲሰጠው የአላባጠቅም ተቀባዩንለማስገደድይችላል፡፡
(
2)የአላባመብትየተሰጠው በሚያልቁነገሮችላይየሆነእን ደሆነየአላባጥቅም ሰጪ ው ዕቃዎቹንከማስረከብበፊትና
ማስረጃም ሳይሰጥ ዋስትናእን
ዲሰጠው የአላባጥቅም ተቀባዩንመጠየቅይችላል፡ ፡
(3)የአላባጥቅም ሰጩ ው በአእምሮግምትበቂነው ተብሎ በሚታሰብናበወሰነ
ለትቀንየአላባጥቅም ተቀባዩ
ማረጋገጫ ዋስትናያልሰጠ ጥቅም ተቀባዩበያዘው ነ
ገርላይሕግያልፈቀደውንሁኔ ታበአላባበተሰጠው ነ
ገርመገልገሉን
የቀጠለእን ደሆነዳኞችይዞታውንአስለቅቀው ለሌላጠባቂለመስጠትይችላሉ፡ ፡
ክፍል2፡
፡
ስለግዙፍተን
ቀሳቃሽሀብቶችየሚጸና
(
የሚፈጸም ልዩ)ደን
ብ፡፡
ቊ 1325፡
፡የአላባጥቅም ሰጪ ው ግዴታየሌለበትስለመሆኑ፡
፡
(
1)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባየሚሰጠውንነ
ገርበአላባበሚቀበልበትጊዜባለው ሁኔ
ታመወሰድአለበት፡
፡
(
2)ዕቃውንአድስልኝበማለትየአላባጥቅም ሰጪ ውንለማስገደድአይችልም፡
፡
ቊ 1326፡
፡በአላባበተሰጠው ነ
ገርስለመገልገል፡
፡
(
1)የግዙፍተንቀሳቃሽዕቃበአላባተጠቃሚ የ
ሆነሰው የተሰጠው ነ
ገርሊያገለግልበተመደበበትጒዳይመሠረት
ሊገለገልበትመብትአለው፡፡
(2)በአላባበተሰጠው ሀብትበሚገለገልበትጊዜዕቃው በደን
በኛአገልግሎቱምክን
ያትዋጋው ቢቀነ
ስአላባተቀባዩ
አንዳችም ኪሣራእንዲከፍልአይገደድም፡፡
ቊ 1327፡
፡የሚያልቁነ
ገሮች፡
፡
(1)አላባው በሚያልቁነገሮችላይሆኖእንዲያልቁሳይደረግበአላባበተሰጠው ነ
ገርለመገልገልየማይቻልበሆነጊዜ
በአላባተጠቃሚው የነ ዚህየሚያልቁነገሮችባለሀብትይሆናል፡
፡
(
2)በአላባጥቅም ተቀባዩየአላባጥቅም ተቀባይነ
ቱሲቀርአላባው በተሰጠበትጊዜየሚያልቁትነ
ገሮችየነ
በራቸውን
ግምትመመለስአለበት፡ ፡
ቊ 1328፡
፡በአላባየተሰጠው ነ
ገርአላባ፡
፡
(1)የአላባጥቅም ተቀባዩበቅንልቡናበነገሩዓላማናነገሩበሚሰጠው አገልግሎትመሠረትየተፈጥሮፍሬዎች
ካፈሯቸው ነገሮችበተለያየበትጊዜከተገኙ፤የፍሬዎቹባለሀብትይሆናል፡
፡
(
2)ያለአገባብየተወሰዱ አላባዎችአላባጥቅም ሰጪ ው ይመለሳሉ፡
፡
ቊ 1329፡
፡የተቀበረገን
ዘብ፡
፡
የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባየተሰጠውንነ
ገርበያዘው ጊዜሁሉለሚገኘው የተቀበረገን
ዘብአን
ድም መብትየለውም፡
፡
ቊ 1330፡
፡የአላባጥቅም ተቀባዩመብቶችወሰን
፡፡
(
1)የአላባጥቅም ተቀባዩበያዘው ነ
ገርመገልገሉከመጠንበላይእን
ዳይሆንመጠን
ቀቅአለበት፡
፡
(2)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባየተሰጠውንነ
ገርዐይነ
ተኛበሆነአኳኋንለማሻሻልወይም የሚገኝበትንቦታለመለወጥ
አይችልም፡ ፡
(
3)የአላባጥቅም ሰጪ ው የአላባው ጊዜእስከቈየበትጊዜድረስየተባሉትግዴታዎቹመፈጸማቸውንበሚገባሁኔ
ታ
ሊመረምርይችላል፡፡
ቊ 1331፡
፡በአላባነ
ትየተሰጠው ነ
ገርስለማከራየት፡
፡
(
1)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባነ
ትየሚጠቀምበትንነ
ገርለማከራየትይችላል፡
፡
(
2)በአከራየው ነ
ገርበየቀኑየሚገኘው ኪራይየርሱሀብትይሆናል፡
፡
ቊ 1332፡
፡ስለኪራዩመቅረት፡
፡
(
1)ያን
ድየሚን
ቀሳቀስነ
ገርኪራይየአላባጥቅም ተቀባይነ
ቱሲቀርይቀራል፡
፡
(2)ላን
ድገበሬወይም ተከራይባን
ድርስትወይም ቤትላይየአላባጥቅም ተቀባዩየሰጣቸው ውሎችየአላባው ጊዜ
ካለቀበትበኋላእስከሦስትዓመትድረስየአላባጥቅም ሰጪ ውን
ናሦስተኛወገኖችንየሚያስገድዷቸው ይሆናሉ፡
፡
(3)የአላባጥቅም ሰጪ ው በአላባጥቅም ተቀባዩበገበሬው ወይም በተከራዩመካከልየተደረገው ውልበመብቶቹላይ
በማይገባናበተንኰልየተደረገመሆኑንየስረዳእን ደሆነ፤ለአላባጥቅም ሰጪ ው በአላባየተሰጠው ነ
ገርበሚቀርበትጊዜ
ወዲያውኑውሉንለማቋረጥ ይችላል፡ ፡
ቊ 1333፡
፡የሥራድርጅትፕላን(
1)መደራጀትየሚገባበትጊዜ፡
፡
የአላባጥቅም ሰጪ ው ወይም የአላባ፤ጥቅም ተቀባዩበአላባየተሰጠውንን
ብረትየሚመለከትአን
ድየሥራጥቅም ፕላን
እንዲደራጅለመጠየቅየሚችሉት፡ ፡
(ሀ)በአላባየተሰጠው ነ
ገርእን
ደደንየመሰለሆኖየሥራው ጥቅም በያመቱወይም ካን
ድዓመትባነ
ሰጊዜውስጥ
አላባዎችንየሚሰጥ ያልሆነእንደሆነ
፤
(
ለ)በአላባየተሰጠው ነገርየድንጋይመፍለጫ ቦታንየመሰለሀብትንየሚመለከትሆኖየሥራው ጥቅም ቀስበቀስ
ዋናውንነገርየሚጨ ርሰው የሆነእንደሆነነ
ው፡፡
ቊ 1334፡
፡(2)የአቋቋሙ ዐይነ
ት፡፡
(
1)የሥራው ድርጅትፕላንበባለጒዳዮቹስምምነ
ትየሚቋቋም ይሆናል፡
፡
(
2)በባለጒዳዮቹመካከልስምምነትያልተደረገእን
ደሆነ፤ዳኞችበመረጧቸው አን
ድወይም ብዙዐዋቂዎችየሥራው
ድርጅትፕላንየሚሰናዳሆኖዳኞቹየሚያጸድቁትይሆናል፡፡
ቊ 1335፡
፡(3)መለዋወጥ፡
፡
ልዩየሆኑምክን ያቶችየሥራውንዐቅድእንዳይፈጸም የከለከሉእንደሆነወይም የኤኮኖሚ ረገድመለዋወጡንመልካም
አድርገው ያሳዩእንደሆነ
፤ከሁለቱወገኖችባንዱ ጥያቄዐቅዱ ሊለወጥ ይችላል፡፡
ቊ 1336፡
፡በአላባበተሰጠው ነ
ገርላይየተደረገመሻሻል፡
፡
(1)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባበተሰጠው ነ
ገርላይለሚያደርገው ማሻሻልአን
ድም ኪሣራለማግኘትመብት
የለውም፡ ፡
(
2)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባበተሰጠው ርስትላይእን
ደዚሁለሚሠራቸው ሥራዎችሁሉአን
ድም ኪሣራለማግኘት
መብትየ ለውም፡
፡
(3)የአላባጥቅም ተቀባዩየአላባው ጥቅም ጊዜሲያልቅየተሠሩትንሥራዎችአፍርሶናሀብቱንበተረከበጊዜእን
ደነበረ
ለመመለስብቻይችላል፡ ፡
ቊ 1337፡
፡ከፍያለማደስ(
1)ትርጓሜ፡
፡
ከፍያለማደስየሚባለው በአላባየተሰጠው ነ
ገርካን
ድዓመትመጠነ
ኛከሆነገቢሀብትበላይወጪ ንየሚያስገድድ
ሲሆንነው፡
፡
ቊ 1338፡
፡(2)የአላባጥቅም ተቀባዩግዴታዎች፡
፡
(
1)የአላባጥቅም ተቀባዩበማንኛዎቹም ሁኔ
ታዎችበአላባየተሰጠውንነ
ገርለመጠበቅከፍያለማደስየሚያስፈልግ
ሲሆንበአላባጥቅም ሰጪ ው ማመልከትአለበት፡
፡
(2)የአላባጥቅም ተቀባዩይህንከፍያለማደስለማድረግየሚገደደው ይህከፍያለማደስበራሱሥራምክን ያትየሆነ
እንደሆነናበተለይም በአላባየተሰጠው ጊዜከተጀመረወዲህባለማደስናባለመጠገንየደረሰጒድለትሲሆንነ
ው፡፡
ቊ 1339፡
፡(3)ከፍያለማደስአፈጻጸም፡
፡
(
1)የአላባጥቅም ሰጪ ው በማናቸውም ሁኔ
ታበአላባበተሰጠው ነ
ገርላይከፍያለማደስለማድረግአይገደድም፡
፡
(2)ባለሀብቱከፍያለማደስለማድረግየፈቀደእንደሆነየአላባጥቅም ተቀባዩበዚህበመታደሻው ጊዜየተነ
ሣ
የሚደርስበትንበአላባያለመጠቀምናአንድ፤አን
ድጉዳትንመታገሥ አለበት፡ ፡
(
3)የአላባጥቅም ሰጪ ው ለዚህአስተያየትበሚያደርጋቸው ውሳኔ
ዎችበተቻለመጠንየአላባጥቅም ተቀባዩንጥቅሞች
መጠበቅአለበት፡፡
ቊ 1340፡
፡በመያዣየተሰጡ የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችዕዳ፡
፡
(1)የአላባጥቅም ተቀባዩባን
ድበማይን
ቀሳቀስን
ብረትበልዩስም በማያዣየተሰጠውንርስትዕዳለመክፈል
አይገደድም፡፡
(
2)የአላባጥቅም ተቀባዩእን
ዲከፍልየተገደደእን
ደሆነገን
ዘቡእን
ዲመለስለትየአላባጥቅም ሰጪ ውንለማስገደድ
ይችላል፡፡
ቊ 1341፡
፡የአላባጥቅም ተቀባዩክስ፡
፡
(
1)የአላባጥቅም ተቀባዩበአላባነ
ትበተሰጠው ነ
ገርላይመብትአለኝለማለትይችላል፡
፡
(
2)የአላባጥቅም ተቀባዩይህንነ
ገርበሚመለከቱየይዞታ(
የጅማድረግ)ክሶችንለማቅረብይችላል፡
፡
ቊ 1342፡
፡የአላባጥቅም ሰጪ ው ስለማስታወቅ፡
፡
(
1)አላባው የሚቈይበትጊዜአን
ድሦስተኛወገንየሆነከርስቱላይአንዳንድየንጥቂያተግባርያደረገወይም የአላባ
ጥቅም ሰጪ ውንመብቶችከጉዳትላይየጣለእንደሆነየአላባጥቅም ተቀባዩለአላባጥቅም ሰጪ ው ማስታወቅአለበት፡
፡
(
2)የአላባጥቅም ተቀባዩይህንባያደርግእርሱባደረገው ማበላሸትኀላፊእን
ደሚሆነ
ው ሁሉለሚደርሰው ጉዳትኀላፊ
ይሆናል፡፡
ቊ 1343፡
፡በአላባየተሰጠው ነ
ገርመጥፋት፡
፡
የአላባጥቅም ሰጪ ው ወይም የአላባጥቅም ተቀባዩበማርጀትየወደቀውንወይም በድን
ገተኛአጋጣሚ የፈረሰውን
ለማደስአይገደድም፡፡
ቊ 1344፡
፡በከፊልስለመጥፋት፡
፡
በአላባየተሰጠው ነ
ገርበከፊልብቻየጠፋእን
ደሆነየአላባው መብትበቀሪው ላይእን
ደጸናይቈያል፡
፡
ቊ 1345፡
፡የከብትመን
ጋበአላባነ
ት፡፡
(1)በአላባጥቅም፤ተቀባዩጥፋትሳይሆንበአላባየተሰጠው መን ጋበድንገተኛአደጋወይም በበሽታበሙ ሉያለቀ
እንደሆነየአላባጥቅም ተቀባዩለአላባጥቅም ሰጪ ው ቆዳዎችንለመመለስወይም የቆዳዎቹንዋጋቸውንለመስጠት
ብቻይገደዳል፡ ፡
(
2)መን
ጋው በሙሉያላለቀእን
ደሆነ
፤የአላባጥቅም ተቀባዩበተወለዱትከብቶችመጠንያለቁትንመተካትአለበት፡
፡
ቊ 1346፡
፡ይርጋ፡
፡
(1)በአላባየተሰጠውንነገርበመለወጥ ወይም ዋጋውንበመቀነ
ስምክንያትየአላባጥቅም ሰጪ ው የመጠየቅመብት
በአላባየተሰጠው ነገርከተመለሰበትቀንአንሥቶበአንድዓመትይርጋይታገዳል፡
፡
(
2)የአላባጥቅም ተቀባዩራሱየሠራቸውንሥራዎችለማን
ሣትያለው መብትእን
ደዚሁበ1ዓመትይርጋይታገዳል፡
፡
ክፍል3፡
፡
የገን
ዘብናሌሎችግዙፎችያልሆኑነ
ገሮችየአላባመብትልዩደን
ቦች፡
፡
ቊ 1347፡
፡ገቢ፡
፡
የገን
ዘብወይም ግዙፍነ
ትየሌለው ነገርየአላባጥቅም ተቀባይየሆነሰው መብትካገኘበትነ
ገርየሚገኙትግዙፍወይም
ድርሻገን
ዘቦችየመከፈያቀናቸው በደረሰጊዜእኒሁኑለመውሰድይችላል፡ ፡
ቊ 1348፡
፡ያልታሰቡልዩትርፎች፡
፡
(1)የአላባጥቅም ተቀባዩየአላባጥቅም ተቀባይከሆነ
በትመብትሊገኙየሚችሉያልታሰቡልዩትርፎችቢገኙበነ
ዚህ
ትርፎችባለሀብትአይሆን ም፡፡
(
2)የአላባጥቅም ተቀባይነ
ትመብትበነ
ዚህም ትርፎችላይይሆናል፡
፡
ቊ 1349፡
፡በአዲስአክሲዮኖችስለመጻፍ፡
፡
(
1)በአላባነ
ትለተሰጠ አክሲዮንእን
ደገናስለወጡትአዲስአክሲዮኖችበቀደምትነ
ትየመጻፍመብትየተሰጠ እን
ደሆነ
መርጦ የመጻፉመብትአክሲዮኑንበአላባነትለሰጠው ባለሀብትነ
ው፡፡
(
2)የአላባጥቅም ተቃራኒመብትየአላባጥቅም ሰጪ ው በገባባቸው አዲስአክሲዮኖችወይም የቀዳሚነ
ትፈራሚነ
ትን
መብትበመሸጥ ባገኘው ዋናገን
ዘብላይይሆናል፡፡
ቊ 1350፡
፡የገን
ዘብ፤ወይም የመብቱዋናገን
ዘብ(
ካፒታል)
፡፡
(1)የአላባጥቅም ተቀባዩመብትየተሰጠበትገን ዘብወይም መብትአላባው ጸን
ቶበሚቈይበትጊዜተከፍሎ ወይም
ተተክቶእን ደሆነየአላባጥቅም ሰጪ ው በአከፋፈሉረገድተስማምቶበትካልተገኘበቀርገን
ዘቡለአላባጥቅም ተቀባዩ
መሰጠትየለበትም፡ ፡
(2)የአላባጥቅም ሰጪ ው የሚከፈለው ገን
ዘብለአላባጥቅም ተቀባዩእን
ዲሰጥ ያልፈቀደእን
ደሆነባለዕዳው ሊከፈል
የሚገባውንገን ዘብለሚገባው በማስረከብከዕዳው ነፃይሆናል፡
፡
(3)የአላባጥቅም ሰጪ ው ወይም የአላባጥቅም ተቀባዩዕዳው የ
ሚከፈልበትጊዜሲደርስገን
ዘቡንመረከብበሚገባው
ሰው እጅእንዲቀመጥ ለማስገደድይችላል፡ ፡
ቊ 1351፡
፡እስከዕድሜ ልክየሚሰጠውንጡረታበአላባነ
ትስለመስጠት፡
፡
እስከዕድሜ ልክበተሰጠ ጡረታላይየሚሰጥ አላባ፤አላባው ጸን
ቶበሚቈይበትጊዜሁሉአንዳችም ነ
ገርለመመለስ
ተገዳጅሳይሆንየአላባጥቅም ተቀባዩየተባለውንለጡረታየሚከፈለውንገንዘብለመቀበልመብትአለው፡፡
ቊ 1352፡
፡ልዩየ
ሆኑሰነ
ዶችንስለመስጠት፡
፡
(
1)የአላባጥቅም ሰጪ ው ወይም የአላባጥቅም ተቀባዩከባለዕዳው ወይም አላባው የተሰጠበትንሰነድካወጣው
መሥሪያቤትበሁለቱም ባለጒዳዮችኪሣራአን ዱ የአላባጥቅም ሰጭ ነትመብትአን ደኛው የአላባጥቅም ተቀባይነ
ት
መብትየ ሚያረጋግጡ ሁለቱልዩሰነዶችይሰጡንሲሉባለዕዳውንወይም መሥሪያቤቱንለማስገደድይችላሉ፡ ፡
(
2)ይህድን
ጋጌበባን
ክኖቶች(
ወረቀቶች)ላይአይፈጸምም፡
፡
ክፍል4፡
፡
በቤትውስጥ የመኖርመብት፡
፡
ቊ 1353፡
፡ትርጓሜ፡
፡
በቤትውስጥ የመኖርመብትማለትባን
ድቤትውስጥ የመቀመጥ ወይም አን
ዱንክፍልየመያዝመብትነ
ው፡፡
ቊ 1354፡
፡የመብቱባለጥቅሞች፡
፡
በቤትውስጥ የመኖርመብትያለው ማናቸውም ሰው ተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀርበያዘው ቤትከሚስቱበቀጥታ
መሥመርዘመዶቹከሆኑናከቤተሰዎቹጋራለመኖርመብትአለው፡ ፡
ቊ 1355፡
፡ባን
ድቤትበከፊልላይያለመብት፡
፡
ባን
ድቤትከፊልላይብቻየመኖርመብትያለው ሰው ለጋራአገልግሎትበተቋቋሙትነ
ገሮችለመጠቀም መብትአለው፡
፡
ቊ 1356።የመጠገኛወጪ (
ኪሣራ)
፡፡
(
1)ባለመብትየሆነው ቤቱንወይም ክፍሉንብቻውንየሚገለገልበትከሆነለመጠገንደን
በኛወጪ ዎችን(
ኪሣራ)
መክፈልአለበት፡
፡
(
2)በቤቱውስጥ የመኖሩመብትከባለሀብቱጋራአብሮየሆነእን
ደሆነየመጠገኛውንወጪ ዎችየሚከፍለው ባለሀብቱ
ነ
ው፡፡
ቊ 1357፡
፡የማይተላለፍስለመሆኑ፡
፡
ባን
ድቤትየመኖሩመብትለሌላየማይተላለፍስለሆነለወራሾችየማይተላለፍነ
ው፡፡
ቊ 1358፡
፡ወደአላባደን
ቦችስለመምራት፡
፡
ለሌሎቹጒዳዮችየአላባደን
ቦችባን
ድቤትየመኖርመብትላይተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለን
ብረትአገልግሎት፡
፡
ቊ 1359፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(
1)የን
ብረትአገልግሎትማለትስለሌላው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትጥቅም በአን
ዱ የማይን
ቀሳቀስን
ብረትላይየሚደረግ
ግዴታነው፡
፡
(2)ይህግዴታአገልጋይበሆነርስትባለቤትፈንታአገልግሎትየሚቀበለው ርስትባለቤትአንዳንድየልማድተግባሮች
እንዲሠራወይም ከሀብቱጋራየተያያዙትንአን
ዳንድመብቶችከማከናወንራሱእን ዲታገድያስገድደዋል፡
፡
ቊ 1360፡
፡የማድረግግዴታ፡
፡
አን
ድየማድረግግዴታከአን
ድየን
ብረትአገልግሎትጋራበተጨ ማሪየተያያዘካልሆነበቀርሊኖርአይችልም፡
፡
ቊ 1361፡
፡የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችንሀብትነ
ትስለመለወጥ፡
፡
(1)የን
ብረትአገልግሎትየተቋቋመላቸው ወይም ግዴታየነ
በራቸው የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችሀብትነ
ትመለወጥ
የንብረቱንአገልግሎትየሚለዋውጠው አይደለም፡፡
(2)በሕግየሚጠየቀው ማስታወቂያከተደረገለትየን
ብረቱአገልግሎትእነ
ዚህንየማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችወደማን
ም
ሰው እጅበሚተላለፉበትጊዜየሚከተልነ ው፡፡
ቊ 1362፡
፡ስለን
ብረትአገልግሎትመቋቋም (
1)ውልወይም ኑዛዜ፡
፡
(
1)የን
ብረትአገልግሎትአገልጋይበሆነርስትባለቤትናአገልግሎትበሚቀበለው ርስትባለቤትመካከልከሚደረገው
ውልየመነጨ ለመሆንይችላል፡፡
(2)እን
ደዚሁም የን
ብረትአገልግሎትንያን
ድርስትባለቤትይህንርስትበሁለትወይም በብዙወራሾችመካከል
ከሚያከፋፍልበትኑዛዜየመነጨ ለመሆንይችላል፡
፡
ቊ 1363፡
፡(2)የጽሑፍአስፈላጊነ
ት፡፡
አን
ድየን
ብረትአገልግሎትንለማቋቋም ዓላማ ያለው ተግባር፤በጽሑፍካልተደረገበቀርዋጋየለውም፡
፡
ቊ 1364፡
፡(3)ሦስተኛወገኖችንስለመቃወም፡
፡
አገልግሎትለመስጠትግዴታያለበትመሬትይህግዴታያለበትስለመሆኑንብረቱበሚገኝበትአገርባለው
በማይንቀሳቀስን
ብረትመዝገብካልተጻፈበቀርለሦስተኛወገኖችመቃወሚያአይሆን
ም፡፡
ቊ 1365፡
፡ለን
ብረትአገልግሎትተቃዋሚ የሆነትርጓሜ መሠረት፡
፡
ባንድውልውስጥ የሚገኘው የውልቃልየን
ብረትአገልግሎትንለማቋቋም ወይም በንብረቱባለሀብትላይየግልግዴታ
ብቻለመወሰንየተደረገመሆኑየሚያጠራጥርበሆነጊዜሁለቱተዋዋዮችተራ( ሰነፍ)የሆነግዴታብቻለማቋቋም
እን
ደተስማሙ ይገመታል፡፡
ቊ 1366፡
፡በቀንብዛትምክን
ያትለመገልገልመብትማግኘት፤(
1)የሚታይየን
ብረትአገልግሎት፡
፡
(
1)ዐሥርዓመትበመያዝ፤የሚታይ(
የታወቀ)የአገልግሎትመብትይገኛል፡
፡
(
2)የን
ብረትአገልግሎትየሚተይነ
ው የሚባለው መኖሩንየሚገልጽአን
ድየውጭ ምልክትያለው እን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 1367፡
፡(2)የማይታይየን
ብረትአገልግሎት፡
፡
የማይታይ(
ያልታወቀ)የን
ብረትአገልግሎትመብትበቀንብዛትምክን
ያትመብትሊያስገኝአይቻልም፡
፡
ቊ 1368፡
፡(3)ሦስተኛወገኖችንስለመቃወም፡
፡
(1)በቀንብዛትበንብረትመገልገልምክንያትየሚታይየንብረትአገልግሎትንመብትያገኘናይህን
ንም አገልግሎት
በማይን ቀሳቀስንብረትመዝገብያስመዘገበማናቸውም ሰው የን
ብረትአገልግሎትንመኖርናመሠረቱንየሚገልጽሰነድ
እንዲሰናዳለትለማስገደድይችላል፡፡
(2)በቀንብዛትመገልገልምክን
ያትየሚገኘው የን
ብረትአገልግሎትመብት፤በማይን
ቀሳቀስን
ብረትመዝገብካልተጻፈ
በቀርለሦስተኛወገኖችመቃወሚያሊሆንአይችልም፡ ፡
ቊ 1369፡
፡የፈቃድተግባር፡
፡
(1)ባን
ድመሬትላይለመገልገልወይም ለመጠቀም የተሰጠ ፈቃድለተፈቀደለትሰው የን
ብረትአገልግሎትንሊሰጠው
አይችልም፡፡
(
2)በማናቸውም ጊዜሁሉፈቃዱ ሊሻርይችላል፡
፡
ቊ 1370፡
፡የን
ብረቱአገልግሎትመሠረት፡
፡
(
1)ከአገልግሎትየሚመነ
ጩ መብቶችናግዴታዎችበርስትመዝገብበሚደረገው ጽሑፍየሚደነ
ገጉይሆናሉ፡
፡
(2)የን
ብረቱአገልግሎትወሰንከዚህበላይባለው ኀይለቃልበተደረገው ወሰንመሠረትበአመጣጡ ወይም በሰላምና
በቅንልቡናብዙጊዜየን ብረቱአገልግሎትበተደረገበትሁኔ
ታሊጠናቀቅይችላል፡ ፡
(
3)የሚያጠራጥርሲሆንከአገልግሎትየሚመነ
ጩ መብቶችናግዴታዎችበሚከተሉትበዚህአን
ቀጽድን
ጋጌዎች
መሠረትየሚወሰኑይሆናሉ፡
፡
ቊ 1371፡
፡የገጠርየመተላለፍመብትናየን
ብረትአገልግሎት፡
፡
(1)የመተላለፍመብትበእግርወይም ከከብትጋራወይም ሰብልበሌለበትወቅትወይም በእርሻመካከልወይም ከደን
ለመውጣትመተላለፍንየመሰሉሁሉ፤ልዩድን ጋጌከሌለበቀርየመተላለፉመብትመጠንበቦታው ወሰንላይእንዳለው
ያገርልማድይሆናል፡፡
(2)ስለግጦሽወይም ደንስለመግባትውሃስለማጣጣትስለመስኖስለሌሎችየገጠርየን
ብረትአገልግሎትመብት
ከዚህበላይእንዳለው ይደረጋል፡
፡
ቊ 1372፡
፡ስለን
ብረትአገልግሎትአከናወንአስፈላጊየሆኑዘዴዎች(
ሁኔታዎች)
፡፡
(
1)የን
ብረትአገልግሎትመኖረለአከናወኑአስፈላጊዘዴዎችንያስከትላል፡
፡
(
2)እንደዚሁካን
ድምን
ጭ ውሃየመቅዳትመብትያለው ሰው እስከምን
ጩ ለመድረስእን
ደዚሁየመተላለፍመብት
ይኖረዋል፡፡
ቊ 1373፡
፡አስፈላጊሥራዎች(
1)መሠረቱ፡
፡
(1)የን
ብረትአገልግሎትመስጠት(መቀበል)የ
ሚገባው መሬትባለሀብትበን
ብረቱአገልግሎትለመጠቀምና
አገልግሎቱንለመጠበቅአስፈላጊጥንቃቄዎችንለማድረግናሥራዎችንሁሉለመሥራትይችላል፡፡
(2)የን
ብረቱንአገልግሎትየሚያቋቁመው ሰነድተቃራኒየሆነነ
ገርካልተናገረበቀርየነ
ዚህሥራዎችወጪ በራሱእን
ጂ
የንብረቱንአገልግሎትሰጪ የሚሆነው ርስትባለቤትኪሣራአይሆንም፡
፡
ቊ 1374፡
፡(2)የመተው መብት፡
፡
የንብረትአገልግሎትሰጪ የሆነ
ው ርስትባለሀብትበአገልግሎቱለመጠቀም ወይም በደኅናለመኖርበኪሣራው
አስፈላጊየሆኑሥራዎችንለመሥራት፤ሰነ ዱ የሚያስገድደው ቢሆን
ም በአገልግሎቱለሚጠቀመው ባለሀብት
አገልግሎትየሚሰጠውንርስትወይም ለአገልግሎቱአከናወንበቂየሆነድርሻውንበመተው ዘወትርከግዴታው ነፃ
ለመውጣትይችላል፡ ፡
ቊ 1375፡
፡በአገልግሎቱየሚጠቀመው መሬትባለሀብትግዴታ፡
፡
(1)በአገልግሎቱየሚጠቀመው መሬትባለሀብት፤አገልግሎትየሚሰጠው መሬትባለሀብትበተቻለመጠንጉዳት
እንዳያገኘው አድርጎበመብቱሊሠራበትይገባዋል፡
፡
(2)በአገልግሎቱየሚጠቀመው መሬትባለሀብትበአገልግሎትየሚጠቀመው መሬትላይወይም አገልግሎት
በሚሰጠው መሬትላይአገልግሎትየሚሰጠውንመሬትሁኔ ታየሚያከብድማለዋወጥ ሳያደርግ(
ለማድረግሳይችል)
በሰነዱ መሠረትበንብረቱአገልግሎትሊገለገልበትይችላል፡
፡
ቊ 1376፡
፡በአገልግሎቱተጠቃሚ ለሆነመሬትየሚያስፈልጉአዳዲስነ
ገሮች፡
፡
በንብረቱአገልግሎትተጠቃሚ ለሆነ
ው መሬትየሚያስፈልጉትአዳዲስነ
ገሮችምን
ም የአገልግሎትንማክበድ
አያስከትሉም፡፡
ቊ 1377፡
፡በን
ብረቱአገልግሎትስለሚጠቀመው መሬትመከፋፈል፡
፡
(1)በን
ብረቱአገልግሎትየሚጠቀመው መሬትየተከፋፈለእን
ደሆነአገልግሎትየሚሰጠው መሬትሁኔ
ታየከበደሳይሆን
፤
አገልግሎቱለያንዳንዱ ድርሻየተገባሆኖይቈያል፡
፡
(2)እን
ዲሁም ለምሳሌሰለመተላለፍመብትየሆነእን
ደሆነማን
ኛዎቹም የጋራባለሀብቶችሁሉበዚያው በተለመደው
ቦታለመተላለፍየተገደዱ ይሆናሉ፡
፡
(3)በን
ብረቱአገልግሎትየሚጠቀመው ከድርሻዎችውስጥ አን
ዱ ብቻየሆነእን
ደሆነአገልግሎቱንየሚሰጠው መሬት
ባለሀብትየሌሎቹየንብረትአገልግሎትመብትእንዲሠረዝለመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 1378፡
፡የን
ብረቱንአገልግሎትስለሚሰጠው መሬትመከፋፈል፡
፡
(
1)ን
ብረቱንአገልግሎትየሚሰጠው መሬትየተከፋፈለእን
ደሆነእያን
ዳንዱ ክፍልእን
ደደን
ቡአገልግሎቱንይቀጥላል፡
፡
(2)አገልግሎቱባን
ዳንድክፍሎችላይበርግጥ የማይከናወን
ናለመከናወንያልቻለእን
ደሆነየን
ዚሁክፍሎችባለሀብት
በክፍሎችላይያለው የንብረትአገልግሎትእን
ዲሰረዝለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 1379፡
፡የን
ብረትአገልግሎትየሚሰጠው መሬትባለሀብትግዴታ፡
፡
የን
ብረትአገልግሎትንየሚሰጠው መሬትባለሀብትአገልግሎትየሚቀን
ስወይም የማይመችዘዴየማድረግዝን
ባሌን
ለመሥራትአይችልም፡፡
ቊ 1380፡
፡የን
ብረትአገልግሎትንሥራዐይነ
ትስለመለወጥ፡
፡
የንብረትአገልግሎትንበሚሰጠው መሬትአንድክፍልላይብቻየሚደረግእንደሆነአገልግሎትተቀባይየሆነ
ው መሬት
ባለሀብትጥቅም ያለውናወጩ ውን(ኪሣራውን)የሚችልከሆነ
፤ሥራው በአገልግሎትለሚጠቀመው መሬትባለሀብት
ምቹነትንሳያሳጣ ሌላቦታእን
ዲዛወርለማስገደድይችላል፡
፡
ቊ 1381፡
፡የን
ብረቱአገልግሎትመቅረት፡
፡
(
1)በማይን
ቀሳቀስን
ብረትመዝገብላይየተጻፈው የን
ብረትአገልግሎትበጽሑፉመሠረዝቀሪይሆናል፡
፡
(2)በአገልግሎቱየሚጠቀመው መሬትባለሀብትለማይን ቀሳቀስን
ብረቱየሚገባውንአገልግሎትትቻለሁሲልበጽሑፍ
በማረጋገጥ አሳቡንበግልጽየሰጠ እን
ደሆነስለአገልግሎቱበመዝገብየተጻፈው ጽሑፍእን
ዲሠረዝለመጠየቅይቻላል፡
፡
(3)እን
ዲሁም የሚታይአገልግሎትበሆነጊዜይህአገልግሎትመኖሩንየሚገልጹትሥራዎችበጠፉወይም ከዐሥር
ዓመትጀምሮየማያገለግሉሆነ ው በተገኙጊዜስለን
ብረቱአገልግሎትበመዝገብየገባው ጽሑፍእን
ዲሠረዝለመጠየቅ
ይቻላል፡፡
ቊ 1382፡
፡የን
ብረቱአገልግሎትበከፊልመቅረት፡
፡
የን
ብረቱአገልግሎትሁኔ
ታእን
ደንብረቱአገልግሎትመኖርናእሱንበሚመለከተው ዐይነ
ትበይርጋቀሪሊሆንይችላል፡
፡
ቊ 1383፡
፡የን
ብረትአገልግሎትንመልሶስለመግዛት፡
፡(1)የሚቻልበትሁኔ
ታ፡፡
የን
ብረትአገልግሎትንመልሶለመግዛትየሚቻለው፡
፡
(
ሀ)ለአገርኤኮኖሚ ጥቅም ወይም ለሌላአን
ዳንድየሕዝብጥቅም ተቃራኒየሆነእነ
ደሆነ
፤
(ለ)በአገልግሎትለሚጠቀመው መሬትአገልግሎትየሚሰጠው ጥቅም አገልግሎትንበሚሰጠው መሬትላይ
የሚያስከትለው ማወክናየዋጋመቀነ
ስየማይመዛዘንሲሆንነው፡
፡
ቊ 1384፡
፡(2)አሠራር፡
፡
(
1)በባለጒዳዮቹመካከልስምምነ
ትየሌለእን
ደሆነአገልግሎትንበሚሰጠው መሬትባለሀብትጥያቄየአገልግሎቱን
መልሶመገዛትዳኞችያዝዛሉ፡
፡
(
2)የን
ብረቱንአገልግሎትመልሶበመግዛትየሚደርሰውንኪሣራዳኞችይወስናሉ፡
፡
(
3)ዳኞችይህንኪሣራለመወሰንበአገልግሎትለሚጠቀመው መሬትጥቅም ወይም አገልግሎትንለሚሰጠው መሬት
ጉዳትአገልግሎቱሊያስከትልየሚችለውንማናቸውን
ም ምክን
ያትናበተለይም አገልግሎቱየቈየበትንጊዜያመዛዝናሉ
(
በግምትውስጥ ያገባሉ)፡
፡
ቊ 1385፡
፡መልሶመግዛትንየሚያስቀርየውልቃል፡
፡
ባለጒዳዮቹአገልግሎትንበሚያቋቁመው ጽሑፍወይም በኋላበተጻፈውልውስጥ ከዐሥርዓመትለመብለጥ በማይችል
ጊዜውስጥ አገልግሎትንመልሶለመግዛትዳኞችንየመጠየቅሥልጣን ንለማስቀረትይችላሉ፡
፡
ምዕራፍ4፡
፡
በቀዳሚነ
ትግዥ ይገባኛልየማለትመብት፡
፡
ቊ 1386፡
፡ትርጓሜ፡
፡
በቀዳሚነትግዥ ይገባኛልየማለትመብትዋጋንበመክፈልየአን
ድን ብረትሀብትነ ትወይም የአላባጥቅም ተቀባይነ
ትን
ባንዳን
ድምክንያቶችየሚገዛውንሦስተኛወገንለማስለቀቅላንዱ ሰው የተሰጠ መብትነው፡፡
ቊ 1387፡
፡በአገልግሎትብቻላይየተመሠረተመብትንስለማስቀረት፡
፡
በቀዳሚነትይገባኛልየማለትማናቸውም መብትለብዙዘመንበቈየአገልግሎትቢሆን
ም በአገልግሎቱብቻሊገኝ
አይችልም፡፡
ቊ 1388፡
፡የጋራባለሀብቶችበቀዳሚነ
ትግዥ ይገባኛልየማለትመብት፡
፡
(
1)በቀዳሚነትግዥ ይገባኛልየማለትመብትከጋራው ን
ብረትውስጥ ለሚሸጠው አን
ድክፍልለጋራባለሀብቶቹበሕግ
መሠረትአላቸው፡፡
(2)የጋራባለሀብቶችየሆኑትባልተከፋፈለው ሀብትላይባላቸው ድርሻመጠንባን
ድጊዜበቀዳሚነ
ትግዥ ይገባኛል
የማለትመብታቸውንይሠሩበታል፡ ፡
(
3)ከመካከላቸው አን
ዱ ወይም ብዙዎቹየተዉ እን
ደሆነሌሎቹበተተዉ ን
ብረቶችሁሉበቀዳሚነ
ትይገባኛልበማለት
መብታቸው ይሠሩበታል፡፡
ቊ 1389፡
፡የዘመዶችበቅድሚያየመግዛትመብት(
መሠረቱ)
፡፡
አንድሰው ከዘመዶቹከአንደኛው በውርስያገኘውንርስትየሸጠ እን
ደሆነየሻጩ ዘመዶችበቅድሚያየመግዛትመብት
በሕግመሠረትአላቸው፡ ፡
ቊ 1390፡
፡(2)የዝምድናው ደረጃአገማመት፡
፡
(1)ሻጩ የማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትያገኘው በአባቱየዝምድናመሥመርከሆነው ከአን
ዱ ዘመዱ እን
ደሆነበቀደምትነ
ት
ለመግዛትበተሰጠው መብትሊጠቀሙ የሚችሉትበሻጩ የአባትወገንየዝምድናመሥመርውስጥ የሚገኙትዘመደቹ
ብቻናቸው፡ ፡
(2)እን
ዲሁም ሻጩ የማይንቀሳቀሰውንን
ብረትያገኘው በእናቱየዝምድናመሥመርከሆነከአን
ዱ ዘመዱ እን
ደሆነ
በቀደምትነትለመግዛትበተሰጠው መብትሊጠቀሙ የሚችሉትበሻጩ የእናትመሥመርውስጥ የሚገኙትዘመዶቹብቻ
ናቸው፡፡
ቊ 1391፡
፡(3)የቅደም ተከተልተራ፡
፡
የቤተዘመድየይገባኛልቀዳሚነ
ትተራየሚወሰነው ኑዛዜበሌለጊዜየውርስን
ብረትየሚከፋፈልበትንአኳኋን
በሚመለከተው በዚህሕግስለውርስበተጻፈው አን
ቀጽመሠረትነው፡፡
ቊ 1392፡
፡(4)ለአን
ዳንድሰዎችየሚሰጥ ምርጫ ፡
፡
በእነ
ዚህድንጋጌዎችመሠረትበይገባኛልመብታቸው ሊጠቀሙ የሚችሉብዙሰዎችያሉእን ደሆነየቀዳሚነ
ቱምርጫ
የሚሰጠው በሚሸጠው መሬትላይለሚኖሩትወይም ራሳቸው እየሠሩበዚሁመሬትለሚጠቀሙ ትቤተዘመዶችነው፡፡
ቊ 1393፡ስለብዙባለመብቶች፡
፡
(1)በአን
ድየተራደረጃውስጥ በቀዳሚነትይገባናልበማለትእኩልነትያላቸው ብዙዎችሰዎችያሉእን
ደሆነመብቱን
በኅብረትይሠሩበታልበመሬቱም ትክክልበሆነድርሻየጋራባለሀብቶችይሆናሉ፡፡
(2)በቀዳሚነትይገባኛልበማለትየማይገለገሉሰዎችድርሻየዝምድናተራውስጥ ያሉትንየሌሎቹንዘመዶችድርሻ
የሚያበዛው ይሆናል፡፡
ቊ 1394፡
፡በቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብትአመዳደብ፡
፡
በሕግየተደነ
ገገው በቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብቶችበሚከተለው ተራተመድበዋል፡
፡
(
1)የጋራባለሀብትበቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብት፤
(
2)የሥጋዘመዶችበቀዳሚነ
ትይገባናልየማለትመብት፤
ቊ 1395፡
፡የአን
ዳንዶችሰዎችንበቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብትንስለማስቀረት፡
፡
ዝቅተኛደረጃያለው ቢሆን
ም እን
ኳበቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብትያለውንሰው በዚሁመብትሌላሰው
ሊቃወመው አይችልም፡፡
ቊ 1396፡
፡በአን
ዳንድሁኔ
ታዎችበቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብትንስለማስቀረት፡
፡
የተሸጠው ርስትበከተማ ቀበሌውስጥ ሆኖበሚገኝበትጊዜወይም የተሸጠው የማይንቀሳቀስንብረትመኖሪያቤት
ወይም ማናቸውም ሌላሕን ፃየሆነእን
ደሆነከዚህአስቀድሞ ስለሥጋዘመዶችየተደነገገው በቀዳሚነትይገባኛል
የማለትመብትሊሠራበትአይቻልም፡ ፡
ቊ 1397፡
፡በቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብት፤ለሌላሰው የማይተላለፍስለመሆኑ፡
፡
(
1)በሕግየተደነ
ገገው በቀዳሚነ
ትይገባኛልየ
ማለትመብትበሕግ፤መብቱከተሰጣቸው ሰዎችጋራየተሳሰረነ
ው፡፡
(
2)መብቱን
ም ባለጥቅሞቹለሌላሰው ሊያስተላልፉአይችሉም፡
፡
(
3)ከባለጥቅሞቹም ገን
ዘብጠያቂዎችየሆኑሰዎችበዚሁመብትተተክተው ሊሠሩበትአይቻልም፡
፡
ቊ 1398፡
፡በቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብትንእን
ዲሠሩበትስለማድረግ፡
፡
(1)በቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብትባለጥቅም የሆነሰው ባለሀብቱበፈቃዱ ሀብቱንወይም የሀብቱንአላባበዋጋ
በሚሸጥበትበማናቸውም ጊዜሁሉበቀዳሚነትይገባኛልበማለትበመብቱሊሠራበትይችላል፡ ፡
(2)እን
ዲሁም ከባለሀብቱላይየዕዳገን
ዘብጠያቂው ባቀረበው ጥያቄሀብቱበሚያዝበትጊዜበቀዳሚነ
ትይገባኛል
የማለትመብትያለው ሰው በዚሁበመብቱሊሠራበትይችላል፡፡
ቊ 1399፡
፡የማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትስለማስለቀቅ፡
፡
የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትለሕዝብአገልግሎትበሚያስፈልግምክንያትእን
ዲለቀቅበሚደረግበትጊዜበቀዳሚነ
ት
ይገባኛልየማለትመብትያለው ባለጥቅም በዚህመብቱሊሠራበትአይችልም፡
፡
ቊ 1400፡
፡በቀዳሚነ
ትይገባኛልበማለትመብቱእን
ዲገለገልበትለመጠየቅየተወሰነ
ው ጊዜ(
1)የማስተላለፍ
ማስታወቅ፡፡
የማንም ሰው በቀዳሚነ
ትይገባኛልበማለትመብትሊገለገልበትየፈለገእንደሆነንብረቱበሀብትነ
ትወይም በአላባነ
ት
ለገዡወይም በሐራጅለሚገዛው ሰው የተላለፈመሆኑለይገባኛልባዩከተነ
ገረበትቀንአን
ሥቶበሁለትወርጊዜውስጥ
በመብቱሊገለገልበትየፈለገመሆኑንካላስታወቀመብቱይቀርበታል፡፡
ቊ 1401፡
፡(2)ስላለማስታወቅ፡
፡
(1)ይህእን
ደዚህያለው ማስታወቂያሳይነ
ገርየቀረእን
ደሆነየ
ጋራባለሀብቶቹበማያጠራጥርአኳኋንንብረቱለሌላሰው
የተላለፈመሆኑንካወቁበትቀንአንሥቶበሚቈጠርበሁለትወርጊዜውስጥ በቀዳሚነትይገባኛልበማለትመብታቸው
ሊገለገሉበትየፈለጉመሆናቸውንማስታወቅአለባቸው፡፡
(2)የሥጋዘመዶች፤አዲሱባለሀብት(
ገዢው)ወይም የአላባጥቅም ተቀባዩየማይን
ቀሳቀሰውንንብረትእጅካደረገበት
ቀንአንሥቶበሚቈጠርበስድስትወርጊዜውስጥ በቀዳሚነ ትይገባናልበማለትመብታቸው ሊገለገሉበትየፈለጉ
መሆናቸውንማስታወቅአለባቸው፡፡
ቊ 1402፡
፡በቀደምትነ
ትይገባኛልየማለትመብትለማንእን
ደሚነ
ገር፡
፡
በቀደምትነ
ትይገባኛልበማለትመብትለመጠቀም የሚፈልገው ሰው ከዚህበላይበተጻፉትቊጥሮችበተመለከቱት
ጊዜዎችውስጥ ይህመብትለሚመለከተው ን
ብረትአዲስባለሀብትለሆነ ው ሰው መግለጽአለበት፡
፡
ቊ 1403፡
፡ዋስትናየመስጠትግዴታ፡
፡
በቀደምትነትይገባኛልበማለትመብትለመገልገልእን ደሚፈልግየሚሰጠው መግለጫ የን
ብረቱንሙ ሉዋጋለመክፈል
የሚያርጋግጡናዳኞቹም በቂአድርገው የሚቀበሏቸው አን
ድወይም ብዙሰዎችወይም ሌሎችማረጋገጫ ዎችካላቀረበ
በቀርመግለጫ ው ዋጋየሌለው ይሆናል፡፡
ቊ 1404፡
፡በተሰጠው መግለጫ የሚጠቀሙ ት፡
፡
(
1)ከባለመብቶቹአን
ዱ የሚያደርገው መግለጫ የሚጠቅመው በተለይማስታወቂያውንያደረገውንሰው ብቻነ
ው፡፡
(2)ይህም ስለተባለማስታወቂያው የቀድሞው ባለሀብትዘመዶችከሆኑትበዝምድናስም ብቻሥራውንበሚፈጽም
ባንድዘመደተደርጎእንደሆነናበዝምድናው መደብእኩልየሆኑትዘመዶችበማስታወቂያው ለመጠቀም አሳባቸውን
የገለጹእንደሆነሁሉም ሊጠቀሙበትይችላሉ፡ ፡
(3)ይህም አሳብማስታወቂያው ከተሰጠበትቀንአን
ሥቶበሚቈጠርበስድስትወርጊዜውስጥ ካልተገለጸናለዚህም
በአመልካቹላይየሚታሰብከዋጋው ድርሻውንለመክፈልየሚያረጋግጡ በቂዎችየሆኑዋሶችንበመጥራትወይም
ማረጋገጫ ዎችንበመስጠትካልሆነበቀርውጤ ትየለውም፡፡
ቊ 1405፡
፡በቀደምትነ
ትይገባኛልየማለትመብትውጤ ት፡
፡
(1)በቀደምትነ
ትይገባኛልየማለትመብትያለው ሰው ከዚህበላይባሉትቊጥሮችበተመለከቱትሁኔ ታዎችመሠረት
በመብቱለመገልገልመፈለጉንየገለጸእን ደሆነየማይንቀሳቀሰውንን
ብረትየገዛው ሰው በዚህን
ብረትላይያለውን
መብትለይገባኛልባዩእንዲያስተላልፍለትይገደዳል፡፡
(
2)የሚገባው ዋጋእን
ደተከፈለው ይህንግዴታውንወዲያውኑራሱመፈጸም አለበት፡
፡
ቊ 1406፡
፡ንብረቱንእን
ዲለቅየተደረገው ሰው መብቶች፡
፡(1)ዋጋ፡
፡
(
1)ን
ብረቱንእን
ዲለቅየተደረገው ሰው የከፈለው ዋጋእን
ዲመለስለትመብትአለው፡
፡
(2)ን
ብረቱንገዝቶየነ
በረው ሰው በሽያጩ ውልላይየ
ተመለከተው ዋጋበውነ
ትከከፈለው ዋጋዝቅተኛመሆኑን
ለማስረዳትአይፈቀድለትም፡፡
(3)በቀደምትነ
ትይገባኛልበማለትመብትለመጠየቅየሚፈልገው ሰው ግንበሽያጩ ውልላይየተመለከተው ዋጋ
በማስመሰልየተነ ገረዋጋለመሆኑበማናቸውም መን
ገድሁሉለማስረዳትይችላል፡፡
ቊ 1407፡
፡(2)የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትግምት፡
፡
(
1)በቀደምትነትመግዛትይገባኛልየማለትንመብትያስከተለው የን
ብረትማግኘትያለዋጋየተፈጸመ ሆኖእን
ደሆነ
ይህንኑንብረትእን
ዲለቅየተደረገው ሰው የማይን
ቀሳቀሰውንየን
ብረትግምትየሚተካከልዋጋየመቀበልመብትአለው፡፡
(
2)ክርክርም በተነ
ሣበትጊዜዋጋው የሚወሰነ
ው በዚህሕግያለአገባብስለመበልጸግበተመለከተው ምዕራፍመሠረት
ነ
ው፡፡
ቊ 1408፡
፡(3)ስለተጨ ማሪገን
ዘብ፡
፡
(1)ን
ብረቱንእን
ዲለቅየተደረገው ሰው ከሚገባው ዋጋበላይበማናቸውም ሁኔ
ታንብረቱሲተላለፍለትያወጣቸውን
የውልናየማዘዋወርወጪ ዎችእንዲከፈለው መብትአለው፡ ፡
(
2)ከዚህም ሌላየዚህንን
ብረትዋጋከከፈለበትጊዜጀምሮእስከተመለሰለትቀንድረስለከፈለው ዋጋናወጪ ዎች
ሕጋዊወለድእንዲከፈለው መብትአለው፡
፡
(3)በቀዳሚነ
ትይገባኛልበማለትመብትለመጠቀም የሚፈልገው ሰው ንብረቱንእጅካደረገበትቀንአን
ሥቶበሚቈጠር
በአንድዓመትጊዜውስጥ የተባለው ን
ብረትያፈራውንሀብትለባለይዞታው በመተው ወለዱንከመክፈልነፃለመሆን
ይችላል፡
፡
ቊ 1409፡
፡(4)ወጪ ፡
፡
ንብረቱንእንዲለቅየተደረገው ሰው በለቀቀው ን
ብረትላይያወጣውንገንዘብናን
ብረቱበእጁ ሆኖበቈየበትጊዜውስጥ
በተባለው ን
ብረትላይየደረሰውንመበላሸትስለሚመለከተው ነ ገርበዚህየፍትሐብሔርሕግአለአገባብስለመበልጸግ
በሚለው አንቀጽየተመለከቱትደን ቦችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
ምዕራፍ5፡
፡
ባለሀብቱአን
ዳንዶቹንን
ብረቶችእን
ደፈቀደው፡
፡
እን
ዳያደርግመብቱንስለማጥበብ፡
፡
ክፍል1፡
፡
የግዢንወይም በቀደምትነ
ትየመግዛትን
መብትስለሚመለከትየውልስምምነ
ት፡፡
ቊ 1410፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(1)የሽያጭ ተስፋመስጠትማለትየአን ድንብረትባለሀብትየሆነሰው ይህንኑሀብቱንለመግዛትሌላው ሰው ወዲያው
አሳቡንእን ደገለጸለትእሸጥልሃለሁሲልለዚያው ሰው የሚገባለትየስምምነ
ትቃልነው፡፡
(2)በቀደምትነ
ትየመግዛትመብትማለትየአን ድንብረትባለሀብትየሆነሰው ይህን
ኑሀብቱንለመሸጥ በሚወስን
በትጊዜ
አንድንሰው በመምረጥ ሀብቱንእሸጥልሃለሁሲልለዚህለመረጠው ሰው ከሚገባለትየስምምነ
ትቃልየሚመነ ጭ
መብትማለትነ ው፡፡
ቊ 1411፡
፡የዚህምዕራፍዓላማ ወሰን
፡፡
(1)ለሽያጭ የተስፋቃልመስጠትወይም በቀደምትነ ትለመግዛትለአንድሰው መብትየሚሰጠው ስምምነት
የማይን ቀሳቀስንብረትንወይም አን
ድየተለየየሚንቀሳቀስንብረትንየሚመለከትካልሆነበቀርለተስፋሰጪ ው
የባለሀብትነቱንመብትየሚያጠብናበነ ዚህም ን
ብረቶችላይለተስፋተቀባዩመብትንየሚሰጥ አይደለም፡፡
(
2)በሁለቱተዋዋዮችመካከልያሉትየግዴታዎችግን
ኙነቶችበዚህሕግበአራተኛውናበአምስተኛው አን
ቀጽተወስኗል፡
፡
(3)ከዚህበታችየሚከተሉትድን
ጋጌዎችእነ
ዚህስምምነ
ቶችከሚያስከትሉትከእውነ
ተኛው ውጤትበቀርሌላ
አያመለክቱም፡፡
ቊ 1412፡
፡ስምምነ
ቱየሚጸናበትሁኔ
ታ፡፡
ለሽያጭ የተስፋቃልመስጠትወይም በቀደምትነ
ትለመግዛትለአንድሰው መብትየሚሰጠው ስምምነ
ትበጽሑፍ
ካልተደረገናባለጥቅሙ የሚጠቀምበትጊዜናዋጋተለይቶካልታወቀበቀርዋጋየላቸውም፡
፡
ቊ 1413፡
፡ከፍተኛጊዜ፡
፡
(
1)ለሽያጭ የተስፋቃልመስጠትወይመ በቀደምትነ
ትለመግዛትበውልየሚሰጠው መብትከዐሥርዓመትበላይለሆነ
ጊዜሊሰጥ አይቻልም፡፡
(
2)በውሉቃልጊዜው ከዐሥርዓመትበላይእን
ዲቈይተነ
ግሮእን
ደሆነከዐሥርዓመትበላይየሆነ
ው ጊዜተቀናሽ
ይሆናል፡
፡
ቊ 1414፡
፡ለሕዝብጥቅም ርስትንስለማስለቀቅ፡
፡
(
1)ለሽያጭ የተስፋቃልመስጠትናስለግዡቀደምትነትመብትመስጠትየሚደረጉትስምምነ
ቶችየሚመለከቱት፤
ን
ብረትስለሕዝብጥቅም የተወሰደወይም ለጊዜው የተያዘእን
ደሆነፈራሾችይሆናሉ፡
፡
(
2)በዚሁምክን
ያትየነ
ዚህመብቶችባለጥቅሞችለሆኑትሰዎችአን
ዳችኪሣራአይሰጣቸውም፡
፡
ቊ 1415፡
፡መብቶቹየማይተላለፉስለመሆናቸው፡
፡
(1)ለሽያጭ የተስፋቃልመስጠትናበቀደምትነትለመግዛትበውልየሚሰጠው መብትተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለ
በቀርየነዚህመብቶችባለጥቅም ለሆነ ው ሰው ብቻየተሰጡ ናቸው፡
፡
(
2)ባለጥቅሞቹመብቶቻቸውንሊያስተላልፏቸው አይችሉም፤እን
ዲሁም ለወራሾቻቸው አያልፍም፡
፡
(3)ከባለጥቅሙ ገን
ዘብጠያቂዎችበባለጥቅሙ ስም በሻጭ ነ
ትምርጫ ወይም በግዢቀደምትነ
ትም መብትለመሥራት
አይችሉም፡ ፡
ቊ 1416፡
፡ለሽያጭ የተስፋቃልመስጠት(
1)በን
ብረቱላይዋስትናንስለማቋቋም፡
፡
(1)ማንም ሰው በአን
ድን ብረትላይለመሸጥ የተስፋቃልየሰጠ እንደሆነባለጥቅሙ ለመግዛትመፈለጉን
እንዲያስታውቅየተወሰነ ው ጊዜእስኪያልፍድረስተስፋሰጪ ው ንብረቱንለመሸጥ ለማስተላለፍ፤ወይም በዚሁን
ብረት
ላይማን ኛውንም ዋስትናሊያቋቁም አይችልም፡፡
(2)ስለሆነ
ም ለመሸጥ የተስፋቃልበተሰጠው ውስጥ ከተጠቀሰው ዋጋበላይላልሆነገን
ዘብዋስትናእን
ዲሆንበን
ብረቱ
ላይመያዣለማቋቋም ወይም ን ብረቱንበመያዣለመስጠትይችላል፡ ፡
ቊ 1417፡
፡(2)ስለን
ብረቱመያዝ፡
፡
(
1)ለሽያጭ የተስፋቃልየተሰጠበትን
ብረትየተያዘእን
ደሆነባለዕዳው የን
ብረቱንመያዝቃልለተገባለትባለጥቅም
ማስታወቅአለበት፡፡
(2)ባለጥቅሙ ም ውሉእን
ዳይፈርስበት(
እንዳይቀርበት)ይህየተባለው ን
ብረትበፍርድበሐራጅከመሸጡ በፊትስለግዢ
በተሰጠው የምርጫ መብቱመሥራትአለበት፡ ፡
ቊ 1418፡
፡በቀደምትነ
ትየመግዛትመብት፤በን
ብረትላይዋስትናንስለማቋቋም፡
፡
(1)ለሌላሰው የግዥ ቀደምትነ
ትንመብትየሰጠ ማንኛውም ሰው ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀርየግዢ
ቀደምትነትበሚመለከተው ን ብረትላይዋስትናንሊያቋቁምበትይችላል፡፡
(
2)ይህንየተባለውንን
ብረትለመሸጥ ለመለወጥ ያሰበእን
ደሆነለዚህመብትባለጥቅም ማስታወቅብቻአለበት፡
፡
(
3)እን
ደዚሁም የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትየተያዘእን
ደሆነለባለጥቅሙ ማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 1419፡
፡በግዢቀደምትነ
ትመብትለመሥራትየተወሰነ
ው ጊዜ፡
፡
(1)የማይንቀሳቀሰውንን
ብረትየመሸጥ የመለወጥ አሳብመኖሩንየገዥ ቀደምትነ
ትመብትለተሰጠው ባለጥቅም
ከተነገረበትጊዜአንሥቶበሚቈጠርበሁለትወርጊዜውስጥ እን ዲሠራበትያስፈልጋል፡
፡
(
2)ከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተመለከተው ጊዜበውልእጅግቢበዛለአን
ድዓመትሊደረግይቻላል፡
፡
(
3)ጊዜው ከአን
ድዓመትበላይእን
ዲሆንተወስኖእን
ደሆነያለክርክርአን
ድዓመትወደመሆንእን
ዲወርድይደረጋል፡
፡
ቊ 1420፡
፡በግዥ ቀደምትነ
ትመብትስላለመሥራት፡
፡
(
1)የግዥ ቀደምትነ
ትመብትየተሰጠው ባለጥቅም በመብቱሳይጠቀምበትከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከተውን
ጊዜያሳለፈእንደሆነመብቱይቀርበታል፡
፡
(
2)ባለሀብቱም የማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረቱንእን
ደፈቀደው በነ
ፃለመሸጥ ለማስተላለፍይችላል፡
፡
(
3)እን
ደዚሁም ን
ብረቱንእን
ደያዘለማስቀረትይችላል፡
፡
ቊ 1421፡
፡የን
ብረትመያዝ፡
፡
(1)ን
ብረትበሚያዝበትጊዜን
ብረቱበሐራጅከመሸጡ በፊትስለግዢቀደምትነ
ትየተሰጠው መብትካልተሠራበትበቀር
ቀሪይሆናል፡፡
(
2)ማናቸውም ለዚህተቃራኒየሚሆንየውልቃልዋጋየለውም፡
፡
ቊ 1422፡
፡ሦስተኛወገኖችንመቃወሚያስለመሆኑ፤(
1)ሁኔ
ታዎች፡
፡
ለሽያጭ የተሰጠው የተስፋቃልወይም በቀደምትነ
ትለመግዛትበውልየሚሰጠው መብትበማይን
ቀሳቀስርስትመዝገብ
በሚገባካልተጻፈበቀርበሦስተኛወገኖችመቃወሚያሊሆን ባቸው አይችልም፡
፡
ቊ 1423፡
፡(2)ስለሌሎችየማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፡
፡
(1)የማይንቀሳቀሱን ብረቶችጒዳይበሚያጋጥምበትጊዜ፤እነዚህከዚህበላይየተባሉትመብቶችይህ
የማይን ቀሳቀሰው ን
ብረትባለበትቦታላይበሚገኘው ፍርድቤትመዝገብካልተጻፈበቀርበሦስተኛወገኖችላይ
መቃወሚያሊሆን ባቸው አይችልም፡፡
(2)የዚህዐይነ
ትአመዘጋገብየሌለእንደሆነሦስተኞችወገኖችመኖሩንያወቁወይም ማወቅየነ
በረባቸው ካልሆኑበቀር
ስለሽያጭ የሚሰጠው የተስፋቃልወይም ስለግዥ ቅድሚያነ
ትየሚደረገው የስምምነ
ትመብትበነዚህበሦስተኛ
ወገኖችወቃወሚያአይሆን ባቸውም፡
፡
ቊ 1424፡
፡(3)ስለተን
ቀሳቃሾችን
ብረቶች፡
፡
ለሽያጭ የተሰጠው የተስፋቃልወይም በቀደምትነትለመግዛትበውልየተሰጠው መብትየሚመለከተው
የማይንቀሳቀሰውንን ብረትየሆነእን
ደሆነበሦስተኛወገኖችላይመቃወሚያሊሆን ባቸው የሚችለው 3ኛወገኖች
የመብቶቹንመኖርዐውቀው እን ደሆነ፤ወይም ማወቅየነ
በረባቸው እን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 1425፡
፡(4)መቃወሙ ስለሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡
(1)ለሽያጭ የተሰጠው የተስፋቃልወይም በቀደምትነ ትለመግዛትየተሰጠው መብትበሦስተኛወገንላይመቃወሚያ
ሊሆን በትበሚችልበትጊዜይህሦስተኛው ወገንየማይን ቀሳቀሰውንንብረትለራሱገንዘብያደረገው፤መብታቸውን
ባለማክበርበመጣስየሆነእን ደሆነ፤ባለጥቅም የሆነው ሰው መብቱበተቋቋመበትጽሑፍበተመለከቱትሁኔ ታዎች
መሠረትየተባለውንሦስተኛወገንየን ብረቱንሀብትነትእንዲለቅለትለማስገደድይችላል፡፡
(2)ለሽያጭ የተስፋቃልየተሰጠው ወይም በቀደምትነትለመግዛትመብትየተሰጠው ባለጥቅም የሆነሰው ማናቸውም
ተቃራኒየሚሆንየውልቃልቢኖርም እን ኳየንብረቱባለይዞታየሆነ
ው የማይን
ቀሳቀሰውንንብረትእጅካደረገበትቀን
አንሥቶበስድስትወርጊዜውስጥ በመብቱካልሠራበትመብቱቀሪይሆናል፡ ፡
(
3)ሦስተኛው ወገንየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትበሸጠለትሰው ላይክስየማቅረብመብቱየተጠበቀነ
ው፡፡
ክፍል2፡
፡
ን
ብረትእን
ዳይሸጥ እን
ዳይያዝየማድረግስምምነ
ት፡፡
ቊ 1426፡
፡ተን
ቀሳቃሽየሆነ
ውንን
ብረትየሚመለከትስምምነ
ት፡፡
(
1)ግዙፍየሆነተንቀሳቃሽንብረትየሠራያወጣ የሸጠ ወይም የዚህንብረትባለሀብትየሆነሰው ስለን
ብረቱመሸጥ
ወይም መያዝወሰንአደርጋለሁሲልየሚገባባቸው የውልስምምነ ቶችበግልጽበተቀበሏቸው ሰዎችዘንድካልሆነበቀር
ዋጋየላቸውም፡፡
(
2)እነ
ዚህየውልስምምነ
ቶችበሕግግልጽሆነ
ው ካልተፈቀዱ በቀርበሦስተኛወገኖችላይአይጸኑባቸውም፡
፡
ቊ 1427፡
፡የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፡
፡
የማይንቀሳቀስንብረትባለሀብትየሆነሰው በሕግበግልጽከተመለከቱትሁኔ
ታዎችውጭ የተባለውንን
ብረትየማይሸጥ
ወይም የማይያዝነው ብሎ ለማስታወቅአይችልም፡፡
ቊ 1428፡
፡ተን
ቀሳቃሽያልሆነ
ውንን
ብረትየሚሸጥ የሚያስተላልፍሰው መብት፡
፡
(1)የማይንቀሳቀስን
ብረትሀብትነ
ትንለሌላሰው የሚያስተላልፍሰው ንብረቱየተላለፈለትንሰው ን
ብረቱንእን
ዳይሸጥ፡
-
እንዳያስተላልፍለመከልከልወይም ን
ብረቱንለመሸጥ ለማስተላለፍያለውንሥልጣንለመቀነ ስይችላል፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም የተባለው ን
ብረትከተላለፈለትሰው እጅን
ብረቱየማይያዝነ
ው ብሎ ለመስማማትይችላል፡
፡
ቊ 1429፡
፡የውልቃሎችንስለመተርጐም፡
፡
(
1)ከዚህበላይባለው ቊጥርእን
ደተመለከተው እን
ዳይሸጥ እን
ዳይያዝተብሎ የሚደረገው ስምምነ
ትበማናቸውም
ሁኔታሁሉበማጥበብመተርጐም አለባቸው፡
፡
(2)እን
ደዚሁም የማይን
ቀሳቀስን
ብረትእን
ዳይሸጥ እን
ዳይተላለፍየሚነ
ገረው የውልቃልየማይን
ቀሳቀሰውንመሬት
የማይያዝአያደርገውም፡፡
(3)ደግሞ ን
ብረቱእንዳይሸጥ እን
ዳይያዝየተነ
ገሩትስምምነ
ቶችከዚህቀጥሎ ያሉትድን
ጋጌዎችበሰጧቸው ሁኔ
ታዎችና
በወሰኑዋቸው ወሰኖችካልሆነበቀርዋጋየላቸውም፡፡
ቊ 1430፡
፡ስለውሉቃልፎርም፡
፡
አን
ድን ብረትእን
ዳይሸጥ እን ዳይለወጥ ወይም እንዳይያዝየሚነ
ገሩትስምምነቶችፈራሽነ
ትንእንዳያስከትሉበጽሑፍ
መደረግናየማይን ቀሳቀሰው ንብረትየማይሸጥ የማይለወጥ ሆኖየሚቈይበትንጊዜመለየትአለባቸው፡፡
ቊ 1431፡
፡ከፍተኛጊዜ፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትእንዳይሸጥ እንደይለወጥ ወይም እን
ዳይያዝየሚደረገው ስምምነ
ቱከኻያዓመትበላይ
ለሆነጊዜወይም ንብረቱንሀብቱካደረገው ሰው ዕድሜ በላይሊሆንአይችልም፡፡
(
2)ስምምነ
ትከኻያዓመትበላይየሆነእን
ደሆነየውሉስምምነ
ትውጤ ትየሚያገኘው እስከኻያዓመትብቻነ
ው፡፡
(
3)ጊዜው የሚቈጠርበትመነ
ሻየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትሀብትነ
ትለአገኘው ሰው ከተላለለፈበትቀንጀምሮነ
ው፡፡
ቊ 1432፡
፡በሦስተኛወገኖችላይመቃወሚያለመሆንስላለመቻሉ፡
፡
(1)የውሉስምምነ
ትየሚመለከተው የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትበርስትመዝገብላይተጽፎእን
ደሆነይህስምምነ
ት
በመዝገብተጽፎካልተገኘበቀርሦስተኛወገኖችንመቃወሚያሊሆን ባቸው አይችልም፡
፡
(
2)የማይን
ቀሳቀሱንብረቶችበሆኑጊዜስምምነ ቱየማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትበሚገኝበትቦታላይባለው ፍርድቤት
መዝገብተጽፎካልተገኘበቀርሦስተኛወገኖችንመቃወሚያሊሆንባቸው አይችልም፡
፡
ቊ 1433፡
፡ስለዳኞችሥልጣን
፡፡(
1)ን
ብረቱእን
ዳይያዝየሚደረግስምምነ
ት፡፡
ማናቸውም ተቃራኒየሚሆንስምምነ
ትቢኖርም እን
ኳየማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትእን
ዲያዝለመፍቀድየሚችሉት፡
-
(
ሀ)ን
ብረቱእንዲያዝለትየሚጠይቀው ገን ዘብጠያቂለማይንቀሳቀሰው ን
ብረትባለሀብት፤ወይም ይህየማይንቀሳቀሰው
ን
ብረትባለሀብትየሆነው ሰው የቀለብመስጠትግዴታላለበትሰው ላቀረበው ምግብዋጋእንዲከፈለው ሲሆን
፤
(
ለ)ዕዳው የመነ
ጨ ው ባለሀብቱከሠራው ወን
ጀልሲሆንነ
ው፡፡
ቊ 1434፡
፡(2)ን
ብረትእን
ዳይሸጥ እን
ዳይለወጥ የሚደረግስምምነ
ት፡፡
(1)ዳኞችእን
ዳይሸጥ እንዳይለወጥ የተባለው የማይንቀሳቀሰው ንብረትባለሀብትየሆነሰው ጥቅም እን
ዲሸጥ
እንዲለወጥ ውሳኔየሚያሰጥ መስሎ የታያቸው እንደሆነየተባለውንንብረትእንዲሸጥ እን
ዲለወጥ ለመወሰንይችላሉ፡
፡
(
2)ሁለቱወገንተዋዋዮችየተለየስምምነ
ትበማድረግየተባለውንሥልጣንሊያስቀሩባቸው ይችላሉ፡
፡
(3)እን
ዳይሸጥ እን
ዳይለወጥ የተባለውንየውሉንቃልበመጣስየማይን ቀሳቀሰው ንብረትእን
ዲሸጥ እንዲለወጥ ተብሎ
የሚሰጠው ፈቃድየዚህንየንብረትባለሀብትነትያስተላለፈው (
ያዛወረው)ሰው በሕይዋትያለእንደሆነእናእርሱም
ፈቃድንለመግለጽበሚችልበትሁኔ ታየሚገኝእንደሆነሊሰጥ አይቻልም፡
፡
ቊ 1435፡
፡ንብረትእን
ዳይያዝየሚደረግስምምነ
ትየሚሰጠው ውጤት፡
፡(1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትባለሀብትነ
ት፡፡
(1)እን
ዳይያዝስምምነትየተነገረበትየማይንቀሳቀስንብረትባለሀብትየሆነሰው የተባለው ን
ብረትተይዞበፍርድ
እስከተሸጠ ድረስን
ብረቱእንዳይያዝየተነገረስምምነትአለኝሲልለማመልከትይችላል፡ ፡
(
2)በዚህስምምነ
ትአልጠቀምም በማለትአስቀድሞ የተነ
ገረው የውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
(3)ባለሀብቱለገንዘብጠያቂው ይህየማይንቀሳቀስን
ብረትየሚያዝአለመሆኑንበሚገባው ጊዜሳያስታውቀው ቀርቶ
እንደሆነበዚህን በረትመያዝምክንያትለሚወጣው ኪሣራኀላፊይሆናል፡
፡
ቊ 1436፡
፡(2)ሌሎችሰዎች፡
፡
(1)ን
ብረቱእን ዳይያዝየተነ
ገረውንስምምነ
ትየውሉንቃልየተናገረው ሰው ወይም ይህንየውልቃልእን
ዲያስከብርእርሱ
የላከው ሰው ሊያመለክትይችላል፡፡
(2)የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትባለሀብትየሆነሰው ን
ብረቱእንዳይያዝበተነገረው ስምምነትሊጠቀምበትያልፈለገ
እንደሆነየን
ብረቱመያዝየውሉንቃልእን ዲያስከብርለተባለው ሰው ማስታወቅአለበት፡፡
(
3)ን
ብረቱንለሚያስይዝው ገን
ዘብጠያቂም ይህግዴታአለበት፡
፡
ቊ 1437፡
፡(3)የውሉንቃልየማስታወቂያጊዜ፡
፡
(1)የን
ብረቱመያዝተነ
ግሮትበውሉቃልለመጠቀም የሚፈልግማን
ኛውም ሰው ን
ብረቱበሐራጅለሌላከመሸጡ በፊት
በዚህየውልቃልለመጠቀም መፈለጉንማስታወቅአለበት፡
፡
(
2)የዚህየማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትመያዝያልተነ
ገረው እን
ደሆነን
ብረቱለሌላሰው በሐራጅከተሰጠበትአን
ሥቶእስከ
ሁለትዓመትድረስበውሉቃልለመጠቀም መፈለጉንማስታወቅአለበት፡
፡
(
3)የተባለው ን
ብረትእን
ዳይያዝየ
ተነገረው ስምምነ
ትእነ
ዚህንጊዜዎችለማስረዘም አይችልም፡
፡
ቊ 1438፡
፡(4)ን
ብረቱንበሐራጅከሚሸጠው ሰው ጋራስላሉትግን
ኙነቶች፡
፡
(1)በውሉቃልለመጠቀም የሚፈልገው ማን ም ሰው በዚሁየውልቃልየተወሰነውንዋጋበማስከፈልወይም ዋጋው
ያልተወሰነእንደሆነበሐራጅየተላለፈለትሰው የከፈለውንዋጋበመክፈልንብረቱየተላለፈለትሰው ን
ብረቱን
እንዲያስተላልፍለትለማስገደድይችላል፡፡
(2)በን
ብረቱላይስለተደረጉትወጪ ዎችወይም በሐራጅንብረቱየተላለፈለትሰው በን
ብረቱላይስላደረሰው ጉዳት
በዚህሕግያለአገባብስለመበልጸግበተነ ገረው ምዕራፍየተጻፉትደን
ቦችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
ቊ 1439፡
፡(5)በሐራጅካገኘው ሰው ላይን
ብረቱንየራሱካደረገሰው ጋራስላለግን
ኙነት፡
፡
(1)የማይንቀሳቀሰውንንብረትበሐራጅያገኘሰው ን
ብረቱንለሌላየሸጠ ያስተላለፈእንደሆነበአካባቢነገሮችይህን
ለማወቁማስረጃካልቀረበበቀርወይም ን ብረቱንያለዋጋያገኘካልሆነበቀርን ብረቱንየራሱያደረገውንየኋለኛውን
(አዲሱን)ሰው ለመጉዳትአይቻልም፡፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜበውሉለመጠቀም የሚፈልግማን ኛውም ሰው ንብረቱበሐራጅበተላለፈበትሰው ላይያለው
መብትን ብረቱንገን
ዘብባደረገው በኋለኛው (
በአዲሱ)ሰው ላይይኖረዋል፡
፡
(
3)እን
ዲህባልሆነጊዜየውልቃልውጤትመስጠቱይቀራል፡
፡
ቊ 1440፡
፡ንብረቱእን
ዳይሸጥ እን
ዳይለወጥ የሚነ
ገርየውልቃልየሚሰጣቸው ውጤ ቶች፡
፡(1)የውሉንቃልለመጥቀስ
ማንእን ደሚችል፡፡
(1)አን
ድየማይንቀሳቀስንብረትእንዳይሸጥ እን
ዳይለወጥ የተነ
ገረውንየውልቃለበመጣስይህንየተባለውንን
ብረት
የሸጠ ባለሀብትን
ብረቱንበገዛው ሰው ላይበዚህየውልቃልሊጠቀምበትአይችልም፡፡
(2)አን
ድየማይንቀሳቀስንብረትእን
ዳይሸጥ እን
ዳይለወጥ የተነ
ገረውንየውልቃልለመጥቀስየሚችለው በውሉቃል
የተስማማው ወይም ይህንየውሉንቃልለማስከበርእርሱየላከው ሰው ብቻነ
ው፡፡
ቊ 1441፡
፡(2)ጊዜ፡
፡
አንድየማይን ቀሳቀስንብረትእንዳይሸጥ እን
ዳይለወጥ በተነ
ገረው የውልቃልለመጠቀም ሲባልየሚቀርበው ጥያቄይህ
ንብረትከተሸጠበትከተለወጠበትቀንአን ሥቶበሁለትዓመትጊዜውስጥናየማይን ቀሳቀሰው ን
ብረትባለሀብት
እንዳይሸጥ እንዳይለወጥ የተወሰነ
ው ጊዜከማለቁበፊትካልቀረበፈራሽይሆናል፡፡
ቊ 1442፡
፡ንብረቱንየራሱካደረገው ሰው ጋራስላሉትግን
ኙነቶች፡
፡
(1)የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትእን ዳይሸጥ እን
ዳይለወጥ የውልስምምነ ትያደረገናወይም ይህንውልለማድረግመብት
ያለው ሰው የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትእን ዳይሸጥ እንዳይለወጥ እን
ዳይያዝበተደረገው ስምምነ
ትመሠረትበስምምነቱ
በተወሰነው ጊዜውስጥ በዚሁበማይን ቀሳቀሰው ንብረትላይያላቸውንየመግዛትተቀዳሚነ ትመብታቸውንሊጠቀሙ በት
ይችላሉ፡፡
(2)ንብረቱንእንዲለቅየተደረገው ሰው ን
ብረቱንሸጦለትበነ
በረው ሰው ላይበዋስነ
ቱየሚያቀርብበትአቤቱታ
እንደተጠበቀነ ው፡፡
ቊ 1443፡
፡ስለአደራን
ብረትአስተዳዳሪ፡
፡
የአደራንብረትአስተዳዳሪንስለሚመለከተው ጒዳይበዚህሕግ፤በሕግየሰውነ
ትመብትስለተሰጣቸው ማኅበሮችና
ለልዩአገልግሎትስለተመደቡሀብቶችየተነ ገሩትድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡

አን
ቀጽዘጠኝ፡
፡
በማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችበኅብረትስለመጠቀም፡
፡
ምዕራፍአን
ድ፡፡
የመን
ግሥትን
ብረት(
የሕዝብአገልግሎትን
ብረት)እና
ን
ብረትንስለማስለቀቅ፡
፡
ክፍል1፡
፡
የሕዝብአገልግሎትን
ብረት፡
፡
ቊ 1444፡
፡የመን
ግሥትን
ብረትአስተዳደርሁኔ
ታ፡፡
(
1)የመን
ግሥትን ብረትወይም የሰውነ
ትመብትየተሰጣቸው የአድሚኒስትራሲዮንክፍልን
ብረቶችበጠቅላላው የባለግል
ን
ብረትለሆኑትሀብቶችበተደነገጉትሕጎችየሚተዳደሩናቸው፡
፡
(
2)ስለሆነም እነ
ዚህን
ብረቶችለጠቅላላአገልግሎትጥቅም የተመደቡበሆኑጊዜበዚህክፍልድን
ጋጌዎችየሚተዳደሩ
ይሆናሉ፡
፡

ቊ 1445፡
፡የሕዝብአገልግሎትን
ብረት(
1)መሠረቱ፡
፡

የመንግሥትንብረቶችወይም የሰውነ
ትመብትየተሰጣቸው የአስተዳደርክፍልድርጅትን
ብረቶችየሆኑሀብቶችተብለው
የሚቈጠሩት፤
(
ሀ)ሕዝብእን
ዲጠቀምባቸው ወይም በቀጥታእን
ዲገለገልባቸው የተመደቡሲሆኑ፤
(ለ)ለአን
ድየሕዝብጥቅም ለሚሆንየሥራአገልግሎትለተመደቡሲሆኑናበዐይነታቸው ወይም በልዩልዩአሠራሮች
ለዚሁየአገልግሎትድርጅትብቻወይም ለዚሁሥራይበልጥ እን
ዲያገለግሉየተመደቡሲሆኙነ ው፡ ፡

ቊ 1446፡
፡(2)የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፡
፡

የመን
ግሥትወይም የአስተዳደርክፍልድርጅትን
ብረቶችየሆኑትየሕዝብአገልግሎትን
ብረቶች፡
፡
(
ሀ)ጎዳናዎችናመን
ገዶችየውሃቦዮችናየምድርባቡሮች፤
(
ለ)የባሕርዳርቻዎች፤በወደቡላይየተቋቋሙ ነ
ገሮችናየወደብመብራቶች፡
፡
(ሐ)በተለይለሕዝብአገልግሎትየተቋቋሙ ሕን
ጻዎችእን
ደምሽግናእን
ደቤተክርስቲያንያሉነ
ገሮችሁሉ፤የሕዝብ
አገልግሎትንብረቶችናቸው፡፡

ቊ 1447፡
፡(3)ውሃዎች፡
፡

(1)እን
ደዚሁም ወራጅውሃዎችሐይቆችናበመሬትውስጥ የሚገኙየውሃን
ጣፎችበተለይየሕዝብአገልግሎትን
ብረት
ተብለው ይቈጠራሉ፡፡
(
2)የውሃዎችንባለሀብትነ
ትናአገልግሎትበሚመለከተው ጒዳይከዚህበፊትየተጻፉትየዚህሕግውሳኔ
ዎች
ይፈጸማሉ፡
፡

ቊ 1448፡
፡(4)ተን
ቀሳቃሽን
ብረቶች፡
፡

ከዚህም በቀርአቀማመጣቸው ወይም የተመደቡትለሕዝብአገልግሎትየሆኑናለሕዝብትርእይትየተቀመጡ ተን

ቀሳቃሽ
ንብረቶችየሕዝብአገልግሎትንብረቶችሆነው ይቈጠራሉ፡
፡
ቊ 1449፡
፡ለሕዝብአገልግሎትን
ብረትወሰንስለመስጠት፡
፡

(
1)የአስተዳደርክፍልባለሥልጣኖችየወራጅውሃዎችን
ናየባሕርጠረፎችንየተፈጥሮወሰንክልልይመድባሉ፡
፡
(2)የአስተዳደርክፍልየሰጠው ውሳኔያለአገባብመሆኑንዳኞችየገመቱእን
ደሆነበነዚህውሳኔዎችየተጎዱትየግል
ባለሀብቶችስለን ብረትማስለቀቅበተደነገጉትሕጎችመሠረትየጉዳትኪሣራእንዲያገኙለመወሰንይችላሉ፡፡
(
3)በእን
ደዚህያለው ጒዳይየአስተዳደርክፍልየሰጠውንውሳኔዳኞችሊሽሩትአይችሉም፡
፡

ቊ 1450፡
፡ንብረትንስለማስለቀቅናመሥመርስለማግባት፡
፡

(
1)የአስተዳደርክፍልባለሥልጣኖችለሕዝብአገልግሎትን ብረትለማስለቀቅበተሰጠው ሥርዐትመሠረትለአውራ
ጐዳናዎችናለመን ገዶችአስፈላጊየሆኑትንመሬቶችከባለግሎችላይለመውሰድይችላሉ፡ ፡
(2)እን
ዲሁም መሥመርስለማግባትበተደነ
ገገው ሥርዐትመሠረትየሕዝብጐዳናዎችን
ናመን
ገዶችንለማስፋትና
ለማስተካከልይችላሉ፡
፡

ቊ 1451፡
፡መሥመርስለማግባት፡
፡(1)ሕን
ጻያልተሠራባቸው መሬቶች፡
፡
በከተማው ፕላንአቀያየስመሠረትበሕዝብጎዳናዎችክልልውስጥ የሚገኙትመሬቶችሕን
ጻያልተሠራባቸው የሆኑ
እንደሆነወዲያውኑበዚሁበመን ገድክልልውስጥ ገብተው ይመደባሉ፡
፡

ቊ 1452፡
፡(2)ሕን
ጻየተሠራባቸው መሬቶች፡
፡

(
1)በከተማው ቅያስመሠረትለሕዝብጎዳናበተከለለመሬትላይየሚገኙሕን
ጻዎችየማፈግፈግግዴታይኖርባቸዋል፡
፡
(2)የነ
ዚህሕን
ጻዎችባለሀብትየነ
ዚህንሕን
ጻዎችጥን
ካሬየሚያሳድግወይም የሚቈዩበትንጊዜየሚያራዝም ሥራ
ለመሥራትአይችልም፡
፡

ቊ 1453፡
፡(3)ስለኪሣራ፡
፡

የንብረቶቹባለቤቶችወይም ሌላባለመብቶችሀብታቸው በከተማው ቅያስፕላንመሠረትስለመወሰዱ ወይም ለዚህ

ዐይነትአገልግሎትበመመደቡለሚደርስባቸው ጉዳትየሚጠይቁትኪሣራየሚወሰነ ው በዚሁአን
ቀጽለሕዝብ
አገልግሎትጥቅም ስለሚለቀቁሀብቶችኪሣራአከፋፈልጒዳይበተደነ ገገው ሕግመሠረትነው፡
፡

ቊ 1454፡
፡ለሕዝብአገልግሎትየ
ተመደቡሀብቶችየማይሸጡ የማይተላለፉስለመሆናቸው፡
፡
ለሕዝብአገልግሎትየተመደቡሀብቶችከዚሁአገልግሎትውጭ መሆናቸው ወይም ለዚሁጒዳይመመደባቸው መቅረቱ
በሚገባካልተወሰነበቀርሊሸጡ ሊተላለፉአይቻልም፡
፡

ቊ 1455፡
፡በቅንልቡናየተደረገይዞታናበን
ብረቱበመጠቀም ስለሚገኙሀብቶች፡
፡

በቅንልቡናበሆነይዞታወይም በን
ብረቱበመጠቀም ለሕዝብአገልግሎትበተመደበው ን
ብረትባለሀብትለመሆን
አይቻልም፡
፡

ቊ 1456፡
፡ስለኪራይ፡
፡

ውሎቹለሕዝብአገልግሎትየተመደበውንንብረትለአገልግሎቱእን
ዳይውልለማድረግሲባልካልተደረጉበቀር
ንብረቶቹንበኮን
ሴሲዮንለግልሰዎችለመስጠትይቻላል፡፡

ቊ 1457፡
፡ለሕዝብአገልግሎትበተመደበው ሀብትየመጠቀም ፈቃድ፡
፡

(1)የአስተዳደርክፍልካልፈቀደበቀርአን
ድሰው ለራሱጥቅም ለሕዝብአገልግሎትከተመደበው ን
ብረትአን
ዱንክፍል
በባለግልነ ትለመያዝአይችልም፡፡
(
2)ይህም የአስተዳደርክፍልየሚሰጠው ፈቃድየተፈቀደለትባለጥቅም በዚህበቦታላይአን
ድሥራማቋቋም የሚችል
መሆኑንናየሚቋቋመውንሥራዐይነ ትለይቶይገልጻል፡
፡
(
3)ከዚህም በቀርይህፈቃድለምንያህልጊዜእን
ደተሰጠናተጠቃሚውም ምንያህልዋጋእን
ደሚከፍልለይቶ
ይገልጻል፡
፡
ቊ 1458፡
፡ግዴታንስላለመፈጸም፡
፡
ፈቃድየተሰጠው ሰው የገባባቸውንግዴታዎችያልፈጸመ እን
ደሆነያስተዳደርክፍልየሰጠውንኮን
ሴሲዮንወይም በሕዝብ
አገልግሎትንብረትላይየሰጠውንፈቃድሊሰርዘው ወይም ሊሽረው ይችላል፡፡
ቊ 1459፡
፡የአስተዳደርክፍልስላለው የመሻርመብት፡
፡
(1)ተቃራኒየሆነስምምነትቢኖርም እን
ኳለሕዝብአገልግሎትየተመደበውንንብረትአጠባበቅንየሚጎዳወይም
የንብረቱንአገልግሎትግብየሚቃወመውንማናቸውን ም ሥራእንዲፈርስወይም ማናቸውም አሠራርእን
ዲቀር
የአስተዳደሩክፍልበማናቸውም ጊዜለማዘዝይችላል፡፡
(2)በዚሁአኳኋንየአስተዳደሩክፍልየተስማማባቸውንኮን
ሴሲዮኖችወይም በሕዝብአገልግሎትን
ብረትላይ
የሰጣቸውንፈቃዶችለመሻርይችላል፡ ፡
(3)በዚህሕግስለአስተዳደርድርጅትውሎችበተባለው አን
ቀጽላይበተነ
ገረው ሕግመሠረትባለኮን
ሴሲዮኑወይም
ባለይዞታው ያላቸው የኪሣራመጠየቅመብትእን
ደተጠበቀነው፡፡
ክፍል2፡
፡
ለሕዝብአገልግሎትየሚጠቅሙትንሀብቶችስለማስለቀቅ፡
፡
ቊ 1460፡
፡ትርጓሜ፡
፡
ንብረትማስለቀቅማለትየአስተዳደርክፍልለሕዝብጥቅም አገልግሎትየሚያስፈልገውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረት
ባለሀብትይህንኑን
ብረትእንዲለቅየሚያስገድድበትሥርዐትነው፡፡
ቊ 1461፡
፡ይህሥነሥርዐትበሥራላይየሚውልበትሁኔ
ታ፡፡
(
1)የን
ብረትማስለቀቁሥነሥርዐትበማይንቀሳቀስንብረትላይያለውንየን
ብረትአገልግሎትወይም የሪም ወይም ሌላ
ግዙፍመብትለማግኘትወይም ለማስቀረትተብሎ ሊሠራበትይቻላል፡
፡
(2)እን
ዲሁም የአስተዳደሩክፍልበወሰደው የ
ማይንቀሳቀስን
ብረትላይየነ
በረው የኪራይውልዘመኑከመፈጸሙ በፊት
እንዲቋረጥ በማድረግየንብረትማስለቀቁሥነሥርዐትሊሠራበትይቻላል፡
፡
ቊ 1462፡
፡ባለኮን
ሴሲዮን
፡፡
የሕዝብአገልግሎትሥራበኮንሴሲዮንየተሰጠው ሰውናአድሚኒስትራሲዮንኮን
ሴሲዮንየሰጣቸውንሌሎችሰዎች
በኮንሴሲዮኑውልውስጥ መብትየተሰጣቸው ካልሆኑበቀርየን
ብረትማስለቀቅመብትሊኖራቸው አይችልም፡
፡
ቊ 1463፡
፡ለሕዝብአገልግሎትጠቃሚ ስለመሆኑየሚደረግመግለጫ ፡
፡
አንድሀብትእንዲለቀቅየታቀደሲሆንሀብቱከመወሰዱ በፊትተገቢየሆኑትባለሥልጣኖችአስቀድሞ ይህሀብት
ለሕዝብአገልግሎትጠቃሚ መሆኑንመወሰን ናበኢትዮጵያሕገመንግሥትበቊጥር#4በተደነገገው መሠረትግልጽ
ሁኖእንዲወጣ መደረግአለበት፡
፡
ቊ 1464፡
፡ለሕዝብአገልግሎትጥቅም የሚሆንሀብት፡
፡
(
1)የን
ብረትማስለቀቅግቡገን
ዘብለማግኘትብቻየሆነእን
ደሆነን
ብረትንለማስለቀቅአይቻልም፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ለሕዝብአገልግሎትበተሠሩትሥራዎችምክን ያትመሬቶቹያገኙትንየዋጋብልጫ ለኅብረትጥቅም
እንዲሆንለማድረግከሆነን ብረቱንለማስለቀቅየሚቻልይሆናል፡
፡
ቊ 1465፡
፡ምርመራ፡
፡
(
1)አን
ድን ብረትለሕዝብአገልግሎትይጠቅማልመባሉከመገለጹበፊትምርመራማድረግበቂምክን
ያትያለበት
መስሎ ሲታይምርመራው በግልጽየሚፈጸም ይሆናል፡
፡
(2)ይህየጥናትመርመራበሚደረግበትጊዜባለጒዳዮችየሆኑትሰዎችሁሉበታቀደው ሥራላይያላቸውንነ
ቀፌታና
አስተያየትለማቅረብይችላሉ፡
፡
(
3)ባለጒዳይየሆነ
ው የአስተዳደርክፍልየምርመራውንአሠራርናጊዜበደን
ቦቹመሠረትይወስናል፡
፡
ቊ 1465፡
፡የማስለቀቅትእዛዝ፡
፡
(1)አን
ድዐቅድለሕዝብአገልግሎትጥቅም አስፈላጊነው ተብሎ በተወሰነጊዜአግባብያላቸው ባለሥልጣኖችይህን
ኑ
ዐቅድለመፈጸም እን
ዲለቀቁያስፈልጋልየተባሉትንየግልሰዎችሕን ጻዎችያመለክታሉ፡
፡
(2)የነ
ዚህየማይን ቀሳቀሱንብረቶችባለሀብቶችሌጣ ባለርስቶችናባለሪሞችየታቀደውንየኅብረትመልቀቅ
ለያንዳንዳቸው በሚላክላቸው ማስታወቂያይገለጽላቸዋል፡
፡
(3)እን
ዲሁም የአስተዳደሩክፍልበአእምሮበቂነው ብሎ በወሰነ
ው ጊዜውስጥ ን
ብረታቸውንበሚለቁበትጒዳይላይ
ያላቸውንአስተያየትእንዲያቀርቡጥያቄይደረግላቸዋል፡
፡
ቊ 1467፡
፡የን
ብረትማስለቀቅትእዛዝ፡
፡
(
1)የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችእን
ዲለቀቁየሚደረገው በን
ብረትማስለቀቂያትእዛዝነ
ው፡፡
(2)ይህም የን
ብረትማስለቂያትእዛዝየሚለቀቀውንን
ብረትከማን
ኛውም መብትነ
ጻአድርጎለአስተዳደሩክፍል
እንዲተላለፍየሚያደርግነው፡
፡
(
3)ሦስተኛወገንየሆኑሰዎችከአስተዳደሩክፍልጋራበቀጥታያሏቸው መብቶችናእንዲሁም የአስተዳደሩክፍል
ን
ብረቱንእንዲለቅለተደረገው ባለሀብትበሚከፍለው የኪሣራገን
ዘብያሏቸው መብቶችየተጠበቁናቸው፡፡
ቊ 1468፡
፡ትእዛዙንስለማስታወቅ፡
፡
(
1)ን
ብረትየማስለቀቁትእዛዝየተለቀቀው የማይንቀሳቀስን
ብረትባለሀብትለሆነው ሰውናበዚሁበማይንቀሳቀስ
ን
ብረትላይያላቸውንመብቶችበማይን ቀሳቀሱን ብረቶችመዝገብላስመዘገቡትሰዎችሁሉእን ዲያውቁትይደረጋል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ባለሀብቱበዚሁበማይን
ቀሳቀስን
ብረትላይመብትአላቸው ብሎ ለአስተዳደርክፍልላመለከተው ሰዎች
ሁሉትእዛዙይነ
ገራቸዋል፡
፡
ቊ 1469፡
፡አን
ድየማይን
ቀሳቀስን
ብረትንበከፊልእን
ዲለቀቅስለማድረግ፡
፡
(1)አን
ድሕንጻበከፊልእን
ዲለቀቅየተደረገእን
ደሆነባለሀብቱይህንሕን
ጻበሙሉአድሚኒስትራሲዮኑእን
ዲወስደው
ለማስገደድይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም አን
ድመሬትበከፊልእን
ዲለቀቅሲደረግቀሪው የማይጠቅም የሆነእን
ደሆነየመሬቱባለሀብት
አድሚኒስትራሲዮኑበሙሉእን
ዲወሰድለማስገደድይችላል፡
፡
(3)ከዚህበላይየተባሉትመብቶችእንዲለቀቅበተደረገው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትላይካላቸው መብቶችሌላ፤ባለርስቱና
የአላባጥቅም ተቀባዩከዚህበላይባሉትኀይለቃሎችየተጻፉትመብቶችይኖራቸዋል፡፡
ቊ 1470፡
፡የኪሣራግምትአወሳሰን
፡፡
ለሕዝብጥቅም አገልግሎትየማይን ቀሳቀስንብረትየተወሰደሳቸው ባለሀብቶችወይም ሌጣ ባለርስቶችወይም የአላባ
ጥቅም ተቀባዮችናበዚሁበማይን ቀሳቀስን ብረትላይየንብረትአገልግሎትያላቸው ሰዎችየንብረቱንማስለቀቂያትእዛዝ
እንዲያውቁትከተነገራቸው ቀንአን
ሥቶበሚከተለው ወርውስጥ የሚጠይቁትንኪሣራልክለአስተዳደርክፍልማስታወቅ
አለባቸው፡
፡
ቊ 1471፡
፡ግምቱእን
ዳይከፈልስለመቃወም፡
፡
ባለጒዳዮችየሆኑሌሎችም ሰዎችበተባለው ጊዜውስጥ ከአስተዳደሩክፍልየሚከፈለው የኪሣራዋጋከአን
ድከተወሰነ
ዋጋበታችእንዳይሆንወይም መብታቸውንበመጉዳትየኪሣራው ገን ዘብእን
ዳይከፈልላስተዳደርክፍልለማስታወቅ
ይችላሉ፡
፡
ቊ 1472፡
፡በመብቱአገማመትላይስለሚነ
ሣክርክር፡
፡
ባለጒዳዩየጠየቀውንዋጋየአስተዳደሩክፍልአልቀበልም ያለእን
ደሆነየመብቱንአገማመትክርክርየሚወስነ
ው የግምት
የሽምግልናኮሚሲዮንነው፡
፡
ቊ 1473፡
፡የመገመትየሽምግልናኮሚሲዮን
፡፡
(
1)የአገማመቱየሽምግልናኮሚሲዮንበተሰጡትደን
ቦችመሠረትየሚቋቋም የሚሠራናየሚወሰንይሆናል፡
፡
(
2)የኮሚሲዮኑሥራየአስተዳደሩክፍልመክፈልያለበትንየግምትልክመገመትብቻነ
ው፡፡
(
3)ክርክርበተነ
ሣባቸው መብቶችሥረነ
ገርላይውሳኔመስጠትአይችልም፡
፡
ቊ 1474፡
፡የን
ብረቱአገማመት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)ስለመሬትማስለቀቅየሚከፈለው ትክክልየሆነግምትወይም መሰልምትኩመሬቱንከማስለቀቁየተነ
ሣበደረሰውና
በተረጋገጠው ጉዳትልክይሆናል፡
፡
(2)ይህትክክልየሆነግምቱወይም መሰልምትኩየሚገመተው የአገማመትየሽምግልናኮሚሲዮንበገመተበትቀን
ባለው ዋጋመሠረትነው፡፡
ቊ 1475፡
፡በግምትውስጥ የሚገቡትነ
ገሮች፡
፡
(
1)ኮሚሲዮኑበሚያደርገው ግምትውስጥ ባለጒዳዮቹንበማስለቀቅየአስተዳደርክፍልስለሚወስዳቸው ን
ብረቶች
ወይም መብቶችበሚመለከትጒዳይባለጒዳዮችከዚያበፊትለአስተዳደርክፍልያቀረቡዋቸውንመግለጫ ዎችበግምት
ውስጥ ያገባል፡
፡
(2)ከዚህም በቀርለሕዝብአገልግሎትበተሠሩትሥራዎችምክንያትእን
ዲለቀቅያልተደረገው የመሬቱክፍልያገኘውን
የዋጋብልጫ እን ዲሁም ኮሚሲዮኑበግምትውስጥ ያገባለ፡
፡
ቊ 1476፡
፡(3)በግምትውስጥ የ
ማይገቡነ
ገሮች፡
፡
(
1)የበለጠ ግምትለማግኘትሲባልበሚለቀቀው ን
ብረትላይየንብረትማስለቀቂያትእዛዝከደረሰው በኋላየተሠሩትን
ሥራዎችወይም ማሻሻያዎችኮሚሲዮኑበግምትውስጥ አያገባቸውም፡፡
(
2)እን
ዲሁም የሕዝብአገልግሎትሥራዎችሊፈጸሙ ነ
ው በመባሉምክን
ያትየ
ሚደርሰውንየዋጋመነ
ሣሣትበግምት
ውስጥ አያገባም፡
፡
ቊ 1477፡
፡ለዳኞችየሚቀርብአቤቱታ፡
፡
(
1)የግምትክፍልየሽምግልናየአገማመትኮሚሲዮንበሰጣቸው ውሳኔ
ዎችላይለዳኞችአቤቱታለማቅረብይቻላል፡
፡
(2)ይህም አቤቱታየግምቱኮሚሲዮንስለግምቱያደረገውንየመጨ ረሻውሳኔለባለጥቅሞቹካስታወቀበትቀንአን
ሥቶ
እስከሦስትወርድረስመቅረብአለበት፡፡
ቊ 1478፡
፡የማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትእጅስለማድረግ፡
፡
(
1)የአስተዳደርክፍልየሚያስለቅቀውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትዋጋውንሳይከፍልእጅለማድረግአይችልም፡
፡
(2)የግምትየሽምግልናኮሚሲዮንየማይንቀሳቀሰውንን ብረትዋጋከወሰነበኋላግምትአነሰኝወደዳኛእሄዳለሁብሎ
የሚከራከረው ባለሀብቱየሆነእን
ደሆነየአስተዳደርክፍልወዲያው ዋጋውንከፍሎ የማይን
ቀሳቀሰውንንብረትእጅ
ያደርጋል፡፡
(
3)ስለተወሰደው መሬትየሚሰጠው ምትክመሬትየሆነእን ደሆነኮሚሲዮኑእን
ደወሰነወዲያውኑለተወሰደበትሰው
ይሰጠዋልዳኞችም የተሰጠው መሬትአይበቃም ብለው ቢወስኑትርፉንገን
ዘብየአስተዳደርክፍልይከፍለዋል፡
፡
(4)ለሚወሰደው መሬትዋጋውንየግምትየሽምግልናኮሚሲዮንከወሰነበኋላግምትበዛብኝወደዳኛእሄዳለሁብሎ
የሚከራከረው የአስተዳደሩክፍልየሆነእን
ደሆነዳኞችፍርዳቸውንእስኪሰጡ ባለመሬቱንመሬቱንማስለቀቅአትችልም፡
፡
ክሱለዳኞችከቀረበበትቀንአን ሥቶእስከአንድዓመትዳኞቹየሚከፍለውንግምትሳይወስኑየቀሩእን ደሆነየን
ብረት
ማስለቀቂያው ትእዛዝቀሪሆኖየባለርስቱመሬትእንደነ
በረይሆናል፡፡
(5)ለማይንቀሳቀሰው ንብረትበሚከፈለው ገን
ዘብላይክርክርየተነሣበትወይም አን
ድባለጥቅም የሆነአይከፈልብሎ
የተቃወመ እንደሆነክርክርየተነሣበትንገን
ዘብአስይዞየአስተዳደርክፍልየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትእጅማድረግ
ይችላል፡፡
ቊ 1479፡
፡ዳኞችየሚያደርጉትየ
ዋጋተጨ ማሪ፡
፡
(1)በቊጥር1478በንቊ 2በተመለከተው መሠረትመሬትለተወሰደበትሰው የሚከፍለውንገን
ዘብዳኞችየጨ መሩለት
እንደሆነየዳኞቹውሳኔመጨ ረሻከሆነበትጊዜጀምሮበአንድወርጊዜውስጥ የአስተዳደሩክፍልየተጨ መረውንገን
ዘብ
መክፈልአለበት፡፡
(
2)የመሬቱምትክለተሰጠውም ሰው ተጨ ማሪገን
ዘብእን
ዲከፈለው ቢወሰንበዚሁዐይነ
ትመፈጸም አለበት፡
፡
ቊ 1480፡
፡በገደብየሚደረግየን
ብረትማስለቀቅ፡
፡
(1)የአስተዳደርክፍልያቀዳቸው ልዩልዩዐቅዶችየሚጠይቁትንየገን
ዘብወጪ ለማወቅሲልለባለጒዳዮቹመብታቸውን
በውለታሊያስለቅቃቸው መፈለጉንሊያስታውቃቸው ይችላል፡፡
(2)እን
ደዚህም በሆነጊዜከዚህበላይባሉትቊጥሮችየተመለከተው የኪሣራአገማመትሥነሥርዐትን
ብረቱ
እንዲለቀቅየሚያደርገው ትእዛዝከመውጣቱበፊትተጀምሮየሚፈጸም ይሆናል፡
፡
ቊ 1481፡
፡ስለአላፊነ
ት፡፡(
1)ን
ብረትየማስለቀቅነ
ገርይደረጋልስለማለት፡
፡
ንብረትየማስለቀቅነ
ገርይደረጋልበመባሉብቻለሚደርስበትጉዳትአን
ድሰው ከአስተዳደርክፍልኪሣራመጠየቅ
አይችልም፡፡
ቊ 1482፡
፡(
2)የ
ኪሣራው አገማመት፡
፡
(1)የአስተዳደሩክፍልየተቃወመው የአገማመቱኪሣራተገቢሆኖየተገኘእን
ደሆነየአገማመቱንኪሣራየሚችለው ይህ
የአስተዳደሩክፍልነ ው፡
፡
(2)ለመቃወሚያየቀረበው ጥያቄያለአገባብሆኖበተገኘው መጠንግንየአገማመቱንኪሣራየሚችለው ጥያቄ
የአቀረበው ሰው ነ
ው፡፡
ቊ 1483፡
፡የታሰበውንዐቅድስለመተው (
1)መሠረቱ፡
፡
ይሠራሉተብለው ለን
ብረትማስለቀቂያየሆኑትሥራዎችሳይፈጸሙ የቀሩእን
ደሆነየቀድሞዎቹባለሀብቶችየቀድሞ
ሀብታቸውንመልሶለመግዛትየቀዳሚነትመብትይኖራቸዋል፡
፡
ቊ 1484፡
፡የቀዳሚነ
ትመብት፡
፡
(1)ከዚህበላይየተጻፈው ቊጥርውስጥ የተነገረው የቀዳሚነ
ትመብትበመዝገብተራቊጥርየያዘወይም የተመዘገበ
ባይሆን ም እን
ኳንብረቱንየአስተዳደሩክፍልመልሶከሸጠበትወይም ከሥራው አፈጻጸም ጋራየማይስማማ መብትበዚህ
በማይን ቀሳቀስንብረትላይለሌላሦስተኛወገንከሰጠበትቀንአን ሥቶእስከአን
ድዓመትድረስበሦስተኛሰዎችላይ
መቃወሚያሊሆንይችላል፡ ፡
(2)ከዚህበቀርየዚህየተባለው መብትየሚሠራበትሁኔ
ታናየሚያስከትለው ውጤትበዚህሕግበአን ቀጽ5ስለጋራ
ሀብት፤ስለአላባጥቅምናስለሌሎችግዙፍመብቶችበተጻፈው ሕግውስጥ በተነ ገረው መሠረትተወስኗል፡
፡
(3)የቀዳሚነ
ትመብትያለው ሰው በዚሁበመብቱመሠረትየቀድሞ ን
ብረቱንየሚገዛው ቀድሞ ን
ብረቱንበማስለቀቅ
በተወሰደበትጊዜከአስተዳደርክፍልበተቀበለው ዋጋልክነ
ው፡፡
ቊ 1485፡
፡ቀጥተኛያልሆነየን
ብረትማስለቀቅ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
የአስተዳደርክፍልበባለግልባለቤቶችንብረትላይየሚፈጽመው ሥራበሀብቱጥቅም አሰጣጥ ላይከፍያለመሰናክል
የማያደርስበትከሆነናየንብረቱን
ም ጥቅም ከፍባለአኳኋንየሚቀን
ስካልሆነበቀርየንብረትማስለቀቅሥነሥርዐትን
ሳይከተልበማይን ቀሳቀሱንብረቶችላይአንዳንድሥራዎችለመፈጸም ወይም ቀዋሚ የሆኑድርጅቶችለማቋቋም
ይችላል፡፡
ቊ 1486፡
፡(2)አፈጻጸም፡
፡
ቀጥተኛባልሆነየን
ብረትማስለቀቅበተለይሊፈጸሙ የሚችሉም ሥራዎች፡
፡
(
ሀ)ተቋቁመው የሚቈዩበትጊዜከአን
ድወርበታችየሆነ
ናየማይን
ቀሳቀሰውንሀብትደን
በኛፍሬአሰጣጥ የማያሰናክሉ
ሥራዎችሁሉ፡-
(ለ)በመሬትውስጥ ለውስጥ የሚያልፉየውሃመሥመሮችበአየርላይየሚያልፉመሥመሮችየስልክወይም
የኤሌክትሪክምሰሶዎችናቸው፡ ፡
ቊ 1487፡
፡(3)የተጠበቀመብት፡
፡
ቀጥተኛያልሆነየንብረትማስለቀቅአሠራርበመኖሪያቤቶችመብቶችላይማናቸውን
ም የመብትመን
ካትየሚያደርስ
ሊሆንአይገባም፡፡
ቊ 1488፡
፡(4)ኪሣራ፡
፡
(
1)የግልባለን
ብረቶችከዚህበላይበተነ
ገረው ቊጥርበተሠራው ሥራምክን
ያትጉዳትየደረሰባቸው ሲሆንበደረሰባቸው
ጉዳትመጠንብቻኪሣራለመጠየቅይችላሉ፡፡
(2)በኪሣራአከፋፈሉረገድከአስተዳደርክፍልጎራበሰላማዊመን
ገድለመስማማትያልተቻለሲሆን፤በን
ብረታቸው ላይ
ሥራዎቹከተፈጸሙበትቀንአን ሥቶበሚቈጠርበሦስትዓመትጊዜውስጥ ስለኪሣራቸው አከፋፈልጒዳይአቤቱታቸውን
ካላቀረቡጥያቄያቸው ተቀባይነ
ትአያገኝም፡፡
ምዕራፍ2፡
፡
የኅብረትስለሆኑየእርሻመሬቶች፡
፡
ቊ 1489፡
፡መሠረቱ፡
፡
ሀብትነ
ታቸው የኅብረትየሆኑ(
የደሽ)እን
ደየጐሣወይም የመን
ደርየሆኑመሬቶችበኅብረትበመሠራታቸው የኅብረቱን
ባህልናልማድየተከተሉመስሎ በታየጊዜበኅብረትየሚሠሩይሆናሉ፡
፡
ቊ 1490፡
፡ልማዶችንበጽሑፍስለማድረግ፡
፡
ለእነ
ዚህኅብረቶችለያንዳንዱ እን
ደየልማዶቻቸውናአስፈላጊም ሲሆንልማዶቻቸውንየሚያሟላበጽሑፍየሆነ
የመተዳደሪያደን
ብእንዲያገኙለማድረግያገርግዛትሚኒስቴርያስብበታል፡፡
ቊ 1491፡
፡በመተዳደሪያው ጽሑፍላይስለሚጻፈው ቃል፡
፡
የኅብረትመተዳደሪያው ደን
ብከዚህቀጥሎ የተዘረዘሩትንጒዳዮችበተለይመግለጽአለበት፡
፡
(
ሀ)በኅብረቱውስጥ ያሉትንሰዎችወይም ቤተዘመዶች፤
(
ለ)የኅብረቱመብትየሚዘረጋባቸው መሬቶች፤
(
ሐ)ኅብረቱየሚተዳደርበትንአኳኋን
ናለኅብረቱም ወኪልለመሆንሥልጣን ያላቸውንክፍሎች፤
(
መ)የኅብረቱመሬቶችወይም ሌሎችሀብቶችበምንአኳኋንእን
ደሚሠሩናእን
ደተከፋፈሉ፤
(
ሠ)የኅብረቱመተዳደሪያደን
ብበመሻሻልየሚለዋወጥበትንአኳኋን
፤
ቊ 1492፡
፡ልዩነ
ትማድረግክልክልስለመሆኑ፡
፡
በኅብረቱአባሎችመካከልበዘራቸው፤በሃይማኖታቸው ወይም በማኅበራዊኑሮደረጃቸው ልዩነ
ትንየሚያቋቁም ውሳኔ
ወይም ልማድሁሉፈራሽነው፡፡
ቊ 1493፡
፡የኅብረቱመሬቶችየማይሸጡ የማይተላለፉስለመሆናቸው፡
፡
(
1)በባለይዞታነ
ትምክን
ያትየኅብረቱየሆኑትንመሬቶችሀብትነ
ትለማግኘትአይቻልም፡
፡
(2)ማን
ኛውም ተቃራኒልማድቢኖርእን
ኳየአገርግዛትሚኒስቴርንካላስፈቀደበቀርኅብረቱመሬቶቹንለመሸጥ፤
ለማስተላለፍ፤የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣለማቋቋም ወይም በወለድአግድለመስጠትአይችልም፡ ፡
ቊ 1494፡
፡የኅብረቱግዴታዎችናእን
ደራሴነ
ት፡፡
(
1)ኅብረቱበድርጅቶቹአማካይነ
ትውሎቹንለመዋዋልይችላል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም በዚሁዐይነ
ትበፍርድቤትለመክሰስወይም ለመከሰስይችላል፡
፡
(
3)ከውልውጭ ስለሚደርሱአላፊነ
ቶችናያላገባብስለመበልጸግየተመለከቱትየዚህሕግውሳኔ
ዎችበሌሎቹ
ማኅበሮችላይተፈጻሚዎችእንደሚሆኑሁሉበእርሻኅብረቶችም ላይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 1495፡
፡የገን
ዘብጠያቂዎችመብት፡
፡
(
1)ከእርሻኅብረቱላይየገንዘብመጠየቅመብትያላቸው ሰዎችለኅብረቱመሬትየእርሻሥራወይም ለኅብረቱአባሎች
መተዳደሪያፍጹም አስፈላጊያልሆኑትንየኅብረቱንየሚን
ቀሳቀሱን
ብረቶችለማስያዝይችላሉ፡
፡
(
2)የአገርግዛትሚኒስቴርካልፈቀደበቀርሌሎቹንን
ብረቶች፤ለማስያዝአይችሉም፡
፡
(
3)ከኅብረቱአባሎችላይየገን
ዘብመጠየቅመብትያላቸው ሰዎችበኅብረቱን
ብረትላይአን
ዳችም መብትየላቸውም፡
፡
ቊ 1496፡
፡የመሬቶችማልማትሥራ፤(
1)መሠረቱ፡
፡
የእርሻኅብረትመሬቶችየሚለሙ በትአሠራርሁኔ
ታበኅብረቱመተዳደሪያደን
ብ(ቻርት)ይህም ባይኖርበልማድመሠረት
ይወሰናል፡፡
ቊ 1497፡
፡አፈጻጸም፡
፡
(1)የኅብረቱሀብትየሆኑትመሬቶችለአባሎቹበድርሻየሚደለደሉወይም በኅብረትሥራየሚውሉመሆናቸው
የሚወሰነ ው በልማድነው፡
፡
(
2)በዚህም ውሳኔመሠረትየኅብረቱናየኅብረቱአባሎችበእነ
ዚህመሬቶችላይያሉባቸው ግዴታዎችናያሉዋቸው
መብቶችምንእን ደሆኑበልማድይወሰናሉ፡፡
(3)እን
ዲሁም ቀድሞ የተደረጉትንየመሬትክፍያድልድሎችእን
ደገናየማሻሻልጒዳይየሚፈጸምባቸው በምንጊዜና
በምንሁኔ ታእን
ደሆነልማዶችይወስናሉ፡ ፡
ቊ 1498፡
፡ልማዶችንስለማሻሻል፡
፡
(1)የአገርግዛትሚኒስቴርየኅብረቱንየኤኮኖሚ እድገትለማሻሻል፤የኢትዮጵያሕገመንግሥትየተመሠረተበትን
የፍትሕን ናየሞራልንመሠረታዊአሳቦችለመከተልከነ ገሩአካባቢሁኔ ታጋራተስማሚ በሚሆን
በትመጠንየኅብረቱ
ልማዶችበየጊዜው እን ዲሻሻሉለማድረግያስብበታል፡ ፡
(2)ልማዶችወይም ከነዚሁአን
ዳንዶቹእን
ዳይለዋወጡ ወይም የእነ
ዚህንአለዋወጥ ለአእምሮግምትበማይስማማ
አኳኋንእንዲሆንየሚያደርግልማድወይም ውሳኔሁሉፈራሽነው፡፡
ቊ 1499፡
፡ለዳኞችአቤቱታስለማቅረብ፡
፡
(1)የኅብረቱድርጅቶችበሰጡትውሳኔላይማናቸውም ባለጒዳይወይም ዐቃቤሕጉለዳኞችአቤቱታለማቅረብ
የሚችለው፤
(2)ውሳኔ
ዎቹከኢትዮጵያሕገመን
ግሥትወይም ሊታለፉከማይቻሉትከዚህሕግወይም ከሌሎችየኢትዮጵያሕጎች
ጋራተቃራኒየሆኑእንደሆነ
፤
(3)ድርጅቶቹውሳኔ
ውንየሰጡትከሥልጣናቸው በላይወይም የሥነሥርዐትን
ናየፍትሕንመሠረታዊነ
ገርበመተላለፍ
የሆነእንደሆነነ
ው፡፡
ቊ 1500፡
፡ጸጥታንየሚመለከቱደን
ቦች፡
፡
ከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከተውንለዳኞችአቤቱታየማቅረብንመብትየሚያስቀሩወይም ይህመብት
የሚሠራበትንአኳኋንበአእምሮግምትየሚገባባልሆነግዴታውስጥ የሚያገባማናቸውም ገደብያለበትልማድወይም
ውሳኔፈራሽነው፡፡
ምዕራፍ3፡
፡
በመን
ግሥትየታወቁየመሬትባለሀብቶችማኅበር፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለማኅበሮችመቋቋም፡
፡

ቊ 1501፡
፡የኅብረትሥራዎቹየሚፈጸሙባቸው መን
ደሮች፡
፡
ባንድበተለየመንደርከፍያሉሥራዎችየሚሠሩሆነ ው በነ
ዚህም ሥራዎችምክን
ያትበዚሁመንደርየሚገኙትንመሬቶች
ዋጋእጅግየሚለዋውጠው ሲሆንይህንመን ደርበኅብረትሥራዎችየሚፈጸምበትመንደርብሎ የን
ጉሠነገሥትዐዋጅ
ሊያስታውቅናበዚሁመን ደርበሚገኙትመሬቶችባለሀብቶችመካከልበመን ግሥትየታወቀየመሬትባለሀብቶችማኅበር
እን
ዲቋቋም ለማድረግይችላል፡ ፡
ቊ 1502፡
፡የግልሙ ከራ፡
፡
ባንድመን ደርውስጥ የሚገኙትመሬቶችባለሀብቶችበኅብረትይህንመንደርለመሥራትወይም ለማሻሻልወይም ዋጋ
ያለው ለማድረግየጋራሥራዎችንለመሥራትበፈቃዳቸው በመካከላቸው የባለሀብቶችማኅበርለማቋቋም ይችላሉ፡
፡
ቊ 1503፡
፡መን
ግሥትእን
ዲያጸድቀው የሚቀርብጥያቄ፡
፡
አን
ድየባለሀብቶችማኅበርእጅግቢያን
ስግማሽየሚሆኑባለሀብቶችያሉበትእንደሆነ
፤ይህማኅበርዓላማውን
እን
ዲፈቅድለትናበመንግሥትየታወቀማኅበርእን
ዲሆንፈቃድእን
ዲሰጠው የርሻሚኒስቴርንለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 1504፡
፡ምርመራ፡
፡
የርሻሚኒስቴርባለጒዳይበሆኑባለሀብቶችመካከልበኤኮኖሚናበማኅበራዊጥቅም ረገድከማኅበሩይገኛልየተባለው
ጥቅም በሀብትነ
ትመብቶችላይሊያስከትልከሚችለው ጉዳትይልቅየበለጠ ጥቅም የሚሰጥ መሆኑንምርመራ
ያደርጋል፡
፡
ቊ 1505፡
፡የመተዳደሪያደን
ብዐቅድ(
ፕሮዤ)
፡፡
(1)የርሻሚኒስቴርበሚያደርገው ምርመራመንግሥትእን
ዲያውቀው ለማድረግበሚደግፍሐሳብላይየደረሰእን
ደሆነ
ለማኅበሩየሚሆንአን ድየደንብረቂቅያደራጃል፡
፡
(
2)ባለጒዳዮቹም በዚሁየደን
ብረቂቅላይሐሳባቸውንእን
ዲያስታውቁይጠየቃሉ፡
፡
(
3)የመጀመሪያው ረቂቅለባለጒዳዮቹእን
ዲገለጽወይም እን
ዲላክከተደረገበትቀንአን
ሥቶእጅግቢበዛበ6ወርውስጥ
መጨ ረሻውንየደን
ብረቂቅየርሻሚኒስቴርያደራጃል፡
፡
ቊ 1506፡
፡የማኅበሩመታወቂያ፡
፡
ማኅበሩንበመን
ግሥትየታወቀ(
ኦፊሲየል)የሚያደርገው መብቱየሚፈቅድለትሚኒስትርበነ
ጋሪትጋዜጣ በሚያወጣው
ማስታወቂያነ
ው፡፡
ቊ 1507፡
፡አን
ድማኅበርለማቋቋም ወይም ለመፍቀድበነ
ጋሪትጋዜጣ በሚወጣው ማስታወቂያየሚጻፈው፡
፡
(1)በነ
ጋሪትጋዜጣ በሚወጣ ማስታወቂያበመን
ግሥትየታወቀየባለሀብቶችማኅበርከማቋቋሙ ወይም ከዚያም በፊት
ያለውንማኅበርበመን ግሥትእንዲታወቅከማድረጉም በላይማኅበሩሥራውንየሚያከናውን
በትንአጥቢያትክክለኛ
ክልልይወስናል፡፡
(
2)እን
ዲሁም የማኅበሩንደን
ብያጸድቃል፡
፡
ቊ 1508፡
፡ማኅበሩንስለመጠባበቅ፡
፡
በመንግሥትየታወቀው የባለሀብቶችማኅበርሥራውንበተፈቀደለትደን
ብመሠረትመፈጸም አለመፈጸሙንመሬቶቹ
ወይም አብዛኛዎቹመሬቶችበሚገኙበትመን ግሥትበነ
ጋሪትጋዜጣ በሚያመጣው ማስታወቂያበተከለለው አጥቢያ
የሚገኙትየጠቅላይግዛቱባለሥልጣኖችይጠባበቁታል፡ ፡

አን
ቀጽዐሥራአን
ድ፡፡
ስለድርሰትናስለኪነጥበብባለሀብትነ
ት፡፡
ቊ 1647፡
፡የመብቱአሰጣጥ፡
፡

(1)አን
ድሰው በአእምሮው አስቦአን
ድቀዋሚ ነ
ገርፈጥሮያወጣ እን
ደሆነፈጥሮበማውጣቱምክን
ያትብቻለዚያፈጥሮ
ላወጣው ግዙፍነትየሌለውንየባለሀብትነ
ትንመብትያገኛል፡
፡
(
2)ሥራው ማናቸውም የአገላለጽዐይነ
ትመልክፎርም ማን
ኛውም ምስጋናወይም ግብቢኖረው ይህመብትይኖራል፡
፡
(3)ሠሪው የሠራው ነ
ገርበሥራወይም በሥራማከናወንውል(
በአን
ትሪፕሪዝ)ምክን
ያትእን
ኳንቢሆንለሠራው ሥራ
ዐይነትይህመብትአለው፡ ፡

ቊ 1648፡
፡በአእምሮታስቦየሚወጣ ሥራ፡
፡

የአእምሮሥራዎችናቸው የሚባሉትቀጥለው ያሉትናቸው፡

፡
(ሀ)እን
ደመጻሕፍትበጥራዝእየሆኑእንደሚወጡትጽሑፎችእን
ደመጽሔትጽሑፎች( ረቪዮ)ወይም እን
ደጋዜጦች
በጉባኤእንደሚሰጡትንግግሮችእንደአጭ ርን
ግግሮችእን
ደስብከቶችወይም እን
ደቲያትሮችናቲያትርንእን
ደመሳሰሉ
ሌሎችሥራዎችያሉትየዕውቀትድርሰቶች፤
(ለ)በቃልወይም ያለቃልበሙዚቃእንዲሰሙ የተዘጋጁ ሥራዎችበሙዚቃእን ዲሰሙ የተዘጋጁ የቲያትርሥራዎች
በራዲዮድምፅእን ዲሰሙ ወይም በራዲዮቢዙየልእንዲታዩየተዘጋጁ ሥራዎችለቲያትርየተዘጋጁ የዳንስወይም የዜማ
ስልቶችሆነው አፈጻጸማቸውም በጽሑፍወይም በሌላአደራረግየተወሰነሲሆን፤
(
ሐ)እንደሥዕል፤እንደንድፍሥዕል፤እን
ደቅርጽወይም እን
ደድን
ጋይማነ
ጥ ያሉሥራዎች፤እን
ዲሁም እን
ደፎቶግራፍ
ወይም እን
ደሲኒማ ያሉትየሚታዩሥራዎች፤
(
መ)የሥዕልመጽሔቶችየጂኦግራፊካርታዎችፕላኖችየመጀመሪያን ድፍሥራዎችጂኦግራፊንየአገርመልክን
(
ቶፖግራፊ)የሕን
ጻአሠራርንኦርሺቴክቱርኪነጥበብንወይም ሌላዕውቀትንሁሉየሚመለከቱእን
ደእጅጥበብማንሻ
ያሉየሥዕልሥራዎች፤
(
ሠ)በሠሪያቸው አእምሮየተፈጠሩናየዚሁኑአሠራርልዩነ
ትየሚያሳዩሌሎችም ሥራዎችሁሉናቸው፡
፡

ቊ 1649፡
፡ትርጒምናማስማማት፡
፡

የመጀመሪያው አዲስሥራአውጪ መብትሳይነ ካየመጽሐፉንትርጒም የሥራውንማስማማት(

ማሻሻል)የሙ ዚቃ
ማስማማቱንእናየድርሰትንወይም የኪነጥበብንዐይነ
ትመለወጥ እንደመጀመሪያሥራሆነው ይጠበቃሉ፡
፡

ቊ 1650፡
፡አን
ሲክሎፔዲናየቅኔጥርቅም፡
፡

ነገሮቹንበማማረጥ ወይም በማዘጋጀትከድርሰቶችናከኪነጥበብሥራዎችተለቅመው የአእምሮሥራፈጠራ

እንደሚወጣቸው እንደአን
ሲክሎፔዲናእን ደቅኔያሉትየጥርቅም አስተዋጽኦችም በነ
ዚህበተዋጽኦውስጥ የሚገኙ
በያንዳንድሥራዎችላይያላቸው የመጀመሪያአውጪ ዎችመብትሳይነ ካእንደመጀመሪያሥራሆነ ው የሚጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 1651፡
፡ግልጽየሆኑየመን
ግሥትጽሑፎች፡
፡

(1)የሕግየአስተዳደርወይም የዳኝነ
ትጠባይያላቸው ከመን
ግሥትባለሥልጣኖችየሚነ
ገሩትጽሑፎችበዚህምዕራፍ
የተነገረውንጥበቃአያገኙም፡፡
(
2)እን
ደተፈለገበነ
ጻሊባዙይቻላል፡
፡

ቊ 1652፡
፡የወጣውንሥራየማስታወቅመብት፡
፡

(
1)ያወጣውንሥራየማስታወቅመብትያለው ሥራአውጪ ው ብቻነ
ው፡፡
(2)እርሱከሞተበኋላበተባለው መብትየሚሠራእርሱየመረጠው ሰው ነ
ው እርሱየመረጠው የሌለእን
ደሆነየሥራው
አውጪ ወራሾችናቸው፡፡
(
3)የሥራአውጪ ው ወራሾችስለሥራው አወጣጥ ጊዜወይም ስለማስታወቁሁኔ
ታዎችያልተስማሙ እን
ደሆነ
፤ዳኞቹ
ወራሾቹእያን
ዳንዳቸው ያቀረቡትንየጥያቄቃልያመዛዝናሉ፡
፡

ቊ 1653፡
፡የወጣውንሥራስለማሳየትናማባዛት፡
፡

(
1)ያወጣውንሥራበሕይወቱሳለለማሳየትመብትያለው ሥራአውጪ ው ብቻነ
ው፡፡
(
2)እን
ደዚሁም ያወጣውንሥራበሕይወቱሳለለማባዛትመብትያለው ያው ሥራአውጪ ው ብቻነ
ው፡፡
ቊ 1654፡
፡ሥራውንስለማስማማት፡
፡

(1)ለቲያትርለሲኒማ ለራዲዮቢዚዮንወይም ለማን

ኛውም ዐይነ
ትሥራየሠራው ሥራእን
ዲስማማ ለመፍቀድመብት
ያለው ሥራአውጪ ው ብቻነ ው፡
፡
(2)ለሌላሰው ሥራሆኖአሠራሩንበማስማማትወጣ የሚባለው አዲስሥራየአሠራሩንሁኔ
ታዎችበማየትበፊት
ከወጣው ሥራጋራግልጽየመነ ጨ ለመሆኑበግልጽሲታይነው፡
፡
(3)በሌላው ሰው ጽሑፍላይሐተታመግለጽወይም በግጥም ላይመግጠም ወይም በሚያሥቅዐይነ
ትሥዕሎችንነ
ድፎ
የማውጣትየመጀመሪያውንሥራአስማምቶእን ደማውጣትአይቈጠርም፡ ፡

ቊ 1655፡
፡ትርጒም፡
፡

(
1)ያውጣው ሥራ(
መጽሐፍ)እን
ዳይተረጐም ደራሲው ለመቃወም አይችልም፡
፡
(2)ያለደራሲው ፈቃድየተደረገው ትርጒም፤የዚህንሁኔ
ታበተተረጐመው መጽሐፍመጀመሪያላይበግልጽማመልከት
አለበት፡፡
(
3)ይህንሳይገልጽየቀረእን
ደሆነየደራሲውንመብትእን
ደነካይቈጠራል፡
፡

ቊ 1656፡
፡በግልናያለዋጋየሚደረግማሳየት፡
፡

በተለይበቤተዘመድክበብውስጥ ወይም በአንድትምህርትቤትውስጥ ለብቻናያለዋጋየሚፈጽመውንየሥራውን

ማሳየትተግባርሥራአውጪ ው ለመከልከልአይችልም፡
፡

ቊ 1657፡
፡የዘመኑሁኔ
ታጽሑፎችናወሬዎች፡
፡

(
1)የዘመኑንጠባይየሚገልጹጋዜጣዎችወይም በማኅተም መባዛታቸው በግልጽያልተጠበቀእን
ደሆነበማኅተም
ወጥተው ወይም በራዲዮተገልጸው ለመታየትይችላሉ፡
፡
(
2)ቢሆን
ም የተገኙበትምን
ጭ ሁልጊዜበግልጽመነ
ገርአለበት፡
፡
(
3)የተራነ
ገርጠባይያላቸው የዕለትወሬዎችናልዩልዩሥራዎችበነ
ጻታትመው ለመውጣትይችላሉ፡
፡

ቊ 1658፡
፡በአደባባይየተደረጉን
ግግሮች፡
፡

በፖለቲካጉባኤበሕዝብስብሰባወይም በመን
ግሥትሥነበዓልምክን
ያትበተሰበሰበው ሕዝብውስጥ የተደረጉትን
ን
ግግሮችከተነ
ገሩበትቀንአን
ሥቶእስከዐሥራአምስትቀንድረስእየታተሙ ሊወጡናበራዲዮሊነ
ገሩይችላሉ፡
፡

ቊ 1659፡
፡የን
ግግሮቹወይም የጋዜጦቹመድበል፡
፡

የራሱንን
ግግሮችናጽሑፎችበመጽሐፍዐይነ
ትአድርጎለማውጣትናበአን
ድለማጠቃለልመብትያለው ራሱደራሲው
ብቻነው፡፡

ቊ 1660፡
፡ሥራውንሌላሰው እን
ዳያበዛየመከልከልመብትወሰን
፡፡

(1)ጸሓፊው እርሱስለጻፈው ጒዳይየሚደረገውንማፍታታትናበጋዜጣ የሚወጡትንየመግለጫ (

ጽሑፎች)ለመከልከል
አይችልም፡፡
(
2)እን
ደዚሁም ለግልአገልግሎትብቻየሚሆንከመጽሐፉአን
ድቅጂ ወይም ግልባጭ ብቻለመውሰድይፈቀዳል፡
፡

ቊ 1661፡
፡ጥቅሶች፡
፡

የሚጠቀሱነገሮችከአን
ድየቅኔመጽሐፍሲሆንከአርባመሥመሮችከሌላዐይነትመጽሐፍሲሆንከዐሥርሺሕፊደላት
የማያልፉ(
ማይበልጡ)ከሆኑከወጣው መጽሐፍውስጥ እን
ዳይጠቀሱደራሲው ለመከልከልአይችልም፡
፡

ቊ 1662፡
፡የፎቶግራፍሥራዎች፡
፡

(
1)የፎቶግራፍሥራዎችየሚጠበቁትበአንድየፎቶግራፍማጠራቀሚያውስጥ ተያይዘው የሚገኙወይም በአን
ድ
መጽሐፍውስጥ ታትመው የወጡ ሲሆኑነ
ው፡፡
(2)በሌላሁኔታዎችየፎቶግራፍአን
ሺውንወይም የወኪሉንስምናአድራሻየያዙካልሆኑበቀርእን
ዳይባዙየተጠበቁ
አይሆኑም፡፡
ቊ 1663፡
፡የወጣውንሥራስለማስተላለፍ፡
፡
(1)አን
ድሰው አስቦያወጣውን(
ግዙፍነ
ት)የሌለው ሥራባለሀብትነ
ትመጠበቅከሚገባው ከግዙፍዕቃባለሀብትነ
ት
የተለየነው፡
፡
(2)ይህንዕቃበመግዛትእጅያደረገሰው ይህንዕቃእጅበማድረጉምክን
ያትበዚህምዕራፍከተነ
ገሩትመብቶች
አንዱም አይሰጠውም፡፡
(3)ስለሆነ
ም ሥራውንአስቦያወጣው ሰው በለቀቀው ዕቃላይበመብቱእን
ድሠራበትአድርግልኝሲልየተባለው ግዙፍ
ዕቃባለቤትየሆነውንሰው ለማስገደድአይችልም፡፡
ቊ 1664፡
፡አሳትሞ ለማስወጣትወደተጻፈው የውልደን
ብስለመምራት፡
፡
ድርሰትንወይም ኪነጥበብንያወጣው ሰው የዚህንያወጣውንሥራመብትለሌላሰው የሚለቅባቸው ሁኔ
ታዎች
የአሳትሞ ማስወጣትውልበሚልአንቀጽውስጥ በዚህሕግተወስነ ዋል፡
፡
ቊ 1665፡
፡የወጣውንሥራስለመለዋወጥ፡
፡
ማንኛቸውም ተቃራኒየሆነየውልቃልቢኖርም እን
ኳያወጣውንሥራዐይነቱንሌላሰው የለወጠበትእን
ደሆነየተባለው
ሥራየዚያየለወጠው ሰው ነው በመባልእን
ዳይቀጥልሥራአውጪ ው ለመቃወም ይችላል፡
፡
ቊ 1666፡
፡ሥራአውጪ ው ማንመሆኑንስለመወሰን
፡፡
(
1)ተቃራኒየሚሆንአስረጂ ከሌለበቀርየሥራው አውጪ ነ
ው የሚባለው ሥራው በስሙ መውጣቱየታወቀለትሰው
ነ
ው፡፡
(2)ሥራአውጪ ው ያወጣው ሥራየፈጠራስምንበመስጠትእንኳቢሆንስለስሙ ትክክለኛነ
ትአን
ዳችጥርጥርከሌለ
በዚህምዕራፍበተወሰኑትመብቶችሊጠቀምባቸው ይችላል፡፡
ቊ 1667፡
፡የአውጪ ው ስም የሌለባቸው ሥራዎች፡
፡
የአውጪ ው (
የደራሲው)ስም የሌለባቸው ሥራዎችናከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርከተጠቀሱትበቀርበፈጠራስም
የተጻፉሌሎችሥራዎችሲገኙበወጣው ሥራላይስሙ የተመለከተው አሳትሞ ጽሑፍአውጪ ው ሌላማስረጃ
ሳያስፈልግየሥራአውጪ ው ወኪልእን ደሆነይገመታል፡
፡
ቊ 1668፡
፡በብዙሰዎችየወጣው ሥራ፤(
1)የጋራሥራዎችመብት፡
፡
(
1)በብዙሰዎችሠሪነ
ትታስቦየወጣው ሥራየአውጪ ዎቹየጋራሀብትይሆናል፡
፡
(
2)የሥራው አውጪ ነ
ትመብትበመካከላቸው በሚደረግበጋራስምምነ
ትሊሠራበትይገባል፡
፡
(3)የጋራሠሪዎቹየያን
ዳንዱ ድርሻመሳተፍም የወጣበትከልዩልዩዐይነትነ
ገርየሆነእንደሆነተቃራኒየሚሆንስምምነት
ከሌለበቀርየጋራው ሥራየሚሰጠው ጥቅም ሳይነ ካእያን
ዳንዱ ለዚሁሥራባደረገው በራሱድርሻወጪ ገንዘብለብቻው
መጠቀም ይችላል፡፡
ቊ 1669፡
፡(2)ሌሎችሦስተኛወገኖችንስለመቃወም፡
፡
(1)አን
ድየወጣ ሥራበአንዱ አውጪ ስም ብቻየወጣ እን
ደሆነሌሎቹሦስተኛወገኖችይህበሥራው አውጪ ነ
ትስሙ
የተጠራው ሰው እርሱብቻየሥራው አውጪ ነው ለማለትበቂምክንያትይሆናቸዋል፡
፡
(
2)የጋራሥራአውጪ ዎቹመብትእነ
ዚህንሦስተኛወገኖችመቃወሚያሊሆንአይችልም፡
፡
ቊ 1670፡
፡የሥራአውጪ ው ወራሾች፤(
1)የገን
ዘብመብት፡
፡
(1)አስቦሥራያወጣው ሰው ያወጣውንሥራየማሳየትየማባዛትወይም የሥራውንማስማማትየመፍቀድመብቱእርሱ
ከሞተበኋላወራሾቹሥራው በአደባባይወጥቶከታወቀበትአንሥቶእስከአምሳዓመትድረስሊሠሩበትይችላሉ፡
፡
(
2)ወራሾቹበነ
ገሩሳይስማሙ በሚቀሩበትጊዜዳኞቹእያን
ዳንዱ ወራሽስለዚህጒዳይያቀረበውንጥያቄለማመዛዘን
ይችላል፡
፡
ቊ 1671፡
፡(2)የሕሊናመብት፡
፡
የወጣውንሥራአን ድሌላ3ኛወገንዐይነ
ቱንሲለውጥ ይህዐይነ
ቱየተለወጠው ሥራየአውጪ ው ነው ተብሎ
እንዲቀጥልየማስደረጉመብትበሕይወትሳሉከባልናከሚስትአን ዳቸው የሥራአውጪ ው ወላጆችልጆቹናየልጅልጆቹ
በየራሳቸው ሊሠሩበትይችላሉ፡
፡
ቊ 1672፡
፡ከሞትበኋላየሚታወቅሥራ፡
፡
ሥራውንያወጣ ሰው ከሞተበኋላበግልጽየታወቀሥራከታወቀበትቀንአን
ሥቶአምሳዓመትድረስየተጠበቀይሆናል፡
፡
ቊ 1673፡
፡የሕዝብባለሥልጣኖችመብት፡
፡
(1)የወጣው ሥራአውጪ ው ባለቤቱወይም ወራሾቹበግልጽአስታውቀውትከታየበኋላሠሪው ቢቃወምም ቅሉ
ለጠቅላላጥቅም ከሆነይህአስቦያወጣው ሥራእን ዲታይወይም መሰሉእን
ዲባዛወይም ዐይነቱየተስማማ በመሆን
እንዲሻሻልየሕዝብባለሥልጣኖችለመፍቀድይችላሉ፡ ፡
(
2)የዚህየአፈቃቀድምክን
ያቶችናፎርሞችለሥራአውጪ ው የሚገባትክክለኛኪሣራእን
ዲሰጠው በሚናገረው ልዩ
ሕግይወሰናሉ፡፡
(
3)የሕዝብባለሥልጣኖችበማናቸውም ምክን
ያትቢሆንየሥራው ዐይነ
ትእን
ዲለዋወጥ ለመፍቀድአይችሉም፡
፡
ቊ 1674፡
፡የድርሰትወይም የኪነጥበብባለሀብትነ
ት፡፡
(1)የድርሰትወይም የኪነጥበብባለሀብትነ ትመብቱየተነ
ካበትሥራአውጪ የተባለው መነ
ካትእን
ዲቆም እናሕግን
በመተላለፍ( በመጣስ)የተደረጉትየሥራው ቅጂዎችወይም የሥራው ማሻሻያዎችእን
ዲጠፉለማስገደድይችላል፡፡
(
2)ከዚህም በላይበሕሊናም ሆነበግዙፉረገድስለደረሰበትጉዳትየገን
ዘብኪሣራእን
ዲሰጠው ለመጠየቅይችላል፡
፡
(
3)ይህንለማድረግየሚችልባቸው ሁኔ
ታዎችከውልውጭ ስለሚደርስኀላፊነ
ትበሚልአን
ቀጽበዚህሕግተወስነ
ዋል፡
፡

አራተኛመጽሐፍ፡
፡
ስለግዴታዎች፡
፡
አን
ቀጽ12፡
፡
ስለውሎችበጠቅላላው፡
፡
ቊ 1675፡
፡የውልትርጓሜ፡
፡

ውልማለትንብረታቸውንየሚመለከቱግዴታዎችንለማቋቋም ወይም ለመለወጥ ወይም ለማስቀረት፤ባላቸው ተወዳዳሪ

ግን
ኙነትበሁለትወይም በብዙሰዎችመካከልየሚደረግስምምነ ትነ
ው፡፡

ቊ 1676፡
፡ውሎችየሚመሩባቸው ደን
ቦች፡
፡

(
1)ውሎችዐይነ
ታቸው ምክን
ያታቸውም ማን
ኛውም ቢሆንበዚህአን
ቀጽበተጻፉትጠቅላላደን
ቦችይመራሉ፡
፡
(2)እነ
ዚህንጠቅላላደንቦችየሚለውጡ ወይም የሚያሟሉስለአን
ዳንድውሎችየተጻፉልዩየሆኑደን
ቦችበዚህሕግ
በ5ኛው መጽሐፍናበን
ግድሕግውስጥ ተመልክተዋል፡ ፡

ቊ 1677፡
፡የዚህአን
ቀጽአፈጻጸም፡
፡

(
1)ግዴታዎቹከውልየተገኙባይሆኑም የዚህአን
ቀጽደን
ቦችይፈጸሙ ባቸዋል፡
፡
(2)የአን
ዳንድግዴታዎችንከስርአመጣጣቸውንወይም ዐይነ
ታቸውንበመመልከትከዚህደን
ብየተለዩትድን
ጋጌዎች
የተጠበቁናቸው፡፡

ምዕራፍ1፡
፡
ስለውልአመሠራረት፡
፡
ቊ 1678፡
፡የውልአቋሞች፡
፡

የሚጸናውልነ
ው ለማለትሦስትሁኔ
ታዎችያስፈልጉታል፡
፡
(
ሀ)ውልለመዋዋልችሎታባላቸው ሰዎችመካከልጒድለትየሌለው ስምምነ
ትመኖር፤
(
ለ)በቂየሆነእርግጠኛነ
ትያለው የሚቻልናሕጋዊየሆነጒዳይ፤
(ሐ)ይኸውም የውሉአጻጻፍፎርም (
ዐይነ
ት)በሕግየታዘዘሆኖ፤እን
ደትእዛዙባይፈጸም ፈራሽነ
ትንየሚያስከትልሲሆን
አንድልዩፎርም፡፡

ክፍል1፡
፡
ፈቅዶስለመዋዋል፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ውለታንየመቀበልአቋሞች፡
፡
ቊ 1679፡
፡ውልንፈቅዶመዋዋልመሠረትስለመሆኑ፡
፡

ውልተዋዋዮቹበገቡባቸው ግዴታዎችናእነ
ዚሁም አስገዳችእን
ዲሆኑየተስማሙ በትንበሚገልጸው የፈቃድመስጠት
ላይየተመሠረተነ
ው፡፡

ቊ 1680፡
፡የተዋዋዮቹስምምነ
ት፡፡

(
1)ውሉፍጹም ነ
ው ለማለትየሚቻለው ተዋዋዮቹበተስማማ አኳኋንመፍቀዳቸውንገልጸው ሲገኙነ
ው፡፡
(2)ከተዋዋዮቹአንደኛው ወገንሳያውቀው ከውሉውስጥ የማስቀረትናየማገድቃላትተጨ ምረውበትቢገኙ፤በአጻጻፉ
በግልጽተነ ግሮየሚገኘው የመፍቀድንዋናውንሁኔታሊያቃውሱትናሊቀን ሱትአይችሉም፡፡

ቊ 1681፡
፡የውልአቀራረብናአቀባበል፡
፡

(
1)ፈቃድንበቃልወይም በጽሑፍወይም በተለመዱ ጠቅላላምልክቶችወይም ለውሉመነ
ሻከሆነ
ው ምክን
ያትየ
ተነሣ
ግዴታለመግባትመፍቀዱንበማያጠራጥርአሠራርለማስታወቅይችላል፡
፡
(
2)ቢሆን
ም ለውሉአቀባበልአቅራቢው የ
ተለየአሠራርለመወሰንይችላል፡
፡

ቊ 1682፡
፡ዝምታ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

የውልአቀራረብሲቀርብለትዝም ማለትብቻየቀረበለትንየውልአሳብእን
ደተቀበለአያስቈጥርም፡
፡

ቊ 1683፡
፡(2)የመቀበልግዴታ፡
፡

(
1)በሕጉመሠረትየአስተዳደርክፍልመሥሪያቤትበሰጠው ውል( ኰንሰሲዮን)ምክንያትየተወሰነየውልአፈጻጸም
ሲኖርናአስቀድሞ በተሠራው የውልቃልየተለዩሰዎችየሚገደዱበትሲሆን፤የተባሉትሰዎችውሉንስለመቀበላቸው
ማረጋገጥ አስፈላጊሆኖአይገኝም፡፡
(
2)እን
ዲሁም ሲሆንውልተቋቋመ (
ተፈጸመ)የሚባለው የውሉንድርድርአቀራረብበተቀበለበትጊዜነ
ው፡፡

ቊ 1684፡
፡(3)አስቀድመው ስላሉየውለታግን
ኙነቶች፡
፡

(
1)ቀድሞ የነበረውንየውልዘመንለማስረዘም ወይም ለማሻሻልወይም ተጨ ማሪውልለማድረግከተዋዋዮቹአን
ደኛው
ወገንያቀረበውንማስታወቂያበዝምታብቻለመቀበልይቻላል፡ ፡
(2)እን
ዲሁም በተለይየሚሆነው ጽሑፍሆነብሎ በተሰናዳአቀራረብድርድሩቀርቦ፤በዚሁጽሑፍላይበቂጊዜ
ተቈርጦለትበተወሰነው ጊዜውስጥ መልስሳይሰጥ ቢቀርየቀረበለትንድርድርእን
ደተቀበለይቈጠራል፡
፡

ቊ 1685፡
፡(4)ፋክቱር፡
፡

ከተዋዋዮቹአን
ደኛው ወገንብቻበፋክቱርላይሌላጽሑፍወይም የግዴታማስታወሻጽፎበትቢገኝበዚሁጽሑፍ
ለመስማማቱሌላው ወገንአስቀድሞ ከሰጠው ስምምነትጋራየሚገጣጠም ስምምነ
ትካልሆነበቀርወይም በተለይ
ይህንኑግዴታበግልጽካልተቀበለአያስገድደውም፡፡

ቊ 1686፡
፡(5)ጠቅላላየሆኑየሥራአፈጻጸም ሁኔ
ታዎች፡
፡

ባለውልየፈጸማቸው ጠቅላላየጒዳይሁኔታዎችሌላውንተዋዋይወገንሊያስገድዱትየሚችሉትአን ደኛው ወገን

እነዚህንጒዳዮችአስቀድሞ ዐውቋቸውናወዶተቀብሏቸው የተገኘእን
ደሆነ
፤ወይም የሕዝብባለሥልጣኖችየደነገጓቸው
ወይም ያጸኗቸው ሲሆኑነ
ው፡፡
ቊ 1687፡
፡አሳብንብቻስለመግለጽ፡
፡

(
ሀ)ለተጠቃሚው ሳያስታውቅአንድሰው፤አን
ድነገርለመስጠትፈቃደኛመሆኑን
፤አን
ድጒዳይየማድረግወይም ያለ
ማድረግአሳቡንየገለጸእን
ደሆነ፤
(ለ)እን
ዲሁም የንግድዕቃዋጋተመን( ታሪፍ)ወይም የዕለትገበያዋጋመግለጫ ፤ወይም የዕቃዝርዝርየሚያሳይ
ጽሑፍለሌላሰው የላከ፤ወይም በአደባባይበሚለጠፍማስታወቂያየገለጸወይም የን ግድዕቃዎችንለሕዝብስለመሸጥ
ያሳየየደረደረእን
ደሆነ፤ይህሁሉአድራጎትየውልግዴታእን ደገባአያስቈጥረውም፡
፡

ቊ 1688፡
፡ለሕዝብስለሚደረግሐራጅ፡
፡

(1)ማን
ም ሰው ሀብቱንበሐራጅየሚሸጥ መሆኑንሲያስታውቅ፤አሳቡንመግለጹነ
ው እን
ጂ፤ውልእን
ዳቀረበ
አይቈጠርም፡፡
(2)እን
ዲሁም በሆነጊዜውልተፈጸመ ለማለትየሚቻለው በመጨ ረሻው ሐራጅለጨ ረታ፤የቀረበው ሀብትለዋጋ
አቅራቢው በተሰጠ ጊዜነ
ው፡፡

ቊ 1689፡
፡ሽልማትስለመስጠትበግልጽየተሰጠ የተስፋቃል፡
፡

(1)የጠፋዕቃላገኘወይም ሌላነ
ገርለፈጸመ ሰው ሽልማትይሰጠዋልተብሎ በተለጠፈማስታወቂያወይም በአደባባይ
ሊታወቅበሚቻልሌላዐይነ ትማስታወቂያወጥቶቃልከተሰጠ በኋላየጠፋውንዕቃአግኝቶቢያመጣ ወይም እን ዲፈጸም
የተባለውንሥራፈጽሞ ቢገኝይህንያደረገው ሰው የወጣውንማስታወቂያሳያውቅቢቀርም የተሰጠውንየተስፋቃል
እንደተቀበለይቈጠራል፡
፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜቃልሰጪ ውም በበኩሉየሰጠውንየተስፋቃልየመፈጸም ግዴታአለበት፡
፡

ቊ 1690፡
፡ጊዜተወስኖስለሚቀርብውል፡
፡

(1)የመቀበያውንጊዜወስኖአን
ድውልእን ዲደረግለሌላሰው የሚያቀርብሁሉለዚሁየወሰነ
ው ጊዜእስኪያልፍድረስ
በዚሁአቀራረብየሰጠው ቃልይጸናበታል፡
፡
(
2)ከዚህየውልግዴታሊድንየሚችለው ጊዜው ከማለፉበፊትያቀረበውንውል፤የቀረበለትሰው ያልተቀበለው እን
ደሆነ
ነ
ው፡፡

ቊ 1691፡
፡ጊዜሳይወሰንየሚቀርብውል፡
፡
(1)ለቀረበው ውልየጊዜውሳኔሳይደረግለትቢቀርውሉንያቀረበው ሰው በውሉቃልተገዳጅሆኖየሚገኘው የቀረበለት
ሰው መቀበልያለመቀበሉንመልስሊሰጥ ይችልየነ በረበትጊዜበአእምሮግምትበቂይሆናልእስከሚባልበትጊዜድረስ
ነው፡፡
(
2)መቀበሉንዘግይቶቢያስታውቅናውልአቅራቢው በዚህባቀረበው የውልቃልመገደድባይፈልግወዲያውኑለተቀባዩ
ማስታወቅአለበት፡
፡

ቊ 1692፡
፡ተዋዋዮቹሳይገናኙስለሚደረግውለታ፡
፡

(1)ተዋዋዮቹሳይገናኙየተደረገውለታተዋውለውበታልተብሎ የሚታወቀው ውልተቀባዩመቀበሉንያስታወቀበት

ስፍራናየላከበትጊዜነው፡፡
(
2)በቴሌፎንየሚደረግውልተዋዋዩበቴሌፎንበተጠራበትስፍራየተፈጸመ ሆኖይቈጠራል፡
፡
(
3)ይህንተቃራኒየሆኑትየተዋዋዮቹወገኖችስምምነ
ቶችየተጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 1693፡
፡የውልማቅረብንወይም መቀበልንስለማስቀረት፡
፡

(1)ውልተቀባዩየውልድርድርመኖሩንከማወቁበፊትወይም ይህመኖሩንእን
ዳወቀወዲያውኑድርድሩመሻሩንያወቀ
እንደሆነየውሉድርድርእን
ዳልተደረገይቈጠራል፡
፡
(
2)ይኸው ደን
ብየውሉንድርድርከተቀበለበኋላትቻለሁለሚለውም ወገንተፈጻሚ ነ
ው፡፡

ቊ 1694፡
፡ፍጹም ያልሆነየውልአቀባበል፡
፡

የተጠበቀሁኔታያለበትወይም ከቀረበው የውልድርድርቃልጋራበትክክልየማይስማማ የውልአቀባበልድርድሩንእን

ደ
አለመቀበልናአዲስድርድርእንደማቅረብይቈጠራል፡ ፡

ቊ 1695፡
፡የውልፍጹምነ
ት፡፡

(
1)ከውሉባንዱ ሁኔ
ታላይጥቃቅንነገሮችቢሆኑም እን
ኳከተዋዋዮቹአን
ዱ ወገንአለመስማማቱንየሚገልጽነ
ገርካለ
ውሉተፈጸመ ለማለትአይቻልም፡
፡
(
2)ተዋዋዮቹበውላቸው የተስማሙ መሆናቸውንከገለጹናካመኑስምምነ
ቱያልተሟላሆኖቢገኝም ውሉእን
ዳለሆኖ
ይቈጠራል፡፡
(
3)በዚህጊዜበተዋዋዮቹመካከልየጐደለው ስምምነ
ትየሚሟላው በሕግተደን
ግጎበሚገኘው ነ
ው፡፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
የተዋዋዮቹፈቃድጒድለት፡
፡
ቊ 1696፡
፡ውልንየሚፈርሱምክን
ያቶች፡
፡

(
1)ውልየሚፈርሰው ከተዋዋዮቹየአን
ደኛው መፍቀድ፤በስሕተትበድን
ገተኛተን
ኰል፤ወይም በኀይልየተገኘሲሆን
ነ
ው፡፡

ቊ 1697፡
፡ውልንከመቀበልስለሚያደርስስሕተት፡
፡

መሳሳቱይታወቅልኝሲልየሚከራከረው ወገንስሕተቱለመዋዋልያደረሰው መሆኑንማስረዳትአለበት፤እን

ዲህመባሉ፤
እውነቱንዐውቆቢሆንኖሮፈቅዶየማይሠራው መሆኑሲታወቅነ ው፡
፡

ቊ 1698፡
፡ለውልአስፈላጊበሆነአቋም ላይስለመሳሳት፡
፡

ለመዋዋልያደረሰው ስሕተትውልማፍረሻየሚሆነ ው፤ተዋዋዮቹአስፈላጊአቋም ነው ሲሉበሚቀበሉትአኳኋንላይ

የተደረገስሕተትሲሆንናወይም፤ውሉሲፈጸም በአኳኋኑናበቅንልቡናአስፈላጊአቋም በሆነው ላይመሆኑሲገመት
ነው፡፡

ቊ 1699፡
፡በውሉዐይነ
ትወይም ጒዳይላይስለሚሆንስሕተት፡
፡

ለመዋዋልያደረሰው ስሕተትበተለይውሉንየሚያፈርሰው፤
(
ሀ)በውሉዐይነ
ትላይስሕተቱየደረሰሲሆን
፤
(
ለ)አን
ደኛው ተዋዋይበሰጠው ቃልስለመሳሳቱየሚያቀርበው መከራከሪያከፍያለአስረጅነ
ትየሚያገኝሲሆን
፤ወይም
ውልተቀባይየሰጠው መልስበእውነትከፈቀደው እጅግያነ
ሰሆኖሲገኝነ ው፡
፡

ቊ 1700፡
፡በተዋዋዩስለማሳሳት፡
፡

ተዋዋዩማንእንደሆነወይም ሥራው ሞያው ምንእን

ደሆነበማሳሳትየሆነውልየሚቀረው በተለመደው የነ
ገርአግባብ
ወይም በነ
ገሩልዩሁኔታተዋዋዩንወይም ሞያውንማወቅለውሉዋናአስፈላጊጒዳይመሆኑየተገለጸሲሆንነ ው፡፡

ቊ 1701፡
፡በቂምክን
ያትየማይሆንስሕተት፡
፡
(
1)ለመዋዋልባደረሱትምክን
ያቶችላይየተደረገስሕተትውሉንአያስቀረውም፡
፡
(2)በውሉላይየተደረገየሒሳብስሕተትብቻየ
ተሳሳተው ሒሳብእን
ዲተካከልያደርገዋልእን
ጂ፤ውሉንበሙ ሉ
አያፈርሰውም፡
፡

ቊ 1702፡
፡ለቅንልቡናደን
ብተቃራኒየሆነአሠራር፡
፡

(
1)በስሕተቱተጎጂ የሆነ
ው ወገንየቅንልቡናአሠራርንተቃዋሚ በሆነአኳኋንይታይልኝሊልአይችልም፡
፡
(2)ሌላው ወገንተዋዋይእን
ደውሉእን
ዲፈጸምለትየሚፈቅድመሆኑንካረጋገጠ ተዋውሎበትበነ
በረው ውልመገደድ
አለበት፡፡

ቊ 1703፡
፡ኪሣራየመክፈልግዴታ፡
፡

ውሉከሚያደርስበትግዴታለመዳንሲልበስሕተቱየሚያመካኘው አን ደኛው ወገንተዋዋይ፤ሁለተኛው ወገንይህን

ስሕተቱንካላወቀለትወይም ማወቅእን
ደነበረበትካልገለጸበቀርበውሉመፍረስምክን ያትለደረሰው ጉዳትኪሣራ
ይከፍላል፡
፡

ቊ 1704፡
፡ተን
ኰል፡
፡

(1)በተንኰልየተደረገውልፈራሽየሚሆነው ከተዋዋዮቹአንደኛው ወገንውሉእን

ዲደረግያደረገው በሁለተኛው ተዋዋይ
ላይተን ኰልባይደርስበትኖሮውልየማያደርግእንደነበረሲገለጽነው፡፡
(2)ከተዋዋዮቹውጭ በሆነበሌላወገንተንኰልያለውዴታባደረገው ውልጉዳትየደረሰበትወገን፤ሁለተኛው ተዋዋይ
ይህተን ኰልየደረሰበትመሆኑንካላወቀለትወይም ማወቅእን
ደነበረበትካልተገለጸወይም ከውሉም ጥቅም ካገኘ
በውሉተገዳጅይሆናል፡ ፡

ቊ 1705፡
፡እርግጠኛባልሆነጒዳይስለመዋዋል፡
፡

(1)በክፉልቡናወይም በቸልተኛነትየተደረገሲሆንይልቁንም በተዋዋዮቹመካከልየተለየየታወቀመተማመንያለ

በመሆኑበግን ኙነ
ታቸውም አንዱ ላንዱ የተለየታማኝነ
ትእን
ዲኖረው ሲገደድ፤እርግጠኛባልሆነጒዳይየሰጠው ውል
ለማፍረስየሚፈቅድምክን ያትይሆናል፡ ፡
(2)እን
ዲሁም ዝም በማለት፤የተዋዋለው ሌላውንወገንያልተካከለውንነ
ገርአሳምኖትእን
ደሆነ
፤ይኸው ሥርዐት
ተፈጻሚ ነው፡
፡

ቊ 1706፡
፡በመገደድየተደረገውለታ፡
፡
(1)የኀይልሥራለውሉማፍረሻምክን ያትየሚሆነው አን
ደኛውንወገንእሱንራሱንወይም ወላጆቹንወይም ተወላጆቹን
ወይም ባልንወይም ሚስትንከባድናየማይቀርአደጋበሕይወቱበአካሉ፤በክብሩወይም በንብረቱእን
ደሚመጣበት
ያሳመነ ው ሲሆንነ
ው፡፡
(
2)ይኸውም የኀይልሥራአእምሮው የተደላደለውንሰው ለማሥጋትየሚችልመሆንአለበት፡
፡
(
3)እን
ዲህም ሲሆንየማስገደድሥራየደረሰበትንሰው ዕድሜውንጾታውንአኳኋኑንማመዛዘንያስፈልጋል፡
፡

ቊ 1707፡
፡ሦስተኛወገንስለሚያደርገው የኀይልሥራ፡
፡

(1)በተዋዋለው ሰው ላይየኀይልሥራሲፈጸም የኀይልሥራሠሪው በስምምነ

ቱተጠቃሚ ያልሆነሌላሰው ቢሆን
ም
እንኳየውልማፍረሻምክን ያትይሆናል፡
፡
(2)የኀይልሥራውንየፈጸመው ሦስተኛወገንሆኖአን
ደኛው ወገንያላወቀውናሊያውቀውም የማይገባው ያልሆነ
እንደሆነ፤ከተዋዋዮቹአን
ዱ በመገደዱ ምክን
ያትከውሉአፈጻጸም እድናለሁባዩ፤ውሉባለመፈጸሙ ሌላውንወገን
ላገኘው ጉዳትኪሣራመክፈልአለበት፡፡

ቊ 1708፡
፡በመብትስለማስፈራራት፡
፡

በመብትማስፈራራትውሉንማፍረሻየሚሆነ
ው ከልክያለፈጥቅም ለማግኘትአገልግሎትሲገኝነ
ው፡፡

ቊ 1709፡
፡በአክብሮትስለሚደረግውለታ፡
፡

(
1)ሳይገደድወላጅንወይም የበላይንበማክበርብቻበሆነሥጋትየተፈጸመ ጒዳይውልንለማፍረስበቂአይደለም፡
፡
(2)ቢሆንም፤ውሉንያደረገው ከሚፈራውናከሚያከብረው ሰው ጋራሆኖይኸውም ሰው በዚሁሰው ከልክያለፈጥቅም
አግኝቶበትእንደሆነውሉየሚፈርስይሆናል፡፡

ቊ 1710፡
፡ስለመጉዳት፡
፡

(
1)ላን
ደኛው ተዋዋይወገንየበለጠ ጥቅም የ
ሚሰጥ ነ
ው በማለትብቻውሉንለማፍረስአይቻልም፡
፡
(
2)ቢሆንም የተጎጂው ፈቃድየተገኘው፤ችግሩንየመን
ፈሰቀላልነ
ቱንመጃጀቱንበዕድሜ መግፋቱንወይም በን
ግድ
ግልጽየሆነየልማድዕውቀትየሌለው መሆኑንበመደገፍእንደሆነናበሕሊናም ግፍመስሎ ሲታይውሉንለማፍረስ
ይቻላል፡
፡
ክፍል2፡
፡
ስለውለታው ጒዳይ፡
፡
ቊ 1711፡
፡የውልጒዳይአወሳሰን
፡፡

ሕግከወሰናቸውናከከለከላቸው ነ
ገሮችበቀርተዋዋዮችሁሉየሚዋዋሉበትንጒዳይእን
ደመሰላቸው የመወሰንመብት
አላቸው፡
፡

ቊ 1712፡
፡የመስጠትየማድረግወይም ያለማድረግግዴታዎች፡
፡

(1)ተዋዋዮቹለሚዋዋሉትሰው፤በአን
ድነገርላይያላቸውንመብትለመስጠትወይም አን
ድነገርለማድረግወይም
ስላለማድረግሊዋዋሉይችላሉ፡፡
(
2)እናደርግልሃለንበማለትበተዋዋዩጊዜተዋዋዮቹየተወሰነአድራጎትለመፈጸም ሊዋዋሉናወይም የሚዋዋሉትሰው
ጥቅም እንዲያገኝየተቻላቸውንየሚያደርጉመሆናቸውንብቻሊዋዋሉይችላሉ፡፡

ቊ 1713፡
፡ለውለታው አስፈላጊየሆኑነ
ገሮች፡
፡

ውሎችአስገዳጅነታቸው በውሉበተነ
ገረው ጒዳይብቻሳይሆንልማድ፤ፍትሕ፤ቅንልቡናየውለታው ዐይነ
ት
የሚያስከትሉዋቸውንነ
ገሮችጭ ምርነ ው፡
፡

ቊ 1714፡
፡በማይበቃአወሳሰንየተመለከተየውልጒዳይ፡
፡

(1)ተዋዋዮቹወይም ከተዋዋዮቹአን
ደኛው ወገንየገቡትግዴታዎችበትክክልናበሚበቃሁኔ
ታካልተገለጹበቀርውሉ
ፈራሽነ ው፡
፡
(
2)ውልመተርጒምንሰበብበማድረግለተዋዋዮቹወገኖችአን
ድውልዳኞችሊፈጥሩአይችሉም፡
፡

ቊ 1715፡
፡የሚዋዋሉበትጒዳይለመፈጸም የ
ሚቻልስለመሆኑ፡
፡

(
1)የውልጒዳይለመፈጸም የሚቻልመሆንይገባዋል፡
፡
(2)ተዋዋዮቹወይም አን
ዱ ወገንተዋዋይሊፈጸም በማይቻልነገርላይየተዋዋለእን
ደሆነ
ናየተዋዋሉበትም ነ
ገር
በፍጹም የማይቻልናየማይሞከርጠባይያለው ሆኖየተገኘእንደሆነውሉፈራሽነው፡፡

ቊ 1716፡
፡ሕገወጥ ወይም ለሕሊናተቃራኒየሆነጒዳይ፡
፡
(1)ተዋዋዮቹወይም አን
ዱ ወገንተዋዋይየገቡበትግዴታሕግንወይም መልካም ጠባይንተቃራኒየሆነእን
ደሆነውሉ
ፈራሽነ ው፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ሌላው ወገንለገባለትግዴታሲል፤አን
ዱ ወገንየገባበትግዴታለሕግወይም ለመልካም ጠባይተቃራኒ
መስሎ በታየጊዜውሉፈራሽነው፡፡

ቊ 1717፡
፡(ሀ)ምክን
ያት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

ከተዋዋዮቹአንደኛው ወገንየውልግዴታየገባበትምክን
ያት፤ውሉሕገወጥ ወይም ለመልካም ጠባይተቃራኒመሆኑን
ለማመዛዘንከግምትውስጥ አይገባም፡፡

ቊ 1718፡
፡(ለ)(
2)የተጠበቀሁኔ
ታ፡፡

ስለሆነ
ም ከዚህቀጥሎ ያሉትሁለትምክን
ያቶችባጋጠሙ ጊዜዳኞችውሉእን
ዲፈጸም የቀረበላቸውንጥያቄአን
ቀበልም
ለማለትይችላሉ፡
፡
(ሀ)ተዋዋዮቹወይም ከተዋዋዮቹአን
ዱ የሚፈልጉትየውልዓላማ ሕገወጥ የሆነወይም ግብረገብያልሆነመሆኑ
ከውሉቃልየታወቀእን ደሆነ፤
(
ለ)ይህዓላማ ውሉእን
ዲፈጸም ከሚጠይቀው ተዋዋይጽሑፍየተገኘእን
ደሆነ
፤

ክፍል3፡
፡
ስለውልአጻጻፍ(
ፎርም)
ቊ 1719፡
፡ስለውልአጻጻፍነ
ጻነት፡
፡

(
1)በጠቅላላው ሥርዐትበሁለቱወገንተዋዋዮችበማናቸውም ሁኔ
ታየተደረገስምምነ
ትውልለማድረግበቂነ
ው፡፡
(
2)ሕጉበግልጽየሚያስገድድበሆነጊዜግንአን
ድልዩየሆነየሚጠበቅአጻጻፍ(
ፎርም)እን
ዲኖርያስፈልጋል፡
፡
(
3)እን
ዲሁም ተዋዋዮቹየውላቸውንአፈጻጸም ልዩበሆነአጻጻፍሥርዐትሊወስኑትይችላሉ፡
፡

ቊ 1720፡
፡ስለውልአጻጻፍ(
ፎርም)የተሰጠ ደን
ብአለመፈጸም የሚያስከትለው፡
፡

(
1)ሕግየተለየጽሑፍ(
ፎርም)እን
ዲኖርባዘዘጊዜይህአኳኋንእስኪፈጸም ድረስውሉእን
ደረቂቅብቻሆኖይታያል፡
፡
(
2)እንደቴምብርመክፈልወይም እንደመመዝገብግዴታያሉትስለውልጒዳይየተወሰኑትየቀረጥናየግብር
ድንጋጌዎችአለመፈጸም ውሉንፈራሽአያደርገውም፡
፡
(3)እንዲሁም ተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀርስለውልጒዳይየተወሰኑየማስታወቂያድን
ጋጌዎችአለመፈጸም ውሉንፈራሽ
አያደርገውም፡፡

ቊ 1721፡
፡ተቀዳሚ ውሎች፡
፡

ተቀዳሚ ውሎችለመጨ ረሻውልበተወሰነ

ው አጻጻፍ(
ፎርም)ዐይነ
ትመሠራትአለባቸው፡
፡

ቊ 1722፡
፡ውልንስለመለዋወጥ፡
፡

ዋናውንውልየመለወጥ ጒዳይለዚሁውልበተደነ
ገገው አጻጻፍ(
ፎርም)መሠራትአለበት፡
፡

ቊ 1723፡
፡የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችንስለሚመለከቱውሎች፡
፡

(1)የማይንቀሳቀሱን
ብረቶችንባለቤትነ
ትወይም ባን
ድበማይንቀሳቀስንብረትላይየአላባጥቅም መብትወይም
የመያዣወይም የሌላአገልግሎትመብትለማቋቋም፤ወይም ለማስተላለፍየሚደረጉትውሎችሁሉበጽሑፍናበሚገባ
አኳኋንበፍርድቤትመዝገብወይም ውልለማዋዋልሥልጣንበተሰጠው ፊትመሆንአለባቸው፡ ፡
(2)እን
ዲሁም የማይን
ቀሳቀስን
ብረትንየሚመለከቱየክፍያወይም የማዛወርስምምነ
ቶችሁሉበጽሑፍናበሚገባአኳኋን
በፍርድቤትመዝገብወይም ውልለማዋዋልሥልጣንበተሰጠው ፊትመሆንአለባቸው፡ ፡

ቊ 1724፡
፡ካስተዳደርመሥሪያቤትጋራየሚደረጉውሎች፡
፡

መንግሥትወይም ለሕዝብአገልግሎትየቆሙ መሥሪያቤቶችግዴታየሚዋዋሉባቸው ውሎችሁሉበጽሑፍናበሚገባ

አኳኋንበፍርድቤትመዝገብወይም ባንድባስተዳደርክፍልመሥሪያቤትመዝገብወይም ውልለማዋዋልሥልጣን
በተሰጠው ሰው ፊትመሠራትአለባቸው፡
፡

ቊ 1725፡
፡ለብዙዘመንየሚቈዩውሎች፡
፡

እን
ዲሁም፡
-
(
ሀ)የዋስትናውሎች
(
ለ)የኢን
ሹራን
ስውሎች፡
-
(
ሐ)ይህአጻጻፍ(
ፎርም)በሕግያስፈልጋቸዋልየተባሉትሌሎችውሎችሁሉ፤በጽሑፍመሠራትአለባቸው፡
፡
ቊ 1726፡
፡በስምምነ
ትስለሚሆንያጻጻፍዐይነ
ት(ፎርም)
፡፡

ተዋዋዮዡለሚዋዋሉትውልሕግየማያስገድደውንልዩአኳኋን(ፎርም)ለመፈጸም የተስማሙ እን
ደሆነለምሳሌ፤ሕግ
ሳያስገድድበጽሑፍለመዋዋልየተስማሙ ሲሆኑውሉፍጹም የሚሆነው የተስማሙበትንየውላቸውንአፈጻጸም ሞልተው
በተዋዋሉጊዜብቻነ ው፡
፡

ቊ 1727፡
፡የውልጽሑፍአኳኋን(
ፎርም)
፡፡

(1)ውልበጽሑፍእን
ዲደረግግዴታሲኖርልዩበሆነአሠራርተገልጾበውሉግዴታያለባቸው ሰዎችሁሉመፈረም
አለባቸው፡
፡
(
2)በሁለትምስክሮችፊትካልተረጋገጠ አይጸናም፡
፡

ቊ 1728፡
፡ፊርማ፡
፡

(
1)ፊርማ በውሉተገዳጅበሆነ
ው ሰው እጅመጻፍይገባዋል፡
፡
(
2)ለመፈረም የማይችልሰው በጽሕፈትፊርማው ፋን
ታየጣትምልክትመተካትይችላል፡
፡
(3)የዕውራንወይም የመሐይምናንፊርማ የጣትምልክትፊርማ የነ
ሱፊርማ መሆኑንውልአዋዋይሹም ወይም አን
ድ
ፈርድጸሓፊወይም አን ድዳኛበሥራቸው ላይሆነው ያረጋገጧቸው ካልሆነአያስገድዳቸውም፡

ቊ 1729፡
፡ምስክሮች(
1)ችሎታ፡
፡

(1)በዚህሕግወይም ተዋዋዮችበተዋዋሉትውልምስክሮችእንዲኖሩየተባለሲሆንግልጽየሆነተቃራኒድን
ጋጌከሌለ
በቀርምስክሮቹአካለመጠንያደረሱናያልተከለከሉእን
ዲሆኑአስፈላጊነ
ው፡፡
(
2)የሰዎቹጾታወይም ዜግነ
ትምስክርየመሆን
ንችሎታአያስቀርም፡
፡

ቊ 1730፡
፡(2)የምስክሮቹአግባብ፡
፡

(
1)የአን
ድውልምስክሮችአስፈላጊበሆነጊዜእንዲመሰክሩየሚፈለጉትተዋዋዮቹውሉንተስማምተው የፈጸሙ
መሆናቸውንናየውሉቃልምንእን
ደሆነለማረጋገጥ ብቻነ
ው፡፡
(2)ከተዋዋዮቹለአንዱ ዋስነ
ንብለው ገልጸው ውልየገቡካልሆነበቀርምስክሮቹተዋዋዮቹግዴታቸውንእን
ዲፈጽሙ
የዋስትናአላፊነትየለባቸውም፡፡
ምዕራፍ2፡
፡
የውሎችውጤት፡
፡
ቊ 1731፡
፡መሠረቱ፡
፡

(
1)በሕጉአግባብየተቋቋሙ ውሎችባቋቋሟቸው ሰዎችላይሕግናቸው፡
፡
(2)በውልየማይለወጡናአዛዥ የሆኑየሕግቃሎችእን
ደተጠበቁሆነ
ው በውሉውስጥ የሚገባው ቃልተዋዋዮቹ
የተስማሙ በትነ
ው፡፡
(3)ተዋዋዮቹእን
ዳይፈጸምባቸው በማድረግያስቀሯቸው ባልሆነ
በትመጠንወይም በውልእን
ዳይለወጥ የሚያዝሕግ
ባለጊዜየዚህአን ቀጽድን
ጋጌዎችይፈጸሙባቸዋል፡ ፡

ክፍል1፡
፡
ስለውልትርጒም፡
፡
ቊ 1732፡
፡በቅንልቡናውሎችንስለመተርጐም፡
፡

በተዋዋዮቹመካከልሊኖርየሚገባውንየቅን
ነትን
ናየመተማመንንግን
ኙነትመሠረትበማድረግናበጒዳዮቹውስጥ
ያለውንልማዳዊሥርዐትበመከተልውሎችበቅንልቡናሊተረጐሙ ይገባል፡
፡

ቊ 1733፡
፡የትርጒሙ ወሰን
፡፡

ውለታዎችግልጽበሆኑጊዜግልጽሆኖከሚሰማው በመራቅየተዋዋዮቹፈቃድምንእን
ደነበረዳኞችለመተርጐም
አይችሉም፡
፡

ቊ 1734፡
፡የተዋዋዮቹሐሳብአን
ድነት፡
፡

(
1)የውሉቃልየሚያሻማ በሆነጊዜየተዋዋዮቹሐሳብምንእን
ደነበረለማወቅመፈለግይገባል፡
፡
(2)ስለዚህም ተዋዋዮቹውላቸውንከመዋዋላቸው አስቀድሞ ወይም ከተዋዋሉበኋላየነ
በሩበትንሁኔ
ታማመዛዘን
ያስፈልጋል፡፡

ቊ 1735፡
፡ጠቅላላአነ
ጋገር፡
፡

በውሉየተገለጠው አነ
ጋገርምን
ም ጠቅላላአነ
ጋገርቢሆንውሉየሚጸናው ተዋዋዮቹሊዋዋሉበትየፈለጉመስሎ
በሚታየው ነ
ገርብቻነው፡፡
ቊ 1736፡
፡የውልቃሎችንእርስበርሳቸው ስለመተርጐም፡
፡

(1)በውሉመሠረትለያንዳን
ዱ ክፍልየሚገባውንትርጒም በመስጠትየውልቃሎችሁሉአን
ደኛው ክፍልበአን
ደኛው
አነጋገርይተረጐማሉ፡
፡
(
2)ሁለትፍቺለሚያሳዩትውለታዎችትርጒም የሚሰጠው፤ለውሉጒዳይይበልጥ በሚስማማው አኳኋንነ
ው፡፡

ቊ 1737፡
፡ውጤ ትያለው ትርጒም፡
፡

አን
ድስምምነትሁለትፍቺየሚያመጣ ሲሆንመቀበልየሚገባው ፍሬነ
ገርሊሰጥ ከማይችለው አኳኋንይልቅተጨ ባጭ
ውጤትሊሰጥ በሚችለው አኳኋንነ
ው፡፡

ቊ 1738፡
፡ለባለዕዳው ምቹየሆነትርጒም፡
፡

(1)የውሉአኳኋንየሚያጠራጥርሲሆንየሚተረጐመው በውሉአስገዳጅየሆነ
ው በሚጠቀምበትሁኔ
ታሳይሆንበውሉ
ተገዳጅለሆነው ሰው ምቹበሚሆንበትአኳኋንነ
ው፡፡
(2)ቢሆንም በጠቅላላው ስምምነ
ት፤በውልዐይነ
ት፤ወይም ለውልፎርም ተመልክተው የሚገኙትውለታዎችበአን
ደኛው
ወገንተዋዋይብቻየተሠሩሲሆኑየሚተረጐሙ ትእን ዲቀበልናእን
ዲፈቅድለተጠየቀው ለውልተቀባዩጥቅም ምቹ
በሚሆን በትአኳኋንነው፡
፡

ቊ 1739፡
፡ያለዋጋስለሚደረግውል፡
፡
ተዋዋይየተቀበለው ግዴታበቀላልአኳኋንየሚተረጐምለትየተቀበለው ውልጥቅም ለማግኘትያልተደረገመሆኑ
ሲታወቅነው፡፡

ክፍል2፡
፡
ስለውሎችአፈጻጸም፡
፡
ቊ 1740፡
፡የውሉንግዴታመፈጸም የሚገባው ማንእን
ደሆነስለማወቅ፡
፡

(1)ከውሉዐይነ
ትየተነሣለባለገን
ዘቡጥቅም፤ግዴታውንባለዕዳው እን ዲፈጽመው የሆነእንደሆነ፤ወይም በዚህዐይነ
ት
እንዲደረግግልጽየሆነስምምነትእንዳለ፤ባለዕዳው የዚህንግዴታእርሱራሱመፈጸም አለበት፡
፡
(2)በሌለው ጊዜሁሉግዴታውንእንዲፈጽምለትከባለዕዳው ሥልጣንየተቀበለወይም ስለባለዕዳው ሆኖግዴታዎችን
እንዲፈጽም በፍርድወይም በሕግየተፈቀደለትሌላሦስተኛወገንየተባለውንግዴታሊፈጽም ይችላል፡
፡
ቊ 1741፡
፡የገን
ዘቡመከፈልለማንእን
ደሚገባው፡
፡

የሚከፈለው ለባለገን
ዘቡወይም ከባለገን
ዘቡሥልጣንለተቀበለወይም ስለርሱሆኖእን
ዲቀበልለትበፍርድወይም
በሕግለተፈቀደለትሰው መከፈልአለበት፡፡

ቊ 1742፡
፡ስለባለገን
ዘቡችሎታማጣት፡
፡

ባለገንዘቡገንዘቡንለመቀበልችሎታያልነበረው ሆኖሲገኝባለዕዳው የከፈለው ገን

ዘብ፤ለባለገን
ዘቡጥቅም መዋሉን
ካላስረዳየባለዕዳው መክፈልዋጋየሌለው ይሆናል፡
፡

ቊ 1743፡
፡የመቀበልመብት፤ለሌለው ሰው ስለመከፈል፡
፡

(
1)ስለባለገንዘቡሆኖለመቀበልሥልጣንለሌለው ሰው የተደረገአከፋፈልየሚጸናው ባለገን
ዘቡአከፋፈሉን
ሲያጸድቀው ወይም የከፈሉጥቅም ለባለገን
ዘቡየዋለሲሆንነ
ው፡፡
(
2)እን
ደዚሁም በማያጠራጥርአኳኋንባለገን
ዘቡንመስሎ ለተገኘሰው በቅንልቡናየሚጸናአከፋፈልነ
ው፡፡

ቊ 1744፡
፡ባለገን
ዘቡመሆኑአጠራጣሪሆኖሲገኝ፡
፡

(1)ሊከፈለው የሚገባው ሰው ማንእን

ደሆነባጠራጠረጊዜባለዕዳው ለጠያቂው አልከፍልም በማለትየሚከፈለውን
ሀብትለፍርድቤትበማስረከብከዕዳው ነ ጻለመውጣትይችላል፡
፡
(
2)ያለውንክርክርእያወቀባለገን
ዘቦችእኛነ
ንከሚሉትእርግጠኞችካልሆኑላን
ደኛው ቢከፍልግንአላፊነ
ቱየራሱነ
ው፡፡
(3)የተጀመረሙግትያለእንደሆነናገንዘቡም ሊጠየቅየሚገባው ከሆነ
፤ከባለገን
ዘቦችነ
ንከሚሉትአን
ደኛው ሊከፈል
የሚገባውንልክባለዕዳው እንዲያስረክብሊያስገድደው ይችላል፡
፡

ቊ 1745፡
፡የዕቃው ዐይነ
ትአን
ድስለመሆን
፡፡

ባለገንዘቡሊሰጠው ከሚገባው ዕቃበቀርየቀረበለትንነ

ገርዋጋከሚቀበለው ዕቃዋጋጋራእኩልወይም የበለጠ ቢሆን
እንኳያንኑካልሆነበቀርሌላእንዲቀበልአይገደድም፡፡

ቊ 1746፡
፡በከፊልስለመክፈል፡
፡
(
1)ዕዳው በሙ ሉናባን
ድጊዜየሚከፈልእን
ደሆነባለገን
ዘቡበከፊልመከፈልንእን
ቢለማለትይችላል፡
፡
(2)አን
ድዕዳበከፊልክርክርበተነሣበትጊዜባለገን
ዘቡባለዕዳው ያመነ
ለትንከዕዳው በከፊልመቀበልንየፈቀደ
እንደሆነባለዕደው ይህን
ኑያመነ
ውንሊከፍለው ይገባል፡
፡

ቊ 1747፡
፡በዕዳው ዐይነ
ትመገደድ(
1)ተገቢውንዐይነ
ትመክፈል፡
፡

(1)ዕዳው ከራሱተፈጥሮዐይነትበቀርሌላመጠሪያየሌለው ሲሆንተቃራኒውልከሌለበቀርየመመለሱምርጫ

የሚሰጠው ለባለዕዳው ነው፡
፡
(
2)ቢሆን
ም ባለዕዳው ተመሳሳይከሆነ
ው ከመጠነ
ኛው ዐይነ
ትዝቅተኛየሆነ
ውንለማቅረብአይችልም፡
፡

ቊ 1748፡
፡(2)በቂያልሆነዐይነ
ትወይም ብዛት፡
፡

(1)ግዴታው የሚመለከተው የዕቃውንዐይነትእንደሆነ፤ጥቅም ከሌለው ወይም ይኸው መብትእን ዲጠበቅለት

ካልተዋዋለበቀርባለገንዘቡየዕቃው ብዛትወይም ዐይነ ቱበውሉላይእን ደተመለከተው በፍጹም ትክክለኛተመሳሳይ
ዐይነትአይደለም በማለትሊከፈለው የቀረበለትንአልቀበልም ብሎ እን
ቢለማለትአይችልም፡ ፡
(
2)የተሰጠው ነገርበትክክልእን
ደውሉቃልተመሳሳይያልሆነእን ደሆነ፤የራሱንፋን
ታእን
ደመጠኑ(በሒሳቡ)ለመቀነ
ስ
ወይም አስቀድሞ ይህንኑግዴታውንፈጽሞ እን
ደሆነለደረሰበትጉዳትኪሣራለመጠየቅይችላል፡
፡

ቊ 1749፡
፡የገን
ዘብዕዳ፡
፡

(
1)ገን
ዘብንየሚመለከትዕዳሲሆንዕዳው የሚከፈለው በአገሩመገበያያገን
ዘብነ
ው፡፡
(2)ከተዋዋዮቹአንደኛው ወገንሊከፍልየሚገባው የገን
ዘብሒሳብበውሉላይሊወሰንየሚችለው የዋነኛጠባያቱን
ዋጋዎችየን ግድዕቃዎችያገልግሎትዋጋ፤ወይም ዋጋው ሊወሰንየሚችልየማንኛውንም ሌላዐይነትዕቃዋጋ
በመመለከትነ ው፡፡

ቊ 1750፡
፡ሕጋዊመገበያያያልሆነገን
ዘብ፡
፡

ዕዳው በሚከፈልበትቦታ፤ውሉሕጋዊዋጋየሌለው ገንዘብጠቅሶእንደሆነውሉቃልበቃልእውነ ተኛዋጋወይም ይህን

ኑ
የመሰለቃልከሌለበትበቀርዕዳው በሚከፈልበትቀንዋጋልክበአገሩገንዘብሊከፈልይቻላል፡
፡

ቊ 1751፡
፡ሕጋዊወለድ፡
፡
በውልያልተወሰነወለድ(
ጥቅም)ከፋይየሆነሰው በዓመትበመቶዘጠኝሒሳብይከፍላል፡
፡

ቊ 1752፡
፡ስለተከፈለገን
ዘብአቀናነ
ስ፡፡(
1)ወጪ ገን
ዘብ፤ወለድ፤ዋናገን
ዘብ፡
፡

አን
ድተበዳሪከዋናው ዕዳበቀርወጪ ናወለድእን
ዲከፍልየሚገባው ሲሆንበከፊልየሚከፍለው ገን
ዘብየሚቀነ
ሰው
መጀመሪያከወጪ ገን
ዘቡ፤ቀጥሎ ከወለዱ፤በመጨ ረሻከዋናው ገን
ዘብነ
ው፡፡

ቊ 1753፡
፡(2)በሁለቱወገኖችየሚደረግምርጫ ፡
፡

(1)ለአን
ዱ ባለሀብትብዙዐይነትነ
ገርየሚከፍልባለዕዳዕዳውንበሚከፍልበትጊዜከዕዳዎቹውስጥ የትኛውን
አስቀድሞ ለመክፈልእንደሚፈልግየመግለጽመብትአለው፡፡
(2)የትኛውንአስቀድሞ ለመክፈልመግለጫ ሳይሰጥ የቀረእን
ደሆነ
፤ባለዕዳው ወዲያውኑያልተቃወመ ሲሆን
ባለገንዘቡለየትኛው ዕዳደረሰኝለመስጠትእንደሚፈቅድለማመልከትይችላል፡፡

ቊ 1754፡
፡(3)ሕጋዊየሆነአቀናነ
ስ፡፡

(1)በደረሰኙላይምንም ያልተመለከተበትእን ደሆነየተከፈለው ገን

ዘብከዕዳው የሚቀነ
ሰው የመክፈያው ጊዜከደረሰው
ዕዳላይነ ው፡፡ወይም የመክፈያው ቀንያልደረሰዕዳእንዳለየመክፈያው ጊዜይበልጥ የተቃረበከሆነ
ው ዕዳላይነ ው፡
፡
(2)የመክፈያው ጊዜውሳኔባለፈበትዕዳመካከልወይም ጊዜው ለማለፍበተቃረበዕዳመካከልክፍያው የሚታሰበው
ባለዕዳው አስቀድሞ ለመክፈልይበልጥ ከሚጠቅመው ዕዳሒሳብላይነ ው፡
፡
(
3)ዕዳዎቹአን
ድዐይነ
ትየሆኑእን
ደሆነየሚከፈለው ገን
ዘብእን
ደየመጠናቸው ይቀነ
ሳል፡
፡

ቊ 1755፡
፡የመክፈያስፍራ፡
፡

(
1)ክፍያው ሊደረግየ
ሚገባው በውሉላይበተመለከተው ስፍራነ
ው፡፡
(2)የመክፈያው ስፍራበውሉላይያልተመለከተሲሆንክፍያው የሚፈጸመው ውሉበተደረገበትጊዜባለዕዳው ይገኝበት
በነበረው በመደበኛመኖሪያቤቱነው፡፡
(3)ቢሆን
ም የሚከፈለው ነ
ገርየተረጋገጠ ግዙፍነ
ትወይም የተወሰነአካልያለው ሲሆን
፤በውሉላይተቃራኒነገር
ካልተመለከተበትበቀርክፍያው የሚፈጸመው ውሉበተፈጸመ ጊዜይህበጒዳዩየተመለከተው ዕቃይገኝበነ
በረበትስፍራ
ነው፡፡

ቊ 1756፡
፡የመከፈያዘመን
፡፡
(
1)ክፍያው ሊደረግየ
ሚገባው በውሉላይበተመለከተው ዘመንነ
ው፡፡
(
2)የመክፈያው ዘመንያልተመለከተእን
ደሆነክፍያው ወዲያውኑመፈጸም ይችላል፡
፡
(
3)ከተዋዋዮቹአን
ደኛው ወገንየውሉንግዴታእን
ዲፈጽም እን
ዳስገደደው ክፍያው ወዲያውኑመፈጸም አለበት፡
፡

ቊ 1757፡
፡ተዋዋዮቹባን
ድነትስለሚፈጽሙ ትግዴታ፡
፡

ተዋዋዩየተዋዋለበትንግዴታበውሉእን ደተመለከተው እን
ዲፈጽምለትየሚጠይቀው ወገንከውሉስምምነትየተነ
ሣ
ወይም በውሉትርፍጊዜካልተሰጠው በቀርእሱም በበኩሉያለውንግዴታወዲያውኑመፈጸም ወይም ለመፈጸም
የተዘጋጀመሆኑንማረጋገጥ ይገባዋል፡
፡

ቊ 1758፡
፡የጉዳትአላፊነ
ትንስለማስተላለፍ፡
፡

(1)አን
ድዕቃየማስረከብግዴታያለበትባለዕዳበውላቸው መሠረትለተዋዋለው ሰው ከአስረከበበትቀንድረስበዚህ
ዕቃላይየሚደርሰውንየመበላሸትንወይም የመጥፋትንጉዳትየሚችለው እሱነ
ው፡ ፡
(
2)ስለሆነ
ም ዕቃውንእን
ዲረከብማስጠን
ቀቂያከተደረገለትጊዜአን
ሥቶየሚደርሰውንጉዳትየሚችለው ተዋዋዩነ
ው፡፡
(3)አን
ድተዋዋይበአን ድውልያለበትንግዴታውንሌላው ወገንተዋዋይበማያሻማ አኳኋንውሉንአልፈጽምም ብሎ
ያስታወቀው እን
ደሆነወይም ይኸው ሌላው ወገንተዋዋይዕዳለመከፈልየማይችልሁኗልብሎ ፍርድቤቱየወሰነ
እንደሆነተዋዋዩም በበኩሉግዴታውንአልፈጽምም ለማለትይችላል፡
፡

ቊ 1759፡
፡የዚህመብትወሰን
፡፡

አን
ደኛው ወገንተዋዋይበውሉመሠረትግዴታውንለመፈጸም የተዘጋጀመሆኑንበማረጋገጥ በቂየሆነዋስትናእን
ደሰጠ
ወዲያውኑከዚህበላይባለው ቊጥርእን
ደተመለከተው አሳብውሉመፈጸም አለበት፡
፡

ቊ 1760፡
፡ስለአከፋፈሉየሚሆንወጪ ፡
፡

ስለዕዳው አከፋፈልየሚደረገው ሌላወጪ የሚታሰበው በውሉላይተቃራኒየሆነስምምነ

ትከሌለበቀርበባለዕዳው
ላይነው፡
፡

ቊ 1761፡
፡ደረሰኝ፡
፡
(1)ዕዳውንየሚከፍልባለዕዳስለመክፈሉየደረሰኝእን
ዲሰጠው ዕዳውም በሙ ሉተከፍሎ እን
ደሆንየውሉሰነ
ድ
እንዲመለስለትወይም እንዲሰረዝለትየመጠየቅመብትአለው፡
፡
(2)ክፍያው በሙሉያልሆነእንደሆነወይም የውሉሰነ
ድለባለሀብቱሌላመብትየሚያስገኝለትሲሆንባለዕዳው አን
ድ
ደረሰኝእንዲሰጠው ወይም የከፈለው ገን
ዘብልክበሰነዱ ላይእን
ዲጻፍለትየማስገደድመብትአለው፡
፡

ቊ 1762፡
፡ስለሰነ
ድማጥፋት፡
፡

ባለገንዘቡሰነ
ዱ ጠፍቶብኛልያለእን
ደሆነሰነ
ዱ ዋጋየሌለው ስለመሆኑናዕዳውም ያለቀለትስለመሆኑማስረጃ
እንዲሰጠው ዕዳከፋዩየመጠየቅመብትአለው፡፡

ክፍል3፡
፡
ስለውልመሻሻል፡
፡
ቊ 1763፡
፡ውሎችበዳኞችየማይሻሻሉስለመሆናቸው፡
፡

በሕጉላይተገልጾየተመለከተካልሆነበቀርዳኞችርትዕንምክን
ያትበማድረግውሉንለማሻሻልም ሆነለመለወጥ
አይችሉም፡
፡

ቊ 1764፡
፡የውሉሚዛናዊነ
ትስለመቅረቱ፡
፡

(1)የአፈጻጸሙ ሁኔታቢለወጥናከተዋዋዮቹአን
ደኛው ወገንየገባበትግዴታአስቦትከነ
በረው የበለጠ ከባድቢሆን
በትም
እንኳውሉእን ዳለጸንቶይቈያል፡
፡
(2)በመሠረታዊው ስምምነ
ታቸው ወይም በአዲስስምምነትየዚህዐይነትአጋጣሚ ነ
ገርየሚያስከትለውንሁኔ
ታ
የማሻሻሉጒዳይየተዋዋዮቹወገኖችነ ው እንጂ፤የዳኞችሥልጣንአይደለም፡
፡

ቊ 1765፡
፡የዘመድዳኛስለመምረጥ፡
፡

የውሉስምምነትበሚደረግበትጊዜወይም በኋላየውሉንየዋጋሁኔታየለወጠውንነገርበስምምነ
ትለማሻሻል
የሚቻልበትንመን
ገድለመፈለግተዋዋዮቹወገኖችነ ገራቸውንወደዘመድዳኛእንዲቀርብሊስማሙ ይችላሉ፡
፡

ቊ 1766፡
፡በተዋዋዮቹወገኖችመካከልያለልዩየመተማመንግን
ኙነት፡
፡

በተዋዋዮቹወገኖችመካከልስምምነ
ትየታጣ እን
ደሆነ
፤ተዋዋዮቹወገኖችበሥጋዝምድናወይም በጋብቻዝምድና
የተሳሰረግንኙነትወይም በመካከላቸው አን
ድየመተማመንልዩግን
ኙነትያላቸው ከመሆኑየተነ
ሣለተዋዋያቸው በተለይ
በርትዕአስተያየትእን
ዲያደርጉለትበሚገደዱበትጊዜዳኞችውሉንለማሻሻልይችላሉ፡፡

ቊ 1767፡
፡ከመን
ግሥትመሥሪያቤትጋራስለሚደረግውል፡
፡

(1)ከመንግሥትመሥሪያቤትጋራየተደረጉውሎችሊሻሻሉየሚችሉት፤የውሉስምምነ ቶችየተፈጸሙ በትየዋነ

ኛው
ስምምነ ትሁኔታበሕዝባዊባለሥልጣንየተለወጠ ሲሆን
ናከመን
ግሥትመሥሪያቤትጋራየተዋዋለው ሰው የውሉን
ግዴታለመፈጸም የከበደየገን
ዘብጉዳትየሚያመጣበትወይም ለመፈጸም የማይቻልሲሆንነ
ው፡፡
(
2)ስለእን
ደዚህያለው ጒዳይበአስተዳደርመሥሪያቤቶችስለተፈጸሙ ውሎችሁሉበዚህሕግስለአስተዳደርክፍል
መሥሪያቤትውሎችየተነ ገሩትድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡

ቊ 1768፡
፡እን
ደውሉለመፈጸም በከፊል የሚያጋጥም ችግር፡
፡

ከተዋዋዮቹአንደኛው ወገንየገባውንግዴታለመፈጸም በከፊሉየማይቻልሲሆን

በትናቢሆንም የውሉስምምነትውሳኔ
እንዲቀርለመፍረድበቂምክን ያትሆኖሳይታይየቀረእን
ደሆነዳኞችየሚፈጸመውንግዴታለመቀነ ስይችላሉ፡
፡

ቊ 1769፡
፡የውሉሚዛናዊነ
ት፡፡

ከላይየተመለከቱትየሁለቱቊጥሮችሁኔ
ታባጋጠመ ጊዜዳኞችውሳኔሲሰጡ የውሉሚዛናዊነ
ትአፈጻጸም እን
ዳይጓደል
ጥንቃቄማድረግአለባቸው፡፡

ቊ 1770፡
፡ስለችሮታየሚሰጥ ጊዜ፡
፡

(1)ዳኞችየባለዕዳውንሁኔ
ታናየነገሩንአግባብበመረዳት(
በመመልከት)ይህንንም ሥልጣናቸውንበሥራላይሲያውሉ
ከፍያለጥን ቃቄበማድረግለባለዕዳው ግዴታውንለመፈጸሚያአስፈላጊጊዜየሚያሻው ሲሆንአን
ድየችሮታጊዜ
ሊሰጡትይችላሉ፡ ፡
(
2)ይህም ጊዜበማን
ኛቸውም ምክን
ያትቢሆንከስድስትወርየበለጠ ሊሆንአይችልም፡
፡
(
3)ተዋዋዮቹወገኖችዳኞችየምሕረትጊዜሊሰጡ አይችሉም የሚልቃልበውላቸው ውስጥ ሊያገቡይችላሉ፡
፡

ክፍል4፡
፡
ውልንስላለመፈጸም፡
፡
ቊ 1771፡
፡የውልአለመፈጸም ስለሚያስከትለው ነ
ገር፡
፡
(
1)ከተዋዋዮቹአን
ዱ የውሉንግዴታያልፈጸመ እን
ደሆነሌላው ወገንእን
ደነገሩአጋጣሚ ሁኔታውሉንእን
ዲፈጽምለት
ሊጠይቅይችላል፤ይህም ባይሆንየውሉንመፍረስራሱሊጠይቅወይም ሊገልጽይችላል፡ ፡
(
2)በሌላበኩልደግሞ የውሉአለመፈጸም ጒዳይ፤ጉዳትስላደረሰበትየጉዳትኪሣራእን
ዲከፈለው ለመጠየቅመብት
ይኖረዋል፡
፡

ቊ 1772፡
፡የማስጠን
ቀቅአስፈላጊነ
ት፡፡

እን
ደውሉሳይፈጸምልኝቀርቷልበማለትክርክርለማቅረብየሚፈልገው አን
ደኛው ወገንተዋዋይ፤የተዋዋለው ሰው
ግዴታውንእን
ዲፈጽምለትለማድረግአስቀድሞ ማስጠንቀቂያሊሰጠው ያስፈልጋል፡
፡

ቊ 1773፡
፡ማስጠን
ቀቂያየሚደረግበትሥርዐትና(
ፎርም)ዘመን
፡፡

(1)የማስጠንቀቂያመስጠትጒዳይየሚደረገው ይህንእን
ድትፈጽም የሚልእን
ደመጨ ረሻትእዛዝበሆነማስታወቂያ
ወይም በሌላአድራጎትየባለገን
ዘቡንአሳብመግለጫ በሆነዐይነ
ትየሚቀርብየውሉንፍጻሜ ለማግኘትየሚደረግ
ተግባርነው፡፡
(
2)ይህንለማድረግየሚቻለው ግዴታው ተጠያቂከሆነ
በትቀንጀምሮነ
ው፡፡

ቊ 1774፡
፡ጊዜስለመወሰን
፡፡

(
1)ባለገንዘቡለባለዕዳው ማስጠንቀቂያሲሰጥ ለግዴታው መፈጸሚያየሚሆንአን ድየተወሰነጊዜሊወስንለት
ይችላል፤ይህየተወሰነው ጊዜካለፈበኋላግንውሉበዐይነ ታው እን
ዲፈጸም የማይቀበለው መሆኑንያስታውቃል፡
፡
(
2)ይህጊዜሊወሰንየሚገባው በጒዳዩዐይነ
ትናበአካባቢው ሁኔ
ታበአእምሮግምትበቂበሆነመጠንነ
ው፡፡

ቊ 1775፡
፡ማስጠን
ቀቂያመስጠትጠቃሚ የማይሆን
በትጒዳይ፡
፡

ማስጠን
ቀቂያመስጠትጠቃሚ የማይሆነ
ው፤
(
ሀ)ያለማድረግግዴታበሚያጋጥምበትጊዜ፤
(
ለ)ባለዕዳው በውሉላይበተመለከተው መሠረትየውሉንግዴታየ
ሚፈጽምበትጊዜበውሉላይተመልክቶእን
ደሆነ
ና
ይህየተወሰነው የግዴታመፈጸሚያዘመንያለፈእን
ደሆነ፤
(
ሐ)ባለዕዳው ግዴታውንየማይፈጽም ስለመሆኑበጽሑፍያስታወቀእን
ደሆነ
፤
(
መ)ማን
ኛውም ሌላተግባርሳያስፈልግበውሉየተወሰነ
ው ጊዜእን
ዳለፈወዲያውኑለባለዕዳው የመጨ ረሻ
ማስጠን
ቀቂያእን
ደተሰጠው ይቈጠራልየሚልቃልበስምምነ
ቱላይተመልክቶበትእን
ደሆነነ
ው፡፡

ቊ 1776፡
፡ውልንበግድስለማስፈጸም፡
፡

(1)ውሉበግዴታእንዲፈጸም ሊታዘዝየሚቻለው፤እን ደውሉይፈጸምልኝብሎ ለሚጠይቀው ተዋዋይወገንየተለየ

ጥቅም የሚሰጠው በሆነጊዜናአፈጻጸሙ ም በባለዕዳው ነ
ጻነትላይምን
ም መሰናከልሳያደርስበትሊፈጸም የሚቻል
በሆነጊዜብቻነው፡፡

ቊ 1777፡
፡የማድረግናያለማድረግግዴታ፡
፡

(1)ባለዕዳው ሊፈጽመው የሚገባውንየማድረግግዴታ፤ባለገን

ዘቡበባለዕዳው ኪሣራእን
ዲፈጽም ወይም
እንዲያስፈጽም ሊፈቅድለትይችላል፡፡
(
2)እን
ዲሁም ባለዕዳው በውልተገድዶበትየነ
በረውንያለማድረግግዴታተላልፎየሠራውንሁሉባለገን
ዘቡበባለዕዳው
ኪሣራሊያፈርስወይም ራሱሊያስፈርስሊፈቅድለትይችላል፡
፡

ቊ 1778፡
፡ዐይነ
ቱበታወቀነ
ገርስለመዋዋል፡
፡

በውሉየተገባው ግዴታዐይነ ቱበታወቀነገርላይየሆነእንደሆነይህንለመጠየቅመብትያለው ወገንባለዕዳው

እንዲያስረክበው የተገደደበትንዐይነቱየታወቀውንነገርያለአንዳችችግርናከፍተኛግምትያለው ወጪ ለማድረግ
ሳይገደድበሌላዐይነ ትዘዴለማግኘትየሚችልከሆነውሉበግዴታእን ዲፈጸም ለማስገደድአይችልም፡
፡

ቊ 1779፡
፡የተሰጠውንነ
ገርአልቀበልም ስለማለት፡
፡

ባለገንዘቡሊመለስለትየቀረበለትንነ
ገርሕጋዊባልሆነምክንያትአልቀበልም ያለእን
ደሆነ
፤ባለዕዳው ይህንነ
ገር
በባለገንዘቡኪሣራሕዝባዊበሆነየዕቃማስቀመጫ ቦታወይም በመን ግሥትመሥሪያቤትሣጥንወይም ዕቃው
ሊከፈልበትይገባው በነ
በረበትናዳኞችባዘዙበትበማንኛውም ስፍራለማስረከብመብትአለው፡፡

ቊ 1780፡
፡ተገቢውንነ
ገርለማድረግስላለመቻል፡
፡

ባለገን
ዘቡማንእንደሆነለማወቅያልተቻለእንደሆነወይም ራሱስለመሆኑየሚያጠራጥርሲሆን፤ወይም በባለገን
ዘቡ
የግልጒዳይምክንያትለባለገንዘቡተገቢየሆነውነገርሊቀርብ(
ሊሰጥ)የማይቻልሲሆን
ም እን
ደዚሁ፤ለባለዕዳው
ከዚህበላይየተመለከተው መብትአለው፡፡
ቊ 1781፡
፡ዕቃውንስለመሸጥ፡
፡

(1)የተዋዋሉበትነ
ገርዕቃለመበላሸትየሚችልይበላሻልተብሎ የሚያሠጋሲሆንወይም ከራሱዋጋያልተመዛዘነ
የጥበቃወይም የማስቀመጫ ዋጋየሚጠይቅየሆነእን ደሆነባለዕዳው ፍርድቤትንአስፈቅዶይህንዕቃበሐራጅ
ሊሸጠው ይችላል፡፡
(2)እን
ደዚሁም ዕቃው በዕለትገበያተወስኖየታወቀዋጋያለው ሲሆንወይም በነ
ዋሪዋጋተወስኖእን ደሆነ
፤ወይም
ደግሞ በሐራጅለመሸጥ ከሚጠየቀው ዋጋየሚበልጥ ተመዛዛኝያልሆነወጪ የሚያስፈልገው ዝቅተኛዋጋየሆነ
እንደሆነባለዕዳው የፍርድቤትንፈቃድጠይቆዕቃውንአስማምቶለመሸጥ ይችላል፡ ፡
(
3)እን
ዲህም ሲሆንየዕቃውንሽያጭ ዋጋለመን
ግሥትመሥሪያቤተሣጥንማስረከብይገባዋል፡
፡

ቊ 1782፡
፡ማስረከብየሚጸናበት፡
፡

ያስረከበው ዕቃወይም ዋጋትክክለኛመሆኑበዳኞችከተረጋገጠለትናባለዕዳውም ይህን

ኑበደን
ብካስረከበከግዴታነ
ጻ
ይሆናል፡፡

ቊ 1783፡
፡ያስረከበውንዕቃመልሶስለመውሰድ፡
፡

(
1)ያስረከበውንነ
ገርተገቢባለዋጋመሆኑከታወቀለትበኋላም ቢሆንይህንያስረከበውንነ
ገርባለገንዘቡየሚቀበለው
መሆኑንካላስታወቀባለዕዳው አስረክቦትየነ
በረውንነ
ገርወይም ዋጋውንመልሶሊወስድይችላል፡፡
(
2)ይህበሆነጊዜዕዳው እን
ደገናበባለዕዳው ላይይመለስበታል፡
፡
(
3)ባለዕዳው አስረክቦትየነበረው ነ
ገርወይም ዋጋው ትክክልመሆኑበዳኞችከታወቀበኋላ፤ቀድሞ በዋስትናአላፊነ
ት
ውስጥ ገብተው የነበሩትንዋሶችአላፊነትእን
ደገናአያገኛቸውም፡፡

ቊ 1784፡
፡ውልንበፍርድስለመሰረዝ፡
፡

በተወሰነው ጊዜግዴታዎቹንያልፈጸመ እን
ደሆነ
ናወይም የፈጸማቸው ሙ ሉወይም ፍጹም ባልሆነአኳኋንእን
ደሆነዳኞቹ
በአንደኛው ወገንጠያቂነ
ትውሉንሊያስቀሩትይችላሉ፡
፡

ቊ 1785፡
፡ቅንልቡና፡
፡

(
1)ዳኞቹውሳኔለመስጠትየተዋዋዮችንጥቅምናለቅንልቡናየሚያስፈልገውንነ
ገርመሠረትማድረግይገባቸዋል፡
፡
(
2)በውሉላይዐይነ
ተኛየሆነውልመጣስካልተደረገበቀርዳኞችውሉእን
ዲፈርስአይበይኑም፡
፡
(3)እን
ዲሁም የውሉመሠረታዊነገሮችካልተነ
ኩናበዚሁም ምክንያትጠያቂው ይህንየመሰለው ነ
ገርይሆናልቢልኖሮ
ተዋዋዩካለመፈጸሙ የተነ
ሣውሉበሚገኝበትሁኔ ታውሉንየማይዋዋልመሆኑበአእምሮግምትሊገለጽየሚቻልበሆነ
ጊዜአፈጻጸሙ በዚሁዐይነትነ
ው፡፡

ቊ 1786፡
፡በአን
ድወገንብቻየሚደረግየውልማፍረስ፡
፡(1)የውልማፍረሻየሚሆኑየውልቃሎች፡
፡

በአን
ድውልውስጥ ውልንየሚያፈርሱየስምምነቶችቃልተገልጾከተጻፈበትናየዚሁም ስምምነ
ትአፈጻጸም ጒዳይ
ተሟልቶከተገኘአን
ደኛው ተዋዋይውሉፈርሷልሲልለመግለጽይችላል፡፡

ቊ 1787፡
፡(2)ቊርጠኛየሆነየውልመፈጸሚያጊዜ፡
፡

በውሉላይአንድግዴታመፈጸሚያሆኖበተወሰነ ው ጊዜውስጥ ወይም ማስጠን

ቀቂያበተሰጠበትጊዜበአእምሮግምት
ይበቃልተብሎ በተሰጠው ቀንወይም ደግሞ በዳኛበተሰጠው የችሮታጊዜውስጥ ከተዋዋዩአን ደኛው ወገንየገባውን
ግዴታሳይፈጽም የቀረእን
ደሆነ፤ውሉይፍረስልኝየሚለው ወገንይህከዚህበላይየተነ ገረው የማፍረስመብትአለው፡ ፡

ቊ 1788፡
፡(3)መፈጸም ስላለመቻል፡
፡

ከተዋዋዮቹአንደኛው ወገንየገባበትንግዴታለመፈጸም የማይቻለው ሆኖከተገኘወይም የመፈጸሚያውንጊዜካዘገየ

በዚህም ምክንያትየውሉመሠረታዊስምምነ ትየተነ
ካሆኖከተገኘያን ደኛው ወገንየውልአፈጻጸም ግዴታጊዜ
ከመድረሱም በፊትቢሆንእን ኳውሉይፈጸምልኝየሚለው ወገንውሉእን ደፈረሰለማስታወቅይችላል፡፡

ቊ 1789፡
፡(4)መፈጸምንእን
ቢስለማለት፡
፡

(1)እን
ዲሁም ከተዋዋዮቹአንደኛው ወገንውሉንየማይፈጽም ስለመሆኑግልጽበሆነመን
ገድያስታወቀው እን
ደሆነ
ከላይየተመለከተው የማፍረስመብትአለው፡ ፡
(2)ይህሲሆንአስቀድሞ አን
ደኛውንወገንከማስጠን ቀቅበፊትየውሉንመሻርመብትሊሠራበትአይችልም፤ይህመብት
ተሠርቶበትእንደሆነበውሉተገዳጅየሆነው ወገንማስጠንቀቂያከደረሰለትበኋላበ05ቀንውስጥ በውሉመሠረት
ለመፈጸም ስለመቻሉበቂዋስትናያቀረበእንደሆነይህየውልማፍረስመብትይቀራል፡ ፡
(
3)አንደኛው ወገንግዴታውንየማይፈጽም መሆኑንበጽሑፍካስታወቀ፤የማስጠን
ቀቂያመስጠቱጒዳይአስፈላጊመሆኑ
ይቀራል፡፡

ቊ 1790፡
፡ውልንባለመፈጸም የተደረገጉዳት፡
፡
(
1)ተዋዋዩግዴታውንባመፈጸሙ ውሉንበግዴታእን ዲፈጽም ወይም እን
ዲፈርስከማስደረጉም በቀርከነ
ዚሁ
ማሻሻያዎችጋራአጣምሮአንዱ ወገንለደረሰበትጉዳትኪሣራመጠየቅይችላል፡ ፡
(2)ቀጥሎ የተጻፉትቊጥሮችድንጋጌዎችእንደተጠበቁሆነ
ው ኪሣራውናልኩበዚህሕግከውልውጭ ስለሚደርስ
አላፊነትበሚለው ምዕራፍበተጻፉትድንጋጌዎችመሠረትይወሰናል፡
፡

ቊ 1791፡
፡ኪሣራየሚከፈልበትጊዜ፡
፡

(1)ከተዋዋዮቹአን
ደኛው ወገንምን
ም ጥፋትባያደርግእን
ኳያለበትንግዴታሳይፈጽም የቀረእን
ደሆነይህንግዴታውን
ባለመፈጸሙ ምክንያትብቻየጉዳትኪሣራመክፈልአለበት፡፡
(2)ተዋዋይየውልግዴታውንያልፈጸመበትንበቂምክን ያትካላስረዳና፤ይህም ምክን
ያትከዐቅም በላይመሆኑ
ካልተረጋገጠለት፤የውሉአለመፈጸም ከሚያመጣው አላፊነትሊድንአይችልም፡፡

ቊ 1792፡
፡ከዐቅም በላይየሆነኀይል፡
፡

(
1)ከዐቅም በላይየሆነሊመልሱትየማይቻልኀይልደርሷልየሚባለው አን ድባለዕዳባላሰበው ነ
ገርድንገትደራሽ
ሆኖበትግዴታውንእን ዳይፈጽም ፍጹም መሰናክልበሆነዐይነ
ትየሚያግደው ነ
ገርባጋጠመው ጊዜነ ው፡
፡
(2)በአእምሮግምትባለዕዳው ቀደም ብሎ ሊያስብበትየሚቻልመሆኑየታወቀአን ድድንገተኛደራሽነገርወይም ለውሉ
አፈጻጸም ከባድየሆነወጪ በባለዕዳው ላይየሚደርስበትቢሆንከዐቅም በላይየሆነኀይልነው ተብሎ አይገመትም፡
፡

ቊ 1793፡
፡ከዐቅም በላይየሆነኀይልነ
ው የሚያሰኙምክን
ያቶች፡
፡

እን
ደነገሩሁኔ
ታከዐቅም በላይየሆነኀይልነ
ው ሊያሰኙየሚችሉምክን
ያቶች፤
(
ሀ)ባለዕዳው አላፊየማይሆን
በት፤ያልታሰቡናበሌላሰው ላይየሚመጡ ድን
ገትደራሽነ
ገሮች፤
(
ለ)ውሉእን
ዳይፈጸም በመን
ግሥትየሚደረግክልከላ፤
(
ሐ)እን
ደመሬትመናወጽመብረቅ፤ማዕበልይህንየመሳሰለፍጥረታዊመቅሠፍት፤
(
መ)የጠላትየውጭ አገርጦርነ
ትናየአገርውስጥ ጦርነ
ት፤
(
ሠ)የባለዕዳው መሞትወይም ባልታሰበሁኔ
ታየሚደርስበትከባድአደጋወይም ጽኑሕመም ናቸው፡
፡

ቊ 1794፡
፡ከዐቅም በላይየሆነኀይልአለመኖር፡
፡

ምንጊዜም ቢሆንግልጽየሆነተቃራኒየውልቃልከሌለበቀር፤
(
ሀ)በተዋዋዩፋብሪካቤትወይም ሥራውንከሚያከናውን
በትባን
ደኛው መሥሪያቤቱቅርን
ጫ ፍውስጥ የተደረገ
የሠራተኞችአድማ ወይም የመሥሪያቤቱመዘጋትጉዳት፤
(
ለ)ለውሉአፈጻጸም አስፈላጊየሆነ
ው ዋነ
ኛጠባይያለው ዕቃዋጋመወደድወይም መርከስ፤
(
ሐ)ባለዕዳው ያለበትንየግዴታአፈጻጸም ወጪ የሚያከብድበትየአዲስሕግመውጣት፤
ከዐቅም በላይየሆነኀይልነ
ው አያሰኝም፡
፡

ቊ 1795፡
፡ጥፋትመደረጉንስለማስረዳት፡
፡

አን
ደኛው ወገንሁለተኛውንወገንግዴታውንአልፈጸመልኝም ብሎ ኪሣራለማግኘትየሚችለውናየተዋዋዩንጥፋት
ለማረጋገጥ የ
ሚያስፈልገው፤
(ሀ)ባለዕዳው ለተዋዋዩአንድየተወሰነፍጻሜ ሊያስገኝለትለዚህም እርግጠኛነ
ኝሳይልየሚችለውንያህልብቻ
ለማድረግውልየገባእን ደሆነ፤
(
ለ)ሕግበአን
ድበተወሰነየውልልዩነ
ትለይቶይህንደን
ብየጠቀሰእን
ደሆነነ
ው፡፡

ቊ 1796፡
፡ከባድጥፋት፡
፡

ውሉለአንደኛው ተዋዋይጥቅም ብቻተደርጎእን

ደሆነውሉባልተፈጸመ ጊዜሁለተኛው ወገንኪሣራለመክፈል
የሚገባው ከባድየሆነጥፋትአድርጎእን
ደሆነነው፡፡

ቊ 1797፡
፡ለተዋዋዩስለማስታወቅ፡
፡

(
1)ባለዕዳው ግዴታውንለመፈጸም የሚከለክለውንምክን
ያትለተዋዋዩወዲያውኑማስታወቅአለበት፡
፡
(
2)ተዋዋዩበጊዜው ማስታወቂያደርሶትኖሮቢሆንጉዳትእን ዳይደርስበትአስፈላጊውንለማድረግይችልስለነ
በረ፤
ግዴታውንባለመፈጸሙ በተዋዋዩላይለደረሰው ጉዳትባለዕዳው ኀላፊይሆናል፡፡

ቊ 1798፡
፡የማስጠን
ቀቂያውጤ ት፡
፡

ለባለዕዳው ማስጠን
ቀቂያከደረሰው፤ውሉያልተፈጸመበትከዐቅም በላይበሆነኀይልምክን
ያትቢሆን
ም ኪሣራመታሰቡ
አይቀርም፡፡

ቊ 1799፡
፡ደን
በኛው የኪሣራአቈራረጥ፡
፡
(
1)የሚከፈለው ኪሣራየሚታሰበው አእምሮያለው ሰው ውሉባለመፈጸሙ ይደርሳልብሎ በሚገምተው አስተያየ
ትልክ
ነ
ው፡፡
(2)በዚህአኳኋንየውሉመሠረቶችናቸው ተብለው የሚያዙትየውሉንዐይነትመመልከትብቻሳይሆንየተዋዋዮቹንየሞያ
ሥራከዚህበፊትየነ በራቸውንግን
ኙነት፤ባለዕዳው የሚያውቃቸውንሁኔታዎችናማንኛዎቹን
ም አጋጣሚ ሁኔ
ታዎችሁሉ
በመመልከትነ ው፡፡

ቊ 1800፡
፡ዝቅተኛጉዳት፡
፡

ባለገን
ዘቡከጠየ
ቀው ዝቅያለጉዳትያገኘው መሆኑንባለዕዳው ያስረዳእን
ደሆነኀላፊነ
ቱበዚሁጉዳትልክነ
ው፡፡

ቊ 1801፡
፡ከፍተኛጉዳት፡
፡

(1)ባለገን
ዘቡውልሲያደርግጉዳቱንይበልጥ የሚያከብዱትንልዩልዩምክን
ያቶችለባለዕዳው አስቀድሞ ያስታወቀ
እንደሆነኪሣራው ባለገን
ዘቡበደረሰበትእርግጠኛጉዳትልክይሆናል፡
፡
(
2)የአፈጻጸሙ ጒድለትባለዕዳው ለመጉዳትሲልባደረገው ነ
ገርወይም ጒልህበሆነቸልተኛነ
ትወይም ከባድበሆነ
ጥፋትምክን ያቶችየሆነእንደሆነለባለገን
ዘቡየሚገባው ኪሣራበደረሰበትእርግጠኛጉዳትልክይሆናል፡
፡

ቊ 1802፡
፡የጉዳትኪሣራንየመቀነ
ስግዴታ፡
፡

(1)ውልአልተፈጸመልኝም የሚለው ወገንውሉባለመፈጸሙ ምክን

ያትየሚደርሰው ኪሣራያነ
ሰእን
ዲሆንተገቢ
የሆነውንጥንቃቄሁሉማድረግአለበት፤ይኸውም ይህየሚያደርገው ጥንቃቄአስቸጋሪናብዙወጪ እን
ዲያደርግ
የማያስገድደው ሲሆንነው፡
፡
(
2)ይህጥን ቃቄበቸልተኛነ
ትሳይደረግቢቀርውሉንያልፈጸመው ሰው የሌላውንወገንቸልታመከራከሪያአድርጎ
ኪሣራው እን
ዲቀነስለትለመጠየቅይችላል፡፡

ቊ 1803፡
፡የገን
ዘብዕዳ፡
፡(1)ጊዜበማሳለፍስለሚከፈልወለድ፡
፡

(1)የገን
ዘብዕዳ፤እን
ዲከፍልማስጠንቀቂያየደረሰው ባለዕዳአነ
ስተኛወለድእን
ዲከፍልበስምምነ
ቱቢወሰን
ም እን
ኳ
በሕግየተወሰነውንወለድመክፈልአለበት፡
፡
(
2)በውለታው ውስጥ የበለጠ ወለድየታሰበእን
ደሆነበዚሁበከፍተኛው ወለድመታሰቡይቀጥላል፡
፡
(
3)ባገን
ዘቡምን
ም ኪሣራባይደርስበትም ወለድይገባዋል፡
፡

ቊ 1804፡
፡(2)የወለድወለድ፡
፡
(1)ከባለዕዳው ላይያለው ገንዘብበየጊዜው የሚከፈልሆኖለባለገን
ዘቡበየጊዜው የሚገኘው ገቢየሆነእንደሆነ
ለምሳሌኪራይ፤የርስትአላባ፤የዘወትርጡረታወይም ለሕይወቱየ ተወሰነጡረታየአንድካፒታልወለድ፤ይህንየመሰለ
ከሆነደን በኛው ወለድየሚታሰበው ክስለአንድፍርድቤትከቀረበበትቀንጀምሮናይኸውም ባለዕዳው የአንድዓመት
ሙሉሒሳብያለበትእን ደሆነነ
ው፡ ፡
(
2)ተመላላሽሒሳብንየሚመለከቱትደን
ቦችየተጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 1805፡
፡የጉዳትኪሣራማቻቻያ፡
፡

ባለገንዘቡንያገኘው ጉዳትጊዜበማሳለፍምክን ያትከሚከፈለው ወለድየበለጠ የሆነእንደሆነውሉንበተዋዋሉጊዜ

ባለዕዳው ማስጠን ቀቂያተደርጎለትእን
ደሆነወይም ውለታው ያልተፈጸመበት፤ባለገንዘቡንለመጉዳትበመፈለጉና
በከባድቸልታናወይም በከባድጥፋትሲሆንኪሣራውንባለዕዳው በሙሉመክፈልአለበት፡ ፡
ምዕራፍ3፡
፡
የግዴታዎችመቅረት፡
፡

ቊ 1806፡
፡(ሀ)ግዴታንየሚያስቀሩመደበኛምክን
ያቶች፡
፡

ውለታው፤በተደረገው ስምምነ
ትመሠረትየተፈጸመ እን
ደሆነግዴታው ይቀራል፡
፡

ቊ 1807፡
፡(ለ)ሌሎችምክን
ያቶች፡
፡

እን
ደዚሁም ግዴታው የሚቀረው፡
፡
(
ሀ)ግዴታው የተፈጸመበትውልየተሰረዘወይም የፈረሰእን
ደሆነ
፤
(
ለ)ተዋዋዮቹወይም አን
ዱ ወገንውለታው እን
ደሚፈቀድለትእን
ዲያልቅያደረጉእን
ደሆነ
፤
(
ሐ)ተዋዋዮቹያለውንግዴታበሌላግዴታበመተካትለማደስ(
ኖባሲዮን
)የተስማሙ እን
ደሆነ
፤
(
መ)ባለገን
ዘቡለባለዕዳው ያለበትሌላግዴታናዋናው ግዴታየተቻቻሉእን
ደሆነ
፤
(
ሠ)የባለገን
ዘቡናየባለዕዳው መብትየተቀላቀለእን
ደሆነ
፤
(
ረ)የግዴታውንአፈጻጸም ሳይጠይቅየተወሰነ
ው ጊዜያለፈእን
ደሆነነ
ው፡፡
ክፍል2፡
፡
ውሎችንስለመሰረዝናስለማፍረስ፡
፡
ቊ 1808፡
፡የውልንማፍረስማንስለሚጠየቅ፡
፡
(1)ከውልፈቃድመስጠትጒድለትወይም ከተዋዋዮቹወገኖችበአንደኛው ችሎታማጣትየተነ
ሣውሉእንዲሰረዝ
ለመጠየቅየሚችለው በስምምነ
ትጒድለትምክን ያትውሉንለመሰረዝእንዲጠይቅመብትየተሰጠው ወገንብቻነ
ው፡፡
(2)ውሉየተደረገበትጒዳይወይም ምክን ያትከሕግውጭ የሆነነው ወይም ለሕሊናተቃራኒነው ወይም ለውሉአጻጻፍ
የተደነገገው ፎርም አልተጠበቀም ብሎ ከተዋዋዮቹአን
ዱ ወይም ማንኛውም ጥቅም ያለው ሰው ውሉእን
ዲሰረዝ
ለመጠየቅይችላል፡ ፡

ቊ 1809፡
፡ውልንለመፈጸም እን
ቢማለት፡
፡

ውሉንለመፈጸም እን
ቢለማለትየ
ሚፈልገው ወገን
፤ውሉየማይረጋመሆኑንበማናቸውም ጊዜመቃወሚያሊያደርገው
ይችላል፡
፡

ቊ 1810፡
፡የውልመሰረዝክስ፡
፡

(1)ውልበማይረጋበትምክንያትከቀረበትጊዜጀምሮከሁለትዓመትበኋላየማሰረዝክስለማቅረብአይቻልም፡፡ጉዳቱ
የደረሰበትአካለመጠንያደረሰሰው እን
ደሆነውሉንየማሰረዝክስመቅረብየሚገባው ውሉበተደረገበሁለትዓመት
ውስጥ ነው፡፡

ቊ 1811፡
፡ውልንለማጽናትመቻል፡
፡

(1)ስምምነ
ቱየጐደለበትተዋዋይ፤ፈቃዱ ሳይሆንየተዋዋለባቸው ሁኔ
ታዎችከቀሩበኋላውሉንለማሰረዝእን
ዲጠይቅ
የተሰጠውንመብትለመተው ይችላል፡፡
(2)የማጽናቱም አሠራርመፍረስእን
ዲቀርለትየተባለው ውልስለዚሁውልአሠራርፎርም በተደነ
ገገው አኳኋንመፈጸም
አለበት፡፡

ቊ 1812፡
፡ጥያቄንስላለመቀበል፡
፡

በጉዳትምክንያትውሉእንዲሰረዝየተጠየቀእን
ደሆነበውሉየሚጠቀመው ተዋዋይጒድለቱንለመሙ ያበሚበቃያኽል
ተጨ ማሪውንከፍሎ ውሉእን
ዲሰረዝየቀረበውንጥያቄለማቆም ይችላል፡
፡

ቊ 1813፡
፡(ሀ)ውለታንበከፊልስለማፍረስ፡
፡

ውሉበመሠረቱየማይረጋነ
ው የሚያሰኝካልሆነበቀርውሉየተሳሳተው በአን
ዳንድክፍልቃላትሆኖሲገኝየሚሰረዙት
እነ
ዚህየተሳሳቱትቃላትብቻናቸው፡
፡

ቊ 1814፡
፡(ለ)የማስታወቅግዴታ፡
፡

(1)ውሉእንዲቀርእን
ዲፈርስለመጠየቅወይም ፈርሷልብሎ ለማስታወቅመብትያለው ሰው ውሉፈርሷልወይም
አልፈረሰም የሚልመሆኑንሌላው ወገንበጠየቀው ጊዜበአጭ ርጊዜውስጥ ገልጾማስታወቅአለበት፡
፡
(2)ይህኛውም ተዋዋይበበኩሉበአጭ ርጊዜውስጥ መልስሳይሰጠው የቀረእን
ደሆነተቃራኒማስረጃቢኖርም ውሉ
እንዲፈርስመርጧልያሰኘዋል፡፡

ቊ 1815፡
፡የመሰረዙወይም የ
መፍረሱውጤት፡
፡

(
1)አን
ድውለታሲሰረዝወይም ሲፈርስተዋዋዮቹበተቻለመጠንውለታከመደረጉበፊትእን
ደነበሩትሁኔ
ታእን
ዲመለሱ
ማድረግይገባቸዋል፡
፡
(
2)ውለታውንለመፈጸም የተሠራሁሉቀሪሆኖበማናቸውም አኳኋንውጤትየሌለው ይሆናል፡
፡

ቊ 1816፡
፡የ3ኛውንወገንመብትስለመጠበቅ፡
፡

በቅንልቡናበሆነሦስተኛወገንየተሠራው ሥራውጤ ትጠቃሚ ከሆነእን

ደረጋእን
ዲቀርይደረጋል፡
፡

ቊ 1817፡
፡እን
ደነበርለማድረግስለአለመቻል፡
፡

(
1)ውለታውንለመፈጸም የተሠራውንሥራለማፍረስየማይቻልሲሆንወይም አስቸጋሪሆኖሲገኝወይም ከፍያለ
መሰናክልየሚያመጣ ሲሆንእነዚህየተሠሩትሥራዎችእን
ደረጉእን
ዲቀሩይደረጋል፡፡
(
2)እን
ዲሁም በሆነጊዜዳኞችተገቢመስሎ እንደታያቸው ኪሣራበማስከፈልወይም ሌላውሳኔበማድረግበተቻለ
መጠንተዋዋዮቹንውሉከመደረጉበፊትእን
ደነበሩትሁኔ ታለማድረግይችላሉ፡፡

ቊ 1818፡
፡ስለወጪ ፡
፡

ውሉከመፍረሱወይም ከመሰረዙየተነ
ሣን ብረትንየመመለስግዴታያለበትሰው፤ን
ብረቱንለውጦ ወይም በዚሁላይ
ወጪ አድርጎእን
ደሆነከዚህመለዋወጥ ወይም ወጪ የተነ
ሣያሉትመብቶችወይም ግዴታዎችበዚህሕግያላገባብ
መበልጸግንበሚመለከተው ምዕራፍውስጥ በተወሰኑትድንጋጌዎችመሠረትይመራሉ፡
፡
ክፍል2፡
፡
ውለታንስለማስቀረትናዕዳንስለመተው፡
፡
ቊ 1819፡
፡የሁለቱወገኖችመስማማት፡
፡

(
1)ውልንየተዋዋሉትወገኖችተስማምተው ሊያስቀሩት(
ሊያፈርሱት)ይችላሉ፡
፡
(
2)ውሉቀሪሲሆንወደፊትየውልንመፈጸም ግዴታያስቀራል፡
፡
(
3)የውሉመፍረስያለፈውንሁኔ
ታአይነ
ካም፡
፡

ቊ 1820፡
፡በአን
ድወገንበኩልውልንስለማስቀረት፡
፡

(
1)ሁለቱም ወገኖችወይም አን
ደኛው በማስታወቅብቻውሉእን
ዲቀርለማድረግይፈቀዳልብለው ለመዋዋልይችላሉ፡
፡
(
2)ውሉከሁለትበበለጡ ሰዎችመካከልየተደረገሲሆንከተዋዋዮቹአን
ዱ ቢወጣ ውሉእን
ደፊቱበቀሩትተዋዋዮች
መካከልእን
ደረጋይቀራልብለው ለመዋዋልይችላሉ፡፡

ቊ 1821፡
፡ጊዜያልተወሰነ
ላቸው ውሎች፡
፡

ውሉየተደረገው ላልተወሰነጊዜእን
ደሆነበአን
ዱ ወገንብቻማስታወቅውሉንየማስቀረትመብትለሁለቱም ወገኖች
ይኖራቸዋል፡
፡

ቊ 1822፡
፡የሚከበርጊዜ፡
፡

(
1)በማስታወቅብቻውሉንለማስቀረትየሚፈልገው ወገንበሕግወይም በልማድየተወሰነ
ውንጊዜማክበርአለበት፡
፡
(
2)ይህየተወሰነጊዜባይኖርእን
ደሁኔ
ታው በአእምሮግምትየሚበቃው ጊዜመከበርአለበት፡
፡

ቊ 1823፡
፡ልዩየ
እምነ
ትግን
ኙነት፡
፡

በተዋዋዮቹመካከልለውሉአስፈላጊየሆነው እምነትመረዳዳትአን
ድዐይነ
ትአስተያየትሲቀርናእን
ደገናማገናኘት
የማይቻልሆኖሲታይአንዱ ወገንጥያቄያቀረበእን
ደሆነዳኞችውለታውንለማፍረስይችላሉ፡፡

ቊ 1824፡
፡ያለጥቅም የተደረገውል፡
፡
አን
ድውልለአን ድተዋዋይጥቅም ብቻተደርጎሌላው ተዋዋይበቂመሠረትያለው ምክን
ያትአቅርቦውሉእን
ዲፈርስ
ጥያቄያቀረበእንደሆነዳኞችእን
ደዚሁውሉንለማፍረስይችላሉ፡፡

ቊ 1825፡
፡ዕዳንስለመተው፡
፡

ባለገንዘብለባለዕዳው የምፈልግብህነገርየለም ብሎ ባስታወቀው ጊዜባለዕዳየሆነሰው ለባለገን

ዘቡወዲያውኑዕዳ
እንዲቀርብልኝአልፈቅድም ብሎ ካላስታወቀበቀርዕዳው ይቀራል፡፡

ክፍል3፡
፡
ስለመተካት(
ኖባሲዮን
)፡፡
ቊ 1826፡
፡መሠረቱ፡
፡

ግዴታው ቀሪየሚሆነው ሁለቱወገኖቹሌላአዲስግዴታበጒዳዩወይም በምክን

ያቱበተለይአዲስግዴታሊተኩበት
የተስማሙ እንደሆነነ
ው፡፡

ቊ 1827፡
፡የመተካቱውጤት፡
፡

(1)ከመጀመሪያው ግዴታጋራየሚገኙትዋስትናዎች፤ቅድሚያዎችመያዣዎችእን
ዳሉእን
ዲኖሩይሆንዘን
ድበግልጽ
የተጠበቀካልሆነበቀርምትክወደሚሆነ ው የገን
ዘብመብትአይተላለፉም፡
፡
(2)እን
ዲሁም በግልጽእን
ዲጠበቁየተደረገካልሆነበቀርግዴታንከመተካቱአስቀድመው የነ
በሩወለዶችሊጠየቁ
አይቻልም፡፡
ቊ 1828፡
፡ግዴታውንየማስቀረትፍላጎት፡
፡
አዲሱንግዴታለመተካትእን
ዲቻልየ
መጀመሪያውንግዴታበማያጠራጥርአኳኋንየሚያስቀርፈቃድእን
ዲኖርአስፈላጊ
ነው፡
፡
ቊ 1829፡
፡የምትክአለመኖር፡
፡
ተቃራኒየውልቃልከሌለበቀርምትክሊደረግየማይቻለው፡
፡
(
ሀ)ዕዳውንየ
ሚያረጋግጥ አዲስሰነ
ድየተደራጀእን
ደሆነ
፤
(ለ)ባለዕዳው ባለበትዕዳአን
ድየሐዋላወረቀትወይም ለመክፈልቃልየተሰጠበትወረቀት(
ፕሮሚሶሪኖት)የፈረመ
እንደሆነ፤
(
ሐ)ግዴታውንለመክፈልአዲስዋስትናዎችየተደረጉእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 1830፡
፡ተመላላሽሒሳብ፡
፡
(
1)በያይነ
ቱየሆኑትንጒዳዮችበተለመደው ሒሳብበማጻፍምትክአይሆኑም፡
፡
(
2)ሆኖም ሒሳቡከቆመናከታወቀምትክተደረገይባላል፡
፡
(3)ከጉዳዮቹአን
ዱ ልዩዋስትናያለው እን
ደሆነ ፤ባለገን
ዘቡሒሳቡከቆመናከታወቀበኋላም ሌላስምምነ
ትካልተደረገ
በቀርእነዚህንዋስትናዎችእንደያዘይቀራል፡፡
ክፍል4፡
፡
ስለማቻቻል፡
፡
ቊ 1831፡
፡የማቻቻሉመሠረት፡
፡
ሁለትሰዎችአን
ዱ ለአን
ዱ ባለዕዳሆኖሲገኝ፤ከዚህእን
ደሚቀጥለው ደን
ብየሁለቱንዕዳዎችየሚያስቀርማቻቻል
ይደረጋል፡
፡
ቊ 1832፡
፡መቻቻያንየማያስደርጉሁኔ
ታዎች፡
፡
ማቻቻልየሚደረገው ለገን
ዘብዕዳዎችወይም ተመሳሳይበሆኑትናየመከፈያቸው ጊዜበደረሰዕዳዎችመካከልብቻ
ነ
ው፡፡
ቊ 1833፡
፡መቻቻያንየማያስደርጉሁኔ
ታዎች፡
፡
ቀጥሎ ከተዘረዘረው በቀርየዕዳው ምክን
ያትማናቸውም ዐይነ
ትቢሆንማቻቻያይደረጋል፡
፡
(ሀ)የዕዳው ዐይነ
ትልዩበመሆኑለባለገን
ዘቡበእጅየሚከፈልሲሆንይኸውም ለባለዕዳውናለቤተሰቡከደመወዙና
አስፈላጊውንወይም ለቀለቡየሚሆነውንዐይነ
ትየመሳሰለሲሆን፤
(
ለ)ለመን
ግሥትናለመሥሪያቤቶችየሚከፈልገን
ዘብሲሆን
፤
(
ሐ)ባለቤቱበማይገባየተወሰደበትእን
ዲመለስለትጥያቄሲያቀርብ፤
(
መ)በአደራየሰጠውንዕቃእን
ዲመለስለትሲጠይቅመቻቻያሊደረግአይቻልም፡
፡
ቊ 1834፡
፡በችሮታየሚሰጥ ጊዜ፡
፡
በችሮታየተሰጠ ተጨ ማሪጊዜለማቻቻያዕን
ቅፋትአይሆን
ም፡፡
ቊ 1835፡
፡የአከፋፈልአቀናነ
ስ፡፡
በአንድሰው ላይብዙየሚቻቻሉዕዳዎችሲኖሩበትስለማቻቻሉአሠራርየአከፋፈልአቀናነ
ስበዚህአን
ቀጽበምዕራፍ2
የተመለከተው ደን
ብይጸናበታል፡
፡
ቊ 1836፡
፡የማቻቻያው ውጤት፡
፡
ሁለትዕዳዎችበአን
ድጊዜሲኖሩ፤በአን
ድነትየሚቻቻሉትባነ
ስተኛው ዕዳልክነ
ው፡፡
ቊ 1837፡
፡የሦስተኛወገንመብት፡
፡
ከዕዳዎችመካከልበአን
ዱ ላይያለውንየሦስተኛውንወገንመብትበሚጎዳአኳኋንማቻቻልአይደረግም፡
፡
ቊ 1838፡
፡መቻቻያእን
ዲደረግጥያቄማቅረብአስፈላጊስለመሆኑ፡
፡
(
1)ማቻቻያየሚደረገው ባለዕዳው እን
ዲቻቻልለትመፈለጉንለባለገን
ዘቡሲያስታውቅብቻነ
ው፡፡
(
2)ዳኛው የማቻቻሉንጒዳይበራሱሥልጣንብቻሊያዝአይችልም፡
፡
ቊ 1839፡
፡መቻቻያንአልፈልግም ስለማለት፡
፡
ባለዕዳየሆነሰው አስቀድሞ መቻቻልንአልፈልግም ለማለትይችላል፡
፡
ቊ 1840፡
፡በውልየሚደረግመቻቻል፡
፡
(
1)በሕግከተወሰነ
ውም በቀርመቻቻልበሁለቱወገኖችፈቃድሊደረግይቻላል፡
፡
(
2)ተዋዋዮቹአስቀድመው መቻቻልበምንአኳኋንእን
ደሚፈጸም መወሰንይችላሉ፡
፡
ቊ 1841፡
፡በፍርድቤትስለሚደረግማቻቻል፡
፡
(
1)አንደኛው ዕዳየበሰለያልሆነእን
ደሆነዳኞቹለጊዜው ክርክርበሌለበትገን
ዘብመጠንዕዳው እምንድረስእን
ዲቻቻል
ሊገልጹይችላሉ፡ ፡
(2)አን
ደኛው ዕዳየበሰለባይሆን
ምነ ገርግንበቅርብጊዜሊከፈልየማያስቸግርከሆነ ፤ዳኞችየበሰለውንገን
ዘብ
ባለዕዳው እን
ዳይከፍልአድርገው የአን
ደኛው ዕዳየሚከፈልበትቀንእስኪደርስከማስገደድሊያቈዩይችላሉ፡፡
ክፍል5፡
፡
ስለመብትመቀላቀል፡
፡
ቊ 1842፡
፡የመቀላቀልመሠረት፡
፡

የባለዕዳውናየባለገን
ዘቡመብትበአን
ድሰው ላይሲጠቀለሉ፤በሕግሁለቱንዕዳዎችየሚያስቀርመቀላቀልይሆናል፡
፡
ቊ 1843፡
፡የሦስተኛወገንመብት፡
፡
ሦስተኛው ወገንገን
ዘብየሚጠይቅበትንመብቱንበመጉዳት፤የዕዳማቀላቀልሊደረግአይቻልም፡
፡
ቊ 1844፡
፡የዕዳመቀላቀልመቅረት፡
፡
የዕዳው መቀላቀልሲቀርግዴታው እን
ደገናይጀመራል፡
፡
ክፍል6፡
፡
ስለይርጋ፡
፡
ቊ 1845፡
፡የይርጋጊዜ፡
፡

ሕግበሌለአኳኋንካልወሰነበቀርውሉእን
ዲፈጸም ወይም ካለመፈጸሙ የተነ
ሣስለሚደርስጉዳትወይም ውሉ
እን
ዲፈርስየመጠየቅመብትበዐሥርዓመትይርጋይቀራል፡ ፡
ቊ 1846፡
፡የይርጋው መነ
ሻጊዜ፡
፡
የይርጋቀንመቈጠርየሚጀምረው ግዴታውንለመጠየቅተገቢከሆነ
ው፤ወይም ውሉየሚሰጠው መብትከተሠራበትቀን
ጀምሮነው፡፡
ቊ 1847፡
፡በየጊዜው የሚሰጥ ገን
ዘብ፡
፡
በየጊዜው የሚሰጥ ገን
ዘብንየመጠየቅመብትይርጋመቈጠርየሚጀመረው፤መከፈሉከተቋረጠበትቀንጀምሮነ
ው፡፡
ቊ 1848፡
፡የጊዜው አቈጣጠር፡
፡
(
1)የይርጋው መጀመሪያቀንከይርጋው ዘመንሒሳብውስጥ ገብቶአይታሰብም፡
፡
(
2)የይርጋው ቀንየሚሞላው ለይርጋው የተወሰነመጨ ረሻቀንካለፈበኋላነ
ው፡፡
(3)ምናልባትይህቀንገንዘቡበሚከፈልበትቦታበሕግየታወቀየበዓልቀንየሆነእን
ደሆነይርጋው የሚሞላው ከበዓሉ
ተከታይበሆነው በዓልባልሆነው ቀንነ
ው፡፡
ቊ 1849፡
፡ተጨ ማሪገን
ዘብ፡
፡
የዋነ
ኛው ገን
ዘብይርጋበወለዱናበሌሎቹም ተጨ ማሪገን
ዘቦችይጸናል፡
፡
ቊ 1850፡
፡መያዣ፡
፡
ባለገንዘቡለገን
ዘቡመያዣበእጁ ያለው እን
ደሆነ
፤በይርጋገን
ዘቡቀርቷልተብሎ መቃወሚያሳይሆን
በትበመያዣው ላይ
ያለው መብትእንዲፈጸምለትለመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 1851፡
፡ይርጋየሚቋረጥባቸው ምክን
ያቶች፡
፡
ይርጋየሚቋረጠው፡
-
(ሀ)ባለዕዳዕዳውንሲያምን
፤ይልቁን
ም ወለድወይም ከዕዳው ላይበከፊልሰጥቶሲገኝወይም መያዣወይም ዋስ
የሰጠ እንደሆነ
፤
(
ለ)ባለገን
ዘቡመብቱእን
ዲታወቅለትበፍርድቤትክስአቅርቦለባለዕዳው አስታውቆየተገኘእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 1852፡
፡የይርጋው ማቋረጥ ውጤ ት፡
፡
(
1)ይርጋው ከተቋረጠበትጀምሮእን
ደገናአዲስየይርጋዘመንመቈጠርይጀምራል፡
፡
(2)ዕዳው በአን
ድማስረጃወይም በአን
ድፍርድየተረጋገጠ እን
ደሆነአዲሱየይርጋአቈጣጠርዘመንሁልጊዜዐሥር
ዓመትነ ው፡፡
ቊ 1853፡
፡የመታዘዝወይም የ
ቤተዘመድግን
ኙነት፡
፡
(1)ፍርድቤቱይርጋንአልቀበልም ለማለትየሚችለው ባለገን
ዘቡየሚፈልገውንያልጠየቀበትምክንያትባለዕዳውን
የመፍራትናየማክበርስሜትኑሮትለሱም የተቀራረበዝምድናወይም ታዛዥነትያለው ሆኖሲገኝነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲህሲሆን
ም ዕዳውንለመክፈልዋስየሆኑትሰዎችከኀላፊነ
ታቸው ነ
ጻይሆናሉ፡
፡
ቊ 1854፡
፡ክፉልቡና፡
፡
ይርጋእን
ዳይቈጠርበትክፉልቡናንመቃወሚያአድርጎለመከራከርአይቻልም፡
፡
ቊ 1855፡
፡ተቃራኒስምምነ
ቶች፡
፡
ሕግየወሰነ
ው የይርጋዘመንእን
ዲቀርወይም እን
ዲለወጥ አስቀድሞ ለመስማማትወይም ለመዋዋልአይቻልም፡
፡
ቊ 1856፡
፡የሞላውንይርጋሰለመተው፡
፡
(
1)በይርጋተጠቃሚ የሆነ
ው ሰው የሞላውንይርጋለመተው ይችላል፡
፡
(
2)ዳኞችበገዛሥልጣናቸው የይርጋውንደን
ብመከላከያለመጥቀስአይችሉም፡
፡
ምዕራፍ4፡
፡
የአን
ዳንድግዴታዎችወይም የአን
ዳንድውሎችአኳኋን
፡፡
ክፍል1፡
፡
ጊዜ፡
፡
ቊ 1857፡
፡የተወሰነጊዜ፡
፡
ውልከተደረገጀምሮወይም ከሌላማናቸውም ጊዜጀምሮአን ድግዴታወይም አን
ድበሕግፊትየሚረጋነ
ገርመፈጸም
ሲያስፈልግየጊዜው አወሳሰንቀጥለው በተጻፉትድን
ጋጌዎችመሠረትይወሰናል፡
፡
ቊ 1858፡
፡በቀኖችየተወሰነጊዜ፡
፡
ጊዜው በቀኖችየተወሰነእን
ደሆነውልየተደረገበትቀንሳይታሰብዕዳለመክፈልየሚገባው በተወሰነ
ው ጊዜመጨ ረሻ
ቀንነ
ው፡ ፡
ቊ 1859፡
፡በሳምን
ቶችየተወሰነጊዜ፡
፡
ጊዜው በሳምንቶችየተወሰነእን
ደሆነዕዳውንመክፈልየሚገባው ውልበተደረገበትቀንስም በመጨ ረሻሳምን
ትውስጥ
በዋለው ቀንነ
ው፡፡
ቊ 1860፡
፡በወሮችየተወሰነጊዜ፡
፡
(1)ጊዜው በወርወይም በብዙወሮችየተወሰነእን
ደሆነዕዳውንለመክፈልየሚገባው ውሉበተደረገበትቀን
በመጨ ረሻው ወርመጨ ረሻቀንነው፡
፡
(2)ጊዜውም የተወሰነው እን
ደኤሮፓአቈጣጠርከሆነ
ናበመጨ ረሻው ወርውስጥ ይህቀንሳይኖርዕዳለመክፈል
የሚገባው በተባለው ወርመጨ ረሻቀንነው፡
፡
(
3)ጳጉሜ እን
ደዐሥራሦስተኛወርአይቈጠርም፡
፡
ቊ 1861፡
፡ለወሮችየተወሰነጊዜ፡
፡
(
1)ለመፈጸሚያየተወሰነ
ው ጊዜበወሩመጀመሪያወይም የወሩመጨ ረሻየሆነእን
ደሆነ
፤በወሩመጀመሪያወይም በወሩ
መጨ ረሻቀንማለትነው፡
፡
(
2)ጊዜው በወርመካከልከሆነየወሩ15ኛቀንማለትነ
ው፡፡
ቊ 1862፡
፡የበዓላትቀኖች፡
፡
በሚከፈልበትቦታየመክፈያው ቀንከአን
ድየበዓልቀንጋራየገጠመ እን
ደሆነበዓልባልሆነ
በትበማግሥቱየዋለው ቀን
በደን
ብይተላለፋል፡፡
ቊ 1863፡
፡የተወሰነጊዜ፡
፡
(
1)አን
ድግዴታበተወሰነጊዜውስጥ እን
ዲፈጸም የተደረገእን
ደሆነባለዕዳው የተወሰነ
ው ጊዜሳያልቅአስቀድሞ
ግዴታውንመፈጸም አለበት፡
፡
(2)ግዴታው የሚፈጸምበትንቀንለመወሰንመብትየተሰጠው ለሌላው ወገንተዋዋይለመሆኑሁኔ
ታው የሚያስረዳ
ካልሆነበቀርየግዴታውንመፈጸሚያቀንበዚሁጊዜመካከልባለዕዳው ይወስናል፡ ፡
ቊ 1864፡
፡የተወሰነ
ንጊዜስለማርዘም፡
፡
ላፈጻጸሙ የተወሰነ
ው ጊዜእን
ዲረዝም የተደረገእን
ደሆነሌላተቃራኒስምምነ
ትከሌለበቀርአዲሱጊዜየሚቈጠረው
በመጀመሪያየተሰጠው ጊዜካለቀበትከመጨ ረሻው ቀንአን
ሥቶነው፡፡
ቊ 1865፡
፡የጊዜው ጠቃሚነ
ት፡፡
በስምምነ
ቱወይም በልዩሁኔ
ታው ለባለገን
ዘቡም እን
ዲጠቅም ተብሎ ካልተደረገበቀር፤የጊዜው መሰጠትሁልጊዜ
ለባለዕዳው ጥቅም እን
ደተደረገይቈጠራል፡
፡
ቊ 1866፡
፡የተወሰነጊዜንመጠበቅስለመተው፡
፡
(1)በውሉውሳኔወይም በውሉዐይነ
ትወይም በነ
ገሩአኳኋንየተዋዋዮቹሐሳብተቃራኒሆኖካልተገኘ፤ባለዕዳው
የተዋዋለበትቀንከመድረሱበፊትግዴታውንለመፈጸም ይችላል፡
፡
(
2)ለዕዳመክፈያከተወሰነ
ው ጊዜበፊትየተከፈለገን
ዘብእን
ደገናአይመለስም፡
፡
ቊ 1867፡
፡የባለገን
ዘቡመብት፡
፡
(
1)ፍጻሜው ለራሱጥቅም ብቻካልተደረገበቀርየተወሰነ
ው ጊዜሳይደርስባለገን
ዘቡግዴታው እን
ዲፈጸም ለመጠየቅ
መብትየለውም፡ ፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜለባለዕዳው ግዴታውንእን
ዲፈጽም በአእምሮግምትየሚበቃጊዜይሰጠዋል፡
፡
ቊ 1868፡
፡የተወሰነ
ውንጊዜየሚያስቀርምክን
ያት፡
፡
ባለዕዳለመክፈልችሎታማጣቱበፍርድየተረጋገጠ እን ደሆነ፤ወይም ለባለገን
ዘቡየሰጣቸውንዋስትናዎችበእሱ
ምክንያትያጐደላቸው እን
ደሆነየተወሰነ
ው የጊዜው ጥቅም ይቀርበታል፡
፡
ክፍል2፡
፡
ስለሁኔ
ታ፡፡
ቊ 1869፡
፡የሁኔ
ታመሠረት፡
፡
ለውሉጒዳይየሆነ
ው ግዴታመኖርካጠራጣሪሁኔ
ታጋራየተያያዘሲሆንውሉበሁኔ
ታየተሠራነ
ው ይባላል፡
፡
ቊ 1870፡
፡ቅንልቡና፡
፡
አን
ደኛው ወገንየቅንልቡናንአሠራርበመጣስውሉእን
ዳይፈጸም ያደረገእን
ደሆነሁለተኛው ወገንሁኔ
ታው እን
ደተፈጸመ
ለመቈጠርይችላል፡ ፡
ቊ 1871፡
፡ውሉንየማቈያሁኔ
ታ፡፡
ተዋዋዮቹሌላተቃራኒሒሳብካልገለጹውሉውጤ ትማግኘትየሚጀምረው ሁኔ
ታው ከሚፈጸምበትቀንጀምሮነ
ው፡፡
ቊ 1872፡
፡የሚያስቀርሁኔ
ታ፡፡
(
1)ውሉየሚቀረው፤ያልተረጋገጠ ነ
ገርወደፊትሲፈጸም ብቻከሆነየውሉውጤትወዲያውኑይጀመራል፡
፡
(
2)ሁኔ
ታው ሲፈጸም ግንውሉውጤ ትመስጠቱይቀራል፡
፡
ቊ 1873፡
፡ተዋዋዮችስለሚከለከሉትነ
ገር፡
፡
ውሉበሚፈጸምበትጊዜተዋዋዮቹየውሉንደን
በኛአፈጻጸም የሚከለክለውንተግባርሁሉአለማድረግአለባቸው፡
፡
ቊ 1874፡
፡የማስተዳደርሥራዎች፡
፡
ሁኔታው ከመፈጸሙ በፊትያስተዳደርመብትያለው ሰው የሠራውንሁሉበክፉልቡናሠርቶትእንደሆነ
፤ሁኔ
ታው ከተፈጸመ
በኋላኪሣራይከፍላልእን ጂ፤በአስተዳዳሪነ
ትመብትየሠራቸው ተግባሮችጸንተው ይኖራሉ፡
፡
ቊ 1875፡
፡የማዘዝሥራዎች፡
፡
(
1)ሁኔ
ታያለበትውልሲኖርአን
ደኛው ወገንበማዘዝያስፈጸማቸው ሥራዎችበሁለተኛው ወገንጥያቄይሰረዛሉ፡
፡
(
2)ባለጥቅሞቹበሚበቃጊዜውስጥ የተሠራው ሥራእን
ዲሰረዝየሚፈልግመሆኑንእን
ዲገልጽይህንሁለተኛውን
ወገንሊጠይቁትይችላሉ፡
፡
(3)የመሰረዙም ጒዳይየሚያስከትለው ውጤ ትየሚወሰነ
ው በዚህአን
ቀጽየ
ውሎችንመሰረዝወይም መፍረስ
በሚመለከተው ድን ጋጌላይበተነገረው መሠረትነው፡
፡
ቊ 1876፡
፡ፍሬናትርፍ፡
፡
ሁኔታው ከመፈጸሙ በፊትመብትያለው ሰው እስከዚያቀንድረስበቅንልቡናያገኘው ፍሬናትርፍሁኔ
ታው ከተፈጸመ
በኋላም ይረጋለታል፡
፡
ቊ 1877፡
፡የመጠበቂያእርምጃ፡
፡
በሁኔ
ታየተሰጡትመብቶችአደጋየሚደርስባቸው ሆኖለተዋዋዩሲታየው ለሌላያለሁኔ
ታለተሰጡ መብቶችየሚደረገውን
መጠበቂያለእነ
ዚህም ሊያደርግላቸው ይችላል፡
፡
ቊ 1878፡
፡ሊፈጸም የማይቻልከሕግውጭ የሆነወይም ለሕሊናተቃራኒየሆነሁኔ
ታ፡፡
የውሉንመኖርየሚያረጋግጠው ሁኔ
ታየማይቻልሕገወጥ ወይም ለሕሊናተቃራኒየሆነእንደሆነ
፤ለውልጒዳይ
አለመቻልለውልጒዳይሕገወጥ ስለውልጒዳይየሕሊናተቃራኒነ ትስለሚሆነው ጒዳይየሚጸኑትድን
ጋጌዎችለዚህም
በተመሳሳይነ
ትይፈጸማሉ፡፡
ቊ 1879፡
፡ብችልእሠራለሁስለማለትሁኔ
ታ፡፡
(
1)የሚሠራው ግዴታበባለዕዳው ፈቃድሁኔ
ታብቻእን
ዲፈጸም ተዋውለው ሲገኝግዴታው ፈራሽነ
ው፡፡
(
2)ውሉየተደረገው ተገዳጁንውሉባይፈጸምም ማናቸውም ኀላፊነ
ትእን
ዳያገኘው ሆኖሲገኝ፤ብችልእሠራለሁለማለት
ሁኔታእን
ደተሠራውልሆኖይቈጠራል፡ ፡
ክፍል3፡
፡
ማማረጫ ያለው ግዴታ፡
፡
ቊ 1880፡
፡ማማረጫ ያለው ግዴታመሠራት፡
፡
ባለዕዳው በውለታው ከተመለከቱትሁለትዐይነ
ቶችግዴታዎችአን
ዱንየፈጸመ እን
ደሆነግዴታውንፈጸመ ማለትነ
ው፡፡
ቊ 1881፡
፡ጒዳዩንመምረጥ፡
፡
(
1)የመምረጥ መብትተገልጾለባለገን
ዘቡወይም ለአን
ድሌላ3ኛወገንካልተሰጠ በቀር፤መርጦ መፈጸም የባለዕዳው
ነ
ው፡፡
(2)አን
ደኛው ወገንግዴታውንለመምረጥ ውሉሲፈቅድለትያልመረጠ እን
ደሆነእንደውሉእን
ዲመርጥ ማስጠን
ቀቂያ
ደርሶትሳይመርጥ ቢቀርወዲያውኑየመምረጡ መብትለ2ኛው ወገንይሰጣል፡፡
ቊ 1882፡
፡መፈጸም ስላለመቻሉ፡
፡
(
1)በውለታከተመለከቱትግዴታዎችአን
ዱንለመፈጸም የማይቻልሲሆን
፤ባለዕዳው ቀሪውንግዴታመፈጸም አለበት፡
፡
(
2)የግዴታው አፈጻጸም ያልተቻለው ምርጫ ባልተሰጠው ወገንጥፋትእን
ደሆነኪሣራይከፍላል፡
፡
ክፍል4፡
፡
ቃብድ፡
፡
ቊ 1883፡
፡የቃብድትርጒም፡
፡
አን
ዱ ወገንለአን
ዱ ወገንቃብድመስጠቴበሚያከራክርሁኔ
ታውልመደረጉንያረጋግጣል፡
፡
ቊ 1884፡
፡የውሉአፈጻጸም፡
፡
ቃብድየተቀበለው ወገንሌላተቃራኒስምምነ
ትከሌለበቀርመመለስወይም ውሉሲፈጸም ከሚገባው ገን
ዘብላይ
መታሰብአለበት፡
፡
ቊ 1885፡
፡የውልአለመፈጸም፡
፡
(
1)ሌላስምምነ
ትከሌለበቀርቃብድየሰጠው ወገንየሰጠውንቃብድበመልቀቅውለታውንበራሱፈቃድለማፍረስ
ይችላል፡
፡
(2)እን
ዲሁም ሌላስምምነ
ትከሌለበቀርቃብድየተቀበለው ወገንየተቀበለውንቃብድአጠፌታበመክፈልውለታውን
ለማፍረስይችላል፡፡
ክፍል5፡
፡
ስለኀላፊነ
ትየተጻፈየውልቃል፡
፡
ቊ 1886፡
፡ኀላፊነ
ትንስለማስፋፋት፡
፡
ተዋዋዮቹበውላቸው ውስጥ ሁሉከዐቅም በላይበሆነኀይልሳይፈጸም ቢቀርም የውሉአለመፈጸም ለሚያመጣው ጉዳት
ኀላፊእን
ሆናለንብለው አላፊነ
ታቸውንአስፋፍተው ለመዋዋልይችላሉ፡፡
ቊ 1887፡
፡አላፊነ
ትንበጥፋትጊዜብቻስለመወሰን
፡፡
ተዋዋዮቹበውሉየሚደርስባቸውንአላፊነ
ትለመቀነ
ስናአላፊነ
ታቸውም ጥፋትባደረጉጊዜብቻእን
ዲሆንአድርገው
ለመዋዋልይችላሉ፡
፡
ቊ 1888፡
፡ስለሠራተኞችአድራጎት፡
፡
(
1)ውሉበሠራተኞቻቸው ወይም በረዳቶቻቸው ጥፋትያልተፈጸመ እን
ደሆነተዋዋዮቹአላፊአን
ሆንም ብለው ለመዋዋል
ይችላሉ፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ይህስምምነ
ትየተደረገው፤በአን
ደኛው ወገንሥልጣንሥራውስጥ የሚሠራው ሰው እን
ዲጎዳየሆነ
እንደሆነፈራሽነው፡
፡
ቊ 1889፡
፡ስለመቀጫ ስምምነ
ት(ስለገደብ)
፡፡
አንደኛው ወገንግዴታውንያልፈጸመ እን
ደሆነወይም አጓድሎ ወይም አዘግይቶየፈጸመ እን
ደሆነ
፤የሚከፈለውንመቀጮ
ተዋዋዮቹአስቀድመው ለመወሰንይችላሉ፡ ፡
ቊ 1890፡
፡የባለገን
ዘቡመብት፡
፡
(1)(
የገደብ)የመቀጫ ስምምነ
ትበተደረገጊዜባለገን
ዘቡተቃራኒስምምነ
ትከሌለየውሉአፈጻጸም እን
ዲቀጥል
ለማድረግይችላል፡ ፡
(2)ኪሣራው የተወሰነ
ው ለሥራው አፈጻጸም መዘግየትብቻወይም ለተጨ ማሪግዴታዎችአለመፈጸም ካልሆነበቀር
ባለገንዘቡውሉእን ዲፈጸምና(
ገደቡን)መቀጫ ውን ም እን
ዲቀበልሁለቱንም በአን
ድጊዜለመጠየቅአይችልም፡ ፡
ቊ 1891፡
፡የሚፈጸምበትሁኔ
ታ፡፡
ባለገን
ዘቡመቀጫ (
ገደብ)ሊቀበልየሚገባው ውሉባለመፈጸሙ ኪሣራለመጠየቅበሚችልበትጊዜሁሉነ
ው፡፡
ቊ 1892፡
፡የተረጋገጠ ጉዳት፡
፡
(
1)ባለገን
ዘቡኪሣራባይደርስበትም የተዋዋለው መቀጫ (
ገደብ)ሊከፈለው ይገባዋል፡
፡
(2)ባለገን
ዘቡከተወሰነ
ው መቀጫ (ገደብ)የበለጠ ኪሣራለመጠየቅየሚችለው ውሉያልተፈጸመው ባለዕዳው
ባለገንዘቡንለመጉዳትአስቦ፤ጒልህበሆነቸልተኛነትወይም በከባድጥፋትእን
ዳይፈጸም ያደረገእን
ደሆነነው፡
፡
ቊ 1893፡
፡የተወሰነ
ውንስምምነ
ትስለማሻሻል፡
፡
ግዴታው ባለመፈጸሙ እን
ዲከፈልየተወሰነ
ውንመቀጫ (
ገደብ)ዳኞችለመቀነ
ስየሚችሉትግዴታው በከፊልየተፈጸመ
ሁኖሲገኝነ ው፡
፡
ቊ 1894፡
፡የማፍረስውጤት፡
፡
(
1)የውለታመፍረስየመቀጫ ውን(
የገደቡን
)ስምምነ
ትያስቀረዋል፡
፡
(
2)የመቀጫ ው (
የገደቡ)ስምምነ
ትመፍረስ፤ውሉንአያፈርሰውም፡
፡
ቊ 1895፡
፡በውሉየሚወሰንቅጣት፡
፡
አንድተዋዋይየገባበትንግዴታባጓደለጊዜ2ኛው ወገንየተለዩቅጣቶችንያስፈጽምበታልተብሎ በውሉስምምነ ት
ተደርጎእን
ደሆነ፤ማናቸውም ተቃራኒስምምነትቢኖርእንኳየተባሉትንቅጣቶችየሚያስከትሉነገሮችተደርገው እን
ደሆነ
ለማረጋገጥ የ
ሚችሉትዳኞችናቸው፡ ፡
ክፍል1፡
፡
በባለዕዳዎችመካከልስላለው የማይከፋፈልአን
ድነት፡
፡
ቊ 1896፡
፡አን
ድነትስለሚገኝበትጊዜ፡
፡
ተቃራኒየሆነየውልስምምነ
ትከሌለናበሕግም ላይየተገለጹልዩድን
ጋጌዎችከሌሉበቀርየጋራባለዕዳዎች
በማይከፋፈልአላፊነ
ትዕዳውንእን
ዲከፍሉይገደዳሉ፡፡
ቊ 1897፡
፡ስለማይከፋፈልአላፊነ
ት፡፡
(1)ባለገን
ዘቡስለግዴታው አፈጻጸም በሙ ሉወይም በከፊሉእን
ደፈቀደው አላፊዎችየሆኑትንሁሉወይም ከነ
ዚህ
አንዱንለማስገደድይችላል፡
፡
(
2)ዕዳው በሙ ሉተከፍሎ እስካለቀድረስባለዕዳዎችእያን
ዳንዳቸው ይገደዳሉ፡
፡
ቊ 1898፡
፡ፍርድስለተሰጠው ነ
ገር፡
፡
ከባለዕዳዎቹመካከልበአን
ዱ ላይበፍርድቤትያቀረበው የገን
ዘብክስነ
ገርጠያቂውንበቀሩትላይክስንእን
ዳያቀርብ
አያግደውም፡፡
ቊ 1899፡
፡ዕዳዎቹእን
ዲከፈሉስለሚደረገው ማስጠን
ቀቂያ፡
፡
ለአን
ዱ ባለዕዳየተደረገው ማስጠን
ቀቂያ(
ማስታወቂያ)በሌሎቹባለዕዳዎችላይሁሉውጤትአለው፡
፡
ቊ 1900፡
፡ስለማይረጋግዴታ፡
፡
(1)ግዴታው በሕግየተከለከለዓላማ ከመሆኑየተነሣእን
ዲሁም ግዴታውንየሚያፈርሱትንልዩምክን
ያቶችበመጥቀስ
ባለዕዳዎችሁሉባለገን ዘቡንለመቃወም ይችላሉ፡፡
(2)ስለሆነ
ም የመስማማትጒድለትያለበትነው፤ወይም ችሎታየሌለው ባለዕዳየተዋዋለው ነው በማለትግዴታን
ለማፍረስበሚደረገው ክርክርምክንያትለመከራከርየሚችለው አን
ድነትከተበደሩትባለዕዳዎችበስምምነ ቱጒድለት
ተደርጎብኛልየሚለው ወይም ችሎታየሌለው ባለዕዳብቻነው፡
፡
ቊ 1901፡
፡ስለመክፈልናስለይርጋ፡
፡
ባለዕዳየሆኑትሁሉዕዳው በሙሉወይም በከፊልተከፍሏልወይም በይርጋታግዶዋልበማለትባለገን
ዘቡንለመከራከር
ይችላሉ፡፡
ቊ 1902፡
፡ዕዳንስለመማር፡
፡
(1)ባለገንዘቡየጋራባለዕዳዎችከሆኑትመካከልአን
ዱንዕዳውንየማረው እን
ደሆነየጋራባለዕዳዎችለሆኑትሁሉ
ለአንዱ የተደረገምሕረትጠቃሚ ይሆናቸዋል፡
፡
(
2)ቢሆን
ም ባለገን
ዘቡዕዳውንየ
ማረው ከጋራባለዕዳዎቹመካከልበተለይአን
ዱንብቻመሆኑንለመግለጽይችላል፡
፡
(3)እን
ዲህም በሆነጊዜለሌሎችየ ጋራባለዕዳዎችየዕዳው መማርጠቃሚ የሚሆናቸው ዕዳውንየተማረው ባለዕዳ
በመጨ ረሻው ይከፍለው በነ
በረው ገንዘብልክብቻነው፡
፡
ቊ 1903፡
፡ስለመተካት፡
፡
(1)እን
ደዚሁም ባለገንዘቡከጋራባለዕዳዎቹከአን
ዱ ጋራበፊተኛው ዕዳው ምትክሌላአዲስዕዳለውጦ እን
ዲተካ
የተስማማ እን
ደሆነ ፤ከዚህበላይየተደነ
ገጉትለዚህም ይጸናል፡
፡
(
2)ባለገንዘቡበተለይከአን
ዱ ጋራመዋዋሉንየ
ገለጸእን
ደሆነየዕዳው መተካትየሚጸናው በዚሁየጋራባለዕዳድርሻላይ
ብቻነው፡፡
ቊ 1904፡
፡ስለማቻቻል፡
፡
ከባለዕዳዎቹአን
ዱ ከዋናው ባለገን
ዘብላይገንዘብጠያቂሆኖሲገኝየጋራባለዕዳዎችዕዳው ይቻቻልልናልለማለት
የሚችሉትዕዳው የሚቻቻልለትየጋራባለዕዳቸው በመጨ ረሻው ይከፍለው በነ
በረው ዕዳልክነ
ው፡፡
ቊ 1905፡
፡መቀላቀል፡
፡
ከጋራባለዕዳዎቹመካከልአን ዱ ገን
ዘብጠያቂየሆነእንደሆነ፤ኀላፊለሆኑትለሌሎችባለዕዳዎችዕዳው የሚቀርላቸው፤
ይህገንዘብጠያቂየሆነው የጋራባለዕዳበመጨ ረሻው ዕዳውንየሚከፍልእንደሆነበሚከፍለው ልክነ
ው፡፡
ቊ 1906፡
፡ስለአላፊነ
ት፡፡
(
1)የአን
ድነትባለዕዳከሆኑትመካከልአን
ዱ በራሱአድራጎትየሌሎችንሁኔ
ታለማክበድአይችልም፡
፡
(
2)የአን
ድነትባለዕዳለሆኑትሁሉመከራከሪያየሚሆናቸውንነ
ገርያልሠራበትእን
ደሆነለጋራተገዳጆቹአላፊይሆናል፡
፡
ቊ 1907፡
፡የመጨ ረሻአከፋፈል፡
፡
በውሉወይም በሕጉተቃራኒውሳኔየሌለእን
ደሆነ
፤በአን
ድነትባለዕዳየሆኑትሰዎችየሚከፍሉትንዕዳእያን
ዳንዳቸው
ትክክልድርሻቸውንመክፈልአለባቸው፡
፡
ቊ 1908፡
፡ስለጥያቄ፡
፡
(1)ሊከፍለው ከሚገባው በላይአብልጦ የከፈለየአን
ድነትባለዕዳ፤አብልጦ ስለከፈለው ገን
ዘብሌሎችን
የያንዳንዳቸውንድርሻእንዲከፍሉትለመጠየቅይችላል፡ ፡
(2)ከአን
ድነትባለዕዳዎችመካከልአንዱ ዕዳውንመክፈልያልቻለእን
ደሆነ
፤ዕዳው በየአን
ዳንዳቸው ላይሊደርስባቸው
በሚገባው ድርሻመጠንይከፋፈላል፡፡
ቊ 1909፡
፡ስለመዳረግ(
ድርጎ)
፡፡
(
1)ጥያቄማቅረብየሚችለው የአን
ድነትባለዕዳየሆነ
ው ሰው ለባለገን
ዘቡበከፈለው ልክበባለገን
ዘቡመብትተዳራጊ
ይሆናል፡
፡
(2)ገን
ዘቡንለከፈለው የጋራባለዕዳማስረጃዎቹን
ናወደፊትም ለሚያደርገው ጥያቄየሚጠቅሙ ትንአሠራርለመፈጸም
እንዲችልባለገንዘቡአስፈላጊውንሁሉማድረግአለበት፡፡
(3)ከባለገን
ዘቡተግባርየተነ
ሣ፤በባለገን
ዘቡስም የአን
ድነትባለዕዳው ለመዳረግያልቻለእን
ደሆነባለገን
ዘቡበዚሁ
ሰው ላይለደረሰበትጉዳትአላፊይሆናል፡
፡
ክፍል2፡
፡
በባለገን
ዘቦቹመካከልስላለው አን
ድነት፡
፡
ቊ 1910፡
፡አን
ድነትስለሚገኝበትጊዜ፡
፡
ለዚህጒዳይበተለይበግልጽየተነ
ገረስምምነ
ትከሌለናእን
ደዚሁም በሕጉየተወሰነካለሆነበቀር፤በባለገን
ዘቦቹ
መካከልአን
ድነትየለም፡
፡
ቊ 1911፡
፡የአን
ድነትመሠረታዊሒሳብ፡
፡
(
1)አን
ድነትካላቸው ባለገን
ዘቦችየአን
ዳንዱ ባለዕዳው ዕዳውንበሙ ሉእን
ዲከፍለው ለመጠየቅይችላል፡
፡
(
2)አን
ድነትካላቸው ባለገን
ዘቦችለአን
ዱ የተከፈለዕዳባለዕዳውንነ
ጻያደርገዋል፡
፡
(3)አን
ድነትካላቸው ባለገን
ዘቦችመካከልከአን
ዱ ማስጠን
ቀቂያካልደረሰው ባለዕዳው እን
ደፈቀደለአን
ዱ ወይም
ለሌላው ለመክፈልምርጫ አለው፡፡
ቊ 1912፡
፡ስለይርጋ፡
፡
አንድነትካላቸው ባለገን
ዘቦችመካከልለአን
ዱ የይርጋዘመንመቈጠሩንየሚያቋርጥ ተግባር፤ለሌሎችም ባለገን
ዘቦች
የይርጋውንዘመንያቋርጥላቸዋል፡፡
ቊ 1913፡
፡ዕዳንስለመማር፡
፡
አንድነ
ትካላቸው ባለገንዘቦችመካከልአን
ዱ ባለዕዳውንየማረው እን
ደሆነ
፤ይህየተደረገው ምሕረትባለዕዳውንለዚሁ
ባለገንዘብከሚደርሰው ድርሻእን
ጂ፤ከሌሎቹዕዳነ ጻአያወጣውም፡፡
ቊ 1914፡
፡ስለመተካት፡
፡
እንዲሁም በአን
ድባለገን
ዘብናበባለዕዳው መካከልስለሚደረገው የመተካትስምምነ
ትከዚህበላይየተደነ
ገገው
ይጸናል፡
፡
ቊ 1915፡
፡ስለማቻቻል፡
፡
ባለዕዳው አንድነ
ትካላቸው ባለገንዘቦችመካከልከአን
ዱ ገን
ዘብጠያቂየሆነእን ደሆነ
፤ለሌሎችአንድነ ትለአላቸው
ባለገንዘቦችየተቻቻለውንገንዘብመከራከሪያማድረግየሚችለው የተቻቻለው ገን
ዘብበመጨ ረሻው ላቻቻለው ባለገን
ዘብ
የሚጠቅም ሲሆን ና፤በዚያውም ልክሲሆንነው፡፡
ቊ 1916፡
፡የመጨ ረሻአከፋፈል፡
፡
(1)በውሉወይም በሕግውስጥ ተቃራኒየሆነውሳኔከሌለአን
ድነትያላቸው ባለገን
ዘቦችባለዕዳው ከከፈለው ገን
ዘብ
እያንዳንዳቸው ትክክልድርሻመቀበልአለባቸው፡
፡
(
2)ከድርሻው በላይየወሰደባለገን
ዘብበብልጫ ስለወሰደው ነ
ገርለሌሎቹባለገን
ዘቦችአላፊይሆናል፡
፡
ክፍል3፡
፡
ስለማይከፋፈሉግዴታዎች
ቊ 1917፡
፡(ሀ)አለመከፋፈል፡
፡
አንድነ
ትለአላቸው ግዴታዎችየተወሰኑትደን
ቦችከጒዳዩየተነ
ሣየማይከፋፈልበሆነ
ው ግዴታላይም በተመሳሳይነ
ት
ተፈጻሚዎችናቸው፡፡
ቊ 1918፡
፡(ለ)የባለዕዳዎችብዙመሆን
፡፡
(1)ግዴታዎቹበሙሉየአን
ድነትአላፊነ
ትያለባቸው ያልሆኑእን
ደሆነ
ናየማይከፋፈሉያልሆኑእን
ደሆነግዴታው በዕዳው
ተጠያቂበሆኑሰዎችመካከልይከፋፈላል፡፡
(
2)እያን
ዳን ድባለዕዳዎችበሚደርስባቸው ልክናበውሉወይም በሕግለተወሰነ
ባቸው ሌላየዕዳድርሻይጠየቃሉ
(
ይያዛሉ)፡
፡
(3)ከባለዕዳዎቹአን
ደኛው ለዋናው ባለዕዳአላፊሆኖለመክፈልዋስሆኖበሚገኝበትጊዜበዋስትናው የሚገደድበት
ደንብየተጠበቀነ ው፡
፡
ቊ 1919፡
፡(ሐ)የገን
ዘብጠያቂዎቹብዙመሆን
፡፡
(
1)ግዴታው የአን
ድነትአላፊነ
ትያለበትያልሆነ
ናበዐይነ
ቱም ሁኔ
ታየማይከፋፈልያልሆነእን
ደሆነበገን
ዘብጠያቂዎች
መካከልይከፋፈላል፡፡
(2)እያን
ዳንዱ ገን
ዘብጠያቂየሚደርሰውንገን
ዘብብቻናበውልወይም በሕግየተወሰነ
ለትንድርሻብቻእን
ዲከፈለው
ለመጠየቅይችላል፡ ፡
ክፍል4፡
፡ዋስትና፡
፡
ቊ 1920፡
፡የዋስትናመሠረት፡
፡
ለግዴታው አፈጻጸም ዋስየሚሆንሰው ባለዕዳው ግዴታውንያልፈጸመ እን
ደሆነ
፤ለባለገን
ዘቡይህንግዴታሊፈጽም
ይገደዳል፡
፡
ቊ 1921፡
፡ስለባለዕዳው ፈቃድ፡
፡
ባለዕዳው ሳይጠይቅ፤ወይም ሳያውቅም እን
ኳቢሆንለሱዋስለመሆንይቻላል፡
፡
ቊ 1922፡
፡ስለዋስትናፎርም፡
፡
(
1)በሕሊናግምትብቻዋስትናእን
ዳለአይቈጠርም፡
፡
(
2)ዋስትናግልጽመሆንአለበት፤እን
ደዚሁም ከተደረገው ውልወሰንለማለፍአይችልም፡
፡
(
3)ለግዴታው ዋስየሆነ
በትየገን
ዘቡልክበዋስትናው ውልካልተገለጸዋስትናው ፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 1923፡
፡የዋናው ግዴታፈራሽመሆን
፡፡
(
1)ዋስትናበማይጸናግዴታላይሊኖርአይችልም፡
፡
(2)በተዋዋዩየፈቃድጒድለትወይም ችሎታየሌለው በመሆኑምክንያትበውሉየመጣው ዕዳባለዕዳውን
የማያስገድደው ቢሆንም ዋሱባለዕዳው ውልለመግባትየማይችልበትንጒድለትእያወቀዋስሆኖእንደሆነ
፤ዋስትናው
ሊጸናበትይችላል፡፡
ቊ 1924፡
፡የዋስትናወሰን
፡፡
(
1)ዋስነ
ትባለዕዳው ሊከፍለው ከሚገባው ነ
ገርበላይወይም የበለጠ ከባድወጪ በሚያመጣ ሁኔ
ታሊሆንአይችልም፡
፡
(
2)ዋስነ
ትከዕዳው በከፊልብቻናያነ
ሰወጪ በሚያመጣ ሁኔ
ታለመስማማትይቻላል፡
፡
(3)ከዕዳው በላይወይም በበለጠ ከባድወጪ ሁኔ
ታየተደረገዋስነ
ት፤በዋናው ግዴታመጠንይቀነ
ሳልእን
ጂ፤ፈራሽ
አይሆን ም፡
፡
ቊ 1925፡
፡ለወደፊትስለሚሆንወይም በአን
ድዐይነ
ትሁኔ
ታስለሚመጣ ግዴታ፡
፡
(
1)ወደፊትለሚሆንግዴታወይም በአን
ድዐይነ
ትሁኔ
ታለሚመጣ ግዴታዋስለመሆንይቻላል፡
፡
(
2)ዋስነቱለስንትጊዜእንደሚረጋበስምምነ
ቱያልተወሰነሲሆንየ
ዋናው ዕዳተጠያቂነ
ትካልደረሰበዚህጊዜዋሱ
ዋስትናውንሊያስቀርይችላል፡፡
ቊ 1926፡
፡ስለዕዳመቅረት፡
፡
(
1)ዋናው ዕዳበማናቸውም ምክን
ያትቀሪየሆነእን
ደሆነ
፤ዋሱነ
ጻይሆናል፡
፡
(
2)ዋናው ባለዕዳመቃወሚያአያደርጋቸውም ነ
በርለማለትሳይቻልባለዕዳው ባለገን
ዘቡንበሚቃወምባቸው ነ
ገሮች
ሁሉዋሱሊከራከርባቸው ይችላል፡
፡
(
3)ነ
ገሩንእያወቀውልየገባዋስዋናው ባለዕዳግዴታየገባው የፈቃድጒድለትወይም ችሎታየሌለው በመሆኑ
ምክንያትነ
ው በማለትውሉፍርስነ
ው ብሎ መከራከርአይችልም፡ ፡
ቊ 1927፡
፡ዕዳንበተለዋጭ ስጦታስለመክፈል፡
፡
ባለገንዘቡአን
ድየማይን ቀሳቀስንብረትወይም ማናቸውን
ም ዕቃስለገን
ዘቡወዶየተቀበለእን
ደሆነ
፤የተቀበለው ዕቃ
በክርክርቢወሰድበትም ዋሱነጻእንደወጣ ይቀራል፡
፡
ቊ 1927፡
፡በዋናው ባለዕዳግዴታላይስለሚደረግመለዋወጥ፡
፡
(
1)ውሉከተደረገበኋላበባለገን
ዘቡናበባለዕዳው መካከልየሚደረግሌላውልየዋሱንግዴታሊያስብበትአይችልም፡
፡
(2)ለዕዳመክፈያጊዜአራዝሞ የመስጠትንጒዳይበተለይዋሱንሳያስፈቅድባለገን
ዘቡለባለዕዳው የመክፈያጊዜ
አራዝሞ የሰጠ እነ
ደሆነ
፤ዋሱነጻይሆናል፡
፡
ቊ 1929፡
፡ስለይርጋ፡
፡
በዋናው ባለዕዳላይየተጀመሩክሶችለዋሱመቈጠርየተጀመረለትንየይርጋዘመንያቋርጡበታል፡
፡
ቊ 1930፡
፡ስለወለድ፡
፡
ዕዳንለመክፈልዋስየሆነሰው ዕዳው ወለድየሚያስከፍልእን
ደሆነ፤ተቃራኒስምምነ
ትከሌለበቀርበዋስትናው ውል
ውስጥ በተወሰነ
ው ገን
ዘብልክለወለዱም እንደተዋሰይቈጠራል፡፡
ቊ 1931፡
፡ስለዳኝነ
ትወጪ ፡
፡
በሚገባጊዜውስጥ ማስጠንቀቂያደርሶትለባለገንዘቡዕዳውንካልከፈለ፤ዋሱበዋስትናው ውልውስጥ ከተወሰነ
ው
ገን
ዘብበላይበዋሱም ላይለቀረበው ክስየዳኝነ
ትወጪ ተገዳጅይሆናል፡፡
ቊ 1932፡
፡ዕዳስለሚከፈልበትጊዜ፡
፡
(1)ከባለዕዳው መክሠርየተነሣ፤ዕዳው በቶሎ እን
ዲከፈልቢጠየቅም እን
ኳዋናው ዕዳእን
ዲከፈልከተወሰነ
በትጊዜ
አስቀድሞ ዋሱንዕዳውንእን ዲከፍልማስገደድአይቻልም፡ ፡
(2)የዋናው ዕዳአከፋፈልበአንዱ በተቀዳሚ ማስታወቂያመሠረትየሆነእን
ደሆነይህየተባለው ተቀዳሚ ማስታወቂያ
ለዋሱም ሊሰጠው ይገባዋል፡ ፡
(3)ዕዳው በሚከፈልበትጊዜየሚደረገው ማስታወቂያበዋሱላይመቈጠርየሚጀምረው ማስታወቂያው ከደረሰው ቀን
ጀምሮነ ው፡፡
ቊ 1933፡
፡አን
ድነትስለሆነዋስትና፡
፡
(1)ዋሱ፤አን
ድነትበሆነዋስትናየጋራባለዕዳወይም በሌላበማናቸውም ተመሳሳይነ
ትስም በመሆን፤ከዋናው ባለዕዳ
ጋራየሚገደድእንደሆነ፤ባለገን
ዘቡለዋናው ባለዕዳከመናገሩበፊትበዋሱላይክስማቅረብናበእጁ ያለውንም መያዣ
ለመሸጥ ይችላል፡፡
(
2)ከዚህም በቀር፤በዚህምዕራፍየተመለከቱድን
ጋጌዎችአን
ድነትበሆነዋስትናላይተፈጻሚዎችናቸው፡
፡
ቊ 1934፡
፡ስለተራዋስትና፡
፡
(1)ከዚህበላይከተመለከተው ቊጥርውጭ ዋናው ባለዕዳግዴታውንየማይፈጽም ካልሆነበቀርዋሱለባለገን
ዘቡ
እንዲከፍለው አይገደድም፡
፡
(2)ዋሱ፤በዋስትናየገባበትንግዴታእንዲከፍልበባለገን
ዘቡከመገደዱ በፊትባለገን
ዘቡበዋናው ባለዕዳሀብቶችላይ
እንዲከራከርናበተለይም ከባለዕዳው ሀብቶችበመያዣየተቀበለውንሽጥ ለማለትይችላል፡
፡
ቊ 1935፡
፡ከዋናው ባለዕዳተከራከርየማለትመብት፡
፡
(1)ዋሱእን
ደተከሰሰወዲያውኑባለገን
ዘቡንከባለዕዳው ጋራተከራከርካላለበቀርባለገን
ዘቡከዋናው ባለዕዳጋራ
ለመከራከርግዴታየለበትም፡
፡
(2)የባለዕዳው የመክፈልችሎታማጣትበፍርድቤትየተረጋገጠ ሲሆንባለገን
ዘቡከባለዕዳው ጋራእን
ዲከራከርዋሱ
ለመጠየቅአይችልም፡ ፡
ቊ 1936፡
፡መከራከርየሚቻልባቸው ን
ብረቶች፡
፡
(1)ክርክሩንየሚጠይቀው ዋስለባለገን
ዘቡየዋናውንባለዕዳን
ብረቶችመምራትናለዚሁም ክርክርየሚያስፈልገውን
በቂወጪ አስቀድሞ ለባለገንዘቡመስጠትአለበት፡
፡
(2)እን
ዲህም ሲሆንዋሱዕዳው ከሚከፈልበትአገርውጭ ያሉትን
፤ወይም በክርክርላይየሚገኙትንወይም በመያዣ
ተሰጥተው በእጁ፤የማይገኙትንየዋናውንባለዕዳን
ብረቶችመምራትአይገባውም፡ ፡
ቊ 1937፡
፡ክስንስላለማቅረብ፡
፡
ከዚህበላይበተጠቀሰው ቊጥርእንደተባለው የተፈቀዱትንን
ብረቶችዋሱካሳየናለክርክሩም አስፈላጊውንወጪ ከከፈለ
ዋናው ባለዕዳሳይከሰስበመቈየቱየመክፈልችሎታያጣ እንደሆነ፤ባለገን
ዘቡበተመለከቱትንብረቶችዋጋልክለዋሱ
አላፊነው፡፡
ቊ 1938፡
፡በባለዕዳው ላይስለሚቀርበው ክስ፡
፡
(
1)ዋናው ግዴታተጠያቂሲሆን፤በባለገን
ዘቡበስድስትሳምንቶችውስጥ ከባለዕዳው ላይየመብቶቹንአፈጻጸም
ይጠይቅዘንድክስእንዲያቀርብዋሱለማስገደድይችላል፡፡
(
2)ዋሱየነ
ገረውንባለገን
ዘቡያልፈጸመ እን
ደሆነ
ና፤ወይም ክሱንበሚገባትጋትያልቀጠለእን
ደሆነ
፤ዋሱነ
ጻይሆናል፡
፡
ቊ 1939፡
፡ዕዳንልክፈልስለማለት፡
፡
(
1)ዋናው ግዴታተጠያቂሲሆን
፤ዋሱየሚከፍለውንዕዳእን
ዲቀበለው ባለገን
ዘቡንለማስገደድይችላል፡
፡
(2)ባለገን
ዘቡየሚከፍለውንአልቀበልም ያለእን
ደሆነ
፤ወይም በዋስትናየተሰጡትንመያዣዎችአልመልስም ያለ
እንደሆነ፤ዋሱነጻይሆናል፡
፡
ቊ 1940፡
፡ዋሱስለሚያቀርበው ጥያቄ፡
፡
(
1)ባለዕዳው ዐውቆትወይም ሳያውቀው በተደረገው ዋስትና፤ዕዳንየከፈለዋስበዋናው ባለዕዳላይክስንለማቅረብ
መብትአለው፡፡
(
2)ይህክስስለዋናው ገን
ዘብ፤ስለወለዱናስለወጪ ውም ጭ ምርሊቀርብይችላል፡
፡
(
3)ስለሆነም ዋሱየቀረበበትንክስለዋናው ባለዕዳካስታወቀበትጊዜጀምሮባለው ኪሣራብቻካልሆነበቀርበሌላ
ወጪ በባለዕዳው ላይአቤቱታለማቅረብአይችልም፡ ፡
ቊ 1941፡
፡ስለኪሣራ፡
፡
(1)ዋሱዕዳውንለባለገን
ዘቡየከፈለው በባለዕዳው ጥፋትወይም፤ቸልተኛነ
ት፡፡የሆነእን
ደሆነ
፤ከባለዕዳው ላይኪሣራ
ለመጠየቅይችላል፡፡
(
2)የኪሣራውም ልክየሚወሰነ
ው በዚህአን
ቀጽበምዕራፍ2በተነ
ገረው መሠረትነ
ው፡፡
ቊ 1942፡
፡የጥያቄመብትስለማጣት፡
፡
(
1)ከግዴታው ዐይነ
ትየተነ
ሣእንዲቀሩካልሆነበቀርባለገን
ዘቡንመከራከሪያእን
ዲሆኑትለባለዕዳው የተሰጡትሁሉ
ዋሱእንዲሠራባቸው መብትናግዴታአለው፡
፡
(2)እነ
ዚህንመከራከሪያዎችሳይሠራባቸው የቀረዋስእን
ዳይከፍልለማድረግየሚችሉትንየተሰጡትንየጥያቄመብቶች
ያጣል፡፡
(3)ስለሆነ
ም በርሱበኩልጥፋትሳይኖርመከራከሪያዎችመኖራቸውንላለማወቁማስረጃያቀረበእን
ደሆነይህመብት
የማጣቱደን ብአይጸናበትም፡
፡
ቊ 1943፡
፡ሁለተኛስለመክፈል፡
፡
(1)ዋሱመክፈሉንሳይነ
ግረው ቀርቶባለዕዳው ሁለተኛየከፈለእን
ደሆነዋሱየከፈለውንከባለዕዳው መጠየቅ
አይችልም፡፡
(
2)ባለገን
ዘቡንበማይገባየተቀበለውንመልስብሎ ሊጠይቀው ይችላል፡
፡
ቊ 1944፡
፡ስለመዳረግ(
ዳረጎት)
፡፡
(
1)ዋሱበከፈለው ገን
ዘብልክበባለገን
ዘቡመብትተዳራጊሆኖይገባል፡
፡
(
2)የዚህንጥቅም መብትለመተው አስቀድሞ መዋዋልአይፈቀድም፡
፡
ቊ 1945፡
፡የባለገን
ዘቡግዴታዎች፡
፡
ባለገንዘቡየማስረጃሰነዶችንእን
ዲያስረክብ፤እንደዚሁም አቤቱታንለማቅረብሊረዱትየሚችሉትንለፍርድቤቱሥርዐት
አስፈላጊየሆኑትንደንቦችእንዲሞላናስለገንዘቡም የተያዙትመያዣዎችእንዲሸጡ ዕዳውንለከፈለው ዋስ
አስፈላጊውንእንዲደረግለትይገደዳል፡
፡
ቊ 1946፡
፡የማይቻልዳረጎት፡
፡
ከባለገን
ዘቡምክን ያትየተነ
ሣዋሱበባለገንዘቡመብቶች፤መያዣዎች፤ልዩመብቶችበተዳራጊነ
ትሊገባያልቻለ
እንደሆነ
፤በባለገን
ዘቡዘን ድካለበትግዴታነ
ጻይሆናል፡
፡
ቊ 1947፡
፡የባለዕዳው መክሠር፡
፡
(
1)ባለዕዳው የከሠረእን
ደሆነባለገን
ዘቡየኪሣራውንሥራለተቀበለው ሰው የገን
ዘቡንማስረጃማቅረብአለበት፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ባለገን
ዘቡየባለዕዳውንመክሠርእን
ዳወቀይህን
ኑሁኔ
ታለዋሱማስታወቅአለበት፡
፡
(3)እነ
ዚህድንጋጌዎችሳይከበሩቢቀሩባለገንዘቡየዚሁኑአሠራርካለመፈጸሙ የተነ
ሣስለሚደርስበትጉዳትበዋሱ
ላይያሉትነንመብቶችበደረሰው ጉዳትልክያጣል፡፡
ቊ 1948፡
፡ለዋሱስለሚሰጥ ማረጋገጫ ፡
፡
ዋሱከመክፈሉበፊትቢሆን ም፤በባለዕዳው ላይክስንለማቅረብናከባለዕዳውም የማረጋገጫ ዋስትናዎችንለመጠየቅ
የሚችለው ከዚህቀጥሎ ያሉትሦስትነገሮችባጋጠሙ ትጊዜነ ው፡
፡
(
ሀ)ባለዕዳው ዕዳውንእን
ዲከፍልማስጠን
ቀቂያደርሶትእን
ደሆነ
፤
(
ለ)የባለዕዳው መክሠርየተገለጸእን
ደሆነ
፤
(
ሐ)ባለዕዳው በደረሰበትኪሣራወይም ከኪሣራው ጥፋትየተነ
ሣዋሱበዋስትናከገባበትጊዜይልቅበጣም ከፍያለ
ጉዳትየሚደርስበትየሆነእንደሆነነ
ው፡፡
ቊ 1949፡
፡የጠለፋዋስ፡
፡
ስለዋናው ዋስየሚደረገው የጠለፋዋስ፤በዋናው ባለዕዳላይስለሚቀርቡትአቤቱታዎችመልካም ውጤ ትአላፊነ
ው፡፡
ቊ 1950፡
፡የዋስአረጋጋጭ ፡
፡
(
1)ለዋናው ባለዕዳብቻሳይሆንለዋናው ባለዕዳዋስም ዋስለመሆንይቻላል፡
፡
(
2)ለዋስአረጋጋጩ ከዋሱጋራያለውንግን
ኙነት፤የተራው ዋስግን
ኙነትከባለዕዳው ጋራእን
ዳለው ግን
ኙነትነ
ው፡፡
(
3)በዋናው ባለዕዳናበዋሱመካከልየሚሆነ
ው የመብትመቀላቀልባለገን
ዘቡንባረጋጋጭ ዋስላይያለውንየክስ
መብትአያስቀርበትም፡፡
ቊ 1951፡
፡ብዙሰዎችዋስስለመሆናቸው፡
፡
(
1)ለአን
ድባለዕዳለአን ድዕዳብዙሰዎችበአን ድጊዜዋስየሆኑእን
ደሆነ
፤ለየድርሻቸው እን
ደተራዋሶችለሌሎቹ
ዋሶችእንደአረጋጋጭ ዋስሆነው ይገደዳሉ፡
፡
(2)ዋሶቹተከታታይበሆኑስምምነቶችዋስሆነው እን
ደሆነ
፤በሁለተኛው ጊዜዋስየሆነ
ው ሰው ከሱአስቀድሞ ዋስ
ለሆነው ሰው እን
ደአረጋጋጭ ዋስተቈጥሮይገደዳል፡
፡
(
3)ከዋናባለዕዳጋራበመሆንም ሆነ፤እርስበርሳቸው በመሆን
ም ሆነ፤ዋሶቹበአን
ድነትዋስየሆኑእን
ደሆነ
፤ስለሌሎቹ
ድርሻየመጠየቁመብትሳይነካእያንዳንዳቸው ስለመላው ዕዳተገዳጆችይሆናሉ፡፡
ምዕራፍ6፡
፡
ከውሉጋራግን
ኙነትስላላቸው ሦስተኛወገኖች፡
፡
ቊ 1952፡
፡ውሎችንየሚመለከትጒዳይስለሚያስከትለው ውጤት፡
፡
(
1)በዚህሕግተለይቶየተመለከተካልሆነበቀርውሎችውጤ ትያላቸው በተዋዋሏቸው ወገኖችመካከልነ
ው፡፡
(
2)ከውሉውጭ ስለሚደርስአላፊነ
ትየተነ
ገሩትየዚህሕግድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡
(
3)እን
ደዚሁም ስለእን
ደራሴነ
ትየተነ
ገሩትድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለሌላሰው ሆኖየሚሰጥ ተስፋናየሚደረግውል፡
፡
ቊ 1953፡
፡የትእዛዝቃልአሰጣጥ፡
፡
አን
ድውልበሚፈጸምበትጊዜከተዋዋዮቹአን
ደኛው ወገን
፤በራሱምትክሌላሰው ተተክቶበውሉላይየተመለከተውን
መብትእን
ዲሠራበትከውሉም የሚመጣውንግዴታእንዲፈጽም የማድረግችሎታእን
ዲኖረው ሊስማማ ይችላል፡
፡
ቊ 1954፡
፡ውጤ ት፡
፡
(1)በዚህዐይነትየ
ታሰበው የሌላሰው በውሉየመጠቀስጒዳይበሦስትቀንውስጥ ተደርጎእን
ደሆነየውሉውጤት
በእንደራሴነትሥልጣንእንደተፈጸመ ሆኖይቈጠራል፡
፡
(2)ሰውዬውንበውሉላይየመጥቀሱጒዳይበተወሰነ ው ሦስትቀንውስጥ ሳይፈጸም የቀረእን
ደሆነውሉውጤ ቱን
የሚያገኘው በሁለቱወገንዋናተዋዋዮችመካከልነ
ው፡፡
ቊ 1955፡
፡መጪ ውንእመልሳለሁ(
አጠናለሁ)ስለማለት፡
፡
ሦስተኛው ሰው ተግባሩንየሚፈጽም ለመሆኑ፤መጪ ውንእመልሳለሁብሎ ግዴታለመግባትይችላል፡
፡
ቊ 1956፡
፡እመልሳለሁማለትየሚያስከትለው ነ
ገር፡
፡
(
1)እመልሰዋለሁየተባለው ሰው ስለእርሱየገባለትንግዴታያጸደቀው እን
ደሆነ
፤እመልሳለሁባዩነ
ጻይወጣል፡
፡
(
2)ተቃራኒየሆነስምምነ
ትከሌለበቀርእመልሳለሁባዩስለውሉመልካም አፈጻጸም ዋስአይደለም፡
፡
(3)እመልሰዋለሁየተባለው ሰው ውሉንያላጸደቀእንደሆነ
፤የዚህውልአለመፈጸም ጒዳይበአን
ደኛው ወገንተዋዋይ
ላይስለሚያደርሰው ጒዳትተጠያቂየሚሆነ ው እመልሳለሁባዩነው፡
፡
ቊ 1957፡
፡ለሌላሰው ስለመዋዋል፡
፡
በአን
ድውልውስጥ ከተዋዋዮቹወገኖችአን
ደኛው ለሌላሰው ጥቅም ሲልአን
ድየውልግዴታልፈጽም እችላለሁብሎ
ለመዋዋልይችላል፡
፡
ቊ 1958፡
፡የተዋዋዩመብት
(1)ተቃራኒየሆነስምምነ
ትካልኖረበቀር፤ስለሌላሆኖየተዋዋልው ሰው በውሉላይለተመለከቱትውልሦስተኛው
ወገንየመምረጥ መብትያልተሰጠው ከሆነወይም ይኸው ሦስተኛው ወገንከውሉውስጥ የሚገኘውንጥቅም
የማይፈልግመሆኑንካረጋገጠ፤ከውሉየሚገኘውንጥቅም ለራሱለማስቀረትወይም የዚሁውልስምምነ ት
በሚያስገኘው ትርፍየሚጠቀም ሌላአዲስሰው ለማቅረብይችላል፡፡
(2)በውሉስምምነትተጠቃሚ የሆነ
ው ሰው ይህን
ንጥቅም ፈቅዶየተቀበለእንደሆነ፤ተስፋሰጪ ው የውሉንግዴታ
የማይፈጽም ሲሆንተዋዋዩበውሉአለመፈጸም ምክንያትሊያገኝየሚገባው ጥቅም እን
ዲከፈለው ክርክርየማቅረብ
መብትይኖረዋል፡፡
ቊ 1959፡
፡የባለጥቅሙ ምርጫ ፡
፡
ለራሱጥቅም በውልስምምነ ትየተደረገለትሰው በውሉስምምነትመሠረትየመራጭ ነ
ትመብትየተሰጠው እን
ደሆነ
፤
የዚህንስምምነትጥቅም እን
ደፈለገው የመቀበልወይም ያለመቀበልምርጫ ለማድረግይችላል፡
፡
ቊ 1960፡
፡የተዋዋዩወራሾች፡
፡
(1)ተስፋሰጪ ው፤በውሉየገባውንግዴታሊፈጽም የሚገባው፤ተዋዋዩከሞተበኋላየሆነእን
ደሆነ
፤ተዋዋይበውሉ
እንዲጠቀም ያመለከተው ሰው እን
ደውሉለመጠቀም መፍቀዱንከገለጸተዋዋዩበሞተበትጊዜየተሰጡትመብቶች
በተስፋሰጪ ው ላይይኖሩታል፡
፡
(2)የተዋዋይወራሾችተዋዋዩበውሉትርፍሊጠቀም ይችላልሲልሟቹተጠቃሚውንበማመልከትቃልየሰጠለትንሰው
ለመለወጥ አይችሉም፡፡
ቊ 1961፡
፡የተጠቃሚው መብቶች፡
፡
(1)ተጠቃሚው የውሉንስምምነ
ትየተቀበለው ሲሆን
፤በተስፋሰጪ ው ላይውሉየሚያስገኛቸውንመብቶችበማይመለስ
አኳኋንእንደያዘይቀራል፡
፡
(2)ተስፋሰጪ ው በተዋዋዩላይየሚያገኛቸውንበተለይየራሱየሆኑትንመከራከሪያዎችሰበብበማድረግበተጠቃሚው
ላይመቃወሚያሊያደርግበትአይችልም፡ ፡
ክፍል2፡
፡
የገን
ዘብመብትንስለማስተላለፍናስለመዳረግ(
ዳረጎት)
፡፡
ቊ 1962፡
፡የገን
ዘብንመብትስለማስተላለፍ፡
፡
የገን
ዘብመብትንማስተላለፍበሕግወይም በውልካልተከለከለወይም የጒዳዩተፈጥሮካላገደው በቀር፤የባለዕዳው
ፈቃጅነትአስፈላጊሳይሆንባለገን
ዘቡመብቱንለሌላሦስተኛወገንአሳልፎመስጠትይችላል፡፡
ቊ 1963፡
፡የማስተላለፉመጠን
፡፡
ወደኋላየቀሩየወለድገን
ዘቦችም ከዋናው ገን
ዘብጋራእን
ደተላለፉይቈጠራሉ፡
፡
ቊ 1964፡
፡ዋቢነ
ት፡፡
(
1)የገን
ዘቡመብትመተላለፍየተደረገው በዋጋየሆነእን
ደሆነ
፤አስተላላፊው በሚያስተላልፍበትጊዜስለገን
ዘቡመኖር
ዋቢይሆናል፡
፡
(
2)በግልጽግዴታካልገባበቀርአስተላላፊው ለባለዕዳው መክፈልአላፊአይሆን
ም፡፡
(
3)የገን
ዘቡመብትመተላለፍያለዋጋሲሆንአስተላላፊው ለገን
ዘቡመኖርእን
ኳዋቢአይሆን
ም፡፡
ቊ 1965፡
፡የዋቢነ
ትወሰን
፡፡
(1)መብቱንአስተላላፊው በዋቢነ
ትተገዳጅበሆነጊዜበመብትተቀባዩበኩልየሚገደደው በተቀበለው በዋናው ገን
ዘብና
በወለዱ ልክነው፡፡
(
2)ከዚህበቀርየመብትማስተላለፊያውንወጪ ናበባለዕዳው ላይክስቀርቦምን
ም ፍሬሳያገኝየቀረውንለክሱ
ኪሣራም መክፈልአለበት፡
፡
ቊ 1966፡
፡መቃወሚያየ
ሚሆኑልዩነ
ገሮች፡
፡
(1)ባለዕዳው፤የገን
ዘቡማስከፈልመብትለሌላሰው ተላልፎመሰጠቱንባወቀበትጊዜበነ በረውናሊያቀርባቸው
በሚችለው የመቃወሚያነ ገሮችመብትአስተላላፊውንሊቃወም ይችልእን
ደነበረው ሁሉመብትተቀባዩንሊቃወምባቸው
ይችላል፡ ፡
(2)መብቱንከሚያስተላልፈው ባለገን
ዘብላይባለዕዳው የመክፈያው ጊዜያልደረሰገን
ዘብያለው እን
ደሆነ
፤መብቱ
ከተላለፈለትሰው እን
ዲቻቻልለትለመጠየቅየሚችለው የገን ዘቡመክፈያጊዜመብቱከተላለፈወዲህያልሆነእንደሆነ
ነው፡፡
ቊ 1967፡
፡ባለዕዳው የሚያቀርበው መቃወሚያ፡
፡
(1)የዕዳማስከፈሉንመብትለሌላሰው የመተላለፉጒዳይበመብትአስተላላፊው ወይም በመብትተቀባዩበኩል
ለባለዕዳው ከመገለጹበፊትበቅንልቡናዕዳውንለመብትሰጪ ው አስቀድሞ ከፍሎ እን
ደሆነባለዕዳው በሚገባነ
ጻ
ይሆናል፡፡
(
2)የዚያው የአን
ዱ ዐይነ
ትዕዳማስከፈልመብትተከታትሎ ለብዙመብትተቀባዮችተላልፎየተሰጣቸው እን
ደሆነመብቱ
ተላልፎመሰጠቱንለባለዕዳው መጀመሪያላስታወቁትሰው ወይም የተረጋገጠ ቀንባለበትጽሑፍእከፍላለሁብሎ
ባለዕዳው ለተቀበለው ሰው መክፈልአለበት፡
፡
(3)ባለዕዳው መክፈልየሚገባው መብቱየተላለፈለትሰው መብቴየተላለፈልኝከሁሉቀደምትነ
ትባለው ቀንነ
ው ብሎ
ለሚከራከረው ወገንነው፡፡
ቊ 1968፡
፡ባለገን
ዘቡስለሚሰጠው ዳረጎት(
ድርጎ)
፡፡
(
1)ሦስተኛወገንየከፈለውንገን
ዘብባለገን
ዘቡየተቀበለእን
ደሆነበራሱመብቶችተዳራጊሊያደርገው ይችላል፡
፡
(
2)የዳረጎቱጒዳይግልጽመሆኑናየገን
ዘቡመከፈልእን
ደተደረገወዲያውኑመፈጸም ይገባዋል፡
፡
ቊ 1969፡
፡ባለዕዳው የሚሰጠው ዳረጎት(
ድርጎ)
፡፡
ባለዕዳው፤የተበደረውንነገርለመክፈልሲልአን ድየተወሰነጥሬገን
ዘብወይም አን
ድሌላአላቂነ ገርተበድሮእን
ደሆነ
በመጀመሪያአበዳሪየነበረው ባይፈቅድም እን
ኳለዚሁለመጀመሪያው አበዳሪሰጥቶትበነ
በረው መብትይህንበመጨ ረሻ
የተመለከተውንአበዳሪለመዳረግይችላል፡ ፡
ቊ 1970፡
፡የዳረጎትሁኔ
ታ፡፡
(
1)በባለዕዳው ፈቃጅነ
ትየሚደረገው የዳረጎትጒዳይየሚጸናው የብድሩውልየተደረገበትዘመንየተረጋገጠ ቀንያለው
ሲሆንናበብድርየተወሰደው ገን
ዘብለምንእን ደተመደበየተመለከተመሆኑየታወቀሲሆንነ ው፡፡
(2)እን
ዲሁም የገን
ዘቡደረሰኝየተረጋገጠ ቀንእን
ዲኖረውናየተከፈለውም በመጨ ረሻከተበደረው ገን
ዘብለመሆኑግልጽ
የሆነቃልሊመለከትበትይገባል፡፡
(3)ባለዕዳው ይህንነ
ገርእንዲጠቅስለትየመጀመሪያውንባለገን
ዘብከጠየቀው፤በሚሰጠው ደረሰኝላይይህንጠቅሶ
ለመጻፍእን ቢተኛሊሆንአይችልም፡፡
ቊ 1971፡
፡ሕጋዊመዳረግ(
ዳረጎት)
፡፡
በባለገን
ዘቡመብቶችበተከፈለው ገን
ዘብልክበሕግየሚተላለፈው ድርጎ፡
፡
(ሀ)ከሌሎችጋራወይም ስለሌሎችሆኖአንድዕዳእን
ዲከፍልበመገደድይህንዕዳከፍሎ የጋራባለዕዳዎችንድርሻ
ለመጠየቅመብትላለው ሰው የሆነእን
ደሆነ
፤
(ለ)የአን
ድንብረትባለቤትበመሆኑወይም በዚህን ብረትላይልዩመብትወይም በቀዳሚነ
ትባለው መያዣወይም
በመያዣመብትያለው በመሆኑምክን ያትበዚሁን
ብረትላይበልዩመብት፤ወይም በመያዣመብት(ሞርጌጅ)ወይም
መያዣላለዉ ባለገንዘብየከፈለእን
ደሆነ፤
(
ሐ)በሌላዎችም በሕግበተወሰኑጒዳዮችየሆነእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 1972፡
፡በከፊልየሚደረግክፍያ፡
፡
(
1)ድርጎመዳረግገን
ዘቡበከፊልብቻየተመለሰለትንባለገን
ዘብሊጎዳው አይችልም፡
፡
(2)ባለገን
ዘቡከተዳራጊው የተቀበለው ገን
ዘብበከፊልከሆነላልተከፈለው ለቀሪው ገን
ዘብባለገን
ዘቡበመብቶቹ
ከተዳራጊው በቀዳሚነትሊሠራባቸው ይችላል፡፡
ቊ 1973፡
፡የማስተላለፍወይም የዳረጎትውጤ ት፡
፡
(1)የተዳረገው ባለገን
ዘብወይም የባለገን
ዘብነ
ትመብትየተላለፈለትሰው በዕዳው ላይበተሰጡትልዩመብቶች
በዋስትናዎችበሌሎችም ተጨ ማሪመብቶችሊሠራባቸው ይችላል፡ ፡
(
2)ስለሆነ
ም መያዣውንሰጭ የሆነ
ው ሰው ካልፈቀደበቀርባለገን
ዘቡበመያዣስም ተቀብሎትየነ
በረውንሀብት
የተዳረገው ሰው ከእጁ ሊያገባው አይችልም፡
፡
ቊ 1974፡
፡የዋነ
ኛው ባለገን
ዘብግዴታዎች፡
፡
(1)የዕዳማስከፈሉንመብትለሌላአሳልፎየሰጠው ወይም የገን ዘቡንክፍያከሌላሰው ላይየተቀበለባለገን
ዘብ
የብድሩንሰነድለተላለፈለትወይም ለተዳራጊው ሊያስረክበውናያሉትንም የማስረጃሰነ
ዶችሊያቀርብለትእንዲሁም
ደግሞ የሚጠይቃቸው መብቶቹበሕግፊትዋጋእን ዲኖራቸው አስፈላጊየሚሆኑትንመረጃዎችሁሉእን ዲሰጠው
ይገደዳል፡፡
(2)የዕዳው ማስከፈልመብትየተላለፈው ወይም ገን
ዘቡየተመለሰለትበከፊልብቻየሆነእንደሆነይህዕዳመኖሩን
የሚያረጋጋጡትንበሁለትምስክሮችየተፈረሙ ሰነ ዶችትክክለኛግልባጭ ሊሰጥ ይገባዋል፡
፡
ቊ 1975፡
፡የማይነ
ኩጒዳዮች፡
፡
(
1)አንዳን
ድመብቶችንየማስተላለፍጒዳይበሕግበታዘዘው ዐይነ
ትእን
ዲፈጸም ያስፈልጋልተብሎ የተመለከተው
ድንጋጌእንደተጠበቀነ
ው፡፡
(2)እን
ዲሁም ተጠያቂው ሀብትበስሙ በትእዛዝወይም ላምጪ ው የሚከፈልተብሎ በሚጠራሰነ
ድውስጥ የገባሲሆን
እንደዚህላለው ጒዳይየተሰጠው ድን
ጋጌም እንደተጠበቀነው፡፡
ክፍል3፡
፡
የምትክውክልናናየዕዳማስተላለፍ፡
፡
ቊ 1976፡
፡የምትክውክልና፤መሠረቱ፡
፡
በሕጉወይም በልማዳዊሕግእንደተመለከተው ሁኔ
ታበባለገን
ዘቡፈቃድወይም ያለፈቃዱ ባለዕዳው ራሱሊፈጽመው
የሚገባውንግዴታእንዲፈጽምለትሌላሦስተኛወገንሊወክልይችላል፡
፡
ቊ 1977፡
፡የባለገን
ዘቡመፍቀድእቀበላለሁማለት፡
፡
(1)በምትክየተወከለውንፈቅዶየተቀበለባለገን
ዘብተቃራኒየሚሆንስምምነ
ትበውሉላይካልተገለጸበቀርበዋነ
ኛው
ባለዕዳላይያለውንመብትእን ደያዘይቈያል
(2)ስለሆነ
ም የምትክውክልናሥልጣንየተቀበለውንሰው አስቀድሞ ከመጠየቁበፊትዋነ
ኛውንባለዕዳገን
ዘቡን
እንዲከፍለው ሊጠይቀው አይችልም፡
፡
ቊ 1978፡
፡የተወካዩመፍቀድ(
እቀበላለሁማለት)
፡፡
ለሚወክለው ሰው ባለዕዳም ቢሆንእን
ኳየልማድአሠራርእን
ደተጠበቀሆኖተወካዩየወኪልነ
ቱንሥልጣንእን
ዲቀበል
አይገደድም፡
፡
ቊ 1979፡
፡የውክልናውንሥልጣንስለመሻር፡
፡
(
1)በምትክየተወከለው ሰው ለባለገን
ዘቡየሚከፈለውንገን
ዘብለመክፈልየምትክነቱንሥልጣንፈቅዶከተቀበለወይም
ይህንኑዕዳከከፈለበኋላምትክአድራጊው ከምትክነትሥልጣኑሊሽረው አይችልም፡
፡
(2)ምትክአድራጊው ከሞተወይም ችሎታማጣቱከተረጋገጠ በኋላም ቢሆንተተኪው የምትክአድራጊውንግዴታ
ለመቀበልወይም የመክፈሉንጒዳይለመፈጸም ይችላል፡
፡
ቊ 1980፡
፡የተተኪው መብቶች፡
፡
(1)ተተኪው ከምትክአድራጊው ጋራባለው የግልግን
ኙነትምክንያትወይም በባለገን
ዘቡን
ናበምትክአድራጊው መካከል
ባለው የግልግን ኙነ
ትምክንያትየሚኖራቸውንልዩነትያላቸውንመከራከሪያዎችበመጥቀስባለገን
ዘቡንሊከራከረው
አይችልም፡፡
(
2)ተተኪው በባለገን
ዘቡናበሱመካከልያለውንየግልግን
ኙነትበሚመለከተው ጒዳይውስጥ ሊኖርበሚችለው
መቃወሚያሊከራከርይችላል፡፡
ቊ 1981፡
፡የተተኪው የመክፈልችሎታማጣት፡
፡
(1)ባለዕዳው የዕዳውንመክፈልሥልጣንለተተኪው በማሳለፉየተተኪውንመተካትፈቅዶባለዕዳውንነ ጻያወጣ
ባለገንዘብበስምምነ ታቸው ላይየተገለጸልዩመብትከሌለበቀርተተኪው የመክፈልችሎታያጣ እን
ደሆነዋነኛውን
ባለዕዳሊጠይቀው አይችልም፡ ፡
(
2)ተተኪው የምትክነቱንሥልጣንበተቀበለበትጊዜየመክፈልችሎታየሌለው መሆኑበፍርድውሳኔተረጋግጦ እን
ደሆነ
ግንባለገን
ዘቡዋነ ኛውንባለዕዳሊጠይቅየሚችልበትመብትእን ደተጠበቀለትይቈያል፡
፡
ቊ 1982፡
፡ማረጋገጫ ዎች፡
፡
ዋስየሆኑናለዕዳው ዋስትናእንዲሆንንብረታቸውንአላፊያደረጉሦስተኛወገኖችየምትክነ
ቱንጒዳይፈቅደው የተቀበሉ
ካልሆኑበቀርለባለገንዘቡተገዳጆችአይሆኑም፡፡
ቊ 1983፡
፡ንብረትን
ናመብትንስለማስተላለፍ፡
፡
(1)አን
ድንብረትወይም አን
ድየሥራማከናወኛመሥሪያቤትካለው መብትናከሚጠየቅበትዕዳጋራየገዛሰው ግዢውን
ለገንዘብጠያቂዎቹእን
ዳስታወቀወይም በጋዜጣ እን
ደገለጸወዲያውኑለባለገን
ዘቦቹአላፊይሆናል፡
፡
(
2)የቀድሞው ባለዕዳከአዲሱባለዕዳጋራበአን
ድነትአላፊሆኖእስከሁለትዓመትድረስይቈያል፡
፡
(
3)ይህም የጊዜውሳኔመታሰቡንየሚጀምረው የመክፈያቸው ጊዜለደረሰዕዳዎችየግዢው መግለጫ ወይም
ማስታወቂያከወጣበትቀንአንሥቶ፤ለሌሎችዕዳዎችደግሞ የመክፈያው ጊዜከደረሰበትአንሥቶነው፡
፡
ቊ 1984፡
፡የሥራማከናወኛመሥሪያቤቶችመቀላቀል፡
፡
ሁለትየሥራማከናወኛመሥሪያቤቶች( እን
ትረፕሪዞች)ያላቸውንመብትናየሚጠየቅባቸውንዕዳአን ዱ ለአን
ደኛው
በማስተላለፍተደራርበው በአን
ድነትበተቀላቀሉጊዜበያን ዳንዳቸው ላይለሚጠየቀው ዕዳአለፊየሚሆነው አዲሱየሥራ
ማከናወኛመሥሪያቤት( እንትረፕሪዝ)ነ
ው፡፡
ቊ 1985፡
፡የአን
ድማኅበርመቋቋም፡
፡
(
1)እንዲሁም አን
ድየግልየነበረየሥራመከናወኛመሥሪያቤት( እን
ትረፕሪዝ)ወደአን
ድነትማኅበርወይም ኀላፊነ
ቱ
ወደተለየማኅበርስም በተለወጠ ጊዜአፈጻጸሙ በላይኛው ዐይነ
ትነው፡፡
(
2)አዲሱማኀበር፤ወደራሱአጠቃሎ ለደረሰው ማኀበርዕዳተጠያቂይሆናል፡
፡
ክፍል4፡
፡
ስለተዋዋዮቹወገኖችወራሾች፤(
የወገኖቹወራሾች)
ቊ 1986፡
፡መሠረቱ፡
፡
(1)ተቃራኒየሆነስምምነ
ትካልተደረገናወይም የውሉተፈጥሮዐይነ
ትየሚከለክልካልሆነበቀርየተዋዋዩወራሾች
የሆኑትሰዎችበአውራሾቻቸው ስፍራከውሉውስጥ ይገባሉ፡፡
ቊ 1987፡
፡ስለሌላሆኖመዋዋል፡
፡
ስለሌላሰው የተደረገስምምነ
ትበስምምነቱተጠቃሚው ሰው ውሉንከተቀበለበኋላናከመፈጸሙ በፊትየሞተእን
ደሆነ
ወራሾቹተተክተው ይህውልበሚሰጠው ትርፍይጠቀማሉ፡
፡
ክፍል5፡
፡
ከተዋዋዮቹወገኖችላይገን
ዘብጠያቂዎች፡
፡
ቊ 1988፡
፡መያዝ፡
፡
(
1)ለባለዕዳው ግዴታአፈጻጸም ማረጋገጫ የሚሆነ
ው፤ሊያዝበትአይገባም ተብሎ በሕግከተደነ
ገገው በቀርየሚገኘው
ን
ብረቱሁሉነ ው፡፡
(2)የመያዝንጒዳይየሚመለከቱይልቁን
ም የባለዕዳው ሀብትበዕዳማስከፈልስም የመያዝንጒዳይየሚመለከተው
ደንብበፍትሐብሔርሥነሥርዐትውስጥ ይገለጻል፡፡
ቊ 1989፡
፡ባለዕዳው ያደረገው የውልስምምነ
ት፡፡(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)አን
ድሰው የ
ፈጸማቸው ውሎችከርሱላይገን
ዘብያላቸውንሰዎችመመለሻይሆናል፡
፡
(2)አን
ድሰው በተወሰነሀብትላይየስምምነትውልየፈጸመ እንደሆነውሉየተረጋገጠ ቀንካገኘበትጊዜጀምሮወይም
ይህጽሑፍለሕዝብእን ዲገለጽማድረግየታዘዘሲሆን፤ይህሥርዐትከተፈጸመበትጊዜጀምሮከዚህሰው ን ብረትላይ
ልዩመብትየሚያገኙትንሦስተኛወገኖችመቃወሚያይሆናል፡ ፡
ቊ 1990፡
፡(2)ልዩመብትስላለው ባለገን
ዘብ፡
፡
በሕጉላይተለይቶበተገለጸው መሠረትናበተለይም ለገንዘብጠያቂው ሕጉወይም የውሉስምምነ ትልዩመብት
የሚሰጠው ሲሆን፤ወይም ባለዕዳው የሀብቱንሥራየማካሄዱንጒዳይራሱእን ዳያከናውንበፍርድውሳኔየታገደሲሆን
ከዚህበላይየተመለከቱትደንቦችየአፈጻጸም ልዩነ
ትአላቸው፡፡
ቊ 1991፡
፡(3)መሰል፡
፡
(
1)እን
ዲሁም ውሉየተደረገው ለይምሰልሲሆንከዚህበላይለተደነ
ገጉትደን
ቦችልዩአፈጻጸም ይሰጣቸዋል፡
፡
(
2)ድብቅየሆነየስምምነ
ትጽሑፍዋጋየሚያገኘው በተዋዋዮቹመካከልብቻነ
ው፡፡
(
3)ከተዋዋዮቹወገኖችከአን
ደኛው ገን
ዘብጠያቂየሆነ
ው ሰው፤ይህን
ኑበማመንበተዋዋለበትለይምሰልበተደረገው
ውልላይመብቱንለማዋልይችላል፡፡
ቊ 1992፡
፡የመጠበቅተግባሮች፡
፡
አን
ድገን ዘብጠያቂየባለዕዳው መብቶችእን
ዳይጠፉሲልማናቸውን
ም የመጠበቂያተግባሮችበባለዕዳው ስም ሆኖ
ለማከናወንይችላል፡
፡
ቊ 1993፡
፡በባለዕዳው መብቶችስለመሥራት፡
፡
(1)አን
ድገንዘብጠያቂየባለዕዳው መደኽየትገን
ዘቡንየማያስከፍልምክን
ያትእን
ዳይሆን
በትሲል፤ዳኞችንአስፈቅዶ
እንደባለዕዳው እን
ደራሴሆኖየባለዕዳውንመብቶችሊሠራባቸው ይችላል፡፡
(2)ገን
ዘብጠያቂው ክስለማቅረብየሚጠይቅበትመብትበመብቱዐይነ ትወይም በሕግመሠረትለባለዕዳው ብቻ
የሚሆንመብትየሆነእን ደሆነነ
ገሩንበፍርድቤትለመከታተልእን
ዲፈቀድለትየሚያቀርበው ጥያቄሊከለከልይገባል፡
፡
(
3)እንዲሁም ዕዳለመክፈልየማይችልሁኗልተብሎ የሚያሠጋባለዕዳክስባለማቅረቡየገንዘብጠያቂው መብቶቹ
ጉዳትየሚደርስባቸው ካልሆነገን
ዘብጠያቂው ለመክሰስእን
ዲፈቅድለትየሚያቀርበው ጥያቄሊከለከልይገባል፡
፡
ቊ 1994፡
፡ስለማስመሰል፡
፡
አን
ድገንዘብጠያቂባለዕዳው ያደረገው ውልየማስመሰልእን
ጂ፤ተፈጻሚ እን
ዲሆንየተደረገያለመሆኑንበፍርድ
እን
ዲታወቅለትለማድረግይችላል፡ ፡
ቊ 1995፡
፡የባለዕዳው አጭ በርባሪነ
ት፡፡
ባለዕዳው በአጭ በርባሪነ
ትተግባሩመብቱንአሳልፎየሰጠ ወይም አንድግዴታየመፈጸም ስምምነ
ትያደረገእን
ደሆነ
ባለገንዘቡእነዚህንተግባሮችበራሱስም ሆኖለመቃወም ይችላል፡ ፡
ቊ 1996፡
፡ስለአጭ በርባሪነ
ትሥራ፡
፡
(1)አን
ድሥራበገን
ዘብጠያቂው መብቶችላይበአጭ በርባሪነ
ትየተፈጸመ ነ
ው ተብሎ የሚገመተው፤ባለዕዳው
የሚጠየቀውንዕዳለመክፈልእን
ዳይችልወይም የመክፈልችሎታው ይበልጥ እንዲቀነስሲል፤እያወቀያደረገእን
ደሆነ
ነው፡፡
(
2)የመክፈያጊዜያቸው ደርሶየተከፈሉትንዕዳዎችሌሎችባለገን
ዘቦችሊቃወሙ ዋቸው አይችሉም፡
፡
ቊ 1997፡
፡ቅንልቡናስላላቸው ሦስተኛወገኖች፡
፡
ገን
ዘብጠያቂው የሚያቀርበው ክስጒዳይየሚያመጣበትእን ደሆነ
ናሦስተኛው ወገንየተቃወመው ሥራወይም
መብቶቹንያገኘባቸው ሥራዎችበዋጋእንደሆነበቅንልቡናመሠረትክሱንአልቀበልም ሲልሦስተኛው ወገንለመቃወም
ይችላል፡
፡
ቊ 1998፡
፡የጊዜልክ፡
፡
ገን
ዘብጠያቂዎችክስለማቅረብየሚችሉት፤የተነ
ቀፈው ሥራከተደረገበትቀንአን
ሥቶእስከሁለትዓመትነ
ው፡፡
ቊ 1999፡
፡ውጤ ቱ፡
፡
(
1)ባለዕዳው የፈጸመው ሥራበማጭ በርበርመሆኑከተገለጸክስያቀረበውንገን
ዘብጠያቂመቃሚያሊሆንአይችልም፡
፡
(
2)በተዋዋዮቹወገኖችመካከልባለው ግን
ኙነትናበሌሎቹገን
ዘብጠያቂዎችዘን
ድበሚኖረው ጒዳይግንሥራው
ይጸናል፡
፡
ቊ 2000፡
፡መክሠር፡
፡
ባለዕዳው በከሠረጊዜገንዘብጠያቂዎቹየባለዕዳውንየ
ሥራመብትማከናወንወይም ባለዕዳው ባደረገው
የማጭ በርበርተግባርየገን
ዘብጠያቂዎቹየክስማቅረብንመብትየ
ሚመለከቱድንጋጌዎችእን ደተጠበቁይኖራሉ፡
፡
ምዕራፍ7፡
፡
የውልንጒዳይስለሚመለከትማስረጃ፡
፡
ክፍል1፡
፡
የማስረጃማቅረብግዴታናአቀባበሉ፡
፡
ቊ 2001፡
፡ማስረጃየማቅረብግዴታ፡
፡
(
1)አን
ድግዴታእን
ዲፈጸምለትየ
ሚጠይቅሰው ለግዴታው መኖርማስረጃማቅረብአለበት፡
፡
(2)እን
ዲህም ግዴታው ፍርስነ
ው ወይም ተለውጧልወይም ቀርቷልየሚለው ወገን
፤ይኸን
ኑግዴታያፈረሰውን
የለወጠውንወይም ያስቀረውንተግባርማስረዳትአለበት፡
፡
ቊ 2002፡
፡የማስረጃዐይነ
ቶች፡
፡
በዚህምዕራፍላይበተመለከቱትደንቦችመሠረትናበፍትሐብሔርሕግሥነሥርዐትደን ብላይበተገለጸው ድን
ጋጌ
ዐይነ
ት፤በጽሑፍበምስክር፤በሕሊናግምትበተከራካሪው ወገንእምነ
ት፤ወይም በመሓላማስረጃማቅረብይችላል፡፡
ቊ 2003፡
፡ጽሑፍበሆነሥርዐት(
ፎርም)ይደረጉየተባሉውሎች፡
፡
ውሉበጽሑፍእን
ዲሆንሕግባዘዘጊዜይህጽሑፍየተቀደደየተሰረቀየጠፋመሆኑካልተረጋገጠ በቀርውሉን
በምስክሮችወይም በሕሊናግምትለማስረዳትአይቻልም፡
፡
ቊ 2004፡
፡በማስረጃአቀራረብጒዳይስለመዋዋል፡
፡
አንዳን
ድማስረጃዎችንየሚያስቀሩትንወይም አቀራረቡንየሚቀን
ሱትንደን
ቦችጥሰው ተዋዋዮቹእን
ዲዋዋሉ
አይፈቀድላቸውም፡
፡
ክፍል2፡
፡
የጽሑፍማስረጃ፡
፡
ቊ 2005፡
፡የጽሑፍማስረጃበቂነ
ት፡፡
(
1)የጽሑፍሰነ
ድ፤በላዩስለሚገኘው የስምምነትቃልእን
ዲሁም በላዩላይስለተጻፈው ቀንበተፈራራሚዎቹመካከል
ሙሉእምነትየሚጣልበትበቂማስረጃነ ው፡
፡
(2)እን
ዲሁም በእን
ደራሴበተፈጸመላቸው ሰዎችበኩልናየተዋዋዮቹወገኖችወራሾችበሆኑትዘን
ድም ሙ ሉእምነ
ት
የሚጣልበትበቂማስረጃነትአለው፡፡
ቊ 2006፡
፡መቃወሚያማስረጃ፡
፡
(
1)በጽሑፍውስጥ ያሉትንቃሎችተዋዋዮቹለመቃወም የሚችሉት፤ቃሉይኽው ነ
ው የሚለውንወገንበማስማልብቻ
ነ
ው፡፡
(
2)በውሉውስጥ ስለተጻፉትቃላቶች፤የሰው ምስክርወይም የሕሊናግምትማስረጃማቅረብአይቻልም፡
፡
ቊ 2007፡
፡ጽሕፈትንለመካድ፡
፡
(
1)የግልበሆነጽሑፍየተጻፈሰነድየቀረበለትሰው የኔአይደለም ለማለትየፈለገእን
ደሆነ
፤ጽሕፈቱንወይም ፊርማውን
ግልጥ አድርጎመካድአለበት፡
፡
(
2)ወራሽየሆኑሰዎችየአውራሾችንፊርማ ወይም ጽሕፈትመሆኑንአናውቅም ማለትብቻይበቃቸዋል፡
፡
ቊ 2008፡
፡የጽሕፈትምርመራ፡
፡
አን
ዱ ወገንተከራካሪፊርማውንወይም ጽሕፈቱንበካደጊዜወራሾቹም ማንእን
ደፈረመውናእን
ደጻፈው አናውቅም ያሉ
እን
ደሆነ፤ፊርማው ወይም ጽሕፈቱእን
ዲመረመርዳኞችሊያዙይችላሉ፡ ፡
ቊ 2009፡
፡ሦስተኛወገኖች፡
፡
(
1)ሰነ
ዱንየጻፈው ወይም የተቀበለው የመን
ግሥትመሥሪያቤትባለሥልጣንካልሆነበቀርበሰነ
ዱ ውስጥ የተጻፉትን
ቃሎችሐሰተኛነትበማንኛውም ዐይነትሦስተኛወገኖችለማስረዳትይችላሉ፡
፡
(2)እንዲሁም በቀረበው ሰነ
ድላይየተጻፈው ቀንየተረጋገጠ ካልሆነበቀርበተለይይህየተጻፈው ቀንሐሰተኛመሆኑን
በማን ኛውም ዐይነትለማስረዳትይችላሉ፡፡
ቊ 2010፡
፡በባለሥልጣንየተረጋገጠ ሰነ
ድ፡፡
(1)ሰነ
ዱንያዘጋጀው ወይም የተቀበለው ይህን
ኑለማድረግየሚችልየመን
ግሥትመሥሪያቤትባለሥልጣንየሆነ
እንደሆነባለሥልጣኑራሱለመመርመርያልቻላቸውንየውሉንቃላትሁሉሦስተኛወገኖችእንደፈቀዱ ሊቃወሟቸው
ይችላሉ፡፡
(2)የመን
ግሥትመሥሪያቤትባለሥልጣንራሱየመረመራቸውንየውልቃላትለመቃወም የሚቻለው ዳኞችይህ
እንዲፈጸም በተለይየፈቀዱ እን
ደሆነብቻነ
ው፡፡
ቊ 2011፡
፡በባለሥልጣንየተረጋገጠ የሰነ
ድግልባጭ ፡
፡
(1)በባለሥልጣንከተረጋገጠ ዋነ
ኛሰነድላይየተቀዱ ግልባጮ ችወይም ከዋናው ሰነ
ድላይየተነ
ሡ ፎቶግራፍኮፒዎች
ይህን ኑጒዳይለመሥራትበተመደበየመን ግሥትመሥሪያቤትባለሥልጣንበሆነሹም ትክክለኛግልባጭ መሆናቸው
ከተመሰከረየዚሁዐይነ ትዋጋያላቸው ሆነ
ው ይቈጠራሉ፡፡
(
2)ይኸውም ደን
ብከዋናው ሰነ
ድላይለተነ
ሡ ፎቶግራፍኮፒዎችም ይጸናል፡
፡
ቊ 2012፡
፡የመን
ግሥትቤተመዛግብት፡
፡
በመንግሥትቤተመዛግብትየሚቀመጡ የመንግሥትወይም የግልሰነ
ዶችከዋናው ሰነድላይየተገለበጡትእን
ደደንቡ
የመዝገብቤቱባለሥልጣንበሆነ
ው ሰነ
ድአስቀማጭ ሠራተኛከሆነእንደዋናዎቹሰነ
ዶችተቈጥረው ይታመናሉ፡፡
ቊ 2013፡
፡ማስተያያሰነ
ዶችወይም ፎቶግራፎች፡
፡
(1)ከዚህበላይበተጠቀሱትቊጥሮችየተመለከተው ነገርበሚያጋጥምበትጊዜተከራካሪዎቹወገኖችዋናው ሰነድ
ይቅረብልንብለው ዳኞችንለመጠየቅአይችሉም፤ነገርግንየያዙትግልባጭ ከዋናው ሰነ
ድጋራይህም ባይኖርከቤተ
መዛግብቱከተቀመጠው ግልባጭ ጋራበራሳቸው ኪሣራእንዲመሳከርላቸው ምንጊዜም ቢሆንየመጠየቅመብት
አላቸው፡፡
(
2)እን
ዲሁም ደግሞ ዋናው ሰነ
ድበራሳቸው ኪሣራበፎቶግራፍእን
ዲገለበጥላቸው ለመጠየቅይችላሉ፡
፡
ቊ 2014፡
፡የዋናው ሰነ
ድመጥፋት፡
፡
ዋናው ሰነ
ድ፤ወይም በቤተመዛግብቱየተቀመጠው ትክክልግለባጭ በጠፋ( በሌለ)ጊዜከዚህበላይበተጠቀሱት
ቊጥሮችድን ጋጌመሠረትበሚገባየተገለበጡትየሰነ ድቅጂዎችስርዝም ሆነየቃልመለወጥ ድልዝወይም ይህን
የመሰለማናቸውም የሚያጠራጥርነገርየሌለባቸው ከሆነየሚታመኑናቸው፡፡
ቊ 2015፡
፡የተረጋገጠ ቀን
፡፡
ሰነ
ዱ የተጻፈበትእርግጠኛቀንነ
ው የሚባለው፡
፡
(
ሀ)ሰነ
ዱንየጻፈው ወይም የተቀበለው የመን
ግሥትመሥሪያቤትባለሥልጣንሲሆንየጻፈበትወይም የተቀበለበትቀን
፤
(
ለ)ሰነዱ የመን
ግሥትመሥሪያቤትባለሥልጣንበጻፈው ወይም በተቀበለው ሌላሰነ
ድውስጥ ተጠቅሶእን
ደሆነይህ
ሌላው ሰነ
ድየተጻፈበትወይም ባለሥልጣኑየተቀበለበትቀን
፤
(ሐ)ይህንሰነ
ድከፈረሙትወገኖችአን ደኛው የሞተእንደሆነወይም ለመፈረም የአካልችሎታያጣ እን
ደሆነሰውዬው
የሞተበትወይም የመፈረም ዐቅም ያጣበትቀንነ ው፡
፡
ቊ 2016፡
፡የነ
ጋዴዎችመዝገብ፡
፡
(
1)የነ
ጋዴዎችመዛግብት፤ለጻፋቸው ሰው አስረጅሊሆኑትአይችሉም፡
፡
(2)እነ
ዚህመዛግብትበጻፋቸው ሰው ላይማስረጃይሆኑበታል፡
፡ነገርግንበነ
ዚህለመጠቀም የሚፈልገው ወገን
የሚጠቅመውንቃልከሚቃወመው ጽሑፍውስጥ ለይቶጠቃሚውንብቻያስረዳልኝለማለትአይችልም፡ ፡
ቊ 2017፡
፡የቤትመዛግብትናየቤትደብዳቤዎች፡
፡
የቤትመዛግብትየቤትደብዳቤዎችለጻፋቸው ሰው አስረጅሰነ
ድሊሆኑትአይችሉም፡
፡
ቊ 2018፡
፡በጻፉዋቸው ሰዎችላይአስረጅስለመሆናቸው፡
፡
የቤትመዛግብትናየቤትደብዳቤዎችበጻፋቸው ላይተቃዋሚ ማስረጃመሆናቸው የሚታመነ
ው፡፡
(
ሀ)አን
ድገን
ዘብየተከፈለመሆኑበግልጽተመልክቶባቸው በተገኘጊዜ፤
(ለ)ግዴታው ለሚጠቅመው ሰው የሚያስረዳው ሰነ
ድየጠፋእን
ደሆነ
ናለዚሁሰነ
ድምትኩእን
ዲሆንተብሎ በግልጽ
የተጻፈባቸው እን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2019፡
፡የምክን
ያቱማስረጃ፡
፡
(1)አን
ድሰው አንድገንዘብለመክፈልቃልየሰጠ እን
ደሆነወይም ባለዕዳመሆኑንያመነእን
ደሆነ
፤እከፍልሃለሁ
የተባለው ወይም ዕዳው የታመነ
ለትሰው የነ
ዚህንምክንያትማረጋገጥ የለበትም፡
፡
(
2)ተቃራኒማስረጃከሌለበቀርበአእምሮግምትበሚገባየተሰጠ ቃልእን
ዳለይቈጠራል፡
፡
(
3)የግዴታው ምክን
ያትስለመደበቁማስረጃበሚቀርብበትጊዜይህን
ኑማስረዳትያለበትለግዴታው ሌላሕጋዊ
ምክንያትአለየሚለው ሰው ነ
ው፡፡
ክፍል3፡
፡
ገን
ዘቡእን
ደተከፈለየሚያስቈጥሩየሕሊናግምቶች፡
፡
ቊ 2020፡
፡ዕዳው የተከፈለያህልየሚያስቈጥሩየሕሊናግምቶች፡
፡
ሰነ
ድለባለዕዳው መመለሱዕዳውንእን
ደተከፈለያስቈጥራል፡
፡
ቊ 2021፡
፡የባለገን
ዘቡጽሕፈት፡
፡
በእጁ ቈይቶበሚገኘው በዕዳው ሰነ
ድላይባለገን
ዘቡበግርጌው፤በጐኑወይም በጀርባው ጽፎበትየተገኘው ቃል
የባለዕዳውንነጻነ
ትወደማረጋገጥ የሚያዘነ
ብልጽሑፍከሆነ፤ሳይፈረምበትወይም ቀንሳይሞላበትቢቀርም እን ኳ
እምነትሊጣልበትየሚችልአስረጅይሆናል፡ ፡
ቊ 2022፡
፡ስለውዝፍዕዳወይም ባን
ድጊዜስለሚከፈልገን
ዘብ፡
፡
(1)የተከፈለው ዕዳ፤ወለዶችንወይም የተወሰነጊዜየሚከፈሉትንሌሎችየክፍያድርሻዎችየሚመለከትእን ደሆነ
፤
የተከፋዩንዐይነትለይቶሳይገልጽለአንዱ የክፍያደረሰኝየሰጠ ባለገን
ዘብያለፈውን
ም ድርሻእን
ደተቀበለይቈጠራል፡፡
(
2)ባለገን
ዘቡለዋናው ገን
ዘብደረሰኝከሰጠ ባለዕዳው ወለዱን
ም ጭ ምርእን
ደከፈለይቈጠራል፡
፡
ቊ 2023፡
፡በስድስትወርየተወሰነጊዜ፡
፡
ዕዳው እን
ዲከፈልመጠየቅከሚገባው ቀንአን
ሥቶእስከስድስትወርድረስሳይከፈልየቈየገን
ዘብእን
ደተከፈለ
የሚቈጠረው፤
(ሀ)ለን
ግድቤትወኪሎችለቢሮሠራተኞችበቀንሒሳብለተቀጠሩአሽከሮችናየቀንሒሳብለሚከፈሉየዕለትኩሊዎች፤
የሚከፈልየደመወዝዕዳእን
ደሆነ
፤
(
ለ)ለአስተማሪዎችናለአሠልጣኞችለሚሰጡትትምህርትበየወሩየሚከፈልዕዳእን
ደሆነ
፤
(ሐ)ለባለሆቴሎች፤ለመጋቢዎችናለማደሪያሆቴልቤትሥራአስኪያጆችለሚሰጡትምግብናለመኝታቤቱኪራይ
የሚከፈልዕዳእን ደሆነ
፤
(መ)ለዕለትምግብወይም ለዘወትርአገልግሎትነ
ጋዴዎችለባለግልሰዎችለሸጡትሀብትወይም ለምግብዕቃዋጋ
የሚከፈልዕዳየሆነእን
ደሆነነው፡፡
ቊ 2024፡
፡በሁለትዓመትየተወሰነጊዜ፡
፡
ዕዳው እን
ዲከፈልመጠየቅከሚገባበትቀንጀምሮእስከሁለትዓመትሳይከፈልየቀረገን
ዘብእን
ደተከፈለየሚቈጠረው፤
(
ሀ)ለሐኪሞች፤ለቀዳጅሐኪሞች፤ለጥርስሐኪሞች፤ለአዋላጅሴቶች፤ለመድኀኒትተቀማሚዎችናሻጮ ች፤ለከብት
ሐኪሞች፤በልዩሞያቸው ስላደረጉትአገልግሎትወይም ስለሰጡትሕክምናዋጋየሚከፈልዕዳ፤
(ለ)ለጠበቆች፤ለውልአዋዋዮችለሌሎችም የሕግአማካሪዎችበሞያሥራቸው ወይም በሹመትሥራቸው ላደረጉት
አገልግሎትየሚከፈልዕዳ፤
(
ሐ)ለጥበበኞችለአን
ጥረኞችበልዩሞያቸው ስለሠሩትሥራየሚከፈልዕዳ፤
(
መ)ለቤቶችኪራይናለእርሻሀብትለሆነየሚከፈልዕዳ፤
(
ሠ)ለመጦሪያየሚከፈልገን
ዘብ፤
(
ረ)በብድርለተሰጠ የገን
ዘብመለድናበጠቅላላውም የዓመትጊዜተወስኖለትበየዓመቱወይም ከዚህባነ
ሰየጊዜውሳኔ
ውስጥ ሊከፈልየሚገባው ዕዳየሆነእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2025፡
፡ተቃራኒማስረጃ፡
፡
(
ሀ)ባለዕዳው በጽሑፍዕዳውንያመነእን
ደሆነ
፤
(ለ)በሕግየተደነገገው የጊዜውሳኔሳይደርስባለገንዘቡገን
ዘቡንእን
ዲከፍለው ባለዕዳውንከፍርድቤትአስጠርቶ
እንደሆነዕዳው እንደተከፈለመቈጠሩቀሪይሆናል፡ ፡
ቊ 2026፡
፡መሓላ፡
፡
(1)ከዚህበላይባሉትቊጥሮችላይለተገለጠው የሕሊናግምትመቃወሚያየሚሆንማን
ኛውን
ም ዐይነ
ትማስረጃ
ለመቀበልአይቻልም፡፡
(
2)ምንጊዜም ቢሆንግን ፤ዕዳው በእርግጠኛመከፈሉንወይም ያለመከፈሉንለማስረዳትባለገን
ዘቡለባለዕዳው
ወይም ባለዕዳው ለባለገን
ዘቡየመሓላቃሉንሊያወርድለትይችላል፡ ፡
(3)የባለገን
ዘቡወይም የባለዕዳው ወራሾችገን
ዘቡየተከፈለወይም ያልተከፈለመሆኑንለማስረዳትየመሐላቃላቸውን
ለመስጠትይችላሉ፡ ፡

አን
ቀጽ13፡
፡
ከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ
ትናያላገባብስለመበልጸግ፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ
ት፡፡
ቊ 2027፡
፡ከውልውጭ የሆኑየአላፊነ
ትምን
ጮ ች፡
፡

(
1)አን
ድሰው በራሱበኩልምን
ም የገባው ግዴታባይኖርበራሱጥፋትበሌላው ሰው ላይጉዳትንካደረሰአላፊነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲሁም ደግሞ አን ድሰው በሕጉላይእንደተመለከተው በሌላሰው ላይጉዳትሊያደርስየሚችልሥራከሠራ
ወይም በእጁ የያዘው ነ
ገርበሌላው ሰው ላይጉዳትካደረሰአላፊይሆናል፡፡
(3)በመጨ ረሻውም በጥፋትምክን ያትወይም በሕግመሠረትአላፊነ
ትሲኖርሌላሰው ለፈጸመው አድራጎትበሕጉ
አላፊነትአለበትየተባለው ሰው አላፊነ
ው፡፡
ክፍል1፡
፡
በጥፋትላይስለተመሠረተአላፊነ
ት፡፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ጠቅላላደን
ቦች፡
፡
ቊ 2028፡
፡ጠቅላላመሠረት፡
፡

ማን
ም ሰው ከራሱጥፋትየተነ
ሣበሌላሰው ላይጉዳትካደረሰላደረገው ጉዳትኪሣራመክፈልአለበት፡
፡

ቊ 2029፡
፡የጥፋትልዩልዩነ
ት፡፡

(
1)አስቦወይም በቸልተኛነ
ትበሚሠራተግባርጥፋትሊደረግይችላል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም አን
ድተግባርንመፈጸም ወይም ተግባርንአለመፈጸም፤ጥፋትሊሆንይችላል፡
፡

ቊ 2030፡
፡መልካም ጠባይ፡
፡

(1)አን
ድሰው ሕሊናንወይም መልካም ጠባይንተቃዋሚ በሆነዐይነ
ትየማይገባውንሥራየሠራወይም የሚገባውን
ሳይሠራየቀረእንደሆነ፤ጥፋትማድረጉነው፡፡
(
2)እን
ደዚህስላለውም ጒዳይትክክለኛአእምሮባለው ሰው አሠራርዐይነ
ትአስተያየትማድረግተገቢነ
ው፡፡
(3)በሕግየተነ
ገረተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀርጥፋትነው ተብሎ የሚገመተው የጥፋትአድራጊውንዕድሜም ሆነ
የአእምሮውንትክክለኛነ
ትመሠረትአድርጎባለመያዝነ
ው፡፡

ቊ 2031፡
፡በሞያሥራስለሚደረግጥፋት፡
፡

(
1)በልዩሞያው አን
ድሥራየሚፈጽም ሰው ወይም በዚህበሞያው የሥራተግባሩንየሚያካሂድሰው የዚሁየሞያ
ሥራው የሚመራበትንደን
ብመጠበቅይገባዋል፡ ፡
(2)በሥነጥበብወይም ራሱበሚሠራው ኪነጥበብደን ቦችመሠረትያሉበትንግዴታዎችአለመከተሉሲገለጽ
ባለመጠን ቀቅወይም በቸልተኛነ
ትጥፋተኛሆኖበተገኘጊዜአላፊይሆናል፡፡

ቊ 2032፡
፡የመጉዳትአሳብ፡
፡

(
1)አን
ድሰው የ
ግልጥቅሙንለመፈለግሳይሆንበማናቸውም ሁኔ
ታሌላውንሰው ለመጉዳትበማሰብበሠራው ሥራ
ጥፋተኛነ
ው፡፡
(
2)እንዲሁም ከተደረገው ጉዳትጋራግንኙነ
ትየሌለውንየራሱንጥቅም ሲፈልግእያወቀበሌላው ሰው ላይከፍያለ
ጉዳትንያደረሰእንደሆነ፤ጥፋተኛነው፡
፡

ቊ 2033፡
፡በሥልጣንያላገባብስለመጠቀም፡
፡

(
1)አን
ድሰው ስለሌላሰው ጥቅም የተሰጠውንሥልጣንለግልጥቅሙ የሠራበትእን
ደሆነአጥፊነ
ው፡፡
(2)የመን
ግሥትሠራተኛየሆነሰው ለጠቅላላው ጥቅም እንዲያገለግልበትበሥራው (
በሹመቱ)ያገኘውንሥልጣን
ለግልጥቅሙ ወይም ለተለየሰው ጥቅም ያዋለው እን
ደሆነጥፋተኛነው፡፡

ቊ 2034፡
፡ስለመብቶችግብ፡
፡

ከዚህበላይባሉትቊጥሮችበተለከቱትድንጋጌዎችሳይነኩ፤አን
ድሰው የተሰጠውንመብቱንበሥራላይያዋለበትሁኔ
ታ
ከኤኮኖሚክና(
የቁጠባዘዴ)ከማኅበራዊአስተዳደርጋራተስማሚ አይደለም በማለትመን
ቀፍአይቻልም፡
፡

ቊ 2035፡
፡ሕግንስለመጣስ፡
፡

(
1)አን
ድሰው በሕግላይበትክክልተገልጾየተመለከተውንልዩድን
ጋጌ፤ልዩደን
ብናሥርዐትየጣሰእን
ደሆነጥፋተኛ
ነ
ው፡፡
(
2)ሕግንአለማወቅይቅርታሊያስገኝአይችልም፡
፡

ቊ 2036፡
፡የበላይትእዛዝ፡
፡

(
1)በበላይባለሥልጣንትእዛዝየተፈጸመ ተግባር፤ትእዛዙምክን
ያትሆኖየሥራውንጥፋትነ
ትግድአያስቀረውም፡
፡
(2)የተባለውንሥራሠርቶየተገኘሰው፤የዚህንሥራሕገወጥነትእያወቀ፤በተለይም ትእዛዝሰጪ ው ሥልጣን(
ችሎታ)
እንደሌለውናየሥራውንየዐመፅጠባይ፤ወይም አስወቃሽነ
ቱንእያወቀሠርቶትእንደሆነጥፋተኛነ ው፡፡
(3)በነ
ገሩሁኔታዐይነት፤በተለይም አጥፊው ጥብቅበሆነበመንግሥታዊወይም በወታደራዊዲሲፕሊንምክንያት፤
በተሰጠው ትእዛዝለመከራከርወይም ያንንየታዘዘውንእን
ጂ ሌላነገርለማድረግበማይችልበትሁኔ
ታውስጥ ከመገኘት
የተነሣየተባለውንሠርቶእንደሆነ፤ጥፋትየለበትም፡፡

ቊ 2037፡
፡የውልአለመፈጸም፡
፡
(1)አን
ድሰው በአን
ድውልምክንያትየመጣበትንግዴታሳይፈጽም በቀረጊዜከውሉውጭ ለሆነነ
ገርአላፊነ
ትን
የሚያስከትልበትንጥፋትእን
ደሠራአያስቈጥረውም፡
፡
(
2)እን
ዲህም በሆነጊዜየውልአለመፈጸም ደን
ብብቻተፈጻሚ ይሆናል፡
፡

ን
ኡስክፍል2፡
፡
ልዩሁኔ
ታዎች፡
፡
ቊ 2038፡
፡ሰውነ
ትንስለመጉዳት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

(
1)አን
ድሰው ሆነብሎ ሌላው ሰው ሳይፈቅድበሚያደርገው መን
ካትበዚህበመን
ካቱጥፋተኛነ
ው፡፡
(
2)እንዲህበሆነጊዜሰውዬውንበቀጥታም ሆነወይም በሌላሕይወትባለው ወይም በሌለው ነ
ገርአማካይነ
ት
ቢነካውም ጥፋተኛነ
ው፡፡
(
3)በሌላሰው ላይጉዳትለማድረግየተደረገየመዛትሁኔ
ታብቻበጠቅላላው ጥፋትአይባልም፡
፡

ቊ 2039፡
፡(2)በቂምክን
ያት፡
፡

ተከሳሹጥፋተኛነ
ው የማይባለው፤
(
ሀ)ከሳሹሥራውንየሚቃወም መሆኑንተከሳሹበአእምሮው ግምትሊያስበው የማይችልመሆኑየታወቀእን
ደሆነ
፤
(
ለ)ሥራው የ
ተፈጸመው፤በሚገባአኳኋንወይም ለሌላሰው ለመከላከልወይም በደን
ብበእጁ ያለውንወይም የ
ያዘውን
ን
ብረትለመጠበቅሲልእንደሆነ፤
(ሐ)ሥራው የተፈጸመው ተከሳሹልጁንየአደራልጁንተማሪውንወይም አሽከሩንበሚገባለመቅጣትሲልበሰውነ
ቱላይ
ተገቢየሆነውንአቀጣጥ ፈጽሞበትእንደሆነ ፤
(መ)ከሳሹአደገኛእብድበመሆኑ፤ጉዳትእን
ዳያደርስበሌላአኳኋንለመከልከልስላልተቻለውናተከሳሹሥራውን
የፈጸመው በሚገባአኳኋንእን
ደሆነ፤
(
ሠ)የተከሳሹሥራአእምሮባለው ሰው ግምትየሚገባነ
ው የሚያሰኝሌላማናቸውም ምክን
ያትበተገኘጊዜሁሉነ
ው፡፡

ቊ 2040፡
፡የሌላውንሰው ነ
ፃነትስለመን
ካት(
1)መሠረቱ፡
፡

(
1)አን
ድሰው ሕግሳይፈቅድለትለተወሰነጊዜቢሆንም የሌላውንሰው ነ
ፃነትየነ
ካናእን
ደተፈቀደለትመጠንካን
ዱ ቦታ
ወደሌላው ቦታእን
ዳይዘዋወርሰውዬውንየከለከለእን
ደሆነጥፋተኛነው፡፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜበከሳሹሰውነ
ትላይጉዳትያላደረሰም ቢሆንእን
ኳጥፋቱእን
ደተሠራመቈጠሩአይቀርም፡
፡
(3)ከሳሹአን
ድዐይነ
ትየግዴታሥራእን
ዲፈጽም በተከሳሹዛቻተገድዶእን
ደሆነ
ናይህም ዛቻሊያስከትልበት
የሚችለውንአደጋለመገመትየሚችልመሆኑከታወቀእንደጥፋትለመቈጠርበቂነው፡
፡
ቊ 2041፡
፡(2)ሕጋዊሥልጣን
፡፡

ቢሆንም ተከሳሹይህንየማስገደድሥራየፈጸመው በሚገባአኳኋን

፤ሕግበሚፈቅድለትሥልጣኑምክን
ያትእን
ደሆነ
ና
በሥልጣኑሥርበሚገኝሰው ላይሆኖየተገኘእንደሆነእንደጥፋትአይቈጠርበትም፡
፡

ቊ 2042፡
፡(3)ወን
ጀልመሰልእልፊት፡
፡

(1)የሌላውንሰው ነ
ጻነትየነ
ካሰው፤ይህንነጻነ
ቱየተነ
ካበትንሰው አን
ድወን
ጀልሠርቶዋልብሎ ለማሰብየሚያስችለው
በቂምክን ያትካገኘጥፋተኛአያሰኘውም፡
፡
(
2)ቢሆንም አስገድዶነ
ጻነቱንየነካበትንሰው ወዲያውኑለክፍሉባለሥልጣንወስዶካላስረከበው በቀርበዚሁምክን
ያት
ብቻየሰውንነጻነትበመንካትአላፊነትያገኘዋል፡፡

ቊ 2043፡
፡(4)ዋስ፡
፡

አንድሰው ባን
ድበተወሰነቦታእንዲኖርለመን ግሥትባለሥልጣኖችበዋስትናአላፊነ ትናአላፊነ
ትንየተቀበለሰው ይህ
በአንድስፍራታግዶእንዲቀመጥ የተደረገው ሰው ከዚህለማምለጥ መሰናዳቱንየሚያሳምንበቂምክን ያትካለው የዚህን
ሰው ነጻነ
ትቢነካበትጥፋተኛአይደለም፡፡

ቊ 2044፡
፡ስምንስለማጥፋት፤(
1)መሠረቱ፡
፡

አን
ድሰው በን ግግሮቹበጽሑፎቹወይም በሌላዐይነትአድራጎቶቹበሕይወትያለውንየአን
ደኛውንሰው ስም በማጥፋት
ይህስሙ የጠፋው ሰው እንዲጠላ፤ወይም እንዲዋረድወይም እን
ዲሳቅበትናበእሱላይያለው እምነ
ትናመልካም ዝናው
ወይም የወደፊትዕድሉእንዲበላሽያደረገእንደሆነጥፋተኛነ
ው፡፡

ቊ 2045፡
፡(2)የመጉዳትአሳብየሌለው አድራጎት፡
፡

(
1)ስም አጥፊለመባልየመጉዳትአሳብመኖርአስፈላጊአይደለም፡
፡
(2)በስም ማጥፋትነ ገርስም ያጠፋልየተባለውንነገርበን
ግግርናበጽሑፍየሠራው ሰው በዚሁጽሑፍወይም በን
ግግሩ
የማን ን
ም ሰው ስም በተለይካልገለጸበቀርስም እን
ደጠፋአያስቈጥረውም፡፡
(3)በእን
ደዚህያለው ሁኔታየስም ማጥፋትንአድራጎትበን
ግግርወይም በጽሑፍየገለጸው ሰው ይህአድራጎቱሌላሰው
እንደሚጎዳአስቀድሞ ለመረዳትመቻሉካልተገለጸበቀርበዚሁጒዳይአላፊነትአይኖርበትም፡፡
ቊ 2046፡
፡(3)የሕዝብንጥቅም የሚነ
ኩጒዳዮች፡
፡

(
1)አን
ድሰው ለሕዝብጥቅም በሚሆንጒዳይላይአሳቡንበመግለጽብቻከተወሰነ
፤ምን
ም እን
ኳይህአሳቡበሕዝብ
ድምፅሌላውንሰው የሚያስወቅሰው ሆኖቢገኝጥፋተኛአይደለም፡
፡
(2)ተከሳሹበከሳሹላይየገለጸው አሳብሐሰትመሆኑንበእርግጥ ያወቀው ካልሆነበቀርስም እን
ዳጠፋ
አያስቈጥረውም፡ ፡

ቊ 2047፡
፡(4)የተነ
ገረው ጒዳይእውነ
ትነት፡
፡

(
1)ተከሳሹያወራው የስም ማጥፋትጒዳይእርግጠኛለመሆኑማስረጃካገኘስም አጠፋአያሰኘውም፡
፡
(2)በእን
ደዚህያለው ሁኔታ፤ያደረገው የስም ማጥፋትጒዳይበተለይሰውዬውንለመጉዳትብቻያደረገው መሆኑ
ካልተረጋገጠ በቀርበአላፊነ
ትአይጠየቅም፡ ፡

ቊ 2048፡
፡(5)የማይደፈርመብት፡
፡

(1)በምክርቤት(
በፓርላማ)ክርክርወይም በፍርድቤትክርክርላይበተደረገው ን
ግግርተናጋሪው በአላፊነ
ት
አይጠየቅም፡፡
(2)የዚህንዐይነ
ትንግግርበትክክለኛእርግጥነ
ቱንየገለጠው ሰው በአላፊነ
ትየሚጠየቀው፤ይህንተግባርየፈጸመው
ሰውዬውንለመጉዳትብቻያደረገው መሆኑበታወቀጊዜነ ው፡
፡

ቊ 2049፡
፡(6)በቂምክን
ያት፡
፡

(1)በጋዜጣ ታትሞ የተወራየስም ማጥፋትነገርተደርጎእን

ደሆነ ናተከሳሹም በጋዜጣ አማካይነ
ትየሰውንስም ያጠፋው
በተለይአንዱንሰው ለመጉዳትአስቦሳይሆን ናከፍያለቸልተኛነትም ያላደረገሆኖሲገኝበከሳሹም ጠያቂነ
ትየስም
ማጥፋቱንጒዳይእን ደገናቃሉንመልሶይቅርታከጠየቀአላፊነቱይወገድለታል፡ ፡
(2)የስም ማጥፋቱነገርየተደረገው ከአን
ድሳምን
ትበበለጠ ጊዜበሚወጣ (በሚታተም)ጋዜጣ ላይየሆነእን
ደሆነ፤
የስም ማጥፋቱነ ገርየሚለውጥበትንየይቅርታመጠየቂያው ጽሑፍጠያቂው ራሱበመረጠው ጋዜጣ ላይበፍጥነት
እንዲታተምለትለመጠየቅመብትአለው፡ ፡
(
3)የስም ማጥፋቱነ
ገርየሚለወጥበትንጋዜጣ፤ጠያቂው ባልመረጠ ጊዜ፤የስም ማጥፋቱነ
ገርናየይቅርታመጠየቁ
ነ
ገርየሚታተመው በዚያው ቀድሞ በወጣው ጋዜጣ ዐይነ
ትነው፡
፡

ቊ 2050፡
፡የባልናየሚስትንመብትስለመን
ካት፤(
1)መሠረቱ፡
፡
(1)አን
ድሰው፤ሴትዮዋባለባልመሆኑዋንእያወቀያለባልዋፈቃድባልዋንትታው እን
ድትሄድቊርጥ አሳብእን
ዲኖራት
ያደረገእንደሆነጥፋተኛነ
ው፡፡
(
2)አን
ድሰው ባለሚስትየሆነ
ውንሰው፤ሚስትእን
ዳለችው እያወቀሚስቲቱሳትፈቅድትቷትእን
ዲሄድያደረገእን
ደሆነ
ጥፋተኛነው፡
፡
(3)እን
ደዚሁም ባሉዋነገሩንእን
ደሚቃወም ሲያውቀው የሰው ሚስትተቀብሎ እቤቱያስቀመጠ ወይም ያስተናገደ
እንደሆነጥፋተኛነው፡፡

ቊ 2051፡
፡(2)የሚበቃምክን
ያት፡
፡

በላይኛው ቊጥርበ3ኛው ን
ኡስቊጥርእን
ደተመለተው ሁሉእን
ደጥፋትየማይቈጥሩት፤
(
ሀ)ባልናሚስቱተለያይተው ለመኖርተስማምተው እን
ደሆነ
፤
(ለ)ባልዮው በሚስቱላይየማሠቅየትተግባርበመፈጸሙ ጥፋተኛሆኖእንደሆነወይም ባልዮው በሚስቱላይግፍ
መሥራቱንተከሳሹበሕሊናመን ገድበእርግጥ በመገመቱሴትዮዋንተቀብሎ ያኖራትሰብዓዊርኅራኄንበሚመለከት
አድራጎትየሆነእንደሆነነ
ው፡፡

ቊ 2052፡
፡የማስተማርናየመጠበቅግዴታ፡
፡

(1)አን
ድሰው በሕግአገባብወይም በሕጉመሠረትበራሱአሳዳሪነትወይም በራሱጠባቂነ
ትሥርእንዲተዳደርበአደራ
የተሰጠውንሌላውንሰው በአስተዳዳሪነ
ቱምክንያትሊፈጽምለትየሚገባውንበሕሊናአገማመትከእርሱዘንድ
የሚጠበቀውንተግባርበጊዜው አጋጣሚናበልማድአሠራርሁኔ ታባለው ምቾትመጠንበትምህርትየማሳደግንና
በሚገባየመጠበቅንጒዳይሳይፈጽምለትየቀረእን ደሆነጥፋተኛነ
ው፡፡
በዚሁባደረገው ጒድለትምክን
ያትበሥልጣኑሥርየሚተዳደረው ሰው አን
ድጒዳትየደረሰበትእን
ደሆነአላፊነ
ው፡፡
እንዲሁም ከዚህጒድለትየተነ
ሣበሥልጣኑውስጥ ሆኖየሚጠብቀው ሰው በሌላሰው ላይባደረሰው ጒዳትምክን
ያት
አላፊነው፡
፡

ቊ 2053፡
፡በሌላው ሰው ቤትወይም መሬትስለመግባት፡
፡

አንድሰው፤በሕግሳይፈቀድለትናቤቱንወይም መሬቱንበደን ብባለእጅየሆነው ወይም የያዘው ሳይፈቀድለትና

የማይፈቅድመሆኑንም በግልጽእየተናገረ፤የሌላሰው ርስትበሆነመሬትወይም በሌላሰው ቤትየገባእን ደሆነጥፋተኛ
ነው፡፡

ቊ 2054፡
፡ንብረትንስለመድፈር፡
፡
አንድሰው በሕግሳይፈቀድለትባለንብረቱሳይፈቅድለትናአለመፍቀዱን
ም በመግለጽሲናገርበደን
ብበእጁ የሆነ
ውን
የሌላውንሰው ንብረትየወሰደእን
ደሆነጥፋተኛነው፡፡

ቊ 2055፡
፡ውልከማድረግበፊትየተደረገድርድር፡
፡

አንድሰው፤ሌሎችሰዎችከሱጋራውልእንዲያደርጉአሳቡንከገለጸላቸው በኋላናእነ
ዚሁን
ም ሰዎችወጪ እን
ዲያደርጉ
አግባብቷቸው እን
ደሆነጥፋተኛነ
ው፡፡

ቊ 2056፡
፡በውልየገባውንየግዴታቃልስላማክበር(
ስለመጣስ)
፡፡

(1)አን
ድሰው በሁለትሰዎችመካከልውልመኖሩንእያወቀውልካደረጉትሰዎችመካከልካን
ደኛው ወገንጋራሌላውል
አድርጎቀድሞ የነ
በረውንውልለመፈጸም እን
ደማይቻልያደረገእን
ደሆነጥፋተኛነ
ው፡፡
(2)ቢሆን
ም የመጀመሪያው ውልተጣሰብኝብሎ የክስአቤቱታየሚያቀርበው ሦስተኛወገን
፤ውሉእን ዲፈጸም
አስፈላጊውንጥንቃቄበቸልተኛነ
ትሳያደርግቀርቶእንደሆነ
፤ይህየኋለኛው ተዋዋይበአላፊነትአይጠየቅም፡፡

ቊ 2057፡
፡የማይገባውድድር፡
፡

አንድሰው፤ሐሰተኛበሆነማስታወቂያወይም ቅንልቡናንተቃራኒበሆነበማናቸውም ሌላዐይነ

ትአድራጎትየአንዱን
ፋብሪካየሥራፍሬ(ዕቃ)ወይም የአን
ድየን
ግድቤትመልካም ስም የሚያጠፋስብከትያደረገእን ደሆነጥፋተኛነ
ው፡፡

ቊ 2058፡
፡የሌለውንአስመስሎ ማሳየት፡
፡

አንድሰው፤በሚሰጠው የማረጋገጫ ቃል፤በጠባዩ፤በአካሄዱ ወይም ባለማድረጉየአንድያልተወሰነነገርሁኔታመኖሩን

ሌሎችሰዎችወይም አንዳንድባዕዶችሰዎችእን ዲያምኑያግባባቸው እን ደሆነየዚሁን
ምነ ገርእርግጠኛውንሀልዎት
በተቃራኒሁኔታእን
ዲያምኑቅንሕሊናንተቃዋሚ በሆነዐይነ ትሌሎቹንሰዎችያግባባእን ደሆነጥፋተኛነው፡፡

ቊ 2059፡
፡ያልተካከለወሬ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

ማን
ም ሰው ሆነብሎ ወይም በቸልተኛነ
ትለሌላሰው ያልተካከለወሬየማስተላለፍጥፋትእን
ዳደረገየሚቈጠረው፡
-
(ሀ)ከእርሱወሬውንየሰማው፤ወይም ሌላው ሰው ይህንወሬበማመንበሚሠራው ሥራጉዳትየሚያገኘው መሆኑን
ያወቀወይም ማወቅየሚገባው የሆነእንደሆነ፤
(
ለ)በልዩሞያሥራው ምክን
ያትትክክለኛወሬ(
መረጃ)እን
ዲሰጥ የሚገባው እን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2060፡
፡(2)ልዩነ
ት፡፡

(1)ይህንያልተካከለወሬየሰጠ ሰው፤በሰጠው ወሬላይያስረዳው የአን

ዱንሰው ሁኔታዎቹን
፤ዐመሉንለመክፈል
የሚችልመሆኑን ፤ችሎታውንበመናገርለዚሁሰው አንድሥራወይም እምነ ትወይም ገን
ዘብወይም የን
ግድዕቃ
እንዲያገኝበማሰብአድርጎትእንደሆነ፤አላፊነ
ትየለበትም፡
፡
(
2)ይህን
ንም የመግለጫ ቃሉንበጽሑፍአድርጎራሱካልፈረመ በቀርአላፊነ
ትሊመለከተው አይችልም፡
፡

ቊ 2061፡
፡(3)ምስክሮች፡
፡

(
1)አንድነ
ገርመፈጸሙንወይም ያለመፈጸሙ ንወይም አን
ድአድራጎትመኖሩንወይም ያለመኖሩንየሚያረጋግጡ
ምስክሮችየሰጡትየምስክርነ
ትቃልእርግጠኛስለመሆኑአላፊዎችናቸው፡፡
(
2)አላፊነ
ታቸውም የአረጋገጡትንእውነ
ትያልሆነቃልእን
ደእውነ
ተኛበማመንአን
ድነገርለሠሩሰዎችነ
ው፡፡
(
3)ምስክሮቹይህንያደረጉትበቅንልቡናየሆነእን
ደሆነ
፤ስሕተትእን
ዲገቡባደረጓቸው ሰው ላይክስየማቅረብ
መብታቸው የተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 2062፡
፡ምክርወይም የአደራቃልስለመስጠት፡
፡

አን
ድሰው ለሌላው ሰው ምክርቢሰጥ ወይም አደራቢለው ጥፋተኛአይደለም፡
፡
ቊ 2063፡
፡ስለመያዝ፡
፡
አን
ድአበዳሪባለዕዳው ሊከፍለው የሚገባውንዕዳለማስከፈልሲልሊቀበልከሚገባው ገን
ዘብጋራተመዛዛኝያልሆነ
ከፍያለነ
ገርአስፈላጊሳይሆንየያዘእንደሆነጥፋተኛነ
ው፡፡
ቊ 2064፡
፡የፍርድንትእዛዝስለመፈጸም፡
፡
(
1)አን
ድፍርድአስፈጻሚ፤ዳኛው የሰጠው የፍርድውሳኔትክክለኛአሠራሩንየያዘ(
ፎርም)ከሆነየተሰጠውንትእዛዝ
ቢፈጽም ጥፋተኛአይደለም፡
፡
(
2)ነ
ገርግንትእዛዙከደን በኛው አሠራርፎርም ውጭ የሆነእን
ደሆነወይም ፍርድአስፈጻሚው ከተሰጠው ትእዛዝያለፈ፤
ወይም ትእዛዙንሕግንባለማክበርየፈጸመ እንደሆነ
፤ጥፋተኛነው፡፡
ቊ 2065፡
፡ስለይርጋ፡
፡
አን
ድሰው በባለይዞታነ
ቴወይም በይርጋደን
ብመክሰስቀርቶልኛልብሎ ቢከራከርጥፋተኛአይደለም፡
፡
ክፍል2፡
፡
አጥፊሳይሆንአላፊስለመሆን
፡፡
ቊ 2066፡
፡አስፈላጊሁኔ
ታ፡፡
(
1)አን
ድሰው ራሱንወይም ሌላውንሀብቱንወይም የሌላውንሰው ሀብትበርግጥ ሊደርስበትከሚችልአደጋለማዳን
ሲከላከልበሌላው ሰው ላይሆነብሎ ጉዳትያደረሰበትእን
ደሆነአላፊይሆናል፡
፡
(
2)ነ
ገርግንየደረሰው ጉዳትጉዳቱበደረሰበትሰው ጥፋትናምክን
ያትእን
ደሆነአላፊነ
ትአያመጣም፡
፡
ቊ 2067፡
፡በሰው አካልላይጉዳትስለማድረስ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)አን
ድሰው በሠራው ሥራበሌላሰው አካልላይጉዳትያደረሰእን
ደሆነአላፊነ
ው፡፡
(2)ቢሆን
ም፤ይህንጉዳትያደረሰው ሥራበሕግየተፈቀደየታዘዘእን ደሆነወይም ሥራው የተፈጸመው ራስንለማዳን
በሚገባሲከላከልእንደሆነወይም ደግሞ አደጋው ሊደርስየቻለው በተበዳዩጥፋትምክንያትብቻእን ደሆነበአድራጊው
ላይማናቸውም አላፊነ
ትአይደርስበትም፡፡
ቊ 2068፡
፡(2)የስፖርትሥራ፡
፡(ጨ ዋታ)
፡፡
አንድሰው የስፖርትሥራበመሥራትላይሳለበዚሁእስፖርትተካፋይየሆነ
ውንወይም ተመልካቹንቢያቈስለው፤
በስፖርትሥነሥርዐትየሚመለከተውንደንብበግልጽካልጣሰወይም የተን
ኰልሥራካልፈጸመ በቀርበአላፊነት
አይጠየቅም፡፡
ቊ 2069፡
፡አደገኛሥራ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)አን
ድሰው የሚፈነድወይም መርዝየሚሆኑቅመማትበሥራላይበማዋልወይም በማከማቸት፤ወይም ከፍተኛ
ጒልበትያለው የኤሌክትሪክመሥመርበመዘርጋት፤ወይም የመሬትንየተፈጥሮመልክበለወጥ ወይም በተለይአደገኛ
የሆነየእንዱስትሪሥራበማካሄድይህሥራው በሌላሰው ላይአደጋያደረሰእንደሆነለደረሰው ጉዳትአላፊይሆናል፡
፡
(
2)ይህንከዚህበላይየተመለከተውንጉዳትያደረሰው መንግሥትም ቢሆንወይም ይህሥራበባለሥልጣንየተፈቀደለት
መሥሪያቤትቢሆን ም ከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከተው ደን
ብይጸናል፡
፡
ቊ 2070፡
፡(2)ለመድረስየ
ሚችልአደጋ፡
፡
ጥፋትያለበትካልሆነበቀርጎረቤትበሆኑትን
ብረቶችላይበአደጋምክን
ያትየደረሰመበላሸትአላፊነ
ትንአያመጣም፡
፡
ቊ 2071፡
፡እን
ስሳዎችባደረጉትጉዳትየሚመጣ አላፊነ
ት(1)የእን
ስሳው ባለቤት፡
፡
የአን
ድእንስሳባለሀብትከብቱጉዳቱንያደረሰው በድንገትበማምለጥም ቢሆንያደርጋልተብሎ ያልታሰበውን
ም ጉዳት
አድርሶቢገኝ፤ይህእን
ስሳው ባደረሰው ጉዳትአላፊነ
ው፡፡
ቊ 2072፡
፡(2)የእን
ስሳው ጠባቂ፡
፡
(1)እን
ዲሁም አን
ድሰው ለግልጥቅሙ እንዲያውለው በራሱጠባቂነ
ትውስጥ የሚገኘው የሌላሰው ከብትበእርሱእጅ
ባለበትጊዜላደረሰው ጉዳትአላፊነ
ው፡፡
(2)እን
ዲሁም ደግሞ እንስሳውንበኪራይወይም በተውሶወይም ለመጠበቅወይም ለመቀለብ፤ወይም ደግሞ
በማናቸውም ሌላዐይነ ትሁኔታየተረከበ፤በራሱጠባቂነ
ትውስጥ ያለው እን
ስሳጉዳትባደረሰጊዜአላፊየሚሆነው
ይኸው እንስሳበእጁ የሚገኘው ሰው ነ
ው፡፡
(
3)አን
ድእንስሳበታዛዥነ
ትየተረከበ፤ወይም ለባለከብቱወይም ለሌላው ሰው የሚሠራበትሰው፤እን
ስሳው ያደረሰው
ጉዳትበርሱጥፋትካልሆነበቀርአላፊአይሆንም፡፡
ቊ 2073፡
፡(3)የአላፊነ
ቶችግን
ኙነት፡
፡
(
1)የእን
ስሳው ባለመብትእን
ስሳው ጉዳትያደረሰበትንተበዳይከካሰበኋላ፤የእን
ስሳው ጠባቂየነ
በረውንሰው
ሊጠይቀው ይችላል፡፡
(2)እን
ስሳው ጉዳትያደረሰው በባለሀብቱጥፋትወይም በራሱአላፊነ
ትውስጥ በሚተዳደረው በሌላው ሰው ጥፋት
ካልሆነበቀር፤በዚህምክን ያትያደረሰበትንኪሣራበሙ ሉእን
ዲመልስለትጠባቂየነበረውንሰው ለመጠየቅመብት
አለው፡
፡
ቊ 2074፡
፡(4)ጌታው የለቀቀው እን
ስሳ፡
፡
(1)የሰው አገልጋይየሆነየቤትእን
ስሳበሌላሰው ሀብትላይጉዳትያደረሰእን
ደሆነ
፤የዚህእን
ስሳባለቤትየሆነ
ው ሰው
እንስሳውንጉዳትላደረሰበትሰው የለቀቀእን
ደሆነከአላፊነቱለመዳንይችላል፡
፡
(
2)ቢሆን
ም፤እንስሳው ጉዳትያደረሰው በራሱጥፋትዋይም በሱሥልጣንሥርበሚተዳደረው ሰው ጥፋትከሆነግን
ይህመብትአይኖረውም፡፡
(3)የቤትእን
ስሶችናየቤትአራዊትተብለው የሚቈጠሩትለመደሰትወይም ከነ
ሱጥቅምንለማግኘትእን
ደተለመደው
ሰው የሚያኖራቸው ናቸው፡
፡
ቊ 2075፡
፡(5)ጠባቂው የለቀቀው እን
ስሳ፡
፡
(
1)የእን
ስሳው ጠባቂ(
እረኛ)የሚገደደው ጉዳቱበደረሰበትጊዜ፤እን
ስሳው በነ
በረው ግምትልክብቻነ
ው፡፡
(
2)ሆኖም የደረሰው ጉዳትበቤትእን
ስሳናበቤትአራዊትያልሆነእንደሆነወይም ጉዳቱበራሱወይም በርሱአላፊነ
ት
ሥርበሚገኘው ሰው ጥፋትየተፈጸመ እን
ደሆነ፤ለእን
ስሳው ጠባቂተገዳጅነትወሰንየለውም፡
፡
ቊ 2076፡
፡ለተበዳዩስለሚከፈለው ኪሣራየሚሆንመያዣ፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስንብረትባለቤትየሌላሰው እን
ስሶችበማይንቀሳቀሰው ን
ብረትገብተው ጉዳትያደረሱበትእን
ደሆነ
ስለደረሰበትጉዳትሊከፈለው የሚገባውንኪሣራከባለከብቱላይእስኪቀበልድረስእንስሶችንመያዣአድርጎበእጁ
ሊያቈይይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም ከእንስሳው ግምትመጠንበላይየሆነ
ውንጉዳትለማስቀረትእን
ስሳውንለመግደልአስፈላጊሲሆን
፤
እንስሶቹንለመግደልመብትአለው፡፡
(3)በሁለቱአጋጣሚ ሁኔ
ታዎችሳይዘገይለእንስሶቹባለቤትማስታወቅይገባዋል፡
፡ባለቤቱን
ም ባያውቀው ለማግኘት
የሚችልበትንአስፈላጊውንማድረግአለበት፡
፡
ቊ 2077፡
፡ሕን
ጻ(ቤት)
፡፡
(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ያንድሕንጻባለሀብትወይም ባለይዞታሕን
ጻው ሊያደርስይችላልተብሎ ያልታሰበድን
ገተኛነ
ገርቢያደርስም ይህ
ሕንጻበሚያደርሰው ጉዳትአላፊነ
ው፡፡
(2)ሕን
ጻውንየሠራውን ፤ወይም በዚህሕን
ጻውስጥ የሚገኘውን
፤ወይም ይህሕን
ጻባደረሰው ጉዳትአጥፊየሆነ
ውን
ሰው፤ለባለቤቱያለው የመጠየቅመብትየተጠበቀነው፡፡
ቊ 2078፡
፡(2)ሕን
ጻንስለመልቀቅ፡
፡
(
1)የሕን
ጻው ባለቤትይህንቤቱንጉዳትለደረሰበትሰው የለቀቀለትእን
ደሆነከአላፊነ
ቱውጭ ለመሆንይችላል፡
፡
(
2)ቢሆን
ም፤ጉዳቱየደረሰው እሱራሱባደረገው ጥፋትወይም እርሱበሥልጣኑሥርበሚያሳድረው ሰው ጥፋትከሆነ
ይህመብትአይኖረውም፡፡
ቊ 2079፡
፡(3)የሚያሠጋጉዳት፡
፡
ከሌላሰው ቤትላይጉዳትይደርስብኛልብሎ የሚሠጋሰው፤የዚህአሥጊየሆነው ሕን
ጻባለቤትይህጉዳትከመድረሱ
በፊትአስቀድሞ አሥጊው ነ
ገርእን
ዲወገድለትአስፈላጊውንጥንቃቄእን
ዲያደርግሊጠይቅመብትአለው፡፡
ቊ 2080፡
፡(4)ከሕን
ጻላይየሚወድቁነ
ገሮች፡
፡
በአን
ድሕን
ጻውስጥ የ
ሚኖርሰው፤ከዚህሕን
ጻእየወደቁበሌላው ላይጉዳትበሚያደርሱትተን
ቀሳቃሽነ
ገሮችአላፊ
ነ
ው፡፡
ቊ 2081፡
፡መኪናዎችናባለሞተርተሽከርካሪዎች፤(
1)ባለቤቱ፡
፡
(1)የአን
ድመኪናወይም የአን ድባለሞተርተሽከርካሪባለቤትየሆነሰው አደጋውንያደረሰው ይህንመኪናወይም ይህን
ባለሞተርተሽከርካሪለማን ቀሳቀስወይም ለመን ዳትባልተፈቀደለትም ሰው ቢሆንእን
ኳመኪናው ወይም ባለሞተር
ተሽከርካሪው ባደረሰው ጉዳትአላፊየሚሆነ ው ባለሀብቱነው፡፡
(2)ቢሆንም አደጋው በደረሰጊዜመኪናው ወይም ተሽከርካሪው የተሰረቀበትለመሆኑማስረዳትየቻለእን
ደሆነባለሀብቱ
አላፊነትየለበትም፡፡
ቊ 2082፡
፡(2)ጠባቂወይም ሠራተኛ፡
፡
(
1)እን
ዲሁም መኪናውንወይም ባለሞተርተሽከርካሪውንለግልጥቅሙ ሊገለገልበትናሊጠቀምበትየወሰደው ሰው፤
ይህመኪናወም ባለሞተርተሽከርካሪው በእጁ በሚገኙበትጊዜላደረሰው ጉዳትአላፊነ
ው፡፡
(2)ከመኪናው ወይም ከባለሞተርተሽከርካሪው ጋራግንኙነትያለው ታዛዥ ስለባለቤቱወይም ስለሌላሰው ሆኖ
በመኪናው ወይም በባለሞተርተሽከርካሪው በሚሠራበትጊዜይህመኪናወይም ባለሞተርተሽከርካሪው ጉዳት
ያደረሰው በራሱጥፋትምክን ያትካልሆነበቀርለደረሰው ጉዳትአላፊአይሆን ም፡፡
ቊ 2083፡
፡(3)የአላፊነ
ቶችግን
ኙነት፡
፡
(1)የመኪናው የባለሞተርተሽከርካሪው ባለቤትተበዳዩንተገድዶከካሠበኋላጠባቂየነ
በረውንሰው በኪሣራው
አከፋፈልሊጠይቀው ይችላል፡ ፡
(
2)እሱራሱባደረሰው ጉዳትጥፋትካልሠራወይም ጒዳቱየደረሰው እርሱሥልጣንሥርበሚተዳደረው ሰው በተደረገ
ጒድለትካልሆነበቀርየከፈለው ኪሣራበሙ ሉእን
ዲመለስለትጠባቂውንለመጠየቅመብትአለው፡ ፡
ቊ 2084፡
፡የተሽከርካሪዎችመጋጨ ት፡
፡
(
1)ሁለትባለሞተርተሽከርካሪዎችሲጋጩ እያን
ዳንዱ ተሽከርካሪበየራሱአን
ዱ በአን
ዱ ላይአደጋእን
ዳደረሰ
ይቈጠራል፡
፡
(2)ለየአን
ዳንዱ ተሽከርካሪባለሀብትወይም ለአደጋው አላፊየሆነ
ው ሰው በአደጋው ምክን
ያትከደረሰው ጠቅላላጉዳት
ገሚሱንመክፈልአለበት፡ ፡
(
3)ይህአደጋየደረሰው በተለይወይም በጠቅላላው በአን
ደኛው መኪናነ
ጂ ስሕተትመሆኑበማስረጃየተገለጸእን
ደሆነ
ግንከዚህበላይያለው ደንብአይጸናም፡
፡
ቊ 2085፡
፡የተሠሩዕቃዎች፡
፡
(
1)ትርፍለማግኘትሲልዕቃዎችንየሚሠራናእነዚህኑዕቃዎችለሕዝብየሚያቀርብሰው በዕቃዎቹበሚገባ
ሲጠቀምባቸው በሌላሰው ላይጉዳትያደረጉእን
ደሆነአላፊነ
ው፡፡
(2)ቢሆን
ም፤ይህዕቃበልማድእንደሚደረገው ተመርምሮቢሆንኖሮ፤ጉዳቱንያመጣው ጒድለትተገልጾሊታወቅ
የሚችልከሆነ፤ምን
ም አላፊነ
ትየለበትም፡
፡
ቊ 2086፡
፡ከአላፊነ
ትውጭ ስለመሆን
፡፡
(1)በእን
ስሳት፤በሕንጻዎች፤(በቤቶች)በመኪናዎችወይም በባለሞተርተሽከርካሪዎችወይም በፋብሪካተሠርተው
በወጡትነ ገሮችምክንያት፤አደጋበሚፈጠርበትወይም በሚደርስበትጊዜሕጉአላፊዎችየሚያደርጋቸው ሰዎችአን ዳች
ጥፋትያላደረጉመሆናቸውንበማስረዳትወም የጉዳቱምክን ያትሳይታወቅበመቅረት፤ወይም ሦስተኛወገንጥፋትነ ው
ብሎ በማስረዳትጉዳቱበደረሰበትሰው በኩልከአላፊነትለማምለጥ አይችሉም፡ ፡
(2)ጉዳቱየደረሰው በከፊልወይም በሙ ሉከተበዳዩጥፋትየተነ
ሣመሆኑካልተረጋገጠ በቀር፤በከፊልም ሆነበሙሉ
ከአላፊነቱለመዳንአይችሉም፡ ፡
ቊ 2087፡
፡ሌሎችነ
ገሮች፡
፡
የአን
ድነገርባለቤትወይም ጠባቂየሆነሰው ራሱጥፋትካላደረገወይም በራሱአላፊነ
ትውስጥ የሚተዳደርሰው
ካላጠፋበቀርከዚህበላይባሉትቊጥሮችከተመለከተው አስተያየትውጭ በሆነጒዳይበአላፊነ
ትአይጠየቅም፡ ፡
ቊ 2088፡
፡የውልግን
ኙነቶች፡
፡
(1)ጉዳቱንካደረሰው አደገኛእን ዱስትሪ፤ወይም እን
ስሳ፤ወይም ሕን
ጻወይም ሌላነ ገርግንኙነ
ትያለውናበሕግ
በኩልም ለነዚሁም አላፊነ ው ከተባለው ሰው ጋራተዋውያለሁየሚለው ሰው አሥጊየሆኑነገሮችንበመፍጠርወይም
በእንስሳዎችወይም በሕን ጻዎችወይም በሌላነ ገሮችለሚደርሱጉዳቶችየአላፊነትንደንቦችበመጥቀስከአላፊነ
ት
ለመዳንአይችልም፡ ፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜጉዳቱየሚያደርሰው ነ
ገርየሚመራሉበተደረገው የውልደን
ብመሠረትነ
ው፡፡
ቊ 2089፡
፡ጥቅም የሌለው ግን
ኙነት፡
፡
(1)እንዲሁም ውልባይኖርም እን
ኳጉዳቱበተደረገጊዜባለሀብቱወይም ጠባቂው አን
ድጥቅም ሳያገኝበእንስሳው
በሕን ጻው፤ወይም በሌላነ
ገርይገለገልየነ
በረው ሰው እን
ስሳው ሕን
ጻው፤ወይም ሌላነ
ገርለሚያደርሰው ጉዳት
የአላፊነትንደንቦችጠቅሶለመከራከርአይችልም፡፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜጥፋትካላደረጉ፤ባለሀብቱወይም ጠባቂው አላፊነ
ትየለባቸውም፡
፡
ክፍል3፡
፡
የካሣአከፋፈልናልክ፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ስለጉዳትኪሣራ፡
፡
(
ሀ)ግልጽየሆኑጉዳቶች፡
፡
ቊ 2090፡
፡የኪሣራአከፋፈል፡
፡
(
1)በመደቡበጉዳቱምክን
ያትተበዳዩየሚካሠው ለጉዳቱተመዛዛኝየሆነኪሣራበመክፈልነ
ው፡፡
(
2)የሰዎችነ
ጻነትናየሦስተኛወገንመብቶችእንደተጠበቁሆነው በጉዳቱኪሣራፋን
ታወይም ከኪሣራው በላይለጉዳቱ
ኪሣራእንዲሆንወይም ለጉዳቱወሰንለማድረግአስፈላጊየሆኑነገሮችንሁሉዳኞችለመበየንይችላሉ፡
፡
ቊ 2091፡
፡የኪሣራው ልክ፡
፡
ለደረሰው ጉዳትአላፊመሆኑበሕግየታወቀው ሰው የሚከፍለው የ
ጉዳትካሣ፤አላፊነ
ቱንያመጣው ጒዳይበተበዳዩላይ
ከደረሰው ጉዳትጋራእኩልሆኖመመዛዘንአለበት፡፡
ቊ 2092፡
፡ለወደፊትሊደርስስለሚችልጉዳት፡
፡
ለወደፊትሊደርስይችላልተብሎ የሚገመተው ጉዳትየተረጋገጠ ሲሆን
፤እስኪፈጸም ድረስሳይጠበቅካሣሊከፈለው
ይገባል፡
፡
ቊ 2093፡
፡አሹራን
ስየገባተበዳይ፡
፡
(
1)ተበዳዩለደረሰበትጉዳትኪሣራእን
ዲከፈለው አሹራን
ስቢገባም አሹራን
ስእን
ዳልገባሰው ሁሉለደረሰበትጉዳት
ካሣለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)አሹራንስአድራጊው እከፍላለሁብሎ በገባው የአሹራን
ሱውልመሠረትየከፈለውንየአሹራን
ስኪሣራይህንጉዳት
ካደረሰው ሰው ላይበራሱስም ሆኖማናቸውን ም ኪሣራሊጠይቅአይችልም፡
፡
(3)ነ
ገርግንየአሹራን
ስውልአድራጊው ለደረሰው ጉዳትአላፊከሚሆነው ሰው ላይበተበዳዩስም ተዳራጊሆኖ
የተበዳዩንመብቶችየመጠየቅሥልጣንእንዲኖረው አስቀድሞ ለመዋዋልይችላል፡ ፡
ቊ 2094፡
፡ጉዳትየደረሰበትጡረተኛ፡
፡
(
1)ተበዳዩበደረሰበትጉዳትምክን
ያት
መጦሪያየሚቀበልእን
ደሆነመጦሪያእን
ደማይቀበልሰው ሁሉለደረሰበትጉዳትኪሣራለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)ጡረታየሚከፍልሰው በተጠዋሪላይበደረሰው ጉዳትምክን
ያትለተጎጂው ጡረታበመክፈሉ፤ጡረታውንለመክፈል
ያደረሰውንየጉዳትሥራየፈጸመውንሰው ማናቸውንም ኪሣራይክፈለኝብሎ በራሱስም ሊጠይቀው አይችልም፡
፡
(3)ከተበዳዩጋራበሚያስተሳስረው ግን
ኙነ ትምክን
ያትበተበዳዩስም ተዳራጊሆኖየተበዳዩንመብትሊጠይቅይችላል
ተብሎ አስቀድሞ ለመስማማትይቻላል፡ ፡
ቊ 2095፡
፡ስለሞትአደጋ(
1)አን
ዳንድየቅርብዘመዶችስለአላቸው መብቶች፡
፡
(
1)የተጎጂው ባልወይም ሚስት፤ወይም ወላዶቹናልጆቹበተጎጂው ላይከደረሰው የሞትአደጋየተነ
ሣበራሳቸው ስም
ሆነው በመተዳደሪያረገድለሚደርስባቸው ጉዳትካሣለመጠየቅይችላሉ፡፡
(
2)ስለዚህጉዳትየሚከፈለው ካሣምግብን(
መተዳደርን
)በመስጠትእን
ደሚደረገው ጡረታ፤መልክናዐይነ
ትይሆናል፡
፡
(3)ከሳሾቹቀለብእን
ዲሰጧቸው የሚጠይቋቸው ዘመዶችቢኖሯቸው እን
ኳ፤ይህበምግብረገድለመጦሪያ
የሚሰጣቸው ካሣይገባቸዋል፡
፡
ቊ 2096፡
፡ሌሎችሰዎች፡
፡
ሌሎችሰዎችአደጋየደረሰበትሰው ይረዳቸው ወይም ያስተዳድራቸው እን
ደነበረቢያረጋግጡ እን
ኳ፤በተበዳይላይ
በደረሰው የሞትአደጋምክን
ያትበገዛራሳቸው ስም ሆነው ማናቸውን
ም ኪሣራሊጠይቁአይችሉም፡ ፡
ቊ 2097፡
፡ቅንልቡና፡
፡
(
1)ለደረሰው ጉዳትየሚከፈለው ካሣለቅንልቡናተቃራኒበሆነ
ው አኳኋንሊጠየቅአይችልም፡
፡
(
2)ተበዳዩበማስተዋልቢሠራኖሮየደረሰበትንጉዳትሊያግደው ወይም ሊያቀለው የሚችልሲሆን
፤በደረሰበትጉዳት
መጠንበሙሉካሣለመጠየቅአይችልም፡ ፡
ቊ 2098፡
፡ስለተበዳዩጥፋት፡
፡
(
1)በተበዳዩላይየደረሰው ጉዳትበከፊሉበገዛራሱጥፋትእን
ደሆነለተበዳዩየሚከፈለው የጉዳትካሣበከፊሉብቻ
ነ
ው፡፡
(2)የጉዳቱካሣበእንዴትያለሁኔታመካሥ የሚገባው መሆኑመጠኑንለመወሰንየአካባቢዎችንሁኔታዎችሁሉ፤
በተለይም ጉዳትእንዲደርስጥፋቶቹየተባበሩበትመጠንእንደዚሁም የነ
ዚህንጥፋቶችየየአን
ዳንዳቸውንከባድነ
ት
በመገመትነ ው፡፡
ቊ 2099፡
፡በርትዕየመወሰንችሎታ፡
፡(1)ጥፋትመሆኑንስላለማወቅ፡
፡
(1)የሥራውንጥፋትለመገመትየማይችልሰው፤አላፊነትንየሚያስከትልሥራፈጽሞ የተገኘእን
ደሆነበዚሁጒዳይላይ
አስተያየትእን
ዲደረግበትርትዕሲያስገድድዳኞችሊከፈልየሚገባውንየካሣውንልክመወሰንይችላሉ፡፡
(2)ስለዚህዳኞችየነ
ገረተኞችንን
ብረትሁኔ
ታንም፤እን
ደዚሁም በዳዩንካሣበመክፈሉየሚደርስበትንጉዳትማመዛዘን
አለባቸው፡፡
ቊ 2100፡
፡(2)የበላይትእዛዝ፡
፡
(1)በዲሲፕሊንወይም በታዛዥነትየተግባርተገቢነ
ትስሜትምክንያትጥፋተኛው ጥፋቱንእን
ዲፈጽም አድርጎት
በሚገኝበትጊዜበርትዕ(በአገባብ)በኩልአስገዳጅሆኖሲገኝዳኞቹየካሣውንልክ፤ለመወሰንይችላሉ፡፡
(
2)ለዚሁም ነ
ገርዳኞችየመታዘዙንተገቢነ
ትማነ
ስማደጉንመገመትአለባቸው፡
፡
ቊ 2101፡
፡(3)ይደርሳልተብሎ ሊታሰብየማይችልጉዳት፡
፡
(1)ሊታሰቡበማይቻሉአጋጣሚ ሁኔ ታዎችምክን ያትየደረሰው ጒዳትእስከዚህከፍያለነገርያስከትላልተብሎ
በአእምሮግምትሊታሰብየማይችልእን ደነ
በረየታወቀሲሆን ፤የርትዕሁኔታየሚያስገድድበሆነጊዜ፤ዳኞችለዚህጉዳት
አላፊየሆነው ሰው ሊከፍልየሚገባውንየካሣልክአሻሽለው ለመወሰንይችላሉ፡ ፡
(
2)አላፊነ
ቱየደረሰው ሆነብሎ ከተደረገጥፋትየመነ
ጨ የሆነእን
ደሆነግንበማናቸውም ምክን
ያትቢሆንበዚህ
ሥልጣናቸው ሊሠሩበትአይችሉም፡ ፡
ቊ 2102፡
፡(4)ስለግምትአስቸጋሪነ
ት፡፡
(1)ስለጉዳቱምንያህልኪሣራእንደሚከፍልበትክክልለመወሰንያልተቻለእን
ደሆነ
፤ዳኞቹየነ
ገሮቹንተራሁኔ
ታዎችን
ና
ተጐጂውም ያደረገውንጥንቃቄአመዛዝነ
ው በመገመትየኪሣራውንልክበርትዕይወስናሉ፡
፡
(2)ስለሆነ
ም፤የሚከፈለው ካሣመጠንብቻሳይሆንየጉዳቱም መፈጸም የሚያጠራጥርበሆነጊዜማን
ኛቸውን
ም
የጉዳትካሣእንዲከፈልለማድረግአይቻልም፡
፡
ቊ 2103፡
፡(5)አስፈላጊሁኔ
ታ፡፡
ማንም ሰው ጥፋትሳያደርግራሱንለማዳንወይም ሌሎችንከጉዳትወይም ከድንገተኛአደጋለማዳንሲልበሌላሰው
ንብረቶችላይጉዳትንያደረሰአንደሆነ
፤ዳኞችአድራጊው የሚከፍለውንየካሣገን
ዘብልክበርትዕይወስናሉ፡፡
ቊ 2104፡
፡ለደን
ቡብቻስለሚወሰኑትየጉዳትኪሣራዎች፡
፡
የከሳሹመብትበመደፈሩምክን
ያትወይም የመጣው አላፊነ
ትበተከሳሹምክን
ያትመሆኑንለማስረዳትብቻየክስተግባር
በሚቀርብበትጊዜለደን
ቡብቻየጉዳትኪሣራዎችሊወሰኑይችላሉ፡ ፡
(
ለ)የሕሊናጉዳት፡
፡
ቊ 2105፡
፡መሠረቱ፡
፡
(1)ለደረሰው ጉዳት፤ካሣለመክፈልተመዛዛኝበሆነአድራጎትሊፈጸም በሚቻልበትጊዜሁሉጥፋተኛው በደሉ
ለሚያስከትለው የሕሊናጉዳትካሣንመክፈልይገባዋል፡ ፡
(
2)የሕሊናጉዳትበሕጉበግልጽካልተመለከተበቀርስለጉዳትካሣየገን
ዘብኪሣራአያስከፍልም፡
፡
ቊ 2106፡
፡ታስቦስለተደረገጥፋት፡
፡
በከሳሹላይታስቦየሕሊናጉዳትበሚደረግበትጊዜዳኞቹበዚሁበደልካሣስም ተከሳሹለከሳሹበርትዕአን
ድየሚገባ
ካሣእንዲከፍልወይም ከሳሹላመለከተው ለበጎአድራጎትድርጅትእን
ዲከፈልለመፍረድይችላሉ፡
፡
ቊ 2107፡
፡በተበዳዩሰውነ
ትላይስለሚደርሰው ጉዳት፡
፡
ተከሳሹበከሳሹላይአስቀያሚ ወይም የሚያስጠላመጥፎመን ካትአድርጎበተገኘጊዜ፤ለከሳሹወይም ከሳሹ
ላመለከተው በጎድርጅትለዚሁበደልበካሣስም በርትዕየሚገባካሣእንዲከፍልዳኞችሊወስኑይችላሉ፡ ፡
ቊ 2108፡
፡ያለአገባብሰውንስለመያዝናስለማገድ፡
፡
እንዲሁም ተከሳሹሕግንተቃራኒበሆነአኳኋንየከሳሹንነ
ፃነትአግዶ፤በተገኘጊዜ፤ለከሳሹወይም ከሳሹላመለከተው
በጎድርጅትለዚሁበደልካሣስም በርትዕየሚገባካሣሊቈረጥለትይቻላል፡ ፡
ቊ 2109፡
፡ስምንስለማጥፋት፡
፡
ከሳሹተሰድቦወይም ስሙ ጠፍቶበሚገኝበትጊዜለከሳሹወይም ከሳሹላመለከተው በጎድርጅትለዚሁበደልበካሣ
ስም በርትዕየሚገባካሣእን
ዲከፍልሊደረግየሚችለው፡-
(
ሀ)ከሳሹበወን
ጀለኛመቅጫ ሕግየሚያስቀጣ ወን
ጀልሠርቷልበማለትስሙንበማጥፋትየበደለው እን
ደሆነ
፤
(ለ)የስም ማጥፋትሥራዎችከሳሹንበሞያሥራው ችሎታየሌለው ወይም እውነ
ተኛነ
ትየሌለው መሆኑንለማሳመን
የተደረገእንደሆነ
፤
(
ሐ)ነ
ጋዴሆኖዕዳውንለመክፈልአይችልም በማለትአስመስሎ ለማሳመንየሆነእን
ደሆነ
፤
(
መ)ተላላፊበሽታአድሮበታልበማለትአስመስሎ ለማሳመንየሚጥርእን
ደሆነ
፤
(
ረ)አስነ
ዋሪየሆነጠባይአለው በማለትአስመስሎ ለማሳመንየሚጥርእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2110፡
፡የባልናሚስትንመብትስለመድፈር፡
፡
ተከሳሹየባልነ
ትንወይም የሚስትነትንመብቶችነክቶበተገኘጊዜለከሳሹወይም ከሳሹላመለከተው በጎድርጅትለዚሁ
በደልበካሣስም በርትዕየሚገባካሣሊቈረጥ ይቻላል፡
፡
ቊ 2111፡
፡ልጅንነ
ጥቆስለመውሰድ፡
፡
የልጁ ጠባቂነ
ት፤የከሳሹሆኖተከሳሹልጁንነጥቆበመውሰዱ ጥፋተኛሆኖበወንጀልበሚቀጣበትጊዜለከሳሹወይም
እሱላመለከተው በጎድርጅትለዚሁበደልበካሣስም በርትዕየሚገባካሣሊቈረጥ ይቻላል፡
፡
ቊ 2112፡
፡ንብረቶችንስለመድፈር፡
፡
ከሳሹእንዳይደርስበትበግልጽያስታወቀውንበመቃወም ተከሳሹበደንብበእጁ ወይም በይዞታው የሚገኘውንን
ብረት
የወሰደበትእን
ደሆነ ፤ወይም በርስቱናበቤቱየገባበትእን
ደሆነ
፤በከሳሹላይስለደረሰው ጉዳትለዚሁበደልካሣሊወስን
ይችላል፡፡
ቊ 2113፡
፡የአካልጉዳትወይም የሰው ሞት፡
፡
አካሉበመጒደልለተበደለው ሰው፤ወይም ሰውዬው የሞተእን
ደሆነለዘመዱ የጉዳትካሣዳኞችበአስተያየትተገቢ
ኪሣራሊቈርጡ ይችላሉ፡፡
ቊ 2114፡
፡የን
ጽሕናንክብርስለመድፈር፡
፡
(1)ማንኛውም ሰው በመድፈርሥራወይም ለክብረን
ጽሕናተቃራኒበሆነተግባርበወን
ጀልየተቀጣ እን
ደሆነ፤ዳኞቹ
ለተደፈረችው ሴትበሕሊናበደልካሣስም ተከሳሹየሚሰጠውንበርትዕየሚገባካሣለመቊረጥ ይችላሉ፡፡
(
2)እን
ደዚሁም በሆነጊዜለሴቲቱባልወይም በኀይልለተገሠሠችው ልጃገረድቤተዘመዶችካሣሊቈረጥ ይቻላል፡
፡
ቊ 2115፡
፡በሚስትላይስለደረሰጉዳት፡
፡
(1)ማን
ም ሰው በሌላሰው ሚስትላይየአካልጉዳትበማድረሱበትዳርበኩልለባሏየምትሰጠው ጥቅም ወይም ደስታ
እንዲቀነስያደረገእን
ደሆነ
፤ስለበደልካሣዳኞችበበዳዩላይለባለቤቷበርትዕተገቢየሆነኪሣራሊቈርጡለት
ይችላሉ፡፡
(2)በዚህምክንያትበሚስቱላይለደረሰው ጉዳትባልየሚያቀርበው ክስሚስቱለደረሰባትጉዳትስለካሣጥቅም
ከምታቀርበው ክስየተለየነ
ው፡፡
ቊ 2116፡
፡ስለአገርልማድ፡
፡
(1)ከዚህበላይበተመለከቱትቊጥሮችመሠረትየካሣውንልክምንያህልመሆኑንበርትዕበአስተያየትለመወሰን
ና
እንዲሁም የቤተዘመዱ እን
ደራሴሆኖለመነ
ጋገርየሚችልማንእንደሆነለማወቅዳኞችየአገርልማድንመሠረት
አድርገው ይይዛሉ፡
፡
(2)ዳኞችእነ
ዚህንየአገርልማዶችጊዜያቸው ያለፈናከሕሊና፤ከሰብዓዊአእምሮተቃራን
ያንመሆናቸውንመዘን
ጋት
አይገባቸውም፡፡
(
3)የጉዳትካሣውም በማናቸውም ምክን
ያትከአን
ድሺሕየኢት/
ብርየበለጠ ሊሆንአይችልም፡
፡
ቊ 2117፡
፡የቤተዘመድእን
ደራሴ፡
፡
(
1)በሥራላይየሚውሉየአገርልማዶችየሌሉእን
ደሆነ
፤የቤተዘመድእን
ደራሴነ
ትሥልጣንእን
ዳላቸው የሚቈጠሩት፡
-
(
ሀ)የተበደለው ሰው ባልወይም ሚስት፤
(
ለ)እነ
ዚህበሌሉበትወይም ችሎታየሌላቸው እን
ደሆነ
፤በዕድሜ ታላቅየሆነ
ናለመሥራትችሎታያለው ልጅ፤
(
ሐ)ልጆቹባይኖሩወይም ችሎታየሌላቸው እን
ደሆነአባት፤
(
መ)አባትባይኖርወይም ችሎታየሌለው እን
ደሆነእናት፤
(
ሠ)እናትባትኖር፤ወይም ችሎታየሌላትእን
ደሆነ
፤ከወን
ድሞቹወይም ከእኅቶቹታላቅየሆነ
ናለመሥራትችሎታያለው
ብቻነ
ው፡፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
በሌላአኳኋንስለመካሥ፡
፡
ቊ 2118፡
፡ዕቃዎችንስለመመለስ፡
፡
(
1)ዳኞችከከሳሹያለአገባብየተወሰዱበትዕቃዎችናእነ
ዚሁም ዕቃዎችከተወሰዱበትጊዜጀምሮያፈሯቸውን
ጥቅሞችለከሳሹእንዲመለስለትያዛሉ፡፡
(
2)ዕቃዎቹጠፍተው እን
ደሆነ
፤ከዐቅም በላይበሆነኀይልቢሆንእን
ኳተከሳሹግምታቸውንመክፈልአለበት፡
፡
(3)ተከሳሹሊመልሳቸው ለሚገባው ዕቃዎችወጪ አድርጎእን
ደሆነ
፤እን
ደዚህበሆነጊዜያለምክን
ያትስለመክበር
የተደነገጉትውሳኔ
ዎችይጸናሉ፡፡
ቊ 2119፡
፡በዐይነ
ቱስለመተካት፡
፡
(
1)የተበላሹወይም የተጎዱ ዕቃዎችንየማበላሸቱወይም የጉዳቱአላፊከሆነ
ው ሰው እን
ዲተኩወይም በዚሁሰው
ኪሣራእን ዲሠሩ(
እንዲታደሱ)የሚስማማ ውጤትየሚሰጥ መስሎ የታያቸው እንደሆነዳኞችተከሳሹዐይነቱንእን
ዲተካ
ወይም በራሱኪሣራእን ዲሠራለመወሰንይችላሉ፡ ፡
(
2)እን
ደዚህም በሆነጊዜዳኞችያተካኩንወይም ያሠራሩንዐይነ
ትይወስናሉ፡
፡
(
3)ስለሆነም እን
ዲከፍልየተወሰነ
ው በመን
ግሥትላይየሆነእን
ደሆነግምቱንይከፍላልእን
ጂ ዐይነ
ቱንይተካተብሎ
ሊወሰንበትአይቻልም፡
፡
ቊ 2120፡
፡ስለክብርናስለመልካም ዝና፡
፡
በሰዎችክብርወይም በመልካም ዝናላይተቃራኒየሆኑሥራዎችየተፈጸሙ እን
ደሆነ
፤ዳኞችእነዚህየነ
ቀፌታተግባሮች
ያደረሱትንውጤትለመሻርበተከሳሹኪሣራተገቢየሆነየስም ማደሻማስታወቂያእንዲገለጽናእን
ዲጻፍለማዘዝ
ይችላሉ፡፡
ቊ 2121፡
፡ማስጠን
ቀቂያዎች፡
፡
(1)ዳኞችተከሳሹበከሳሹላይጉዳትንየሚያመጣ ነ
ገርእን
ዳይሠራበመሥራትም ላይቢገኝእን
ዳይቀጥልወይም
እንደገናእን
ዳይጀምርየሚያግድትእዛዝለመስጠትይችላሉ፡፡
(2)የጉዳትተግባርበከሳሹላይጉዳቱንየሚያመጣ መሆኑንለማመንበቂምክንያቶችየሌለው እን
ደሆነ፤እንደዚሁም
ከሳሹንየሚያስፈራው ጉዳትኪሣራውንበመክፈልየማይካሥ ጠባይያለው ካልሆነበቀርየማገጃትእዛዝአይሰጥም፡፡
ቊ 2122፡
፡ተገቢያልሆነውድድር፡
፡
ተከሳሹለቅንልቡናተቃራኒበሆነአኳኋንየሚያደርገውንየተን
ኰልውድድርእን
ዲተው ዳኞችትእዛዝለመስጠት
ይችላሉ፡
፡
ቊ 2123፡
፡በይመስላልስለሚፈጸም ተግባር፡
፡
ሦስተኛወገኖችበይመስላልእምነ
ትአድርገው የፈጸሙ ትተግባርበአድራጎቱወይም ባለመናገሩለዚሁሁኔ
ታአላፊ
የሆነ
ውንሰው መቃወሚያሊሆናቸው ይችላል፡
፡
ክፍል4፡
፡
ለሌላሰው ተግባርአላፊስለመሆን
፡፡
ቊ 2124፡
፡ስለአባትአላፊነ
ት፡፡
አካለመጠንያላደረሰልጅአላፊነ
ትንየሚያስከትልሥራየሠራእን
ደሆነበፍትሐብሔርበኩልለተሠራው ሥራአላፊ
የሚሆንአባትነ
ው፡ ፡
ቊ 2125፡
፡የልጁ ሌሎችጠባቂዎች፡
፡
በአባትአላፊነ
ትምትክሆነ
ው የሚጠየቁት፡
፡
(
ሀ)በልጅዋላይባባትነ
ትሥልጣንበምትሠራበትጊዜእናት፡
፡
(
ለ)አካለመጠንያላደረሰልጅከአባቱቤትውጭ ሲኖርበእምነ
ትየተሰጠው የልጁ ጠባቂ፡
፡
(
ሐ)ልጅእተማሪቤትሳለ፤ወይም የሞያሥራበሚማርበትጊዜየቀለም ወይም የሞያሥራአስተማሪው፤
(
መ)ከዚህበሚከተሉትቊጥሮችመሠረትለልጁ አላፊነ
ው በሚባልበትጊዜአሠሪው ናቸው፡
፡
ቊ 2126፡
፡ስለመን
ግሥትአላፊነ
ት(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)የመን
ግሥትሹም ወይም ሠራተኛበራሱጥፋትበሌላሰው ላይጉዳትያደረሰእን
ደሆነበማናቸውም ምክን
ያትቢሆን
ኪሣራውንለመክፈልይገደዳል፡
፡
(2)የተደረገው ጥፋትየመን
ግሥቱንሥራሲሠራየደረሰየሥራጥፋትየሆነእን
ደሆነየተጎዳው ሰው ኪሣራከመንግሥት
ላይለመጠየቅይችላል፤ሆኖም ስለከፈለው ገን
ዘብመንግሥትየተባለውንሠራተኛወይም ሹም መልሶእንዲከፍለው
ለመጠየቅመብትአለው፡ ፡
(
3)ሠራተኛው ያደረገው ጥፋትየግልጥፋቱየሆነእን
ደሆነመን
ግሥትአላፊነ
ትአይኖርበትም፡
፡
ቊ 2127፡
፡(2)የሥራጥፋት፡
፡
(1)ጥፋቱእን
ደሥራጥፋትሆኖየሚቈጠረው ጥፋትአድራጊው በዚህጥፋትላይየወደቀው በቅንልቡናበሥልጣኑና
ለሥራው ክፍልመልካም ያደረገመስሎትየፈጸመው ሲሆንነ
ው፡፡
(
2)ከዚህውጭ በሆነ
ው በማናቸውም ሌላጒዳይግንእን
ደግልጥፋትሆኖይቈጠራል፡
፡
(3)በቅንልቡናያልተሠራለመሆኑተቃዋሚ ማስረጃያልቀረበእን
ደሆነ
፤የሹሙ ወይም የሠራተኛው አሠራርበቅንልቡና
እንደተሠራይገመታል፡፡
ቊ 2128፡
፡(3)ተመሳሳይነ
ትያላቸው ነ
ገሮች፡
፡
ከዚህበላይባሉትሁለትቊጥሮችየተጻፈው ድን
ጋጌበንጉሠነገሥቱመን ግሥትክፍለአገሮችናለሕዝብአገልግሎት
በተቋቋሙ በሕግየሰውነ
ትመብትበተሰጣቸው ድርጅቶችሠራተኞችም ላይተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
ቊ 2129፡
፡የሰውነ
ትመብትየተሰጣቸው ድርጅቶችአላፊነ
ት፡፡
የማኅበሩእንደራሴዎችወኪሎችወይም ደመወዝተኞችየተሰጣቸውንሥራበሚያከናውኑበትጊዜአላፊነ ትን
የሚያስከትልሥራየፈጸሙ እንደሆነበፍትሐብሔርበኩልበአላፊነትየሚጠየቁበሕግየሰው መብትየተሰጣቸው
ማኅበሮችወይም ለልዩአገልግሎትየተመደቡን ብረትድርጅቶችናቸው፡
፡
ቊ 2130፡
፡ስለአሠሪአላፊነ
ት፡፡
አንድሠራተኛሥራውንበሚሠራበትጊዜአላፊነ
ትንየሚያስከትልጥፋትየሠራእን
ደሆነበፍትሐብሔርበአላፊነ
ት
የሚጠየቀው አሠሪው ነ
ው፡፡
ቊ 2131፡
፡ሥራዎችንስለማካሄድ፡
፡
(
1)ከዚህበላይባሉትሁለትቊጥሮችለተመለከቱትድን ጋጌዎችአፈጻጸም አላፊነ
ትየደረሰው ሥራውንበማከናወንላይ
ነ
ው የሚባለው በመሥራትወይም ባለመሥራትየደረሰውንጥፋትሥራንበማከናወንሐሳብተፈጽሞ እን ደሆነነ
ው፡፡
(
2)በመሥራትወይም ባለመሥራትየደረሰው ጥፋትሥልጣን ንበመተላለፍሆኖሠሪው እንዳይሠራበግልጽተከልክሎ
ቢገኝእን
ኳ፤ጉዳትየደረሰበትሰው ምክን
ያቱንካላወቀወይም ሊያውቀው ይገባው ነ
በርየሚልካልሆነበቀርበፍትሐ
ብሔርኀላፊነ
ትየሚጠየቀውንክልከላው ምክን ያትሆኖከኀላፊነ
ትአያድነውም፡፡
ቊ 2132፡
፡የሕሊናግምት፡
፡
(1)የሰውነ
ትመብትየተሰጠው የማኅበርእንደራሴወይም ወኪልአን
ድደመወዘኛእንደደን
ቡበሚሠራበትቦታናጊዜ
የስሕተትተግባርየፈጸመ እን
ደሆነጉዳቱንሥራውንበማከናወንላይሳለእን
ደሠራው ይቈጠራል፡
፡
(
2)በዚህግምትላይተቃዋሚ የሆነማስረጃለማቅረብይፈቀዳል፡
፡
ቊ 2133፡
፡በሥልጣኑስላለመሥራት፡
፡
የጥፋቱንተግባርለመፈጸም ወይም የሚገባውንላለመፈጸም የተሰጠው ሥልጣንምክን
ያትብቻሆኖትእን
ደሆነ
በሥልጣኑያከናወነውነው ሊባልአይቻልም፡፡
ቊ 2134፡
፡በራሱሥልጣንስለሚሠራሠራተኛ፡
፡
አንድሰው የተጠየቀውንሥራበሚሠራበትጊዜለሠራው ጥፋትጥፋተኛው በሥራሰጪ ው ሥልጣንሥርያልሆነእን
ደሆነ
ነጻነ
ቱንም እንደያዘመሆኑከታወቀአሠሪው በአላፊነ
ትአይጠየቅም፡
፡
ቊ 2135፡
፡ለምንስለማጥፋት፡
፡
የጋዜጣ መሪ፤የአን
ድተባራሪማስታወቂያወይም (
ፖንፍሌት)አሳታሚ መጽሐፍአውጪ ደራሲው ለጻፈው የስም ማጥፋት
በፍትሐብሔርበኩልአላፊዎችይሆናሉ፡፡
ቊ 2136፡
፡የአላፊነ
ቶችመደራረብ፡
፡
(1)አን
ድሰው ለአንድጉዳትበፍትሐብሔርበኩልአላፊነ
ው ተብሎ በሕግየተረጋገጠ መሆኑ፤ጉዳትአድራጊው
ላደረገው ጉዳትካሣመክፈልንአያስቀርለትም፡
፡
(
2)ጉዳትንያደረሰውናበፍትሐብሔርበኩልአላፊየሆነ
ው ለካሣው አከፋፈልየአን
ድነትግዴታአለባቸው፡
፡
(3)በሕጉአስተያየትረገድበፍትሐብሔርበኩልአላፊነ ው የተባለው ሰው በበኩሉ፤ጉዳትያደረሰውንዋነ
ኛውንአላፊ
በቀረበበትክስውስጥ እን ዲገባለማስገደድይችላል፡
፡
ክፍል5፡
፡
ካሣስለሚጠየቅበትክስ፡
፡
ቊ 2137፡
፡የማይደፈሩሕጋዊመብቶች(
1)ነ
ጋሢ፡
፡
ጥፋትንምክን
ያትበማድረግበኢትዮጵያን
ጉሠነ
ገሥትምን
ም የኀላፊነ
ትክስአይቀርብም፡
፡
ቊ 2138፡
፡(2)ስለሚኒስትሮች፤ስለፓርላማ አባሎችናስለዳኞች፡
፡
(
ሀ)በኢትዮጵያን
ጉሠነ
ገሥትመን
ግሥትአባሎችላይ፤
(
ለ)በኢትዮጵያን
ጉሠነ
ገሥትመን
ግሥትበፓርላማ አባሎችላይ፤
(
ሐ)በኢትዮጵያን
ጉሠነ
ገሥትዳኞችላይ፤
የሥራቸው ነ
ክበሆነ
ው ተግባርየኀላፊነ
ትክስሊቀርብባቸው አይቻልም፡
፡
ቊ 2139፡
፡ልዩነ
ት፡፡
ከዚህበላይበተነገረው ቊጥርደንብየተከበሩትሰዎችበሥራቸው ምክን
ያትባደረጉትተግባር፤በወን
ጀልተቀጥተዋል
ብሎ ከሳሹጠቅሶባቸው እንደሆነይህደንብአይጸናላቸውም፡
፡
ቊ 2140፡
፡የአስተዳደርሕግስለሚወስናቸው ተግባሮች፡
፡
መንግሥትበአላፊነትበሚጠየቅበትጊዜክስበማንላይመቅረብየሚገባው ለመሆኑናእን ደዚሁም የትኛው መሥሪያቤት
ወይም ክፍልበመጨ ረሻው ዐይነ
ትአከፋፈልወይም በእን
ዴትአኳኋንዕዳውንመክፈልየሚገባው ለመሆኑያስተዳደር
ደን
ቦችይወስናሉ፡፡
ቊ 2141፡
፡አስረጅለማቅረብግዴታያለበት፡
፡
የደረሰበትንጉዳትልክናእን
ዲሁም የአካባቢሁኔታዎችመሠረትበማድረግተከሳሹንካሣእን
ዲከፍለው ያለበትንግዴታ
ማስረዳትያለበትጉዳትየደረሰበትሰው ነው፡
፡
ቊ 2142፡
፡ጉዳትአድራጊውንለይቶስለማወቅ፡
፡
(1)ከብዙሰዎችመካከልጉዳቱንየፈጸመው ማንእን
ደሆነበርግጥ ለማወቅባልተቻለጊዜበርትዕአስፈላጊሆኖሲታይ
አድርጓልለማለትየሚቻለውንስብሰባናበዚሁመካከልአጥፊው በርግጥ እን
ደሚገኝየታወቀውንዳኞችለጉዳቱ
እንዲክስሊፈርዱበትይችላሉ፡
፡
(2)ይህንየመሰለነ
ገርባጋጠመ ጊዜዳኞቹበፍትሐብሔርበኩልለአድራጊው አላፊየሆነ
ው ሰው ለጉዳትእን
ዲክስ
ለመፍረድይችላሉ፡፡
ቊ 2143፡
፡ክስስለሚቀርብበትጊዜ፡
፡
(
1)ተበዳዩክስማቅረብየሚችለው ካሣየሚጠይቅበትጉዳትከደረሰበትጊዜጀምሮእስከሁለትዓመትድረስነ
ው፡፡
(2)ስለሆነ
ም ጉዳቱበወን
ጀልየሚያስቀጣ ሆኖየይርጋዘመኑርዝመትየበለጠ እን
ደሆነ
፤የካሣው ጒዳይክስየይርጋ
ዘመንልክበዚሁመሠረትይሆናል፡፡
(3)ተበዳዩየራሱየሆኑትንነ
ገሮችየሚጠይቅበትናያለአገባብስለመበልጸግበተነ
ገሩትድን
ጋጌዎችመሠረት
የሚከራከርበትመብቱየተጠበቀነ ው፡
፡
ቊ 2144፡
፡ስለተበዳዩወራሾች፡
፡
(1)በተበዳዩላይለደረሰው የገን
ዘብጉዳትወራሾችካሣንለመጠየቅይችላሉ፡
፡ስለሆነ
ም በሕጉላይተቃራኒድን
ጋጌ
ከሌለበቀር፤
(2)የተበዳዩወራሾችበተበዳዩላይለደረሰው ለሕሊናጉዳትካሣለመጠየቅየሚችሉትተበዳዩበሕይወቱሳለክስጀምሮ
እንደሆነብቻነ ው፡
፡
(
3)የጉዳቱአላፊየሆነሰው ወራሾችልክእን
ደኀላፊው ተቈጥረው ለደረሰው ጉዳትካሣእን
ዲከፍሉይገደዳሉ፡
፡
ቊ 2145፡
፡ከተበዳዩላይገን
ዘብየሚጠይቁሰዎች፡
፡
(1)ገንዘብየሚጠይቁሰዎችይህባለዕዳቸው ጉዳትደርሶበትእንደሆነጉዳቱም ሰውነ
ቱንሙሉአካሉንወይም ክብሩን
የሚነ ካእንደሆነበሱስም ሆነ
ው ለደረሰበትጉዳትካሣሊጠይቁአይችሉም፡፡
(2)ባለገን
ዘቦቹካበደሩበትቀንበኋላበባለዕዳው ላይየገን
ዘብጥቅምንብቻየሚነ ካጉዳትየደረሰበትእን
ደሆነየ
ተባሉት
ባለገንዘቦችበዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚለው አን ቀጽየተወሰኑትንሁኔ
ታዎችበመከተልየባለዕዳውንየክስ
መብትሊሠሩበትይችላሉ፡ ፡
ቊ 2146፡
፡የገን
ዘብመብትየማይተላለፍስለመሆኑ፡
፡
(1)ለተበዳዩየሚከፈለው ካሣመኖሩና፤ልኩም በፍርድእስኪታወቅናእስኪወሰንድረስተበዳዩለጉዳቱአላፊበሚሆነ
ው
ሰው ላይያለውንየገንዘብመጠየቅመብትሊያስተላልፍአይችልም፡ ፡
(
2)በፍርድከታወቀለትናልኩም ከተወሰነ
ለትበኋላበዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚለው አን
ቀጽመሠረት
ሊያስተላልፍይችላል፡
፡
ቊ 2147፡
፡አላፊስለመሆንየሚደረግየውልስምምነ
ት፡፡
(
1)አን
ድሰው ራሱየሠራው ጥፋትየሚያስከትለውንአላፊነ
ትለማስወረድለማስወገድመዋዋልአይፈቀድለትም፡
፡
(2)ሌላው ለሚሠራው ጥፋትበፍትሐብሔርበኩልበአላፊነ
ትሊጠየቅየሚገባው ሰው ለሚሠራው ጥፋትአላፊ
እንዳይሆንለመዋዋልይችላል፡፡
(3)በዚህአን
ቀጽመሠረትጥፋትም ባይኖርበሚደርሰው አደጋሁሉካሣመክፈልየሚገባም ሆኖቢገኝጥፋትካልተደረገ
በቀርካሣአይከፈልም የሚልስምምነትለመዋዋልይቻላል፡ ፡
ቊ 2148፡
፡ግልግል፡
፡
አንድአደጋከተደረገበኋላሁለቱወገኖችለዚሁአደጋመሻሻያካሣየማይከፈልበትመሆኑንሊስማሙ በትወይም ይህ
አደጋበምንዐይነትእንደሚካሥ በስምምነ
ትሊገላገሉይችላሉ፡፡
ቊ 2149፡
፡የወን
ጀልፍርድቤትበፍትሐብሔርስላለው ሥልጣን
፡፡
በፍትሐብሔርበኩልጥፋትተደርጓልብሎ ለመወሰንበወን ጀልፍርድተከሳሹነ
ፃመለቀቁወይም በወን
ጀል
አያስከስሰውም ተብሎ መበየኑ፤ዳኞቹንአያግዳቸውም፡
፡
ቊ 2150፡
፡የኪሣራው መገመቻጊዜ፡
፡
(1)ዳኞችበተበዳዩላይየደረሰበትንጉዳትለማመዛዘንየፍርድውሳኔየሚሰጡበትንቀንመሠረትአድርገው መያዝ
አለባቸው፡፡
(2)ሊደርስየሚችለውንጉዳትፍርድበሚወስንበትጊዜለመገመትየማይቻልመስሎ የታያቸው እን
ደሆነለጊዜው ብቻ
የሚጸናትእዛዝፍርድሰጥተው ይህፍርድእን
ደገናእንዲታይጥያቄማቅረብይችላልየሚልፈቃድመስጠትይችላሉ፡ ፡
(3)ይህፍርድእን
ደገናይታይልንየማለትጥያቄለጊዜው የተሰጠው ትእዛዝፍርድከተወሰነ
በትቀንጀምሮእስከሁለት
ዓመትከዘገየለመቅረብአይችልም፡፡
ቊ 2151፡
፡በፍርድያለቀነ
ገርመጽናት፡
፡
(
1)ከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርየተመለከተው ነ
ገርከሌለበዳኞችየተደረገየጉዳትግምትየመጨ ረሻነ
ው፡፡
(2)ጉዳትየደረሰበትሰው የተባለው ጉዳትበአመጣጡ ምክን
ያትአስቀድሞ ካሣከጠየቀበትጉዳትጋራግን
ኙነት
የሌለው ካልሆነበቀርለዚሁለደረሰበትጉዳትበአዲስክስካሣለመጠየቅአይችልም፡ ፡
ቊ 2152፡
፡የይግባኝአለመኖር፡
፡
ስለኪሣራጥቅም አከፋፈልበመጀመሪያደረጃፍርድቤትዳኞችየ
ተወሰነፍርድለበላይፍርድቤትለይግባኝለመቅረብ
አይችልም፡
፡
ቊ 2153፡
፡የተጠበቁሁኔ
ታዎች፡
፡
ቢሆን
ም ከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከተው ደን
ብልዩአስተያየትየሚሰጠው፤
(ሀ)ዳኞችሊገምቱትየሚገባቸውንየነ
ገሩንአጋጣሚ ሁኔታያላገባብበመያዝውሳኔሰጥተው እንደሆነወይም ሊገምቱ
የሚገባቸውንትክክለኛውንመንገድትተው ያላገባብየሆነ
ውንያገማመትመን ገድይዘው የተገኙእን
ደሆነ፤
(ለ)በዳኞችየ
ተወሰነው የኪሣራገን
ዘብልክበግልጽከአእምሮግምትውጭ የሆነ
ናየተወሰነ
ውም በማድላትወይም
በዝንባሌመሆኑእርግጥ ሆኖየተገኘእን
ደሆነ
፤
(
ሐ)በዳኞቹየ
ተወሰነ
ው የጉዳቱካሣበሒሳብማሳሳትሆኖየተገኘእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2154፡
፡በየጊዜው ስለሚከፈልገን
ዘብ፡
፡
(1)የዚህዐይነ
ትየኪሣራሒሳብአከፋፈልእንደጊዜው አጋጣሚ ሁኔ
ታተስማሚ መሆኑንየሚያሳስብበቂምክን
ያት
በተገኘጊዜዳኞችየካሣው ሒሳብበየጊዜው እን
ዲከፈልለመወሰንይችላሉ፡፡
(2)ይህሲሆንባለዕዳው ኪሣራውንበየጊዜው ሊከፍልየሚችልስለመሆኑየሚያረጋግጥ በቂዋስትናመስጠት
አለበት፡
፡
ቊ 2155፡
፡ያን
ድነትኀላፊነ
ት፡፡
(1)ብዙዎችሰዎችአን
ድበሆነ
ው ጒዳይለደረሰው ጉዳትካሣንእን
ዲከፍሉየተገደዱ እን
ዳሆነ
፤በአን
ድነትእያን
ዳንዳቸው
ኀላፊይሆናሉ፡፡
(
2)ለበደሉተግባርአነ
ሣሽበሆነ
ውናበዋናው አድራጊ፤በበደሉተግባርተባባሪዎች፤መካከልልዩነ
ትአይደረግም፡
፡
(3)እን
ዲሁም የግዴታው መነ
ሻለየአን
ዳንዶቹከውልውስጥ ለየአንዳን
ዳቸው ከውልውጭ የሆነአላፊነትነው ተብሎ
ልዩነትሳይደረግአን
ድለሆነጉዳትእንዲክሡ ግዴታባለባቸው ሰዎችመካከልያለው አላፊነ
ትየአን
ድነትአላፊነትነው፡፡
ቊ 2156፡
፡የማይከፋፈልጥፋት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
አላፊዎችከሆኑሰዎችውስጥ አን
ዱ ብቻጥፋትየሠራእን
ደሆነ
፤በመጨ ረሻው የተወሰነ
ውንዕዳእርሱራሱብቻመቻል
አለበት፡
፡
ቊ 2157፡
፡(2)በርትዕልዩነ
ትስለማድረግ፡
፡
(1)የመን
ግሥትሠራተኛ፤የሰውነ ትመብትየተሰጠው የአንድማኅበርእንደራሴወይም ወኪልወይም ደመወዘኛጥፋቱን
የፈጸመው ሥራውንበሚሠራበትጊዜእን ደሆነ፤በመጨ ረሻው ጊዜዕዳውንበሙ ሉወይም በከፊልመንግሥትወይም
ማኅበርወይም አሠሪው ይከፍላሉብለው ዳኞችለመወሰንይችላሉ፡፡
(
2)ዳኞቹውሳኔ
ያቸውንበሚሰጡበትጊዜ፤የተሠራውንጥፋትከባድነ ትናአድራጊው ጥፋቱንሲሠራየተሰጡትን
ሥራዎችአብልጦ ለመፈጸም ሲልየነ
በረውንፈቃድመገመትአለባቸው፡፡
ቊ 2158፡
፡ማመዛዘን
ንየሚያስፈልጉነ
ገሮች፡
፡
(
1)ዳኞችጥፋትአድራጊው ጥፋትበአደረገበትጊዜፈቃዱ ሥራውንበመልካም ለማከናወንመሆኑን
ናያደረገውን
ም
ጥፋትከባድነ
ትያመዛዝናሉ፡
፡
(
2)ዳኞቹኀላፊናቸው የተባሉትሰዎችያላቸውንየየአን
ዳንዳቸውንሀብትመሠረትአድርጎመያዝየለባቸውም፡
፡
ቊ 2159፡
፡የዚህልዩነ
ትወሰን
፡፡
በዳኞቹበኩልአን
ዳችየኀላፊነ
ትክፍያየማይፈቀደው፤
(
ሀ)ኀላፊነ
ቱንያመጣው ሥራታስቦለመጉዳትየተደረገእን
ደሆነ
፤
(
ለ)ወይም ይህተግባርወን
ጀልሆኖአድራጊው ቅጣትተፈርዶበትእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2160፡
፡የሚከፋፈልጥፋት፡
፡
(1)ብዙዎችሰወችአን ድበሆነጒዳይየጥፋትተግባርንበመፈጸም ላይየተባበሩእን
ደሆነ
፤ዳኞችበመጨ ረሻ
በየአንዳንዳቸው መካከልሊከፈልየሚገባውንዕዳበርትዕይወስኑባቸዋል፡
፡
(2)ዳኞችበሚሰጡትውሳኔየነ በሩትንምክን
ያቶችሁሉበተለይም የየአን
ዳንዱንበደለኛጥፋትያደረሰውንየጉዳት
ተግባርመጠን ናየጥፋቱን
ም ከባድነትመገመትአለባቸው፡
፡
ቊ 2161፡
፡ስለመዳረግ፡
፡
(1)አን
ድሰው ከሚወሰነ
ው ዕዳየክፍያውንድርሻውንመክፈልየሚገባው ሲሆን
፤ዕዳውንበሙ ሉየከፈለእን
ደሆነ
፤
ከእርሱጋራዕዳውንእንዲከፍሉግዴታባለባቸው ሰዎችላይየመጠየቅመብትአለው፡፡
(
2)ጥያቄውንለማቅረብየተበደለው ሰው መብቶችእን
ደገባየቈጠራል፡
፡
ምዕራፍ2፡
፡
ያላገባብስለመበልጸግ፡
፡
ክፍል1፡
፡
ጠቅላላድን
ጋጌዎች
ቊ 2162፡
፡ጠቅላላመሠረት፡
፡
በሌላሰው የሥራድካም ወይም የሌላሰው ሀብትበሆነነ
ገርበመገልገልበቂባልሆነምክን ያትጥቅም ያገኘሰው፤
አላገባብጥቅም ባገኘበትመጠንናለባለሀብቱወይም ጉልበቱለደከመው ሰው ይህአድራጎትበደረሰበትጉዳትመጠን
ለባለሀብቱወይም ጉልበቱለደከመው ሰው ኪሣራመክፈልአለበት፡፡
ቊ 2163፡
፡ያላገባብየተገኘመበልጸግስለመቅረቱ፡
፡
(
1)መልስበሚባልበትጊዜተከሳሹላለመበልጸጉማስረጃባቀረበበትመጠንኪሣራመክፈልየለበትም፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ተከሳሹበክፉልቡናዕቃውንለሌላሰው አስተላልፎእን
ደሆነወይም መመለስእን
ዳለበትማወቅሲገባው
አስተላልፎእንደሆነኪሣራመክፈልአለበት፡
፡
(3)ያለአገባብየበለጸገበትንሀብትያለዋጋለሦስተኛወገንሰጥቶእን
ደሆነይህሦስተኛወገንያለዋጋየወሰደውን
እንዲመልስሊጠየቅይቻላል፡ ፡
ክፍል2፡
፡
የማይገባውንስለመክፈል፡
፡
ቊ 2164፡
፡የማይገባውንስለመክፈል፡
፡
(
1)ሊከፍልየ
ማይገባውንነ
ገርየከፈለሰው እን
ዲመለስለትየመጠየቅመብትአለው፡
፡
(2)የሚከፈለው ነ
ገርየተቀበለው እምነ
ትንበሚያጐድልሁኔ
ታእንደሆነየማይገባውንነ
ገርየከፈለው ሰው ከከፈለበትቀን
አንሥቶይህየከፈለው ነገርየሰጠውንፍሬወይም ሕጋዊውንወለድጭ ምርእንዲመልስለትለመጠየቅይችላል፡
ቊ 2165፡
፡ስሕተትስላለመኖሩ፡
፡
ሊከፍለው የማይገባው ዕዳመሆኑንእያወቀናየሚያስከፍለውም ምክን
ያትያለመኖሩንእየተረዳው በራሱፈቃድየ
ከፈለ
ሰው ይመለስልኝብሎ ለመጠየቅአይችልም፡፡
ቊ 2166፡
፡በቂምክን
ያት፡
፡
(1)የመክፈሉጒዳይየተፈጸመው በይርጋለታገደዕዳ(
ወይም)የ
ሕሊናግዴታየበጎአድራጎትንመን
ፈስበመከተልሁኔ
ታ
እንደሆነለከፋዩአይመለስለትም፡
፡
(2)እን
ዲሁም በሆነጊዜየከፈለው ሰው የሚከፍለውንነ
ገርያለዋጋየመስጠትችሎታያልነ
በረው እን
ደሆነያላገባብ
የከፈለው ሊመለስለትይችላል፡
፡
ቊ 2167፡
፡የማይመለስዕዳ፡
፡
(1)የማይገባውንገን
ዘብያላገባብየተቀበለሰው የተቀበለውንገንዘብያላገባብለከፈለው ሰው የማይመልስለትይህ
ባለገንዘብየብድሩሒሳብስለተከፈለው በቅንልቡናያበደረበትንሰነድቀዶወይም ሰርዞእንደሆነወይም ዋሶቹንከዕዳው
ነፃአውጥቶዋቸው እንደሆነወይም ደግሞ ከእውነ
ተኛው ባለዕዳው ላይሊቀበልየሚገባውንገን ዘብበይርጋአሳልፎ
የተገኘእንደሆነነ
ው፡፡
(
2)ይህበሆነ
በትጊዜያላግባብየከፈለው ሰው ሒሳቡንለመጠየቅየሚችለው ከዋናው ባለዕዳላይብቻነ
ው፡፡
ክፍል3፡
፡
ስለወጪ ገን
ዘብ፡
፡
ቊ 2168፡
፡የዚህክፍሉተፈጻሚነ
ት፡፡
አንድሰው ለተወሰነጊዜበእጁ የቈየውንዕቃእን
ዲመልስየተገደደእን
ደሆነየሕግወይም የውልተቃራኒየሚሆንድን
ጋጌ
ከሌለበቀርይህሰው የተባለውንዕቃከመለዋወጥ የተነ
ሣያሉትመብቶችናግዴታዎችከዚህበታችበሚከተሉትደን ቦች
መሠረትይወሰናሉ፡ ፡
ቊ 2169፡
፡የግድአስፈላጊሆኖስለተደረገው ወጪ ፡
፡
የያዘውንዕቃእንዲመልስየተገደደሰው ዕቃው እንዳይጠፋወይም እን
ዳይበላሽያደረገው ወጪ ገንዘብለዚህጒዳይ
ጠቃሚ ሳይሆንከቀረወይም የወጪ ው ግዴታዕቃውንሊመልስበተገደደው ሰው ወይም ተገዳጁ ኀላፊበሚሆንበትሰው
ጥፋትምክን ያትሆኖካልተገኘበቀርተገዳጁ ለተባለው ጒዳይያወጣው ገን
ዘብሊመለስለትይገባል፡ ፡
ቊ 2170፡
፡ስለዕቃው አጠባበቅየተደረገወጪ ፡
፡
የያዘውንዕቃለመመለስየተገደደሰው ለዕቃው አጠባበቅስለተደረገው ወጪ ገን
ዘብወይም በይዞታው ምክን
ያትስለ
ከፈለው ግብርአን
ዳችኪሣራለመጠየቅመብትየለውም፡ ፡
ቊ 2171፡
፡ዋጋከፍስላደረገው ወጪ ፡
፡
(1)እን
ደዚሁም ለዕቃው የተደረገው ወጪ የዕቃውንዋጋግምትከፍአድርጎትእን
ደሆነዕቃውንለመመለስየተገደደው
ሰው ስለዚሁጒዳይያወጣው ገን ዘብሊመለስለትይገባል፡፡
(
2)ቢሆንም ለዕቃው መጀመሪያከነ
በረው ዋጋበላይብልጫ እን
ጂ፤ዕቃውንበሚመልስበትጊዜከሚገኘው የዕቃዋጋ
ግምትበላይባደረገው ወጪ ልክሊጠይቅአይችልም፡፡
ቊ 2172፡
፡ክፉልቡና፡
፡
(1)ወጪ ገንዘብበተደረገበትጊዜተከሳሹዕቃውንለመመለስግዴታያለበትመሆኑንያውቅእን ደነ
በረወይም ማወቅ
ይገባው እንደነበረርትዕም ሲያስገድድከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርየተመለከተውንኪሣራዳኞችለመቀነስወይም
በጭ ራሽለማስቀረትይችላሉ፡ ፡
(2)ደግሞ ርትዕሲያስገድድለከሳሹከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርየተመለከተውንኪሣራየሚከፍልበትቢበዛየሁለት
ዓመትጊዜለመስጠትይችላሉ፡ ፡
ቊ 2173፡
፡የማለያየትመብት፡
፡
የያዘውንዕቃለመመለስየተገደደው ሰው ዕቃውንከመመለሱበፊትበዕቃው ላይአገጣጥሞትየቈየውንነ
ገርከፍያለ
ጉዳትበዕቃው ላይሳይደርስለማላቀቅየቻለእንደሆነለይቶለመውሰድመብትአለው፡ ፡
ቊ 2174፡
፡የመያዝመብት፡
፡
(1)የያዘውንዕቃእንዲመልስየተገደደሰው ከዚህበላይበተጻፉትቊጥሮችእንደተመለከተው ሊመለስለትየሚገባውን
የኪሣራወጪ ገን ዘብከልተቀበለእስኪቀበልድረስወይም ኪሣራው በሚከፈልበትቀንመከፈሉንየሚያረጋግጥለትበቂ
ዋስትናካልተቀበለአልመልስም ለማለትይችላል፡ ፡
(2)ስለሆነ
ም ዕቃውንየመያዝመብትለሌባወይም ዕቃውንእጅሲያደርግበዕቃው ላይሕግም ሆነወይም የሚጸናውል
የሚሰጠው አንዳችመብትእን ደሌለው እያወቀእጅባደረገሰው ላይይህመብትአይጸናለትም፡
፡
ቊ 2175፡
፡ስለዕቃው መበላሸት፡
፡
(
1)የያዘውንዕቃእን
ዲመልስየተገደደሰው ዕቃውንአበላሽቶእን
ደሆነ
፤ለባለመብቱኪሣራመክፈልአለበት፡
፡
(2)የዕቃው መበላሸትከዐቅም በላይበሆነኀይልየደረሰእንኳንቢሆን፤ዕቃው የተበላሸበትጊዜበዕቃው ላይሕግም
ሆነወይም የሚጸናውልየሚሰጠው አን ዳችመብትእን ደሌለው ያውቅኖሮእንደሆነበዕቃው ላይለደረሰው መበላሸት
ኀላፊነ ው፡
፡
ቊ 2176፡
፡ስለዕቃው መጥፋት፡
፡
(1)ዕቃው በሙሉወይም በከፊልበሚጠፋበትጊዜከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርየተመለከቱትድን
ጋጌዎች
ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
(2)በማናቸውም ምክንያትቢሆንለባለመብቱዕቃው በዐይነ
ቱሊከፈለው በማይቸልበትጊዜእነ
ዚህድን
ጋጌዎቹ
ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡ ፡
ቊ 2177፡
፡የኪሣራው ልክ፡
፡
(
1)የሚከፈለው ኪሣራዕቃውንለመመለስባልተቻለበትቀንከነ
በረው ዋጋእኩልመሆንአለበት፡
፡
(2)ስለሆነ
ም የያዘውንዕቃእንዲመልስየተገደደሰው በዚያንጊዜበዕቃው ላይሕግወይም የሚጸናውልየሚሰጠው
አንዳችመብትእን ደሌለው ያውቅኖሮእን
ደሆነተጨ ማሪሁኖስለጉዳትኪሣራእን ዲከፍልሊጠየቅይቻላል፡
፡
(
3)እን
ዲህም በሆነጊዜዕቃው እን
ዲመለስለትመብትያለው ሰው በእጁ ይዞትእን
ደኖረሆኖኪሣራው ይታሰብለታል፡
፡
ቊ 2178፡
፡ዕቃው ያስገኘው ፍሬ፡
፡
(
1)የያዘውንዕቃእን
ዲመልስየተገደደሰው የተቀበለው ዕቃያፈራውንነ
ገርያስቀራል፡
፡
(2)ዕቃውንእጅባደረገጊዜበዕቃው ላይሕግወይም የሚጸናውልየሚሰጠው አን
ዳችመብትእን
ደሌለው እያወቀእጅ
አድርጎትእንደሆነ
፤ለከሳሹዕቃው ያፈራውንግምትመክፈልአለበት፡
፡

አን
ቀጽ14፡
፡
ስለእን
ደራሴነ
ት፡፡
ምዕራፍ1፡
፡
ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 2179፡
፡የእን
ደራሴነ
ትምን
ጭ፡፡

የሌላሰው እን
ደራሴበመሆንሥራዎችንየመፈጸም ሥልጣንየሚገኘው ከሕግወይም ከውልነ
ው፡፡

ቊ 2180፡
፡ስለሥልጣንፎርም፡
፡

ስለውሉአፈጻጸም፤ሕጉአንድዐይነትፎርም እን
ዲደረግያስገደደእን
ደሆነውሉንየሚፈጽምበትሥልጣንበዚሁዐይነ
ት
ፎርም ለወኪሉመስጠትአለበት፡
፡

ቊ 2181፡
፡ስለሥልጣንወሰን
፡፡

(
1)የእን
ደራሴነ
ትሥልጣንየተገኘው በውልመሠረትየሆነእን
ደሆነ
፤ሥልጣኑየሚወሰነ
ው በተዋዋዮቹስምምነ
ትነው፡
፡
(2)እን
ደራሴው የተሰጠውንሥልጣንሦስተኛወገንለሆነሰው አስታውቆእን
ደሆነ
፤በሦስተኛው ሰው ላይሥልጣኑ
የሚጸናው፤ባስታወቀው ማስታወቂያመሠረትነ
ው፡፡
(
3)የእን
ደራሴነ
ትሥልጣንየሚተረጐመው ሳይስፋፋበጠባቡነ
ው፡፡

ቊ 2182፡
፡ስለሥልጣኑመቅረት፡
፡

(
1)ተቃራኒየሆነውልከሌለበቀር፤እን
ደራሴው ወይም ሿሚው መሞቱወይም የሌለመሆኑወይም ችሎታየሌለው
መሆኑወይም ደግሞ መክሠሩየተገለጸእን
ደሆነከአን
ድጽሑፍየተገኘው ሥልጣንይቀራል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም የሰውነ
ትመብትየተሰጠው ድርጅትመኖሩሲቀርይህሥልጣንይቀራል፡
፡

ቊ 2183፡
፡ሥልጣን
ንስለመውሰድ፡
፡

(
1)እን
ደራሴሿሚው በማን
ኛውም ጊዜበእሱስም ሆኖእን ዲሠራበሦስተኛወገንሰዎችፊትለእን
ደራሴው የሰጠውን
ሥልጣንሊቀን
ስበትወይም ጨ ርሶሊያስቀርበትይችላል፡
፡
(
2)ይህንመብትየሚያስቀርበውሉውስጥ የሚገኝማን
ኛውም ጽሑፍፈራሽነ
ው፡፡

ቊ 2184፡
፡እን
ደራሴነ
ትንስለመመለስ፡
፡

(1)ሥልጣኑንየሚያረጋግጥ ጽሑፍየተሰጠው እን
ደራሴበተሰጠው ሥልጣንየሚሠራበትጊዜሲፈጸም፤ይህን
የተሰጠውንየሥልጣንጽሑፍለሿሚው መመለስአለበት፡ ፡
(2)እን
ደራሴው ሒሳቡሳይጣራናየሚገባኝንሿሚው ሳይሰጠኝየተሰጠኝንሥልጣንይዤእቈያለሁለማለት
አይፈቀድለትም፡፡

ቊ 2185፡
፡የእን
ደራሴነ
ቱጽሑፍስለመጥፋት፡
፡

እን
ደራሴው የሹመቱወረቀትመጥፋቱንያስታወቀእን
ደሆነሿሚው በእን
ደራሴው ኪሣራከፍርድቤቱየእን
ደራሴነ
ቱን
መሰረዝየሚገልጽውሳኔለማግኘትይችላል፡፡

ቊ 2186፡
፡ሥልጣን
ንስለማረጋገጥ፡
፡

ከአንድእንደራሴጋራሕጋዊተግባርየፈጸመ የሦስተኛወገንሁልጊዜእን
ደራሴው ሥልጣኑንእን ዲያረጋግጥለት
ሊያስገድድናእንደዚሁም የእን
ደራሴነ
ቱተግባርበጽሑፍየተደረገእን
ደሆነ፤እን
ደራሴው ስለዚሁተግባርበሚገባ
የፈረመበትንግልባጭ እንዲሰጠው ለማስገደድይችላል፡
፡

ቊ 2187፡
፡ተቃዋሚ ጥቅሞች፡
፡

(1)እን
ደራሴው በፈጸመው ውልምክንያትየሿሚውናየእንደራሴው ጥቅሞችየሚቃወሙ የሆኑእንደሆነይህንውል
የፈረመው 3ኛወገንይህንሁኔታየወቀናሊያውቀውም የሚገባየሆነእንደሆነበሿሚው ጥያቄመሠረትይህየተፈጸመው
ውልሊፈርስይችላል፡ ፡
(2)ሿሚው የ
ዚሁኑአካባቢሁኔ
ታካወቀበትጊዜጀምሮእስከሁለትዓመትድረስውሉንለማፍረስአሳቡንማስታወቅ
አለበት፡
፡
(3)አን
ደኛው ወገንተዋዋይይህንማስታወቂያከተቀበለወዲህበሁለትወርጊዜውስጥ ውሉንየመቀጠልአሳቡን
ያልገለጠ እን
ደሆነውሉይፈርሳል፡፡

ቊ 2188፡
፡ከገዛራስጋራስለሚደረግውል፡
፡

(1)እን
ደራሴው ለራሱጒዳይበመሥራትም ሆነወይም በሌላሰው ስም ለሌላሰው ጒዳይበመሥራትውሉንከራሱጋራ
ባደረገጊዜሿሚው ይህውልእን ዲፈርስለመጠየቅይችላል፡፡
(
2)ከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርበ2ናበ3ን
ኡስቊጥሮችየተሰጡ ውሳኔ
ዎችለዚህም ተፈጻሚነ
ትአላቸው፡
፡
(
3)ስለኮሚሲዮኔ
ሮችየተሠሩልዩድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡(ቊ)

ቊ 2189፡
፡ፍጹም ስለሆነእን
ደራሴነ
ት፡፡

(1)እን
ደራሴው ከወኪልነ
ቱሥልጣንወሰንሳያልፍበሌላሰው ስም የመዋዋልተግባሮችንየፈጸመ እን
ደሆነ
፤እነ
ዚህ
በርሱየተፈጸሙትተግባሮችበቀጥታበሿሚው እንደተፈጸሙ ሆነ
ው ይቈጠራሉ፡
፡
(
2)ነገርግንውሉበተደረገበትጊዜበእን
ደራሴው ፈቃድላይየተፈጸሙ ትንጒድለቶችሿሚው ለራሱጥቅም ጠቅሶ
ሊከራከርባቸው ይችላል፡
፡
(
3)ከእን
ደራሴው ጋራየውልስምምነ
ትያደረገሰው እን
ደራሴው ባደረሰበትየማሳሳትጉዳትሿሚውንሊከራከረው
ይችላል፡
፡

ቊ 2190፡
፡የሥልጣንወሰንስለማለፍ፤ወይም ቀሪስለሆነሥልጣን
፡፡

(1)እን
ደራሴው የሥልጣኑንወሰንበመተላለፍበሌላሰው ስም የሠራእንደሆነ
፤በስሙ የተሠራለትሰው ራሱእን
ደፈቀደ
እንደራሴው የፈጸመውንተግባርለማጽደቅወይም ለማፍረስይችላል፡፡
(2)እን
ደዚሁም እን
ደራሴው ቀሪበሆነ
ው ሥልጣንመሠረትበሌላሰው ስም በሠራጊዜበስሙ የተሠራለትሰው እን
ደ
ፈቀደበስሙ የተሠራውንሥራለማጽደቅወይም ለመሻርይችላል፡
፡

ቊ 2191፡
፡ለሿሚ ስለተሰጠው ምርጫ ፡
፡

(1)ከእን
ደራሴው ጋራየተዋዋሉሦስተኛወገኖችሿሚው በስሙ የ ተሠራለትንሥራለማጽደቅወይም ለማፍረስ
የቈረጠውንውሳኔበፍጥነ ትእንዲያስታውቃቸው ለማስገደድይችላሉ፡፡
(
2)ሿሚው የ
መቀበሉንውሳኔበፍጥነ
ትሳያስታውቃቸው የቀረእን
ደሆነ
፤እን
ደራሴው የሠራውንሥራእን
ዳልተቀበለው
ይቈጠራል፡
፡

ቊ 2192፡
፡የመቀበሉውጤት፡
፡

ሿሚው እን
ደራሴው የፈጸመውንተግባርያጸደቀእን
ደሆነ
፤እን
ደራሴው የፈጸመውንተግባርከውክልናው ሥልጣንሳያልፍ
እን
ደፈጸመው ይቈጠራል፡፡

ቊ 2193፡
፡ያለመቀበልየሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡

(1)እን
ደራሴው የሠራውንሥራሿሚው ባልተቀበለው ጊዜበዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚለው አን
ቀጽ
በተለከተው መሠረትስለውሎችመሰረዝናመፍረስየተነ ገሩትድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
(2)ከእን
ደራሴው ጋራየስምምነ
ቱንተግባርየፈጸመው ሦስተኛወገንየእን
ደራሴነ
ትንሥልጣንመኖሩንበቅንልቡና
በማመኑስለደረሰበትጉዳትከዚህቀጥሎ ባሉትቊጥሮችድን ጋጌመሠረትካሣእንዲከፈለው ለመጠየቅይችላል፡
፡

ቊ 2194፡
፡ስለሚደርሱትአላፊነ
ቶች፡
፡

(
1)ስለደረሰው ጉዳትኪሣራእን
ዲከፍልመጠየቅየሚገባው እን
ደራሴው ነ
ው፡፡
(2)ስለሆነ
ም፤የእን
ደራሴነ
ቱንሥልጣንየሚያስቀረውንምክን
ያትባለማወቅበቅንልቡናሠርቶትእን
ደሆነ
፤በአላፊነ
ት
አይጠየቅም፡ ፡
(
3)እን
ደዚህም በሆነጊዜስለደረሰው ጉዳትኪሣራእን
ዲከፍልየሚጠየቀው ሿሚው ነ
ው፡፡

ቊ 2195፡
፡(1)ስለሿሚው አላፊነ
ት፡፡

በሌላው በኩልበሚደርሰው ጉዳትሁሉሿሚው ከእን

ደራሴው ጋራበሙ ሉአላፊየሚሆነ
ው፤
(
ሀ)ሿሚው ለሌላሦስተኛወገንየእን ደራሴነ
ቱንሥልጣንአስታውቆሳለ፤የሰጠውንየእን
ደራሴነ
ትሥልጣንበሙ ሉ
ወይም በከፊሉመሰረዙንለዚያው ለሦስተኛወገንያላስታወቀእን
ደሆነ
፤
(ለ)ሿሚው ለእን
ደራሴው የሰውንየእን
ደራሴነትሥልጣንጽሑፍእን
ዲመልስለትእንደራሴውንከማስገደድችላያለ
እንደሆነናእን
ዲሁም ይህሿሚው የሰጠው የእንደራሴነ
ትሥልጣንጽሑፍበፍርድቤትውሳኔእንዲሰረዝያላደረገ
እንደሆነ፤
(ሐ)በማናቸውም ሌላአኳኋንሿሚው በሚሰጣቸው መግለጫ ዎችወይም በሥራው ወይም በአመራሩወይም ሊያደርግ
የሚገባውንባማድረጉከእን ደራሴው ጋራስምምነትየሚያደርጉትሦስተኛወገኖችእን
ደራሴው ይህሥልጣንያለው
መስሎዋቸው ስሕተትያደረሰባቸው እንደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2196፡
፡ከአላፊነ
ትውጭ ስለመሆን
፡፡

(1)ከእንደራሴው ጋራየተዋዋለው ሌላሦስተኛወገንከመዋዋሉበፊትየእን

ደራሴነቱንሥልጣንጽሑፍዐውቆየተዋዋለ
ከሆነ ፤በነገሩየማታለልሥራከሌለበትበቀርከሥልጣኑአልፎየሠራውንእን ደራሴማንኛውን
ም ኪሣራሊጠይቀው
አይችልም፡ ፡
(
2)እን
ዲሁም ሦስተኛው ወገንየሚዋዋለው ማንም ቢሆንግድየሌለው ከሆነ
ናእንደራሴውም ለሌላሰው የተፈጸመውን
ውልበራሱስም ለማድረግየተቀበለእንደሆነሦስተኛው ወገንማን
ኛውንም ኪሣራለመጠየቅአይችልም፡፡

ቊ 2197፡
፡እን
ደራሴው በራሱስም ስለሚፈጽመው ተግባር፡
፡

(1)እን
ደራሴው በራሱስም የተዋዋለእንደሆነ
፤ሌሎችሦስተኛወገኖችከእን ደራሴው ጋራመዋዋላቸውንቢያውቁትም
እንኳ፤ከነዚህጋራየፈጸማቸው ተግባሮችለሚያስከትሉዋቸው ግዴታዎችናመብቶችእሱራሱባለቤትይሆናል፡፡
(2)እን
ዲህበሆነጊዜየተባሉሦስተኛወገኖችከሿሚው ጋራአንዳችም ቀጥታግን
ኙነትየላቸውም፤ነ
ገርግን
በእንደራሴው ስም ሆነ
ው የእን
ደራሴውንመብትከሿሚው ለመጠየቅይችላሉ፡
፡

ቊ 2198፡
፡ስለሿሚው መብቶች፡
፡

(1)ሌሎችሦስተኛወገኖችበቅንልቡናያገኙዋቸው መብቶችእንደተጠበቁሆነው እን
ደራሴው ለሿሚው ሲልበራሱ
ስም ያፈራቸውንተን
ቀሳቃሽን
ብረቶች፤ሿሚው ገንዘቦቼናቸው ብሎ ለመጠየቅይችላል፡፡
(
2)እንደዚሁም እን
ደራሴው ለሿሚው ሲልያገኛቸውንየገን
ዘብመብቶችሿሚው በእን
ደራሴው ተተክቶሊጠይቅ
ይችላል፡፡
(3)ስለሆነ
ም፤ሿሚው በበኩሉበእን
ደራሴው ዘን
ድያሉበትንግዴታዎችፈጽሞ ካልተገኘበቀርእነ
ዚህንመብቶች
ለመጠየቅአይችልም፡፡

ምዕራፍ2፡
፡
ስለወኪልነ
ት፡፡
ቊ 2199፡
፡ትርጓሜ፡
፡

ውክልናማለትተወካይየተባለአንድሰው ወካይለተባለው ሰው እን
ደራሴሆኖአን
ድወይም ብዙሕጋዊሥራዎችበወካዩ
ስም ለማከናወንግዴታየሚገባበትውልማለትነው፡፡

ክፍል1፡
፡
የወኪልነ
ትሥልጣንአቋቋምናየሥራው ግብ፡
፡
ቊ 2200፡
፡የውክልናፎርም፡
፡

(
1)ውክልናበግልጽወይም በዝምታሊሰጥ ይችላል፡
፡
(2)ቢሆን
ም ተወካዩሊፈጽመው የሚገባው የሥራተግባር፤ስለአፈጻጸሙ በአን
ዳንድሕጋዊፎርም ውስጥ እንዲገባ
የሚያስፈልገው ሲሆንውክልናው ለተወካዩሊሰጠው የሚገባው ይኸው ሕግበሚያዝዘው ፎርም መሠረትነ
ው፡፡

ቊ 2201፡
፡ውክልናንስለመቀበል፡
፡

(
1)ውክልናንየመቀበልጒዳይበግልጽወይም በዝምታሊፈጸም ይችላል፡
፡
(2)ተወካዩወኪልየሚሆንበትነገርከሚያካሂደው ሥራጋራግንኙነትያለው ጒዳይመሆኑበግልጽየታወቀከሆነ
፤
ወይም ከሞያሥራው አመራርጋርየሚመሳሰልጒዳይከሆነ ፤ወይም ይህንንየመሰለውንጒዳይለመሥራትፈቃደኛ
ለመሆኑበአደባባይገልጾአሳብበማቅረብአስታውቆእን ደሆኘ፤ውክልናውንየማይቀበልለመሆኑወዲያውኑካልገለጸ
በቀርእንደተቀበለይቈጠራል፡
፡

ቊ 2202፡
፡የውክልናው ወሰን
፡፡

(1)የውክልናው ወሰንበውሉላይበግልጽተጠቅሶካልተመለከተበቀርለውክልናው የሚሰጠው ወሰንእን

ደጒዳዩ
ዐይነትነው፡፡
(
2)ውክልናው ለአን
ድልዩጒዳይወይም ለየአን
ዳንዱ ጒዳዮችወይም ለወካዩጒዳዮችሁሉጠቅላላውክልናሊሆን
ይችላል፡
፡

ቊ 2203፡
፡ጠቅላላውክልና፡
፡

በጠቅላላአነ
ጋገርየተደረገውክልናለተወካዩየአስተዳደርንሥራእን
ዲፈጽም ከሚያደርገው በቀርሌላሥልጣን
አይሰጠውም፡፡

ቊ 2204፡
፡የአስተዳደርሥራ፡

(1)የወካዩንሀብትየማስቀመጥ የመጠበቅከሦስትዓመትለማያልፍዘመንየማከራየት፤በብድርየተሰጠውንሀብት
የመሰብሰብ፤ከሀብቱየሚመጣውንገቢተቀብሎ የማስቀመጥናለተከፈሉዕዳዎችደረሰኝየመስጠትሥራዎችሁሉ
እንደአስተዳደርሥራይቈጠራሉ፡፡
(2)እን
ዲሁም የሰብልንመሸጥ፤ለሽያጭ የተመደቡየንግድዕቃዎችንወይም ይበላሻሉተብለው የሚታሰቡነ
ገሮችን
የመሸጥ ሥራእንደአስተዳደርየሥራአፈጻጸም የሚቈጠርነው፡
፡
ቊ 2205፡
፡ልዩውክልና፡
፡

(
1)ተወካዩከአስተዳደርሥራበቀርሌላሥራለመሥራትየሚያስፈልግሲሆንልዩውክልናእን
ዲኖረው አስፈላጊነ
ው፡፡
(2)ተወካዩልዩየውክልናሥልጣንከሌለው በቀር፤ይልቁን
ም የማይንቀሳቀሱን
ብረቶችንመሸጥ ወይም አሲዞመበደር
ካፒታሎችንበአን ድማኀበርዘን
ድለማግባትየለውጥ ግዴታንውልመፈራረም መታረቅለመታረቅውልመግባትስጦታ
ማድረግናበአን ድጒዳይበፍርድቤትቀርቦመከራከርአይችልም፡ ፡

ቊ 2206፡
፡ልዩውክልናየተሰጠው ሰው ሥልጣን
፡፡

(1)ልዩውክልናው በላዩተዘርዝረው የተመለከቱትንጒዳዮችናየነ

ዚሁተከታታይናተመሳሳይየሆነ
ውንእን
ደጒዳዩ
ዐይነትናእንደልማድአሠራርአስፈላጊየሆነ ውንከማከናወንበቀርለተወካዩሌላሥልጣንአይሰጠውም፡፡
(2)ተወካዩከተሰጠው የውክልናሥልጣንውጭ አልፎየፈጸመውንየሥራተግባርወካዩካላጸደቀው ወይም በሥራ
አመራርመሠረታዊደን ብካልሆነበቀርወካዩንአስገድደውም፡
፡

ቊ 2207፡
፡የማጽደቅግዴታ፡
፡

(1)ተወካዩበውክልናው ከተሰጠው ሥልጣን

ናወካዩከሰጠው ትእዛዝውጭ በማለፍሠርቶየተገኘእን
ደሆነተወካዩ
የሠራው በቅንልቡናሆኖሲገኝሥራውንወካዩእን ዲያጸድቅለትይገደዳል፡
፡
(2)ወካዩየሥራውንአረማመድናመልካም አካሄድሁኔታቢረዳው ኖሮለተወካዩየሥራውንየሥልጣንወሰንማስፋት
የሚያስፈልግመሆኑንመገመትይችልነ በርተብሎ በአእምሮግምትየሚታመንሆኖሲገኝም አፈጻጸሙ በዚሁዐይነ
ት
ነው፡፡
(3)ተወካዩያልተፈቀደለትንሥራበገዛአሳቡከመፈጸሙ አስቀድሞ የሥልጣኑንወሰንእን ዲያሰፋለትወካዩንለመጠየቅ
የሚያስችለው ምቹመን ገድእያለው ፈቃድሳይጠይቅቸልብሎ በራሱአሳብሠርቶእን ደሆነ፤ወይም አስፈላጊተግባሩን
ከፈጸመ በኋላለወካዩሳያስታውቀው ቀርቶእን ደሆነያለፈቃድየፈጸምኩትንአጽናልኝብሎ ወካዩንየመጠየቅመብት
አይኖረውም፡ ፡

ክፍል2፡
፡
የተወካዩግዴታዎች፡
፡
ቊ 2208፡
፡ጥብቅየሆነቅንልቡና፡
፡

(
1)ተወካዩከወካዩጋራበሚያስተሳስረው ግን
ኙነትውስጥ ጥብቅየሆነቅንልቡናሊኖረው ይገባል፡
፡
(
2)የውክልናውንሥልጣንየሚያስቀሩትንምክን
ያቶችናወይም የቃላቸውንአነ
ጋገርማሻሻልአስፈላጊየሚሆን
በትን
ምክን
ያትለወካዩአሳብማቅረብናማስታወቅአለበት፡
፡

ቊ 2209፡
፡አፈጻጸሙ፡
፡

(
1)ተወካዩሥራውንየሚፈጽመው በተለይለወካዩጥቅም ሊሰጥ በሚችልበትመንገድብቻነ
ው፤ስለዚሁም በወኪልነ
ቱ
ምክንያትበሚሠራው ሥራወካዩሳያውቅአንዳችም ጥቅም ለግሉመውሰድአይችልም፡፡
(
2)ተወካዩበውክልናው ምክን
ያትያገኛቸውንመረጃዎች፤የወካዩንጥቅም በሚጎዳሁኔ
ታሊሠራባቸው አይችልም፡
፡

ቊ 2210፡
፡የውክልናው ሒሳብአያያዝ፡
፡

(1)ተወካዩበውክልናሥራው ምክን
ያትገቢላደረገው ገን
ዘብናበሥራውም ላገኘው ትርፍሁሉያገኘው ገን
ዘብሁሉ
ለወካዩየማይገባው እን
ኳቢሆንስለሒሳብአያያዝሥራለወካዩአላፊይሆናል፡ ፡
(2)ተወካዩለወካዩሊከፍልየሚገባውንገንዘብለራሱጥቅም አውሎትእን ደሆነ
፤ገን
ዘቡንከወሰደበትቀንአን
ሥቶ
አንድም ማስጠንቀቂያሳያስፈልግእስከወለዱ ለወካዩሊከፍለው ይገባል፡
፡

ቊ 2211፡
፡አስፈላጊትጋት፡
፡

(1)ተወካዩበውክልናሥራው ላይበሚገኝባቸው ጊዜዎችሁሉበውክልናው የተሰጠውንአደራ፤አን

ድመልካም የቤተሰብ
አባትቤተሰቡንለመጠበቅእን ደሚያደርገው ሁሉበትጋትናበጥን
ቃቄመጠበቅአለበት፡፡
(
2)በአላፊነ
ትየሚጠየቀው የማታለልበሠራው ሥራብቻሳይሆንበሥራው አመራርበሚያደርጋቸው ጥፋቶችም ጭ ምር
ነ
ው፡፡
(
3)የውክልናው ሥልጣንየተሰጠው በነ
ፃእን
ደሆነየወካዩንጒዳዮችእን
ደራሱጒዳይአድርጎተጠን
ቅቆከሠራበአላፊነ
ት
ሊያስጠይቀው አይችልም፡
፡

ቊ 2212፡
፡ዋቢነ
ትየሌለው ጒዳይ፡
፡

(1)በውላቸው ውስጥ ተቃዋሚ የሆነስምምነ

ትየሚገኝበትካልሆነበቀር፤ተወካዩበራሱስም ሆኖቢሠራም ከሌላው
ጋራላደረገው ውልአፈጻጸም ጒዳይበራሱስም አላፊነ
ትሊጠየቅአይገባውም፡ ፡
(2)ውሉንበፈጸመበትጊዜየተዋዋለው ሰው እን
ደውሉቃልለመፈጸም የማይችልናበገባበትግዴታመሠረትገን ዘቡን
የማይከፍልመሆኑንየሚያውቅወይም ማወቅየሚገባው የሆነእንደሆነአፈጻጸሙ ከዚህበላይከተጻፈው የተለየ
ይሆናል፡፡

ቊ 2213፡
፡የሒሳብማቅረብግዴታ፡
፡
(
1)ተወካዩወካዩበጠየቀው ጊዜየሥራውንአካሄድመግለጫ ናሒሳብበየጊዜው የማቅረብግዴታአለበት፡
፡
(
2)የተሰጠውንየውክልናሥራመፈጸሙ ንያለመዘግየትለወካዩማስታወቅይገባል፡
፡

ቊ 2214፡
፡የሥራውንአመራርተግባርስለማጽደቅ፡
፡

(1)ተወካዩያቀረበው የሥራአካሄድመግለጫ ለወካዩደርሶትየጒዳዩዐይነትናልማዳዊው ደንብለመልስመስጫ

የሚበቃጊዜእስከሚፈቅድለትቀንድረስ፤( በቀረበለትመግለጫ መሠረትየሚፈቅድወይም የማይፈቅድመሆኑን )
መልስሳይሰጠው ከተወሰነ ው የበለጠ ጊዜበዝምታያሳለፈው እን
ደሆነተወካዩየያዘውንየሥራአካሄድዘዴወካዩፈቅዶ
እንደተቀበለው ያስቈጥረዋል፡
፡
(2)ተወካዩወካይከሰጠው ትእዛዝአልፎሠርቶእንደሆነ
ናበውክልናው ከተሰጠው ሥልጣንበላይም ሠርቶእንደሆነ
፤
ለወካዩላቀረበው መግለጫ ተቃዋሚ ወይም አጽዳቂመልስካልተሰጠው አፈጻጸሙ ከላይበተመለከተው ዐይነ
ት
ይሆናል፡፡

ቊ 2215፡
፡በተወካይስለመተካት፡
፡(1)የሚቻልበትሁኔ
ታ፡፡

(1)ከውክልናው ሥልጣንውጭ የሆነ

ውንሌላሰው በራሱምትክአድርጎእን
ዲያሠራወካዩካልፈቀደለትበቀር፤ተወካዩ
የተወከለበትንሥራእሱራሱመፈጸም አለበት፡
፡
(2)የተወካዩበሥራው ላይመገኘትወይም ሌላሰው መተካቱእንደልማዳዊው ሕግለወካዩእኩልሆኖየሚታየው ከሆነ
ተወካዩሌላሰው ተተክቶሥራውንእን ዲያሠራእንደተፈቀደለትያህልይቈጠራል፡፡
(3)ተወካዩበውክልናው የተሰጠውንየሥራጒዳይራሱእንዳያካሂደው ድንገተኛመሰናክልየገጠመው እንደሆነ
ና
የወካዩም ሥራመልካም አመራርጒዳይየሚያስገድደው ሆኖየተገኘእን ደሆነ፤ይህን
ንም ከማድረጉበፊትለወካዩ
ለማስታወቅናለማስፈቀድጊዜየሚያጥረው የ ሆነእን
ደሆነሌላሰው ተክቶሥራውንማሠራትአለበት፡ ፡

ቊ 2216፡
፡(2)የተወካዩአላፊነ
ት፡፡

(1)ተወካዩበማይገባበሥራው ላይተክቶያሠራው ሰው በሚያደርገው ሥራሁሉ፤እሱራሱእን

ደሠራው ያህልተቈጥሮ
በአላፊነትይጠየቃል፡
፡
(2)በሥራው ላይሌላሰው እን ዲተካናእን
ዲያሠራበሚገባተፈቅዶለትእን ደሆነግን
፤በአላፊነ
ትየሚጠየቀው ተተኪውን
በመምረጥ ላይጥን ቃቄባላደረገበትጒዳይናለተተኪውም የሰጠው የሥራመሪትእዛዝየሚያስከትለውንጒድለት
በሚመለከተው ነ ገርብቻነው፡፡

ቊ 2217፡
፡(3)በወካዩናበተተኪው ተወካይመካከልያሉግን
ኙነቶች፡
፡
(1)በወካዩናተተኪው ተወካይመካከልያሉትግንኙነ
ቶችየሚወሰኑትተተኪው ወኪልዋናው ወኪልበሌላሦስተኛሰው
ለመተካትመብትያለው እን ደሆነያህልበሚገባያመነሲሆንተተኪው ወኪልይህንሥልጣንያገኘው በቀጥታከወካዩ
ላይእን ደሆነያህልበመቊጠርነ ው፡፡
(
2)እን
ዲህባልሆነጊዜግንጒዳዩየሚወሰነ
ው ስለሥራአመራርበተነ
ገረው ድን
ጋጌመሠረትነ
ው፡፡

ቊ 2218፡
፡ስለብዙወኪሎች፡
፡

(
1)ተቃራኒየሆነስምምነትከሌለበቀር፤በአን
ድዐይነ ትውልላይብዙሰዎችተወክለው እን ደሆነ፤ይህንየውክልና
ሥልጣንሁሉም በአንድነ
ትመቀበላቸው ካልተረጋገጠ በቀርውክልናው እን
ደጸናአይቈጠርም፡፡
(
2)እንዲሁም ተቃራኒየሆነስምምነ
ትከሌለበቀርበአንድውልብዙሰዎችተወክለው እን
ደሆነ
፤የሠሩዋቸው ሥራዎች
ወካዩንሊያስገድዱትየሚችሉትተወካዮቹሁሉአብረው ሠርተው ሲገኙነ
ው፡፡

ክፍል3፡
፡
ስለወካዩግዴታዎች
ቊ 2219፡
፡በውልስምምነ
ትመሠረትስለሚከፈልየድካም ዋጋ፡
፡

(
1)ተወካዩበውሉላይታስቦየተመለከተውንየድካም ዋጋየመቀበልመብትአለው፡
፡
(2)በውሉላይየተመለከተው የድካም ዋጋከመጠንያለፈሆኖያገኙትእንደሆነናተወካዩም ከሰጠው የአገልግሎትፍሬ
የበለጠ ሆኖየመገቱትእንደሆነ፤ዳኞችበውሉላይከተመለከተው የድካም ዋጋላይበመጠኑሊቀን ሱይችላሉ፡ ፡

ቊ 2220፡
፡በውልያልተወሰነየድካም ዋጋ፡
፡

(1)ስለድካሙ ዋጋሊከፈለው የሚገባው ነ

ገርበውልላይያልተመለከተእንደሆነ
፤የሥራውንተግባርበውክልናው
የፈጸመው በሞያሥራው ውስጥ በተመለከተበግልሥራው ካልሆነናእንደልማዳዊው ሕግየድካም ዋጋማግኘት
የሚገባው ካልሆነበቀርወኪሉዋጋየመጠየቅመብትአይኖረውም፡ ፡
(2)በተዋዋዮቹመካከልስምምነ
ትየሌለሲሆን ናበእን
ደዚህያለው አጋጣሚ ሁኔ
ታለሞያሥራሊከፈልበሚገባው
በታወቀው የሥራዋጋልክማስታወቂያታሪፍናበልማዳዊው ሕግመሠረትለወኪሉየሚከፈለውንየድካም ዋጋዳኞች
ይወስናሉ፡፡

ቊ 2221፡
፡ተቀዳሚ ተከፋይናወጪ ፡
፡

(
1)ለተወካዩስለውክልናው ሥራማስኬጃናማከናወኛየሚሆንተቀዳሚ ተከፋይወጪ ሊሰጠው ይገባል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ተወካዩስለውክልናሥራው መልካም አካሄድያደረገውንወጪ ሁሉወካዩሊከፍለው ይገባል፡
፡
(
3)የዚህም የተቀዳሚ ተከፋይናየወጪ ገን
ዘብወለድወጪ ከሆነ
በትቀንጀምሮአን
ዳችም ማስጠን
ቀቂያሳያስፈልግ
መታሰብአለበት፡፡

ቊ 2222፡
፡ግዴታናኪሣራ፡
፡

(
1)ተወካዩለወካዩጥቅምናለውክልናው ሥራመልካም አካሄድሲልበወኪልነ
ቱከገባው የውልግዴታወካይነ
ፃ
ሊያወጣው ይገባል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ተወካዩበራሱጥፋትያመጣው ካልሆነበቀርየውክልናሥራውንበሚያከናውን
በትጊዜስለደረሰበትአደጋ
ወካዩኪሣራሊከፍለው ይገባዋል፡
፡

ቊ 2223፡
፡ለመቃወም የሚቻልበትነ
ገር፡
፡

(1)ወካዩየሥራውንጒዳይመልካም ውጤ ትአላገኘም በማለትምክን

ያት፤ለወኪሉሊከፍለው የሚገባውንገን
ዘብ
አልከፍልም ለማለትአይችልም፡
፡
(
2)ተወካዩሊከፍለው ከሚገባው በተለይም የውክልናሥራውንሲፈጽም ስላደረገው ጥፋትከሚከፍለው ገን
ዘብጋራ
ወካዩለተወካዩየሚከፍለውንገንዘብለማቻቻልይችላል፡ ፡

ቊ 2224፡
፡የመያዝመብት፡
፡

ወካዩሊከፍለው የሚገባውንገንዘብጨ ርሶእስኪከፍለው ድረስተወካዩበውክልናው ሥልጣንመሠረትእንዲሠራበትና

እን
ዲገለገልበትከተረከበው ዕቃውስጥ ሊከፈለው በሚገባው ገንዘብመጠንበእጁ ለማቈየትይችላል፡
፡

ቊ 2225፡
፡ስለብዙወካዮች፡
፡

ብዙወካዮችሆነው ለአንድዐይነትየጋራጒዳይየወከሉትእንደሆነ
፤ወካዮቹሁሉስለውክልናው ውልመልካም አፈጻጸም
ጒዳይእየአን
ዳንዳቸው ለተወካዩበሙሉአላፊዎችይሆናሉ፡፡

ክፍል4፡
፡
ስለውክልናመቅረት፡
፡
ቊ 2226፡
፡ውክልናውንስለመሻር፡
፡

(
1)ወካዩአስፈላጊመስሎ በታየው ጊዜየውክልናውንሥልጣንለመሻርናአስፈላጊሆኖም ቢገኝበወካዩየውክልና
ሥልጣኑንየተቀበለበትንየውልጽሑፍበፈቀደጊዜእን
ዲመልስለትሊያስገድደው ይችላል፡
፡
(
2)ይህን
ንም ተቃራኒየሆነየውልቃልፈራሽነ
ው፡፡

ቊ 2227፡
፡የውክልናው ሥልጣንመሻርየሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡

(
1)በውክልናው የተሰጠው የሥልጣንጊዜከማለቁበፊትወካዩወኪሉንከሥልጣኑሽሮትእንደሆነ፤ወይም የሽረቱ
ጒዳይበተወካዩላይጉዳትየሚያደርስበትሆኖየተገኘእንደሆነ
፤ወካዩተወካዩንከሥልጣኑበሻረው ጊዜበሚደርስበት
ጉዳትሁሉኪሣራመክፈልአለበት፡ ፡
(
2)የውሉመጽኛዘመንየተወሰነው ለራሱልዩጥቅም ብቻእን
ደሆነ
ናወይም ተወካዩንለመሻርበቂየሆነምክን
ያትካለው
ወካዩማናቸውም አላፊነ
ትየለበትም፡፡

ቊ 2228፡
፡ስለብዙወካዮች፡
፡

(
1)ብዙወካዮችሁነ
ው ለጋራጒዳያቸው የወከሉትንተወካይአን
ዱ ብቻሊሽረው አይችልም፡
፡
(2)ስለተወካዩመሻርበቂየሆነትክክለኛምክን
ያትከሌለበቀርወካዮቹበመላው ሳይስማሙ በትአን
ዱ ወካይብቻውን
ተወካዩንሊሽረው አይችልም፡
፡

ቊ 2229፡
፡ወኪሉየውክልናሥልጣኑኑስለመተው፡
፡

(
1)ተወካዩየውክልናውንሥራየሚተው መሆኑንለወካዩአስታውቆውክልናውንለመተው ይችላል፡
፡
(2)ይህየተወካዩሥራመተው በወካዩላይጉዳትየሚያደርስበትከሆነ፤ተወካዩበወካዩላይየደረሰውንኪሣራመክፈል
አለበት፡
፡ሆኖም ተወካዩየውክልናውንሥራመቀጠሉበራሱላይከፍያለግምትያለው ጉዳትየሚያደርስበትመሆኑ
ከታወቀናሥራውን ም ለመቀጠልበፍጹም የማያስችለው ምክን
ያትመኖሩከተረጋገጠለትማንኛውን ም የጉዳትኪሣራ
ለመክፈልአይገደድም፡ ፡

ቊ 2230፡
፡የተወካዩመሞትወይም ሥራያለመቻል፡
፡

(1)ተወካዩየሞተእን
ደሆነ፤በስፍራው ያለመኖሩየተረጋገጠ እን
ደሆነ
፤ለመሥራትችሎታያጣ እን
ደሆነ
፤ወይም ኪሣራ
ደርሶበትበንግድኪሣራላይመውደቁየተረጋገጠ እን ደሆነስለዚህጒዳይታስቦተቃራኒየሚሆንውልተመልክቶ
ካልተገኘበበርየውክልናው ሥልጣንወዲያውኑይቀራል፡ ፡
(2)የተወካዩወራሾችወይም ሕጋዊእን
ደራሴየውክልናሥልጣንመኖሩንካወቁ፤በተወካዩላይይህንየመሰለነ
ገርእን
ደ
ደረሰበትወዲያውኑለወካዩማስታወቅአለባቸው፡፡
(
3)እን
ዲሁም ዋናው ተወካይይህንየመሰለነ
ገርከደረሰበትበኋላወካዩነ
ገሩንዐውቆአስፈላጊውንድርጅት
እስኪያደርግድረስለወካዩጥቅም የሚሆነ
ውንአስፈላጊነ
ገርሁሉመፈጸም አለባቸው፡
፡

ቊ 2231፡
፡ስለብዙተወካዮች፡
፡

(1)ብዙዎችተወካዮችአን
ድዐይነትጒዳይለማከናወንተወክለው እንደሆነናከመካከላቸው አንደኛው በአንድምክንያት
ሥራውንለመቀጠልየማያስችለው ነገርገጥሞትየውክልናውንሥራለማቋረጥ የተገደደእን ደሆነ፤ስለእን ደዚህያለው
ጒዳይተቃራኒየሆነቃልበውላቸው ውስጥ ተመልክቶካልተገኘበቀርየአን
ዱ ሥራማቆም የሁሉን ም ተወካዮችሥራ
ለማቆም ይችላል፡
፡
(2)ሌሎቹተወካዮችየውክልናሥልጣናቸው የቆመበትንምክንያትእን
ዳወቁወዲያውኑለወካዩማስታወቅአለባቸው፡ ፡
ወካዩም አስፈላጊውንነ
ገርእስኪያዘጋጅድረስየሥራው ሁኔ
ታናየጊዜው አጋጣሚ የሚያስገድደውንዋናዋናጒዳይ
እያከናወኑመቈየትይገባቸዋል፡
፡

ቊ 2232፡
፡የወካዩመሞትወይም ሥራያለመቻል፡
፡

(1)ወካዩየሞተእን
ደሆነ፤በስፍራው አለመኖሩየተረጋገጠ እን
ደሆነለመሥራትችሎታያጣ እን
ደሆነወይም በን
ግድ
የመውደቅኪሣራየ ደረሰበትእንደሆነለጒዳዩተቃራኒየሚሆንውልካልተገኘበቀርየውክልናው ሥልጣንወዲያውኑ
ይቀራል፡፡
(2)በእን
ደዚህያለው አጋጣሚ ሁኔታተወካዩሥራውንቢያቋርጥ በጒዳዩላይአደጋየሚደርስበትእን
ደሆነናበውክልናው
ሥልጣን ም መሠረትሥራውንጀምሮእን ደሆነየዋናው ወካይወራሾችወይም ሕጋዊእንደራሴዎችአስፈላጊውንጒዳይ
እስኪያደርጉናራሳቸውም ሊያስቡበትእስኪችሉድረስሥራውንመቀጠልአለበት፡ ፡

ክፍል5፡
፡
ለሦስተኛወገኖችየውክልናው ሥልጣንየሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡
ቊ 2233፡
፡ወደእን
ደራሴነ
ትደን
ብስለመምራት፡
፡

በወካዩበተወካዩናየሦስተኛወገንበሆኑበሌሎችሰዎችመካከልየ ሚደረገው የግን

ኙነትጒዳይበዚህአን
ቀጽበምዕራፍ
1በተደነ
ገገው ደንብላይበተመለከተው ሕግመሠረትይከናወናል፡
፡

ምዕራፍ3፡
፡
ስለኮሚሲዮን
፡፡
ክፍል1፡
፡
ስለግዥ ወይም ስለሽያጭ ኮሚሲዮን
፡፡
ቊ 2234፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(1)የግዥ ወይም የሽያጭ ኮሚሲዮንሲባልኮሚሲዮኔ ርተብሎ የሚጠራው፤ተወካይኮሚሲዮንሰጭ ተብሎ
ለሚጠራው ወካይተወካዩበራሱስም ሆኖነ ገርግንለወካዩጥቅም የን
ግድዕቃዎችንዋጋያላቸው ወረቀቶችን
፤ወይም
ይህንየመሳሰሉትንሌላነ ገሮች፤ለመግዛትወይም ለመሸጥ ግዴታየሚገባበትውክልናማለትነው፡
፡
(2)በዚህክፍልውስጥ ከተመለከተው ግልጽድን
ጋጌናየማሻሻልደን
ብበመሠረቱልዩነ
ትከሚኖረው በቀርየውክልና
ደንብለእንደዚህያለው ውልጒዳይይጸናል፡፡

ቊ 2235፡
፡የአጠባበቅጥን
ቃቄዎች፡
፡

(1)ኮሚሲዮኔሩ፤በኮሚሲዮንሰጪ ው ስም የተላኩለትንዕቃዎችለመጠበቅየሚያስፈልገውንጒዳይሁሉመፈጸምና
ዕቃዎችም የተበላሹመስለው የታዩእንደሆነ፤ወይም ከተወሰነው ጊዜበመዘግየትደርሰው እን
ደሆነበዕቃጫ ኚው ዘን
ድ
እንደባለንብረትሆኖየኮሚሲዮንሰጪ ውንመብትይዞመሥራትአለበት፡ ፡
(2)ስለእን
ደዚህያለውም ጒዳይዕቃዎቹእንዳልደረሱያህልበሚያስቈጥርአጋጣሚ ሁኔ
ታ፤ኮሚሲዮኔ
ሩለኮሚሲዮን
ሰጪ ው ወዲያውኑአሳቡንማቅረብይገባዋል፡
፡
(3)አን
ድሰው የ
ኮሚሲዩኑንአደራያልተቀበለም ቢሆንእን
ኳየኮሚሲዮኑሥራጒዳይየዚህንሰው የሞያናየግልሥራውን
የሚመለከትከሆነይህንየመሰሉግዴታዎችንመፈጸም ይገባዋል፡፡

ቊ 2236፡
፡የን
ግድዕቃዎችመሸጥ፡
፡

በኮሚሲዮንየተላኩትንየንግድዕቃዎችበቶሎ ይበላሻሉተብሎ የሚያሠጋነ

ገርየተገኘእንደሆነ
፤ኮሚሲዮኔሩየን
ግድ
ዕቃዎችበሚገኙበትአገርባሉትባለሥልጣኖችፊትእን ዲሸጣቸው መብትይኖረዋል፤እን
ዲያውም የኮሚሲዮንሰጪ ው
ጥቅም የሚያስገድደው ሆኖሲገኝይህን
ኑየመፈጸም ግዴታአለበት፡፡

ቊ 2237፡
፡አስቀድሞ ዋጋስለመክፈል፡
፡

ሻጭ ዕቃውንከማስረከቡበፊትኮሚሲዮንሰጪ ው ሳይፈቅድለትኮሚሲዮኔ
ሩላልተረከበው ዕቃአስቀድሞ ዋጋየ
ከፈለ
እን
ደሆነለሚመጣው ኪሣራናጥፋትአላፊየሚሆነ ው ራሱነ ው፡
፡

ቊ 2238፡
፡በዱቤየመሸጥ ጒዳይ፡
፡

(1)የሽያጩ ጒዳይበሚፈጸምበትስፍራያለው የን
ግድልማድየዚሁዐይነትእንደሆነናኮሚሲዮንሰጪ ውም ተቃዋሚ
የሆነትእዛዝካልሰጠው በቀርኮሚሲዮኔሩለዕቃገዢው ዕቃውንበዱቤሸጦ የዋጋውንመክፈያጊዜሊወስንለት
ይችላል፡ ፡
(
2)ለዕቃገዢው የመክፈያቀንየፈቀደለትኮሚሲዮኔ
ርገዢው ማንመሆኑን
ናለዋጋመክፈያየፈቀደለትለምንያህልጊዜ
እን
ደሆነለኮሚሲዮንሰጪ ው ማስታወቅአለበት፡
፡
(3)ኮሚሲዮኔሩበራሱጥፋትይህንጒዳይለኮሚሲዮንሰጪ ው ሳያስታውቅየቀረእንደሆነ፤የዕቃው ዋጋእጅበእጅ
እንደተከፈለከመቈጠሩም ይልቅከዚህቀጥሎ ባለው ቊጥርውስጥ የተመለከተው ድን
ጋጌየጸናይሆናል፡ ፡

ቊ 2239፡
፡ያለፈቃድየተደረገዱቤ፡
፡

(1)ኮሚሲዮኔ
ሩኮሚሲዮንሰጪ ው የሰጠውንትእዛዝበመቃምናየ አገሩን
ም ልማድተቃራኒበሆነዐይነትየን
ግድዕቃውን
በዱቤሸጦ ለዋጋው መክፈያጊዜሰጥቶእንደሆነ፤ባለን
ብረቱየዕቃውንዋጋወዲያውኑእን ዲከፍለው ኮሚሲዮኔ
ሩን
ለማስገደድይችላል፡
፡
(
2)በእን
ደዚህያለው ጊዜኮሚሲዮኔ
ሩለዕቃው ዋጋአከፋፈልጊዜበመስጠትያገኘውንትርፍለግልጥቅሙ ለማስቀረት
ይችላል፡
፡

ቊ 2240፡
፡ኮሚሲዮኔ
ሩመስጠትስለሚገባው ዋቢነ
ት፡፡

(1)ኮሚሲዮኔ
ሩ፤በኮሚሲዮንሥራው የተሰጠው ሥልጣንራሱበሚያምነውነ ገርሁሉእን
ዲሠራእንደሆነ
፤በዚሁሥራው
ከሌሎችጋራለተዋዋለው ግዴታመልካም አፈጻጸምናስለዕቃውም ዋጋአከፋፈልጒዳይሁሉለኮሚሲዮንሰጪ ው አላፊ
ነው፡፡
(2)ዋጋያላቸው ወረቀቶችንየመግዛትናየመሸጥ ኮሚሲዮንሥልጣንየተሰጠው ኮሚሲዮኔ
ር፤ተቃራኒየሆነስምምነ
ት
ከሌለበቀር፤በራሱእምነ ትሊሠራየሚችልኮሚሲዮኔ ርተብሎ የሚጠራነው፡
፡
(3)የን
ግድዕቃዎችንለመግዛትወይም ለመሸጥ ሥልጣንየተሰጠው ኮሚሲዮኔር፤የ
ኮሚሲዮኑውልበተደረገበትአገር
ያለው የንግድልማዳዊሕግየዚሁዐይነ
ትእንደሆነወይም ስለንግድለተዋዋላቸው ሰዎችአላፊዋስሆኗቸው እን
ደሆነ፤
በራሱእምነ ትሥልጣንየሚሠራኮሚሲዮኔርነው፡፡

ቊ 2241፡
፡በራሱእምነ
ትስለሚሠራኮሚሲዮኔ
ር፡፡

(
1)በራሱእምነ
ትየሚሠራኮሚሲዮኔ
ርበኮሚሲዮኑጒዳይለሚዋዋለው ሰው ሙ ሉአላፊየሆነዋስነ
ው፡፡
(2)የውሉንስምምነ ትያለመፈጸም ጒዳይያስከተለው በኮሚሲዮንሰጪ ው ጒድለትበተነ
ሣምክን ያትካልሆነበቀር
ኮሚሲዮኔ ሩላደረገው ውልአፈጻጸምናለማናቸውም አጋጣሚ ነገርሁሉለኮሚሲዮንሰጪ ው አላፊነው፡፡

ቊ 2242፡
፡የአደጋመጠባበቂያውል(
ኢንሹራን
ስ)፡
፡

ኮሚሲዮንሰጪ ው ትእዛዝካልሰጠው በቀርኮሚሲዮኔ

ሩየአደጋመጠባበቂያውል(
ኢንሹራን
ስ)እን
ዲያደርግ
አይገደድም፡
፡
ቊ 2243፡
፡ለኮሚሲዮኔ
ሩየሚከፈልየድካም ዋጋ፡
፡

(1)ለኮሚሲዮኔ
ሩሊከፈለው የሚገባው የድካም ዋጋበውሉላይያልተወሰነእን
ደሆነ
፤ኮሚሲዮኔ
ሩየኮሚሲዮኑንውል
በተዋዋለበትአገርባለው ልማድመሠረትእን ዲከፈለው ይደረጋል፡
፡
(2)ልማድየሌለእንደሆነ፤ኮሚሲዮኔሩየፈጸመውንየሥራፍሬመሠረትአድርጎበመያዝናሥራውንም ለማከናወን
ያደገውንወጪ ናየደረሰበትንኪሣራናድካም በመገመትዳኞችበትክክለኛፍትሐዊመንገድሊወስኑይችላሉ፡
፡
(
3)ኮሚሲዮኔሩበራሱእምነትየሚሠራእን ደሆነ
፤በኮሚሲዮኑውልመሠረትየተወሰነ
ለትን
፤በልማድወይም በትክክለኛ
ሥርዐትመሠረትልዩየሆነየድካም ዋጋየማግኘትመብትአለው፡፡

ቊ 2244፡
፡የድካሙ ዋጋየሚከፈልበትጊዜ፡
፡

(1)ኮሚሲዮኔሩእን
ዲፈጽም ለታዘዘው ሥራየድካም ዋጋየማግኘትመብትየሚኖረው የታዘዘውንጒዳይእግቡ
በማድረስ፤በሚገባበፈጸመ ጊዜወይም ይህሥራሳይፈጸም የቀረው በኮሚሲዮንሰጪ ው ጒድለትየተነ
ሣየሆነእን
ደሆነ
አፈጻጸሙ እግቡሊደርስሲችልበዚህምክን ያትተሰናክሎ በቀረጊዜነ
ው፡፡
(2)ሥራውንበሚያካሂድበትስፍራላይተቃራኒየሚሆንልማድካልኖረበቀርእንዲፈጽም የተሰጠው የሥራጒዳይእግቡ
ደርሶሳይፈጸም የ
ቀረው በሌላምክንያትከሆነየድካም ዋጋየመጠየቅመብትአይኖረውም፡፡

ቊ 2245፡
፡የድካም ዋጋየማግኘትመብትስለማጣት፡
፡

(1)ኮሚሲዮኔ
ሩበኮሚሲዮንሰጪ ው ፊትእምነ
ቱንበማጒደልጥፋተኛሆኖየተገኘእን
ደሆነ
፤ማን
ኛውን
ም የድካም ዋጋ
ለመጠየቅመብትይቀርበታል፡
፡
(2)እን
ዲሁም የገዛውንዕቃበእርግጥ ከገዛበትዋጋአብልጦ የገዛው ያስመሰለእን
ደሆነወይም የሚሸጠውንከሸጠበት
ከእውነተኛው ዋጋበታችአሳን
ሶየሸጠ ያስመሰለእንደሆነየድካም ዋጋመብትየማጣቱጒዳይበዚሁዐይነ ትይፈጸማል፡
፡

ቊ 2246፡
፡ልዩልዩወጪ ናተቀዳሚ ተከፋይ፡
፡

(1)ኮሚሲዮኔ
ሩ፤ኮሚሲዮንሰጪ ው ያዘዘውንየሥራጒዳይለማከናወንበቅንልቡናያደረገውንወጪ ናበተቀዳሚነ
ት
የከፈለውንሒሳብሁሉከነወለዱ እን
ዲከፍለው የመጠየቅመብትአለው፡፡
(
2)ተቃራኒስምምነትከሌለበቀርወጪ ያደረገበትጒዳይፍጻሜ ያላገኘም ቢሆንእን
ኳሥራውንለማከናወኛየከፈለው
ወጪ ሊመለስለትይገባል፡
፡

ቊ 2247፡
፡የመያዝመብት፡
፡
(1)ኮሚሲዮንሰጪ ው ለኮሚሲዮኔሩሊከፍልየሚገባውንገን
ዘብእስኪከፍለው ድረስኮሚሲዮኔ
ሩአን
ድነገርበመያዣ
ስም የማስቀረትመብትአለው፡ ፡
(2)ይህን
ንም መብትለኮሚሲዮንሰጪ ው ሊገዛወይም ሊሸጥ ከመደባቸው ዕቃዎችውስጥ በማናቸውም ዐይነ
ትዕቃ
ላይሊፈጽም ይችላል፡
፡
(
3)እን
ዲሁም በኮሚሲዮንሰጪ ው ስም ከተቀበለው ከአን
ድዕቃዋጋላይይዞለማቈየትይችላል፡
፡

ቊ 2248፡
፡የኮሚሲዮኔ
ሩየመግዛትመብት፡
፡

(1)እን
ዲገዛወይም እን
ዲሸጥ ትእዛዝየተቀበለበትዕቃየን
ግድታሪፍተወስኖለትወይም በገበያተወስኖየታወቀዋጋ
ያለው ሲሆንኮሚሲዮኔሩእን
ደሌላሰው ሆኖከራሱጋራየውልስምምነ ትለመፈጸም ይችላል፡
፡
(
2)በእን
ደዚህያለው ጊዜ፤በስምምነ
ቱመሠረትወይም እን
ደልማድሊከፈለው የሚገባውንመብትአይከለክልበትም፡
፡
(3)ከራሱጋራየሚስማማበትዋጋ፤ኮሚሲዮንሰጪ ው ከወሰነ
ው ዋጋበን
ግድታሪፍወይም በዕለትየገበያዋጋ
ከተወሰነው በታችሊሆንአይገባውም፡
፡

ቊ 2249፡
፡የይመስላልግምት፡
፡

ኮሚሲዮኔ ሩራሱገዥ ወይም ሻጭ ሆኖበግዥው ወይም በሽያጩ ጒዳይከማንጋራእንደተዋዋለለኮሚሲዮንሰጪ ው

ሳይገልጽለትበውክልናው ሥልጣንየተሰጠው አደራየተፈጸመ መሆኑንብቻለኮሚሲዮንሰጪ ው ያስታወቀእን
ደሆነ
የገዥነቱንወይም የሻጭ ነ
ቱንአላፊነ
ትእሱራሱእንደወሰደይቈጠራል፡፡

ቊ 2250፡
፡ስለኮሚሲዮንመቅረት፡
፡

ኮሚሲዮንሰጪ ው፤ወይም ኮሚሲዮኔ ሩቢሞቱየመሥራትችሎታቢያጡ፤ወይም በአገርአለመኖራቸው ቢረጋገጥም

እን
ኳ፤የኮሚሲዮንሰጪ ው ወይም የኮሚሲዮኔሩወራሾችወይም እን
ደራሴዎቻቸው የነ
ዚሁምትክሆነው የን
ግድሥራውን
በማካሄድከቀጠሉየኮሚሲዮኑሥራእን ደቀረአይቈጠርም፡
፡

ክፍል2፡
፡
ስለማመላለሻኮሚሲዮን
፡፡
ቊ 2251፡
፡የማመላለሻኮሚሲዮን
፡፡

(
1)የማመላለሻኮሚሲዮንሲባልላኪኮሚሲዮኔ ርወይም የትራንስፖርመልክተኛተብሎ የሚጠራተወካይበራሱስም
ሆኖነገርግንኮሚሲዮንሰጪ ተብሎ ለተጠራው ወካይጥቅም ሲልየንግድዕቃዎችየማመላለሻስምምነ ትከትራን
ስፖር
ኮሚሲዮኔ
ሮችጋራየመዋዋልውክልናማለትነ
ው፡፡
(
2)የግዥው ወይም የሽያጭ ኮሚሲዮንደን
ቦችለእን
ደዚህያለው ውልም የሚጸኑናቸው፡
፡

ቊ 2252፡
፡የአደጋመጠባበቂያውልናኢን
ሹራን
ስየዚሁለውጥ መብት፡
፡

(1)ዕቃላኪው ኮሚሲዮኔ
ርተቃራኒየሆነስምምነ
ትከሌለበቀርለሚልካቸው የን
ግድዕቃዎችመጠባበቂያኢን
ሹራን
ስ
እንዲያደርግአይገደድም፡
፡
(
2)የማመላለሱን(
የትራን
ስፖርን
)ጒዳይእርሱራሱሊጠባበቀው ይችላል፡
፡
(
3)በእን
ደዚህያለው ጊዜዕቃጫ ኙየሚገባውንመብትያገኛል፡
፡የሚደርስበትን
ም ግዴታይፈጽማል፡
፡

ምዕራፍ4፡
፡
ዳኞችስለሚሰጡትውክልና፡
፡
ቊ 2253፡
፡መሠረቱ፡
፡

አንድየተወሰነሥራንወይም የተመደቡሥራዎችንበሌላው ስም ሆኖእን

ዲያከናውንዳኞችጠባቂባላደራለተባለው
ለአንድሰው ውክልናለመስጠትይችላሉ፡፡

ቊ 2254፡
፡እን
ዲሾም ስለመጠየቅ፡
፡

(1)እን
ደራሴእን
ዲደረግበትለሚያስፈልገው ሰው ባልወይም ሚስትየሆኑወይም ዘመዶችየሆኑወኪልእን
ዲሾሙ ለት
ለዳኞችጥያቄማቅረብይችላሉ፡፡
(
2)ሌላሰው ግንይህንጥያቄማቅረብአይችልም፡
፡

ቊ 2255፡
፡የዳኞችውሳኔ
፡፡

(1)እን
ደራሴይደረግለትየተባለው ሰው በመራቅወይም በሕመም ወይም በሌላምክን
ያትወኪልከማጣትሁኔ
ታውጭ
ካልሆነበቀርዳኞችወኪልእን ዲሾሙለትየቀረበላቸውንጥያቄአይቀበሉትም፡ ፡
(
2)እነ
ርሱም የሚሾሙትጠባቂባላደራአስቸኳይየሆኑትንጒዳዮችብቻእን
ዲያከናውንይፈቅዱለታል፡
፡
(3)እን
ደራሴየተደረገለትሰው መብቶችበሙሉየሚጠበቁበትንናእንደራሴየተደረገለትሰው ንብረትጠባቂባላደራ
በጥበቃሥራው ምክን ያትበአላፊነ
ትየሚፈረድበትፍርድእን
ዲፈጸም አስፈላጊየሆኑትንትእዛዞችሁሉያደርጋሉ፡
፡
ቊ 2256፡
፡ውጤ ቶች፡
፡

(
1)ዳኞችየመረጡትጠባቂባለአደራእን
ደራሴው እን
ዲሆንለተሾመለትሰው የርሱወኪልሆኖመሾሙ ንእን
ደተቻለ
ወዲያው ያስታውቀዋል፡
፡
(
2)ወኪልነ
ቱንየሰጡትዳኞችበሆኑጊዜእን ደራሴየተደረገለትሰውናየጠባቂው (
ባለአደራው)የየራሳቸው መብቶችና
ግዴታዎችበዚህአንቀጽበሁለተኛው ምዕራፍድንጋጌዎችመሠረትይወሰናሉ፡ ፡

ምዕራፍ5፡
፡
ስለሥራአመራር፡
፡
ቊ 2257፡
፡የአፈጻጸሙ ሥልጣን
፡፡

አን
ድሰው የነ
ገሩንሁኔ
ታእየተገነ
ዘበይህንእን
ዲፈጽም ሳይገደድየወኪልነ
ትም ሥልጣንሳይሰጠው የሌላውንሰው
ጒዳይበመምራትሥራውስጥ ገብቶጒዳዩንያካሄደእን
ደሆነየሥራጒዳይአመራርእንዳለይቈጠራል፡ ፡

ቊ 2258፡
፡ባለቤቱያልፈቀደውንሥራስለመምራት፡
፡

(1)አንድሰው የ
ባለቤቱንፈቃድተቃራኒበሆነመን ገድየሥራውንጒዳይመምራትያከናወነእንደሆነያላገባብ
ስለመበልጸግየተወሰነው ድንጋጌተፈጻሚ ይሆናል፤እን
ዲሁም አስፈላጊሆኖየተገኘእን
ደሆነከውልውጭ የሚመጣ
አላፊነትንስለሚመለከተው ጒዳይየተወሰነውንድንጋጌመፈጸም ይቻላል፡
፡
(2)ባለን
ብረቱየሥራአስኪያጅንተግባርያጸደቀለትእን
ደሆነግንበዚሁምዕራፍላይየተመለከቱትድን
ጋጌዎች
ተፈጻሚነትአይኖራቸውም፡፡

ቊ 2259፡
፡ለባለን
ብረቱጥቅም በማይሰጥ ሁኔ
ታየተፈጸሙ የሥራጒዳይአመራሮች፡
፡

(
1)የሥራው አመራርጒዳይየተወሰነ
ው ለባለን
ብረቱጥቅም ሳይሆንሥራመሪው ለራሱጥቅም ሲልበሌላው ሰው
ጒዳይውስጥ ገብቶሥራውንለመምራትወጥኖእን ደሆነ
፤ያለአገባብስለመበልጸግጒዳይየተወሰነ
ው ድንጋጌሊጸና
ይችላል፡
፡
(
2)እንዲሁም አስፈላጊሆኖየተገመተእን
ደሆነከውልውጭ የሚመጣንአላፊነ
ትስለሚመለከተው ጒዳይየተወሰነ
ው
ድንጋጌየሚጸናይሆናል፡፡
(3)ይህሥራመሪያካሄደው የሌላው ሰው ጒዳይከራሱሥራጋራየተያያዘግን ኙነ
ትያለው ሆኖአን
ዱ ሥራካንደኛው
ተለይቶብቻውንሊካሄድየማይችልበመሆኑምክን ያትየሌላውንሰው ሥራከራሱሥራጋራደርቦመርቶትእን ደሆነም
ምንጊዜም ቢሆንበዚህምዕራፍላይየተመለከቱትድን ጋጌዎችመጽናታቸው አይቀርም፡
፡
ቊ 2260፡
፡የሥራመሪው ግዴታዎች፡
፡

(1)የሌላውንሰው የሥራጒዳይለመምራትየወጠነ
ው የሥራመሪ፤የወጠነ
ውንየሥራጒዳይበተቻለመጠን
ለባለንብረቱየስታወቅግዴታአለበት፡
፡
(
2)የጉዳዩባለቤትየሥራውንጒዳይራሱለማካሄድእስኪችልድረስ፤ሥራመሪው የወጠነ
ውንየሌላውንሰው ሥራ
መቀጠልአለበት፡፡
(3)የሥራውንሁኔ
ታመግለጫ ስለመስጠትጒዳይአን
ድተወካይሊፈጽመው የሚገባውንጒዳይየመፈጸም ግዴታ
አለበት፡፡

ቊ 2261፡
፡ትጋትናአላፊነ
ት፡፡

(1)ሥራመሪው ለማከናወንየወጠነ
ውንሥራ፤እንደመልካም የቤተዘመድአባትለቤተዘመዱ እን
ደሚያስብና
እንደሚጠነቀቅያህልበጥንቃቄናበትጋትማከናወንይገባዋል፡
፡
(2)ምንጊዜም ቢሆን
፤ዳኞችከሥራመሪው ጥፋትየተነሣለሚደርሰው ካሣናኪሣራአከፋፈልጒዳይውሳኔለመስጠት
ሲያስቡሥራመሪው የሌላውንሰው ሥራለማካሄድያነሳሱትንአጋጣሚ ምክንያቶችገምቶመሠረትበማድረግ
የኪሣራውንውሳኔከዚሁጋራማመዛዘንይችላሉ፡፡

ቊ 2262፡
፡የመሪው ችሎታማጣት፡
፡

ሥራመሪው ይህንሥራለመምራትበውልግዴታለመግባትየማይችልሆኖሲገኝበመራው ሥራአላፊየሚሆነ ው

በጥቅሙ በከበረበትመጠንተመዛዛኝሊሆንበሚቻልግምትወይም በክፉልቡናበሥራው ካገኘው ትርፍባስቀረው
ጥቅም ልክነው፡፡

ቊ 2263፡
፡ቅንልቡና፡
፡

(
1)የሥራመሪው፤ከባለን
ብረቱጋራበሚያደርገው የሥራግን
ኙነትጒዳይሁሉየቅንልቡናንደን
ብመከተልአለበት፡
፡
(
2)እን
ደዚህላለው ነ
ገርየውክልናንሥልጣንስለሚመለከቱትጒዳዮችየተሰጠው ድን
ጋጌይጸናል፡
፡

ቊ 2264፡
፡የባለን
ብረቱግዴታዎች፡
፡

(
1)የሥራው አመራርእንዲወጠን
ናበሥራመሪው እን
ዲካሄድየባለቤቱጥቅም የሚያስገድድሆኖየተገኘእን
ደሆነ
፤ሥራ
መሪው በስሙ የወጠነ
ውንየሥራተግባርባለን
ብረቱሊያጸድቅለትይገባዋል፡
፡
(
2)ሥራመሪውም ይህንሥራስለመራለትሥራውንለማካሄድያወጣውንወጪ መክፈልለድካሙ ም የሚገባውንዋጋ
መስጠትናለሥራውም መምራትጒዳይያወጣውንወጪ መተካት፤በራሱጥፋትሳይሆንበሥራው ጒዳይለደረሰበት
አደጋኪሣራመክፈልአለበት፡
፡
(3)ለሥራው ማካሄጃበሥራአስኪያጁ ሒሳብወጪ የሆነ
ውንገን
ዘብአን
ዳችም ማስጠን
ቀቂያአስፈላጊሳይሆንወጪ
ከሆነ በትቀንአን
ሥቶወለድይታሰብለታል፡፡

ቊ 2265፡
፡የሥራውንማጽደቅጒዳይየሚያስከትለው ውጤት፡
፡

በሕጉመሠረትወይም በሥራው የጒዳዩባለቤትየሥራውንአመራርተግባርለሥራመሪው የሚያጸድቅለትበሆነጊዜስለ

ውክልናጒዳይየወጣው ደን
ብይጸናበታል፡፡

አምስተኛመጽሐፍ
ስለልዩውሎች፡
፡
አን
ቀጽ15፡
፡
መብቶችማስተላለፍንስለሚመለከቱውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ስለሽያጭ ፡
፡
ቊ 2266፡
፡ትርጓሜ፡
፡

ሽያጭ ማለትሻጭ የሆነው አን

ዱ ወገንገዥ ለሆነ
ው ሌላወገንዋጋው በገንዘብየተወሰነ
ውንአን
ድነ ገርገዢው
ሊከፍለው ግዴታበገባበትመሠረትሊያስረክብናሀብትነቱንሊያስተላልፍየሚገደድበትውልነው፡፡

ቊ 2267፡
፡የዚህምዕራፍተፈጻሚነ
ት፡፡(
1)ግዙፍነ
ትያለው ተን
ቀሳቃሽ፡
፡

(
1)በዚህምዕራፍየተወሰኑትድን
ጋጌዎችግዙፍነ
ትባላቸው ተን
ቀሳቃሾችነ
ገሮችላይተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
(
2)ግዙፍነትያላቸውንአን
ዳንድዐይነ
ትተን
ቀሳቃሾችየሆኑትንነ
ገሮችስለሚመለከትየመሸጥ ውል፤የተወሰኑልዩ
ድንጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡፡

ቊ 2268፡
፡(2)ከማይን
ቀሳቀሱን
ብረትየማይለይአካልየሆነክፍል፡
፡

(
1)ከማይንቀሳቀሱነገሮችጋራየተያያዙክፍሎችመሸጥ እነዚህክፍሎችበተደረገው ውልምክን ያትከማይንቀሳቀሰው
ነ
ገርተለይተው ግዙፍነትእን
ዳላቸው ተንቀሳቃሾችበመሆንለገዢው መተላለፍየሚገባቸው ሲሆንየተንቀሳቃሽን
ብረት
መሸጥ ይባላል፡
፡
(2)ይልቁን
ም እን
ደዚህየሚሆን በት፤ሰብልንወይም የሚፈርስሕንጻየተሠራባቸው ነ
ገሮችንወይም ድን
ጋይንእብነ
በረድን፤እነ
ዚህንየመሳሰሉትንከመሬትየሚወጡትንነ ገሮችየመሸጥ ነ
ገርሲሆንነው፡፡

ቊ 2269፡
፡የማስረከብስምምነ
ት፡፡

ስለዚህምዕራፍተፈጻሚነ ት፤የሚሠሩትንወይም የሚወጡትንግዙፍነትያላቸውንተንቀሳቃሾችነገሮችስለማስረከብ

የሚደረገው ውልእነዚህንየተባሉትንነ
ገሮችለማስረከብግዴታየገባው ሰው ለሚሠራው ወይም ለሚወጣው ነ
ገር
አስፈላጊየሆኑትንዐይነተኞችነገሮችመስጠትያለበትእንደሆነውሉእንደሽያጭ ውልይቈጠራል፡ ፡

ክፍል1፡
፡
የውሉአደራረግ፡
፡
ቊ 2270፡
፡የሚሸጠው ነ
ገር፡
፡

(
1)የሚሸጠው ነ
ገር፤የሻጩ ገን
ዘብሆኖሀልዎትያለው ነ
ገርለመሆንይችላል፡
፡
(2)እን
ዲሁም የሽያጩ ጒዳይሻጩ ወደፊትለገዢው የሚያስረክበውናሠርቶለማውጣትግዴታየሚገባበትነ
ገር
ለመሆንይችላል፡፡
(
3)እን
ዲሁም ደግሞ፤የሌላገን
ዘብበሆነነ
ገርላይለመዋዋልይችላል፡
፡

ቊ 2271፡
፡ዋጋውንሌላሽማግሌእን
ዲገምተው ስለመተው፡
፡

(
1)ዋጋውንሌላሽማግሌእን
ዲገምተው ለመተው ይቻላል፡
፡
(
2)የተባለው ሌላሽማግሌዋጋውንለመገመትያልፈለገወይም ያልቻለእን
ደሆነሽያጩ ይቀራል፡
፡

ቊ 2272፡
፡የውሉዐይነ
ት፡፡

(
1)የሽያጩ ውልያለአን
ዳችሁኔ
ታወይም ሁኔ
ታያለበትመሆንይችላል፡
፡
(
2)ግልጽየሆነተቃራኒቃልከሌለበቀር፤ሁለቱወገንተዋዋዮችየገቡባቸው ግዴታዎችየውሉንመኖርየሚነ
ኩ
ምክንያቶችለመሆንአይችሉም፡፡

ክፍል2፡
፡
ስለውሉመፈጸም፡
፡
ቊ 2273፡
፡ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡

(
1)ሻጩ ፤በውሉናበዚህሕግእን
ደተለከቱትሁኔ
ታዎችየሸጠውንነ
ገርማስረከብግዴታው ነ
ው፡፡
(
2)ሻጩ የሸጠውንነ
ገርባለሀብትነ
ትለገዢው ለማዛወርናለዚህም ለሸጠው አን
ዳንድጒድለቶችዋቢመሆንግዴታው
ነ
ው፡፡
(
3)ከዚህም በቀርበሽያጭ ውልየተጣሉበትንሌሎችግዴታዎችለመፈጸም ይገደዳል፡
፡

(
ሀ)የማስረከብግዴታ
ቊ 2274፡
፡በግዴታው ውስጥ ያለው ነ
ገር፡
፡

ማስረከብማለትበውሉናበተጨ ማሪው ውስጥ የተመለከተውንነ

ገርለገዢው በውሉልክመስጠትነ
ው፡፡

ቊ 2275፡
፡በግምትየሚወሰንብዛት፡
፡

(1)ሻጩ ፤ብዛቱበግልጽየተወሰነነገርለማስረከብግዴታገብቶእንደሆነ
፤ለገዢው ጥቅም ሲባልብቻየተደረገመሆኑን
የሚገልጹምክን ያቶችካልተገኙበትበቀርየሚሰጠውንነገርየብዛትልክመወሰንየሻጩ ነ
ው፡፡
(2)በተደረገው ውልይህንያህልይሁንበተባለው የግምትብዛትናበውነ
ተኛው ባስረከበው ብዛትመካከልያለው ልዩነ
ት
የተገዛው ነገርየአን
ድመርከብሙ ሉጭ ነትየንግድዕቃሲሆንከመቶዐሥርበሌላጊዜግንከመቶአምስትበላይመሆን
የለበትም፡፡

ቊ 2276፡የማስረከቢያው ጊዜ፡
፡

የተሸጠውንነገርየማስረከቢያው ጊዜበሁለቱወገንተዋዋዮችቃልያልተገለጸሲሆን
፤ገዢው አስረክበኝብሎ ሲጠይቅ
ሻጩ የሸጠውንነገርወዲያውኑማስረከብአለበት፡፡

ቊ 2277፡
፡በተወሰነጊዜውስጥ የሚደረግማስረከብ፡
፡

የተሸጠውንነገርማስረከብየሚፈጸምበትበእን ደዚህያለጊዜውስጥ ይሁንበመባባልሁለትወገንተዋዋዮች

የተስማሙ እንደሆነ
፤ገዥው የሚረከብበትንቀንየሚወስንበትምክን
ያትካልተገኘበቀር፤የሸጠውንነ
ገርየማስረከቢያውን
ቀንመወሰንየሻጩ ነው፡፡

ቊ 2278፡
፡የማስረከቢያውናየዋጋው መክፈልአን
ድጊዜስለመሆን
፡፡
(
1)በውሉየተነ
ገረተቃራኒነ
ገርከሌለበቀርየተሸጠውንማስረከብከዋጋው መክፈልጋራበአን
ድጊዜመሆንአለበት፡
፡
(
2)በዚህጊዜሻጩ ዋጋው እስኪከፈለው ድረስየሸጠውንነ
ገርበጁ ይዞለመቈየትመብትአለው፡
፡

ቊ 2279፡
፡የማስረከቢያው ቦታ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

የተሸጠው ነገርመረከቢያቦታበሁለትወገንተዋዋዮችያልገለጹእን
ደሆነ፤ሻጩ የሸውንነ
ገርማስረከብያለበትውሉ
በተደረገበትጊዜበነበረው መሥሪያቤትወይም መሥሪያቤትባይኖረው ዘወትርበሚቀመጥበትመኖሪያቤቱነ ው፡
፡

ቊ 2280፡
፡(2)ልዩነ
ት፡፡

(1)የተሸጠው አን
ድየተረጋገጠ ነገርሲሆንናሁለቱወገንተዋዋዮችውሉበተደረገጊዜየተባለው ነ
ገርያለበትንቦታ
ያወቁእን ደሆነሻጩ የሸጠውንነገርማስረከብያለበትበዚሁበተባለው ቦታላይነ
ው፡፡
(2)እን
ዲሁም የተሸጡትነገሮችአንድዐይነትሆነ ው ከአንድየን
ግድዕቃማከማቻውስጥ የመወሰዱ ወይም አን
ድ
የተወሰነጠቅላላነገርሲሆኑ፤ወይም ውሉበተደረገበትጊዜበሁለቱወገንተዋዋዮችበታወቀቦታላይየሚሠሩወይም
የሚወጡ ሲሆኑም ከዚህበላይእንደተነገረው ይሆናል፡፡

(
ለ)ባለሀብትነ
ቱንለገዢው የማስተላለፍግዴታ፡
፡
ቊ 2281፡
፡ባለሀብትነ
ቱንለገዢው ለማስተላለፍአስፈላጊየሆኑግዴታዎች፡
፡

ሻጩ የሸጠውንነ
ገርየማያስነ
ካመብትለገዢው ለማስተላለፍአስፈላጊየ
ሆኑትንተግባሮችለመፈጸም ግዴታአለበት፡
፡

ቊ 2282፡
፡የኔነ
ው ባይሲመጣ መድንስለመሆን
፡፡(
1)መሠረቱ፡
፡

በተሸጠው ነገርላይበውሉጊዜለሌላሰው በነ
በረው መብትምክን
ያትሻጩ የተሸጠውንነ
ገርበሙ ሉወይም በከፊል
ይለቀቅልኝየሚለውንመጪ ለመመለሰለገዢው መድንነ ው፡
፡

ቊ 2283፡
፡(2)ስለመድኑየተሰጠ ሕጋዊወሰን
፡፡

(1)ገዢው በገዛው ነ
ገርላይይለቀቅልኝባይመኖሩንበውሉጊዜዐውቆእን
ደሆነ
፤ሻጩ መጪ ውንለመመለስቃሉን
ሰጥቶካልተገኘበቀርመድን ነ
ትየለበትም፡፡
(
2)ነ
ገርግንበእን
ደዚህያለጊዜም ቢሆንይለቀቅልኝባይነ
ቱሻጩ በሰጠው የዋስትናመያዣምክን
ያትየተፈጠረ
እን
ደሆነ
፤ለሸጠው ነ
ገርመድን
ነቱየርሱይሆናል፡
፡

ቊ 2284፡
፡መድንላለመሆንየሚደረግውለታ፡
፡

(
1)ይለቀቅልኝባይ(መጪ ን
)ለመመለስየሻጩ ንመድን
ነትየሚያስቀሩወይም የሚቀን
ሱውለታዎችበጠባቡ
መተርጐም አለባቸው፡
፡
(
2)የተሸጠው ነ
ገርለይለቀቅልኝባይበሚለቀቅበትጊዜበግልጽየገባተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀርእነ ዚህ
ውለታዎችበሺያጩ ላይየተቀበለውንዋጋበሙ ሉወይም በከፊልለገዢው የመመለስግዴታእን
ዲኖርያደርጋሉ፡
፡
(
3)ሻጩ ፤በሸጠው ነ
ገርላይለሌላሰው ያለውንየይለቀቅልኝባይነትመብትሆነብሎ ሰውሮትቢገኝወይም ይህ
ይለቀቅልኝባይነትሻጩ በሠራው ሥራምክንያትየተፈጠረሲሆን፤አላፊነ
ትንየሚያስቀርወይም የሚቀን
ስማንኛቸውም
ውለታፈራሽነ ው፡
፡

ቊ 2285፡
፡ሻጩ ንበዋቢነ
ትስለማሳለፍ፡
፡

(
1)የኔነ
ው ባይየተነ
ሣበትገዥ በርሱላይለተነ
ሣው ሙግትሻጩ ንበዋቢነ
ትማሳለፍአለበት፡
፡
(2)ሻጩ በሚገባጊዜለነ
ገሩእንዲያልፍሲጠየቅ፤ይለቀቅልኝባይየመጣው በገዢው በሚመካኝምክን
ያትመሆኑን
ካላስረዳበቀር፤ዋቢየመሆንግዴታአለበት፡
፡
(3)ሻጩ ጨ ነ
ገሩእንዲያልፍያልተጠየቀእን
ደሆነ፤በአስፈላጊው ጊዜለነ ገሩቢያልፍኖሮሙግቱለርሱይቀናው
እንደነበረበሚያስረዳበትመጠንለነገሩያለማለፉምክን ያትሳይነካው ከአላፊነትግዴታነጻይሆናል፡
፡

ቊ 2286፡
፡ግልግል፡
፡

ግዥው በዳኛፊትከሚደረገው ክርክርውጭ ለሌላው ሦስተኛሰው መብቱንዐውቆለትእን

ደሆነ፤ወይም ከተባለው
ሦስተኛሰው ጋራወዶተገላግሎ እንደሆነ
፤ሻጩ የኔነውናይልቀቅልኝባይመጪ ንለመመለስየማይችልመሆኑን
ካላስረዳበቀርገዢው ሻጩ እን
ዲያልፍለትመድን ነ
ቱንለመጠየቅአይችልም፡፡

(
ሐ)በተሸጠው ነ
ገርላይለሚገኝጒድለትዋቢመሆን
፡፡
ቊ 2287፡
፡መሠረቱ፡
፡

ሻጩ ያስረከበው ነ
ገርእን
ደውሉትክክልለመሆኑናጒድለትም የሌለበትለመሆኑለገዢው መድን(
አላፊ)ነ
ው፡፡

ቊ 2288፡
፡እን
ደውሉትክክልስለመሆኑ፡
፡
ዕቃው እን
ደውሉትክክልሆኖአልተገኘም የሚባለው፡
-
(
ሀ)ሻጩ ከተሸጠው ነገርአን
ዱንክፈልብቻየሰጠ እን
ደሆነወይም ሻጩ ሊሰጥ በውልቃልከገባበትልክአብልጦ
ወይም አሳን
ሶየሰጠ እንደሆነ
፤
(
ለ)በውሉየተመለከተው ሳይሆንሌላነ
ገርወይም ዐይነ
ቱሌላየሆነ
ውንነ
ገርየሰጠ እን
ደሆነነ
ው፡፡

ቊ 2289፡
፡ዋቢያላቸው ጒድለቶች፡
፡

ዋቢሊሰጥበትየሚገባው፡
-
(
ሀ)የሸጠው ነ
ገርለደን
በኛው አገልግሎትወይም በን
ግድረገድለመጠቀሚያጥሩነ
ትየሌላቸው ሲሆን
፤
(ለ)የሸጠው ነ
ገርበውሉውስጥ በግልጽወይም በውስጣዊአሳብለተነ
ገረው ልዩአገልግሎትየሚሆኑአሰፈላጊ
የሚሆኑትጥሩነ ትየሌሉትሲሆን
፤
(
ሐ)ዕቃዎቹበውሉቃልውስጥ በግልጽወይም በዝምታየተመለከተው ዐይነ
ታቸው ወይም ልዩነ
ታቸው የሌለሲሆንነ
ው፡፡

ቊ 2290፡
፡የማመዛዘንግምትስለሚደረግበትጊዜ፡
፡

(
1)ዕቃው እን
ደውሉትክክልመሆኑእን ዲሁም ጒድለቶችየሌሉበትመሆኑየሚወሰነ
ው፤የአደጋአላፊነ
ትበሚዛወርበት
ጊዜዕቃው በነበረው ሁኔ
ታመሠረትነ
ው፡፡
(2)ውሉፈርሷልወይም ለጐደለው ነ
ገርምትክይሰጥ ብሎ መግለጫ በመስጠትምክንያትየአደጋኪሣራአላፊነ
ት
አልተዛወረእንደሆነ፤ዕቃው እን
ደውሉትክክልኑሮቢሆንየአደጋኪሣራይዛወርነ
በርየሚባልበትንጊዜመሠረት
በማድረግነ ው፡፡
(3)በዕቃው ላይየተገኘጒድለትወይም የዕቃው ትክክልያለመሆንየደረሰው ከዚህበላይከተመለከተው ቀንበኋላ
ቢሆን ም ዕቃው እንደውሉትክክልያልሆነው ወይም ጒድለትየደረሰበትበሻጩ አድራጎትወይም እሱአላፊበሆነው ሰው
አድራጎትየሆነእን ደሆነ፤ዕቃው እን
ደውሉትክክልሳይሆንለመቅረቱወይም ጒድለትያለበትሆኖለመገኘቱሻጩ መድን
መሆንይገባዋል፡ ፡

ቊ 2291፡
፡ገዢው የሚያደርገው ምርመራ

(
1)ገዢው የገዛውንነ
ገርለመመርመርእን
ደተቻለው ወዲያው ባጭ ርጊዜውስጥ ነ
ገሩንመመርመርአለበት፡
፡
(2)ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀርየዚህምርመራአሠራርፎርም ምርመራው በሚፈጸምበትስፍራባሉት
ልማዶችመሠረትይፈጸማል፡ ፡
(
3)ገዢው በምርመራው ውጤ ትእጠቀማለሁየሚልእንደሆነ፤ዕቃውንየጥፋትአደጋየሚያገኘው ካልሆነበቀር፤ሻጩ ን
ወይም ወኪሉንበምርመራው ጊዜውስጥ መጥራትአለበት፡
፡
ቊ 2292፡
፡ገዢው የሚያደርገው ማስታወቅ፡
፡

(
1)የተደረገው ምርመራዕቃው እን
ደውሉትክክልአለመሆኑንወይም ጒድለትያለው መሆኑንየገለጠ እን
ደሆነ
፤ገዢው
ይህንኑባጭ ርጊዜውስጥ ለሻጩ ማስታወቅአለበት፡
፡
(
2)ጒድለቱንሲያስታውቅገዢው እን
ደልማድአሠራርናበቅንልቡናየጒድለቱንዐይነ
ትመለየትአለበት፡
፡

ቊ 2293፡
፡አለማስታወቅ፡
፡

(1)ገዢው የነ
ገሩንጒድለትሳያስታውቅየቀረእንደሆነሻጩ ጒድለትመኖሩንካላመነበቀር፤ገዢው ዕቃው ከውሉ
ስምምነ ትጋራአንድዐይነትአይደለም ወይም፡
-
(
2)ስለሆነም እን
ደአሠራሩልማድበተደረገው ምርመሪሊገለጽያልቻለው ጒድለትበኋላየተገኘእን
ደሆነ፤የተባለው
ጒድለትእንደተገለጸገዢው ወዲያው በፍጥነ
ትየተገለጸውንጒድለትለሻጩ ካስታወቀስለጒድለቱሻጩ ንለመጠየቅ
ይችላል፡
፡
(3)አስቦገዢውንእንዲታለልያግባባሻጭ ጒድለቱእንደሚገባበቂሆኖአልተለየልኝም ወይም በአስፈላጊጊዜ
አላስታወቅኸኝም በማለትከአላፊነ
ትሊያመልጥ አይችልም፡፡

ቊ 2294፡
፡የስምምነ
ትአላፊነ
ት፡፡

ሻጩ የገባበትአላፊነ
ት፤ለነገሩአንዳንድዐይነትወይም ለነ
ገሩመልካም አገልግሎት፤እስከዚህቀንድረስነው ሲልጊዜ
በመወሰንዋቢሆኖእን ደሆነ፤ገዢው የነ
ገሩንጒድለትበዚያው በተወሰነ
ው ጊዜውስጥ ለሻጩ ማስታወቅበቂው ነው፡
፡

ቊ 2295፡
፡የተሸጠውንነ
ገርጒድለቶችገዢው ስለማወቁ፡
፡

(1)ሻጩ የተሸጠውንነ
ገርጒድለቶችውሉበተደረገጊዜገዢው ዐውቆዋቸው እን
ደነበረያስረዳእን
ደሆነበዋቢነ
ት
አይያዝም፡፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜሻጩ የገባበትአላፊነ
ትግልጽቢሆን
ም ዋጋየሌለው ነ
ው፡፡

ቊ 2296፡
፡የገዢው ከባድቸልተኛነ
ት፡፡

(
1)የተሸጠው ነገርጒድለቶችግልጽሆነ
ው የሚታዩእን
ደሆኑናገዢው ያላወቃቸውም ከራሱከባድቸልተኛነ
ትብቻየተነ
ሣ
ሲሆንሻጩ ለነዚሁጒድለቶችዋቢአይሆን ም፡
፡
(2)ነ
ገርግንበዚህም ጊዜቢሆን
፤ሻጩ ጨ ተሸጠው ነ
ገርጒድለትየለበትም ሲልበግልጽአስታውቆእን
ደሆነወይም
ለዕቃው አን
ዳንድዐይነትዋቢበመሆንተዋውሎ ሲገኝአላፊነ
ትአለበት፡፡

ቊ 2297፡
፡ከዋቢነ
ትየሚያድንየውልቃል፡
፡

የተሸጠውንነ
ገርጒድለቶችገዢው እን
ዳያውቃቸው ሻጩ በተን
ኰልደብቋቸው እን
ደሆነ
፤አላፊነ
ትንየሚሰርዙወይም
የሚቀንሱውለታዎችወራሾችናቸው፡፡

ቊ 2298፡
፡የዋቢነ
ትክስየሚቀርብበትጊዜ፡
፡

(1)ክስማቅረቡንየከለከለው የሻጩ አጭ በርባሪነ

ትካልሆነበቀርገዢው ዕቃው እን
ደውሉትክክልአለመሆኑንወይም
ጒድለትያለበትመሆኑንካስታወቀበትቀንአን ሥቶእስከአን
ድዓመትክስያላቀረበእን ደሆነ
፤ዕቃው እን
ደውሉትክክል
አይደለም ወይም ጒድለትያለበትነው ብሎ የመክሰስመብቱንያጣል፡ ፡
(
2)ሁለቱወገንተዋዋዮችይህንየተባለውንጊዜለማሳጠርአይችሉም፡
፡
(3)ስለተባለው ዐይነትወይም ስለነገሩመልካም አገልግሎትሻጩ የሰጠው ዋቢነ
ትለተወሰነጊዜእን
ደሆነ
፤ገዢው
ክሱንለማቅረብመነ ሻየሚያደርገው የተባለው ጊዜየተፈጸመበትንቀንነ
ው፡፡

ቊ 2299፡
፡የተወሰነ
ው ጊዜሲያልፍየገዢው ሁኔ
ታ፡፡

(
1)ከዚህበላይበተመለከተው ቊጥርየተነ
ገረው ጊዜካለፈበኋላገዢው የገዛውንነ
ገርከውሉጋራትክክልያለመሆኑን
ወይም ጒድለቱንለማን
ሣትአይችልም፡፡
(2)ነ
ገርግንዋጋውንያልከፈለእን ደሆነ፤የነ
ገሩንከውሉጋራያለመስማማትወይም ጒድለትበቂበሆነጊዜአስታውቆ
እንደሆነ፤ገዢው ስለአከፋፈልለሚደረግለትጥያቄየዋጋውንመቀነስወይም በተገኘው ጒድለትምክን
ያትስለደረሰበት
ጉዳትኪሣራመክፈልንመቃሚያሊያደርጋቸው ይችላል፡ ፡

ቊ 2300፡
፡ጒድለትንለማደስየሚችልስለመሆኑ፡
፡

(1)ሽያጩ አን
ድዐይነ ትባላቸው ነ
ገሮችላይእንደሆነ
፤ሻጩ ፤በውሉየተወሰኑትጊዜዎችእስኪያልፉድረስጒድለት
በተገኘባቸው ነገሮችፋንታ፤አዲስየሆኑትንነ
ገሮችለማስረከብመብትአለው፡ ፡
(2)ሽያጩ በገዢው ልዩትእዛዝመሠረትሻጩ በሚሠራቸው ወይም በሚያወጣቸው ነ
ገሮችሲሆን ፤የነ
ዚህነገሮች
የመረከባቸው መዘግየትለገዢው ችግርወይም ኪሣራየሚያመጣበትአይሁንእን ጂ፤ነገሮቹንለማስረከብየተወሰነ
ው
ጊዜካለፈበኋላም ቢሆን ፤በነገሮቹየተገኙትንጒድለቶችበቂበሆነጊዜለማደስመብትያለው ይሆናል፡፡
(
3)ስለጉዳትየተወሰነ
ው ኪሣራመቀበልመብትለገዢው እን
ደተጠበቀነ
ው፡፡
(
መ)የሻጩ ሌሎችግዴታዎች፡
፡
ቊ 2301፡
፡አስረጅጽሑፎችንስለማስተላለፍ፡
፡

(1)ሻጭ ፤የተሸጠውንነገርየሚመለከቱአስረጅጽሑፎችንለገዢው እን
ዲያስተላልፍልማድያለእን
ደሆነ
፤ሻጭ
የሸጠውንነ ገርከማስረከብሌላየተባሉትንአስረጅጽሑፎችንለገዢው መስጠትአለበት፡
፡
(2)ይኸውም አስረጅጽሑፎቹየመስጠትሥራበውሉበተወሰነ
ው ወይም ለልማድትክክልበሆነ
ው ስፍራበሙ ሉትጋትና
በተቻለፍጥነትመፈጸም አለበት፡
፡
(
3)አስረጅጽሑፎቹከውሉጋራየተስማሙ ካልሆኑበቀርገዢው ሊቀበላቸው አይገደድም፡
፡

ቊ 2302፡
፡ኢን
ሹራን
ስ፡፡

አካባቢሁኔታዎችንበመመልከትየማመላለስኢን ሹራን
ስማድረግልማድእን ደሆነናሻጩ ም ራሱኢንሹራን
ስለማድረግና
ለመፈረም ግዴታየሌለበትእንደሆነ፤ወይም ኢን
ሹራንስእንዲያደርግገዢው ለሻጩ አላስታወቀው እን
ደሆነ፤ወይም
እንደዚህያለውንኢንሹራንስለመዋዋልገዢው የጠየቀው እንደሆነሻጭ አስፈላጊዎችየሆኑትንመግለጫ ዎችሁሉ
ለገዢው ማስታወቅግዴታው ነው፡፡

ን
ኡስክፍል2፡
፡
የገዢው ግዴታዎች፡
፡
ቊ 2303፡
፡ጠቅላላድን
ጋጌ፡
፡

(
1)ገዢው ዋጋለመክፈልናየገዛውንነ
ገርለመረከብይገደዳል፡
፡
(
2)ከዚህም በቀርገዢው በሽያጩ ውልየገባባቸውንሌሎችግዴታዎችሁሉመፈጸም አለበት፡
፡

ቊ 2304፡
፡ዋጋውንየመክፈልግዴታ፡
፡

(1)ዋጋንየመክፈልግዴታዋጋውንለመክፈልስለማዘጋጀትወይም በአላፊነ
ትስለማረጋገጥ በተደረገው ውልወይም
ስለዚህጒዳይባለው ልማድመሠረትአስፈላጊጥንቃቄዎችሁሉየ መፈጸምንግዴታይጠቀልላል፡ ፡
(2)ገዢው እን
ደነገሩሁኔታዎችየሐዋላደብዳቤእንዲሰጥ ወይም አን
ድገን
ዘብየሚያስጥ ሰነ
ድ(ክሬዲ ደኩማን
ቴር)
እንዲከፍትወይም የባንክወይም ሌላዋስእንዲሰጥ ሊገደድይቻላል፡
፡

ቊ 2305፡
፡በክብደትየተወሰነዋጋ፡
፡
ዋጋው የ
ተወሰነው በዕቃው ክብደትመሠረትየሆነእን
ደሆነ
፤ጥርጣሬባለጊዜመገመትያለበትየዕቃው የራሱብቻጥሩ
ክብደቱነው፡
፡

ቊ 2306፡
፡የታወቀዋጋያለው ዕቃ፡
፡

የተሸጠው ዕቃበገበያየተወሰነወይም የታወቀዋጋያለው ሲሆን ፤ሁለቱወገንተዋዋዮችስለተሸጠው ነ

ገርሻጩ
የሸጠውንበሚያስረክብበትቀን ናቦታበሚገበይበትዋጋእን ደተዋዋዩይቈጠራል፡፡

ቊ 2307፡
፡ሻጭ ዘወትርየሚሸጣቸው ነ
ገሮች፡
፡

(1)ሽያጩ ዘወትርሻጩ በሚሸጠው ነገርሲሆንሁለትወገንተዋዋዮችሽያጩ ሻጩ የሸጠውንበሚያስረክብበትቀን

ና
ቦታዘወትርበሚሸጥበትዋጋእን ደተዋዋዩይቈጠራል፡፡
(
2)ሻጩ ባቀረበው ፋክቱርላይየ
ተጻፈው ዋጋከዚህበላይከተጻፈው ዋጋጋሪትክክለኛዋጋነ
ው ተብሎ ይገመታል፡
፡

ቊ 2308፡
፡የዕቃው ብዛትበውሉከተመለከተው ብዛትበላይስለመሆኑ፡
፡

(1)ሻጩ በውሉከተመለከተው ብዛትበላይዕቃለገዢው ያቀረበእን

ደሆነ
፤ገዢው በውሉከተመለከተው ብዛትበላይ
የሆነውንላለመቀበልወይም ለመቀበልይችላል፡፡
(
2)ገዢው የቀረበለትንበሙሉየተቀበለእን
ደሆነ
፤በተጨ መረው ዕቃብዛትመጠንዋጋውንመክፈልአለበት፡
፡

ቊ 2309፡
፡ዋጋው የሚከፈልበትቦታ፡
፡

(
1)ገዢው በውሉበተወሰነ
ው ቦታላይዋጋውንመክፈልአለበት፡
፡
(
2)የተወሰነቦታየሌለእን
ደሆነገዢው ዋጋውንመክፈልያለበትበሻጩ ቤትነ
ው፡፡
(
3)ውሉየዋጋው መከፈልየተሸጠው ነ
ገርወይም ሰነ
ዶቹበገዢው እጅሲገቡመሆንአለበትየሚልእን
ደሆነ
፤እን
ደውሉ
ቃልዋጋው እነ
ዚህበሚሰጡበትቦታዋጋው መከፈልአለበት፡፡

ቊ 2310፡
፡ዋጋው የሚከፈልበትጊዜ፡
፡(1)የጅበጅሽያጭ ፡
፡

የዋጋው መከፈልገዢው የገዛውንነ

ገርበሚረከብበትጊዜሲሆንገዢው የገዛውንነ
ገርሳይመረምርዋጋውንለመክፈል
አይገደድም፡፡
ቊ 2311፡
፡(2)የዱቤሽያጭ ፡
፡

በዱቤበተደረገው ሽያጭ ዋጋው የሚከፈልበትጊዜበውሉያልተወሰነእን

ደሆነ
፤ገዢው የገዛውንነ
ገርከተረከበበኋላ
ሻጩ እን
ደጠየቀው ወዲያውኑዋጋውንመክፈልአለበት፡ ፡

ቊ 2312፡
፡ከማስረከብጋራየሚደረጉተግባሮች፡
፡

ሻጩ የሸጠውንነ
ገርየማስረከብግዴታውንለመፈጸም እን
ዲችልአስፈላጊሲሆንገዢው በበኩሉየሚደረጉትንአስፈላጊ
ተግባሮችመፈጸም አለበት፡
፡

ቊ 2313፡
፡ዕቃውንመረከብ፡
፡

ገዢው የገዛውንነ
ገርከተረከበበኋላዕቃውንእጅስለማድረግአስፈላጊየሆኑትንተግባሮችመፈጸም አለበት፡
፡

ን
ኡስክፍል3፡
፡
በሻጩ ናበገዢው ላይያሉአጠቃላይድን
ጋጌዎች፡
፡
(
ሀ)ወጪ ፡
፡
ቊ 2314፡
፡የውሉወጪ ፡
፡

ለሽያጩ ስለተደረገው ውልየሚደረገውንወጪ የሚችልገዢው ነ

ው፡፡

ቊ 2315፡
፡ስለመክፈልየሚደረገው ወጪ ፡
፡

(
1)ለገዛው ነ
ገርዋጋውንስለመክፈልየሚደረገውንወጪ የሚችለው ገዢው ነ
ው፡፡
(2)ውሉከተደረገበኋላሻጩ መሥሪያቤቱንወይም መኖሪያውንበመለወጡ ምክን
ያትወጪ ው በዝቶየተገኘእን
ደሆነ
፤
ሻጩ ተጨ ማሪየሆነውንወጪ መቻልአለበት፡
፡

ቊ 2316፡
፡ስለማስረከብየሚደረገው ወጪ ፡
፡

(
1)የተሸጠውንነ
ገርስለማስረከብየሚደረገውንወጪ የሚችልሻጩ ነ
ው፡፡
(
2)ይኸውም ወጪ በተለይየተሸጠውንነ
ገርለመቊጠርለመለካትናለመመዘንየሚደረገውንወጪ ያጠቃልላል፡
፡

ቊ 2317፡
፡ከመረከብበኋላየሚደረገው ወጪ ፡
፡

የገዛውንነ
ገርከተረከበበኋላየሚወጣውንወጪ የሚችልገዢው ነ
ው፡፡

ቊ 2318፡
፡የማመላለስ(
የትራን
ስፖርት)ወጪ ፡
፡

(
1)የተሸጠው ነ
ገርወደመረከቢያው ቦታመላኩቀርቶ፤ወደሌላቦታየሚላክሲሆን
፤(የትራን
ስፖርቱን
)የማመላለሱን
ወጪ የሚችለው ገዢው ነ
ው፡፡
(
2)ነገርግንየተሸጠውንነ ገርመረከብያለኪሣራይሆናልየሚልየውልቃልያለእን
ደሆነ
፤የማመላለሱን
(
የትራንስፖርቱን)ወጪ የሚችልሻጩ ነው፡፡
(3)ከሁለቱወገንተዋዋዮችማንኛቸውም አላፊበማይሆኑበትነገርምክንያት(
ትራንስፖርት)ለማመላለሻው የተቋረጠ
እንደሆነ፤ልዩየሆነ
ውንየማመላለሻ(የትራንስፖርትን
)ወጪ የሚችልድንገተኛውንየሚችለው ወገንነው፡፡

ቊ 2319፡
፡የጉምሩክቀረጥ፡
፡

(1)ስለዕቃው ማምጣትየሚከፈለውንየጉምሩክቀረጥ ወይም የ

መጣውንዕቃስለሚመለከትጒዳይየሚከፈለውን
ሌላተከፋይገን ዘብየሚችለው ሻጩ የሆነእን
ደሆነ
ናውሉከተደረገበኋላበዚህበሚከፈለው ቀረጥ ላይሌላተጨ ማሪ
ተከፋይያለእንደሆነ፤ይህተጨ ማሪሒሳብከዋጋው ጋራይደመራል፡፡
(2)ስለሆነ
ም ይህንቀረጥ የደረሰበትንዕቃተቀባዩሳይረከብየቈየው በሻጩ ወይም ሻጩ በአላፊነ
ትበሚጠየቅበትሰው
አድራጎትየሆነእንደሆነ
፤ይህንዕቃበውሉላይወይም በሕግበተወሰነ ው ጊዜገዢው ተረክቦቢሆንኖሮበዕቃው ላይ
ሌላተጨ ማሪቀረጥ ወይም ሒሳብመክፈልሊደርስአይችልም ነ በረብሎ ሻጩ ካላስረዳበቀርይህንበተጨ ማሪነት
የሚጠየቀውንሒሳብየሚከፍልሻጩ ነ ው፡፡
(
3)በማናቸውም ሁኔ
ታቢሆንየጉምሩክቀረጥ በሚቀነ
ስበትመጠንዋጋም ይቀነ
ሳል፡
፡

(
ለ)የተሸጠውንነ
ገርመጠበቅ፡
፡
ቊ 2320፡
፡የሻጩ ግዴታ፡
፡

(
1)ገዢው የገዛውንነገርሳይረከብወይም ዋጋውንሳይከፍልየዘገየእን
ደሆነ
፤ሻጩ የተሸጠውንነ
ገርበገዢው ኪሣራ
ማስጠበቅአለበት፡፡
(2)ሻጩ የተሸጠውንነ
ገርበመጠበቅያወጣው ወጪ እስኪከፈለው ድረስየተባለውንነ
ገርበጁ ለማቈየትመብት
አለው፡፡
ቊ 2321፡
፡የገዢው ግዴታ፡
፡

(
1)ገዢው የተሸጠውንገን
ዘብየቀበለሲሆን
፤የማይፈልገው መሆኑንበሚያስብበትጊዜየተቀበለውንነ
ገርበሻጩ
ኪሣራማስጠበቅአለበት፡፡
(
2)የተቀበለውንነ
ገርአን
ዳችምክን
ያትሳይሰጥ እን
ዲያው ዝም ብሎ ወደሻጩ ለመመለስመብትየለውም፡
፡
(
3)የተቀበለውንነ
ገርበመጠበቅያወጣው ወጪ እስኪከፈለው ድረስይህንየተቀበለውንነ
ገርበጁ ይዞለማቈየት
መብትአለው፡፡
ቊ 2322፡
፡የተሸጠውንነ
ገርማስረከብወይም መሸጥ፡
፡

ሻጩ ወይም ገዢው ጠቅላላው ስለውሎችበሚልአን

ቀጽበተሰጡትበዚህሕግውሳኔ
ዎችመሠረት፤ዕቃውን
በማስረከብወይም በመሸጥ ዕቃውንከመጠበቅግዴታነፃለመውጣትይችላል፡
፡
(
ሐ)ሊደርሱየሚችሉትንአደጋዎችስለማስተላለፍ፡
፡
ቊ 2323፡
፡መሠረቱ፡
፡
የአደጋአላፊነ
ትለገዢው ተዛውሮእን
ደሆነ
፤በዕቃው ላይጥፋትቢደርስወይም ዋጋው ቢለዋወጥ እን
ኳገዢው ዋጋውን
መክፈልይገባዋል፡፡
ቊ 2324፡
፡የተሸጠውንዕቃስለማስረከብ፡
፡
(1)በውሉናበዚህሕግበተመለከቱትሁኔ
ታዎችመሠረትዕቃው ለገዢው ከተሰጠበትጊዜጀምሮየአደጋአላፊነ
ትም
ለገዢው ይዛወራል፡
፡
(
2)ለገዢው የተሰጠው እን
ደውሉትክክልያልሆነዕቃቢሆንም፤ገዢው ውሉእንዲፈርስያላስታወቀወይም ያልጠየቀ፤
ወይም ዕቃው እንዲለወጥናእን
ዲተካለትያልጠየቀሲሆንከዚህበላይባለው ኀይለቃልየተጻፈው ደን
ብይፈጸማል፡፡
ቊ 2325፡
፡የገዢው መዘግየት፡
፡
(1)እን
ዲሁም ሊደርሱየሚችሉየአደጋአላፊነ
ቶችገዢው የዕቃማስረከቢያዋጋውንለመክፈልከሚዘገይበትቀንአን
ሥቶ
ለገዢው ይዛወራሉ፡
፡
(2)ሽያጩ የተደረገው የተወሰነዐይነ
ትበአላቸው ነ
ገሮችላይየሆነእንደሆነ
፤ሻጩ ስለውሉአፈጻጸም በግልጽ
የተጠበቁትንነ ገሮችለብቻአስቀድሞ ለይቶማኖሩንለገዢው ካላስተወቀው ገዢው ሳይቀበልበመዘግየቱበነ
ዚህነ
ገሮች
ሊደርሱየሚችሉትየአደጋአላፊነ ቶችወደርሱአይዛወሩበትም፡
፡
(3)ዐይነ
ታቸው ተለይቶየታወቁትነ
ገሮችከዐይነ
ታቸው የተነሣየማይለያዩበመሆናቸው ምክን
ያትገዢው እስኪረከባቸው
ድረስሻጩ ለይቶለማስቀመጥ የማይችልየሆነእንደሆነ፤ገዢው እነ
ዚህንዕቃዎችሊረከብየሚችልበትንማናቸውን ም
የተቻለውንነገርሁሉቢያደርግበቂነው፡፡
ቊ 2326፡
፡በጒዞላይስላለነ
ገር፡
፡
(
1)ሽያጩ የተፈጸመው በጒዞላይባለው ነ
ገርስሆን፤የተሸጠው ነ
ገርለጫ ኙበመሰጠቱየማስረከቡነ
ገርስለተፈጸመ
ሊደርሱየሚችሉትየአደጋዎችአላፊነቶችበገዢው ላይይሆናሉ፡፡
(
2)ስለሆነ
ም ውሉበተደረገበትጊዜየተሸጠው ዕቃጠፍቶወይም ተበላሽቶእን
ደነበረሻጩ ም የሚያውቅወይም ማወቅ
የሚገባው የሆነእን
ደሆነ
፤ይህደን
ብተፈጻሚ አይሆን
ም፡፡
ቊ 2327፡
፡ወጪ ዎችንየ
ሚመለከትየውልቃል፡
፡
(
1)ስለወጪ የተደረገው የውልስምምነትይልቁንም ወጪ ውንየሚችለው ሻጩ እን
ዲሆንየተደረገቢሆን
ም ይህሁኔ
ታ
ሊደርሱየሚችሉትንየአደጋአላፊነቶችለማዛወርበቂአይሆን ም፡
፡
ቊ 2328፡
፡በክፍልበክፍልተደርገው በአን
ድነትየሚጫ ኑሸቀጦች፡
፡
ሸቀጦቹበክፍልበክፍልተደርገው በአን
ድነትበተጫ ኑጊዜሻጩ ለገዢው ዕቃው የተጫ ነ
በትንማስረጃወረቀትወይም
ዕቃው መጫ ኑንየሚያስረዳሌላማስታወቂያከላከለት፤ሻጩ ዕቃውንለጫ ኙበመስጠትየማስረከቡንነ ገርስለፈጸመ
ሊደርስየሚችለው አላፊነትለገዢዎችለየአን
ዳንዱ በየድርሻቸው መጠንይዛወራል፡፡
ክፍል3፡
፡
ውልንስላለመፈጸም፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ውልንበግድስለማስፈጸም፡
፡
ቊ 2329፡
፡የመረካከብንግዴታስላለመፈጸም፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

ሻጩ የሸጠውንነ ገርበደን
ብያላስረከበእን
ደሆነ
፤የተዋዋለበትውልበግድሲፈጸም ልዩየሆነጥቅም የሚያስገኝለትሆኖ
ሲታየው ገዢው ውሉበግድእንዲፈጸምለትለማስገደድይችላል፡፡
ቊ 2330፡
፡(2)ምትክለመስጠትስለመቻሉ፡
፡
የሽያጭ ስምምነ
ትየተደረገበትዕቃበልማድምትክሊገዛበትየሚቻልእንደሆነ
፤ወይም የተባለው ምትክበገዢው በኩል
ያለችግርናከፍያለወጪ ሳይደረግበትሊፈጸም የሚቻልእን
ደሆነ
፤ገዢው ውሉበግድእንዲፈጸምለትለማስገደድ
አይችልም፡፡
ቊ 2331፡
፡(3)የማስገደጃጊዜ፡
፡
(1)ገዢው ውሉሳይፈጸም መዘግየቱንከተመለከተበኋላበግዴታእንዲፈጸምለትየማስገደድአሳቡንባጭ ርጊዜለሻጩ
ያልገለጸለትእንደሆነ
፤ውሉበግድእን ዲፈጸም ለማስገደድየሚፈቀድለትመብቱንያጣል፡፡
(2)የውሉመፈጸሚያጊዜበጥብቅተወስኖእን
ደሆነ
፤ከዚህበላይየተነ
ገረው የማስታወቂያው ጊዜልዩበሆነጥብቅ
አኳኋንየተገመተመሆንአለበት፡
፡
ቊ 2332፡
፡ዕቃው እን
ደውሉቃልትክክልስለአለመሆኑወይም ጒድለትያለበትስለመሆኑ፡
፡
(1)ገዢው የተሸጠውንዕቃእን
ደውሉትክክልያለመሆኑንወይም ጒድለትያለበትመሆኑንበሚገባያስታወቀው
እንደሆነ፤ውሉንበግዴታለማስፈጸም በሚቻልበትጊዜሻጩ አዲስዕቃዎችወይም ከዕቃው የጐደለውን
እንዲያስረክበው ለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)የሽያጩ ስምምነትበገዢው ልዩትእዛዝመሠረትሻጩ በሚሠራው ወይም ከአን
ድሥራበሚያወጣው ነ ገርላይ
ሲሆን ናየተሠራው፤ወይም የወጣው ነገርጒድለትሲገኝበትሻጩ ጒድለቱንበማጥፋትሊያድሰው የሚችልእንደሆነ፤
በሚገባጊዜእን ዲያድስለትገዢው ሻጩ ንለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 2333፡
፡ዋጋንአለመክፈል፡
፡
ገዢው ዋጋውንያልከፈለእን
ደሆነ
፤ለዕቃው የተደረገው የሽያጩ ስምምነ
ትበን
ግድልማድመሠረትሁለቱንባለጒዳዮች
በሚያቻችልሽያጭ ለመሆንየሚችልካልሆነበቀርሻጩ ዋጋው እን
ዲከፈለው ለማስገደድመብትአለው፡
፡
ቊ 2334፡
፡ዐይነ
ቱወደፊትየሚገለጽሽያጭ ፡
፡
(
1)የሻጩ መብት፡
፡
በውሉውስጥ ገዢው ከስምምነ
ቱበኋላየገዛውንነ
ገርፎርም፤መለካትንወይም ለነገሩሌላውንዐይነትሁሉስለ
መስጠትየመወሰንመብትየርሱእንዲሆንአድርጎእንደሆነ
ናየሚለየውንዐይነትበተወሰነው ጊዜወይም ለርሱበሚበቃ
በተወሰነ
ለትጊዜውስጥ ሳይለይየቀረእን
ደሆነሻጩ ራሱለገዢው አስፈላጊየሚሆነውንበሚያውቀው መሠረትዐይነቱን
ሊለይለትይችላል፡
፡
ቊ 2335፡
፡(2)ለነ
ገሩአሠራርየተሰጠው ዐይነ
ትናውሳኔ
፡፡
(1)ሻጩ ለነ
ገሩየሰጠው ዐይነትሁኔ
ታለይቶእን
ደዚያው እን
ደተለየው ለገዢው ያስታውቃል፡
፡ደግሞ የተለየአሠራር
ዐይነትየሚፈልግእንደሆነ፤የሚበቃጊዜይወሰንለታል፡
፡
(2)ገዢው በተወሰነ
ው ጊዜውስጥ የሚፈልገውንየአሠራርልዩነትዐይነ
ትሳይለይየቀረእን
ደሆነ
፤ሻጩ የፈጸመው
ዐይነትአስገዳጅይሆናል፡፡(
ገዢውንእንዲቀበልያስገድደዋል)
፡፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
የውልመፍረስ፡
፡
(
ሀ)ገዢው ውሉንየሚያፈርስበትምክን
ያት፡
፡
ቊ 2336፡
፡መሠረቱ፡
፡
(1)በዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚለው አን
ቀጽበተመለከቱትሁኔ
ታዎችመሠረትገዢው ውሉፈርሷልብለው
እንዲበይኑለዳኞችማመልከቻማቅረብወይም ውሉፈርሷልብሎ ማስታወቅይችላል፡
፡
(
2)በዚህምዕራፍየተጻፉትከዚህቀጥለው ያሉትድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 2337፡
፡ጥብቅየሆነየውሳኔጊዜ፡
፡
(
1)ዕቃዎችበገበያላይዋጋቸው የተወሰነሲሆንናገዢውም እነ
ዚህኑበገበያላይሊያገኛቸው የሚችልሲሆንስለ
ማስረከብየሚወሰነው ጊዜዘወትርም የጠበቀነ
ው፡፡
(2)እን
ደዚህም በውሉበተወሰነጊዜውስጥ ሻጩ ወይም ገዢው ቀኑንለመወሰንየሚችሉሲሆንይህየተወሰነ
ው ቀን
በጥብቅእን ደተወሰነይቈጠራል፡
፡
ቊ 2338፡
፡ተጨ ማሪጊዜ፡
፡(1)ስለመቻሉ፡
፡
(1)የተሸጠውንነ
ገርስለማስረከብየተሰጠው ጊዜበጥብቅያልተወሰነጊዜሲሆንዳኞቹለሻጩ ግዴታውን
የሚፈጽሙ በትየችሮታጊዜሊሰጡትይችላሉ፡፡
(
2)እንዲሁም ገዢው ለሻጩ በቂየሆነተጨ ማሪጊዜወስኖይህጊዜካለፈዕቃውንየማይቀበልመሆኑንለሻጩ
ሊያስታውቅይችላል፡፡
(
3)ሻጩ የተወሰነ
ው ተጨ ማሪጊዜሲደርስየተሸጠውንነ
ገርያላስረከበእን
ደሆነ
፤ውሉያለክርክርፈራሽይሆናል፡
፡
ቊ 2339፡
፡የማይበቃጊዜስለመስጠት፡
፡
(1)ገዢው የወሰነ
ው የመረከብጊዜ፤በአእምሮግምትበቂያልሆነሲሆን ፤ሻጩ በአእምሮግምትበቂጊዜካለፈበኋላ
ካልሆነየማረካከቡንተግባርእንደማይፈጽም በአጭ ርጊዜውስጥ ለገዢው ለማስታወቅይችላል፡
፡
(
2)ሳያስታውቅየቀረእን
ደሆነግን
፤ገዢው የወሰነ
ውንጊዜሻጩ እን
ደተቀበለይቈጠራል፡
፡
ቊ 2340፡
፡የመረኪያስፍራ፡
፡
(1)ሻጩ ሊየ
ስረክብይገባው የነ
በረበትንስፍራትቶዕቃውንበሌላስፍራያስረከበእንደሆነ፤ውሉየተፈጸመበትመን ገድ
የውሉንስምምነ ትየመጣስዐይነተኛነገርሆኖካልተገኘበቀርገዢው በሚያቀርበው ጥያቄዳኞችውሉእን ዲፈርስ
አይበይኑም፡፡
(2)እን
ዲሁም ከውሉግዴታየጐደለውንነ
ገርውሉወይም በሚፈቅደው ጊዜውስጥ ሻጩ ሊያሻሽልየማይችልካልሆነ
በቀርዳኞችውሉእንዲፈርስአይፈርዱም፡
፡
ቊ 2341፡
፡በሙ ሉለገዢው ያልተላለፈሀብትነ
ት፡፡
(1)መብቱንበሚነካጒድለትምክንያትሻጩ የኔነ
ው ከሚሉሦስተኛወገኖችመብትሁሉነ
ፃየሆነነ
ገርለገዢው
ሳያስረክብየቀረእን
ደሆነውሉንለማፍረስይቻላል፡፡
(
2)ነ
ገርግንገዢው ዕቃውንሲገዛከዚህበላይየተነ
ገረው የሌላሰው መብትያለበትመሆኑንእያወቀገዝቶትእን
ደሆነ
፤
ውሉፍርስለመሆንአይችልም፡፡
(3)እን
ደዚሁም የሌላሰው መብትያለበትሆኖየተገኘው የተሸጠው ዕቃእጅግም የማያጎዳየሆነእን
ደሆነናገዢው
በዕቃው ላይየተባለው የሌላሰው መብትመኖሩንቢያውቅም ኖሮሳይገዛው የማይቀርእንደነበረመስሎ ሲታይውሉ
ፍርስለመሆንአይችልም፡ ፡
ቊ 2342፡
፡እን
ዲለቅስለመደረጉ፡
፡
(1)ሻጩ የኔነ
ው ባይተፋላሚ ሲመጣ ለገዢው መድንመሆንየሚገባው እን
ደሆነ
፤ገዢየገዛውንዕቃበሙ ሉሲለቅውሉ
ያለክርክርፈራሽይሆናል፡፡
(
2)ገዢው ከገዛው ነ
ገርበከፊልእን
ዲለቅየተደረገእን
ደሆነውሉሊፈርስይችላል፡
፡
ቊ 2343፡
፡በከፊልስለማስረከብ፡
፡
(1)ሻጩ የሸጠውንዕቃአንዱንክፍልብቻያስረከበእንደሆነ
፤ወይም ካስረከበው ዕቃአንዱ ክፍልብቻእን
ደውሉቃል
ትክክልሆኖያልተገኘእንደሆነ፤ገዢው ውሉበዚህአኳኋንየሚፈጸም መሆኑንተገን ዝቦትቢሆንኖሮውሉንአያደርግም
ነበርተብሎ ካልተገመተበቀርገዥ በሞላው ውሉእን
ዲፈርስለመጠየቅአይችልም፡ ፡
(
2)ገዢው የገዛውንነ
ገርበከፊልእን
ዲለቅየተደረገእን
ደሆነ
፤ውሉንለማፍረስይችላል፡
፡
(3)እን
ዲህም በሆነጊዜገዢው እን
ዲለቅየተደረገው ዕቃእጅግም የማያጎዳየነ
ገሩክፍልሲሆን
ና፤ገዢው የዚህን
በጣም የማያጎዳያልሆነውንነ
ገርመልቀቅየሚደርስበትመሆኑንዐውቆቢሆንኖሮም ሳይገዛው የማይቀርእን ደነ
በረ
መስሎ ሲታይውሉንለማፍረስአይቻልም፡፡
ቊ 2344፡
፡የተሸጠው ነ
ገርጒድለት፡
፡
(
1)የተሸጠው ነ
ገርሻጩ ለገዢው ዋቢሊሆን
በትየሚገባው ጒድለትየተገኘበትእን
ደሆነውሉንለማፍረስይቻላል፡
፡
(2)እን
ዲህም በሆነጊዜጒድለቱእጅግም የማያጎዳእንደሆነ
ናገዢው ጒድለቱንዐውቆኖሮም ቢሆንጒድለት
የተገኘበትንነ
ገርሳይገዛው የማይቀርእን
ደነበረሲታይውሉንለማፍረስአይቻልም፡
፡
ቊ 2345፡
፡ከተሸጡትነ
ገሮችበአን
ዱ ክፍልብቻየሚገኝጒድለት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)የተሸጡትነገሮችብዙዎችሲሆኑወይም የ
አንድጠቅላላነገርዕቃዎችሲሆን ናየተገኘው ጒድለትከነ
ገሮቹመካከል
በአንዳንዶቹላይብቻሲሆንውሉንለማፍረስየሚቻለው ጒድለትበተገኘባቸው ነ
ገሮችብቻነ ው፡፡
(
2)እን
ዲህም በሆነጊዜገዢው ለሻጩ ጒድለትየሌለባቸው ሆነ
ው ስለተረከባቸው ነ
ገሮችእን
ደግምታቸው መጠን
ዋጋቸውንይከፍላል፡
፡
ቊ 2346፡
፡(2)ልዩነ
ት፡፡
(
1)ጒድለትየተገኘበትነ
ገርወይም ዕቃው፤በገዢው ወይም በሻጩ ላይጉዳትሳያደርስጒድለትከሌለባቸው ነ
ገሮች
ሊነጠልየማይቻልየሆነእንደሆነውሉንበሙ ሉለማፍረስይቻላል፡፡
(2)ተጨ ማሪየሆኑትነ
ገሮችበልዩልዩዋጋየተሸጡ እን
ኳቢሆንበዋናው ነ
ገርየተደረገው የውልመፍረስ
በተጨ ማሪዎቹም ላይይደርሳል፡
፡
(
ለ)ሻጩ ውሉንየሚያፈርስበትምክን
ያት፡
፡
ቊ 2347፡
፡መሠረቱ፡
፡
(1)በዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚለው አን
ቀጽበተመለከቱትሁኔታዎችመሠረት፤ሻጩ ውሉፈርሷልብለው
እንዲፈርዱለትዳኞቹንለመጠየቅወይም ውሉፈርሷልብሎ ለማስታወቅይችላል፡
፡
(
2)ከዚህቀጥሎ የተጻፉትየዚህምዕራፍድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 2348፡
፡የዋጋአለመክፈል፡
፡
(
1)ዋጋውንየመከፈልመብትበውሉግልጽሆኖለሻጩ የተሰጠው ሆኖሲገኝዋጋው ያልተከፈለው እን
ደሆነ
፤ሻጩ
ወዲያውኑውሉፈርሷልብሎ ለማስታወቅይችላል፡
፡
(2)ሽያጩ የተደረገው ዋጋቸው በተወሰነወይም የዕለትዋጋቸው በታወቀዕቃዎችላይየሆነእን
ደሆነ፤ወይም እን
ደዚህ
ያለው መብትበውሉላይለሻጩ በግልጽተሰጥቶእን ደሆነ፤ሻጩ የሚበቃቀንሰጥቶበማስጠንቀቂያቃልለገዢው
የወሰነለትጊዜሲያልፍሻጩ ውሉፈርሷልብሎ ለማስታወቅይችላል፡ ፡
(3)እን
ደዚሁም ዳኞችለገዢው የ
ችሮታጊዜሰጥተውትእን
ደሆነ
፤ይህየተባለው ጊዜሲያልፍሻጩ ውሉፈርሷልብሎ
ለማስታወቅይችላል፡፡
ቊ 2349፡
፡ዕቃውንስላለመረከብ፡
፡
ገዢው የገዛውንነ
ገርበውሉበተነ
ገሩትውለታዎችአደራረግያልተረከበእንደሆነ
ናይህገዥ የገዛውንነገርአለመረከብ
ዋጋውንሳይከፍልይቀራልተብሎ የሚያሠጋሲሆን
፤ወይም የነገሩሁኔታዎችንሰታዩከውሉዋነኛው አንዱ የውልቃል
ገዢው የገዛውንነ
ገርመረከብእን
ደሆነሻጩ ውሉፈርሷልብሎ ለማስታወቅይችላል፡፡
ቊ 2350፡
፡ለይቶየማስታወቅጒድለት፡
፡
በውሉውስጥ ገዢው ከስምምነ
ቱበኋላም ቢሆንየገዛውንነገርፎርም (
ቅጡን)ለመለካትወይም ለነገሩሌላውንዐይነ
ት
ሁሉስለመስጠትየመወሰንመብትለርሱእን ዲሆንአድርጎእንደሆነናየሚለየውንዐይነትበተወሰነ
ው ጊዜወይም ለርሱ
በሚበቃሻጩ በወሰነ
ለትጊዜውስጥ ሳይለይየቀረእንደሆነሻጩ ውሉፈርሷልብሎ ለማስተወቅይችላል፡ ፡
(
ሐ)ሁለቱም ወገንተዋዋዮችውሉንየሚያፈርሱባቸው ምክን
ያቶች፡
፡
ቊ 2351፡
፡የተሸጠውንነ
ገርበማከታተልስለማስረከብየተደረገውል፡
፡
(1)በማከታተልስለማስረከብበተደረገው ውልከሁለቱወገንተዋዋዮችአንዱ ግዴታየገባበትንነ
ገርሳይፈጽም
በመቅረቱወይም የሚሰጠው ነገርየተበላሸበመሆኑምክንያትሌላው ወገንወደፊትሊፈጽሙ የሚገባቸውም የመስጠት
ተግባሮችሳይፈጸሙ ይቀራሉወይም የተበላሹይሆናሉተብሎ የሚያሠጋምክንያትያለው ሲሆንይህሥጋትያደረበት
ወገንውሉእን ዲፈርስለመጠየቅይችላል፡፡
(2)ከዚህም በቀር፤ገዢው የሚረከባቸው ነ
ገሮችሳይፈጸሙ ለትከቀሩትወይም ከተበላሹነ
ገሮችጋራየተያያዙ
በመሆናቸው ምክን ያትለርሱጠቃሚነ ትየሌላቸው መሆኑንያስረዳእንደሆነ
፤ወደፊትለሚረከባቸው ወይም አስቀድሞ
ለተረከባቸው ወይም ለሁለቱም ውሉእን
ዲፈርስለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 2352፡
፡ውልንለመፈጸም የማይቻልስለመሆኑ፡
፡
ለውሉመፈጸም የተወሰነው ጊዜከመድረሱበፊትም ቢሆንአን
ድወገንተዋዋይየተዋዋልውንቃልለመፈጸም የማይቻል
ሲሆንወይም የውሉመሠረትየሚነ ካእስከመሆንመፈጸሙ የሚዘገይሲሆን፤ሌላው ወገንተዋዋይውሉፈርሷልብሎ
ለማስታወቅይችላል፡፡
ቊ 2353፡
፡አስቀድሞ የሚደረግየውልማፍረስ፡
፡
ለውሉመፈጸም የተወሰነው ጊዜከመድረሱበፊትከሁለቱወገንተዋዋዮችአን
ዱ ውሉንየማይፈጽም መሆኑንለሌላው
ወገንያስታወቀእንደሆነሌላው ወገንበዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚልአንቀጽበተጻፈው መሠረትውሉ
ፈርሷልብሎ ለማስታወቅመብትአለው፡ ፡
(
መ)የውሉመፍረስሁኔ
ታዎችናየሚያስከትላቸው ውጤ ቶች፡
፡
ቊ 2354፡
፡በመዘግየትምክን
ያትየሚደረግየሚገባየውልመፍረስ፡
፡
አን
ዱ ወገንተዋዋይከውሉአን
ዱንዋነኛየሆነውንግዴታሳይፈጽም የዘገየእን
ደሆነ
፤ሌላውንወገንውሉን
እን
ዲፈጽምለትመፈለጉንከጠየቀበኋላባጭ ርጊዜውስጥ ምላሽሳይሰጠው የቀረእን
ደሆነውሉበሚገባፈራሽ
ይሆናል፡
፡
ቊ 2355፡
፡የውሉመፍረስየሚያስከትላቸው ውጤ ቶች፡
፡
(1)ውሉበፈረሰጊዜተገቢለመሆንየሚችሉትኪሣራዎችእን
ደተጠበቁሆነ
ው ሁለቱወገንተዋዋዮችባደረጉትውል
ከገቡባቸው ግዴታዎችነጻይሆናሉ፡
፡
(2)አን
ዱ ወገንየውሉንቃልበሙሉወይም በከፊልፈጽሞ እን
ደሆነስለጒዳዩያወጣውንኪሣራጭ ምርየሰጠው ነ
ገር
እንዲመለስለትለመጠየቅይችላል፡፡
(3)ሁለቱም ወገኖችበየበኩላቸው የፈጸሙ ትግዴታእንዳለየተቀበሉትንነ
ገርስለመመለስበያን
ዳንዳቸው ላይ
ስለሚወድቀው ግዴታአን ዱ ወገንለሌላው ያለበትንየመመለስግዴታእስኪፈጽምለትድረስሌላውም አልመልስም
ለማለትይችላል፡ ፡
ቊ 2356፡
፡የዋጋው ወለድናሌላጥቅም፡
፡
(
1)ሻጩ የተቀበለውንዋጋበሚመለስበትጊዜሁሉዋጋውንከተቀበለበትቀንአን
ሥቶከነ
ወለዱ መክፈልአለበት፡
፡
(
2)ገዢውም፤የገዛውንነ
ገርሲመልስ፤ከዚያው ነ
ገርያገኘውንጥቅም ጭ ምርመመለስአለበት፡
፡
ቊ 2357፡
፡የተገዛውንነ
ገርእን
ዳለለመመለስአለመቻል፡
፡
(1)በርሱወይም እርሱአላፊበሚሆን ለትሰው ምክንያትሳይሆንየ
ገዛው ነ
ገርበሙሉወይም አንዱ ክፍልብቻጠፍቶ
ወይም ተበላሽቶየተገኘእን ደሆነ
፤ገዢው ውሉእንዲፈርስየመጠየቅወይም የማስታወቅወይም ፈርሷልየተባለውንውል
የመጥቀስመብቱንእን ደያዘይቈያል፡
፡
(
2)እንዲሁም በልማድእን
ደሚደረገው የገዛውንነ
ገርለምርመራሰጥቶትበምርመራው ምክን
ያትየተበላሸእን
ደሆነ
፤
ይህንየተባለውንመብትእንደያዘይቈያል፡
፡
(
3)ነ
ገርግንገዢው የገዛውንነ
ገርስለሸጠው ወይም ስለለዋወጠው ወይም የተባለው ነ
ገርበርሱምክን
ያትስለጠፋ
ወይም ስለተበላሸለመመለስየማይቻለው ሆኖሲገኝውሉሊፈርስአይችልም፡ ፡
ቊ 2358፡
፡በተሸጠው ነ
ገርላይስለሚደርስመለዋወጥ፡
፡
የተሸጠው ነ
ገርዐይነ
ትተለዋውጦ በሚገኝበትጊዜገዢው ውሉእን
ዲፈርስለመጠየቅወይም ለማስታወቅያለውን
መብቱንእን
ደያዘየሚቈየው፡
-
(
ሀ)ውሉእንዲፈርስለትየሚጠይቅበትንወይም የሚያስታውቅበትንጒድለትለማግኘትከመቻሉበፊትገዢው የገዛው
ነ
ገርወይም አን
ዱንክፍልከለዋወጠው በኋላም ቢሆንጒድለቱየተገለጸእንደሆነ
፤
(
ለ)በነ
ገሩላይየደረሰው መለዋወጥ ግንየማይጎዳእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2359፡
፡ወጪ ገን
ዘብ፡
፡
(1)ገዢው ስለገዛው ነ
ገርያደረገውንወጪ ገን
ዘብስለሚመለከተው ጒዳይያለአገባብስለመበልጸግበሚልምዕራፍ
በተነገረው ሕግየተጻፉትውሳኔዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
(2)ገዢው የገዛውንነ
ገርእን
ዲለቅበተደረገበትጊዜከዚያው ከሚያስለቅቀው ሦስተኛወገንኪሣራውንለመቀበል
የማይችልካልሆነበቀርለገዛው ነ
ገርያደረገውንወጪ ከሻጩ ለመጠየቅአይችልም፡ ፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
የጉዳትኪሣራ፡
፡
ቊ 2360፡
፡ጠቅላላውሳኔ
፡፡
(1)አን
ዱ ወገንተዋዋይለአንደኛው ወገንከገባበትግዴታዎችአንዱንሳይፈጽምለትበመቅረቱምክን
ያትጉዳት
አድርሶበትሲገኝ፤ሻጩ ወይም ገዢው ስለደረሰበትጉዳትኪሣራውንለመጠየቅይችላል፡፡
(
2)ውሉበትክክልናበተወሰነ
ው ጊዜውስጥ ሳይፈጸም በቀረጊዜውሉቢፈርስም ጸን
ቶቢቀርም ኪሣራለመጠየቅ
ይቻላል፡
፡
(
ሀ)ውሉባልፈረሰጊዜስለሚሰጥ ኪሣራ፡
፡
ቊ 2361፡
፡የኪሣራው ልክ፡
፡
(
1)ውሉያልፈረሰእን
ደሆነየጉዳትኪሣራው በዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚለው አን
ቀጽመሠረትይወሰናል፡
፡
(
2)ገዢው ዋጋውንሳይከፍልበሚዘገይበትጊዜ፤በሕግበተወሰነ
ው ወለድመሠረትየመዘግየትወለድመክፈልአለበት፡
፡
(
3)በገዢውናበሻጩ መካከልሁለቱንየሚያገናኝተመላላሽሒሳብከሌለበቀርበየዓመቱበዋናው ገን
ዘብላይየወለድ
ወለድአይከፈልም፡
፡
(
ለ)ውሉበፈረሰጊዜስለሚሰጥ ኪሣራ፡
፡
ቊ 2362፡
፡ነገሩየታወቀዋጋያለው ስለመሆኑ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ውሉበፈረሰጊዜየተሸጠው ነገርየታወቀዋጋያለው ሲሆን
፤የጉዳቱኪሣራየውሉንፈራሽነትየማስታወቅመብት
ሊሠራበትበተቻለበትቀንወይም ውሉበዳኞችፍርድወይም በሙ ሉመብትፈራሽበሆነበትቀንማግሥትበነ በረው ዋጋ
መካከልካለው የዋጋልዩነ
ትጋራእኩልይሆናል፡፡
(
2)ከዚህም ሌላበምትክበሚሆንግዥ፤ወይም በማቻቻያበሚደረግየሽያጭ ውልምክን
ያትየሚደርሰውም ደን
በኛ
ወጪ አብሮይታሰባል፡
፡
(3)ለኪሣራው ማመዛዘኛየሚሆነ
ው ዋጋ፤ገዢው ወይም ሻጩ የን
ግድሥራዎቻቸው በሚያከናውኑበትደን
በኛጊዜ
በውሉየተነገሩትንሸቀጦችለመግዛትወይም ለመሸጥ የሚሄዱበትገበያዋጋነው፡
፡
ቊ 2363፡
፡(2)በምትክስለሆነግዥ ወይም በመቻቻያስለተደረገሽያጭ ፡
፡
(
1)ገዢው በምትክየተደረገውንግዥ ወይም ሻጩ የማቻቻያውንሽያጭ በውነ
ትፈጽመው እን
ደሆነየጉዳትንኪሣራ
ለማሰብመሠረትየሚደረገው፤ስለግዥው የተከለው ዋጋወይም በሽያጩ የተገኘው ዋጋነ
ው፡፡
(2)አን
ዱ ወገንተዋዋይበምትክየሆነው ግዥ ወይም በመቻቻያየተደረገው ሽያጭ በክፉልቡናወይም ለን
ግድአሠራር
ደንበኛባልሆነአኳኋንመፈጸሙንያስረዳእንደሆነ፤ኪሣራው ሊቀነስይችላል፡፡
ቊ 2364፡
፡የበለጠ ጉዳት፡
፡
(1)ጉዳትየደረሰበትአን
ዱ ወገንተዋዋይውሉበተደረገጊዜከልዩአካባቢዎችምክን ያቶችየተነ
ሣ፤የጉዳቱልክየበለጠ
ለመሆንእን ደሚችልለሁለተኛው ወገንማስጠን
ቀቁንያስረዳእንደሆነየሚከፈለው ኪሣራበውነትበደረሰበትጉዳትልክ
ነው፡፡
(2)እን
ዲሁም አን
ድወገንተዋዋይግዴታው ሳይፈጸም የቀረበትተዋዋዩንበመጉዳትፍላጎትበከባድቸልተኛነ
ትወይም
ከባድበሆነጥፋትምክንያትመሆኑንያስረዳእንደሆነከዚህበላይየተጻፈው ይፈጸማል፡
፡
ቊ 2365፡
፡ነገሩየታወቀዋጋየሌለው ስለመሆኑ፡
፡
(1)ዕቃው የታወቀዋጋየሌለው ሲሆንየሚከፈለው የጉዳቱኪሣራዕውቀትባለው ሰው ግምትየውሉአለመፈጸም
በባለገንዘቡይደርስበታልተብሎ በሚገመተው ጉዳትልክነ ው፡
፡
(2)ስለሆነም ባለፈው ቊጥርእንደተመለከተው አጋጣሚ ሁኔታሲሆንስለኪሣራው የሚከፈለው የካሣልክበእውነ
ት
ከደረሰው ጉዳትጋራእኩልነ ትያለው በሚሆንመጠንነ ው፡፡
ቊ 2366፡
፡ከተወሰነ
ው ጊዜበፊትየውሉመፍረስ፡
፡
(
1)ከተወሰነው ጊዜበፊትውሉበሚፈርስበትጊዜዕቃው የታወቀዋጋያለው ሲሆንኪሣራየሚገመተው፤ስለግዴታው
መፈጸም በውሉበተወሰነው ጊዜማለቂያመጨ ረሻቀንዕቃው ባለው ዋጋመሠረትነ
ው፡፡
(2)በውሉማንኛውም ጊዜያልተወሰነእን
ደሆነኪሣራው የሚገመተው የውሉንመፍረስየማስታወቅመብትሊሠራበት
በቻለቀንየነ
በረውንየዕቃውንዋጋመሠረትበማድረግነ ው፡፡
(3)ስለሆነ
ም የጉዳቱኪሣራአስቀድሞ ለተሸጠው ዕቃምትክበተገዛበትጊዜእርግጥ ከተከፈለው ገን
ዘብበላይ፤
ወይም አስቀድሞ ለተሸጠው ዕቃየማቻቻያሽያጭ በተደረገበትጊዜእጅበእጅከተከፈለው ዋጋበላይለመሆን
አይችልም፡፡
ቊ 2367፡
፡የገዛውንዕቃእን
ዲለቅስለመደረጉ፡
፡
ገዢው የገዛውንነ
ገርእን
ዲለቅበተደረገበትጊዜ፤ሻጩ ሌላውንኪሣራመክፈሉሳይቀርክስየሚያቀርብመሆኑንለሻጭ
ገዥ ነ
ግሮትቢሆንሊያስቀረው ይችልየነ
በረወጪ ፤ቀሪሆኖለዳኝነ
ትናከዳኝነ
ትውጭ ያወጣውንገንዘብመክፈል
አለበት፡
፡
ክፍል4፡
፡
ልዩልዩየሽያጭ አሠራር፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ስለከብቶችናሌሎችበሕይወትስላሉእን
ስሶችሽያጭ ፡
፡
ቊ 2368፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
ከዚህቀጥሎ ባሉትቊጥሮችየተመለከተው እንደተጠበቀሆኖስለከብቶችናስለሌሎችበሕይወትስላሉእን
ስሶች
ሽያጭ የተመለከተው ደን
ብከዚህበላይበተጻፉትድንጋጌዎችመሠረትተወስኖዋል፡
፡
ቊ 2369፡
፡ተላላፊበሽታዎች፤መድንየ
መሆንሕጋዊግዴታ፡
፡
ሻጩ የሸጠውንእንስሳበሚያስረክብበትጊዜእን
ስሳው ከዚህቀጥሎ ካሉትበሽታዎችበአን
ዱ ያልተያዘለመሆኑመድን
ነው፡
፡በሽታዎችየተባሉትም፤ከአበደውሻበሽታከማናቸውም ዐይነ
ትእንስሶችሁሉ፤
ከደስታበሽታበቀን
ድከብቶችናእነ
ሱንም ለመሳሰሉትሁሉ፤
ከሳምባበሽታበቀን
ድከብቶች፤
ከዕባጭ ናከን
ድፍትበጋማ ከብቶችናእነ
ሱንም በመሳሰሉትሁሉ፤
ከአባሠን
ጋናልዩልዩዐይነ
ትመዥገርአመጣሽበሽታዎችበጋማ ከብት፤በቀን
ድከብቶች፤በፍየልናበበጎችላይ፤
ከአፍታ(
አፈማዝ)በቀን
ድከብቶች፤በበግ፤በፍየሎችናበላሞችእን
ዲሁም በአሳማናበግመልላይ፤
ከአባጐርባናነ
ቀርሳበሽታበቀን
ድከብቶችላይ፤
ከበጎችፈን
ጣጣ በበጎችናበአሳሞችላይ፤
ከልዩዐይነ
ቶችየአሳሞችበሽታናፈን
ጣጣ፤
ከእከክ(
የቆዳበሽታ)በጋማ ከብትናእነ
ሱንበመሳሰሉትሁሉ፤
ከአሳማ ነ
ቀርሳ፡
፡
ከን
ድፍት(
ቲሪፓኖዞማዚስ)ከዝን
ብየሚተላለፍበሽታበጋማ ከብቶችናበግመልላይ፤
ከኤፕቶስፖይሮሲስ(
የጉበትበሽታ)በጋማ ከብቶችላይ፤
ከኩልኩልትኦስፋ(
ጐስቶማቶሲስ)(
ትልበሽታ)በበጎችላይ፤
ከውርጃበሽታበቀን
ድከብቶችበበግናበፍየሎችላይ፤
ከመዥገርአመጣሽበሽታ፤
ከተላላፊየጋማ ከብትየመስክበሽታ፤
ከልዩዐይነ
ትየአዕዋፍበሽታ፤
ተላላፊከሆነ
ናየተጋብኦጠባይያለው ልዩዐይነ
ትየቆዳበሽታናማናቸውም ዐይነ
ትየን
ብበሽታሁሉ፤
ቊ 2370፡
፡(2)ተቃራኒየሚሆንየውልቃል፡
፡
ከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርለተነ
ገሩትድን
ጋጌዎችተቃራኒየሚሆንማናቸውም ውልፍርስነ
ው፡፡(
አይረጋም)
ቊ 2371፡
፡ስለጒድለቶች(
1)መድንየመሆንሕጋዊግዴታ፡
፡
የተሸጠው እን
ስሳለተፈጥሮው ወይም በውሉለተነ
ገረው አገልግሎትእን
ዳይሆንየሚያደርገው ጒድለትያደረገበትሆኖ
የተገኘእን
ደሆነ፤ሻጩ መድንመሆንአለበት፡
፡
ቊ 2372፡
፡(2)በስምምነ
ትየሚደረግየውልቃል፡
፡
(1)ሁለቱወገንተዋዋዮችለእን
ስሳው አለበትየተባለውንጒድለትከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርመሠረት፤ግልጽበሆነ
የውልቃልለማስወገድይችላሉ፡ ፡
(
2)ደግሞ በሻጩ በኩልእን
ስሳው እን
ደዚህያለስጦታአለው ስለሚባለው ነ
ገርየመድን
ነቱንወሰንለማስፋትናስለ
ዋቢነቱም የውልቃልለማድረግይችላሉ፡፡
ቊ 2373፡
፡የውሉመፍረስ፡
፡
እንደሕጉወይም እን
ደውሉስለእንስሳው መድንመሆንየሚገባሲሆንተላላፊበሽታየያዘው ወይም ጒድለትያለበትሆኖ
የተገኘእን
ደሆነ
፤ገዢው፤የሺያጩ ውልእንዲፈርስለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 2374፡
፡የእን
ስሳው መሞት፡
፡
መድንመሆንባለበትበሽታወይም ጒድለትምክን
ያትወይም በዚህጒድለትበደረሰው ድን
ገተኛነ
ገርምክን
ያትእን
ስሳው
የሞተእን
ደሆነየእን
ስሳው መሞትየሻጩ ኪሣራሆኖዋጋውንመመለስአለበት፡፡
ቊ 2375፡
፡የጉዳትኪሣራ፡
፡
ከዚህም በቀርሻጩ ከዚህቀጥሎ በተመለከቱትሁለትምክን
ያቶችበገዢው ላይለደረሰው ጒዳትኪሣራመክፈል
አለበት፡
፡
(
ሀ)ለሽያጩ ውልመፍረስምክን
ያትየሆነ
ው እን
ስሳበሽታያልያዘው ወይም ጒድለትየሌለበትመሆኑንበግልጽአረጋግጦ
መድንሆኖእንደሆነ
፤
(
ለ)ለሽያጩ ውልመፍረስምክንያትየሆነውንእንስሳሻጩ ባስረከበበትጊዜእን
ስሳው በሽታወይም ጒድለትያለበት
መሆኑንሻጩ ማወቁንለማስረዳትየተቻለእንደሆነ፤
ቊ 2376፡
፡የውሉአለመፍረስ፡
፡
(1)ገዢው የእን
ስሳውንበሽታወይም ጒድለት፤በሁለቱተዋዋዮችመካከልበጽሑፍበተነ ገረው የውልቃልበተወሰነው
ጊዜውስጥ፤በልዩዐዋቂዎችአሳይቶእን ስሳው በሽታወይም ጒድለትያለበትመሆኑንለሻጩ ካላስታወቀው ገዢው
በሻጩ ላይያለውንመብቱንያጣል፡፡
(2)በውልየተወሰነጊዜየሌለእንደሆነሻጩ እን
ስሳውንካስረከበበትቀንጀምሮበሠላሳቀንጊዜውስጥ የእንስሳውን
በሽታወይም ያለበትንጒድለትበልዩዐዋቂዎችአሳይቶለሻጩ ካላስታወቀው እን
ደዚሁገዢው በሻጩ ላይያለውን
መብቱንያጣል፡ ፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
በዐይነ
ትስለሚደረግሽያጭ ፡
፡
ቊ 2377፡
፡ሻጩ ኀላፊመድንየሚሆን
ባቸው ዐይነ
ቶች፡
፡
(1)ዐይነ
ትንወይም ሞዴልን(ናሙ ናን
)በማሳየትየሚደረግሽያጭ የተባለው ነ
ገርዐይነ
ትልክእን
ደታየው ዐይነ
ትወይም
እንደታየው ሞዴልመሆንአለበት፡
፡
(2)በተሰጠው ዐይነ
ትና(
በናሙናው)በውሉውስጥ የዚሁዐይነ
ትአጻጻፍመካከልየሚያጣላነ
ገርየተገኘእን
ደሆነ
፤
የተሰጠው ዐይነትብልጫ ይኖረዋል፡
፡
(3)የሚያጣላነገርሳይኖር፤ልዩነትብቻየተገኘእንደሆነ፤የተባለው ዕቃየዐይነ
ቱንና(
ናሙናውን
)በውሉውስጥ
የተጻፉትንዐይነ
ቶችሁለቱም እን ዲኖረው ያስፈልጋል፡
፡
ቊ 2378፡
፡የዕቃውንዐይነ
ትስለማቅረብ፡
፡
ዐይነ
ቱየተሰጠው ወገንለማሳየትየሚያቀርበው ዐይነ
ቱአስቀድሞ ከተቀበለው ጋራአን
ድመሆኑንማስረዳትአለበት፡
፡
ቊ 2379፡
፡የነ
ዚህውሳኔ
ዎችተፈጻሚነ
ት፡፡
(1)ሽያጩ ፤(
ናሙ ናውን
)ዐይነ
ቱን(
ኤሻንቲዮውን)ወይም ሞዴሉንለገዢው ለማሳየትያህልብቻእንጂ፤የዕቃውንዐይነት
ለመስጠትያለአን ዳችመገደድመሆኑንያስረዳእንደሆነዐይነ
ትን(
ኤሻንቲዮን)ወይም ሞዴልንበማሳየትየተደረገሽያጭ
አለአይባልም፡ ፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
በፈተናየሚደረግሽያጭ ፡
፡
ቊ 2380፡
፡ወዶለመቀበልየሚሰጥ ጊዜ፡
፡
(1)የሽያጩ ውልበፈተናየተደረገእን
ደሆነገዢው በውሉበተወሰነ
ው ጊዜውስጥ የተባለውንነ
ገርወዶመቀበሉንወይም
አለመቀበሉንማስታወቅአለበት፡ ፡
(2)በውሉማናቸውም ጊዜያልተወሰነእን
ደሆነ
፤ገዢው ለመፈተንየወሰደውንነ
ገርወዶመቀበሉንአለመቀበሉን
የሚያስታውቅበትንበቂጊዜሻጩ ሊወስንለትይችላል፡
፡
ቊ 2381፡
፡የገዢው ዝምታ፡
፡
(1)ገዢው የወሰደውንነገርወዶመቀበሉንወይም አለመቀበሉንከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርበተወሰነው ጊዜውስጥ
ያላስታወቀእን ደሆነ
፤የተባለውንምነ
ገርእንዲፈትንተሰጥቶትእንደሆነ፤የሽያጩ ውልደን
በኛይሆናል፡
፡
(
2)ከዚህበላይእን
ደተነ
ገረው ያልሆነእን
ደሆነ
፤ገዢው ዕቃውንእን
ዳልፈለገው ሆኖይቈጠራል፡
፡
ቊ 2382፡
፡የዝምታመቀበል፡
፡
እንደዚሁም ገዢው አን
ድነገርሳይለይለወሰደው ነ
ገርዋጋውንበሙሉወይም በከፊልየሰጠ እን
ደሆነ፤ወይም ለመፈተን
አስፈላጊከነበረው ሥራአልፎበወሰደው ነ
ገርበሌላዐይነትአደራረግየሠራበትእን
ደሆነ
፤ሽያጩ ደን
በኛይሆናል፡፡
ቊ 2383፡
፡በነ
ገሩሊደረስየሚችልመበላሸት፡
፡
የሚፈተነ
ውንነገርገዢው የተረከበውም እን
ኳቢሆን፤ገዢው ለመፈተንየወሰደውንነ
ገርመውደዱንሳያውቅበሚቈይበት
ጊዜበተባለው ነ
ገርላይሊደርስየሚችለው መበላሸትበሻጩ ላይይሆናል፡፡
ን
ኡስክፍል4፡
፡
ዋጋው በየጊዜው ስለሚከፈልለትሽያጭ ፡
፡
ቊ 2384፡
፡ለሻጩ ያለው የመምረጥ መብት፡
፡
በየጊዜው ዋጋው እንዲከፈልውለታበማድረግ፤አንድነ
ገርተሸጦ፤ለገዢው የተሰጠ እን
ደሆነ
ና፤ገዢው በየጊዜው
እንዲከፍለው ከተመደበው ገን
ዘብአንዱንመደብእንዲከፍለው ሻጩ ማስጠንቀቂያሰጥቶትእንደሆነ
፤ያልተከፈለውን
ገንዘብእንዲያገባለትገዢውንለመክሰስይችላል፤ወይም የውሉንፈራሽነትየማስታወቅመብትየራሱእን ዲሆንአድርጎ
እንደሆነ
፤ውሉፈርሷልብሎ ለማስታወቅይችላል፡ ፡
ቊ 2385፡
፡የውሉመፍረስ፡
፡
(
1)ውሉበፈረሰጊዜ፤ሻጩ ናገዢው አን
ዱ ለአን
ዱ የተሰጣጡትንነ
ገርመመለስአለባቸው፡
፡
(2)ስለሆነ
ም፤ሻጩ በገዢው እጅስለቈየው ነ
ገርአገልግሎትየሚገባኪራይናበማገልገሉ፤ስለተበላሸበትም ኪሣራ
እንዲከፈለው ለመጠየቅይችላል፡፡
(
3)በገዢው ላይበጣም ከባድየሆኑትንግዴታዎችለመጣልየሚናገረው ማን
ኛውም የውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 2386፡
፡ቀሪው ዕዳስለሚከፈልየአስገዳጅነ
ትውል፡
፡
(1)ዋጋው በየጊዜው እን
ዲሰጥ የተደረገው አከፋፈልበሚቀርበትጊዜቀሪውንዕዳየማስከፈልአስገዳጅነ
ትበውሉ
ተነግሮእንደሆነ፤ባለዕዳው በማከታተልሁለትጊዜያልከፈለው ገንዘብእጅግቢያንስከሽያጩ ዋጋዐሥረኛው እጅ
ካልሆነበቀርሻጩ በተደረገው ስምምነ ትሊጠቀምበትአይችልም፡ ፡
(
2)በገዢው ላይየበለጠናከፍያለወጪ ንየሚያስከትልተቃራኒስምምነ
ትሁሉአይጸናም፡
፡
ን
ኡስክፍል5፡
፡
ባለሀብትነ
ቱንለራሱበማስጠበቅየሚደረግሽያጭ ፡
፡
ቊ 2387፡
፡በሌላሦስተኛወገንላይመቃወሚያስለሚሆንውል፡
፡
(1)ይዞታው ለገዥው ተላልፎባለሀብትነ
ቱግንዋጋው እስኪከፈልለትድረስየሻጩ ሆኖእን
ዲቈይየተደረገየውልቃል፤
ስለዚሁጒዳይበተዘጋጀየሕዝብመዝገብላይበገዢው መኖሪያቤትካልተጻፈበቀርየተባለው የውልቃልነ ገሩንበገዙት
በሦስተኛወገኖችላይመቃወሚያሊሆን ባቸው አይችልም፡
፡
(2)በን
ግድሕግበተወሰኑትድንጋጌዎችመሠረትካልሆነበቀርነ
ገሩንየገዛው ሰው በከሠረጊዜይህየውልስምምነ
ት
ከገዢው ገን
ዘብበሚፈልጉትሰዎችላይመቃወሚያሊሆንአይችልም፡ ፡
ቊ 2388፡
፡በዕቃው ላይሊደርሱየሚችሉአደጋዎች፡
፡
የማስረከቡተግባርከተፈጸመበትጊዜጀምሮበዕቃው ላይሊደርሱየሚችሉአደጋዎችየገዢው ናቸው፡
፡
ቊ 2389፡
፡የሽያጭ መፍረስ፡
፡
(
1)ሽያጩ በሚፈርስበትጊዜሻጩ በየጊዜው በተደረገው አከፋፈልየተቀበለውንገን
ዘብለገዢው መመለስአለበት፡
፡
(
2)ደግሞም በገዢው እጅስለቆየው ነ
ገርአገልግሎትየሚገባኪራይናበማገልገሉስለተበላሹትም ኪሣራንለመጠየቅ
ይችላል፡
፡
(
3)በገዢው ላይበጣም ከባድየሆኑትንግዴታዎችለመጣልየሚናገረው ማን
ኛውም የውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ን
ኡስክፍል6፡
፡
የተሸጠውንመልሶስለመግዛትየሚደረግውል፡
፡
ቊ 2390፡
፡መልሶየመግዛትችሎታ፡
፡
ሻጩ የሸጠውንነ
ገርበተወሰነጊዜውስጥ መልሶከገዥው ለመግዛትየሚፈቅድለትንመብትአስጠብቆለመዋዋል
ይችላል፡፡
ቊ 2391፡
፡የሚወሰነ
ው ጊዜ፡
፡
(
1)ሻጩ የሸጠውንነ
ገርመልሶስለመግዛትባለው ችሎታየሚሠራበትጊዜ፤ከሁለትዓመትየበለጠ ሊሆንአይችልም፡
፡
(
2)ከዚህያነ
ሰጊዜበመወሰንስምምነ
ትአልተደረገእን
ደሆነበሁለትዓመትየተወሰነይሆናል፡
፡
ቊ 2392፡
፡ቅጣት(
ኪሣራ)
፡፡
(
1)መልሶበመግዛትውልየተሸጠውንነ
ገር፤ገዢው ለሌላሰው ሊሸጠው አይችልም፡
፡
(2)ነ
ገርግንሻጩ የሸጠውንነገርመልሶእንዲገዛየሚፈቅደው ውልስለዚህጒዳይበተዘጋጀው የሕዝብመዝገብላይ
በገዢው መኖሪያቦታካልተጻፈበቀር፤ይህየተባለው ለሌላሰው ለመሸጥ አለመቻልለሌሎችሦስተኛወገኖች
መቃወሚያለመሆንአይችልም፡ ፡
ቊ 2393፡
፡(ሀ)የሻጩ ግዴታ፡
፡
(1)የሸጠውንመልሶለመግዛትችሎታያለው ሻጭ የተቀበለውንዋጋለባለውሉመመለስናተዋዋዩስለሽያጩ ውል
ያደረገውንወጪ መክፈልአለበት፡
፡
(
2)ገዢው ለገዛው ነ
ገርያደረገው ወጪ እን
ዳለም፤ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀርበዚህሕግያላገባብስለ
መበልጸግበሚለው ምዕራፍየተወሰኑትድን ጋጌዎችየሚፈጸሙ ይሆናሉ፡
፡
ን
ኡስክፍል7፡
፡
ዕቃውንከመላክግዴታጋራየሚደረግሽያጭ ፡
፡
ቊ 2394፡
፡ዕቃውንየማመላለስጥን
ቃቄ፡
፡
ውሉየተሸጠውንነ ገርሻጩ እን
ዲልክየሚያስገድደው የሆነእን
ደሆነ
፤የተሸጠው ዕቃበሺያጩ ውልእስከተመለከተው
ስፍራድረስእን
ዲደርስሻጩ በተለመዱትዘዴዎችለመላክአስፈላጊዎችንየማመላለስውሎችከዕቃጫ ኙጋራ
መዋዋልአለበት፡፡
ቊ 2395፡
፡ማስረከብ፤(
1)መሠረቱ፡
፡
(1)የሽያጩ ውልየዕቃውንማጓጓዝግዴታየሚጨ ምርሲሆንተቃራኒስምምነ
ትከሌለበቀርየዕቃው ማስረከብጒዳይ
የሚፈጸመው ዕቃውንለዕቃአመላላሹበመስጠትነ ው፡፡
(2)ይህንየዕቃማመላለስሥራየሚያከናውነ
ው ሻጩ በራሱየማመላለሻዘዴዎችወይም በሻጩ ስም በሚሠሩናእሱ
በቀጠራቸው ዕቃአመላላሾችአማካይነ
ትበሆነጊዜየዕቃው ማስረከብሥራየሚፈጸመው በገዢው ስም የተደረገየዕቃ
ማመላለስውልተሠርቶለዕቃአመላላሹዕቃው በተሰጠ ጊዜነው፡፡
(3)የዕቃው ማጓጓዝሥራበብዙዕቃአመላላሾችናበተከታታይሁኔ ታየሚፈጸም የሆነእን
ደሆነናየሽያጩ ም ውልሻጩ
ስለዕቃው ማጓጓዝአን ድወይም ብዙውልበማድረግጠቅላላውንየዕቃመጫ ንውልራሱእን ዲፈጽም የሚያስገድደው
የሆነእን ደሆነየዕቃው ማስረከብጒዳይየሚፈጸመው ዕቃውንለመጀመሪያው ዕቃአመላላሽበመስጠት( በማስረከብ)
ነው፡፡
ቊ 2396፡
፡(2)ውልንለመፈጸም የተላከመሆኑያልተገለጸበትዕቃ፡
፡
አድራሻበማድረግወይም በሌላአኳኋንለጫ ኙየተሰጠው ዕቃየተላከው ውልንለመፈጸም መሆኑንየሚገልጽነገር
ያልተደረገበትእን
ደሆነሻጩ ለገዢው ዕቃው መላኩንማስታወቂያአስፈላጊበሆነጊዜም የዕቃውንዝርዝርየሚያስታውቅ
ወረቀትካላከለትበቀርየማስረከቡነገርእንደተፈጸመ ሆኖአይቈጠርም፡
፡
ቊ 2397፡
፡በውሃላይየሚደረግማጓጓዝ፡
፡
(1)ከዚህበላይእንደተነገሩትድን
ጋጌዎችዕቃውንእን
ዲጭ ንየሚሰጠው ዕቃጫ ኝነ
ቱበውሃላይየማመላለስሥራ
ለሚሠራየሆነእን ደሆነየማስረከቡሥራየሚፈጸመው እን
ደውሉአኳኋንዕቃውንበመርከቡላይወይም በመርከቡ
አጠገብበመስጠትነ ው፡፡
(2)ሻጩ ለገዢው ዕቃው በመርከብየተሳፈረበትንደረሰኝወይም ማናቸውን
ም ይህንየመሰለሌላሰነ
ድእን
ደውሉቃል
የማቅረብመብቱየተጠበቀነ ው፡፡
ቊ 2398፡
፡ሻጩ ዕቃውንለመያዝመብትያለው ስለመሆኑ፡
፡
(
1)ዕቃው የሚጫ ንበትውልሻጩ ዕቃው በጒዞላይባለበትጊዜሊያዝበትመብትየሚሰጠው ካልሆነበቀርሻጩ
ዋጋው እስኪከፈለው ድረስዕቃመላኩንለመዘግየትይችላል፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ውላቸው ዕቃውንሻጩ ለገዢው የሚያስረክበው በተላከበትስፍራየሆነእን
ደሆነወይም ዋጋው
የሚከፈለው ዕቃውንካስረከበበኋላየሆነእንደሆነወይም ዋጋው የሚከፈለው ዕቃውንካስረከበበኋላየሆነእነ
ደሆነ
፡፡
ሻጩ ዕቃውንመያዝናማቈየትአይችልም፡ ፡
(3)ሻጩ ዕቃው በጒዞላይሳለየሚያዝበትበመሆኑዕቃውንልኮእን
ደሆነ
፤ዕቃው በተላከበትስፍራዋጋው ሳይከፈለው
ለገዢው አንዳይሰጥ መቃወም ይችላል፡
፡
ቊ 2399፡
፡ጽሑፍከተቀበለበኋላስለሚደረግየዋጋአከፋፈል፡
፡
(
1)ዕቃውንለመቀበልየሚያስችልዕቃው የተጫ ነ
በትማስረጃወረቀት(
ኮኔስማ)ወይም ሌላጽሑፍተደርጎለትእን
ደሆነ
በዚሁም ዕቃለማዘዝይህን
ኑጽሑፍመያዝየሚያስፈልግሲሆንበውሉየተመለከቱትወይም በልማድየታወቁትጽሑፎች
ሳይሰጡ የዕቃውንዋጋመጠየቅአይቻልም፡
፡
(2)ዕቃውንለመቀበልየሚያስችለው ጽሑፍለገዢው ከተሰጠው ዕቃውንለመመርመርአልቻልሁም በማለትዋጋውን
አልከፍልም ለማለትመብትየለውም፡፡
(3)ጽሑፉዕቃው የተጫ ነ
በትማስረጃወረቀትወይም ሌላጽሑፍሲሆንናዕቃውንለመቀበልየሚያስችለው ይኸው
ጽሑፍሲሆንወይም በዕቃው ለማዘዘይህን ኑጽሑፍመያዝአስፈላጊሲሆንጽሑፎቹንየመስጠትግዴታየውሉፍሬነ ገር
ሆኖይቈጠራል፡፡
ቊ 2400፡
፡ዕቃውንበመን
ገድላይስለማቆም፡
፡
(1)ሻጩ ዕቃውንከላከበኋላገዢው መክፈልአለመቻሉንበፍርድእንደተነ
ገረየሰማ እን
ደሆነየተባለው ዕቃየተጫ ነ
በትን
የደረሰኝማስታወቂያወይም የገዛውንእን
ዲረከብየሚፈቅድለትማን ኛቸውም ሌላሰነድበጁ ቢገኝም ለገዢው ዕቃው
እንዳይሰጠው ሲልሻጩ ለመቃወም ይችላል፡፡
(
2)ሻጩ ዕቃው የተጫ ነ
በትየማስታወቂያደረሰኝወይም ከዚህበላይየተመለከተውንሰነ
ድበደን
ብይዞየሚጠይቅሌላ
ሦስተኛአምጪ ዕቃውንእን ዳይረከብለመቃወም አይችልም፡፡
(3)በዚህጊዜዕቃው የተጫ ነ
በትንየማስታወቂያደረሰኝወይም ሰነ
ዱ ዕቃዎቹንስለማስተላለፍበሚመለከተው ጒዳይ
ልዩልዩድንጋጌዎችያሉበትካልሆነበቀር፤ወይም የደረሰኙወይም የሰነዱ አምጪ ያመጣውንደረሰኝወይም ሰነድ
ለማግኘትዐውቆሻጩ ንለመጉዳትሲልያደረገው መሆኑንሻጩ ካላስረዳበቀርዕቃው እን ዳይሰጥ የመቃወም መብት
የለውም፡፡
ቊ 2401፡
፡የተገዛውንነ
ገርየመረከብግዴታ፡
፡
(1)የተሸጠው ነ
ገርለገዢው ተልኮለትእን
ደሆነ
ናበመረከቢያው ቦታዝግጁ ሆኖሲገኝለትገዢው ዕቃውንለመቀበል፤
የማይፈቅድሲሆንዋጋውንሳይከፍልናያለችግርም ሌላወጪ ሳያደርግለመቀበልከቻለየተላከውንነ ገርበሻጩ ስም
ሆኖመቀበልአለበት፡ ፡
(2)ሻጩ በሸጠው ነ
ገርመድረሻቦታላይሲገኝወይም በዚሁቦታላይስለርሱሆኖየተላከውንነ ገርአላፊሆኖ
እንዲቀበልለትየተደረገሰው ሲኖር፤ከዚህበላይበተጻፈው መሥመርየተሰጠው ውሳኔተፈጻሚ አይሆን ም፡
፡
ቊ 2402፡
፡በነ
ገሩላይየተገኘው ጒድለትመታየት፡
፡
(
1)የተሸጠው ነ
ገርበሚላክበትጊዜ፤ገዢው በተባለው ነ
ገርመድረሻቦታላይየተላከለትንነ
ገርመመርመርአለበት፡
፡
(2)ገዢው የገዛውንዕቃመልሶየላከው ከጭ ነ
ቱሳይራገጀፍየሆነእን
ደሆነናሻጩ ም ውሉበተደረገበትጊዜዕቃው
ተመልሶመላክየሚችልመሆኑንየሚያውቅወይም ማወቅየሚገባው እን ደሆነየተሸጠው ዕቃምርመራየሚደረገው ይህ
ዕቃተመልሶወደአዲሱመድረሻቦታው በደረሰጊዜነ ው፡፡
ን
ኡስክፍል7፡
፡
በሐራጅስለሚደረግሽያጭ ፡
፡
ቊ 2403፡
፡የውሉአደራረግ፡
፡
(1)በሐራጅየሚደረግሽያጭ ተፈጸመ የሚባለው፤ሻጩ ወይም ለሐራጁ አሻሽጥ ተመረጠው ሰው ዕቃውንለገዢው
የንተነው ባሉበትጊዜነ
ው፡፡
(
2)ሻጩ ተቃራኒየሚሆንአሳቡንካልገለጸበስተቀርሐራጁንየሚያካሂደው ዋጋላበለጠ ለመሸጥ መብትእን
ዳለው
ይቈጠራል፡፡
ቊ 2404፡
፡በሐራጅገዥ የሆነሰው ግዴታ፡
፡
(
1)በሐራጅላይእገዛለሁያለሰው ለሽያጩ ሁኔ
ታበተመለከቱትቃሎችመሠረትበሚያደርገው የዋጋአቀራረብ
ይገደዳል፡
፡
(2)ተቃራኒየሚሆንየውልቃልየሌለእን
ደሆነከቀረበው ዋጋበላይሌላዋጋካልተነገረወይም ያቀረበውንዋጋ
ከተለመደው ከሐራጅድምፅበኋላወዲያውኑካልተቀበሉትከግዴታው ነጻይሆናል፡
፡
ቊ 2405፡
፡እጅበጅስለመክፈል፡
፡
(
1)በሽያጩ ስምምነ
ትሁኔ
ታውስጥ የተነ
ገረተቃራኒየሚሆንነ
ገርከሌለበሐራጅገዢው እጅበጅዋጋውንለመክፈል
ግዴታአለበት፡፡
(
2)ሻጩ ገን
ዘቡእጅበጅወይም በሽያጩ ስምምነ
ትእን
ደተነ
ገሩትሁኔ
ታዎች፤ያልተከፈለው እን
ደሆነሻጩ ውሉፈርሷል
ብሎ ወዲያው ለማስታወቅይችላል፡
፡
ቊ 2406፡
፡ሻጩ ዋቢስለመሆኑ፡
፡
(1)ሻጩ በተለመደው የሽያጭ ስምምነትለሚሸጠው ነ
ገርዋቢበመሆንእን
ደሚገደድሁሉበአደባባይናበፈቃድ
ለሚደረገው የሐራጅስምምነ ትዋቢነው፡፡
(
2)እርሱየተን
ኰልሥራየሠራካልሆነበቀርሻጩ በግድለሚደረግሐራጅዋቢመሆንየለበትም፡
፡
ቊ 2407፡
፡በሐራጅይሸጥልኝባዩዋቢስለመሆኑ፡
፡
(
1)አን
ድሰው ባቀረበው ጥያቄምክን
ያትሐራጅሲባልጥያቄአቅራቢው በሐራጅስለሚሸጠው ነ
ገርለሰጠው ዝርዝር
ዋቢነው፡፡
(
2)እን
ዲሁም በዚሁነ
ገርለሠራው አታላይነ
ትም ተጠያቂይሆናል፡
፡
ምዕራፍ2፡
፡
የመሸጥ ውልመሰልነ
ትያላቸው ልዩልዩውሎች፡
፡
ክፍል1፡
፡
የለውጥ ውል፡
፡
ቊ 2408፡
፡ከሽያጭ ውልያለው ልዩነ
ት፡፡
(1)እያን
ዳንዱ ለዋጭ ለመለዋወጥ የተነ
ገሩትንነ
ገሮችስለሚመለከትጒዳይ፤የአን
ድሻጭ መብቶችናግዴታዎች
አሉት፡፡
(2)በለውጡ ውልመሠረትተጨ ማሪገን ዘብእንዲከፍልግዴታያለበትለዋጭ ተጨ ማሪውንገን
ዘብስለሚነ
ካው ጒዳይ
ገዥ የሆነሰው በሚገደድበትግዴታይገደዳል፡
፡
(
3)ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀርስለለውጥ ውልየሚደረገውንወጪ ሁለቱየለውጥ ተዋዋዮችእኪልበኩል
ይችላሉ፡
፡
ቊ 2409፡
፡ስለሽያጭ ውልወደተሰጡትደን
ቦችመምራት፡
፡
የሽያጩ ንስምምነ
ትውልየሚመለከቱትደን
ቦችስለለውጥ ውልለቀረበውም ጒዳይተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ክፍል2፡
፡
የባለሀብትነ
ትንመብትሳይሆንሌሎችንመብቶች
ስለማስተላለፍ፡
፡
ቊ 2410፡
፡ሪምንስለማስተላለፍ፡
፡
(1)አን
ድሰው በአንድንብረትላይያለውንየሪም መብትለሌላሰው በዋጋባስተላለፈጊዜየሽያጭ ንውልየሚመለከቱት
ደንቦችተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
(
2)የዕቃውንሀብትነ
ትስለማስተላለፍሻጩ ግዴታእን
ዳለበትእን
ዲሁም በዚህጊዜሪም ሰጪ ው ሪሙንየማስተላለፍ
ግዴታአለበት፡
፡
ቊ 2411፡
፡ግዙፍነ
ትየሌላቸውንመብቶችስለማስተላለፍ፡
፡
(
1)አንድሰው፤ግዙፍነትየሌላቸውንመብቶችበዋጋለሌላሰው የሚያስተላልፍሲሆንልዩየሆኑትሕጎችእን
ደተጠበቁ
ሆነው በተቻለመጠንየሽያጭ ደን
ቦችተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
(
2)ስለገን
ዘብመብትማስተላለፍየተደነ
ገጉትደን
ቦችስለውሎችበጠቅላላው በሚልአን
ቀጽተገልጸው ይገኛሉ፡
፡
ክፍል3፡
፡
ስለኪራይሽያጭ ፡
፡
ቊ 2412፡
፡ሽያጭ ንስለመምሰሉ፡
፡
ተዋዋዮቹየሚያደርጉትውልየዕቃኪራይውልነ ው፡
፡በየጊዜውም የተወሰነ
ው ገንዘብከተከፈለበኋላተከራዩለተከራዩ
የዕቃው ባለሀብትይሆናልብለው የተዋዋዩእን
ደሆነከዚህየሚከተሉትድን ጋጌዎችእንደተጠበቁሆነው ስለሽያጭ
የተወሰኑትደግቦችተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 2413፡
፡ሊደርሱየሚችሉአደጋዎች፡
፡
የተከራየው ነ
ገርከተሰጠው ጊዜአን
ሥቶበዕቃው ላይሊደርስየሚችልአደጋበተከራዩላይየሚታሰብነ
ው፡፡
ቊ 2ሺ414፡
፡ውልንስላለመቀጠልየሚደረግማስታወቅ፡
፡
ተከራይየተከራየውንነ
ገርለአከራዩበመመለስ፤በማን
ኛቸውም ጊዜቢሆንውሉእን
ዲቀርለማድረግይችላል፡
፡
ቊ 2415፡
፡የውልመፍረስ፡
፡
(
1)ውሉበፈረሰጊዜ፤አከራዩበኪራይየተቀበለውንገን
ዘብለተከራዩመመለስአለበት፡
፡
(
2)ነገርግንአከራዩየሚገባውንኪራይናተከራዩየ
ተከራየውንነ
ገርበመገልገልስለጐዳበትኪሣራንለመጠየቅ
ይችላል፡፡
(
3)በተከራዩላይይበልጥ ከፍያለወጪ ንየሚያስከትልተቃራኒየሆነማን
ኛውም የውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ክፍል4፡
፡
የዕቃማቅረብውል፡
፡
ቊ 2416፡
፡ትርጓሜ፡
፡
የዕቃዎችማቅረብውልማለትከተዋዋዮቹአን ዱ ለሌላው ተዋዋይአስፈላጊየሆኑትንዕቃዎችበየጊዜው ወይም
ባለማቋረጥ በዋጋለመስጠትውለታየሚገባበትውልነ ው፡፡
ቊ 2417፡
፡የውሉዓላማ፡
፡
(
1)የሚቀርበው ዕቃልክያልተወሰነሲሆንአቅራቢው ውሉየተደረገበትንጊዜበማመዛዘንለተዋዋዩደን
በኛአስፈላጊ
ሆኖየሚገኘውንያህልለመስጠትይገደዳል፡ ፡
(2)ተዋዋዮቹየሚቀርበውንዕቃበጠቅላላው ወይም በየአን
ዳንድጊዜየሚቀርበውንከፍያለውንወይም ያነ
ሰውንወሰን
ብቻቈርጠው የተዋዋሉሲሆኑየአቅራቢው ተዋዋይሊቀበለው የሚገባውንልክ፤በነ
ዚህበተሰጡትወሰኖችውስጥ
ለመወሰንመብትአለው፡ ፡
(3)ሊቀርብየሚገባው ዕቃልክለተዋዋዩአስፈላጊነትእንደሚበቃሆኖእን
ዲሰጥ የተወሰነሲሆንየቀረበው ልክአነ
ስተኛ
ተብሎ ከተወሰነው ልክበላይሆኖቢገኝእንኳንተቀባዩአስፈላጊውንበሙሉለመውሰድይገደዳል፡፡
ቊ 2418፡
፡ዋጋ፡
፡
የሚቀርቡትዕቃዎችበየተወሰነ
ው ጊዜየሚቀርቡሲሆኑ፤በውሉየተነ
ገረየውለታቃልከሌለየነ
ዚህዕቃዎችየየአን
ዳንዱ
ጊዜዋጋበዚህአንቀጽበምዕራፍ1በተጻፉትድንጋጌዎችመሠረትይወሰናል፡
፡
ቊ 2419፡
፡የዋጋው መከፈያጊዜ፡
፡
(
1)ዕቃዎቹበየጊዜው የሚቀርቡሲሆኑ፤ዋጋቸው በየቀረቡበትጊዜተካፋይነ
ው፡፡
(
2)ባለማቋረጥ ሊቀርቡየሚገባቸው ሲሆኑ፤ዋጋው በልማድበሚወሰነ
ው ጊዜይከፈላል፡
፡
ቊ 2420፡
፡የጊዜው ወሰን
፡፡
(
1)ለሚቀርቡትዕቃዎችየተወሰነጊዜሲኖርየተባለው ጊዜስለሁለቱተዋዋዮችጥቅም እን
ደተወሰነሆኖይገመታል፡
፡
(2)በሚቀርቡትዕቃዎችላይመብትያለው ሰው ልዩልዩሆነ
ው ስለሚቀርቡትዕቃዎችጊዜለመወሰንሥልጣንያለው
እንደሆነበአእምሮግምትበቂበሆነማስታወቂያለዕቃአቅራቢው ጊዜውንማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2421፡
፡ውልንአለመፈጸም፡
፡
(1)ከተዋዋዮቹአንዱ ስለተነ
ገረው የዕቃማቅረብየገባባቸውንግዴታዎችያልፈጸመ እን
ደሆነ
ናአለመፈጸሙ ም ከፍያለ
ነገርያሳየእንደሆነ
፤ይኸውም ነ ገርለወደፊትበሚፈጸሙ ግዴታዎችየደን
ብአፈጻጸም ውስጥ እምነ
ትየሚያጠፉጠባይ
ያለበትሲሆን ፤ውሉለመፍረስይችላል፡ ፡
(2)ዕቃአቅራቢው ለተዋዋለው ሰው አስቀድሞ በአእምሮግምትበቂበሆነጊዜማስታወቂያካልሰጠ በቀር፤ውሉን
ለማፍረስወይም አፈጻጸሙንማቆም አይችልም፡ ፡
(
3)ማን
ኛቸውም ስለዚሁጒዳይየተነ
ገረው ተቃራኒየውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 2422፡
፡የምርጫ ስምምነ
ት(1)የሚቈይበትጊዜ፡
፡
(1)አን
ድሰው የ
ተለየዐይነ
ትያላቸው ዕቃዎችባስፈለጉትጊዜበምርጫ ከአን
ድዕቃአቅራቢብቻለመውሰድግዴታ
የሚገባበትውልከሦስትዓመትየበለጠ ጊዜሊጸናአይችልም፡፡
(
2)ይበልጥ እን
ዲቈይተደርጎም እን
ደሆነ
፤ከሦስትዓመትየበለጠ ሊጸናአይችልም፡
፡
ቊ 2423፡
፡(2)ተፈጻሚነ
ት፡፡
(1)እን
ደዚህባለቃልውልየሚገባተዋዋይሌሎችሦስተኛወገኖችያቀረቡለትንውለታዎችለዕቃአቅራቢው ማስታወቅ
አለበት፡፡
(2)ለምርጫ ባለው መብትእጠቀማለሁያለእን ደሆነ
፤ዕቃአቅራቢው በውሉበተወሰነ
ው ወይም በአእምሮግምትበቂ
በሆነጊዜውስጥ፤ማስታወቅአለበት፡ ፡ካላስታወቀመብቱይቀርበታል፡
፡
ቊ 2424፡
፡ከተመረጠው አቅራቢብቻበደን
በኛው ያለበትየመቀበልግዴታ፡
፡
(1)በውሉውስጥ አንድሰው አን
ዳንድየዕቃዐይነ
ትከአን
ድየታወቀዕቃአቅራቢብቻለመውሰድየተዋዋለእን
ደሆነ
፤
የተባለው ሰው በውሉየተነ
ገረውንየዕቃዐይነ
ትከሌላሦስተኛወገንለመውሰድአይችልም፡
፡
(2)እን
ዲሁም ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀር፤ይህሰው በውሉየተነ
ገሩትንዕቃዎችለመሥራትወይም
ለማውጣትአይችልም፡ ፡
ቊ 2425፡
፡ለተመረጠው ደን
በኛብቻለማቅረብ፤በዕቃአቅራቢው ያለበትግዴታ፡
፡
(
1)ዕቃአቅራቢው ለአን
ድየታወቀሰው ብቻለማቅረብየተዋዋለእንደሆነ
፤ዕቃአቅራቢው በውሉበተነ
ገረው ቀበሌ
ውስጥናውሉበሚቈይበትጊዜ፤በውሉየተነ ገሩትንየዕቃዐይነ
ቶችበቀጥታም ሆነበጅአዙርለሌላሦስተኛወገኖች
ጥቅም ለማቅረብአይችልም፡፡
(
2)ተዋዋዩየግልሆነ ው የተጠበቁለትንነገሮችበመሸጥ በተወሰነ
ለትቀበሌውስጥ ለማስፋፋትተዋውሎ ሳለ፤ይህን
ግዴታያልፈጸመ እን
ደሆነ፤በውሉየተነ ገረውንአነ
ስተኛውንመጠንሸጦ ቢገኝእን
ኳንኀላፊይሆናል፡፡
ቊ 2426፡
፡ውሉንስለማስቀረት፡
፡
የዕቃው አቀራረብየተወሰነየውልጊዜ፤በውሉአልተጻፈእን
ደሆነ፤አስቀድሞ ማስታወቂያስለመስጠትበውሉየተጻፈውን
ጊዜአስቀድሞ በመስጠትወይም አስቀድሞ ስለማስታወቅየተጻፈየውልቃልየሌለእን ደሆነ፤በአእምሮግምትበቂጊዜ
በመስጠትተዋዋዮቹእየአን ዳንዳቸው ውሉእን
ዲቀርለማድረግይችላሉ፡ ፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለስጦታ፡
፡
ቊ 2427፡
፡ትርጓሜ፡
፡
ስጦታማለትአን ድወገንተዋዋይማለትሰጪ ው ተቀባይተብሎ ለሚጠራው ለሌላሰው ችሮታበማድረግአሳብ
ከንብረቶቹአን
ዱንየሚለቅበትወይም ግዴታየሚገባበትውልነ ው፡፡
ቊ 2428፡
፡በሞትምክን
ያትየሚደረጉስጦታዎች፡
፡
ሰጪ ው ሲሞትይፈጸማሉተብለው በተወሰኑትስጦታዎችላይስለኑዛዜየተነ
ገሩትንድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 2429፡
፡ስለጋብቻርዳታየሚደረጉስጦታዎች፡
፡
(
1)በጋብቻምክን
ያትበሚደረጉትስጦታዎችላይስለሌሎቹስጦታዎችየተወሰኑትድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
(
2)እነ
ዚህስጦታዎችበማናቸውም ሁኔ
ታቢሆንበዋጋእን
ደተደረጉሆነ
ው አይቈጠሩም፡
፡
(
3)ስለዚህስጦታዎችበተለይየተነ
ገሩትየዚህሕግድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 2430፡
፡ያለዋጋየሚሆንአገልግሎት፡
፡
ያለዋጋየሚደረግየአገልግሎትሥራ፤ወይም የራሱንዕቃያለዋጋለሌላው ሰው ዝግጅማድረግስጦታአይባልም፡
፡
ቊ 2431፡
፡አለመቀበል፡
፡
እንደዚሁም፤ወራሽነ
ትንአልፈልግም ብሎ መተው ወይም በኑዛዜየተደረገለትንስጦታአልቀበልም ማለትወይም አን
ድ
መብትንየሚያስገኘውንወይም መብትንእን ደያዙለመቅረትየሚያስፈልገውንግዴታሳይፈጽሙ መቅረትስጦታነ ው
ተብሎ አይቈጠርም፡
፡
ቊ 2432፡
፡የተፈጥሮግዴታ፡
፡
መን
ፈሳዊተግባርንለመፈጸም የሚደረገው የገን
ዘብመክፈልሥራስጦታአይባልም፡
፡
ቊ 2433፡
፡ስለሥራዋጋየሚደረግስጦታ፡
፡
እን
ደዚሁም፤አን
ድሰው ለሰጪ ው ወይም ለቤተሰቡስላደረገው አገልግሎትበልማድመሠረትያደረገው የሥራዋጋ
መከፈልስጦታአይባልም፡
፡
ቊ 2434፡
፡ስጦታማድረግየሰጭ የራሱተግባርስለመሆኑ፡
፡
(
1)ስጦታየሰጭ የራሱየተለየተግባርነ
ው፡፡
(2)ስጦታየሚደረገው በወኪሉሲሆንየሚሰጡትን
ብረቶችእን
ዴትያሉእን
ደሆኑናለማንእን
ደሚሰጡ ገልጾካላስታወቀ
በቀርፈራሽነው፡፡

ቊ 2435፡
፡ስለስጦታየተስፋቃልመስጠት፡
፡
(
1)ስጦታአደርጋለሁብሎ የተስፋቃልመስጠትአን
ዳችግዴታአያስከትልም፡
፡
(2)እን
ደዚህያለውንቃልአለመፈጸም፤ቃልየተሰጠው ወገንበዚህበተሰጠው ቃልምክን
ያትበቅንልቡናያወጣው
ገንዘብእንዲመለስብቻያስገድዳል፡
፡

ቊ 2436፡
፡ስጦታንተቀባዩእቀበላለሁማለትአስፈላጊስለመሆኑ፡
፡
(
1)የስጦታውልፍጹም የሚሆነ
ው፤ስጦታተቀባዩለእርሱየተደረገውንልግስናእቀበላለሁብሎ አሳቡንየገለጸእነ
ደሆነ
ነ
ው፡፡
(
2)ሰጪ ው ከሞተወይም ችሎታከአጣ በኋላስጦታውንእቀበላለሁየማለትቃልዋጋየለውም፡
፡
(
3)ስጦታንየስጦታተቀባዩሕጋዊእን
ደራሴስለሱሆኖሊቀበልይችላል፡
፡የስጦታተቀባዩወራሾችግንስለሱሆነ
ው
መቀበልአይችሉም፡፡
ቊ 2437፡
፡የሰጪ ው አእምሮትክክልአለመሆን
፡፡
(
1)ከዚህቀጥሎ ባሉትሁኔታዎችካልሆነበቀር፤የሰጪ ው አእምሮው ትክክልአልነ
በረም የማለትምክን
ያትስጦታን
መያፈርስም፤ስጦታው ፈራሽየሚሆነ
ው፤
(ሀ)ሰጪ ው ስጦታውንባደረገበትጊዜተከልክሎ የነ
በረሰው እን
ደሆነ
ናስጦታው በሞግዚቱበኩልበደን
ብያልተደረገ
እንደሆነ፤
(ለ)ሰጪ ው በፍርድእን
ዲከለከልጥያቆየቀረበው በሕይወቱሳለየሆነእን
ደሆነ
ናዳኞችለቀረበላቸው ጥያቄውሳኔ
ለመስጠትከመቻላቸው በፊትሰጪ ው የሞተእንደሆነ፤
(
ሐ)የሰጪ ው አእምሮትክክልአለመሆንስለስጦታው በተደረገው የውልአጻጻፍየሚታወቅሆኖየተገኘእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2ሺ438፡
፡ሕገወጥ የሆነምክን
ያት፡
፡
(
1)ስጦታው፤የተደረገበትምክን
ያትግብረገብካልሆነወይም ሕገወጥ ከሆነመን
ፈስየሆነእን
ደሆነፈራሽነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜግብረገብነ ትየሌለው ወይም ሕገወጥ ምክንያትያለበትስጦታከዚያው ከስጦታው አደራረግ
ወይም ከሰጪ ው የጽሑፍአስረጅካልተገኘበቀር፤ስጦታው ፍርስመሆኑንለማስረዳትአይቻልም፡፡
ቊ 2439፡
፡የመን
ፈስመጫ ን
፡፡(
1)በውርስአን
ቀጽበተመለከተው ሁኔ
ታ፡፡
(
1)ዳኞች፤የኑዛዜንቃልለመቀነ
ስወይም ለመሻርሕግበሚፈቅድላቸው ሁኔ
ታ፤ስጦታንለመቀነ
ስወይም ለመሻር
ይችላሉ፡
፡
(
2)ስጦታተቀባዩየሰጪ ው ዘመድወይም የጋብቻዝምድናያለው ሰው ወይም ከተጋቢዎቹአን
ዱ(ባልወይም ሚስት)
ቢሆን
ም ስጦታው እን
ዲቀነ
ስወይም እን
ዲሻርለመጠየቅይችላል፡
፡
(
3)ለአስተዳዳሪ(
ላሳዳጊ)ወይም ለሞግዚትየተደረገስጦታሲሆንየሰጪ ውንዕድሜ መገመትአያስፈልግም፡
፡
ቊ 2440፡
፡(2)ክርክርያለበትበመሆኑምክን
ያትስለተደረገስጦታ፡
፡
ስጦታው የተደረገው የሰጪ ውንወይም ከባልናሚስትያንደኛውንወይም የዘመዱንጥቅም የሚጎዳክርክርበተነሣበት
ሀብትላይሆኖስጦታተቀባዩወይም ማናቸውም ሌላሰው በዚሁን ብረትላይየተነሣው ክርክርእን
ዲወገድየመን ፈስ
መጫ ንመብቱን( የሥልጣንመብቱን )በዚህላይእን ዲያውልወይም እን
ዲረዳው ለማድረግየሆነእን ደሆነበዚህዐይነት
የተደረገው ስጦታእንዲፈርስለመጠየቅይችላል፡ ፡
ቊ 2441፡
፡(3)ስጦታንለመቀነ
ስወይም ለመሻርየሚቀርብጥያቄ፡
፡
(1)ስጦታእን
ዲቀነስወይም እንዲሻርየሚቀርበው ጥያቄስጦታው ከተደረገበትቀንአን
ሥቶእስከሁለትዓመትለዳኞች
ካልቀረበበቀርዋጋየሌለው ነ
ው፡፡
(2)ሟችያደረገውንኑዛዜበመጫ ንምክንያትነው በማለትኑዛዜው እን
ዲፈርስለመጠየቅሕግየሚፈቅድላቸው ሰዎች
ካልሆኑበቀርሰጭ ፤ከሞተበኋላበቁም ያደረገው ስጦታእንዲፈርስለመጠየቅአይቻልም፡
፡
ቊ 2442፡
፡ስሕተትወይም ተን
ኰል፡
፡
(
1)በመሳሳትየተደረገየኑዛዜቃልእን
ዲሻርሕግበሚፈቅደው ምክን
ያትካልሆነበቀርየሰጭ ወራሾችበሰጭ ስሕተት
ምክንያትስጦታው እንዲሻርጥያቄለማቅረብአይችሉም፡
፡
(
2)የሰጪ ው ወራሾችበተደረገው ስጦታተን
ኰልአለበትበማለትስጦታው እን
ዲሻርለመጠየቅአይችሉም፡
፡
(
3)ስጦታው ስሕተትወይም ተን
ኰልያለበትነ
ው በማለትሰጪ ው በሕይወቱሳለስጦታው እን
ዲሻርክስአቅርቦእን
ደሆነ
ግንወራሾቹክሱንለመቀጠልይችላሉ፡፡
ቊ 2443፡
፡የስጦታው ሥርዐትፎርም (
1)የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፡
፡
በማይንቀሳቀስንብረትወይም በማይን
ቀሳቀስን
ብረትላይመብትንየሚሰጥ ስጦታበግልጽበሚደረግኑዛዜአሠራር
ዐይነ
ትካልተደረገፈራሽነው፡፡
ቊ 2444፡
፡(2)የሚን
ቀሳቀሱግዙፎችን
ብረቶችናለአምጪ ው የሚከፈሉ፣ሰነ
ዶች፡
፡
(
1)ግዙፎችየሆኑተን
ቀሳቃሽን
ብረቶችና፤ለአምጪ ው የሚከፈሉሰነ
ዶች፤እጅበጅበሚደረግማስተላለፍብቻሊሰጡ
ይቻላል፡
፡
(
2)ወይም ለማይን
ቀሳቀስን
ብረትስጦታ፤አስፈላጊየሆነ
ውንሥርዐትሞልቶሊሰጡ ይቻላል፡
፡
ቊ 2445፡
፡(3)ሌሎችመብቶችናየገን
ዘብመጠየቂያመብቶች፡
፡
(
1)ሌሎችመብቶችንወይም የገን
ዘብመጠየቂያመብቶችን
፤በዋጋስለማስተላለፍበታዘዘው ሥርዐትፎርም መሠረት
ሊሰጡ ይቻላል፡
፡
(
2)ተቀባዩያለበትንዕዳበመተው ስጦታሊደረግይቻላል፡
፡
(3)ሰጭ ከሦስተኛወገንጋራለሌላሰው ጥቅም እን
ዲሰጥ የተዋዋለበትንየውልስምምነ
ትለስጦታተቀባይበመስጠት
ስጦታለማድረግይቻላል፡ ፡
ቊ 2446፡
፡የተሰወረስጦታ፡
፡
(
1)ስጦታንዋጋየተቀበሉበትዐይነ
ትአድርጎለመስጠትይቻላል፡
፡
(
2)ስለስጦታዎችየተወሰኑትመሠረታውያንደን
ቦችበስውርበተደረጉስጦታዎችላይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 2447፡
፡ማስረጃ፡
፡
(
1)ስጦታአለየሚለው ሰው ስጦታመኖሩንማስረዳትአለበት፡
፡
(2)ግዙፍየሆኑተንቀሳቃሽንብረቶችንወይም ለአምጪ ው የሚሰጡ ሰነ
ዶችንይዞመገኘትየነ
ዚህነ
ገሮችይዞታ
የሚያሻማ ምክንያትየሌለበትካልሆነበቀርይዞታው ስጦታመኖሩንአያረጋግጥም፡፡
ቊ 2448፡
፡በውለታቢስነ
ትምክን
ያትስጦታንስለመሻር፡
፡
1ሰጪ ው የሚያቀርበው ክስ፡
፡
(1)ስጦታተቀባዩሟችንለመውረስየማይገባየሚያደርግወን ጀልበሰጭ ላይበመሥራትውለታቢስሆኖየተገኘ
እንደሆነ፤ማናቸውም ተቃራኒየሚሆንየውልቃልቢኖርም እን
ኳስጦታው ሊሻርይቻላል፡
፡
(
2)ተቀባዩያደረገውንውለታቢስነ
ትሰጪ ም ምሕረትአድርጎለትእን
ደሆነስጦታውንለመሻርአይቻልም፡
፡
(3)ሰጪ ው ያደረገውንስጦታለመሻር፤የሚችልበትንምክንያትካወቀበኋላ፤ያደረገለትንስጦታየመሻርአሳቡንበአን
ድ
ዓመትጊዜውስጥ ለተቀባዩያላስታወቀው እን ደሆነማናቸውም ተቃራኒየሚሆንአስረጅቢኖርእንኳይቅርታእንደ
አደረገለትይገመታል፡ ፡
ቊ 2449፡
፡የስጦታአድራጊው ወራሾችስለሚያቀርቡትክስ፡
፡
የሰጪ ው ወራሾች፤አውራሻቸው ያደረገውንስጦታእን
ዲሻርለመጠየቅየሚችሉት፤
(
ሀ)ሰጪ ው በሕይወቱሳለለተቀባዩያደረገለትንስጦታየመሻርአሳቡንበማያሻማ አነ
ጋገርአስታውቆትእን
ደሆነ
፤
(
ለ)ተቀባዩሰጪ ውንሆነብሎ እን
ዲሞትአድርጎእን
ደሆነ
፤
(
ሐ)የውለታቢስነ
ትሥራ፤ሰጪ ው ከሞተበኋላተሠርቶእን
ደሆነ
፤
(
መ)ሰጪ ው በስጦታመሻርመብቱእን
ዳይሠራበትስጦታተቀባዩከልክሎ እን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2450፡
፡የልጅመወለድ፡
፡
በተደረገው የስጦታውልውስጥ ተቃራኒየሚሆንቃልከሌለበቀር፤ስጦታከተደረገበኋላልጅበመወለዱ ምክን
ያት
ስጦታውንለመሻርአይቻልም፡፡
ቊ 2451፡
፡የሚሰጠው ነ
ገር፡
፡
(
1)ስጦታየሚደረገው፤ስጦታው በተደረገበትቀንየሰጪ ው ገን
ዘብከሆነን
ብረትላይብቻነ
ው፡፡
(
2)ስጦታው ገናወደፊትየሚገኙትንን
ብረቶችየሚመለከትበሚሆን
በትመጠንዋጋየለውም፡
፡
ቊ 2452፡
፡ክርክርያለበትሀብት፡
፡
ስጦታው በተደረገበትጊዜየተሰጠው ን
ብረትክርክርያለበትየሆነእን
ደሆነበእን
ደዚህያለው ሀብትላይየተደረገው ስጦታ
ፍርስነ
ው፡፡
ቊ 2453፡
፡አላባንለራስጠብቆስለሚደረግስጦታ፡
፡
ሰጪ ው የሰጣቸውንን
ብረቶችአላባውንለራሱየተጠበቀለማድረግይችላል፡
፡
ቊ 2454፡
፡በየጊዜው ስለሚደረጉስጦታዎች፡
፡
በግልጽየተነ
ገረተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀር፤ስጦታበየጊዜው የሚሰጥ ነ
ገርየሆነእን
ደሆነ
፤ሰጪ ው ሲሞት
ይቋረጣል፡
፡
ቊ 2455፡
፡ገደብወይም ግዴታ፡
፡
(
1)ስጦታው ገደብያለበትወይም ግዴታየተጣለበትሊሆንይችላል፡
፡
(2)በኑዛዜለሚሰጡ ነ
ገሮችስለገደብወይም ስለግዴታበውርስአን
ቀጽውስጥ የተሠራው ደን
ብበቁም ስጦታዎችም
ላይለተደረገገደብወይም ግዴታተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 2456፡
፡የማይቻልወይም ሕገወጥ የሆነገደብወይም ግዴታ፡
፡
(
1)ሰጪ ው ስጦታውንገደብወይም ግዴታያለበትአድርጎትእን
ደሆነናገደቡወይም ግዴታው የማይቻልወይም ለሕግ
ወይም ለመልካም ጠባይተቃራኒየሆነእን
ደሆነእንደልተጻፈይቈጠራል፡፡
(
2)ገደቡወይም ግዴታው እን
ዳልተጻፈሆኖየሚቈጠርሲሆንስጦታውንያደረገበትዋናምክን
ያትገደቡወይም ግዴታው
ቢሆንም እን
ኳስጦታው አይፈርስም፡
፡
ቊ 2457፡
፡በጋብቻምክን
ያትየሚደረጉስጦታዎች፡
፡
(1)በጋብቻምክንያትወደፊትለሚጋቡዕጮ ኞችየሚደረጉስጦታዎችጋብቻው እስቲፈጸም ድረስታግዶየሚቈይውለታ
ያሉባቸው ስጦታዎችሆነው የቈያሉ፡
፡
(2)በጋብቻምክንያትለዕጮ ኞቹአባትወይም እናትወይም ለሌሎቹዘመዶቻቸው የተደረጉትም ስጦታዎችጋብቻው
እስቲፈጸም ድረስታግዶየሚቈይውለታያለባቸው ስጦታዎችሆነ ው ይቈያሉ፡
፡
(3)የጋብቻው መሰረዝወይም መፍረስውጤ ትስጦታዎችንስለሚመለከተው ጒዳይበዚህሕግስለሥጋዝምድናስለ
ጋብቻስጦታዎችንስለሚመለከተው ጒዳይ( ዝምድና)በተነገረው አን
ቀጽመሠረትይወሰናል፡
፡
ቊ 2458፡
፡ለሰጭ ቀለብየመስጠትግዴታ፡
፡
(
1)በግልጽየተነገረየውልቃልባይኖርም ሰጪ ው በድኅነ
ትላይወድቆሲገኝስጦታተቀባዩለሰጭ የቀለብመስጠት
ግዴታአለበት፡
፡
(2)ሰጭ እን
ደመረጠ ቀለቡን
፤እርሱስጦታካደረገለትሰው ወይም ሕግለርሱቀለብለመስጠትግዴታአለባቸው
ከሚላቸው ሰዎችላይለመጠየቅይችላል፡፡
(
3)ለሰጭ ቀለቡንየሰጡ ሰዎችየሰጡትንቀለብ፤ስጦታየተደረገለትሰው እን
ዲሰጣቸው ለመጠየቅይችላሉ፡
፡
ቊ 2459፡
፡ዕዳየመክፈልግዴታ፡
፡
ስጦታተቀባይየሰጪ ውንዕዳእንዲከፍልውልተደርጎእን
ደሆነስጦታተቀባዩስለሰጭ ው መክፈልያለበትየዕዳው ልክ
ተወስኖየታወቀካልሆነበቀርዋጋየለውም፡፡
ቊ 2460፡
፡ስጦታው ለሰጭ እን
ዲመለስስለሚደረግውል፡
፡
(
1)ከሰጭ አስቀድሞ ስጦታተቀባይየሞተእን
ደሆነሰጭ የሰጣቸው ነ
ገሮችእን
ዲመለሱለትበስጦታው ውስጥ የውል
ቃልለማግባትይችላል፡ ፡
(2)በግልጽየተነ
ገረተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀርተቀባዩወደታችየሚቈጠሩተወላጆችትቶየሞተእን
ደሆነ
ስጦታዎቹእን ዲመለሱየመጠየቅመብትሊሠራበትአይቻልም፡፡
(3)ስጦታየተደረገው ስጦታዎቹለሰጭ እን
ዲመለሱውልከማድረግጋራየሆነእን
ደሆነየተሰጡትንብረቶችእን
ዳይሸጡ
እንዳይለወጡ የሚያደርግየውልቃልውጤትአለው፤የዚህም ዐይነ
ትውልየሚፈጸምበትንደንብየሚከተልይሆናል፡
፡
ቊ 2461፡
፡ምትክነ
ት፡፡
(1)ተቀባይየተሰጡትንንብረቶችጠብቆአቈይቶእሱሲሞትወይም አንድየተወሰነጊዜሲያልፍወይም አን
ድሁኔ
ታ
ሲፈጸም በስጦታየተቀበላቸውንንብረቶችለሚተኩለአን
ድወይም ለብዙሰዎችማስተላለፍአለበትየሚልቃልሰጭ
በስጦታው ውልውስጥ ማግባትናበስጦታተቀባይየሚተኩሰዎችእን ዲቀሩለማድረግይችላል፡፡
(2)እን
ደዚህያለው የውልቃልበኑዛዜየተነ
ገረውንምትክነ
ትስለሚመለከትነ
ገርበዚህሕግበተጻፉትሥርዐቶች
ፎርማሊቴዎችመን ገድናግዴታዎችመሠረትውጤትይኖረዋል፡ ፡
ቊ 2462፡
፡ግዴታስለመፈጸም፡
፡
(
1)ሰጭ በስጦታውስጥ ያለው ግዴታያለበትውልእን
ዲፈጸም ለማስገደድይችላል፡
፡
(2)ውልየተደረገለትሰው ወይም ግዴታውንእን
ዲያስፈጽምለትሰጭ የመረጠው ሰው ወይም የሰጪ ው ወራሾችይህ
የማስገደድመብትአላቸው፡
(
3)ተቀባዩግዴታውንመፈጸም ያለበትስጦታው በተደረገለትቀንበነ
በረው ግምትመጠንብቻነ
ው፡፡
ቊ 2463፡
፡ለበጎአድራጎትወይም ለሕዝብአገልግሎትድርጅትስለሚደረግስጦታናስለአደራን
ብረትጠባቂ
(
ፊዴዩኮሚ) ፡፡
በሕግየሰው መብትስለተሰጣቸው ድርጅቶችናለልዩአገልግሎትስለተመደቡንብረቶችበሚለው አንቀጽበተነገሩት
ድንጋጌዎችመሠረትሰጪ ው ለበጎአድራጎትወይም ለሕዝብአገልግሎትድርጅትየሚደረጉስጦታዎችንናየአደራንብረት
ጥበቃንለማቋቋም ይችላል፡
፡
ቊ 2464፡
፡ግዴታንባለመፈጸም ምክን
ያትየስጦታው መሻር፡
፡
(
1)ተቀባይ፤ግዴታዎቹንባመፈጸሙ ምክን
ያት፤ከዚህበላይበተጻፈው ቊጥርበተመለከቱትሰዎችጥያቄ፤ስጦታው
ሊሻርይችላል፡፡
(2)ተቀባይግዴታውንያልፈጸመ እን
ደሆነስጦታው ይሻራልብሎ ሰጭ በስጦታው ውልበግልጽያላመለከተና
የስጦታውም መሻርየሚያመጣውንነ ገርየወሰነካልሆነበቀርበሰጪ ው ወራሾችጠያቂነ
ትስጦታው ሊፈርስአይችልም፡
፡
(
3)የተደረገውንስጦታለመሻርይቻላልተብሎ ፍርድንስለመስጠትየሚነ
ገሩምክን
ያቶችናየስጦታው መሻርውጤ ቶች፤
ውሎችንስለመሻርናስለመሰረዝበዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚለው አንቀጽበተነ
ገሩትደንቦችመሠረት
ይፈጸማል፡፡
ቊ 2465፡
፡መድንስለመሆን
፡፡
(
1)ሰጭ ያደረገውንስጦታየኔነው ባይሲመጣ መድንለመሆንበግልጽውልገብቶእን ደሆነ
፤ወይም የተሰጠው ነ
ገርየኔ
ነው ባይየመጣው በሰጭ ተን
ኰልወይም በሰጭ የግልሥራምክን ያትየሆነእን
ደሆነስጦታላደረጉለትሰው መድን
ይሆናል፡፡
(
2)ስጦታውንአስለቃቂሲመጣ የሰጭ መድን
ነትነ
ገርበሺያጭ ጊዜስለመድንበተሠራው በዚህሕግደን
ቦችመሠረት
ይፈጸማል፡
፡
(3)ስጦታየተደረገለትሰው የተደረገለትንስጦታየኔነው ባይያስለቀቀው እን
ደሆነከተሰጠው ን
ብረትላይአላባአግኝቶ
በአላባው የተቻቻለካልሆነበቀርበስጦታው ምክን ያትያደረገው ወጪ በነ
ዚህደንቦችእንዲመለስለትለመጠየቅ
ይችላል፡፡
ቊ 2466፡
፡ስለጒድለትየሚሰጥ የመድን
ነትቃል፡
፡
(1)ሰጭ በተሰጠው ነ
ገርጒድለትአላፊመድንሊሆንበግልጽቃልካልገባወይም አን
ድየተን
ኰልሥራካልሠራበቀር
ስለተባለው ጒድለትአላፊመድንአይሆንም፡፡
(
2)እን
ደዚህም በሆነጊዜየጒድለቱመድን
ነትነ
ገርስለሽያጭ ውልበዚህሕግየተነ
ገረው ደን
ብተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
(
ከቊ 22)
(6እስከ23)
9)፡
፡
(
3)በማናቸውም ሁኔታቢሆንስጦታተቀባዩበስጦታየወሰደው ሀብትጒድለትያለበትበመሆኑምክንያትያደረሰበትን
ጉዳትከዚሁሀብትላይያገኘው አበልያልተካለትሲሆንበነ
ዚሁደንቦችመሠረትበስጦታየወሰደው ነ
ገርያደረሰበት
ኪሣራእንዲከፈለው ለመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 2467፡
፡ገን
ዘብጠያቂስለሚያቀርበው ክስ፡
፡
(
1)ከሰጪ ው ላይገን
ዘብጠያቂየሆኑሰዎችመብታቸውንለመጉዳትሰጪ ው በተን
ኰልያደረገውንስጦታለመቃወም
ይችላሉ፡
፡
(
2)ይህንስለሚመለከተው ነ
ገርበዚህሕግስለውሎችበጠቅላላው በሚለው አን
ቀጽየተጻፉትደን
ቦችይፈጸማሉ፡
፡
ቊ 2468፡
፡የመጦሪያመብትስላላቸው ሰዎች(
1)መሠረቱ፡
፡
ከሰጪ ው ውርስላይየመጦሪያመብትያላቸው ሰዎችይህየውርስሀብትየማይበቃሆኖሲገኝሰጪ ው ከመሞቱከሦስት
ዓመትበፊትየሟቹንስጦታከተቀበሉሰዎችላይየመጦሪያመብታቸውንለመጠየቅይችላሉ፡ ፡
ቊ 2469፡
፡(2)የሚገመተው ዋጋ፡
፡
(
1)ስጦታየተደረገለትሰው የሚገደደው በተቀበላቸው ን
ብረቶችዋጋመጠንብቻነ
ው፡፡
(
2)ግምቱም የሚደረገው ስጦታበተደረገበትቀንበነ
በረው ዋጋነ
ው፡፡
(
3)አስፈላጊሲሆን
ም በስጦታተቀባዩላይየ
ተጣሉትግዴታዎችዋጋተቀናሽይሆናል፡
፡
ቊ 2470፡
፡ለብዙሰዎችየተደረጉስጦታዎች፡
፡
(1)ሟቹከመሞቱአስቀድሞ ባለፉትሦስትዓመቶችውስጥ፤ለብዙሰዎችስጦታዎችአድርጎእን ደሆነ
፤ስጦታ
የተደረገላቸው ሰዎችእያን
ዳንዱ፤በየተሰጧቸው ን
ብረቶችመጠን
፤የጡረታመብትላላቸው ሰዎችየሚከፈለውንገን
ዘብ
ማውጣትአለባቸው፡ ፡
(
2)በልዩልዩየተደረጉትስጦታዎችእየአን
ዳንዳቸው የተሰጡበትጊዜበግምትውስጥ አይገባም፡
፡
ምዕራፍ4፡
፡
የሚያልቅነ
ገርብድር፡
፡
ቊ 2471፡
፡(1)ትርጓሜ፡
፡
የሚያልቅነገርብድርማለትከተዋዋዮቹአንዱ ወገንአበዳሪው፤ሌላውንተበዳሪሰው የተበደረውንነ
ገርበዐይነቱ
ለመመለስተገዳጅበማድረግገን ዘብወይም በማገልገልየሚያልፍሌላነገርለተበዳሪው ለመስጠትናሀብትነቱን
ለማስተላለፍየሚገደድበትውልነው፡፡
ቊ 2472፡
፡(2)የብድርማስረጃ፡
፡
(1)በብድርየተሰጠው ገን
ዘብ$500የኢትዮጵያብርበላይሲሆንየብድሩንውልበጽሑፍወይም በፍርድቤትበተደረገ
የእምነትቃልወይም መሐላካልሆነበቀርለማስረዳትአይቻልም፡፡
(
2)ለብድርውልማናቸውም ሌላዐይነ
ትማስረጃለማቅረብአይቻልም፡
፡
(
3)እን
ደዚሁም ከ$500የኢትዮጵያብርየበለጠ ገን
ዘብየመከፈልነ
ገርበዚህዐይነ
ትይፈጸማል፡
፡
ቊ 2473፡
፡(3)በባለባን
ኮችናበደን
በኞቻቸው መካከልስላሉግን
ኙነቶች፡
፡
(
1)ከዚህበላይባሉትቊጥሮችየተነ
ገረው ድን
ጋጌዋነ
ኛው ሥራቸው የባን
ክሥራበሆነሰዎችወይም ማኅበሮችና
በደን
በኞቻቸው መካከልያለውንግን
ኙነትበሚመለከትጒዳይተፈጻሚ አይሆን
ም፡፡
(
2)የነ
ዚህሰዎችመካከልባለው ግንኙነትየብድርንውልወይም የተበደረውንገን
ዘብመልሶመክፈልንበምስክሮች
ወይም በአእምሮግምትማስረጃለማስረዳትይቻላል፡
፡
ቊ 2ሺ474፡
፡የአበዳሪው ግዴታ፡
፡
(
1)በሽያጭ ውልምዕራፍየተነ
ገሩት፤የሻጭ ንግዴታዎችየሚመለከቱደን
ቦችበአበዳሪላይየሚፈጸሙ ይሆናሉ፡
፡
(
2)ነ
ገርግንብድሩእን
ዲያው ያለዋጋተደርጎእን
ደሆነ
፤የአበዳሪው ግዴታዎችበቀላሉየሚገመቱይሆናሉ፡
፡
(
3)በዚህጊዜ፤ባበደረው ነ
ገርላይለሚገኘው እርሱለሚያውቀው ጒድለትብቻካልሆነዋቢመሆንየለበትም፡
፡
ቊ 2475፡
፡ተበዳሪው ዕዳውንለመክፈልስላለመቻሉ፡
፡
(1)ውሉከተደረገበኋላተበዳሪው የመክፈልችሎታማጣትየደረሰበትእን
ደሆነ
፤አበዳሪው በብድርሊሰጠው ቃል
የገባለትንነ
ገርለመከልከልይችላል፡ ፡
(2)ይህለመክፈልአለመቻሉውሉከመደረጉበፊትደርሶእን
ደሆነ
ናአበዳሪው ውሉከተደረገበኋላነ
ገሩንቢያውቀውም
እንኳንአልሰጥም የማለትመብትአለው፡
፡
ቊ 2476፡
፡ስለወጪ ናየዕቃው ጥበቃ፡
፡
(1)ስለወጪ ናስለዕቃው አጠባበቅተዋዋዮቹያሉባቸውንግዴታዎችየሚመለከቱት፤በሽያጭ ውልምዕራፍየተጻፉት
ደንቦችበሚያልቅነ ገርብድርም ላይተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
(
2)በዚህነ
ገርባበዳሪው ላይየሻጭ ግዴታዎችበተበዳሪው ላይየ
ገዢው ግዴታዎችይፈጸማሉ፡
፡
ቊ 2477፡
፡ሊደርስየሚችልአደጋ፡
፡
(
1)ተበዳሪው ለተበደረው ነ
ገርባለሀብትይሆናል፡
፡
(2)የተበደረው ነ
ገርየጠፋወይም የተበላሸእን
ደሆነከተቀበለበትጊዜአን
ሥቶበነ
ገሩየሚደርሰውንየጥፋትወይም
የመበላሸትአደጋየሚችልእርሱይሆናል፡ ፡
ቊ 2478፡
፡ወለድ፡
፡(1)የሚከፈልበትጊዜ፡
፡
ተበዳሪው ወለድእን
ዲከፍልየውልቃልከሌለበቀርላበዳሪው ወለድመክፈልየለበትም፡
፡
ቊ 2479፡
፡(2)የወለዱ ልክ፡
፡
(
1)ተዋዋዮቹበወለድየሚከፈለውንገን
ዘብበዓመትበመቶከዐሥራሁለትበላይእን
ዲሆንለመዋዋልአይችሉም፡
፡
(2)ብድሩበወለድእን ዲሆንውልቢኖርበወለድየሚከፈለው ገን
ዘብግንከፍተኛእን
ዲሆንበጽሑፍየተደረገውልየሌለ
እንደሆነተበዳሪው ዘጠኝበመቶበዓመትወለድመክፈልይገባዋል፡ ፡
(3)በወለድየሚከፈለው ገን
ዘብበመቶከአሥራሁለትበላይበዓመትእን
ዲሆንበጽሑፍየተደረገውልቢኖርእን
ኳ
ተበዳሪው፤በመቶዘጠኝብቻበዓመትወለድመክፈልአለበት፡፡
ቊ 2480፡
፡(3)የመክፈልአስገዳጅነ
ት፡፡
ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀር፤ወለዱ ውሉከተደረገበትአን
ሥቶበሚቈጠርበየዓመቱመጨ ረሻመከፈል
አለበት፡
፡
ቊ 2481፡
፡የወለድወለድ፡
፡
(
1)ተዋዋዮቹወለዱ ከዋናው ገን
ዘብጋራተጨ ማሪሆኖወለድይወልዳልብለው አስቀድመው ለመዋዋልአይችሉም፡
፡
(
2)ስለተመላላሽሒሳብየወለድወለድአስተሳሰብደን
ቦችእን
ደተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 2482፡
፡የብድርመመለሻጊዜ፡
፡(1)በውሉየተወሰነጊዜ፡
፡
(
1)ተበዳሪው፤የተበደረውንነ
ገርበብዛቱናበዐይነ
ቱልክ፤በውሉበተወሰነ
ው ጊዜለመመለስይገደዳል፡
፡
(2)ብድሩበወለድያልሆነእን
ደሆነ፤ተበዳሪው የተበደረውንለመመለስማሰቡንከአን
ድወርበፊትላበዳሪው አስታውቆ
ከተወሰነው ጊዜበፊትሊመልስለትይችላል፡፡
(3)ከዘጠኝበመቶበላይበሆነወለድተደርጎእን
ደሆነ
፤ምን
ም እን
ኳማናቸውም የውልቃልቢኖርከዚህበላይ
እንደተባለው ይፈጸማል፡
፡
ቊ 2ሺ483፡
፡(2)የተወሰነጊዜአለመኖር፡
፡
(
1)ብድሩየሚመለስበትአን ዳችም ጊዜያልተወሰነእን
ደሆነ
፤አበዳሪው መልስልኝሲልከጠየቀበትቀንአን
ሥቶበአን
ድ
ወርጊዜውስጥ ተበዳሪው የተበደረውንነ
ገርመመለስአለበት፡፡
(
2)እን
ዲሁም በሆነጊዜተበዳሪው የተበደረውንነ
ገርላበዳሪው ለመመለስአሳቡንከአን
ድወርበፊትካስታወቀበኋላ
ሊመልስለትይችላል፡
፡
ቊ 2484፡
፡ልዩየ
ሆነየውልቃል፡
፡
ተበዳሪው እን
ደተቻለው፤ወይም ገን
ዘብእን
ዳገኘሊመልስውልያለእን
ደሆነ
፤ዳኞቹየነ
ገሩንሁኔ
ታበማመዛዘንከስድስት
ወርበላይየማያልፍየሚከፍልበትንጊዜሊወስኑለትይችላሉ፡
፡
ቊ 2485፡
፡የሚመለሰው ነ
ገር፤(
1)በኢትዮጵያብር፡
፡
(1)በብድርየተሰጠው ገን
ዘብበኢትዮጵያብርየሚታሰብእንደሆነ፤ተበዳሪው የተበደረውንገን
ዘብበሚከፍልበትቀን
የሕግመገባያያሆኖየሚገኘውንኖትም ሆነዝርዝርበተበደረው መጠንበመክፈልነ ፃይሆናል፡
፡
(2)ተበዳሪው ገን
ዘቡበብድርከተሰጠበትጊዜወዲህበዚህገን
ዘብግዥ ላይየደረሰውንየዋጋመለዋወጥ ማሰብ
የለበትም፡፡
(3)እን
ዲሁም ገን
ዘቡበብድርከተሰጠበትጊዜወዲህስለኢትዮጵያብርየተሰጠውንትርጓሜ መለወጥ ማሰብ
የለበትም፡፡
ቊ 2486፡
፡(2)ብድሩበውጭ አገርገን
ዘብስለመሆኑ፡
፡
(1)በብድርየተሰጠው ገን
ዘብበውጭ አገርገንዘብየተጻፈሲሆን፤ተበዳሪው የተበደረውንገንዘብበሚከፍልበትቀን፤
በተባለው ገንዘብአገርውስጥ የሕግመገበያያሆኖየሚገኘውንያንኑየውጭ አገርገን ዘብበተበደረው ቊጥርልክኖት
ዝርዝርበመስጠትነ ፃይሆናል፡
፡
(
2)የሚፈቅድም እን
ደሆነበሚከፍልበትቀንከዚህከተበደረው ገን
ዘብጋራእኩልየሚቈጠርየኢትዮጵያብርበመክፈል
ነ
ፃይሆናል፡፡
ቊ 2487፡
፡(3)የን
ግድዕቃዎችወይም እን
ክብልገን
ዘቦች፡
፡
(1)በብድርየተሰጡ ነ
ገሮችወይም እን
ክብሎችወይም ለምግብየ
ሚሆኑነ
ገሮችወይም ሸቀጦችሲሆኑተበዳሪው
በተበደረው ልክብዛቱንናዐይነ
ቱንበመክፈልነ
ፃይሆናል፡
፡
(2)ከብድሩጊዜወዲህየሆነ
ው የነ
ዚህየእን
ክብሎችለምግብየሚሆኑነ
ገሮችናየሸቀጦችዋጋመለዋወጥ ከግምት
አይገባም፡፡
(3)ተበዳሪው፤የተበደረውንነገርለመመለስየማይቻለው ሲሆን፤ወይም በርሱጥፋትምክንያትመመለሱእጅግ
አስቸጋሪሲሆን በት፤ዕዳው በሚከፈልበትቀን
ናቦታላይ(የተገመተ)የብድሩንግምትላበዳሪው በመስጠትከዕዳው ነ
ፃ
ይሆናል፡፡
ቊ 2488፡
፡የተበዳሪው መዘግየት(
1)ውሉንማፍረስ፡
፡
(
1)ተበዳሪው አን
ድላይሲታሰብሁለትጊዜበማከታተልየተዘለለው ወለድየዋናገን
ዘብዐሥረኛካልሆነበቀርአበዳሪው
ወለድሳይከፈለኝቀረበማለትበብድርየሰጠው ነ
ገርእን
ዲመለስለትለማስገደድአይችልም፡፡
(2)እን
ዲሁም በብድርየተሰጠው ዋናው ገን
ዘብበየጊዜው በከፊልእን
ዲመለስስምምነ
ትሲኖርከዚህበላይየተነ
ገረው
ደንብተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
(
3)ለዚህተቃራኒየሚሆንማን
ኛቸውም የውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 2489፡
፡ኪሣራ፡
፡
(1)ተበዳሪው የተበደረውንነገርከመመለስወይም የሚገባውንወለድከመክፈልየዘገየእን
ደሆነ
፤ስለውሎች
በጠቅላላው በሚልአን ቀጽበተሰጡትውሳኔዎችመሠረትጊዜበማስተላለፍየሚከፈለውንወለድእን ዲከፍልይገደዳል፡
፡
(
2)ይህንግዴታየሚያከብድማን
ኛቸውም የውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ምዕራፍ5፡
፡
መጦሪያንስለማቋቋም፡
፡
ቊ 2490፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(1)መጦሪያንየማቋቋም ውልማለትአን ድን ብረትንበለውጥ በማስተላለፍወይም አን
ድዋናገን
ዘብበመተው ይህን
ያህልየሚባልገን ዘብንወይም ብዛታቸው ይህንያህልየሚሆኑየሚያልቁዕቃዎችንበየጊዜው ለማስከፈል፤የማስገደድ
መብትንአንዱ ወገንለአንዱ የሚሰጥበትውልነ ው፡፡
(
2)የመጦሪያየውልቃልበስጦታላይእን
ደሚደረግግዴታሆኖስምምነ
ትሊደረግበትይቻላል፡
፡
ቊ 2ሺ491፡
፡ዕዳውንስለሚያመለክትሰነ
ድ፡፡
(
1)ሰነዱንበእጁ ከያዘዘጠኝዓመትያለፈእን
ደሆነዕዳአስከፋዩአዲስሰነ
ድእን
ዲሰጠው ዕዳከፋዩንሊያስገድድ
ይችላል፡፡
(
2)አዲሱሰነ
ድየሚዘጋጀው በዕዳአስከፋይኪሣራነ
ው፡፡
ቊ 2492፡
፡ዘለዓለም ስለሚኖርመጦሪያናእስከዕድሜ ልክስለሚቈይመጦሪያ፡
፡
መጦሪያለዘለዓለም ወይም እስከዕድሜ ልክሆኖመቋቋም ይችላል፡
፡
ቊ 2493፡
፡መከፈልያለበትንገን
ዘብስለመክፈል፡
፡
(
1)ተቃራኒየውልቃልከሌለየመጦሪያገን
ዘብውሉከተፈጸመበትአን
ሥቶበየዓመቱመጨ ረሻይከፈላል፡
፡
(
2)ተዋዋዮቹያልተከፈለየመጦሪያገን
ዘብወለድይሰጣልብለው አስቀድመው መስማማትአይችሉም፡
፡
ቊ 2494፡
፡ወደብድርደን
ቦችስለመምራት፡
፡
ከዚህበላይባለው ምዕራፍየተደነ
ገጉትውሳኔ
ዎችበመጦሪያማቋቋም ውልላይም ተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 2495፡
፡የተጠበቁደን
ቦች፡
፡
በመንግሥትወይም በሌሎችበሕዝብአገልግሎትመሥሪያቤቶች፤ስለመጦሪያዎችየተመለከቱደን
ቦችእን
ደተጠበቁ
ናቸው፡
፡
ክፍል1፡
፡
ለዘለዓለም ስለሚኖርመጦሪያ፡
፡
ቊ 2496፡
፡መልሶስለመግዛትችሎታ(
1)መሠረቱ፡
፡
ምን
ም እን
ኳተቃራኒየውልቃልቢኖርለዘለዓለም የተቋቋመውንመጦሪያዕዳከፋይእን
ደገናሊገዛው ይችላል፡
፡
ቊ 2497፡
፡(2)የሚቻሉውሳኔ
ዎች፡
፡
(1)ሆኖም ዕዳጠያቂው ከመሞቱበፊትወይም ዐሥርዓመትከማይበልጥ ጊዜበፊትመልሶመግዛትአይቻልም ብለው
ተዋዋዮቹስምምነ ትለማድረግይችላሉ፡፡
(2)እን
ዲሁም የአን
ድዓመትማስጠን
ቀቂያለዕዳጠያቂው ካልተሰጠው በቀርመልሶመግዛትየማይቻልመሆኑን
ተዋዋዮቹለመዋዋልይችላሉ፡
፡
(
3)ከዚህየበለጡ ጊዜዎችበውሉተጽፈው እን
ደሆነ
፤ከዚህበላይባሉት(
ኀይለቃሎች)የተለከቱትከፍተኞችየሆኑ
ጊዜዎችይተኩባቸዋል፡፡
ቊ 2498፡
፡መልሶየመግዛትግዴታ፡
፡
ለዘለዓለም የተቋቋመንመጦሪያዕዳከፋይመልሶእን
ዲገዛየሚገደደው፤
(
ሀ)ሁለትዓመትግዴታዎቹንሳይፈጽም የቀረእን
ደሆነ
፤
(ለ)ለዕዳጠያቂው በውሉተስፋየተሰጡትንማረጋገጫ ዎችወይም እነ
ዚህከሌሉየሚገዳደሩአዲስማረጋገጫ ዎች
ያልሰጠ እን
ደሆነ፤
(
ሐ)ባለዕዳው የመክፈልችሎታማጣቱበፍርድየተረጋገጠ እን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2499፡
፡መልሶሲገዛየሚሰጠው ዋናገን
ዘብ፡
፡
(1)መጦሪያውንመልሶበገዛጊዜዕዳከፋዩ(ስለወለድ)በሕግበተወሰነ
ው ወለድመሠረትየመጦሪያውንዋናገን
ዘብ
የሚገዳደርገንዘብለዕዳጠያቂው መክፈልአለበት፡
፡
(
2)ስለዚህጒዳይየዕዳከፋዩንሁኔ
ታየሚያከብድየውልቃልሁሉፈራሽነ
ው፡፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
እስከዕድሜ ልክስለሚቈይመጦሪያ፡
፡
ቊ 2500፡
፡መጦሪያው የሚቈይበትጊዜ፡
፡(1)የአን
ድሰው ዕድሜ፡
፡
(
1)እስከዕድሜ ልክየሚቈይመጦሪያበዕዳጠያቂው ዕድሜ በዕዳከፋዩወይም በአን
ድሦስተኛወገንዕድሜ ልክ
መቋቋም ይችላል፡
፡
(
2)ተቃራኒየውልቃልከሌለበዕዳጠያቂው ዕድሜ ልክእን
ደተቋቋመ ይቈጠራል፡
፡
ቊ 2501፡
፡(2)የብዙሰዎችዕድሜ፡
፡
(
1)ዕድሜ ልክየሚቈይመጦሪያበብዙሰዎችዕድሜ ልክለመቋቋም ይችላል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ዕዳጠያቂው የሞተእን
ደሆነበሌላሰው ላይይተላለፋልየሚልየውልቃልማግባትይቻላል፡
፡
ቊ 2502፡
፡የሚፈርስበትሁኔ
ታ፡፡
(
1)ጡረታው የተቋቋመባቸው ሰዎችየመጦሪያውልበተቋቋመበትቀንአን
ዳቸውም በሕይወትየሌሉእን
ደሆነ
መጦሪያውንየሚያቋቁመው ውልፈራሽነ ው፡
፡
(2)መጦሪያው ለሌላሰው ይተላለፋልየሚልቃልያለእን
ደሆነየመጦሪያው ውልበሚቋቋምበትቀንይተላለፍለታል
የተባለው ሰውዬው በሕይወትከሌለመጦሪያውንየሚያስተላልፈው የውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 2503፡
፡ስለማስተላለፍ፡
፡
ተቃራኒየውልቃልከሌለበዕዳከፋዩወይም በአን
ድሦስተኛወገንላይየተቋቋመ መጦሪያለዕዳጠያቂዎችወራሾች
ይተላለፋል፡
፡
ቊ 2504፡
፡ለመጦሪያለሚከፈለው ገን
ዘብበሕግከተወሰነ
ው ወለድበላይየሆነአራጣ፡
፡
(1)እስከዕድሜ ልክየሚቈይመጦሪያአን
ድዋናገን
ዘብንበመክፈልለውጥ የተቋቋመ እን
ደሆነ
፤ዕዳከፋዩ
የሚሰጣቸው ገንዘቦችከዚህዋናገን
ዘብከመቶሓያየሚበልጡ ለመሆንአይችሉም፡፡
(
2)አንድከፍያለወለድበጽሑፍውልየሌለእንደሆነወይም ከመቶኻያየሚበልጥ ወለድበስምምነ
ትተደርጎእን
ደሆነ
ወለዶቹየሚከፈሉትበመቶዐሥራሁለትነው፡
፡
ቊ 2505፡
፡ስለውሉመፍረስ፡
፡
አቋቋሚው ሰው ስለውሉአፈጻጸም በውልቃልየተነ
ገሩትንማረጋገጫ ዎችያልሰጠው እን
ደሆነእስከዕድሜ ልክ
የሚቈየው መጦሪያየተቋቋመለትሰው፤ውሉእን ዲፈርስለመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 2506፡
፡ገን
ዘቦችንስለአለመክፈል፡
፡
(1)የመጦሪያገንዘቦችንያለመክፈል፤መጦሪያው የተቋቋመለትሰው ዋናው ገን
ዘብእን
ዲመለስለትወይም
ያስተላለፋቸው ሀብቶችበእጁ እን
ዲገቡለመጠየቅአይፈቅድለትም፡ ፡
(2)የዕዳከፋዩንሀብቶችማስያዝናማሸጥ ከሽያጩ ም ዋጋላይእንዲታዘዝለትወይም እን
ዲፈቀድለትማድረግ፤
ለገንዘቦችሥራም በቂየሚሆንገንዘብየመውሰድመብትአለው፡ ፡
ቊ 2507፡
፡መልሶየመግዛትችሎታአለመኖር፡
፡
(1)ዋናውንገን
ዘብእመልሳለሁበማለትናየከፈላቸውን
ም ገን
ዘቦችበመተው ዕዳከፋዩመጦሪያውንከመክፈሉነ
ፃ
ለመውጣትአይችልም፡ ፡
(2)የተጠዋሪወይም መጦሪያው የተቋቋመባቸው ሰዎችዕድሜ በሚቈይበትጊዜየመጦሪያው አከፋፈልምን
ም እን
ኳ
ከፍያለወጪ የሚያስፈልገው ቢሆንዕዳከፋዩመጦሪያውንመስጠትአለበት፡ ፡
ቊ 2508፡
፡ለመድረስየሚችልጉዳት፡
፡
(
1)እስከዕድሜ ልክየሚሆነ
ው መጦሪያለዕዳጠያቂው የሚከፈለው መጦሪያበተቋቋመበትሰው ዕድሜ ልክነ
ው፡፡
(
2)ሆኖም አስቀድሞ የሚከፈልለመሆኑስምምነ
ትያለእን
ደሆነአከፋፈሉበሚደረግበትቀንገን
ዘቦችተከፋይይሆናሉ፡
፡
ቊ 2509፡
፡መብትንስለማስተላለፍናስለመያዝ፡
፡
(
1)ተቃራኒየውልቃልከሌለዕዳጠያቂው መብቶቹንለማስተላለፍይችላል፡
፡
(
2)ለአን
ድሦስተኛወገንጥቅም መጦሪያው ያለዋጋየሚያቋቁም ሰው መጦሪያውንበሚአቋቁምበትጊዜከዚሁ
ሦስተኛሰው ላይዕዳየሚጠይቁሰዎችየመጦሪያውንገንዘብለመያዝአይችሉም ሲልበውልቃልውስጥ ለመጻፍ
መብትአለው፡፡
ቊ 2510፡
፡ስለገን
ዘብጠያቂነ
ትመብትማስረጃ፡
፡
እስከዕድሜ ልክየሚቈይየ መጦሪያዕዳጠያቂው በሕይወቱመኖሩንወይም መጦሪያየተቋቋመበትሰው መኖሩን
ማስረጃካላቀረበገንዘቦችንለመጠየቅአይችልም፡
፡
ቊ 2511፡
፡በአሹራን
ስመሠረትየ
ሚከፈልመጦሪያ፡
፡
እስከዕድሜ ልክየሚቈይመጦሪያበአሹራን
ስመሠረትየሚከፈልየሆነእን
ደሆነየአሹራን
ስንውልየሚመለከቱደን
ቦች
እንደተጠበቁናቸው፡
፡

አን
ቀጽ16፡
፡
የሥራዎችአገልግሎትመስጠትንየሚመለከቱውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ስለሥራውልበጠቅላላው፡
፡
ቊ 2512፡
፡(1)ትርጓሜ፡
፡

የሥራውልማለትከተዋዋዮቹወገንአን ዱ፤ሠራተኛው፤ለሌላው ወገንለአሠሪው፤አን ድግዙፍነ

ትያለው ወይም
የአእምሮሥራበተወሰነወይም ባልተወሰነጊዜውስጥ አሠሪው ሊከፍለው በተገደደበትአን
ድደመወዝበርሱ
አገልግሎትናበርሱመሪነትሥራውንለማከናወንግዴታየገባበትውልነ ው፡
፡

ቊ 2513፡
፡(2)የመን
ግሥትሹማምቶችናሠራተኞች፡
፡

(
1)የሕዝብባለሥልጣኖችከሹማምቶችጋራባሏቸው ግን
ኙነቶችላይየዚህምዕራፍድን
ጋጌዎችአይፈጸሙ ባቸውም፡
፡
(
2)በልዩሕጎችተቃራኒውሳኔዎችከሌለበቀርከኢን ዱስትሪኤልወይም ከን
ግድሥራማካሄጃዎችጋራበመንግሥት
ወይም በአስተዳደር(
በኢድሚኒስትራቲብ)ወይም በቴክኒክክፍሎቹመሪነትበሚደረጉየሥራውሎችላይተፈጻሚ
ይሆናሉ፡፡

ቊ 2514፡
፡(3)የማይነ
ኩልዩሠራተኞች፡
፡

የሠራተኞችንአን
ዳንድልዩሁኔ
ታየሚመለከቱልዩድን
ጋጌዎችእን
ደተጠበቁናቸው፡
፡

ክፍል1፡
፡
ስለውሉአፈጻጸም፡
፡
ቊ 2515፡
፡የውልአፈጻጸም፡
፡
ለሥራውልአፈጻጸም ማናቸውም የተለየፎርም አያስፈልገውም፡
፡

ቊ 2516፡
፡የኅብረትስምምነ
ቶች(
1)መሠረቱ፡
፡

አሠሪዎችወይም የአሠሪዎችስብሰባባንድወገንየሠራተኞችስብሰባበሌላው ወገን

፤ከኅብረትስምምነ
ቶችውስጥ
እነ
ዚሁኑየሚመሩየእያን ዳን
ዳቸው የሥራውልየሚደረጉበትንሁኔታዎችመወሰንይችላሉ፡፡

ቊ 2517፡
፡(2)ውሉየሚጸናበትናየሚቈይባቸው ሁኔ
ታዎች፡
፡

(1)ከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከቱትየጋራስምምነ
ቶችበጽሑፍካልሆኑናደን
በኛበሆኑየሕዝብባለሥልጣኖች
ካልጸደቁበቀርዋጋየላቸውም፡፡
(
2)ቢሆንም ማን
ኛውም ተቃራኒየውልቃልቢኖርእንኳ፤ውሉከተደረገአንድዓመትካለፈበኋላበማናቸውም ጊዜየ6
ወርማስታወቂያተሰጥቶየኅብረቱስምምነትቀርቷልብሎ ለማስታወቅይቻላል፡
፡

ቊ 2518፡
፡(3)ውጤ ቶች፡
፡

(1)ለሠራተኛው የበለጠ የሚጠቅሙ ካልሆኑበቀርየእያን

ዳንዳቸው የሥራውሎችቃልከኅብረትስምምነ
ትጋራ
የማይስማሙ ሲሆንፈራሾችናቸው፡ ፡
(
2)ፈራሾችየሆኑትየየአን
ዳንድየሥራውልቃልበኅብረትስምምነ
ትበተመለከቱትቃልየሚተኩይሆናሉ፡
፡

ቊ 2519፡
፡ለዐይነ
ትየሚሆኑውሎች(
1)መሠረቱ፡
፡

(
1)የሕዝብባለሥልጣኖችልዩልዩለሆኑየሥራውሎችዐይነ
ትየሚሆኑውሎችማዘጋጀትይችላሉ፡
፡
(
2)የተዘጋጁትም የውልዐይነ
ቶችውሎችዋጋያላቸው የሚሆኑትበሚገባታትመው በግልጽበወጡ ጊዜነ
ው፡፡

ቊ 2520፡
፡(2)ውጤ ቶች፡
፡

(
1)የእያን
ዳንዳቸው የሥራውልበዐይነ
ትውሎችሁኔ
ታዎችእን
ደተደረጉይገመታሉ፡
፡
(
2)ተዋዋይወገኖችበዐይነ
ትውሎችውስጥ የተመለከቱትንሁኔ
ታዎችበጽሑፍመለወጥ ይችላሉ፡
፡

ቊ 2521፡
፡የሥራማካሄጃው የውስጥ ደን
ብ፡፡
(1)በሥራማካሄጃውስጥ አሠሪው ያዘጋጀው የውስጥ ትእዛዝደን
ብበጽሑፍየተደረገሆኖከመቀጠሩበፊት
ካልተሰጠው በቀርሠራተኛውንአያስገድደውም፡ ፡
(2)በዚህደንብአፈጻጸም አሠሪው በሠራተኛው ላይያደረጋቸው ቅጣቶችበሕግወይም ለሚገባፍርድተቃራኒየሆኑ
እንደሆነ፤እን
ደገናበዳኞችለመሻሻል( መታየት)ይችላሉ፡፡

ቊ 2522፡
፡ሠራተኛውንየሚጎዳየውልቃል፡
፡

(1)በዚህአን
ቀጽድንጋጌዎችከተጻፈው በአነ
ሰአኳኋንለሠራተኛው የሚጠቅም የሥራየውልቃልበሕግግልጽሆኖ
ካልተፈቀደበቀርዋጋየለውም፡
፡
(
2)ይህም የውልቃልበጽሑፍካልተደረገበቀርፈራሽይሆናል፡
፡

ክፍል2፡
፡
ስለሠራተኛው ሥራ፡
፡
ቊ 2523፡
፡ግዴታው የራሱስለመሆኑ፡
፡

በውሉወይም በሁኔ
ታዎቹተቃራኒነ
ገርከሌለበቀርሠራተኛው ሊሠራው ቃልየሰጠበትንሥራራሱመፈጸም አለበት፡
፡

ቊ 2524፡
፡የትጉህነ
ትአሠራርግዴታ፡
፡

(
1)ሠራተኛው ሥራውንበጥን
ቃቄመሥራትአለበት፡
፡
(
2)አስቦወይም በቸልተኛነ
ትወይም ባለመጠን
ቀቅበአሠሪው ላይለሚያደርሰው ጉዳትአላፊነ
ው፡፡
(3)አላፊነ
ትአለበትወይም የለበትም ብሎ ለመገመትየሚቻለው አሠሪው ለሠራተኛው ቃልየሰጠበትንሥራዐይነ
ት
እንዲሁም የሠራተኛውንየትምህርትደረጃችሎታዎችናየሥራደረጃውንአሠሪው የሚያውቀው ወይም ይገባው
የነበረውንማወቅመሠረትበማድረግነ ው፡፡

ቊ 2525፡
፡የሥራው ሥነሥርዐት(
ዲሲፕሊን
)፡፡

የሥራውንአፈጻጸም የሚመለከቱየአሠሪው ትእዛዞች፤ለውሉለሕጉናለመልካም ጠባይአን

ዳችም ተቃራኒነ
ት
ከሌላቸውናእነዚህንም መፈጸም አደጋየማያመጣ ከሆነሠራተኛው መታዘዝአለበት፡
፡

ቊ 2526፡
፡መሠራትየሚገባው ሥራ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
ሠራተኛው ሊሠራው ግዴታየገባበትንሥራብቻመሥራትአለበት፡
፡

ቊ 2527፡
፡(2)ስለሥራመለወጥ፡
፡

(1)ቢሆን
ም ተቃራኒየውልቃልከሌለበቀርአሠሪው ስለሥራው ማካሄጃጥቅም አስፈላጊሆኖየሠራተኛውንደመወዝ
የሚቀንስወይም ከሁኔታው ዋናነ
ገርየሚለዋወጥ ካልሆነበቀርሌላልዩሥራመስጠትይችላል፡፡
(2)አዲሱሥራሠራተኛው ከተቀጠረበትሥራይበልጥ ከፍያለደመወዝያለው እን
ደሆነ
፤ሠራተኛው ይህንደመወዝ
ለማግኘትመብትአለው፡፡

ቊ 2528፡
፡(3)ስለተጨ ማሪሥራ፡
፡

(
1)አሠሪው በውሉከተመለከተው በላይየሥራፍሬእን
ዲሰጥ ሠራተኛውንመጠየቅይችላል፡
፡
(
2)ሠራተኛው ይህንተጨ ማሪሥራመሥራትከቻለናአልሠራም ማለቱም ለቅንልቡናአሠራርተቃራኒየሆነእን
ደሆነ
፤
ሠራተኛው ይህንተጨ ማሪሥራመሥራትአለበት፡
፡
(3)ሠራተኛውም አስቀድሞ በተስማሙ በትደመወዝአን
ጻርበተወሰነ
ውናበሁኔ
ታዎቹዐይነ
ትለዚህተጨ ማሪሥራ
ተጨ ማሪየሥራዋጋለማግኘትመብትአለው፡ ፡

ቊ 2529፡
፡(4)በቊጥርወይም በሙሉሥራንስለመሥራት፡
፡

(1)በቊጥርወይም በሙሉሥራው ደመወዝየሚከፈለው ሠራተኛአሠሪው ከሆነ

ው ሰው ውሉበሚጸናበትጊዜሁሉበቂ
የሆነብዛትያለው ሥራእን
ዲሰጠው ለመጠየቅመብትአለው፡ ፡
(
2)በቊጥርወይም በሙሉየሚሠራሥራ፤ለመስጠትካልቻለአሠሪው በሰዓትወይም በቀንሠራተኛውንሊያሠራው
ይችላል፡
፡

ቊ 2530፡
፡መሣሪያዎችንመሥሪያዎችን(
1)ስለማቅረብ፡
፡

(1)ተቃራኒየውልቃልወይም ልማድከሌለበቀርለሥራው አስፈላጊየሚሆኑትንመሥሪያዎችናመሣሪያዎች

ለሠራተኛው የሚያቀርበው አሠሪው ነ
ው፡፡
(
2)ሠራተኛው ግዴታሳይኖርበትበሙ ሉወይም በከፊልያቀረባቸው እን
ደሆነ
፤አሠሪው ኪሣራውንይከፍለዋል፡
፡

ቊ 2531፡
፡(2)በጥበቃስለማኖር፡
፡
ሠራተኛው ለሥራው አፈጻጸም የተሰጡትንነ
ገሮችበጥን
ቃቄመያዝአለበት፡
፡

ቊ 2532፡
፡ሠራተኛው ስለሚፈጥረው ነ
ገር፡
፡

(
1)ለአሠሪው ሥራሲልሥራውንበሚሠራበትጊዜቢሆን
ም እን
ኳሠራተኛው ፈጥሮያወጣው ነ
ገርየራሱነ
ው፡፡
(
2)ነ
ገርግንሠራተኛው ፈጥሮወይም ፈልጎእን
ዲያወጣ በተለይተቀጥሮእን
ደሆነለአሠሪው ይሆናል፡
፡

ቊ 2533፡
፡የሥራማካሄጃንስለሚመለከቱመግለጫ ዎች፡
፡

(
1)ሠራተኛው የሥራው ውልካለቀበኋላም ቢሆንበሥራው ጊዜያወቃቸውንየአሠሪውንምስጢሮችመጠበቅአለበት፡
፡
(
2)በአሠሪው ላይጉዳትበማድረግዐይነ
ትበሥራው ጊዜያገኛቸውንመግለጫ ዎችሊሠራባቸው አይገባውም፡

ክፍል3፡
፡
ለሠራተኛው ስለሚገባው ደመወዝ፡
፡
ቊ 2534፡
፡ስለደመወዝመብት፡
፡

ይህሥራያለዋጋእንዲሠራልምድካልሆነወይም ይህንሥራበሚሠራሰው ሞያውስጥ የሚገባከሆነ

፤ሥራሁሉ
በደመወዝእን
ደተሠራይገመታል፡
፡

ቊ 2535፡
፡የደመወዙልክ፡
፡

(
1)በተስማሙ በትወይም በኅብረትስምምነ
ቶችያለውንወይም ለአሠሪው አስገዳጅበሆኑዐይነ
ትውሎችመሠረት
ሠራተኛው ደመወዝለማግኘትመብትአለው፡፡
(
2)እነዚህየውልቃሎችከሌሉየደመወዝውልበልማድሞያዎችወይም ሥራው በሚሠራበትቦታልምዶችየተወሰነ
ይሆናል፡፡
(
3)ልምዶችከሌሉግንበርትዕመሠረትዳኞችይወስኑታል፡
፡

ቊ 2536፡
፡ስለደመወዝአወሳሰን
፡፡

(
1)ደመወዝላን
ድለተወሰነጊዜ፤በሰዓት፤በቀን
፤በሳምን
ት፤በዐሥራአምስትቀን
፤በወርወይም በዓመትሊወሰን
ይችላል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ባን
ድበተወሰነገን
ዘብወይም በቊጥርሥራወይም በሙ ሉሥራሠራተኛው ለአሠሪው በሚሰጠው ሥራ
መጠንለመሆንይችላል፡
፡

ቊ 2537፡
፡ከትርፍተከፋይስለመሆን
፡፡

(1)ደመወዙበሙሉወይም በከፊል፤አሠሪው ካገኛቸው ትርፎችካን

ድድርሻውስጥ ወይም ከሥራማካሄጃየንግድ
ክንውንውስጥ ወይም በሥራማካሄጃው ውስጥ ከተገኘው የቁጠባገንዘብካን
ድድርሻውስጥ ወይም ይህን
ኑከመሰለ
ከሌላከሥራዋጋውስጥ በመቶይህንያህልተበሎ ለመወሰንይቻላል፡ ፡
(2)እን
ዲህም በሆነጊዜእያን
ዳንዱ የዕቃዝርዝርመዝገብ(
ኢንቫን
ቴር)ካደረገበኋላአሠሪው ለሠራተኛው ሊከፍለው
የሚገባውንሒሳብያስረክበዋል፡፡
(3)ሠራተኛውም በተዋዋሉትስምምነ
ትመሠረትየተመረጠው አንድሦስተኛወገንወይም ይህስምምነ
ትባይኖርዳኞች
የመረጡትሰው የተሠራውንሒሳብእን ዲመረመርለትለማስደረግይችላል፡
፡

ቊ 2538፡
፡ጒርሻዎች፡
፡

ደመወዝም በሙ ሉወይም በከፊልደን

በኞችለሠራተኛው ከከፈሉትጒርሻዎችውስጥ ወይም ስለሠራተኞቹአሠሪው
ከተቀበላቸው ውስጥ መሆንይችላል፡
፡

ቊ 2539፡
፡የመክፈያው ጊዜ፡
፡

(1)ግዙፍነ
ትያለውንሥራለመሥራትየተገደዱ ሠራተኞችደመወዝየሚከፈለው፤በቀንመቊጠሪያው በየዐሥራአምስት
ቀንመጨ ረሻወይም በውሉአጭ ርሆኖበተወሰነ
ው ጊዜመጨ ረሻነ
ው፡፡
(2)ለጸሓፊዎችናለቢሮወይም ለማጋዘንሠራተኞችየሚከፈለው በየወሩመጨ ረሻወይም በውሉአጭ ርሆኖ
በተወሰነ ው ጊዜመጨ ረሻነ
ው፡፡
(
3)የሥራው ውልሲያልቅበማናቸውም ሁኔ
ታደመወዝተከፋይይሆናል፡
፡

ቊ 2540፡
፡ሥራስለማቆም፡
፡

የሚከተሉትሁለትቊጥሮችእን
ደተጠበቁሆነ
ው ሥራውንላልሠራባቸው ቀኖችሠራተኛው ደመወዝለማግኘትመብት
የለውም፡፡

ቊ 2541፡
፡የሥራአለመኖር፡
፡
(1)ሠራተኛው አን
ድም የሥራአገልግሎትባይሰጥም እን
ኳይኸውም ሁኔታአሠሪው ሥራሳይሰጠው በመቅረቱወይም
አሠሪው እንዳይሠራከመከልከሉየተነሣም የሆነእን
ደሆነ
፤ደመወዙንለማግኘትመብትአለው፡፡
(2)ሠራተኛው የሥራአገልግሎትሳይሰጥ በመቆጠብናሌላሥራበመፈጸም ያገኛቸውንጥቅሞችአሠሪው ከደመወዙ
ለመቀነስይችላል፡ ፡
(3)የሥራው አለመኖርበአሠሪው ጥፋትያልሆነእን
ደሆነ
፤ሠራተኛው በቅንልቡናሌላሥራበመፈጸም ሊያገኝይችል
የነበረውንጥቅሞችአሠሪው እን ደዚሁከደመወዙለመቀነስይችላል፡
፡

ቊ 2542፡
፡ስለሠራተኛው መታመም (
1)መሠረቱ፡
፡

(1)ሠራተኛው እጅግቢያንስየሦስትወርየሥራአገልግሎትሰጥቶሆነብሎ ሳይሆንበበሽታምክን

ያትአገልግሎት
እንዳይሰጥ የታወከእንደሆነ
፤የደመወዙንግማሽለማግኘትመብትአለው፡፡
(
2)ሠራተኛው ለአሠሪው አን
ድዓመትወይም ይበልጥ ሥራውንከመተው በፊትሠርቶእን
ደሆነ
፤የደመወዙመብትካን
ድ
ወርበኋላይቀራል፡፡እን
ዲህካልሆነግንካሥራአምስትቀንበኋላቀሪይሆናል፡ ፡
(3)አሠሪው አስገዳጅበሆነ
ው ሕጋዊአሹራን
ስመሠረትለሠራተኛው ሥራውንበመተው ምክን
ያትየተከፈሉትንገን
ዘቦች
ከዕዳው ለመቀነ ስመብትአለው፡፡

ቊ 2543፡
፡(2)ለያን
ዳንድሥራበቊጥርየሚከፈልደመወዝወይም ጒርሻ፡
፡

(1)ደመወዝበያን
ዳንዱ ሥራበቊጥርወይም በመላው ሥራየሚከፈልእን ደሆነ
፤ከዚህበፊትያለውንቊጥር
እንዲሠራበትለማድረግበበሽታምክንያትየታወከው ሠራተኛይሠራው የነ
በረውንሥራዐይነትየሚፈጽሙ በሥራው
ማካሄጃውስጥ ባሉትሠራተኞችበሚከፈለው መካከለኛደመወዝግምትይወሰናል፡ ፡
(2)እን
ዲሁም ደግሞ ሥራውንከመተው አስቀድሞ የነ
በረው ወርውስጥ ታሞ የነ
በረው ሠራተኛይቀበለው የነ
በረው
ደመወዝበግምትውስጥ ይገባል፡፡
(3)የሚከፈለውም ደመወዝበሙሉወይም በከፊልበጒርሻዎችየሆነእን
ደሆነ፤ስለሠራተኞቹወይም በማናቸውም ሌላ
ዐይነትለመቈጣጠርበሚቻልአኳኋንአሠሪው የሚቀበላቸው ጒርሻዎችብቻበግምትውስጥ ይገባሉ፡
፡

ቊ 2544፡
፡ደመወዝንስለመያዝወይም ስለማስተላለፍ፡
፡

(1)በፍትሐብሔርሕግሥነሥርዐትበተወሰነ
ው አደራረግካልሆነበቀርየሠራተኛደመወዝበገን
ዘብጠያቂዎቹበኩል
ለመያዝአይችልም፡፡
(
2)እን
ደዚህባለአኳኋንካልሆነበቀርላን
ድሦስተኛሰው ሠራተኛው ለማስተላለፍአይችልም፡
፡
ቊ 2545፡
፡ከደመወዝላይአስቀድሞ ስለመውሰድ፡
፡

(1)ከሠራተኛው ችግርየተነ
ሣናለአሠሪውም ምንም ጉዳትየሚያመጣበትካልሆነበሠራው ሥራለሠራተኛው አስፈላጊ
የሆነውንገንዘብአሠሪው አስቀድሞ መስጠትአለበት፡
፡
(2)ሠራተኛው ደመወዙንለሌላለማስተላለፍበሚችልበትመጠንካልሆነበቀርገናባልተፈጸመ ሥራምክን
ያት
ለሠራተኛው አስቀድሞ ገን
ዘብመክፈልሊፈቀድአይቻልም፡፡

ቊ 2546፡
፡ስለማቻቻል፡
፡

(1)ሠራተኛው ደመወዙንለሌላሰው ማስተላለፍበሚችልበትመጠንካልሆነበቀርአሠሪው በሠራተኛው ስም ለሌላ

የከፈለውንገንዘብማቻቻያአድርጎሠራተኛውንለመቃወም አይችልም፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ሠራተኛው አስቦበአሠሪው ላይላደረገው ጉዳትምክን
ያትሊከፍለው የሚገባውንኪሣራመቻቻያአድርጎ
ያላንዳችወሰንሠራተኛውንሊቃወመው ይችላል፡ ፡

ቊ 2547፡
፡ከደመወዝላይስለመያዝ፡
፡

(1)ከደመወዝላይይያዛልተብሎ ስምምነ
ትተደርጎእንደሆነተቃራኒየውልቃልከሌለበቀርሠራተኛው በአጋጣሚ
አሠሪውንሊያደርስበትየሚችለውንጉዳትለመካስእንደተያዘሆኖይገመታል፡፡
(
2)ደመወዙንለሌላሰው ለማስተላለፍበሚቻልበትመጠንካልሆነበቀርይህየደመወዝመያዝአይፈቀድም፡
፡
(
3)ደመወዙም ከተያዘበትቀንአን
ሥቶወለድመከፈልአለበት፡
፡

ክፍል4፡
፡
ስለአሠሪው የጸጥታአጠባበቅግዴታ፡
፡
ቊ 2548፡
፡መሠረቱ፡
፡

(
1)የሠራተኛውንሕይወት፤ሙሉሰውነቱንጤንነ
ቱንናየሕሊና(የሞራል)ክብሩንበመጠበቅረገድአሠሪው ለሥራው ልዩ
ሁኔታዎችተገቢየሆኑትንጥንቃቄዎችሁሉማድረግአለበት፡
፡
(2)በልማድናበቴክኒክሥራዎችመሠረትበዚሁግብለሥራው ማካሄጃቦታዎችንማቋቋምናአስፈላጊመሣሪያን
በተለይማደራጀትአለበት፡፡
ቊ 2549፡
፡በሥራምክን
ያትየሚደርሱአደጋዎች፡
፡
በሥራው ምክን
ያትበሠራተኛው ላይለሚደርሱአደጋዎችአሠሪው አላፊነ
ው፡፡
ቊ 2550፡
፡ለሥራው ተመሳሳይስለሚሆንሌላሥራ፡
፡
ይህሥራበአሠሪው የታዘዘም ባይሆንለሥራማካሄጃው ጥቅም ሠራተኛው በሚሠራው ሥራማካሄድምክን
ያት
ለሚደርሱበትአደጋዎችአሠሪው አላፊነው፡
፡
ቊ 2551፡
፡በሥራው ጊዜናቦታስለሚሆኑአደጋዎች፡
፡
(
1)ሠራተኛው ባን
ድበተወሰነለትመሬትወይም ቦታውስጥ የሥራውንአገልግሎትሲፈጽም የሆነእን
ደሆነበሥራው
ጊዜናቦታበሠራተኛው ለሚደርሱበትአደጋዎችአሠሪው አላፊነ
ው፡፡
(
2)በሥራው ሰዓትየሚፈቀደው የዕረፍትጊዜእን
ደሥራጊዜሆኖይቈጠራል፡
፡
(
3)በነ
ዚሁዕረፍትጊዜለሠራተኞችማረፊያየተዘጋጁትቦታዎችእን
ደሥራቦታክፍልሆነ
ው ይቈጠራሉ፡
፡
ቊ 2552፡
፡በሞያሥራዎችላይስለሚደርሱበሽታዎች፡
፡
(
1)በሠራተኛው ላይበሥራው ምክን
ያትለሚደርሱበትበሽታዎችአሠሪው አላፊነ
ው፡፡
(2)ምን
ም ተቃራኒማስረጃቢኖርእንኳያስተዳደርደን
ቦችበልዩልዩኢን
ዱስትሪዎችየሚደርሱትንበሥራላይእን
ደደረሱ
የሚቈጠሩትንበሽታዎችይወስናሉ፡፡
(3)ከነ
ዚህበሽታዎችዝርዝርውጭ ለሆነው ወይም የእነ
ዚህዝርዝርበሌለጊዜሠራተኛው በሥራው ምክን
ያትበሽታው
የደረሰበትለመሆኑበማናቸውም ጊዜለማስረዳትይችላል፡ ፡
ቊ 2553፡
፡ስለአሠሪው ከአላፊነ
ትመዳን
፡፡
(
1)ጉዳትየደረሰበትሰው ጥፋት፡
፡
(1)አደጋው ወይም በሽታው የደረሰበትሰው አስቦባደረገው ጥፋትመሆኑንአሠሪው ካስረዳከዚህበፊትባሉትቊጥሮች
ከተወሰነ ው አላፊነ
ትአሠሪው ነጻይሆናል፡፡
(2)እን
ዲሁም አደጋው ወይም በሽታው የደረሰበትሠራተኛው በግልጽበጽሑፍየተሰጠውንትእዛዝበመተላለፍመሆኑን
ካስረዳአሠሪው ነጻይሆናል፡
፡
ቊ 2554፡
፡(2)ከሥራው ጋራግን
ኙነትስለአለመኖር፡
፡
አደጋው ከሠራተኛው ሥራጋራወይም ሠራተኛው ግን
ኙነትካለው ከሥራው ውልጋራምን
ም ግን
ኙነትየሌለው መሆኑን
ካስረዳአሠሪው አላፊነትየለበትም፡
፡
ቊ 2555፡
፡(3)ሌሎችምክን
ያቶች፡
፡
አሠሪው በሌላበማናቸውም ምክን
ያትከአላፊነ
ትአይድን
ም፡፡
ቊ 2ሺ556፡
፡የአላፊነ
ትመጠን
፡፡(
1)የሕክምናናየሌሎችወጪ ዎች፡
፡
(1)አሠሪው ስለሕክምናመድኀኒቶችሆስፒታልናሌሎችም አደጋው ወይም በሽታው ሠራተኛውንየሚያስገድዱትና
በሚገባአኳኋንየተደረጉትንወጪ ዎችሁሉመክፈልአለበት፡
፡
(
2)በአደጋው ወይም በበሽታው ጠን
ቅሠራተኛው የሞተእን
ደሆነ
፤በዚሁአኳኋንለመቃብርሥርዐቶችአስፈላጊየሆኑትን
ወጪ ዎችአሠሪው መክፈልአለበት፡፡
ቊ 2ሺ557፡
፡(2)የደመወዝክፍል፡
፡
(1)በአደጋው ወይም በበሽታው ምክን
ያትሠራተኛው ለመሥራትየታወከእን
ደሆነ
፤ሠራተኛው ሥራውንከተወበትጊዜ
አንሥቶእስከአን ድዓመትከደመወዙከመቶሰባአምስትአሠሪው መክፈልአለበት፡ ፡
(
2)ከሠራተኛው ደመወዝየበለጠ ሳይሆንአሠሪው የሚሰጠው ገን
ዘብሠራተኛው በአሠሪው ሥራላይለቈየበት
ለያን
ዳንድዓመትበመቶአምስትይጨ መራል፡
፡
(
3)ሆኖም በወርከአምስትመቶየኢትዮጵያብርየሚበልጥ ገን
ዘብለመሆንአይችልም፡
፡
ቊ 2558፡
፡(3)ስለቀለብግዴታ፡
፡
(1)ከዚህበፊትባለው ቊጥርየተመለከተው ጊዜካለቀበኋላናሠራተኛው ከአደጋው ወይም ከበሽታው የተነ
ሣግማሹን
ወይም የሚበልጥ የሥራችሎታውንበጭ ራሽያጣ ሆኖሲገኝአሠሪው ለሠራተኛውናአካለመጠንላላደረሱልጆቹ
የቀለብመክፈልግዴታአለበት፡፡
(2)አሠሪው ይህግዴታየሚደርስበትበምትክነ
ትስለሆነ
፤ሠራተኛው ከቤተዘመዱ አባሎችይህንየቀለብርዳታ
ለማግኘትያልቻለእን ደሆነነ
ው፡፡
(
3)ይህግዴታበዚህሕግስለቤተዘመድበተነ
ገረው መጽሐፍበተመለከቱትደን
ቦችይወሰናል፡
፡
ቊ 2559፡
፡(4)ስለአሠሪው ከባድጥፋትወይም አታላይነ
ት፡፡
(1)በሠራተኛው ላይየደረሰው ጉዳትወይም በሽታበአሠሪው አታላይነ
ትወይም ከባድጥፋትየሆነእን
ደሆነከዚህበፊት
ያሉትየሁለቱቊጥሮችውሳኔ ዎችተፈጻሚ አይሆኑም፡፡
(
2)በዚህሕግከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ ትበሚለው ምዕራፍውሳኔ
ዎችመሠረትሠራተኛው ቤተዘመዱና
ወራሾቹየደረሰባቸውንየጒዳትካሣአሠሪውንለመጠየቅይችላሉ፡፡
(3)አሠሪው ስሕተት፤አለመጠን
ቀቅ፤ወይም ችላባይነትሲያደርግናይኸውም በነ
ዝኅላልነትበድፍረትወይም
ለሠራተኞቹሕይወትወይም ጤን ነትግድየሌለው ሆኖሲተረጐም ከባድጥፋትይሆናል፡
፡
ክፍል5፡
፡
ለሠራተኞችየ
ሚገባየዕረፍትጊዜ፡
፡
ቊ 2560፡
፡የተለመዱ ሰዓቶችናቀኖች፡
፡
አሠሪው ለሠራተኛው የተለመዱትንየዕረፍትሰዓቶችናቀኖችመፍቀድአለበት፡
፡
ቊ 2561፡
፡የዓመትየዕረፍትፈቃድ፡
፡
ሥራአሠሪው የሠራተኛውንጊዜወይም ከጊዜው ዋነ
ኛውንክፍልየተገለገለበትሲሆንለሠራተኛው የዓመትየዕረፍት
ፈቃድመስጠትናለዕረፍትበሚሰጠውም ጊዜደመወዙንመክፈልአለበት፡ ፡
ቊ 2562፡
፡ዕረፍቱየሚቈይበትጊዜ፡
፡
(1)ሠራተኛው በአሠሪው ሥራውስጥ ወይም በአን
ድየሥራማከናወኛክፍልከአን
ድዓመትእስከ5ዓመትሠርቶ
እንደሆነየዕረፍቱጊዜየሚሰጠው መደዳውንዐሥርቀንይሆናል፡
፡
(2)ሠራተኛው በአሠሪው ሥራውስጥ ወይም በአን
ድየሥራማከናወኛክፍልሲሠራከአምስትእስከ0ዓመትቈይቶ
እነደሆነየዕረፍቱጊዜመደዳውንዐሥራአምስትቀንይሆናል፡፡
(
3)ሠራተኛው በአሠሪው ሥራውስጥ ወይም ባንድየሥራመከናወኛክፍልሲሠራዐሥራአምስትዓመትወይም ከዚህ
ይበልጥ ሆኖትእንደሆነየዕረፍቱጊዜየሚቈየው መደዳውንኻያቀንይሆናል፡
፡
ቊ 2563፡
፡ስለውሉማለቅ፡
፡
የሥራው ውልባለቀጊዜሠራተኛው ለአሠሪው በዓመቱውስጥ የሠራበትጊዜተገምቶየሚገባውንየዕረፍትጊዜ
ለማግኘትመብትአለው፡፡
ቊ 2564፡
፡ስለሚቀነ
ሱቀኖች፡
፡
(1)በሠራተኛው ጥያቄወይም አስቀድሞ ከዕረፍቱላይየተሰጡትንየዕረፍትቀኖችአሠሪው ለሠራተኛው ከሚገባው
ከዓመትየዕረፍትቀኖችላይይቀን ሳል፡
፡
(
2)ሠራተኛው በሌላምክን
ያትያልሠራባቸውንቀኖችአሠሪው ለመቀነ
ስአይችልም፡
፡
ቊ 2565፡
፡የዕረፍትጊዜ፡
፡
(
1)የዕረፍቱም ጊዜከዓመቱውስጥ ምቹበሆነወራትይፈቀዳል፡
፡
(
2)ይኸውም የሥራውንዐይነ
ትየአሠሪውን
ናየሠራተኛውንጥቅሞችእን
ደተቻለበማስማማትነ
ው፡፡
(
3)ዕረፍቱንየሚያገኝበትጊዜእጅግቢያን
ስለሠራተኛው ካን
ድወርበፊትይነ
ገረዋል፡
፡
ቊ 2566፡
፡ለመውለድስለሚሰጥ ዕረፍት፡
፡
(
1)ልጅለመውለድየምትጠባበቅሠራተኛበመውለጃዋጊዜያን
ድወርዕረፍትለማግኘትመብትአላት፡
(
2)በዚሁየዕረፍትጊዜአሠሪው ግማሽደመወዝዋንመክፈልአለበት፡
፡
ክፍል6፡
፡
ውልንስለማቋረጥ፡
፡
ቊ 2567፡
፡ጊዜው የተወሰነውል፡
፡
(
1)የሚቈይበትጊዜየተወሰነየሥራውልየተወሰነ
ው ጊዜሲፈጸም ያለቀይሆናል፡
፡
(
2)የተወሰነሥራንለመፈጸም የተደረገውልበስምምነ
ትየሆነ
ው ሥራሲፈጸም ያለቀይሆናል፡
፡
(
3)የተፈጸመውንውልአልቋልለማለትተቃራኒየውልቃልከሌለበቀርማናቸውም ማስታወቂያአስፈላጊአይደለም፡
፡
ቊ 2568፡
፡ውሉየሚቈይበትከፍተኛጊዜ፡
፡
(
1)ከአምስትዓመትለሚበልጥ ጊዜየአገልግሎትንሥራለመዋዋልአይቻልም፡
(
2)ከተዋዋዮቹባን ዱ ወገንዕድሜ ልክወይም ከ5ዓመትለበለጠ ጊዜየሚደረግየሥራውልተዋዋዮቹን
ሊያስገድዳቸው አይችልም፡፡
(
3)ይህጊዜካለፈየስድስትወርየማስጠን
ቀቂያጊዜበመስጠትተዋዋዮቹውሉንቀሪለማድረግይችላሉ፡
፡
ቊ 2569፡
፡ስለውልማደስ፡
፡
ለተወሰነጊዜየተደረገየሥራውልየተወሰነ
ው ጊዜካለቀበኋላአሠሪው ሳይቃወመው ሠራተኛው ሥራውንየቀጠለ
እንደሆነላልተወሰነጊዜውሉእን
ደታደሰይቈጠራል፡
፡
ቊ 2570፡
፡የሚቈይበትጊዜያልተወሰነውል፡
፡
(1)ውሉየሚቈይበትጊዜያልተወሰነእን
ደሆነናየተጠየቀው የሥራው ዐይነ
ትወይም ማናቸውም ሌላሁኔ
ታውሉ
የሚቈይበትንጊዜየሚያመለክቱያልሆኑእንደሆነእያን
ዳንዳቸው ተዋዋዮችበማናቸውም ጊዜውሉንቀሪለማድረግ
ይችላሉ፡፡
(
2)ስለሆነ
ም ውሉንቀሪለማድረግአሠሪው ወይም ሠራተኛው ማስጠን
ቀቂያአስቀድሞ መስጠትአለበት፡
፡
ቊ 2571፡
፡ማስጠን
ቀቂያለመስጠትአስፈላጊየሆነ
ው ጊዜ፡
፡
(
1)ማስጠንቀቂያው እጅግቢያን
ስከሰባትቀንበፊትመሰጠትአለበት፡
፡ውጤ ትም የሚያገኘው ከሚከተለው የደመወዝ
መክፈያቀንአን
ሥቶነ ው፡፡
(2)የሥራው ውልካንድዓመትበላይቈይቶእን
ደሆነለወሩመጨ ረሻሆኖማስጠን
ቀቂያው እጅግቢያን
ስከሁለትወር
አስቀድሞ መሰጠትአለበት፡
፡
(
3)ከዚህበፊትባሉትኀይለቃሎችለተወሰነ
ው ጊዜለሠራተኛው ደመወዙንወዲያውኑየሰጠው እን
ደሆነአሠሪው
ማስጠንቀቂያመሰጠቱይቀርለታል፡
፡
ቊ 2572፡
፡ውሉየሚቀርበትምክን
ያት፡
፡
የሚቈይበትጊዜያልተወሰነ
ውንየሥራውልቀሪያደረገበትንወይም የሚቈይበትጊዜየተወሰነለትንየሥራውል
የሚያድስበትንምክን
ያትሠራተኛው የጠየቀእን
ደሆነአሠሪው በጽሑፍማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2573፡
፡ከሥራበማሰናበትስለሚሰጥ ኪሣራ፡
፡
አሠሪው ውሉንቀሪበማድረግወይም አላድስም በማለትይህንውሳኔበግልጽየሚያረጋግጥ በቂምክን
ያትየሌለው
እንደሆነሠራተኛው ተገቢየሆነኪሣራለማግኘትመብትአለው፡፡
ቊ 2574፡
፡የኪሣራው ልክ፡
፡
(1)የዚህንተገቢየሆነውንየኪሣራገንዘብለመወሰንየሠራተኛውንየአገልግሎትጊዜናየሥራውንዐይነት
የሚያስወቅሱትን ም ጥፋቶችከባድነ
ት፤የሥራማካሄጃውንገንዘብሁኔታናአስፈላጊየሆኑትንማናቸውን
ም ግልጽ
ሁኔ ታዎችሁሉዳኞችይመረምራሉ፡ ፡
(
2)ኪሣራውም ሠራተኛው ባለፈው ሦስትወርከተቀበለው ደመወዝሊበልጥ አይችልም፡
፡
ቊ 2575፡
፡በቂምክን
ያቶች፡
፡
(1)ከውሉዐይነ
ትየተነሣውሉእንዲታደስወይም አን
ዲራዘም ባሉትሁኔ
ታዎችመሠረትለአእምሮበቂየሆነምክን
ያት
ባልተገኘጊዜአሠሪው የወሰነ
ው ውሳኔ
፤በቂምክንያትእን
ዳለው ሆኖይገመታል፡
፡
(2)እን
ዲሁም በሥራው አፈጻጸም ላይበአእምሮግምትየሚፈለገውንየቴክኒክዕውቀቶቹንቅንሕሊናያለው መሆኑን
፤
ትክክለኛነቱን፤ወይም ፈጣን
ነቱን
፤በሥራው ያላሳየእን
ደሆነአሠሪው የወሰነ
ው ውሳኔ
፤በቂምክንያትእንዳለው
ይገመታል፡ ፡
(
3)ሠራተኛው የሚሠራው ሥራበቅንልቡናቀሪየተደረገእን
ደሆነአሠሪው የወሰነ
ው ውሳኔበቂምክን
ያትእን
ዳለው
ይቈጠራል፡፡
ቊ 2576፡
፡ውሉንያስቀረው ሠራተኛው ስለመሆኑ፡
፡
(1)ውሉንያስቀረው አሠሪው ባይሆን
ም እን
ኳሠራተኛው ውሉንእንዲያፈርስአሠሪው በአድራጎትገፋፍቶትእን
ደሆነ
ከሥራበማሰናበቱየሚወሰን ለትንኪሣራእንዲሰጠው ለማድረግይቻላል፡፡
(2)በተለይም አሠሪው ሠራተኛውንበማይገባሁኔታያጉላላው እንደሆነወይም የውሉንዋናፍሬነ
ገርበመን
ካትወይም
የውሉንቃልበመደጋገም የጣሰእን ደሆነከዚህበላይየተነገረው ተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 2577፡
፡ስለእምነ
ትሥራዎች፡
፡
(1)የሥራው ውልልዩየሆኑችሎታዎችንየሚጠይቁየእምነትሥራዎችየሆኑእን
ደሆነአሠሪው ውሉንቀሪ
የሚያደርግበትንወይም የማያድስበትንምክን
ያትለማስታወቅአይገደድም፡
፡
(2)እን
ዲህም ሲሆንውሉእን
ዲቀርየተደረገው በማይገባጊዜናአን
ደኛውንወገንለመጉዳትወይም ሊደርስበት
የሚችለውንጉዳትባለማሰብመሆኑካልተረጋገጠ በቀርየውሉመቅረትኪሣራመከፈልንአያስከትልም፡፡
ቊ 2578፡
፡ስለውሉፈራሽነ
ት፡፡(
1)መሠረቱ፡
፡
ለመፍረስትክክለኛየሆነምክን
ያትየኖረእን
ደሆነአሠሪው ወይም ሠራተኛው ማስጠን
ቀቂያሳይሰጥ የሥራውንውል
ወዲያውኑቀሪለማድረግይችላል፡፡
ቊ 2579፡
፡(2)ግዴታዎችንስላለመፈጸም፡
፡
ባንድወገንበውሉውስጥ ያሉግዴታዎችአለመፈጸም በሁኔ
ታዎችናበልምዶችአን
ጻርበቂየሆነከባድጠባይካላሳየ
በቀርውሉንለማፍረስትክክለኛምክንያትአይሆን
ም፡፡
ቊ 2580፡
፡(3)ያለፈቃድሥራንስለመተው፡
፡
ሁኔታው ለሠራተኛው ጥፋትካልሆነበቀርበበሽታምክንያትወይም በማናቸውም ሌላምክን
ያትሠራተኛው እን
ዳይሠራ
የተከለከለበትሁኔታለአሠሪው ውሉንለማፍረስትክክለኛምክንያትአይሆንም፡
፡
ቊ 2581፡
፡(4)የሥራአድማ፡
፡
(1)ላን
ድየሥራማቆም አድማ የሠራተኛው ተካፋይመሆንየሥራማቆም አድማ የተደረገው አሠሪውንለመጉዳትብቻ
የሆነእንደሆነወይም በሕግወይም በሕዝብባለሥልጣኖችየተከለከለየሆነእን
ደሆነውሉንለማፍረስለአሠሪው
ትክክለኛምክንያትይሆናል፡፡
(
2)ከነ
ዚህሁኔ
ታዎችውጭ የሥራማቆም አድማ ውሉንለማፍረስትክክለኛምክን
ያትአይሆን
ም፡፡
ቊ 2582፡
፡(5)የአሠሪው መክሠርወይም የመክፈልችሎታማጣት፡
፡
አሠሪው የከሠረወይም ለመክፈልያልቻለእንደሆነሠራተኛው ስለደመወዙዋስትናየጠየቃቸው ማረጋገጫ ዎችዋሶች
በቂበሆነጊዜውስጥ ያልተሰጡትእን ደሆነውሉንለማፍረስይችላል፡፡
ቊ 2ሺ583፡
፡ስለኪሣራግዴታ፡
፡(1)አላገባብውልንስለማፍረስ፡
፡
ከተዋዋዮቹአንዱ ወገንበማይገባሁኔ
ታውሉንያፈረሰእን
ደሆነበማይገባውሉንስላቋረጠ ውልአፍራሹበተዋዋዩላይ
ለደረሰበትጉዳትኪሣራመክፈልአለበት፡፡
ቊ 2584፡
፡(2)በሚገባውልንስለማፍረስ፡
፡
አንዱ ወገንውሉንለማፍረስየሚያደርሰው ትክክለኛምክን
ያትውልንበመጣስወይም ይህንከመሰለመጣስጋራ
ግንኙነትያለው እን
ደሆነግዴታዎቹንያልፈጸመው ወገንውሉንበመተው በተዋዋዩላደረሰበትጉዳትኪሣራመክፈል
አለበት፡፡
ቊ 2585፡
፡ስለሠራተኛው መሞት፡
፡
(
1)የሠራተኛው መሞትየሥራውንውልቀሪያደርገዋል፡
፡
(
2)የሠራተኛው ወራሾችበውሉምክን
ያትምን
ም የግልግዴታአይደርስባቸውም፡
፡
ቊ 2586፡
፡ስለአሠሪው መሞት፡
፡
(
1)ስምምነ
ቱየተደረገው አሠሪውንበመመልከትካልሆነበቀርበአሠሪው መሞትየሥራው ውልቀሪአይሆን
ም፡፡
(2)በአሠሪው መሞትየሥራው ውልቀሪየሆነእን
ደሆነበዚሁቀንጊዜው ላልተወሰነየሥራውልማስታወቂያ
እንደተቀበለያህልተቈጥሮአሠሪው ከሞተበኋላሠራተኛው ደመወዙንለማግኘትመብትአለው፡፡
ቊ 2587፡
፡የሥራማካሄጃንስለማስተላለፍ፡
፡
(
1)አሠሪው የሥራማካሄጃውንለሌላያስተላለፈእን
ደሆነእሱያደረጋቸው የሥራውሎችበሠራተኞቹናየሥራ
ማካሄጃውንበገዛው ሰው መካከልይቀጥላሉ፡
፡
(
2)ሠራተኞቹየሥራው መካሄጃከመተላለፉበፊትያገኙዋቸውንየ
ነባርነ
ትመብቶችእን
ደያዙይሆናሉ፡
፡
(3)የሥራው ማካሄጃበተላለፈለትጊዜአንድሠራተኛለሠራው ሥራሊከፈልለሚገባው ገን ዘብናእን
ዲሁም
አስተላላፊው ውሉንበማፍረሱሊከፍልለሚገባው ገን ዘብጭ ምርእነዚህገንዘቦችሊከፈሉየሚገባመሆኑንየሚያውቅ
እንደሆነወይም ለሠራተኛው፤ሊከፈለው የሚገባው ገን ዘብበተላለፈው የሥራማካሄጃመዝገብወይም በሠራተኛው
የሥራደብተርተጽፎየተገኘእን ደሆነገዢው ካስተላለፈው ጋራባንድነትይገደዳል፡
፡
ቊ 2568፡
፡ስለተሠራው ሥራየምስክርወረቀት፡
፡
(1)ሠራተኛው የውሉጊዜሲያልቅየሥራውንዐይነትናሥራዎቹየቈዩበትጊዜብቻእን
ዲሁም የአሠሪው ስምናአድራሻ
ያለበትየምስክርወረቀትእንዲሰጠው አሠሪውንለማስገደድይችላል፡
፡
(2)ለጠባዩናለፈጸመው ሥራዐይነ
ትያስተያየትግምትበምስክርወረቀትላይእንዲሰጠው ሠራተኛው አሠሪውንበግልጽ
ካልጠየቀው በቀርየምስክሩወረቀትየዚህዐይነትአስተያየትአይገኝበትም፡
፡
ቊ 2569፡
፡መወዳደርእን
ዳይደረግየሚደረግየውልቃል(
1)መሠረቱ፡
፡
(1)ለሠራተኛው የተሰጠው ሥራየአሠሪውንደን
በኞችለማወቅወይም ለጒዳዮቹምስጢርውስጥ ለመግባትየፈቀደለት
እንደሆነሠራተኛው ውሉቀሪከሆነበኋላበራሱስም አሠሪውንለመወዳደርእን ዳይችልበናቸውም ዐይነ
ትሁኔታ
አሠሪውንበሚወዳደርየሥራማካሄጃው ውስጥ ተካፋይእን ዳይሆንሁለቱም ወገኖችመዋዋልይችላሉ፡ ፡
(
2)ይህየውልቃልበግልጽናበጽሑፍካልሆነበቀርዋጋየለውም፡
፡
ቊ 2590፡
፡(2)ስለስምምነ
ቱወሰን
፡፡
(1)መወዳደርንየሚከለክለው ስምምነትዋጋያለው የሚሆነው ለአሠሪው ተገቢየ
ሆኑትጥቅሞችለመጠበቅአስፈላጊ
በሆነው መጠንናለሠራተኛው የወደፊትአኗኗርዕድልበርትዕመሠረትተቃራኒያልሆነእንደሆነነ
ው፡፡
(
2)በተለይም ይህስምምነ
ትየሚጸናው ለሠራተኛው የተከለከለው ሥራዐይነ
ትስፍራውናጊዜው የተወሰነሲሆንነ
ው፡፡
ቊ 2591፡
፡(3)ስለቅጣት፡
፡
(
1)የተከለከለውንየመወዳደርስምምነ
ትየጣሰሰው ስምምነ
ቱንበመጣሱለሚደርሰው የጉዳትኪሣራአላፊነ
ው፡፡
(2)ክልከላውንየጣሰይቀጣልብለው ተዋውለው እን
ደሆነግልጽየሆነተቃራኒስምምነ
ትከሌለበቀርሠራተኛው
ለአሠሪው የተወሰነ
ውንመቀጫ በመክፈልነጻለመውጣትይችላል፡ ፡
(3)ይህመብትለራሱእን ዲጠበቅበጽሑፍበግልጽተወስኖእን
ደሆነከጉዳትኪሣራበቀርአደጋበደረሰባቸው ወይም
ያደርስባቸዋልተብለው በሚያሠጉትጥቅሞችትልቅነትመጠንናከሠራተኛው አሠራርየተነሣውሳኔ
ው ተገቢሆኖሲታይ
ይህሠራተኛው ያደረገው የውልመተላለፍሥራእን
ዲቀርአሠሪው ለማስገደድይችላል፡፡
ቊ 2592፡
፡(4)ስለውሉቃልፈራሽነ
ት፡፡
(1)የመወዳደርክልከላእንዲጠበቅለማድረግአሠሪው እርግጠኛጥቅም የሌለው መሆኑሲታወቅየመወዳደሩክልከላ
ስምምነ ትቀሪይሆናል፡፡
(2)በሠራተኛው ላይትክክለኛምክን
ያትሳያገኝበትአሠሪው የሥራውንውልያፈረሰወይም ለማደስእን
ቢያለእን
ደሆነ
አሠሪው ውድድርንበሚከለክለው ውለታለመጠቀም አይችልም፡ ፡
(3)እን
ዲሁም ሠራተኛው ውሉንእን
ዲያፈርስትክክለኛምክን
ያትየሰጠው አሠሪው የሆነእን
ደሆነውድድሩን
በሚከለክለው ውለታአሠሪው ሊጠቀምበትአይችልም፡፡
ቊ 2593፡
፡የቀሪሒሳብየመጨ ረሻደረሰኝ፡
፡
(
1)ሠራተኛው የፈረመበትየቀሪሒሳብየመጨ ረሻደረሰኝአሠሪው ለሚሰጠው ደመወዝብቻእን
ደተጻፈይቈጠራል፡
፡
(2)ሠራተኛው ከአሠሪው ላይሊያገኛቸው የሚችለው ሌሎችገንዘቦችየተከፈሉሆነው የሚገመቱትአሠሪውንነጻ
የሚያደርጉትልዩልዩደረሰኞችሆነ ው አከፋፈላቸውንየሚያመለክቱወይም የሠራተኛውንአልፈልግም ማለትን
የሚያስረዱ ሰነዶችበተገኙጊዜነ ው፡፡
ምዕራፍ2፡
፡
ስለአን
ዳንድልዩልዩየሥራውሎች፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለሞያሥራመልመጃውል፡
፡
ቊ 2594፡
፡አሠሪው ለሥራለማጁ የሚሰጠው ትምህርት፡
፡
(
1)በሥራመልመጃውልመሠረትአሠሪው ለሥራለማጁ የሞያሥራትምህርትንበሚያስፈልገው ጥን
ቃቄሁሉ
መስጠትይገባዋል፡
፡
(
2)በውሉላይከተለከተው የሞያሥራጋራግን
ኙነትባላቸው ሥራዎችላይብቻአሠሪው ሥራለማጁንያውለዋል፡
፡
ቊ 2595፡
፡ትምህርትቤቶችንስለማዘውተር፡
፡
(
1)ሥራለማጁ የግዴታትምህርትቤቶችንእን
ዲያዘወትርአሠሪው ይጠባበቃል፡
፡
(2)አሠሪውም ትምህርትቤቶችንናየሞያሥራዎችንትምህርትእን
ዲሁም በሥራለማጆችፈተናተካፋይለመሆን
እንዲችል፤ለሥራለማጁ አስፈላጊውንጊዜይፈቅድለታል፡
፡
ቊ 2596፡
፡የተከለከሉሥራዎች፡
፡
ከሁኔ
ታዎችየተነሣየሚገባልዩምክን
ያትካልተገኘበቀርአሠሪው፤ሥራለማጁ በሌሊትወይም በእሑድእን
ዲሠራ
ለማድረግአይችልም፡
፡
ቊ 2597፡
፡ወደሥራውልደን
ቦችስለመሠራት፡
፡
እን
ዲሁም ደግሞ የሥራውልደን
ቦችበሥራመልመጃውልላይይጸናሉ፡
፡
ክፍል2፡
፡
ስለሥራሙ ከራውል፡
፡
ቊ 2598፡
፡በሙ ከራስለመቅጠር፡
፡
(
1)ሠራተኛውንበሙ ከራለመቅጠርይቻላል፡
፡
(
2)ይህንንሁኔታከሚያረጋግጥ ጽሑፍየሌለእን
ደሆነበሙ ከራየተቀጠረው ሠራተኛላልተወሰነጊዜእን
ደተቀጠረ
ይቈጠራል፡፡
ቊ 2599፡
፡የሕሊናግምት፡
፡
ከአሽከሮችጋራየተደረገየሥራውልተቃራኒየውልቃልከሌለየመጀመሪያዎቹሁለትሳምን
ቶችእን
ደሙ ከራጊዜሆነ
ው
ይቈጠራሉ፡፡
ቊ 2600፡
፡ለሙከራየተደረገንውልስለማፍረስ፡
፡
(
1)በሙ ከራው ጊዜእያን
ዳንዱ ወገንማስጠን
ቀቂያለመስጠትሳይገደድወይም ኪሣራሳይከፍልውሉንለማፍረስ
ይችላል፡
፡
(2)የሆነሆኖሙከራው አስፈላጊለሆነአነ
ስተኛጊዜየተመለከተእን
ደሆነይህአነ
ስተኛጊዜከመፈጸሙ በፊትውሉን
ለማፍረስአይቻልም፡፡
ክፍል3፡
፡
በቤተሰብአስተዳደርውስጥ ስለሚኖርአሽከርየሥራውል፡
፡
ቊ 2601፡
፡ስለሠራተኛው ጤናናግብረገብነ
ቱ፡፡
ሠራተኛው ከአሠሪው ቤተሰብጋራየሚኖርእን
ደሆነአሠሪው የመኖሪያቦታዎችንየምግብንየሥራናየዕረፍትጊዜዎችን
የሚመለከቱትንየሠራተኛውንጤ ናግብረገብነቱንየሚጠብቁትንበአእምሮግምትአስፈላጊየሆኑትንዝግጅቶች
ማድረግአለበት፡፡
ቊ 2602፡
፡ሠራተኛውንየማስታመም ግዴታ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)በአሠሪው ቤተሰብውስጥ የሚኖረውናእርሱም የሚጠብቀው አሽከርየታመመ እን
ደሆነውሉበሚቈይበትጊዜ
ለታመመው ሠራተኛየሚያስፈልገውንሕክምናዎችበቤቱም ሆነወይም ባን ድሆስፒታልለማስታመም አሠሪው
አስፈላጊውንማድረግአለበት፡፡
(2)ውሉከተጀመረቢያን
ስከአንድዓመትበኋላበሽታው የደረሰበትእን
ደሆነለአን
ድወርበሚቈይጊዜእንዲሁም ውሉ
ከተጀመረከሦስትወርበኋላየደረሰበትእን
ደሆነለዐሥራአምስትቀንበሚቈይጊዜ፤ይህየማስታመም ግዴታየተወሰነ
ነው፡፡
(
3)በበሽታው ጊዜያደረጋቸውንወጪ ዎችአሠሪው ከሠራተኛው ደመወዝላይለመቀነ
ስይችላል፡
፡
ቊ 2603፡
፡(2)ነ
ጻስለሚያደርጉምክን
ያቶች፡
፡
(
1)ሠራተኛው ሆነብሎ አስቦበሽታው እን
ዲይዘው አድርጎእን
ደሆነአሠሪው ከዚህበፊትባለው ቊጥርከተመለከቱት
ግዴታዎችነጻይሆናል፡
፡
(
2)በሽታውንተቃዋሚ ከሚሆንካን ድአስገዳጅአሹራን
ስየመነጨ ንአን
ድመብትበመፈጸም ባን
ድሆስፒታልውስጥ
ሠራተኛው የገባእን
ደሆነየአሠሪው ግዴታእንዲሁቀሪይሆናል፡
፡
(3)በሠራተኛው በሽታምክን
ያትውሉንበማፍረስከዚህበፊትባለው ቊጥርከተለከቱትግዴታዎችአሠሪው ነ
ጻለመሆን
አይችልም፡፡
ቊ 2604፡
፡ስለደመወዝአከፋፈል፡
፡
(1)የሥራው ውልያነሰጊዜካልወሰነበቀርከአሠሪው ቤተሰብጋራበአሽከርነ
ትየሚኖሩሠራተኞችደመወዝ
የሚከፈላቸው በየሦስትወርመጨ ረሻነው፡፡
(
2)በማናቸውም ሁኔ
ታውሉቀሪሲሆንደመወዝተከፋይይሆናል፡
፡
ክፍል4፡
፡
ስለእርሻሥራውል፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ስለእርሻውል፡
፡
ቊ 2605፡
፡መሠረቱ፡
፡
(1)የእርሻሥራውልበጠቅላላው የሚመራው ከዚህበላይባለው ምዕራፍድን
ጋጌዎችናበተለይም አስፈላጊሲሆን
ከዚህበላይባሉትንኡስክፍሎችድን ጋጌዎችመሠረትነ ው፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም፤ከዚህቀጥሎ የተመለከቱትድን
ጋጌዎችየሚፈጸሙበትሁኔ
ታእን
ደተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 2606፡
፡ጊዜው ያልተወሰነውል፡
፡
(
1)ጸን
ቶየሚቈይበትጊዜባልተወሰነውልመሬቱንያከራየባመሬትውሉንየሚያፈርስመሆኑንከሦስትወርበፊት
ማስታወቅአለበት፡
፡
(2)ከዚህበላይባለው ኃይለቃልየተሰጠው የጊዜውሳኔገበሬው በመሬቱላይበኖረበትለየአን
ዳንዱ ዓመትየአን
ድወር
ተጨ ማሪጊዜይኖረዋል፡ ፡
(3)ስለገበሬው መሰናበትየተሰጠው የጊዜውሳኔግንከመጋቢት1ቀንካለው ቀንበፊትማናቸውን
ም ውጤ ት
አያስከትልም፡፡
ቊ 2607፡
፡ባለመሬቱገበሬውንለመመገብስላለበትግዴታ፡
፡
(
1)የእርሻሥራገበሬበተወሰነየእርሻስፍራዐሥርዓመትሙ ሉየሠራእን
ደሆነባለመሬቱለዚህገበሬምግብየመስጠት
ግዴታአለበት፡
፡
(2)ከዚህቀጥሎ የተመለከቱትድን
ጋጌዎችእንደተጠበቁሆነው፤በዚህግዴታላይየዚህሕግስለሥጋዝምድናናስለ
ጋብቻዝምድናበተመለከተው አንቀጽየተባሉትድንጋጌዎችይጸኑበታል፡
፡
ቊ 2608፡
፡ይህግዴታሁለተኛደረጃግዴታስለመሆኑ፡
፡
(1)ባለመሬቱሊመግባቸው የሚገደድበትሌሎችየሥጋዘመዶችናወይም የጋብቻዘመዶችያሉትእን
ደሆነእነ
ሱን
በመጉዳትገበሬው አሠሪውንባለመሬትቀለብእንዲሰጠው ለማስገደድአይችልም፡
፡
(2)እን
ዲሁም ገበሬው ምግብሊሰጡትየሚችሉየሥጋወይም የጋብቻዘመዶችያሉትእን
ደሆነባለመሬቱንምግብ
እንዲሰጠው ለማስገደድአይችልም፡
፡
ቊ 2609፡
፡የጊዜው ወሰን
፡፡
ባለመሬቱገበሬውንለመመገብያለበትግዴታየእርሻሥራው ውልከተፈጸመ ከሁለትዓመትበኋላየሚቀርይሆናል፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለሥራውል፡
፡
ቊ 2610፡
፡ትርጓሜ፡
፡
የሥራማከናወኛውልማለትአሠሪው በገባው ውለታለ1ኛው ወገንየሥራውንዋጋሊከፍለው ሥራተቋራጩ ም
በኀላፊነ
ትየተሰጠውንአን
ድሥራበገባበትውለታሊፈጽም በሁለቱወገኖችመካከልየተደረገውልነ ው፡፡
ቊ 2611፡
፡የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችሥራማከናወኛዎች፡
፡
(1)የሥራማከናወኛው ዓላማ የማይን
ቀሳቀስንብረትየሆነእን
ደሆነ፤የማከናወኛውንውልየሚመለከቱድን
ጋጌዎች
የማይን ቀሳቀሱትንን
ብረቶችበሚመለከተው በዚሁሕግአን ቀጽውስጥ ተመልክተዋል፡
፡
(2)የሚሠራው ሥራጠቅላላዋጋከአምስትመቶየኢትዮጵያብርየ
ማይበልጥ ከሆነግንየዚህአን
ቀጽድን
ጋጌዎች
ተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
ቊ 2612፡
፡በዝምታመቀበል፡
፡
(1)አን
ድሥራለመፈጸም በግልጽያስታወቀሰው ወይም የዚሁሥራአፈጻጸም በሙያሥራው ክንውንውስጥ የገባሲሆን
ይህሰው የሥራውንማቅረብተቀብሎ የታዘዘለትንሥራለመፈጸም ወዲያውኑእንቢታውንካላስታወቀየማከናወኛው ውል
የተፈጸመ ይሆናል፡
፡
(2)አን
ድሰው አን
ድሥራለመፈጸም በባለሥልጣኖችየተመረጠ ሲሆን
ናለመፈጸም አለመፈለጉንወዲያውኑካላስታወቀ
እንደዚሁውሉተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 2613፡
፡መሣሪያዎችናመሥሪያዎች፡
፡
(
1)ሥራተቋራጩ ሥራንለመፈጸም አስፈላጊመሣሪያዎችን
ናመሥሪያዎችንየሚያቀርበው በራሱኪሣራነ
ው፡፡
(
2)ነገርግንመሣሪያዎችን
ናመሥሪያዎችንአሠሪው እን
ዲሰጥ ሆኖሥራተቋራጩ ሥራውንብቻእን
ዲሠራለመዋዋል
ይችላል፡፡
ቊ 2614፡
፡ሥራተቋራጩ የሚያቀርባቸው መሥሪያዎች፡
፡
(
1)ሥራተቋራጩ ለሚያቀርባቸው መሥሪያዎችመልካምነ
ትአላፊነ
ው፡፡
(
2)ስለመሥሪያዎቹመልካምነ
ትሻጩ አላፊእን
ደመሆኑሥራተቋራጩ ም አላፊነ
ው፡፡
(
3)አን
ድተዋዋይየገባበትየዕውቀትየሥራውለታተዋዋይየተዋዋለበትነገርበሚሰጣቸው ዕቃዎችግምትመጠን
ሥራው ተጨ ማሪሆኖየሚታይእን
ደሆነ፤የሽያጭ ውልእን
ጂ የሥራማከናወኛውልአይሆን
ም፡ ፡
ቊ 2615፡
፡አሠሪው ያቀረባቸው መሥሪያዎች፡
፡
(
1)መሥሪያዎቹንያቀረባቸው አሠሪው ሲሆንሥራተቋራጩ በጥን
ቃቄሊሠራባቸው ይገባል፡
፡
(
2)ሥራተቋራጩ የሠራባቸውንመሥሪያዎችለአሠሪው ገልጾሥራውንከተፈጸመ በኋላየተረፈውንይመልስለታል፡
፡
(
3)አሠሪው ያቀረባቸው መሥሪያዎችየተበላሹሲሆኑሥራተቋራጩ ወዲያውኑለአሠሪው ማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2616፡
፡የሥራተቋራጭ ነ
ጻነት፡
፡
(
1)የኪነጥበብንደን
ቦችበማክበርሥራተቋራጩ እን
ደሚመስለው ሥራውንይፈጽማል፡
፡
(
2)ውሉንባደረገጊዜእን
ደተስማማበትመጠንካልሆነበቀርበአሠሪው ትእዛዞችለመሄድአይገደድም፡
፡
ቊ 2617፡
፡ራሱባለቤቱስለሚፈጽመው ሥራ፡
፡
ከታዘዘው ሥራዐይነ
ትየተነሣየሥራተቋራጩ ችሎታለአሠሪው ቁም ነ
ገርየሌላቸው ካልሆኑበቀርሥራተቋራጩ ራሱ
ሥራውንመፈጸም አለበት፡
፡
ቊ 2618፡
፡ስለሥራአፈጻጸም ማዘግየት፡
፡
(
1)ሥራተቋራጩ ሥራውንሳይጀምርበመቈየቱበውሉበተወሰነ ው የቀጠሮጊዜለመፈጸም የማይችልመሆኑግልጽ
ሲሆንሥራውንየሚጀምርበትንበቂየሆነጊዜአሠሪው ሊወስን
ለትይችላል፡ ፡
(2)ይህየቀጠሮጊዜአልፎሥራተቋራጩ ሥራውንያልጀመረሲሆንወይም ለቅንልቡናተቃራኒበሆነአኳኋንያቋረጠ
እንደሆነ፤ስለሥራው አፈጻጸም የተወሰነ
ውንጊዜሳይጠብቅአሠሪው ውሉፈርሷልብሎ ለማስታወቅይችላል፡
፡
(
3)እን
ዲህም ሲሆንከዚህበቀርአስፈላጊየሆነእን
ደሆነ
፤አሠሪው ከሥራተቋራጩ ላይኪሣራመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 2619፡
፡ጊዜስላልተወሰነ
በትጒዳይ፡
፡
(
1)በውሉማንኛውም ጊዜያልተመለከተበትእን
ደሆነሥራተቋራጩ ወዲያውኑሥራውንጀምሮበአሠራርልምድ
መሠረትበቂበሆነጊዜይህንኑሥራመፈጸም አለበት፡
፡
(2)ሥራተቋራጩ ሥራውንወዲያውኑያልጀመረወይም ይህንአፈጻጸም ያቋረጠ እን
ደሆነ
፤ከዚህበላይባለው ቊጥር
የተደነገጉትውሳኔ
ዎችተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
ቊ 2620፡
፡ሥራንደኅናአድርጎስላለመሥራት፡
፡
(1)ውሉጸንቶበሚቈይበትጊዜውስጥ ሥራው በመጥፎአኳኋንወይም ለውሉተቃራኒበመሆንየሚፈጸም ሆኖሲታይ
አሠሪው ለተመለከተው ጒድለትማሻሻልበቂየ
ሆነጊዜለሥራተቋራጩ ለመወሰንይችላል፡፡
(2)በውሉናበኪነጥበብደን
ቦችመሠረትበዚሁጊዜውስጥ ሥራተቁራጩ ሥራውንያላደሰእንደሆነአሠሪው መብቶቹን
ለማስከበርስለሥራው መጨ ረሻጊዜየተመለከተውንየውልቃልሳይጠብቅውሉፈርሷልብሎ ማስታወቅይችላል፡፡
(
3)ከዚህም በቀርአስፈላጊየሆነእን
ደሆነ
፤አሠሪው ከሥራተቋራጩ ላይለደረሰበትጉዳትኪሣራመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 2621፡
፡ሥራንለአሠሪው ስለማስረከብ፡
፡
(1)ሥራተቋራጩ ሥራውንበጨ ረሰጊዜበውሉበተመለከተው ቦታወይም ይህቦታበውሉውስጥ ባይገኝየሥራ
ተቋራጩ የሥራማከናወኛቦታወይም መኖሪያቤትበአለበትቦታለአሠሪው ያስረክባል፡
፡
(
2)ለጒዳዮቹእን
ደተለመደው የሥራአካሄድአሠሪው ሥራውንበፍጥነ
ትይቀበላል፡
፡
ቊ 2622፡
፡የጒድለትዋስትና፡
፡
(1)ሥራተቋራጩ ሥራው የተከናወነ
ው በውሉላይበተመለከተው መሠረትበትክክልስለመሆኑናጒድለትም የሌለበት
ስለመሆኑለአሠሪው አላፊመድንየመሆንግዴታአለበት፡፡
(2)በአን
ድነገርላይየሚደርስጒድለትንአላፊመድንነትየሚመለከተው በዚህሕግስለሽያጭ በተነገረው ምዕራፍ
የተመለከቱትደንቦችበሥራተቋራጩ ናበአሠሪው መካከልስላሉትግን
ኙነ ቶችተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
ቊ 2623፡
፡የመክፈያጊዜ፡
፡
(
1)ሥራው የተፈጸመ ሆኖአሠሪው ከተረከበ(
ከተቀበለ)
፤ለሥራተቋራጩ ዋጋው ተከፋይይሆናል፡
፡
(2)ሥራዎቹንበከፊልለማስረከብናክፍያዎቹም በከፊልእን
ዲሆኑስምምነቶችተደርገው እን
ደሆነ
፤ይህን
ኒሥራ
አሠሪው ሲረከብ(ሲቀበል)ለዚሁሥራየተመደበው ዋጋተከፋይይሆናል፡
፡
ቊ 2624፡
፡በቊርጥ የተወሰነዋጋ፡
፡
(
1)ዋጋው በቊርጥ የተወሰነሲሆንአሠሪው ይህንዋጋመክፈልአለበት፡
፡
(
2)ሥራተቋራጩ የበለጠ ሥራአስፈለገው በማለትወይም ከተመለከተው በላይውድዋጋአወጣ በለት፤ከተወሰነ
ው
ዋጋበላይለሥራው ተጨ ማሪገንዘብመጠየቅአይችልም፡፡
(
3)አሠሪው ያነ
ሰሥራአስፈለገው በማለትወይም ከተመለከተው በታችያነ
ሰዋጋአወጣ በማለትከተወሰነ
ው ዋጋ
ይቀንስልኝብሎ መጠየቅአይችልም፡፡
ቊ 2625፡
፡ስምምነ
ትየተደረገበትንሥራስለመለወጥ፡
፡
(1)ስለሥራው አፈጻጸም ሁኔ
ታበፊትየተስማሙትንሁለቱወገኖችበአዲስስምምነ
ትቢለውጡትእን
ኳለሥራው
የተወሰነቊርጥ ዋጋያው እንደሆነይቀራል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም ስምምነ
ትካልተደረገበቀርበዚሁመለወጥ፤ዋጋለመጨ መርወይም ለመቀነ
ስአይቻልም፡
፡
ቊ 2626፡
፡አስቀድሞ ያልተወሰነዋጋ፡
፡
(
1)ዋጋው በውሉያልተወሰነእን
ደሆነበሙያሥራዎችታሪፍና(
የዋጋልክ)በልማድመሠረትሥራተቋራጩ ይወስናል፡
፡
(2)የሙያሥራዎችታሪፍናልማድበሌለጊዜሥራተቋራጩ ለሥራያዋለውንመሥሪያዎችዋጋ፤ሥራውንለመፈጸም
አስፈላጊየሆነደን
በኛሥራናየተቋራጩ ንወጪ ዎችበመገመትይወስናል፡
፡
ቊ 2627፡
፡በተቃረበግምትዋጋንስለመወሰን
፡፡
ውሉበሚወሰን በትጊዜስለዋጋው በተቃረበግምትስምምነ
ትተደርጎእን
ደሆነከተደረገው ግምትዋጋው ከመቶሓያ
ሊበልጥ አይችልም፡
፡
ቊ 2628፡
፡የመያዝመብት፡
፡
(1)ሥራተቋራጩ የሠራቸው ወይም ያደሳቸውናበጁ የሚገኙትንየአሠሪው የሆኑትንተን
ቀሳቃሽዕቃዎችበውሉመሠረት
በአሠሪው ላይስላለው ገን
ዘብዋስትናለመያዝመብትአለው፡ ፡
(2)አሠሪው ለሥራተቋራጩ የሰጣቸው ዕቃዎችየሦስተኛወገንየሆኑእን
ደሆነ
፤የተሰጡትዕቃዎችሦስተኛው ወገን
ሳያውቀው ወይም ከፈቃዱ ውጭ መሆኑንያወቀወይም ሊያውቅየሚገባው ካልሆነበቀርሥራተቋራጩ ስለመያዝ
መብቱይህን ንሦስተኛወገንለመቃወም ይችላል፡
፡
ቊ 2629፡
፡ሊደርስስለሚችልአደጋ፡
፡
(
1)ሥራው በሚፈጸምበትጊዜአስፈላጊዎችመሥሪያዎችከዐቅም በላይበሆነኀይልየጠፉእን
ደሆነኪሣራው
መሥሪያዎቹንባቀረበው ወገንላይነ
ው፡፡
(
2)ከዚህም በቀርየአደጋንአላፊነ
ትስለማስተላለፍበዚህሕግስለሽያጭ በተነ
ገረው ምዕራፍየተመለከቱትንደን
ቦች
መሠረትአድርጎመያዝይቻላል፡ ፡
ቊ 2630፡
፡ስለሥራተቋራጩ መሞት፡
፡
(
1)ሥራተቋራጩ የሞተእን ደሆነ፤ወይም ከዐቅም በላይበሆነኀይልሥራውንለመፈጸም የማይችልየሆነእን
ደሆነ
፤
ውሉየተደረገው የሥራተቋራጩ ንየግልችሎታዎችበመገመትእን ደሆነውሉቀሪይሆናል፡
፡
(
2)ሊሠራባቸው ከቻለአሠሪው በከፊልየተፈጸሙ ትንሥራዎችእን
ዲረከብና(
እንዲቀበልና)የነ
ዚህን
ም ዋጋእን
ዲከፍል
ይገደዳል፡
፡
(
3)ትክክልየ
ሆነግምትከፍሎ ለዚሁሥራአፈጻጸም የተሰናዱትመሥሪያዎችናፕላንእን
ዲሰጡትአሠሪው ማስገደድ
ይችላል፡
፡
ቊ 2631፡
፡አን
ዱ ወገንብቻውልንስለማፍረሱ፡
፡
(
1)አሠሪው በማናቸውም ጊዜውሉንለማፍረስይችላል፡
፡
(
2)በዚህም ጊዜሥራተቋራጩ በስምምነ
ትየተደረገውንዋጋለማግኘትመብትአለው፡
፡
(3)ቢሆንም ሥራተቋራጩ ውሉከመፍረሱየተነ ሣየቀረበለትንወጪ ናበሌላሥራያገኘውንወይም ለማግኘትይችል
የነበረውንበክፉልቡናናበቸልተኛነ
ትሳያገኝየቀረው ሁሉተቀናሽይሆናል፡፡
ምዕራፍ4፡
፡
ስለዕውቀትሥራማከራየትውል፡
፡
ቊ 2632፡
፡የሚፈጸሙ ድን
ጋጌዎች፡
፡
(
1)የዕውቀትጠባይሥራዎችአገልግሎትዓላማ ያለው ውልበሚከተሉትድን
ጋጌዎችተወስኗል፡
፡
(
2)ከነ
ዚሁውሳኔዎችጋራናከተመለከተው ግን
ኙነትዐይነ
ትጋራለመስማማትበሚችሉበትመጠንከዚህበፊትባለው
ምዕራፍድን
ጋጌዎችእንደዚሁይፈጸማሉ፡
፡
(
3)የልዩልዩሞያዎችንተግባርየሚመለከቱየልዩሕጎችድን
ጋጌዎችእን
ደተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 2633፡
፡ግዴታው የግልስለመሆኑ፡
፡
(
1)የዕውቀትሥራውንየተዋዋለሰው ግዴታዎቹንራሱመፈጸም አለበት፡
፡
(2)ተባብሮመሥራትበውሉወይም በልማድየተፈቀደሲሆን
ናከሥራአገልግሎትመስጠትዓላማ ጋራየሚስማማ ከሆነ
በሱመሪነ ትናአላፊነ
ትረዳቶችንማሠራትይችላል፡
፡
ቊ 2634፡
፡አሠሪው አስቀድሞ ስለሚከፍለው ገን
ዘብ፡
፡
(
1)ስለሥራአፈጻጸም አስፈላጊወጪ ዎችንአሠሪው ለተዋዋዩአስቀድሞ ይከፍላል፡
፡
(
2)እን
ደዚሁበልማድመሠረትከሥራዋጋበከፊልአስቀድሞ ሊሰጠው ይገባዋል፡
፡
ቊ 2635፡
፡ከመጠንበላይስለሚደረገው የሥራዋጋ፡
፡
በሁለትወገኖችመካከልስምምነ ትየተደረገበትየሥራዋጋከመጠንበላይመሆኑግልጽሆኖሲገኝየዕውቀትሥራውን
ለሚያዋውለው ሰው የሞያሥራተግባርክብርተቃራኒየሆነእንደሆነዳኞችሊቀን
ሱትይችላሉ፡
፡
ቊ 2636፡
፡ስለሚጠየቅበትጥን
ቃቄናአላፊነ
ት፡፡
(1)በውቀትሥራው የሚዋዋልሰው በልማድናበሙ ያሥራድንጋጌዎችመሠረትከልብበመሥራትለአሠሪው ጥቅሞች
በሚሻልአኳኋንሥራንለመፈጸም ግዴታእንደገባይቈጠራል፡
፡
(
2)የኪነጥበብንደን
ቦችበማፍረስጥፋትካላደረገበቀርበአሠሪው በኩልሥራተቋራጩ ንአላፊነ
ትአይነ
ካውም፡
፡
(
3)ሳይሠራከመቅረቱየተነ
ሣእን
ዲሁም በአሠሪው ላይጉዳትንየሚያመጣ ሥራያደረገእን
ደሆነአጥፊነ
ው ለመባል
ይቻላል፡
፡
ቊ 2637፡
፡ስለውልመፍረስ፡
፡(1)የአሠሪው ውልማፍረስ፡
፡
(
1)አሠሪው በማናቸውም ጊዜውሉንማፍረስይችላል፡
፡
(
2)በዚህጊዜለተዋዋዩስለወጪ ዎቹኪሣራንእን
ዲሰጥናለፈጸመው ሥራበርትዕየሚገባውንዋጋእን
ዲከፍል
ይሆናል፡
፡
ቊ 2638፡
፡(2)የሠሪው ውልማፍረስ፡
፡
(
1)የዕውቀትሥራውንያዋዋለሰው በማናቸውም ጊዜውሉንማፍረስይችላል፡
፡
(
2)በዚህጊዜከሥራው ዋጋናወጪ ዎችላይአስቀድሞ የተቀበላቸውንለአሠሪው ይመልሳል፡
፡
(
3)ውሉሲፈርስአሠሪውንከዚህየተነ
ሣየሚያገኘው ጉዳትከሁሉያነ
ሰካልሆነበቀርኪሣራሊከፍለው ይገባል፡
፡
ምዕራፍ5፡
፡
ስለሕክምናወይም ስለሆስፒታልውል፡
፡
ቊ 2639፡
፡የሕክምናውልትርጓሜ፡
፡
የሕክምናውልማለትአን ድሐኪም ውለታገብቶየሚገባውንገንዘብበመቀበልላንድሰው የሕክምናሥራዎችን
እንዲያደርግለትናበተቻለውም በመልካም ጤ ናእን
ዲቈይወይም ሊያድነ
ው የሚደረግውልነው፡፡
ቊ 2640፡
፡የሕክምናሞያ፡
፡
የሕክምናውልንየሚመለከቱደን
ቦችለቀዳጆች፤ለጥርስሐኪሞች፣ለአእምሮበሽታሐኪሞች፤(
ለራዲአሎን
)፤ለአዋላጅ
ሴቶችለአስታማሚዎችናሰዎችንከማከም ኪነጥበብጋራተያይዘው የሞያዎችተግባርንየመሳሰሉንበሚሠሩሌሎች
ሰዎችም ላይይፈጸምባቸዋል፡
፡
ቊ 2641፡
፡የሆስፒታልውልትርጓሜ፡
፡
የሆስፒታልውልማለትአንድየሆስፒታሉመሥሪያቤትስለአንድየታወቀበሽታብዙሐኪሞችወይም አን
ድሆኖላን
ድ
ሰው የሕክምናሥራዎችሊያደርግለትየሚደረግውልነ
ው፡፡
ቊ 2642፡
፡ስለውሉመፈጸም፡
፡
(
1)ውሉበቀጥታበሚታከመው ሰውናበሐኪሙ ወይም በሆስፒታሉመሥሪያቤትመካከልሊደረግይቻላል፡
፡
(
2)እንዲሁም በሚታከመው ሰው ፋን
ታከሐኪሙ ወይም ከሆስፒታሉመሥሪያቤትጋራሦስተኛሰው ውሉንሊያደርግ
ይችላል፡፡
ቊ 2643፡
፡ስለታከመው ሰው ግዴታ፡
፡
በርሱፈን
ታሦስተኛሰው ውሉንያደረገለትእን
ደሆነየታከመው ሰው ለሐኪሙ የሚገባውንገን
ዘብወይም ለሆስፒታሉ
መሥሪያቤትዋጋውንየሚከፍለው፤
(ሀ)በርሱፈንታውሉንያደረገው ሰው አባቱእናቱወይም በሕጉመሠረትወይም በውልስለጤ ናው አጠባበቅግዴታ
ያለበትሰው ሲሆን፤
(
ለ)ውሉም በተደረገጊዜፈቃደኛነ
ቱንለማስታወቅያልቻለወይም በዚሁጊዜሕክምናሊደረግለትአስቸኳይሲሆንነ
ው፡፡
ቊ 2644፡
፡ሐኪሙ ንስለጠራው ሰው ግዴታ፡
፡
ለሌላው ሰው ብሎ ከሐኪሙ ወይም ከሆስፒታሉመሥሪያቤትጋራውልያደረገሰው ለሐኪሙ ስለሚገባው ገን
ዘብናስለ
ሆስፒታሉመሥሪያቤትዋጋአከፋፈልየሚገደደው፤
(
ሀ)ሕክምናለተደረገለትሰው በሕጉመሠረትወይም ስለጤ ናው አጠባበቅውልያደረገሲሆን
፤
(
ለ)ለሐኪሙ ወይም ለሆስፒታሉመሥሪያቤትራሱአላፊመሆኑንበግልጽየተስማማ ሲሆንነ
ው፡፡
ቊ 2645፡
፡ክስስለማቅረብ፡
፡
ለሐኪሙ ወይም ለሆስፒታሉመሥሪያቤትከከፈለበኋላሕክምናበተደረገለትሰው ላይክስየማቅረብመብትአለው፡
፡
ቊ 2646፡
፡የሚከፈልዋጋ፡
፡
(
1)ለሐኪሙ የሚገባው ገን
ዘብናለሆስፒታሉመሥሪያቤትየሚከፈለው ዋጋበውሉውስጥ ይወሰናል፡
፡
(
2)በውሉውስጥ ያልተመለከተእን
ደሆነበልማድመሠረትይወሰናል፡
፡
(
3)ይህየሚከፈለው ገን
ዘብወይም ዋጋከመጠንበላይበመሆኑየሕክምናንሞያክብርተቃራኒሲሆንዳኞች
ሊያሻሽሉትይችላሉ፡
፡
ቊ 2647፡
፡ስለሐኪም አላፊነ
ት፡፡
(
1)በኪነጥበብደን
ቦችመሠረትጥፋትካላደረገበቀርሐኪሙ ለመታከም ለተዋዋለው ሰው አላፊነ
ትየለበትም፡
፡
(2)ሳይሠራከመቅረቱወይም ከመሥራቱየተነ
ሣበአከመው ሰው ላይጉዳትየሚያመጣ ሥራያደረገእን
ደሆነአጥፊነ
ው
ለመባልይቻላል፡፡
(3)እን
ዲሁም ሕክምናሊያደርግለትየተቀበለውንሰው በቂባልሆነምክን
ያትየተወ፤በልማድመሠረትም በርሱፋን
ታ
የሚተካውንሰው ያልሰጠ ሐኪም አላፊነ
ው፡፡
ቊ 2648፡
፡የማዳንዋስትና፡
፡
ሐኪሙ ላደረጋቸው ሕክምናመልካም ውጤትለመስጠትበግልጽበጽሑፍያላፊነ
ትንግዴታካልሰጠ በቀርአይጠየቅም፡
፡
ቊ 2649፡
፡ግዴታው የግልስለመሆኑ፡
፡
(
1)ለአን
ድሰው ሕክምናንለማድረግግዴታየገባሐኪም ራሱግዴታዎቹንመፈጸም ይገባዋል፡
፡
(
2)ይሁንእን
ጂ፤በሱመሪነ
ትናሙ ሉአላፊነ
ትበረዳቶችማሠራትይችላል፡
፡
(
3)ከረዳቶቹበአን
ዱ ጥፋትሕክምናበተደረገለትሰው ለደረሰበትጉዳትከውልውጭ ስለሚደርስአላፊነ
ትበሚለው
ምዕራፍበተጻፉትቊጥሮችመሠረትአላፊይሆናል፡ ፡
ቊ 2650፡
፡በሦስተኛሰው ዘን
ድኀላፊስለመሆን
፡፡
(1)በሽተኛዋባልወይም የበሽተኛው ሚስትወላጆቻቸውናተወላጆቻቸው ብቻበታመመው ሰው ሞትምክን
ያት
ለሚደርስባቸው ጉዳትሐኪሙ ንካሣመጠየቅይችላሉ፡ ፡
(
2)የበሽተኛው ሞትየደረሰው በሐኪሙ አስቦጥፋትማድረግካልሆነበቀርበነ
ዚሁሰዎችበደረሰው የሕሊናጉዳት
ምክንያትካሣአይሰጥም፡ ፡
(
3)ምን ም ሟቹለሕይወታቸው አስፈላጊነ
ገርንይሰጣቸው እንደነ
በረናወይም በርሱጥበቃውስጥ እን
ደነበሩ
ቢያስረዱም ሌሎችሰዎችበበሽተኛው መሞትምክን ያትበራሳቸው ስም ምን
ም የጉዳትካሣለመጠየቅአይችሉም፡
፡
ቊ 2651፡
፡ስለሆስፒታሉመሥሪያቤትአላፊነ
ት፡፡(
1)ስለሕክምናው አፈጻጸም፡
፡
በሐኪሞችወይም እሱባሠራቸው ረዳትሠራተኞችጥፋትበበሽተኛው ላይለደረሰው ጉዳትየሆስፒታሉመሥሪያናበት
በፍትሐብሔርረገድአላፊነ
ው፡፡
ቊ 2652፡
፡(2)ስለሆቴሉሥራአፈጻጸም ጥን
ቃቄ፡
፡
በሽተኛው ስለሕክምናው ጥቅም በማለትበሆስፒታሉመሥሪያቤትየተመገበናየተቀመጠ እን
ደሆነስለዚሁመቀመጥና
ስለዚሁመመገብአላፊነ ቱንናግዴታዎቹንየሚመለከትየሆቴልሥራንውልበሚመሩትበዚህሕግደን ቦችጽሑፎች
መሠረትተፈጻሚ ይሆናሉ፡፡
ምዕራፍ6፡
፡
ስለሆቴልሥራውል፡
፡
ቊ 2653፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(
1)የሆቴልሥራውልማለትአንድሰው የሆቴልንሥራየሞያተግባሩበማድረግሰውንለአን
ድሌሊትወይም ለብዙ
ሌሊትለማኖርየሚደረግውልማለትነው፡፡
(2)ቤቱላንድወርወይም ካን
ድወርለሚበልጥ ጊዜበውልየተሰጠ እን
ደሆነ
፤የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየኪራይውል
እንጂ፤የሆቴልሥራውልአይባልም፡፡
ቊ 2ሺ654፡
፡ውሉየሚቈይበትጊዜ፡
፡
(
1)ተቃራኒየሆነውልከሌለበቀርየሆቴሎችክፍልቤቶችየሚከራዩትከእኩለቀንአን
ሥቶእስከእኩለቀንድረስነ
ው፡፡
(
2)ሰውዬው እን
ደገናያልተከራየውንክፍልቤትባለሆቴሉበእኩለቀንእን
ዲለቅለትለማስገደድይችላል፡
፡
ቊ 2655፡
፡ስለውልማደስ፡
፡
ተከራዩወይም ባለሆቴሉውሉንላለመቀጠል(
ላለማርዘም)ሐሳባቸውንከእኩለቀንበፊትያላስታወቁእን
ደሆነባን
ድ
ደን
በኛየተያዘክፍልቤትላን
ድተጨ ማሪቀንእን
ደተከራየያህልይቈጠራል፡
፡
ቊ 2656፡
፡ተጨ ማሪአገልግሎቶችንስለመስጠት፡
፡
ቤትንከማከራየትበላይለቤቱተጨ ማሪነ ገሮችንበመስጠትናየቤትዕቃንበሆቴሉደረጃናበልማድመሠረትመብራትን
የመሳሰለባለሆቴሉለተከራየው ሰው መስጠትግዴታአለበት፡
፡
ቊ 2657፡
፡ስለመን
ገደኛው ዕቃዎችአጠባበቅ፡
፡
ተጨ ማሪዋጋለመጠየቅመብትሳይኖረው ክፍለቤቱከተከራየበትቀንጧትጀምሮየኪራዩጊዜእስካለቀበትቀንማታ
ድረስባለሆቴሉተከራዩንተቀብሎናዕቃዎቹን
ም ሊጠብቅግዴታው ነው፡
፡
ቊ 2658፡
፡ባለሆቴሉስለሚሰጠው ዋስትና፡
፡
(1)ባለሆቴሉያከራያቸውንቤቶችናለሁሉየሚያገለግሉክፍሎችንለመቀመጫ ተገቢጤናማናጉዳትየማያመጡ
ለመሆናቸው ለተከራዩዋስትናውንያረጋግጣል፡
፡
(
2)ለተከራዩመብልወይም መጠጥ የሰጠ እን
ደሆነስለጤ ናማ ጠባያቸውናመርዛም ላለመሆናቸውም እን
ዲሁአላፊ
ነ
ው፡፡
(3)አደጋው የ
ደረሰው ከዐቅም በላይበሆነበማይታለፍኀይልወይም በተጎጂው ስሕተትምክን
ያትካልሆነበቀርከዚህ
አላፊነቱለመዳንአይችልም፡ ፡
ቊ 2659፡
፡ስለባለመብልቤቶችናስለቡናቤቶች፡
፡
ባለመብልቤቶችናባለቡናቤቶችለሚሰጡትመብልናመጠጥ ጤ ናማ ለመሆናቸውናመርዛማ ላለመሆናቸው
ለደን
በኞቻቸው አላፊዎችናቸው፡
፡
ቊ 2660፡
፡ክፍለቤቶችንስለመያዝ፡
፡
(1)ለታወቀቀንአን
ድክፍልቤትየያዘተከራይበባለሆቴሉክፍለቤቱየተያዘለትለመሆኑማስታወቂያከደረሰው በኋላ
ከዐቅም በላይበሆነኀይልምክን
ያትባይገባበትእንኳለዚሁክፍለቤትያንድቀንዋጋመክፈልአለበት፡
፡
(
2)ከዚህግዴታነጻየሚሆነ ው በቂበሆነጊዜየመኝታክፍሉንመልቀቁንለባለሆቴሉአስታውቆናባለሆቴሉም ይህን
ማስታወቂያተቀብሎ የተያዘውንክፍለቤትላንድሦስተኛሰው ማከራየትየቻለእን
ደሆነነው፡፡
(
3)ተቃራኒየሆነውልከሌለበቀርክፍለቤቱየተያዘው ለብዙቀንቢሆን
ናየገን
ዘቡም አከፋፈልበሳምን
ትወይም በወር
ሆኖቢመለከትም የጉዳትኪሣራየሚከፈለው ላን
ድቀንብቻነ ው፡፡
ቊ 2661፡
፡የውልመፍረስ፡
፡
(
1)ክፍለቤቱንለብዙቀንየ
ተከራየእን
ደሆነ
ናተከራዩእሱባለው ቀንያልያዘው እን
ደሆነውሉይፈርሳል፡
፡
(2)ከተከራዩወይም በርሱምትክከሆነ
ው ሰው ተከራዩመከራየቱንአልተውም የሚልማስታወቂያካልደረሰው በቀር
ባለሆቴሉበዚሁጊዜክፍለቤቱንለሌላሰው ቢያከራይአን ድም አላፊነትአይነ
ካውም፡፡
(3)ባለሆቴሉአስቀድሞ ገን
ዘብተቀብሎ እን
ደሆነየተቀበለው ገን
ዘብለኪራዩዋጋበቂእስከሚሆን
በትቀንድረስ
ለተከራዩክፍለቤቱንጠብቆማስቀመጥ አለበት፡፡
ቊ 2662፡
፡የመያዝመብት፡
፡
(1)ተከራዩበሆቴልውስጥ የቈየበትንጊዜበመገመትየሚከፈለውንገን
ዘብበሙ ሉእስከከፈለድረስያመጣቸውን
ዕቃዎችባለሆቴሉመያዝይችላል፡ ፡
(
2)ለነ
ዚሁዕቃዎቹባለሆቴሉዕቃይዞየሚያበድርሰው መብትናቀደምትነ
ትአለው፡
፡
ቊ 2663፡
፡የአላፊነ
ትመሠረት፡
፡
(
1)ደን
በኞቹበሆቴሉውስጥ ላስቀመጧቸው ዕቃዎችባለሆቴሉእን
ደአን
ድደመወዘኛአደራአስቀማጭ ይገደዳል፡
፡
(
2)አን
ድደን
በኛ፤ዕቃዎቹንወደሆቴሉውስጥ ለማምጣቱማናቸውን
ም ዐይነ
ትማስረጃሊያቀርብይችላል፡
፡
ቊ 2664፡
፡ቊርጥ ዋጋስለመወሰን
፡፡
የባለሆቴሉኀላፊነ
ት5የኢትዮጵያብርበሆነገን
ዘብየተወሰነሆኗል፡
፡
ቊ 2665፡
፡ስላልተወሰነአላፊነ
ት፡፡(
1)በአደራዕቃሲቀመጥ ወይም ጥፋትሲገኝ፡
፡
የሆነሆኖየባለሆቴሉኀላፊነ
ትያልተወሰነየሚሆነ
ው፤
(
ሀ)የተደረገው ጉዳትበባለሆቴሉወይም ከቤተሰቡወይም ከሠራተኞቹበአን
ዱ ጥፋትየሆነእን
ደሆነ
፤
(
ለ)ጉዳቱየደረሰው ደን
በኛው ለባለሆቴሉበተለይበአደራበሰጣቸው ዕቃዎችላይየሆነእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 2666፡
፡(2)አደራማስቀመጥንእን
ቢስለማለት፡
፡
(1)ባለሆቴሉትክክልባልሆነምክንያትበአደራለማስቀመጥ አልቀበልም ያላቸውንዕቃዎችጉዳትያገኛቸው እን
ደሆነ
እንዲሁየባለሆቴሉኀላፊነትያልተወሰነነ
ው፡ ፡
(2)እን
ደሆቴሉማዕረግናእን ዳሉትክፍሎችመጠንዕቃው ያለመጠንዋጋያለው ወይም ለማኖርየማይመችሁኔ
ታ
ያለው እንደሆነለእን
ቢታው ትክክልምክንያትይሆነ
ዋል፡
፡
ቊ 2667፡
፡ኀላፊነ
ትየሚቀርበት፡
፡
(1)ኀላፊነ
ቱየሚቀረው ዕቃው የተሠረቀው የጠፋው ወይም የተበላሸው በደን
በኛው በራሱጥፋትወይም ደን
በኛውን
በሚጠይቁትበሚከተሉትወይም እሱንበሚያገለግሉሰዎችጥፋትመሆኑንባለሆቴሉያስረዳእን ደሆነነ
ው፡፡
(2)እን
ዲሁም የዕቃው መጥፋትወይም መበላሸትበዕቃው ዐይነ
ትወይም ጒድለትወይም ከዐቅም በላይበሆነኀይል
የሆነእንደሆነከኀላፊነ
ትነጻነ
ው፡፡
ቊ 2668፡
፡ስለማስታወቅግዴታ፡
፡
ደን
በኛው፤ጉዳቱንእን
ዳወቀወዲያውኑካላስታወቀበቀርባለሆቴሉከኅላፊነ
ትነጻነ
ው፡፡
ቊ 2669፡
፡ኀላፊነ
ትንየሚያስቀርስምምነ
ት፡፡
የባለሆቴሉንኀላፊነ
ትለማስቀረትወይም ለመቀነ
ስየሚደረግየውልቃልሁሉአይጸናም፡
፡
ቊ 2670፡
፡ሕጉየሚጸናበትወሰን
፡፡
(
1)ደንበኛው ዕቃዎቹንአስቀድሞ ልኮእርሱካልቀረበቀርዕቃዎቹበሆቴሉውስጥ ከገቡወዲህየዚሁምዕራፍ
ድንጋጌዎችተፈጻሚ ይሆናሉ፡፡
(2)እን
ዲሁም በሆቴሉክፍሎችውስጥ ወይም በሆቴሉለደንበኞችበሆኑቦታዎችውስጥ ያሉእን
ደተሽከርካሪዎች
ኦቶሞቢሎችበሕይወትያሉእን ስሳዎችዕቃዎችም ላይተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
ቊ 2671፡
፡እን
ደሆቴሎችየሚቈጠሩቤቶች፡
፡
የዚህምዕራፍደንቦችበሆስፒታልመሥሪያቤቶችበዕረፍትቤቶችበሕዝብመደሰቻዎችበመታጠቢያቤቶችበኪራይ
በሚመገቡሰዎችመኖሪያቤቶችበምግብቤቶችአልጋባለባቸው የማደሪያ(የባር)ክፍልቤቶችለሕዝብበተሠሩ
በረቶችናሌሎችእነዚሁንበመሳሰሉሥራዎችበሚካሄዱ ቦታዎችላይሁሉተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
ምዕራፍ7፡
፡
አትሞ የማውጣት(
ፐብሊሺን
ግ)ውል፡
፡
ቊ 2672፡
፡ትርጓሜ፡
፡
አትሞ የማውጣትውልማለትአን ዱ ወገንደራሲተብሎ የሚጠራው ባን
ድየድርሰትሥራወይም ኪነጥበብላይያለውን
ግዙፍነትየሌለውንየባለሀብትነ
ትመብቶችወይም ከነ ዚሁመብቶችበከፊልአትሞ አውጪ (ፐብሊሺር)ተብሎ
ለሚጠራው ለሌላው ወገንየሚሰጥበትአትሞ አውጪ ውም ድርሰቱንለማተም ለማሳየትወይም ለማባዛትወይም
ለሕዝብለመን ዛትግዴታየሚገባበትውልነ ው፡፡
ቊ 2673፡
፡የማስታወቅግዴታ፡
፡
ሥራው በሙ ሉወይም በከፊልላን
ድሌላአትሞ አውጪ ተሰጥቶእን
ደሆነወይም ድርሰቱንደራሲው ዐውቆትለሕዝብ
ታትሞ ተገልጾእን
ደሆነይህደራሲውሉንከማድረጉበፊትአትሞ ለሚያወጣው ማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2674፡
፡የውሉዐይነ
ት(ፎርም)
፡፡
ሥራውንለማባዛትወይም ለማሳየትደራሲው አትሞ ለሚያወጣው የሰጠው ፈቃድግልጽመሆንአለበት፡
ቊ 2675፡
፡ወደፊትበሚወጡትሥራዎችላይያለውንመብትስለማስተላለፍ፡
፡
1ወሰን
፡፡
(1)አእምሮባለው ሰው አስቀድሞ በመመልከትተግባርከሁለትዓመትበማይበልጥ ጊዜውስጥ በደራሲው ለመፈጸፀም
የሚችሉመሆናቸው ከታወቁደራሲው ገናያላለቀበቂበሆነአኳኋንየተለየበአንድወይም በብዙሥራዎችላይያለውን
መብትለማስተላለፍየሚዋዋለው ውልዋጋያለው ነ ው፡፡
(2)ከዚህወሰንአልፎወደፊትበሚወጡትሥራዎችላይደራሲው መብቶቹንለማስተላለፍየተዋዋለእን ደሆነምንም
ተቃራኒየውልቃልቢኖርእን ኳአትሞ ከሚያወጣው የተቀበለውንገን
ዘብእን
ደያዘአስቀርቶበማናቸውም ጊዜውሉን
ማፍረስይችላል፡፡
ቊ 2676፡
፡(2)አትሞ አውጪ ው ያለው የቀደምትነ
ትመብት፡
፡
(1)ይፍረስያለው ደራሲውሉከፈረሰበትጊዜአንሥቶቢበዛእስከአምስትዓመትጊዜድረስአትሞ ማውጣቱን
ተዋውሎትለነ በረው ሰው ከሌሎችሰዎችበፊትየቀደምትነ
ትመብቱንሊሰጠው ግዴታአለበት፡
፡
(
2)እነ
ዚህን
ም መብቶችለማግኘትሦስተኞችወገኖችያቀረቡለትንየውለታሁኔ
ታዎችለአታሚው ማስታወቅአለበት፡
፡
(
3)በቀደምትነት፤መብቱንሊሠራበትመፈለጉንአትሞ አውጪ ው በሚገባጊዜውስጥ ካላስታወቀይህመብት
ይቀርበታል፡
፡
ቊ 2677፡
፡የውሉውጤት፡
፡
(1)በዚህአን
ቀጽበተደነ
ገጉትውሳኔ ዎችመሠረትየውሉአፈጻጸም እን
ደሚያስገድደው መጠንደራሲው በሥራው ላይ
ያሉትንመብቶችለአትሞ አውጪ ው ያስተላልፍለታል፡
፡
(
2)እነዚህንድን
ጋጌዎችተቃራኒየሆነየውልቃልበግልጽለመጻፍሕጉያልከለከለእን
ደሆነተዋዋዮቹእነ
ዚህን
ውሳኔዎችለመለወጥ ይችላሉ፡
፡
(
3)የሚያጠራጥርየሆነእን
ደሆነየማተም የውልቃሎችለደራሲው ጥቅም እን
ደሚሆኑየሚተረጐሙ ይሆናሉ፡
፡
ቊ 2678፡
፡በጠባቡስለመተርጐም፡
፡
(
1)ባን
ድዐይነ
ትሁኔ
ታሥራውንእን
ዲሠራለአትሞ አውጪ ው የተሰጠው ፈቃድበጠባቡመተርጐም አለበት፡
፡
(2)አትሞ አውጪ ው በውሉውስጥ ከተመለከተው አሠራርዐይነ
ትውጭ በሌላአሠራርዐይነ
ትሊጠቀምበት
አይችልም፡ ፡
ቊ 2679፡
፡በሥራው ለመጠቀም የተፈቀደየአሠራርዐይነ
ት፡፡
(1)የውሉቃሎችምን ም በጠቅላላአነ
ጋገርቢነገሩም እን
ኳውሉበተደረገበትጊዜተዋዋዮቹአስበውትበነበረወይም
ሊያስቡትይገባቸው በነ
በረአሠራርዐይነ ትካልሆነበቀርአትሞ አውጪ ው በሌላዐይነ
ትአሠራርለመጠቀም መብት
የለውም፡፡
(
2)እን
ደዚህበሆነጊዜአእምሮያለው ሰው በሚገምተው ዐይነ
ትማመዛዘንይገባል፡
፡
ቊ 2680፡
፡መለዋወጥናመተርጐም፡
፡
አን
ድሥራንለማባዛትወይም ለማሳየትየተሰጠ ፈቃድመለዋወጥንወይም እን
ዲተረጐም መፍቀድንበሌላዐይነ
ትሥራ
ማስማማትንአይፈቅድም፡
፡
ቊ 2681፡
፡በራዲዮየተነ
ገሩትንሥራዎችስለመመዝገብ፡
፡
አን
ድሥራበራዲዮእንዲነገርየተሰጠ ፈቃድ፤በራዲዮየተነ
ገረውንሥራድምፅንወይም ሥዕልንተቀብለው ለማስቀረት
በሚችሉመሣሪያዎችእን
ዲመዘገብመፍቀድንአይጨ ምርም፡ ፡
ቊ 2682፡
፡የተለያዩሥራዎችናሙሉየሆኑሥራዎች፡
፡
(
1)ያን
ድደራሲሥራዎችንለየብቻአትሞ የማውጣትመብትሁሉን
ም አን
ድላይየማውጣትንመብትአይጨ ምርም፡
፡
(2)ያን
ድደራሲንሙ ሉሥራዎችወይም ከሥራዎችአንዱንዐይነትክፍልአትሞ የማውጣትመብትልዩልዩሥራዎች
የያዙትንለየብቻየማውጣትንመብትአትሞ ለሚያወጣው አይሰጠውም፡፡
ቊ 2683፡
፡የደራሲው መድን
ነት፡
፡
አትሞ ከማውጣትውልየተነሣደራሲው አትሞ ለሚያወጣው ሰው የሚያስተላልፋቸው የድርሰትየኪነጥበብመብቶች
እንዳሉትናእነ
ዚህን
ም ለማስተላልፍባለመብትለመሆኑአትሞ ለሚያወጣው ሰው መድንነ ው፡፡
ቊ 2684፡
፡አትሞ ለሚያወጣው ሰው የተላለፈመብት፡
፡
(1)አትሞ የሚያወጣው ሰው አትሞ ያወጣቸው ድርሰቶችእስካለቁድረስደራሲው ሥራውንበሙ ሉወይም ከነ
ዚሁ
አንዱንክፍልአትሞ የሚያወጣውንሰው በሚጎዳአኳኋንሊያዝበትአይችልም፡ ፡
(2)በኅብረትከተደረሰድርሰትወይም ከተጻፈቃልአን
ዱንክፍልየማውጣቱተግባርከተፈጸመ ሦስትዓመትካላለፈበቀር
ደራሲው እንደገናለማውጣትአይችልም፡ ፡
ቊ 2685፡
፡በሁለትአትሞ አውጪ ዎችመካከልስለሚነ
ሣክርክር፡
፡
(1)አን
ድደራሲመብቶቹንላን ድአትሞ አውጪ ካስተላለፈበኋላእነ
ዚሁኑመብቶችለሌላአትሞ አውጪ ያስተላለፈ
እንደሆነሁለተኛው ባለውልየመጀመሪያውንውልካላወቀበቀርየሚያደርገው ውልዋጋያለው ይሆናል፡
፡
(
2)ደራሲው በያን
ዳንዳቸው ተዋዋዮችላይለሚደርሰው ጉዳትኪሣራመክፈልአለበት፡
፡
ቊ 2686፡
፡ድርሰቱንአትሞ ስለማውጣት፡
፡
(
1)አትሞ አውጪ ው ድርሰቱንሳያሳጥርሳይጨ ምርእን
ዲሁም ሳይለዋውጥ ተገቢበሆነፎርም ማውጣትአለበት፡
፡
(
2)ድርሰቱን
ም ሕዝብእን
ዲያውቀውናየተመዱትን
ም የማስታወቂያአሠራርማድረግአለበት፡
፡
(
3)የመሸጫ ውን
ም ዋጋይወስናል፡
፡
ቊ 2687፡
፡ደራሲው ስለሚያደርገው እርማት(
ማረም)
፡፡
(
1)ያትሞ አውጪ ውንጥቅሞችካላበላሹወይም ኀላፊነ
ትንየሚጨ ምርበትካልሆነበቀርደራሲው በማናቸውም ጊዜ
ድርሰቱንለማረምናለማሻሻልይችላል፡
፡
(
2)በዚሁም ምክን
ያትአትሞ አውጪ ው ያደረጋቸውንወጪ ዎችመክፈልአለበት፡
፡
ቊ 2688፡
፡እን
ደገናአትሞ ስለማውጣት፡
፡
አትሞ አውጪ ው እን
ደገናአትሞ ከማውጣቱበፊትደራሲው ድርሰቱንለማሻሻልእን
ዲችልየሚያስፈልገውንማድረግ
አለበት፡፡
ቊ 2689፡
፡እን
ዲታተሙ ናእን
ዲወጡ የተፈቀደላቸው ድርሰቶች፡
፡
(
1)ተቃራኒየውልቃልከሌለበቀርአትሞ አውጪ ው ለማውጣትመብትያለው በመጀመሪያው አትሞ ያወጣቸውንብቻ
ነ
ው፡፡
(2)አትሞ ለማውጣትምንያህልቅጂዎችመሆናቸውንውሉለይቶያላመለከተእን
ደሆነብዛቱንየሚወስነ
ው አትሞ
አውጪ ው ነ ው፡
፡
ቊ 2690፡
፡ታትሞ የወጣው ስለማለቁ፡
፡
(1)በብዙጊዜእያተመ ወይም የሚታተመውንሁሉድርሰትለማውጣትላትሞ አውጪ ው ውሉየፈቀደለትእንደሆነ
ደራሲው ስለድርሰቱበመጨ ረሻው ታትሞ የወጣው ካለቀእን
ደገናአትሞ እን
ዲያወጣ ያን
ድዓመትየተወሰነጊዜ
ሊወሰን በትይችላል፡
፡
(
2)በዚህበተወሰነ
ው ጊዜውስጥ ሥራውንካልፈጸመ አትሞ አውጪ ው መብቶቹንያጣል፡
፡
(
3)ይህንውሳኔተቃራኒየሆነየውልቃልሁሉፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 2691፡
፡ተከታትለው ታትመው ስለሚወጡ ድርሰቶችየሚደረግየውልስምምነ
ት፡፡
(1)አትሞ አውጪ ው ብዙጊዜአትሞ ለማውጣትመብትያለው እንደሆነበሚከተሉትአንዳንድታትመው በሚወጡትላይ
የመጀመሪያው አትሞ ማውጣትስምምነ ቶችቃልእን
ዲሠራባቸው እንደተወሰነይቈጠራል፡፡
(
2)በተይም የደራሲውንየሥራዋጋየሚመለከቱየውልቃሎችበዚሁይፈጸማሉ፡
፡
ቊ 2692፡
፡የደራሲው የሥራዋጋ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)የሥራውንዋጋሁሉለመተው ስምምነትአድርጓልለማለትአካባቢው ሁኔ
ታዎቹበሚፈቅዱበትጊዜታትሞ የሚወጣን
ድርሰትየሰጠ ደራሲለሥራዋጋመብትእን
ዳለው ሆኖይቈጠራል፡፡
(
2)ተዋዋዮቹያልተስማሙ በትእን
ደሆነለደራሲው ተገቢየሆነ
ውንየሥራዋጋበርትዕዳኞችይወስናሉ፡
፡
ቊ 2693፡
፡(2)ያለዋጋየሆኑቅጂዎች፡
፡
(
1)ደራሲው የተወሰነብዛትያለውንየድርሰቱንቅጂዎችያለዋጋለማግኘትመብትአለው፡
፡
(
2)የውልቃልከሌለየነ
ዚሁኑቅጂዎችብዛትዳኞችበርትዕይወስናሉ፡
፡
ቊ 2694፡
፡(3)ስለመክፈል፡
፡
(
1)ድርሰቱለመሸጥ ዝግጁ ሲሆንየደራሲው የሥራዋጋወዲያውኑተከፋይይሆናል፡
፡
(2)ከሽያጩ ውጤ ትበሙሉው ወይም በከፊልየደራሲውንየሥራዋጋለመክፈልተዋዋዮቹስምምነ ትአድርገው
እንደሆነ፤አትሞ አውጪ ው በተስማሙ ባቸው ጊዜውስጥ የሽያጩ ንውጤቶችለደራሲው ማስረዳትአለበት፡
፡
(
3)ተቃራኒየውልቃልከሌለያትሞ አውጪ ው ሒሳብበያመቱመጀመሪያወርለደራሲው መሰጠትአለበት፡
፡
ቊ 2695፡
፡ስለድርሰቱመጥፋት፤(
1)ታትሞ ከመውጣቱበፊት፡
፡
(1)ድርሰቱለአሳትሞ አውጪ ው ከተሰጠ በኋላታትሞ ከመውጣቱበፊትበድን
ገተኛነ
ገርየጠፋእን
ደሆነአትሞ
አውጪ ው ለደራሲው የሥራዋጋውንመክፈልአለበት፡ ፡
(
2)ደራሲው የጠፋው ድርሰትቅጂው በጁ እን
ደሆነለአትሞ አውጪ ው መስጠትአለበት፡
፡
(3)እን
ዲህካልሆነም ድርሰቱየማያስቸግርየሆነእን
ደሆነናአትሞ አውጪ ውም ሲጠይቀው ደራሲው የሚገባገን
ዘብ
ተቀብሎ እን
ደገናድርሰቱንአዘጋጅቶመስጠትአለበት፡፡
ቊ 2696፡
፡(2)ታትሞ ከወጣ በኋላ፡
፡
(1)አትሞ አውጪ ው ያሰናዳው ከታተመ በኋላበሙ ሉወይም በከፊልበድን
ገተኛነ
ገርየጠፋእን
ደሆነአትሞ አውጪ ው
የጠፉትንቅጂዎችበኪሣራው እን ደገናለማሠራትመብትአለው፡ ፡
(
2)ኪሣራው ከመጠንበላይሳይሆንለማድረግየቻለእን
ደሆነአትሞ አውጪ ው እነ
ዚሁኑቅጂዎችመተካትአለበት፡
፡
ቊ 2697፡
፡ስለውሉቀሪነ
ት፡፡
(1)ሥራው ከመፈጸሙ በፊትደራሲው የሞተችሎታያጣ ወይም ጥፋትሳይኖርበትለመጨ ረስያልተቻለው የሆነእን
ደሆነ
የማተሙ ውልቀሪይሆናል፡ ፡
(
2)ያትሞ አውጪ ው መሞትወይም የደረሰበትየችሎታማጣትውሉንቀሪአያደርገውም፡
፡
(3)አትሞ አውጪ ው የከሠረእን
ደሆነመከሠሩበሚገለጽበትጊዜየተወሰነጊዜገናያልደረሰባቸውንግዴታዎች
ለመፈጸም ዋስትናካልተሰጠው በቀርደራሲው ሥራውንለሌላአትሞ አውጪ መስጠትይችላል፡ ፡

አን
ቀጽዐሥራሰባት፡
፡
የዕቃጥበቃንበዕቃመገልገልንወይም በዕቃመጠቀሙንየሚመለከቱውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 2698፡
፡የዚህአን
ቀጽደን
ብአፈጻጸም፡
፡

(1)አን
ድተንቀሳቃሽዕቃእንዲጠብቅወይም በዚሁእን ዲጠቀምበትከተዋዋዩወገንበውልተስሣመቶበመረከቡይህ
ዕቃበእጁ የሚገኝሰው ከተዋዋዩጋራበሚኖረው ግን
ኙነትጒዳይበዚህአንቀጽየተመለከቱትመብቶችናግዴታዎች
አሉት፡፡
(2)በተን
ቀሳቃሹዕቃባለቤትናዕቃው በእጁ በሚገኘው ሰው መካከልያለውንግንኙነ
ትስለሚመለከተው ጒዳይ፤በሕጉ
ላይበተገለጸው መሠረት፤ከማን
ኛውም ውልበሆነ ውም ነገርእንዲሁእነዚሁድንጋጌዎችየሚጸኑናቸው፡
፡

ቊ 2699፡
፡የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶች፡
፡
(
1)የማይን
ቀሳቀሱን ብረቶችንኪራይየሚመለከቱትደን
ቦችበዚህሕግየማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችንስለሚመለከቱ
ውሎችበተጻፈው አን
ቀጽውስጥ ተገልጸዋል፡
፡
(2)በማይን
ቀሳቀስን
ብረትመገልገልናመጠቀም ለሌላሰው የተሰጠው ያለዋጋበሆነጊዜያገልግሎትትውስትን
የሚመለከቱትየዚህአንቀጽደን
ቦችተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡

ቊ 2700፡
፡ባለቤት፡
፡

(1)ባለሀብት(
ባለቤት)የሚልቃልበዚህምዕራፍላይየተጻፈው ዕቃውንአሳልፎበባለይዞታው እጅእን
ዲገኝ
አድራጊውንሰው ለማመልከትነው፡፡
(
2)ባለይዞታው በዚህዕቃላይያለው ወይም አለኝየሚለው መብትከባለሀብትነትመብትውጭ በሆነሌላዐይነ
ት
መብትሲሆንበዚህምዕራፍላይየተመለከቱትድን ጋጌዎችበተመሳሳይነትተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡

ቊ 2701፡
፡የማስረከብግዴታ፡
፡

ባለሀብቱዕቃውንለባለይዞታው በሚሰጥበትጊዜበውሉላይለተመለከተው ጒዳይወይም የዕቃው ተፈጥሮጠቃሚ

አገልግሎትሊሰጥ በሚችልበትዐይነትእንዲያገለግልከተጨ ማሪው ጋራአድርጎበመልካም ሁኔ
ታማስረከብአለበት፡
፡

ቊ 2702፡
፡ወደሽያጭ ደን
ብስለመምራት፡
፡

የዕቃው ማስረከቢያስፍራናዘመንእን
ዲሁም የዕቃው መለዋወጫ የሆኑትንተጨ ማሪነ
ገሮችየመጥቀስጒዳዮች
የሚከናወኑትስለሽያጭ ደንብበወጣው ድን
ጋጌመሠረትነ ው፡
፡

ቊ 2703፡
፡በዕቃው ላይየሚገኝጒድለት፡
፡(1)ስለውልመፍረስ፡
፡

(1)ዕቃው ተላልፎበሚሰጥበትጊዜለባለይዞታው ሊያገለግልየነበረውንከፍያለግምትሊያሳጣው የሚችልጒድለት

ያለበትሆኖየ ተገኘእንደሆነወይም ይህንዕቃለማኖርወይም ለመጠበቅከፍያለችግርየሚያመጣበት፤ወይም እጅግ
ከፍተኛወጪ የሚያደርስበትሆኖሲገኝባለይዞታው ውሉእን ዲፈርስለመጠየቅይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም ዕቃው ጒድለትየተገኘበትወይም ጒድለትየተገለጸበትተላልፎከተሰጠው በኋላም ቢሆንለባለይዞታው
የዚሁዐይነትመብትይኖረዋል፡፡
(3)የውሉስምምነ ትበተደረገጊዜባለሀብቱይህጉድለትመኖሩንየሚያውቅወይም ማወቅይገባው የነ በረካልሆነ
በቀርባለይዞታው በዕቃው አገልግሎትማግኘትይገባው የነ
በረው ልዩጥቅም በግምት፤ውስጥ አይገባም፡፡

ቊ 2704፡
፡(2)ኪሣራ፡
፡
(
1)ባለሀብቱዕቃውንባስረከበበትጊዜጒድለትያለበትመሆኑንየሚያውቅወይም ሊያውቅየሚገባው እን ደነ
በረናይህ
ጒድለትመኖሩንም ለባለይዞታው ሳያስታውቅችላብሎ እን
ደሆነጒድለቱበባለይዞታው ላይላደረሰበትጉዳትኪሣራ
መክፈልአለበት፡
፡
(2)ጒድለቱየደረሰው ውሉበመፈጸም ላይበሚገኝበትጊዜሆኖየደረሰውም ከባለሀብቱጥፋትየተነ
ሣእን
ደሆነ
ም
አፈጻጸሙ በዚሁዐይነትነው፡፡

ቊ 2705፡
፡(3)የውሉስምምነ
ትመድን
፡፡

ባለሀብቱይህዕቃየዚህዐይነ ትጠባይአለው ብሎ እን
ዳረጋገጠው ሳይሆን፤አለው የተባለው ጠባያዊዐይነ
ትያልነ
በረው
ወይም የሌለው ሆኖየተገኘእን
ደሆነውሉእንዲፈርስየዕቃው ጒድለትም ላደረሰበትጉዳትባለይዞታው ኪሣራሊጠየቅ
ይችላል፡፡

ቊ 2706፡
፡(4)ባለይዞታው ያወቃቸው ጒድለቶች፡
፡

(1)የውሉስምምነ ትበተደረገጊዜ፤ባለይዞታው፤በዕቃው ላይጒድለትእን

ደነበረበትየሚያውቅመሆኑንባለሀብቱ
ካስረዳ፤በዕቃው ላይስለተገኘው ጒድለትአላፊመድንአይሆን ም፡
፡
(
2)በእን
ደዚህያለው ነ
ገርባለሀብቱየሰጠው ግልጽየሆነዋስትናቢኖርም እን
ኳዋጋየለውም፡
፡

ቊ 2707፡
፡(5)አደገኛጒድለት፡
፡

(
1)ዕቃው በባለይዞታው ሕይወትወይም በጤ ን
ነቱላይወይም ከሱጋራበሚኖሩሰዎችወይም በሠራተኞቹሕይወት
ወይም በጤ ን
ነታቸው ላይአደጋለማድረስየሚችልጒድለትየተገኘበትእንደሆነዕቃው የዚህዐይነ
ትጒድለትያለበት
መሆኑንያወቀው የውሉንስምምነ ትባደረገበትጊዜም ቢሆንእን
ኳውሉእን ዲፈርስለመጠየቅይችላል፡
፡
(
2)ይህንደን
ብተቃራኒየሆነስምምነ
ትሁሉቀሪነ
ው(ዋጋየለውም)
፡፡

ቊ 2708፡
፡(6)አላፊነ
ትየለብኝም ተብሎ ስለሚደረግየውልቃል፡
፡

ባለሀብቱበዕቃው ላይያለውንጒድለትሳይገልጽየደበቀው በማታለልእን ደሆነወይም የዕቃው ጒድለቶችለባለይዞታው

የሚሰጡትንጠቃሚ አገልግሎትፈጽሞ የሚያጠፉበት( የሚያፈርሱበት)ሆነው የተገኙእንደሆነባለሀብቱበዕቃው
ጒድለቶችምክንያትከሚያደርስበትአላፊነ
ትለመዳንአላፊነ ቱንየተወሰነለማድረግበውሉውስጥ የጠቀሰው የስምምነ ት
ቃል(ዋጋየለውም)ቀሪነ ው፡
፡
ቊ 2709፡
፡ሰላማዊመጠቀም፡
፡

ውሉጸንቶበሚቈይበትዘመን
፤ባለይዞታው በዕቃው ሰላማዊጥቅም ለማግኘትእን
ዲችልባለሀብቱአላፊመድንመሆን
አለበት፡
፡

ቊ 2710፡
፡በዕቃው ላይስለሚደርሰው መለወጥ፡
፡

ባለሀብቱየዕቃውንየአገልግሎትጥቅም ለመቀነስወይም በባለይዞታው ላይከፍያለወጪ ሊያመጣ የሚችል

ማንኛውም የመለወጥ ጠባይበዕቃው ላይእን
ዲደርስማድረግአይገባውም፡ ፡

ቊ 2711፡
፡ድን
ገተኛሁከት፡
፡

(1)በዕቃው ላይመብትአለንየማይሉሌሎችሰዎችበዚሁዕቃምክን
ያትስለሚያደርሱትሁከትባለሀብቱአላፊመድን
እንዲሆንአይገደድም፡፡
(
2)ባለይዞታው በእነ
ዚህሦስተኛወገኖችላይበራሱስም ወቃወሚያለማቅረብይችላል፡
፡

ቊ 2712፡
፡ግዴታናግብር፡
፡

በዕቃው ላይየሚጠየቀውንግዴታናየሚከፈለውንግብርየሚችልባለሀብቱነ
ው፡፡

ቊ 2713፡
፡ዕቃውንስለመጠበቅናስለማኖር፡
፡

(
1)ባለይዞታው ስለዕቃው ጥበቃናስለማኖሩጒዳይጥን
ቃቄማድረግአለበት፡
፡
(
2)ባለሀብቱካልፈቀደለትበቀርየዕቃውንአገልግሎትለሌላጒዳይሊያውለው አይችልም፡
፡

ቊ 2714፡
፡ለባለሀብቱየማስታወቅግዴታ፡
፡

ለዕቃው መልካም አያያዝናጥበቃባለሀብቱእንዲደርስአስፈላጊየሚሆኑበትንጒዳዮችእን ደአስቸኳይየሆኑየማደስ

ሥራዎችያሉትንነገሮችናድን ገትየሚገኙበትንጒድለቶችበሌሎችሦስተኛወገኖችበኩልየሚደርስበትንየመውሰድ
የሁከትወይም ጉዳትይህንየመሳሰለነ ገርእንደደረሰወዲያውኑየዕቃው ባለይዞታለባለሀብቱማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2715፡
፡ዕቃውንለማኖርናበመልካም አያያዝለመጠበቅየሚያስፈልግወጪ ፡
፡

(1)ዕቃውንለማኖርናለመጠበቅላያያዙወጪ ማድረግየሚያስፈልግሆኖየዚህንዐይነ
ትወጪ መቻልያለበት
ባለይዞታው ባልሆነጊዜይህወጪ ማስፈለጉንለባለሀብቱማስታወቅይገባዋል፡
፡
(2)ለዚሁጒዳይአስቸኳይየሆነወጪ አስፈልጎባለይዞታው ይህንአስፈላጊወጪ እን
ዳደረገወዲያውኑለባለሀብቱ
አስታውቆእንደሆነያወጣው ገን
ዘብእንዲመለስለትለመጠየቅይችላል፡ ፡

ቊ 2716፡
፡የባለሀብቱተቈጣጣሪነ
ት፡፡

(1)ባለይዞታው እሱንየሚመለከቱትንግዴታዎችበሚገባየሚፈጽምናየማይፈጽም መሆኑንለማረጋገጥ ባለሀብቱ

በማን ኛውም ጊዜምርመራለማድረግመብትአለው፡ ፡
(
2)ይህምርመራግንበባለይዞታው ላይከፍያለሁከትናየማበሳጨ ትስሜትበማያደርስበትሁኔ
ታትክክለኛነ
ትያለው
ሆኖእንዲፈጸም ያስፈልጋል፡
፡

ቊ 2717፡
፡በዕቃው ላይመብትአለኝስለሚልሦስተኛወገን
፡፡

(
1)ሌላሦስተኛወገንዕቃው የኔነ
ው ወይም በዕቃው ላይመብትአለኝብሎ የተነ
ሣእንደሆነባለይዞታው ይህንጒዳይ
ወዲያውኑለባለሀብቱማስታወቅአለበት፤ሳያስታውቅቢቀርግንኪሣራይከፍላል፡ ፡
(
2)ይህም ሦስተኛወገንክስአቅርቦእን
ደሆነክርክሩበከሳሹናበባለሀብቱመካከልእን
ዲፈጸምናባለይዞታው ከነ
ገሩ
ውጭ እን
ዲሆንለመጠየቅይችላል፡ ፡
(3)በእን
ደዚህያለው አጋጣሚ ጊዜዕቃውንዳኞችባዘዙትሁኔ
ተባመለከቱትስፍራበባለሀብቱኪሣራመልሶ
በማስረከብናበማስቀመጥ በውሉከገባበትግዴታነጻለመውጣትይችላል፡፡

ቊ 2718፡
፡መልሶየመስጠትግዴታ፡
፡

(
1)ባለይዞታው ዕቃውንመልሶመስጠትየሚገባው በተረከበበትጊዜበነ
በረበትሁኔ
ታናበተረከበበትስፍራነ
ው፡፡
(2)በተረከበበትጊዜዕቃው በምንሁኔ
ታይገኝእን
ደነበረየሚታወቀው ተዋዋዮችወገኖችስምምነ
ቱንሲያደርጉበሰጡት
ዝርዝርመግለጫ መሠረትነ ው፡፡
(
3)የዚህዐይነ
ትዝርዝርመግለጫ የሌለእን
ደሆነባለይዞታው ዕቃውንበተረከበጊዜበመልካም ሁኔ
ታእን
ደነበረሆኖ
ይታሰባል፡
፡

ቊ 2719፡
፡ከባለይዞታው የተወሰደበትዕቃ፡
፡
(
1)ራሱንተጠያቂበማያደርገው አጋጣሚ ምክን
ያትዕቃው ከባለይዞታው ላይተወስዶእን
ደሆነከመመለስግዴታነ
ጻ
ይወጣል፡፡
(
2)ይህዕቃከእጁ የወጣበትንምክን
ያትናባለይዞታመሆኑየቀረበትንአጋጣሚ ነ
ገርወዲያውኑበፍጥነ
ትለባለሀብቱ
ማስታወቅይገባዋል፡፡
ሳያስታውቅቢቀርግንኪሣራመክፈልአለበት፡
፡
(3)ይህዕቃከባለይዞታው ስለተወሰደበትበምትኩየሚሰጠውንልዋጭ ዕቃየመቀበልመብትናበባለይዞታው መብት
ተተክቶባለገን
ዘቡየመጠየቅመብትአለው፡ ፡

ቊ 2720፡
፡የዕቃው መጥፋትወይም መበላሸት፡
፡(1)ጥቅም ያለው ጥበቃ፡
፡

(1)ባለይዞታው ዕቃውንለመጠበቅዋጋይከፈለው እን
ደሆነወይም እን
ዲገለገልበትተፈቅዶለትእን
ደሆነወይም በዚህ
ዕቃበመገልገልእርግጠኛጥቅም የሚያገኝበትሲሆንዕቃውንከተረከበበኋላቢጠፋወይም ቢበላሽባለይዞታው አላፊ
ነው፡፡
(2)ዕቃው የጠፋው ወይም የተበላሸው በዕቃው እን
ዲገለገልበትአሳልፎበሰጠው በሌላሰው ምክን
ያትእን
ደሆነ
ና
ለጊዜው ብቻቢሆን ም እን
ኳበተለይበዚህሁኔ ታለጠፋው ወይም ለተበላሸው ዕቃአላፊነ
ው፡፡

ቊ 2721፡
፡(2)የአላፊነ
ቱወሰን
፡፡

(1)ባለይዞታው አላፊነ
ቱየሚቀርለትየዕቃው መጥፋትወይም መበላሸትየደረሰው ከዐቅም በላይበሆነኀይልምክን
ያት
ለመሆኑማስረጃበቀረበጊዜብቻነ ው፡
፡
(2)እን
ዲሁም ለዕቃው መጥፋትወይም ለመበላሸቱምክን
ያትየሆነ
ው ከእርጅናወይም ከዕቃው ጒድለትየተነ
ሣመሆኑን
ባስረዳጊዜከአላፊነትለመዳንይችላል፡
፡
(
3)ዕቃው በሚሰጠው መጠነ ኛአገልግሎትበመጠቀም ወይም ለዕቃው መገልገያበተፈቀደው ተገቢሁኔ
ታ
ሲገለገልበትቢበላሽባለይዞታው አላፊነ
ትአያገኘውም፡
፡

ቊ 2622፡
፡(3)ጥቅም የሌለው ጥበቃ፡
፡

(1)ባለይዞታው በዕቃው ምን
ም የማይጠቀምበትሲሆን ናጥበቃውንም የሚያከናውነው በፍጹም ለባለሀብቱጥቅም ብቻ
እንደሆነዕቃው የጠፋው ወይም የተበላሸው ራሱባደረሰው ጥፋትካልሆነናወይም ለባለሀብቱእንዲመለስ
የማስጠን ቀቂያማስታወቂያከተሰጠው በኋላካልሆነበቀርየዕቃው መጥፋትወይም መበላሸትበአላፊነ ት
አያስጠይቀውም፡ ፡
(2)የዕቃውንአጠባበቅናአያያዝእንደራሱዕቃአጠባበቅናአያያዝአድርጎከመጠበቅየተቀነ
ሰጥን
ቃቄካላደረገበቀር
ባለይዞታው ማንኛውም አላፊነትአይደርስበትም፡
፡
ቊ 2723፡
፡ማስጠን
ቀቂያየደረሰው ባለይዞታ፡
፡

(1)ባለይዞታው ዕቃውንእን
ዲመልስማስጠን ቀቂያቢደርሰውም እን
ኳዕቃውንቢመልስም ባይመልስም ከመጥፋት
ወይም ከመበላሸትለማዳንየማይችልመሆኑንካስረዳ፤እን ዲያውም ተገቢበሆነጊዜለባለሀብቱእን
ደመለሰያህል
የሚገመትከሆነበአላፊነ ትመጠየቁይቀርለታል፡
፡

ቊ 2724፡
፡ለዕቃው የተደረገለትማሻሻያ፡
፡(1)ኪሣራየመቀበልመብት፡
፡

(
1)ባለይዞታው ለዕቃው ስላደረገው የማሻሻልሥራማን
ኛውን
ም ኪሣራየመጠየቅመብትየለውም፡
፡
(2)ቢሆንም ለዕቃው መሻሻልየተደረገው ሥራየተፈጸመው በባለሀብቱፈቃድእን
ደሆነባለይዞታው፤ባን
ድበኩልለዚሁ
ጒዳይወጪ ያደረገውንበሌላበኩልደግሞ ይህንዕቃለባለሀብቱበሚያስረክብበትጊዜየዕቃውንዋጋግምትከፍተኛ
ለማድረግየቻለው በመታደሱምክን ያትሲሆንየዚህኑግምትእስከመጨ ረሻው ዝቅተኛሒሳብድረስመልሶገቢ
እንዲያደርግለትባለሀብቱንበሕግአግባብሊያስገድድው ይችላል፡ ፡

ቊ 2725፡
፡(2)መቻቻልናአን
ሥቶየመውሰድመብት፡
፡

(
1)ባለይዞታው ማንኛውም ኪሣራየመጠየቅመብትባይኖረውም እን
ኳየራሱንአላፊነ
ትበሚመለከተው ጒዳይሆኖበሱ
ጥፋትበሆነምክን ያትያጐደለውንየዕቃዋጋናበራሱኪሣራሊያድስከሚገደድበትወጪ በቀርያለውንየሒሳብግምት
ሊያቻችልይችላል፡፡
(
2)በሌላበኩልደግሞ፤ባለይዞታው ለዕቃው ማሻሻያያደረገው ተጨ ማሪነ
ገርከላዩተለይቶቢወሰድበዋናው ዕቃላይ
ጉዳትየማያደርስበትከሆነየጨ መረውንአን
ሥቶለመውሰድይችላል፡ ፡

ቊ 2726፡
፡በመያዣየማቈየትመብት፡
፡

(
1)ባለይዞታው በዚሁምዕራፍውስጥ በተመለከተው ድን
ጋጌመሠረት፤ለመጠየቅየተሰጠውን
ናሊከፈለው የሚገባውን
ሒሳብባለሀብቱአጠናቆእስኪከፍለው ድረስዕቃውንሳይመልስለዚሁመብቱመያዣአድርጎለማቈየትይችላል፡፡
(2)ከዚህውጭ በሆነበሌላምክን
ያትለሱየሚሰጠውንገን
ዘብበመጠየቅእስኪከፈለኝድረስዕቃውንአልመልስም
ለማለትአይችልም፡፡
(3)ለባለይዞታው የምከፍለው ገን
ዘብየለብኝም ያለእን
ደሆነሊከፍልየሚገባው ሆኖሲገኝግዴታውንለመፈጸም
የሚበቃዋስሰጥቶዕቃው ወዲያውኑእን ዲመለስለትለማስገደድይችላል፡፡

ምዕራፍ2፡
፡
ስለዕቃማከራየት፡
፡
ክፍል1፡
፡
ጠቅላላድን
ጋጌ፡
፡
ቊ 2727፡
፡ትርጓሜ፡
፡

ያንድዕቃኪራይሲባልአከራይተብሎ የሚጠራው አን
ደኛው ወገንተከራይተብሎ የሚጠራው ሁለተኛወገንላን
ድ
ለተወሰነጊዜባን
ድነገርእየተጠቀመ ለዚሁልውጫ ኪራይተብሎ የሚጠራገንዘብእንዲከፍልየሚስማሙበትውል
ማለትነው፡፡

ቊ 2728፡
፡ኪራይናሽያጭ ፡
፡

(
1)የተከራየው ነ
ገርባለሀብትነ
ትየአከራዩሆኖቈይቶየውሉየጊዜውሳኔሲፈጸም ላከራዩይመለስለታል፡
፡
(2)ተከራዩለተከራየው ዕቃለተወሰኑየመከፈያጊዜያቶችኪራዩንሲከፍልቈይቶየዕቃው ባለቤትይሆናልየሚል
ስምምነ ትበውሉላይተጠቅሶእን ደሆነ፤ተዋዋዮቹውሉንየኪራይውልነው ቢሉትም እን
ኳየሽያጭ ውልነው፡፡

ቊ 2729፡
፡ክራይናትውስት፡
፡

በውሉውስጥ ማን
ኛውም የኪራይገን
ዘብአልተወሰነእን
ደሆነየተውሶዕቃጒዳይንየሚመለከቱትድን
ጋጌዎችተፈጻሚ
ይሆናሉ፡
፡

ቊ 2730፡
፡ከመጠንአሳልፎስለመጠቀም፡
፡

(1)ተከራዩበውሉስምምነትበተመለከተው መሠረትወይም እን
ደልማዳዊው ሕግሳይሆንበተከራየው ዕቃያላገባብ
በመገልገሉበዕቃው ላይሊታደስየማይችልጉዳትይደርስበታልተብሎ የሚያሠጋሆኖየታየእን
ደሆነአከራዩውሉ
ወዲያውኑእን ዲፈርስለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)ከመጠየቁም በፊትጉዳትደርሶበትእን
ደሆነወይም የውሉመፍረስየሚያጎዳው ሲሆንአከራዩኪሣራም ጭ ምር
የመጠየቅመብትአለው፡ ፡
ቊ 2731፡
፡የዕቃው ጠበቃ፡
፡

(
1)ተከራዩዕቃውንበመልካም አያያዝመጠቀም አለበት፡
፡
(
2)የዚህን
ም የጠበቃወጪ የሚችልራሱነ
ው፡፡
ቊ 2732፡
፡የኪራይአከፋፈል፡
፡
(
1)ተከራዩለኪራይመክፈያበየተወሰነ
ለትጊዜወይም ከልማዳዊው ሕግጋራተመሳሳይበሆነ
ው ዐይነ
ትኪራዩን
መክፈልአለበት፡
፡
(2)ስለኪራዩአከፋፈልየጊዜውሳኔስምምነትየሌለሲሆንወይም ተቃራኒልማድየሌለእን
ደሆነየኪራዩሒሳብ
የሚከፈለው በየተወሰነ
ው ጊዜልክበሦስትበሦስትወርመጨ ረሻላይነው፡፡
ቊ 2733፡
፡ክፍያውንስለማዘግየ
ት፡፡
(1)ተከራዩሊከራይመክፈያየተወሰነ
ለትጊዜካለፈበኋላክፍያውንያዘገየእን
ደሆነአከራዩያሥርቀንማስጠንቀቂያ
ሰጥቶትበዚሁጊዜውስጥ ያልተከፈለእንደሆነአከራዩውሉቀሪይሆናልብሎ ለተከራዩለማስታወቅይችላል፡
፡
(
2)ቀኑም የሚቈጠረው ለተከራዩማስጠን
ቀቂያው ከደረሰበትቀንጀምሮነ
ው፡፡
ቊ 2734፡
፡ተከራይቶማከራየት፡
፡
ተቃራኒየሆነስምምነ
ትከሌለበቀርተከራዩአከራዩንሳያስፈቅድየተከራየውንዕቃአሳልፎለማከራየትወይም ውሉን
አሳልፎለመስጠትአይችልም፡
፡
ቊ 2735፡
፡የውሉማለቂያጊዜ፡
፡
(
1)ላንድለተወሰነጊዜየተደረገየ
ኪራይውልጊዜው የሚያልቀው፡
፡ተዋዋዮችወገኖችየተስማሙ በትየጊዜውሳኔ
ሲደርስነው፡
፡
(2)ተቃራኒየሆነስምምነ
ትከሌለበቀርተዋዋዮችቢሞቱወይም ችሎታቢያጡም እን
ኳየተወሰነ
ው ዘመንከማለቁ
በፊትአያልቅም፡፡
(3)ቢሆን
ም ተከራዩየከሠረእን
ደሆነላለፈውም ሒሳብሆነወደፊትለሚመጣው የኪራይመክፈያዘመንሒሳቡን
በሚስማማ ጊዜውስጥ የሚከፍልለመሆኑማረጋገጫ የሚሆንበቂዋስትናካልሰጠው በቀርአከራዩ፤ውሉእን
ዲሰረዝ
ለማድረግይችላል፡፡
ቊ 2736፡
፡ጊዜያልተወሰነ
ላቸው ውሎች፡
፡
(1)የኪራይዘመንጸንቶየሚቈይበትጊዜበስምምነቱላይሳይመለከትየቀረእን
ደሆነከሁለቱወገንተዋዋዮችአን
ዱ፤
በማን ኛውም ጊዜቢሆንውሉእንዲያልቅለማድረግይችላል፡
፡
(2)እን
ደዚህም በሆነጊዜ1ኛው ወገንተዋዋይየተከራየውንዕቃስለመመለስያለበትንግዴታለመፈጸም ወይም
የቀረበውንለማስረከብ(ለመረከብ)በአእምሮግምትበቂነ ው የሚባልጊዜየማግኘትመብትይኖረዋል፡
፡
ቊ 2737፡
፡መልሶበማስረከብላይየሚደረግመዘግየት፡
፡
(1)ተከራዩዕቃውንእን
ዲመልስማስጠንቀቂያከደረሰው በኋላሳይመልስየዘገየእን
ደሆነዕቃውንእስከመለሰበትጊዜ
ያለውንየኪራይሒሳብመክፈልአለበት፡
፡
(
2)እን
ዲሁም የመዘግየቱጒዳይበአከራዩላይላደረሰው ጉዳትኪሣራመክፈልአለበት፡
፡
ቊ 2738፡
፡የውሉዘመንመቀጠል(
መርዘም)
፡፡
(1)ላንድለተወሰነዘመንእን
ዲጸናበተደረገየኪራይውልስምምነ ትአንደኛው ወገንተዋዋይየተከራየውንዕቃ
እንዲመልስለትሳይጠይቀው የጊዜው ውሳኔካለፈበኋላዕቃው በተከራዩባለይዞታነትየቈየእን
ደሆነየኪራዩውል
በመጀመሪያው (በዋነኛው)ውልበተስማሙ በትሁኔታናመሠረትላልተወሰነጊዜጸን ቶእንዲቈይሁለቱወገንተዋዋዮች
እንደተስማሙበትያህልይቈጠራል፡ ፡
(
2)ቢሆንም በእን
ደዚህያለው አጋጣሚ ሁኔ
ታስለመጀመሪያው (
ስለዋነ
ኛው)ውልመልካም አፈጻጸም ዋሶችየነ
በሩት
ሦስተኛወገኖችከግዴታው ነ
ጻይሆናሉ፡፡
ክፍል2፡
፡
እን
ስሳንስለመከራየት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ባን
ድየርሻመሬትሥራኪራይውስጥ ከብትንጭ ምርስለመከራየ
ት፡፡
ቊ 2739፡
፡የነ
ዚህደን
ቦችአፈጻጸም፡
፡
ገበሬው የተጋዛው (
የተከራየው)የርሻመሬትሥራከብቶችያሉበትየሆነእን
ደሆነ፤በሁለቱም ወገኖችተቃራኒየውልቃል
ከሌለበቀርከዚህበሚከተሉትቊጥሮችየተመለከቱትደን ቦችተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
ቊ 2740፡
፡የከብትሽያጭ ፡
፡(1)የገበሬው መብት፡
፡
(
1)ተጋዡገበሬየርሻመሬትክፍልየሆኑትንከብቶችለመሸጥ ይችላል፡
፡
(2)ስለሆነም ገበሬው በመሬቱላይተቀብሎ እን
ደነበረው በብዛትናበዐይነ
ትየሚተካከልዘርያለው የርቢከብትማኖር
አለበት፡፡
(
3)አከራዩየርቢው ከብትየበረከተ(
የበዛ)ቢሆን
ም ከብቶቹንእን
ዲሸጥ ተጋዡንገበሬለማስገደድአይችልም፡
፡
ቊ 2741፡
፡(2)ያከራዩመብት፡
፡
(
1)አከራዩየርሻው መሬትክፍልየሆኑትንከብቶችለመሸጥ አይችልም፡
፡
(
2)አከራዩበየዓመቱከመሬቱላይየሚገኘውንየርቢከብትዝርዝርእን
ዲሰጠው ገበሬውንለማስገደድይችላል፡
፡
(3)አከራዩበገበሬው አሠራርምክን
ያትየርቢው ከብትካን
ድእሩብበሚበልጥ የተቀነ
ሰመሆኑንየተመለከተእን
ደሆነ
የኪራዩንውልለመሻርይችላል፡ ፡
ቊ 2742፡
፡የከብቶችጥቅም፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)ከዚህ(
የሚቀጥሉት)ቊጥሮችየተጠበቁሆነ ው፤ገበሬው ከከብቶቹበሚገኙትነ
ገሮች(
በቁርበቶቻቸው)
በቆዳዎቻቸውናበብዛታቸው በመርባታቸው በነ
ጻሊገለገልባቸው ይችላል፡
፡
(2)ገበሬው የሚከፍለው የኪራይዋጋከነ
ዚሁጥቅሞችድርሻውስጥ የሆነወይም እነ
ዚሁኑጥቅሞችበመገመት
የተወሰነየሆነእንደሆነየሥራውንአካሄድለአከራዩማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2743፡
፡(2)የበግጠጒር፡
፡
(
1)ገበሬው የሥራውንክን
ውንመሪነ
ትየያዘወይም መን
ጋው ከአምሳያነ
ሰከሆነየበጎቹንጠጒርብቻለመሸጥ ይችላል፡
፡
(2)ሥራውንየሚመራአከራዩበሆነጊዜየበጎቹም መን
ጋከአምሳበላይሲሆንየበጎቹንጠጒርለመሸጥ የሚችለው
አከራዩብቻነው፡፡
ቊ 2744፡
፡(3)ፍግ፡
፡
የከብቶቹፍግበማናቸውም ሁኔ
ታበተለይስለመሬቱሥራብቻመዋልአለበት፡
፡
ቊ 2745፡
፡(4)ርቢ፡
፡
በሚሞቱወይም በታረዱ ከብቶችልክየርቢከብቶችመተካትአለባቸው፡
፡
ቊ 2746፡
፡መልሶየመስጠትግዴታ፡
፡
(
1)የኪራዩውልሲያልቅገበሬው እመሬቱላይተቀብሎ እን
ደነበረው በዘርበብዛትናበዐይነ
ትየሚተካከልየርቢከብት
መተው አለበት፡
፡
(
2)የርቢው ከብትምን
ም እን
ኳበኪራዩውልውስጥ በግምትየገባቢሆን
ም ይህግዴታይኖርበታል፡
፡
ቊ 2747፡
፡ጒድለት፡
፡(1)የአከራዩኪሣራ፡
፡
(
1)ጒድለትያለው ሆኖየሚከፈለውም የኪራይዋጋካን
ድከተወሰነጥቅም ድርሻወይም ከተወሰነከከብቶችጥቅም
ውስጥ የሆነእን
ደሆነኪሣራው የአከራዩነ
ው፡፡
(2)የከብቶቹኪሣራበገበሬው ጥፋትወይም ራሱአላፊበሆነ
ለትሰው ካልሆነበቀርበዚህጒድለትገበሬው አላፊ
አይሆን ም፡፡
ቊ 2748፡
፡(2)የገበሬው ኪሣራ፡
፡
ለኪራዩየ ሚከፈለው ዋጋበተለይከከብቶቹጥቅም ጋራግን
ኙነትበሌለው አኳኋንየተወሰነእን
ደሆነ
፤ገበሬው
ላላቀረባቸው ከብቶችዋጋ(ግምት)አላፊነው፡
፡
ቊ 2749፡
፡(3)የአላፊነ
ቱመጠን
፡፡
(
1)ገበሬው ያላቀረባቸው ከብቶችዋጋበሁለቱወገኖችበሚደረገው ግምትመሠረትይሆናል፡
፡
(
2)ይህንየመሰለግምትያልተደረገእን
ደሆነ
፤የኪራዩንውልየሚቀርቡትከብቶቹየሚያወጡትግምትልክገበሬው
መክፈልአለበት፡
፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
የከብቶቹኪራይዋናበሆነጊዜ፡
፡
ቊ 2750፡
፡የነ
ዚህደን
ቦችአፈጻጸም፡
፡
(1)የኪራዩውልዋናዓላማ ለእርሻወይም ለን
ግድጥቅም ለመስጠትበሚችሉከብቶችወይም ሌሎችእን
ስሳዎች
የተቋቋመ ሲሆንከዚህየሚከተሉትቊጥሮችድን ጋጌዎችተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
(
2)ልማደሀገርየተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 2751፡
፡ለዐይነ
ትየሆኑውሎች፡
፡
(
1)ለዐይነ
ትየሆኑውሎችአን ዳን
ድዐይነት(ዘር)ከብቶችንበሚመለከትወይም ባን
ዳንድየኢትዮጵያግዛትአውራጃዎች
ውስጥ መፈጸም ያለባቸው ለዐይነትየሚሆኑውሎችንየርሻሚኒስቴርሊያደራጃቸው ይችላል፡
፡
(2)የከብትዐይነቶችንወይም ለዐይነ
ትየተደራጅትውሎችከሚመለከቷቸው መሬቶችከአን
ዱ ላይየሚደረጉውሎች
ለዐይነ ትበተሠሩትውሎችሁኔ ታዎችመሠረትእንደተደረጉይቈጠራሉ፡
፡
(
3)ሁለቱወገኖችበሚያደርጉትግልጽስምምነ
ትለዐይነ
ትየተሠሩትንውሎችሁኔ
ታሊለውጡትይችላሉ፡
፡
ቊ 2752፡
፡ውሉየሚቈይበትጊዜ(
ዘመን
)፡፡
(
1)ተቃራኒየሆነነ
ገርቃልበውሉውስጥ በግልጽካልተጻፈበቀርውሉለአራትዓመትእን
ደተደረገይገመታል፡
፡
(
2)የአራቱዓመትመቈጠርየሚጀመረው ውሉከተደረገበትቀንአን
ስቶነ
ው፡፡
ቊ 2753፡
፡ለመሬቱባለቤትስለማስታወቅ፡
፡
(1)የርቢው ከብትበኪራይየተሰጠው ለሌላሰው ገበሬየሆነእን
ደሆነ
፤ገበሬው ለሚሠራበትመሬትባለሀብትማስታወቅ
አለበተ፡፡
(2)ይህማስታወቂያያልደረሰው እን
ደሆነ
፤ተቃራኒልማድቢኖርም እን
ኳአከራዩከተጋዡላይያለው ገን
ዘብእን
ዲከፈለው
የርቢውንከብትየማስያዝወይም በማቈየትመብቱሊሠራበትይችላል፡ ፡
(
3)ከብቶቹየ
ገበሬው ሀብትአለመሆናቸውንያውቅነ
በርወይም ማወቅነ
በረበትብሎ ማመካኘትአይቻልም፡
፡
ቊ 2754፡
፡የርቢው ከብትግምት፡
፡
(
1)በኪራዩውልውስጥ ለርቢው ከብትየተደረገው ግምትለተከራዩሀብትነ
ቱንአያስተላልፍም፡
፡
(2)የግምቱመገለጽየኪራዩውልበሚቀርበትጊዜኪሣራውንወይም ጥቅሙንየመውሰድዓላማ ከመሆኑበቀርሌላ
የለውም፡ ፡
ቊ 2755፡
፡ስለርቢው ከብትአጠባበቅ፡
፡
(
1)ተከራዩስለርቢው ከብትአያያዝናአጠባበቅየተለመደውንጥን
ቃቄሁሉማድረግአለበት፡
፡
(
2)ተከራዩም ለዚህአጠባበቅራሱወጪ ውንመቻልአለበት፡
፡
ቊ 2756፡
፡የርቢከብቶችውላጆች፡
፡
በርቢየተሰጡ ከብቶችልጆችየአከራዩናየተከራዩየጋራሀብትናቸው፡
፡
ቊ 2757፡
፡የከብቶቹጥቅም፡
፡
ተከራዩለርቢበተሰጡትከብቶችወተትፍግናሥራብቻውንይጠቀማል፡
፡
ቊ 2758፡
፡የበግጠጒር፡
፡
(
1)ለርቢየተሰጡ በጎችጠጒርበአከራዩናበተከራዩመካከልእኩልይከፋፈላል፡
፡
(
2)ተከራዩየሚሸልትበትንቀንለአከራዩማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2759፡
፡ስለከብቶችመሸጥ፡
፡
(1)ተከራዩያለአከራዩፈቃድበተሰጡትከብቶችሆነበርቢከተገኙትልጆችሆነ
፤ከመን
ጋው ውስጥ አን
ድም ከብት
ለመሸጥ አይችልም፡ ፡
(
2)አከራዩም ያለተከራዩፈቃድለመሸጥ አይችልም፡
፡
ቊ 2760፡
፡ስለከብቶችመጥፋት፡
፡
(
1)ተከራዩስለከብቶቹመሞትመጥፋትአላፊየሚሆነ
ው በራሱጥፋትሲሆንነ
ው፡፡
(
2)ይህንጥፋትማስረዳትያለበትአከራዩነ
ው፡፡
(
3)ተከራዩየሞቱትንከብቶችቆዳዘወትርለአከራዩማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2761፡
፡ሒሳብስለመተሳሰብ፡
፡
(
1)አከራዩ፤ገበሬው የርቢከብቶቹንዝርዝርቊጥርበያመቱእን
ዲሰጠው ለመጠየቅየዓመቱን
ም ሒሳብእን
ተሳሰብ
ሊለው ይችላል፡፡
(
2)የገበሬው ነ
ው በሚባልምክን
ያትየርቢዎቹከብቶችከሩብበላይየቀነ
ሱየመሰለው እን
ደሆነ
፤አከራዩውሉንለማፍረስ
ይችላል፡፡
ቊ 2762፡
፡ስለውሉማለቅ፡
፡
(
1)ውሉበሁለቱወገኖችመካከልበስምምነ
ትእን
ዲያልቅበተደረገበትጊዜወይም በሕጉበተወሰነ
ው ቀንየሚቀር
ይሆናል፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም ውሉእንዲቀርየሚፈልገው ወገንእጅግቢያን
ስከስድስትወርአስቀድሞ የማስቀረትሐሳቡንለሌላው
ወገንማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2763፡
፡ስለሁለቱወገኖችመሞት፡
፡
(
1)ውሉበአከራዩወይም በተከራዩመሞትየሚቀርአይሆን
ም፡፡
(
2)ተከራዩየሞተእን
ደሆነእርሱበሞተበ6ወርጊዜውስጥ ሐሳባቸውንለአከራዩበመግለጽውሉእን
ዲቀርማድረግ
ይችላል፡
፡
(3)በእን
ደዚህያለው ጊዜውሉየሚያልቀው አከራዩየተከራዩወራሾችሐሳብበደረሰው ቢያን
ስከስድስትወርበኋላ
ካለው መጋቢት1ቀንጀምሮነው፡፡
ቊ 2764፡
፡ስለውሉሒሳብመጣራት፡
፡
(
1)የኪራዩውልሲያልቅወይም በሚፈርስበትጊዜአዲስየርቢው ከብትግምትይደረጋል፡
፡
(
2)አከራዩየመጀመሪያው ግምትእስከሚስተካከልድረስከያን
ዳንዱ ዐይነ
ትከብቶችመውሰድይችላል፡
፡
(
3)ተቃራኒየውልቃልከሌለበቀርትርፍየሆነ
ው በአከራዩናበተከራዩመካከልእኩልበእኩልይከፋፈላል፡
፡
ቊ 2765፡
፡የማይበቃየርቢከብት፡
፡
(
1)የመጀመሪያውንግምትለመሙላትበቂከብቶችየሌሉእን
ደሆነ
፤አከራዩየተረፉትንወስዶበጠፋው ሁለቱም ወገኖች
ውሳኔያደርጋሉ፡
፡
(
2)የከብቶቹመጒደልበተጋዡወይም እሱአላፊበሚሆነ
ው ሰው ጥፋትካልሆነበተጋዡአይታሰቡበትም፡
፡
ቊ 2766፡
፡ፈራሽየ
ሆኑየውልቃሎች፡
፡
(
1)ተከራዩባልታሰበድን
ገተኛምክን
ያትያለጥፋቱየደረሰበትንየርቢከብትመጥፋትበሙ ሉይከፍላልየሚልየውልቃል
ሁሉፈራሽነው፡፡
(
2)እን
ዲሁም ተከራዩከሚያገኘው ትርፍየበለጠ ኪራይይከፍላልየሚልየውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
(
3)እን
ዲሁም አከራዩየኪራዩውልሲቀርከሰጠው የርቢከብትበላይይወስዳልየሚልየውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለመገልገያብድርወይም ትውስት፡
፡
ቊ 2767፡
፡ትርጓሜ፡
፡
ለመገልገያመዋስሲባልአዋሽተብሎ የሚጠራው አን
ደኛው ወገንተዋሹየሚባለው ሁለተኛው ወገንተዋዋይአን
ድነገር
ያለዋጋወስዶበነጻእን
ዲገለገልበትየውልግዴታየሚገባበትውልማለትነ ው፡
፡
ቊ 2768፡
፡ውሉያለዋጋየሚሰጥ ስለመሆኑ፡
፡
(
1)ውሰትበፍጹም ዋጋየማይከፈልበትበነ
ጻየሚሰጥ ነ
ው፡፡
(2)አዋሹላዋሰው ዕቃአበልይከፈለዋልየሚልቃልበውሉላይበተመለከተጊዜግንስለዕቃኪራይየተሰጠው ድን
ጋጌ
ተፈጻሚ መሆንአለበት፡፡
ቊ 2769፡
፡የዕቃው ባለሀብትነ
ት፡፡
(
1)አዋሹላዋሰው ዕቃባለሀብትሆኖይቈያል፡
፡
(
2)የውሉዘመንሲፈጸም ተዋሹዕቃውንሊመልስለትይገባዋል፡
፡
ቊ 2770፡
፡የዕቃው አያያዝ፡
፡
(
1)ተዋሹዕቃውንበሚገባጥበቃመያዝአለበት፡
፡
(
2)የዚህን
ም የአያያዝወጪ የሚችልራሱነ
ው፡፡
ቊ 2771፡
፡የዕቃው አገልግሎት፡
፡
(1)ተዋሹበዕቃው እን
ዲገለገልበትበውሉስምምነ ትላይከተመለከተው ውጭ በሆነበሌላዐይነ
ትሊገለገልወይም
በውሉላይየተለየስምምነ ትም ባይኖርየዕቃው ተፈጥሮዐይነትከሚፈቅድለትውጭ በሆነሁኔታሊገለገልበት
አይችልም፡፡
(
2)አዋሹካልፈቀደለትበቀርበተዋሰው ዕቃሌሎችእን
ዲገለገሉበትአሳልፎለመስጠትአይፈቀድለትም፡
፡
ቊ 2772፡
፡ዕቃውንስለመመለስ፡
፡
(
1)ተዋሹበውሉላይበተወሰነ
ው ጊዜዕቃውንመመለስአለበት፡
፡
(
2)ለዕቃው መመለሻየተወሰነጊዜየሌለእን
ደሆነናተዋሹዕቃውንመመለስስለሚገባው ጒዳይልማዳዊአሠራርየሌለ
ሲሆን፤አዋሹእንዲመልስለትሲጠይቀው ወዲያውኑመመለስአለበት፡
፡
ቊ 2773፡
፡ከተወሰነ
ው ጊዜበፊትስለመመለስ፡
፡(1)የተዋሹመብት፡
፡
በውሉላይየተወሰነው ጊዜከማለቁበፊትዕቃው ቢመለስለትባዋሹላይጉዳትየማያደርስበትከሆነተዋሹየውሉዘመን
ከመድረሱበፊትም ቢሆንዕቃውንለመመለስመብትአለው፡ ፡
ቊ 2774፡
፡(2)ያዋሹመብት፡
፡
ተዋሹበውሉከተፈቀደለትአገልግሎትውጭ በሆነዐይነ ትበዕቃው የተገለገለበትእንደሆነናዕቃውንያበላሸው እን
ደሆነ
ሌላሰው እንዲገለገልበትአሳልፎየሰጠ እን
ደሆነ፤ወይም ደግሞ አዋሹበቃው ራሱእን ዲገለገልየሚያስፈልግ
አስቸኳይናድንገተኛያልታሰበጒዳይየደረሰበትእንደሆነ
፤በውሉላይየተወሰነ ው ዘመንከመድረሱበፊትም ቢሆንአዋሹ
ዕቃው እን
ዲመለስለትለመጠየቅይችላል፡ ፡
ቊ 2775፡
፡የተዋሹመሞት፡
፡
ተዋሹየሞተእንደሆነለተዋሹረጅም ጊዜየፈቀደለትም ሆኖይህጊዜከመድረሱበፊትም ቢሆንየተዋሹወራሾተ
ዕቃውንወዲያውኑእንዲመልሱለትአዋሹለመጠየቅይችላል፡ ፡
ቊ 2776፡
፡ያለመጠንስለመገልገል፡
፡
(1)ተዋሹበዕቃው ያለመጠንበመገልገሉወይም ሌላሰው ያላገባብእን ዲገለገልበትአሳልፎበማይገባበመስጠቱ
ዕቃው የተበላሸእን
ደሆነ፤የዕቃው መበላሸትያስከተለው ሊታለፍበማይቻልከዐቅም በላይየሆነምክንያትቢሆን
ም እን
ኳ
ተዋሹስለዕቃው መበላሸትአላፊይሆናል፡ ፡
(2)ያለበትንግዴታቢያፈርስም እን
ኳዕቃው ከመጥፋትወይም ከመበላሸትየማይድንእን
ደነበረበቂማስረጃካላቀረበ
በቀርከዚህአላፊነ ትለመዳንአይችልም፡፡
ቊ 2777፡
፡ሊቀርየሚቻልጥፋት፡
፡
ሊታለፍበማይችልከዐቅም በላይበሆነምክንያትም ቢጠፋእንኳ፤ከተዋሰው ዕቃይልቅየራሱዕቃእን
ደሚሻልገምቶ
የራሱንዕቃአሳልፎለጥፋትባለመስጠት፤ከሁለቱአንደኛውንብቻከጥፋትለማዳንሲችልየራሱንዕቃለማዳንመርጦ
እንደሆነ
፤በዚህምክንያትለጠፋው ዕቃተዋሹአላፊመሆኑአይቀርለትም፡ ፡
ቊ 2778፡
፡በውሉላይየተገመተዕቃ፡
፡
የውሉጽሑፍበተደረገበትጊዜየዕቃውንግምትአመልክቶእን
ደሆነይህዕቃበማናቸውም ሁኔ
ታቢጠፋተዋሹበአላፊነ
ት
መጠየቅአለበት፡
፡
ምዕራፍ4፡
፡
አደራ፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለአደራበጠቅላላው፡
፡
ቊ 2779፡
፡ትርጓሜ፡
፡
አደራማለትአደራተቀባይየተባለው አደራአስቀማጭ የተባለውንየ
ሌላሰው ዕቃተቀብሎ በአደራጠባቂነ
ት
እንዲየስቀምጥለትየሚገባበትየውልግዴታማለትነ ው፡፡
ቊ 2780፡
፡አደራ፤በሁኔ
ታስለሚደረግሽያጭ ስለሥራ፡
፡

(1)አደራተቀባዩእን
ደውሉስምምነ ትለዕቃው ማስቀመጥ ዋጋእንዲከፈልበትተፈቅዶለትእን
ደሆነተፈጻሚ የሚሆነ
ው
የአደራማስቀመጥ ደን ብሳይሆንስለሁኔ
ታሽያጭ በተወሰነው ድን
ጋጌነው፡፡
(
2)አደራተቀባዩዕቃውንእን
ዲያድስወይም በሌላዐይነትእን
ዲለውጠው የሚገደድእን
ደሆነ
፤ተፈጻሚ የሚሆነ
ው
ድንጋጌያደራማስቀመጥ ደንብሳይሆንየውልናየሥራደንብነው፡
፡
ቊ 2781፡
፡የዕቃው ባለቤትነ
ት፡፡
(
1)አደራሰጪ ው የዕቃው ባለቤትሆኖይቈያል፡
፡
(
2)አደራተቀባዩለአደራማስቀመጥ የተወሰነ
ው የውሉየጊዜውሳኔሲደርስዕቃውንለአደራሰጪ ው ሊመልስለት
ይገባዋል፡
፡
ቊ 2782፡
፡በአደራየተቀመጠ አላቂዕቃ፡
፡
(1)ለአደራተቀባዩየተሰጠው ዕቃጥሬገን ዘብወይም በማገልገልየሚያልቅአንድየተወሰነብዛትያለው እን
ደሆነ
ናአደራ
ተቀባዩም እንዲገለገልበትተፈቅዶለትእን
ደሆነ ፤ስለእን
ደዚህያለው ጒዳይየአላቂነገርንብድርየሚመለከቱትደንቦች
ተፈጻሚ ይሆናሉ፡፡
(2)ለአደራተቀባዩየተሰጠው ዕቃጥሬገንዘብእንደሆነናየተረከበውም ሳይታሸግናሳይዘጋበትእን
ደሆነ
፤
እንዲጠቀምበትፈቃድእን ደተሰጠው ሆኖይገመታል፡፡
ቊ 2783፡
፡አደራበተቀመጠው ዕቃስለመገልገል፡
፡
(
1)አደራየተቀጠው ዕቃሌላነ
ገርበሆነጊዜአደራሰጪ ካልፈቀደለትበቀርአደራተቀባዩሊገለገልበትአይችልም፡
፡
(
2)ይህንደን
ብየጣሰእን
ደሆነስለዕቃኪራይየተሰጠው ደን
ብበራሱኪሣራይጸናበታል፡
፡
(
3)አደራሰጩ የዕቃው ኪራይእን
ዲከፈለው አደራተቀባዩንሊጠይቅይችላል፡
፡ኪራዩም የሚወሰን
ለትበትክክለኛግምት
መሠረትነው፡፡
ቊ 2784፡
፡ያለዋጋወይም በደመወዝየሚሰጥ አደራ፡
፡
(
1)ተዋዋዮቹወገኖችለአደራተቀባዩአን
ድየድካም ዋጋእን
ዲከፈለው በውላቸው ላይማናቸውን
ም ስምምነ
ትካላደረጉ
በቀርበአደራየሚቀመጥ ዕቃዋጋየማይከፈልበትነ
ው፡፡
(
2)ስለእን
ደዚህያለው ጒዳይየአደራተቀባዩንልዩየሞያሥራዐይነ
ተኛነ
ገርናሌሎቹን
ም አጋጣሚ ምክን
ያቶችሁሉ
መሠረትአድርጎመገመትይገባል፡፡
ቊ 2785፡
፡የአደራመስቀመጥንአጋጣሚ ጒዳይስለመለወጥ፡
፡
(1)አስቸኳይየሆነድን
ገተኛአጋጣሚ ነገርየሚያስገድደው በሆነጊዜአደራተቀባዩስለዕቃው አቀማመጥ በስምምነቱ
ላይከተመለከተው ውጭ በሆነዐይነ ትሊጠብቅወይም በዕቃው ላይእርግጠኛየሆነየማይቀርጥፋትወይም
የመበላሸትአደጋየሚደርስበትእንደሆነ፤በተለይለሌላሰው አሳልፎበአደራለመስጠትወይም ለመሸጥ ይችላል፡፡
(ይገባዋልም)፡፡
(
2)ይህን
ንም እን
ዳደረገወዲያውኑለአደራሰጪ ው ማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2786፡
፡የአደራማስቀመጡ ጊዜማለቅ፡
፡(1)የአደራሰጪ ው መብት፡
፡
(1)ለአደራተቀባዩጥቅም ሲባልአደራየተቀመጠውንዕቃስለመመለስበውሉስምምነ
ትላይየተወሰነጊዜከሌለበቀር
አደራሰጪ ው እንደጠየቀወዲያውኑዕቃው ሊመለስለትይገባል፡
፡
(2)በተስማሙ በትየጊዜውሳኔመሠረትአደራተቀባዩዕቃውንለመጠበቅናላያያዙያደረገውንወጪ አደራሰጪ ው
እንዲከፍልይገደዳል፡፡

ቊ 2787፡
፡(2)የአደራተቀባዩመብት፡
፡
(1)ለአደራሰጪ ው ጥቅም ሲባልአደራየተቀመጠውንዕቃመልሶስለመውሰድበውሉስምምነ ትላይየተወሰነጊዜ
ከሌለበቀርአደራተቀባዩአደራሰጪ ው ዕቃውንመልሶእንዲወስድበማንኛውም ጊዜሊጠይቀው ይችላል፡
፡
(2)ማን
ኛውም የተወሰነጊዜበስምምነ ታቸው ላይያልተመለከተቢሆን
ም እን
ኳአደራሰጪ ው ዕቃውንመልሶለመውሰጃ
በቂጊዜዳንዲኖረው ዳኞችበአስተያየትጊዜውንሊወስኑለትይችላሉ፡፡
ቊ 2788፡
፡ስለብዙአደራሰጪ ዎች፡
፡
(1)ዕቃውንለአደራተቀባዩየሰጡትብዙአደራሰጪ ዎችእን
ደሆኑናይህዕቃበምንዐይነ
ትተመልሶሊወሰድእን
ደሚገባ
ያልተስማሙበትሲሆን ፤ይህንውሳኔየመስጠቱመብትየዳኞችነው፡፡
(
2)አደራተቀባዩብዙወራሾችትቶበሞተጊዜናዕቃውም የማይከፋፈልበሆነጊዜመልሶየመውሰዱንደን
ብየሚወስኑት
ዳኞችናቸው፡፡
ቊ 2789፡
፡ለሦስተኛወገንጥቅም የተቀመጠ አደራ፡
፡
(1)በአደራየተቀመጠው ዕቃለሦስተኛወገንጥቅም ሆኖይህም ሦስተኛወገንላደራሰጪ ውናለተቀባዩስምምነቱን
አስታውቋቸው እንደሆነ
፤ይህሦስተኛወገንሳይፈቅድአደራተቀባዩዕቃውንለአደራሰጪ ው መልሶሊሰጥ አይችልም፡፡
ቊ 2790፡
፡ስለዕቃው መመለስ፡
፡
(1)አደራተቀባዩይህንዕቃባን
ድበተወሰነቦታእንዲያስቀመጥናእን
ዲጠብቅበስምምነ
ቱላይየተመለከተነ
ገርእን
ዳለ፤
ዕቃው ተመልሶሊሰጥ የሚገባው በዚሁበተወሰነ
ው ስፍራነው፡
፡
(
2)በማናቸውም ምክን
ያትስለዕቃው መመለስየሚደርሰው ወጪ ናጉዳትየአደራሰጪ ው ነ
ው፡፡
ቊ 2791፡
፡ፍሬውንስለመመለስ፡
፡
አደራተቀባዩበአደራካስቀመጠው ዕቃላይያገኘው ፍሬሁሉለባለቤቱመመለስአለበት፡
፡
ቊ 2792፡
፡ዕቃው ለማንመመለስእን
ደሚገባው፡
፡
(1)አደራተቀባዩበአደራያስቀመጠውንዕቃለአደራሰጪ ው ወይም ይቀበልልኝብሎ ላመለከተው ሰው መመለስ
አለበት፡፡
(
2)አደራሰጪ ው ላስቀመጠው ዕቃባለቤትስለመሆኑማስረጃእን
ዲያቀርብለትአደራተቀባዩሊጠይቀው አይችልም፡
፡
ቊ 2793፡
፡የአደራሰጪ ው ግዴታዎች፡
፡
(
1)አደራሰጪ ው በውሉላይየተስማሙ በትንየአደራጠባቂነ
ትየድካም ዋጋለአደራተቀባዩመክፈልአለበት፡
፡
(
2)ዕቃውን
ም በመልካም አያያዝለማኖርያደረገውንወጪ ሁሉሊከፍለው ይገባል፡
፡
(
3)ጉዳትየደረሰበትበአደራተቀባዩወይም እሱአላፊበሚሆን
በትሰው ጥፋት(
ጒድለት)ካልሆነበቀርየአደራ
ማስቀመጡ ጒዳይላደረሰበትጉዳትሁሉአደራሰጪ ው ኪሣራመክፈልግዴታአለበት፡
፡
ቊ 2794፡
፡በመያዣየማቈየትመብት፡
፡
አደራተቀባዩበአደራስላስቀመጠው ዕቃሊከፈለው የሚገባው ሒሳብበሙሉእስኪሰጠው ድረስበአደራየተቀመጠውን
ዕቃበእጁ ለማቈየትይችላል፡፡
ቊ 2795፡
፡የአደራተቀባዩወራሽ፡
፡
(1)ያደራተቀባዩወራሽዕቃው በአደራየተቀመጠ መሆኑንሳያውቅበቅንልቡናሸጦትወይም ለውጦትእን
ደሆነ
፤
እንዲመልስየ ሚገደደው ዋጋውንብቻነ ው፡፡
(
2)የዕቃውም ዋጋገናአልተከፈለእን
ደሆነአደራሰጪ ው በሻጩ ወራሽመብትተተክቶገዢውንበቀጥታለመጠየቅ
ይችላል፡፡
ክፍል2፡
፡
በትእዛዝየተቀመጠ አደራ፡
፡
ቊ 2796፡
፡ትርጓሜ፡
፡
አንድዕቃሕጋዊሁኔ ታው በክርክርላይያለወይም የሚያጠራጥርየሆነእንደሆነ
፤ዕቃው ለሦስተኛወገንተሰጥቶይህ
በትእዛዝአስቀማጭ የሚባለው ባለአደራበዕቃው ላይየተደረገው ጥርጣሬከተገለጸበኋላባለመብትነው ለተባለው ሰው
እንዲመልስየ ተደረገእንደሆነ፤በትእዛዝየተቀመጠ አደራይባላል፡
፡
ቊ 2797፡
፡የትእዛዝባለአደራንስለመምረጥናአላፊነ
ቱንስለማስወረድ፡
፡
(
1)የትእዛዝባለአደራየሚመረጠው በሁለቱተከራካሪወገኖችስምምነ
ትነው፡
፡
(
2)ሁለቱወገኖችያልተስማሙ እን
ደሆነዳኞችይመርጡታል፡
፡
(
3)ሁለቱወገኖችበጒዳዩካልተስማሙበትናበቂምክን ያትከሌለበቀርየትእዛዝባለአደራው የተሰጠውንልዩትእዛዝ
ጊዜው ከመፈጸሙ በፊትአላፊነ
ቱንሊያስወርድአይችልም፡
፡
ቊ 2798፡
፡ስለዕቃው መመለስ፡
፡
የትእዛዝባለአደራው በጒዳዩጥቅም ያላቸው ሁሉካልተስማሙበትወይም ዳኞችካላዘዙትበቀርዕቃውንለመመለስ
አይችልም፡፡
ቊ 2799፡
፡ወደአደራማስቀመጥ ደን
ብስለመመራት፡
፡
ከዚህየተረፈው ጒዳይስለአደራዕቃአቀማመጥ በተወሰነ
ው ደን
ብይፈጸማል፡
፡
ክፍል3፡
፡
አስፈላጊየሆነአደራ፡
፡
ቊ 2800፡
፡ትርጓሜ፡
፡
አንድሰው የራሱንብረትበሆኑትዕቃዎቹላይየማይታገድእርግጠኛአደጋየሚደርስባቸው በሆነጊዜእነ
ዚህንዕቃዎች
ከቀረበው አደጋለማሸሽሲልሌላሰው በአደራተቀብሎ እን
ዲያስቀምጥለትየሰጠ እን
ደሆነ፤ይህአድራጎትአስፈላጊ
የአደራማስቀመጥ ይባላል፡፡
ቊ 2801፡
፡አስፈላጊየአደራማስቀመጥ ልዩደን
ቦች፡
፡
(1)የዚህንዐይነ
ትአስፈላጊአደራማስቀመጥ ጒዳይእን
ዲፈጽም የአደራው ዕቃየቀረበለትሰው ትክክለኛምክን
ያት
ካልኖረው በቀርአልቀበልም ማለትአይችልም፡
፡
(
2)የአደራማስቀመጡ ከአን
ድሳምን
ትየበለጠ ተራዝሞ የሚቈይሲሆንየድካም ዋጋለመጠየቅይችላል፡
፡
(
3)የአደራማስቀመጡ የድካም ዋጋበስምምነ
ትየተወሰነ
ው አደራው በተሰጠ ጊዜየሆነእን
ደሆነዳኞችገን
ዘቡን
ሊቀንሱይችላሉ፡፡
ቊ 2802፡
፡የአሠራሩፎርምናማስረጃ፡
፡
(
1)አስፈላጊየአደራማስቀመጥ ጒዳይከማናቸውም ያሠራርሥርዐትነ
ጻነው፡
፡
(
2)በማናቸውም ዐይነ
ትመን
ገድማስረጃለማቅረብይቻላል፡
፡
ቊ 2803፡
፡ስለአደራማስቀመጥ የተሰጠውንደን
ብስለማጽናት፡
፡
ከዚህለሚተርፈው ጒዳይያስፈላጊአደራማስቀመጥ ሥርዐት፤ስለአደራማስቀመጥ ደን
ብበተሰጠው ድን
ጋጌመሠረት
ይመራል፡
፡
ክፍል4፡
፡
ባለቤቱሳያውቅየተገኙዕቃዎችወይም ሌላሰው ዘን
ድየተቀመጡ ዕቃዎች፡
፡
ቊ 2804፡
፡ያግኝው መብትናግዴታ፡
፡
(
1)አን
ድዕቃአግኝቶየዚሁዕቃባለይዞታየሆነሰው በሕጉመሠረት፤ልክእን
ደአደራተቀባይሆኖየሚቈጠርነ
ው፡፡
(
2)በዚህሕግየግልባለሀብትነ
ትበተባለው አን
ቀጽለዚህጒዳይየተመለከቱትድን
ጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 2805፡
፡ሰውዬው ሳያውቅወይም ያለፈቃዱ በአደራየተቀመጠ ዕቃ፡
፡
(1)ሰውዬው ሳያውቅወይም ያለፈቃዱ አን
ድዕቃበሌላሰው እጅተቀምጦ እን
ደሆነየአደራማስቀመጥ ደን
ብ
ላስቀማጩ አይረጋለትም፡፡
(
2)በዚህዐይነትይህንየመሰለውንዕቃአስቀማጭ የሆነሰው በማን
ኛውም አላፊነ
ትተጠያቂአይሆን
ም፡፡(
ማንኛውም
ግዴታአይደርስበትም)
ምዕራፍ5፡
፡
የዕቃማከማቻቦታ፡
፡
ቊ 2806፡
፡ትርጓሜ፡
፡
የዕቃማከማቸትማለትሸቀጦችንእየተቀበለበማከማቻስፍራእን
ዲያስቀመጥ ከሕዝብአገልግሎትመሥሪያቤት
ባለሥልጣኖችለዙህዐይነ ትየን
ግድሥራፈቃድየተሰጠው ዕቃአከማችየተባለሰው ይህንዕቃየገዛው ወይም በመያዣ
የተቀበለው የማከማቻዕቃሰጭ ተብሎ ለሚጠራው ሰው ጥቅም፤ዕቃውንተቀብሎ በማከማቻው ስፍራ
እንዲየስቀምጥለትበውልግዴታየሚገባበትውልማለትነ ው፡፡
ቊ 2807፡
፡የሸቀጡ መጥፋትናመበላሸት፡
፡
(
1)ዕቃውንበማከማቻስፍራእን
ዲያስቀምጥ የተረከበው አስቀማጭ ስለሸቀጡ መጥፋትናመበላሸትአላፊይሆናል፡
፡
(2)ሸቀጡንከመጥፋትወይም ከመበላሸትያደረሰው ከዐቅም በላይየሆነኀይልመሆኑወይም በሸቀጡ ተፈጥሮ
ዐይነትናጒድለትወይም ካጠቃለሉመጥፎነትየተነሣመሆኑንካላስረዳበቀርበአላፊነትከጠየቅአይድንም፡፡
ቊ 2808፡
፡ለዕቃሰጪ ው የማስታወቅግዴታ፡
፡
የሸቀጡ የተፈጥሮጠባይየመለወጥ ነ
ገርበታየበትጊዜሌላዐይነ ትጥንቃቄእንዲደረግበትአስፈላጊመሆኑንበዕቃ
መከማቻስፍራአስቀማጭ የሆነው ሰው ለሸቀጥ ሰጪ ው ማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2809፡
፡ዕቃውንመልሶሰለመስጠት፡
፡
(
1)ለሸቀጡ ማስቀመጥ የተወሰነ
ው ጊዜእስኪደርስድረስተረካቢው በማከማቻስፍራሸቀጡንማኖርአለበት፡
፡
(2)አስቀማጭ የሆነሰው ያልታሰበአጋጣሚ ነ
ገርከደረሰበትለሸቀጡ ማስቀመጥ የተወሰነው ጊዜከመድረሱበፊት
ባለአደራው ዕቃውንለባለቤቱመመለስይችላልበሚለው ሰበብለመከራከርአይችልም፡ ፡
ቊ 2810፡
፡ሸቀጡንከሌላሸቀጥ ጋራስለማደባለቅ፡
፡
(1)ይህመብትተለይቶናተገልጾበውሉስምምነ ትላይካልተሰጠው በቀር፤በሸቀጥ ማከማቻስፍራአስቀማጭ የሆነ
ው
ሰው የተረከባቸውንዕቃዎችተፈጥሮዋቸውናዐይነታቸው ተመሳሳይቢሆንም ካላቂዕቃዎችጋራአደባልቆለማስቀመጥ
አይችልም፡ ፡
(2)በእን
ደዚህያለዐይነ
ትሸቀጦችተቀላቅለው በተገኙጊዜአደራሰጪ ው ተገቢየሆኑትንከፊልድርሻዎችእን
ዲሰጡት
ለመጠየቅይችላል፡፡
(
3)ይህሲሆንሸቀጡንአከማችየሆነ
ው ሰው፤ለአደራሰጪ ው ድርሻውንሌሎችንሳይጠይቅሊመልስለትይችላል፡
፡
ቊ 2811፡
፡የሸቀጥ ሽያጭ ፡
፡
(1)በስምምነ
ታቸው ላይየተመለከተው የጊዜውሳኔካለፈአደራሰጪ ው ሸቀጡንሳይወስድየቀረእን
ደሆነሸቀጥ
አስቀማጩ ማስታወቂያከሰጠው በኋላሸቀጦቹንለመሸጥ ይችላል፡፡
(2)በስምምነ
ቱላይማናቸውም ጊዜሳይወሰንቀርቶሸቀጡ በአደራከተቀመጠ አን
ድዓመትባለፈውም ጊዜየዚሁ
ዐይነትመብትአለው፡
፡
(
3)እንዲሁም ደግሞ ሸቀጦቹየመበላሸትአደጋይደርስባቸዋልተብሎ የሚያሠጉሆነ
ው የተገኙእን
ደሆነሊሸጣቸው
ይችላል፡፡
ቊ 2812፡
፡የዋጋው አወሳሰድ፡
፡
ሸቀጡንለመሸጥ የተደረገው ወጪ ናለአስቀማጩ ሊከፈለው የሚገባው ሌላው ሒሳብተቀናሽሆኖዕቃው የተሸጠበት
ዋጋለባለመብቶቹተቀማፀጭ ሆኖመቈየትአለበት፡ ፡
ቊ 2813፡
፡ደረሰኝናየመያዣየምስክርወረቀት፡
፡
(
1)አደራሰጪ ው በማከማቻስፍራላስቀመጠው ሸቀጥ ደረሰኝየጠየቀእን
ደሆነተቀባዩመስጠትአለበት፡
፡
(
2)በደረሰኙላይየ
ተጻፈው ሁሉያለበትየመያዣየምስክርወረቀትከደረሰኙጋራተያይዞመሰጠትአለበት፡
፡
(3)ደረሰኙናይህየመያዣየምስክርወረቀት፤ከሸቀጥ ተረካቢው እጅተቀማጭ ሊሆንከሚገባው አን
ድቀሪናሂያጅ
ካለው ደብተርላይተጎርዶላስረካቢው ይሰጣል፡
፡
ቊ 2814፡
፡በደረሰኙናበመያዣመስቀመጫ ውም የምስክርወረቀቶችላይየሚጻፍዝርዝር፡
፡
በደረሰኙናበመያዣማስቀመጫ ው የምስክርወረቀቶችላይሊመለከትባቸው የሚገባው፡
-
(
ሀ)የአስቀማጩ ስምናየአባትስም፤ወይም የማኅበሩስም ዋናመኖሪያው፤
(
ለ)የማከማቻው ቤትያለበትስፍራ፤
(
ሐ)በተከማችነ
ትየተሰጡትሸቀጦችዐይነ
ትናየተፈጥሮጠባይእን
ዲሁም ተለይተው ሊገለጹየሚቻልበትዝርዝር
ማመልከቻሁሉ፤
(
መ)ስለን
ግድዕቃየጉምሩክቀረጥ ተከፍሎ እን
ደሆነ
ናዕቃዎቹም አሹራን
ስየተከፈሉባቸው መሆኑነ
ው፡፡
ቊ 2815፡
፡በነ
ዚህሰነ
ዶችተጠቃሚዎች፡
፡
(
1)የደረሰኝናየመያዣማስቀመጫ ው የምስክርወረቀትበአስረካቢው ወይም ይኸው አስረካቢው ለእገሌይሰጥልኝ
ብሎ ባመለከተው በሦስተኛወገንስም ተጽፈው ሊሰጡ ይቻላል፡
፡
(
2)አባሪበመሆን
ም ሆነበመነ
ጣጠልበነ
ዚህሰነ
ዶችጀርባላይተፈርሞባቸው ለሌላእን
ዲተላለፉለማድረግይቻላል፡
፡
ቊ 2816፡
፡የሁለቱሰነ
ዶችባለይዞታመብት፡
፡
(1)የደረሰኝናየማያዣውንማስቀመጫ የምስክርወረቀትሰነ
ዶችሁለቱን
ም ባን
ድነትየያዘሰው፤በሸቀጥ ማከማቻቦታ
የተቀመጡትዕቃዎችእን ዲሰጡትለማስገደድይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም እነዚህዕቃዎችበራሱኪሣራበብዙክፍልእን ዲመደቡናለእነዚህም ለያን
ዳንዱ ብዙመደቦችዕቃተቀባዩ
በመጀመሪያው ደረሰኝናየምስክርወረቀትሰነድምትክአን
ዳንድልዩደረሰኝናአን
ዳንድየመያዣማስቀመጥ የምስክር
ወረቀትእንዲሰጠው ለመጠየቅይችላል፡ ፡
ቊ 2817፡
፡የመያዣየምስክርወረቀትባለይዞታመብት፡
፡
የመያዣየምስክርወረቀቱሰነ
ድብቻባለይዞታየሆነሰው ዕቃአስቀማጩ ዘን
ድበተቀመጡትየን
ግድዕቃዎችላይ
የመያዣመብትአለው፡፡
ቊ 2818፡
፡የመያዣውንየምስክርወረቀትስለማስተላለፍ፡
፡
(
1)በመያዣው የምስክርወረቀትሰነድጀርባላይበመጀመሪያየማስተላለፍጽሑፍበሚመለከትበትጊዜየዕዳውንልክና
ወለዱንእንዲሁም የሚከፈልበትንቀንለይቶማመልከትአስፈላጊነ
ው፡፡
(2)በመያዣው ወረቀትበጀርባው የመጻፍዝርዝርመግለጫ ናየዚሁኑዝርዝርየማመልከቱጽሑፍበደረሰኙላይተደርጎ
የዚሁጽሑፍተጠቃሚ የሆነ ው ሰው እንዲፈርምበትያስፈልጋል፡
፡
ቊ 2819፡
፡ተገቢውንመግለጫ ስላለማመልከት፡
፡
(1)በመያዣመስጫ ው የምስክርወረቀትጀርባላይየተረገው ጽሑፍበዕዳተጠይቆእን
ዲከፈልየሚገባውንየገን
ዘብ
ልክወስኖያላመለከተሲሆንበማከማቻው ስፍራተቀማጭ የሆኑትዕቃዎችበሙሉግምታቸውናሙ ሉዋጋቸው
ለተጠያቂው ዕዳዋስትናእንደተሰጡ ያህልይቈጠራሉ፡፡
(2)ደረሰኙበስሙ የተሰጠው ሰው ወይም የዚሁደረሰኝባለይዞታየሆነ
ው ሰው ሊከፈልየማይገባውንገን
ዘብከፍሎ
እንደሆነበመጀመሪያጊዜበደረሰኙጀርባበጻፈው ሰውናበክፉልቡናየመያዣዕቃውንየምስክርወረቀትባለይዞታ
በሆነ ው ሰው ላይክሱንአቅርቦሊቃወም ይችላል፡
፡
ቊ 2820፡
፡የደረሰኙሰነ
ድባለይዞታመብት፡
፡
(
1)የዕቃው ደረሰኝሰነ
ድብቻባለይዞታየሆነ
ው ሰው፤በዕቃማከማቻስፍራየተቀመጡትንየን
ግድዕቃዎችየመመርመር
መብትአለው፡ ፡
(
2)ለዕቃማስቀመጡ የተወሰነ ው ጊዜሲፈጸም ዕቃውንበመያዣስም ለያዘው ሰው የሚገባውንገን
ዘብለዕቃተረካቢው
ወይም ለትእዛዝባአደራው በመስጠትበማከማቻው ስፍራየተቀመጡትንዕቃዎችለመውሰድይችላል፡ ፡
ቊ 2821፡
፡መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብዕቃውንስለመሸጡ፡
፡
(1)የመያዣው የምስክርወረቀትባለይዞታየሆነሰው ሊከፈለው የሚገባውንገን
ዘብበተወሰነ
ው ጊዜሳይከፈለው የቀረ
እንደሆነናስለንግድወረቀቶችበሕግበተወሰነ ው ድንጋጌመሠረትያለመክፈሉንመግለጫ (ፕሮቴ)አቅርቦእን
ደሆነ
ለመክፈያው የተወሰነው ጊዜባለፈበስምንተኛው ቀንበማከማቻው ስፍራየተቀመጡትንዕቃዎችለመሸጥ ይችላል፡፡
(2)የመያዣው የምስክርወረቀትባለይዞታየሆነ
ው የሚጠይቀውንሒሳብበገዛፈቃዱ የከፈለበዚሁበምስክርወረቀት
ጀርባፈራሚ በዚህኛው መብትተተክቶየከፈለውንገንዘብለመጠየቅይችላል፡
፡
(
3)ዕዳው እን
ዲከፈልየተወሰነ
ው ዘመንካለፈከስምን
ትቀንበኋላየሸቀጦችንሽያጭ ለማከናወንመብትአለው፡
፡
ቊ 2822፡
፡በማከማቻስፍራየተቀመጡትሸቀጦችመሸጥ፡
፡
ሸቀጦችንተረካቢየሆነው ወይም የመያዣው የምስክርሰነድባለይዞታየሆነው ሰው ተይዘው በማከማቻው ስፍራ
የተቀመጡትንሸቀጦችበሚያሸጥበትጊዜስለእን ደዚህያለው ጒዳይበዚህአንቀጽውስጥ ስለመያዣዕቃደን ብ
በተመለከተው ምዕራፍላይበተሰጠው ድንጋጌመሠረትያሻሻጡ ሥርዐትመፈጸም አለበት፡ ፡
ቊ 2823፡
፡በሰነ
ዱ ጀርባየፈረሙ ትንስለመጠየቅ፡
፡
(1)የመያዣው የምስክርወረቀትባለይዞታየሆነው ሰው የያዛቸውንሸቀጦችሽያጭ ከመፈጸሙ በፊትበምስክርወረቀት
ጀርባየፈረሙትንሰዎችለመጠየቅአይችልም፡ ፡
(
2)በምስክርወረቀትጀርባተከታታይፈራሚዎችበሆኑትላይጥያቄለማቅረብየሚቻልበትየጊዜአወሳሰንደን
ብስለ
ን
ግድወረቀትበተወሰነው ድንጋጌላይእንደተመለከተው ነ
ው፡፡
(
3)ጊዜውም መታሰብየሚጀምረው ሸቀጦቹከተሸጡበትቀንአን
ሥቶነ
ው፡፡
ቊ 2824፡
፡በደን
ብየታዘዘውንሥርዐት(
ፎርማሊቴ)ስለለመፈጸም፡
፡
(1)የመያዣው የምስክርወረቀትባለይዞታየሆነው ሰው፤የሚጠይቀው፤ሒሳብእን ዲከፈለው የተወሰነ
ለትጊዜካለፈ
በኋላያለመከፈሉንመግለጫ ( ፕሮቴ)ካላቀረበወይም ባቀረበባሥራአምስቱቀንውስጥ ሸቀጦቹእን ዲሸጡ ለማድረግ
አስፈላጊውንሥርዐትካልጀመረበቀርበሰነ ዱ ጀርባበፈረሙ ትሰዎችላይሊያቀርብየሚችለውንየመጠየቅመብት
ያጣል፡፡
(
2)ስለሆነ
ም በደረሰኙሰነ
ድጀርባየፈረሙትን
ናባለዕዳውንስለመጠየቅያለውንመብትእን
ደያዘይቈያል፡
፡
(
3)ይህንጥያቄስለማቅረብየተወሰነ
ው ይርጋዘመንየሚጸናው እስከሦስትዓመትነ
ው፡፡
ምዕራፍ6፡
፡
ስለመያዣውል፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለመያዣውልበጠቅላላው፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
የሚጸናባቸው ሁኔ
ታዎች፡
፡
ቊ 2825፡
፡የመያዣውልትርጓሜ፡
፡
(1)የመያዣውልማለትአን
ድባለዕዳ፤በባለገን
ዘቡበኩልየገባውንግዴታለመፈጸም መቻሉንበማረጋገጥ መያዣ
ተብሎ የሚጠራውንዕቃለመስጠትየሚገደድበትውልማለትነ ው፡
፡
ቊ 2826፡
፡መያዣሰጪ ው፡
፡
ለሌላው ሰው ዕዳዋስእን
ዲሆንሦስተኛወገንከባለገን
ዘቡጋራየመያዣውንውልለመዋዋልይችላል፡
፡
ቊ 2827፡
፡ዋስትናየተሰጠበትዕዳ፡
፡
ወደፊትስለሚፈጸም ግዴታወይም ሁኔ
ታስላለበትግዴታበመያዣውልለመዋዋልይችላል፡
፡
ቊ 2828፡
፡የአሠራሩሁኔ
ታፎርም፡
፡
(1)ዋስትናየተሰጠበትግዴታከፍተኛው ገን
ዘብምንያህልእን ደሆነበማን
ኛቸውም ሁኔታቢሆንበግልጽተጠን
ቅቆ
በመያዣው ውልውስጥ መመልከትይገባዋል፡ ፡ይህካልሆነግንውሉፈራሽይሆናል፡፡
(2)የመያዣው ውልከ5ብርበላይየሆነእን
ደሆነውሉበጽሑፍካልተደረገናይኸውም ጽሑፍእርግጠኛቀንካገኘበት
ዘመንጀምሮካልሆነበቀርአይጸናም፡፡
ቊ 2829፡
፡በመያዣየተሰጠ ነ
ገር፡
፡
(1)በመያዣነትየሚሰጠው አን
ድተንቀሳቃሽን
ብረት፤ወይም በጠቅላላው ዕቃተብለው ከሚጠሩተንቀሳቃሽን
ብረቶች
አንዱ ወይም አን
ድየገንዘብመጠየቂያመብትሰነድወይም ባንድተንቀሳቃሽንብረትላይያለየመብትመጠየቂያሰነድ
ለመሆንይችላል፡ ፡
(
2)ተለያይቶበደባባይበሐራጅለመሸጥ የሚቻልነ
ገርመሆንአለበት፡
፡
ቊ 2830፡
፡መያዣው በባለገን
ዘቡእጅስለመሆኑ፡
፡
(
1)በዕቃው ለማዘዝየሚያስችሉትሰነ
ዶችከተሰጡት፤ባገን
ዘቡመያዣውንእጅእን
ዳደረገያህልይቈጠራል፡
፡
(2)እን
ዲሁም በማከማቻው ስፍራየተቀመጠው የሸቀጥ መያዣምስክርወረቀትወይም የሸቀጡ መላኪያሸኝደብዳቤ፤
ወይም በጒዞላይያሉትንየተጫ ኑሸቀጦችየሚያመለክተው መሸኛወረቀትበስተጀርባው በባለገን
ዘቡስም ተጽፎ
ከተሰጠው መያዣው በእጁ እን
ዳለሆኖይቈጠራል፡፡
ቊ 2831፡
፡በተዋዋዮቹስምምነ
ትመያዣው በሦስተኛሰው እጅስለመቀመጡ፡
፡
(
1)መያዣው በሦስተኛሰው እጅእን
ዲቀመጥ ተዋዋዮቹሊስማሙ ይችላሉ፡
፡
(
2)የሦስተኛወገንመብቶችናግዴታዎችስለአደራወይም ስለዕቃማከማቻበወጣው ድን
ጋጌመሠረትይከናወናል፡
፡
ቊ 2832፡
፡መያዣው በባለዕዳው እጅስለመሆኑ፡
፡
(1)በሕጉላይተገልጾካልተፈቀደበቀርበመያዣተሰጥቶተይዞዋልየተባለው ዕቃከባለዕዳው እጅሳይወጣ በመያዣ
እንደተሰጠ ሆኖሊቈጠርአይችልም፡፡
(
2)በሕግከተፈቀደው በቀርመያዣው በባለዕዳው እጅይሆናልብለው ቢዋዋሉውሉአይጸናም፡
፡
ቊ 2833፡
፡የመያዣውልአፈጻጸም ደን
ብ፡፡
(1)የመያዣአሰጣጥንውልየሚመለከቱየውልአፈጻጸም ደን ቦችበዚህምዕራፍላይከተሰጠው ድንጋጌበቀርስለ
እንደዚህያለው ውልአጻጻፍናአፈጻጸም በሚሰጥ ልዩደን
ብውስጥ ወይም መያዣእየተቀበሉእን
ዲያበድሩተፈቅዶላቸው
ስለሚቋቋሙ ማኅበሮችበሚወጣ ልዩደን
ብውስጥ ገብቶየሚደነ
ገግጒዳይነ
ው፡፡
(2)በማከማቻስፍራበተቀመጡትሸቀጦችስለመዋዋልጒዳይከዚህበላይበተጻፈው በማከማቻስፍራስለሚቀመጥ
ዕቃበሚለው ምዕራፍውስጥ ተነ
ግሮአለ፡
፡
ን
ኡስክፍል(
2)፡
፡
የመያዣሰጪ ው መብትናግዴታ፡
፡
ቊ 2834፡
፡የመያዣው ዕቃባለሀብት፡
፡
(1)በመያዣው ውልውስጥ በዕቃው ላይባለመብትየሚሆነ
ውንለይተው ካልተዋዋሉበቀርአስያዡበመያዣነ
ት
ለሰጠው ዕቃባለቤትሆኖየመቈየትመብትአለው፡ ፡
(2)በዚህም መብቱእን
ደፈቀደው ሊያዝበትበተለየም መያዣውንሊሸጠው ወይም ለሌላሰው ተተኪመያዣአድርጎ
አሳልፎሊያሲዘው ይችላል፡
፡
ቊ 2835፡
፡መያዣውንለመጠበቅናበመልካም ለመያዝየሚደረግወጪ ፡
፡
ዕቃውንበመያዣየተቀበለው ባገን
ዘብየያዘውንዕቃለመጠበቅናበመልካም ሁኔ
ታለመያዝያደረገውንወጪ አሲያዡ
መክፈልአለበት፡
፡
ቊ 2836፡
፡ባለገን
ዘቡየሚያደርገው ከመጠንማለፍ፡
፡
ዕቃውንበመያዣስም የተረከበው ባለገንዘብበመያዣው ላይመብቱከሚፈቅድለትበለፍአላገባብሠርቶየተገኘእን
ደሆነ
ባለዕዳው የመያዣው ዕቃከባለገንዘቡእጅወጥቶየትእዛዝባላደራበሆነሰው እጅተዛውሮእን
ዲቀመጥ ለመጠየቅ
ይችላል፡
፡
ቊ 2837፡
፡ዕዳውንአስቀድሞ ስለመክፈል፡
፡
(1)ዕቃአስያዥ የሆነ
ው ባለዕዳው ዕቃው የተያዘበትንገን
ዘብበማናቸውም ጊዜበመክፈልየተያዘው ዕቃእን
ዲመለስለት
የመጠየቅመብትአለው፡ ፡
(
2)ይህንደን
ብተቃራኒየሆኑስምምነ
ትሁሉአይጸናም፡
፡
ቊ 2838፡
፡ሦስተኛወገንየሰጠው መያዣ፡
፡
(1)መያዣውንየሰጠው ሦስተኛወገንበሆነጊዘየማስያዙጒዳይከተፈጸመ በኋላበባለገን
ዘቡናበባለዕዳው መካከል
የተደረገው ውልየዚህንየዕቃአስያዡንሁኔ
ታሊያብስበት(ሊጎዳው)አይችልም፡፡
(
2)ዋናው ባለዕዳበዚህኢልከራከርም ብሎ ነ
በርበለትለመቃወም ሳይቻልባለዕዳው ሊከራከርበትየሚገባውንመብት
ሁሉመያዣየሰጠው ሰው ሊከራከርበትይችላል፡ ፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
ዕቃውንየያዘየባለገን
ዘብመብቶችናግዴታዎች፡
፡
ቊ 2839፡
፡ጠቅላላመሠረቱ፡
፡
(
1)መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብበባለዕዳው ሀብትላይለሌሎቹባለገን
ዘቦችያላቸው መብትለሱም ይኖረዋል፡
፡
(
2)ከዚህም በቀርየመያዣውንዕቃስለሚመለከተው ነ
ገርበዚህምዕራፍላይየተገለጸው ልዩመብትአለው፡
፡
ቊ 2840፡
፡የመያዣው ዕቃአገልግሎት፡
፡
መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብመያዣሰጪ ው ባለዕዳካልፈቀደለትወይም ለተያዘው ዕቃአጠባበቅአገልግሎትፍጹም
አስፈላጊሆኖካልተገኘበቀርበተያዘው ዕቃለመገልገልአይችልም፡
፡
ቊ 2841፡
፡የመያዣው ፍሬ፡
፡
(
1)መያዣው ፍሬየሚሰጥ እን
ደሆነፍሬውንመሰብሰብየሚገባቸው ገን
ዘብጠያቂው ወይም ጠባቂው ናቸው፡
፡
(
2)መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብከመያዣው ለተገኘፍሬባለሀብትይሆናል፡
፡
(
3)መያዣው የሚሰጠው ፍሬበቅደም ተከተልለጥበቃውናለአያያዙለተደረገው ወጪ መያዣው ለተያዘበትገን
ዘብ
ወለድለዋናውም ገን
ዘብእየታሰበይቀነሳል፡፡
ቊ 2842፡
፡የእጅክስ፡
፡
(
1)መያዣውንየ
ተቀበለባለገን
ዘብስለመያዣው የእጅክስለማቅረብይችላል፡
፡
(2)መያዣውንየሚጠብቀው ሰው ይህን
ንክስለማቅረብአስፈላጊየሆነ
በትምክን
ያትለባለገን
ዘቡናመያዣውንለሰጠው
ሰው ሳይዘገይማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 2843፡
፡መያዣው የኔነ
ው ስለሚልሦስተኛወገን
፡፡
መያዣየተቀበለባለገን
ዘብይህንመያዣየተቀበለው የባለቤትነ
ትመብትከሌለው ሰው ላይም ቢሆንእን
ኳ፤የመያዣው
ውልበሚሰጠው መብትሊሠራበትይችላል፡፡
ቊ 2844፡
፡ልዩነ
ት፡፡
(1)ምንጊዜም ቢሆንየመያዣው ባለቤትየመያዣው ውልበተደረገጊዜመያዣውንየተቀበለው ባለገን
ዘብ፤መያዣ
ሰጪ ው የባለቤትነ
ትመብትየሌለውናውልለማድረግየማይችልመሆኑንእያወቀወይም ሊያውቅሲገባው የያዘመሆኑን
ካስረዳየተያዘውንዕቃመልሶለመውሰድይችላል፡ ፡
(
2)እን
ዲሁም ደግሞ ዕቃው በዋስትናየተያዘበትንዕዳበመክፈልመልሶለመውሰድመብትአለው፡
፡
ቊ 2845፡
፡መያዣውንስለመመለስ፡
፡
(1)ገን
ዘቡበመከፈሉወይም በማን ኛውም ሌላምክንያትየመያዣው ውልሲያልቅመያዣውንየተቀበለባለገን
ዘብለዕቃ
አስያዡወይም እርሱይቀበልልኝላለው ሰው ዕቃውንመመለስአለበት፡፡
(2)መያዣውንየ
ተቀበለው ባለገን
ዘብመያዣየሆነውንዕቃእስኪመልስድረስበአንድዕቃጥቅም በሚያገኝባለይዞታ
ላይበሚፈጸመው ደንብመሠረትስለዕቃው መጥፋትወይም መበላሸትአላፊይሆናል፡
፡
ቊ 2846፡
፡ይዞየማቈየትመብት፡
፡
በዚህምዕራፍላይበተወሰነ ው ድን
ጋጌመሠረትመያዣውንየተቀበለባለገን
ዘብሊከፈለው የሚገባው ሁሉበሙ ሉ
እስኪከፈለው ድረስየመያዣውንዕቃበእጁ የማቈየትመብትአለው፡
፡
ቊ 2847፡
፡የመያዣው መጥፋትወይም መበላሸት፡
፡
መያዣውንተረክቦየሚጠብቀው ባለገን
ዘቡእንደሆነበዚህአን
ቀጽበተለከቱትድን
ጋጌዎችመሠረት፤ስለመያዣው
መጥፋትናበመበላሸትአላፊየሚሆነው ራሱነ
ው፡፡
ቊ 2848፡
፡ስለዕቃመተካት፡
፡
መያዣው በማናቸውም ምክንያትቢጠፋወይም ቢበላሽ፤መያዣየተቀበለው ባለገን ዘብመብትየሚተካው፤ስለዕቃው
መጥፋትወይም መበላሸትአላፊየሆነ ው ሰው ሊከፍልበሚገባው ኪሣራ፤ወይም የዕቃውንአሱራን
ስያደረገው
በሚከፍለው ገን
ዘብወይም ደግሞ ዕቃውንየወሰደው ባለሥልጣንሊከፍለው በሚገባው ገንዘብነው፡፡
ን
ኡስክፍል4፡
፡
የመያዣውልየሚቀርበት፡
፡
ቊ 2849፡
፡ውሉበተጨ ማሪዐይነ
ትስለመሆኑ፡
፡
ዕቃው የተያዘበትየዋስትናዕዳየተፈጸመ እን
ደሆነ
፤የመያዣው ውልቀሪሆኖየተያዘውም ዕቃላስያዡይመለሳል፡
፡
ቊ 2850፡
፡መያዣው የማይከፋፈልስለመሆኑ፡
፡
የብድሩገንዘብናየመያዣው ዕቃለመከፋፈልየሚችልቢሆን ም እንኳ፤መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብሊከፈለው
የሚገባው ነገርበሙሉካልተከለው በቀርመያዣውንበሙ ሉም ሆነበከፊልእንዲመልስአይገደድም፡፡
ን
ኡስክፍል5፡
፡
የመያዣውልአፈጻጸም፡
፡
ቊ 2851፡
፡መያዣንይዞለመቅረትስለሚደረግስምምነ
ት፡፡
(1)ዕዳው በሚከፈልበትቀንባለዕዳው ሳይከፍልየቀረእን
ደሆነ
፤ባለገን
ዘቡበሕጉየተደነ
ገገውንሥርዐትፎርማሊቴ
ሳይፈጽም መያዣውንመሸጥ ወይም ለራሱማስቀረትይችላልብለው ቢስማሙ ፤ስምምነቱመያዣው ከተሰጠበትቀን
በኋላቢሆን ም አይጸናም፡
፡
(
2)ለዕዳው መክፈያየተወሰነ
ው ጊዜከደረሰበኋላግንባለዕዳው ለባለገን
ዘቡስለገን
ዘቡምትክመያዣውንእን
ዲለቅ
ሊስማሙ ይችላሉ፡፡
ቊ 2852፡
፡የመያዣው ውልለሦስተኛወገኖችመቃወሚያስለመሆኑ፡
፡
(
1)የመያዣው ውልለሦስተኛወገኖችመቃወሚያለመሆንእን ዲችልባለገንዘቡበመያዣው ላይመብትአለኝበሚልበት
ጊዜመያዣው በባለገን
ዘቡወይም ተዋዋዮቹበመረጡትሰው እጅእንዲገኝያስፈልጋል፡
፡
(2)በእን
ደዚህያለው ጊዜየዕዳዋስትናመያዣየሆነ ው ዕቃከባለዕዳው እጅካልወጣ፤ወይም በባለገን
ዘቡፈቃድ
ከባለዕዳው እጅተመልሶከገባ፤ወይም ደግሞ ባለገን
ዘቡአምጣ ብሎ ለመጠየቅመብትበሌለው በሦስተኛወገንእጅ
የሚገኝከሆነየመያዣው ውልምን ም ዐይነትዋጋሊሰጥ አይችልም፡፡
ቊ 2853፡
፡ስለማስጠን
ቀቂያአሰጣጥ፡
፡
(
1)መያዣውንየያዘው ባለገን
ዘብየያዘውንዕቃከመሸጡ በፊትአስያዡባለዕዳየገባውንግዴታእንዲፈጽም ሳይፈጽም
ቢቀርግንዕቃውንየሚያሸጥበትመሆኑንአስቀድሞ በማስጠን ቀቅማስታወቂያመስጠትአለበት፡፡
(
2)የዚህም ዐይነ
ትማስጠን
ቀቂያመያዣውንሰጭ ለሆነ
ው ሦስተኛወገንሊሰጠው ይገባል፡
፡
ቊ 2854፡
፡የመያዣው መሸጥ፡
፡
(1)ማስጠንቀቂያው ከተሰጠበትቀንጀምሮእስከተከታዩስምን
ትቀንድረስማንኛውም መቃወሚያሳይቀርብየቀረ
እንደሆነወይም የቀረበው መቃወሚያመሠረትየሌለው መሆኑየታወቀእን
ደሆነባለገን
ዘቡመያዣውንበአደባባይ
በሐራጅለማሸጥ ይችላል፡ ፡
(2)መያዣየሆነውነገርበሕግወይም በዕለትገበያየተወሰነዋጋእን
ዳለው ይህንየመሰለውንዕቃእን
ዲሸጥ
በተፈቀደለትሰው አማካይነ
ትዕቃው እን
ዲሸጥ ለማድረግይቻላል፡፡
ቊ 2855፡
፡ዳኞችየሚያደርጉትአወሳሰን
፡፡
መያዣሰጪ ው መቃወሚያአቅርቦላቸው እን
ደሆነዳኞችየመያዣው ዋጋየባለገን
ዘቡንዕዳለመክፈልየሚበቃውንአን
ድ
የተወሰነዕቃእን
ዲሸጥናዕዳው እንዲከፈልየባገን
ዘቡንመብትበዚሁብቻሊወስኑበትይችላሉ፡፡
ቊ 2856፡
፡መያዣው ለገን
ዘብጠያቂው (
ለባለገን
ዘቡ)የሚሰጥበትሁኔ
ታ፡፡
ባለገንዘቡስለገንዘቡመያዣበዋስትናየተቀበለውንዕቃ፤በልዩዐዋቂዎችበተሰጠው ግምትመጠንወይም በዕለት
ገበያበተወሰነው ዋጋልክተገማምቶሊከፈለው ከሚገባው ሒሳብጋራተመዛዛኝየሚሆነውንመያዣስለዕዳው ለራሱ
እንዲያስቀረው እን
ዲፈቀድለትዳኞችንለመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 2857፡
፡የቀዳሚነ
ትመብት፡
፡
(
1)መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብከመያዣው ሽያጭ ዋጋከሌሎቹባለገን
ዘቦችቀድሞ የመቀበልመብትአለው፡
፡
(
2)የመያዣው ዋስነ
ትበውሉላይለተመለከተው ለዋናው ዕዳናለወለዱ፤ጊዜው በማለፍለሚከፈለው ወለድ፤
መያዣውንለመጠበቅናበመልካም አያያዝለማኖርወይም ለመሸጥ ለሚደረገው ወጪ ሁሉነ
ው፡፡
ቊ 2858፡
፡የባለገን
ዘቡመብቶችወሰን
፡፡
(1)ባለገን
ዘቡበመያዣው ውልከተወሰነ
ው ከፍተኛገን
ዘብበላይባለው ትርፍነ
ገርመብትአለኝብሎ ሊከራከርበት
አይችልም፡ ፡
(
2)እንዲሁም የመያዣው ውልከተደረገበኋላየተገኘ፤ከባለዕዳው ወይም ከዕቃአስያዡላይየሚጠይቀው ሌላገን
ዘብ
ቢኖረውም በመያዣው ላይየቀዳሚነትመብትአለኝብሎ ሊከራከርአይችልም፡ ፡
ቊ 2859፡
፡የዋጋው አሰጣጥ፡
፡
(1)የመያዣው ሽያጭ ዋጋለባለገን
ዘቡሊከፈለው እስከሚገባው ተመዛዛኝሒሳብድረስተሰጥቶዕቃአስያዡዕዳውን
እንደከፈለያህልይቈጠራል፡፡
(
2)ከዕዳው ሒሳብየተረፈው የሽያጩ ዋጋለዕቃአስያዡይሰጣል፡
፡
ቊ 2860፡
፡መያዣስለተቀበሉብዙባለገን
ዘቦች፡
፡
(
1)ዕቃው ብዙየ
መያዣመብትጠያቂያለበትእን
ደሆነባለገን
ዘቦቹሒሳባቸው የሚከፈላቸው እን
ደቅድሚያደረጃቸው
ነ
ው፡፡
(
2)የቅድሚያደረጃቸውም የሚመደበው መያዣውንባደረጉበትቀንቅደም ተከተልነ
ው፡፡
ቊ 2861፡
፡የገዥው መብቶች፡
፡
(
1)መያዣውንየ
ገዛው ሰው ለዕቃው ባለቤትነ
ቱከማናቸውም ዕዳነ
ጻበሆነአኳኋንነ
ው፡፡
ቊ 2862፡
፡የባለገን
ዘቡአላፊነ
ት፡፡
የመያዣው ውልበተጻፈበትጊዜየዚህዐይነ ትነ
ገርመኖሩንየሚያውቅወይም ማወቅየሚገባው ካልሆነበቀርበመያዣ
የተቀበለውንየሌላውንዕቃየሚሸጥ ባገን
ዘብዕቃውንበመሸጡ ማንኛውም አላፊነ
ትአይደርስበትም፡
፡
ክፍል2፡
፡
የገን
ዘብመጠየቂያሰነ
ዶችንወይም ግዙፍያልሆኑሌሎችሀብቶችንስለማስያዝ
ቊ 2863፡
፡በመያዣሰጪ ውናበባለዕዳው መካከልስላሉግን
ኙነቶች፡
፡
በዋሱናበዋናው ባለዕዳመካከልያለውንግንኙነትስለሚመለከተው ደን
ብየተሰጠው ድን
ጋጌዕቃውንባስያዘው
በሦስተኛው ወገን
ናበዋናው ባለዕዳመካከልያለውንግንኙነ
ትበሚመለከተውም ጒዳይተፈጻሚ ሆኖየሚጸናነው፡
፡
ቊ 2864፡
፡የሰነ
ድማስረጃየሌለው ገን
ዘብ፡
፡
(
1)በሰነ
ድላይያልተገለጸየገን
ዘብመጠየቅመብትሰነ
ድበመያዣሲሰጥ ዋስትናየሚሰጥበትገን
ዘብማን
ኛውም ብዛት
ቢኖረው፤በመያዣው የተሰጠው የገን
ዘብመጠየቅመብትማስረጃየምንያህልገን ዘብእን
ደሆነ
ናዋስትናየሚሰጥበት
ገን
ዘብስንትእንደሆነአብዛኛውንልክበግልጽየሚያመለክትየጽሑፍማስረጃእን
ዲኖርያስፈልጋል፡
፡
(2)በመያዣየተሰጠው የገንዘብመጠየቂያመብትየመያዣው ገንዘብባለዕዳእዲያውቀው ካልተደረገወይም እሱ
የተረጋገጠ ቀንበተመለከተበትጽሑፍውሉንካልተቀበለየተሰጠው መያዣአይጸናም፡
፡
ቊ 2865፡
፡በሰነ
ድላይያልተገለጸመብት፡
፡
(1)የገን
ዘብመጠየቂያመብትያልሆነናበሰነድያልተገለጸሌላዐይነትመብትበመያዣሲሰጥ፤የመያዣው ውል
የሚከናወነ ው ለነ
ዚህመብቶችማስተላለፍበተደነ
ገገው ሥርዐት(
ፎርም)ነው፡
፡
(2)በመያዣየተሰጠውንየመብትዐይነትናዋስትናየሚሰጥበትንየገንዘብመጠየቂያሰነ
ድበቂበሆነዐይነትበመዘርዘር
የሚገልጽቀኑየተረጋገጠ የጽሑፍማስረጃእን
ዲኖር፤በማንኛውም አጋጣሚ ሁኔ
ታሲሆንፍጹም አስፈላጊነ
ው፡፡በዚህ
ዐይነትሳይፈጸም ቢቀርግንፈራሽነው፡
፡
(
3)አን
ዳንዶቹመብቶችበመያዣነ
ትሲሰጡ የሚሠራባቸው ድን
ጋጌዎችየተጠበቁይሆናሉ፡
፡
ቊ 2866፡
፡በሰነ
ድየተገለጸመብትወይም ገን
ዘብ፡
፡
(1)በመያዣነ
ትየተሰጠው ገን
ዘብወይም መብትበዕዳመተማመኛሰነ ድወይም የን
ግድመለዋወጫ ባልሆነበሌላሰነ
ድ
የተጻፈሲሆን፤ይህሰነድመያዣበተቀበለው ባለገን
ዘብወይም በመያዣው ውልበተስማሙ በትሰው እጅሊቀመጥ
ይገባል፡፡
(2)የን
ግድመለዋወጫ መሆናቸው በጽሑፍየተገለጹትንየገን
ዘብመጠየቂያመብትየሆኑትን
ናሰነ
ዶችበመያዣ
የመሰጠቱሥርዐትየሚፈጸመው በንግድሕግላይበተመለከቱትደን ቦችመሠረትነ
ው፡፡
ቊ 2867፡
፡በተወሰነጊዜየገቢጥቅም የሚሰጡ የገን
ዘብመብትሰነ
ዶች፡
፡(1)የመያዣው ወሰን
፡፡
(1)እን
ደጥቅም ድርሻ(
ዲቢዳንድ)የሆኑበተወሰነጊዜወለድወይም ሌላጥቅም የሚያስገኙየገን ዘብመጠየቂያ
ሰነዶችበመያዣበተሰጡ ጊዜተቃራኒየሆነስምምነትካልኖረበቀርመያዣነታቸው የሚጸናው ወደፊትበሚያስገኙት
ትርፎችላይነው እን
ጂ፤የመከፈያቸው ጊዜባለፉትትርፎችላይአይደለም፡
፡
(
2)እነ
ዚህተጨ ማሪትርፎችበልዩሰነ ዶችላይተለይተው በመዘርዘርየተመለከቱከሆኑበሕጉላይበተፈቀደው ደን
ብ
መሠረትራሳቸው መያዣሆነው ካልተሰጡ በቀርበመያዣው ውልውስጥ እንደገቡአይቈጠሩም፡፡
ቊ 2868፡
፡(2)መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብመብትናግዴታ፡
፡
(1)መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብስለዋስትናየተቀበለው የገንዘብመጠየቂያሰነድየሚያስገኘውንወለድናእን
ደዚሁም
የዚሁየገንዘብመቀበያሰነ ድባለዕዳየሆነ
ው ሰው በየጊዜው መከፈልየሚገባቸውንሌሎቹንገቢዎችመቀበልአለበት፡፡
(2)በዚህዐይነ
ትያገኘውንም ለእሱራሱከሚከፈሉትገን ዘቦችሊቀነ
ስየሚገባው አስቀድሞ ስላደረጋቸው ወጪ ዎች
ቀጥሎ ስለሚቀበላቸው ወለዶችበመጨ ረሻም ከዋናው ገን
ዘብላይነው፡
፡
(
3)አስያዡየዚህንዐይነ
ትአከፋፈልለመቃወም አይችልም፡
፡
ቊ 2869፡
፡መጠበቂያየሚሆኑተግባሮች፡
፡
መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብበመያዣየተረከባቸውንመብቶችለመጠበቅየሚያስፈልገውንተግባርመፈጸም አለበት፡
፡
ቊ 2870፡
፡በመያዣየተሰጡ አክሲዮኖች፡
፡
አክሲዮኖችበመያዣበተሰጡ ጊዜበአክሲዮኔሮችጉባኤላይየሚቀመጠው አክሲዮኔ
ሩራሱነ
ው እን
ጂ፤አክሲዮን
በመያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብአይደለም፡
፡
ቊ 2871፡
፡በመያዣስለተሰጠው የገን
ዘብሰነ
ድየባለዕዳው መብቶች፡
፡
(
1)በመያዣየተሰጠው ገን
ዘብመጠየቂያሰነድባለዕዳየሆነው ሰው ከእሱገን
ዘብፈላጊየሆነ
ውንሰው የሚከራከርበትን
መብትመያዣየተቀበለውንሌላውንም ባለገን
ዘብሊከራከርበትይችላል፡ ፡
(2)ስለሆነ
ም የመያዣመስጫ ውንውልያቋቋመውንስምምነ ትያላን
ዳችክርክርባለዕዳው ፈቅዶተቀብሎ እን
ደሆነ
፤
በእሱናከእሱላይገንዘብበሚፈልገው መካከልበነ
በረው ግን
ኙነትየሆነውንየዕዳመቻቻልሊከራከርበትአይችልም፡፡
ቊ 2872፡
፡በመያዣየተሰጠው ሰነ
ድየሚያመጣውንገን
ዘብስለመቀበል፡
፡
(1)መያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብየሚጠይቀው መብትእን
ዲከፈለው የተወሰነ
ለትጊዜሲደርስ፤በመያዣየተቀበለው
ሰነድየሚያመጣውንገን ዘብመቀበልአለበት፡
፡
(2)ስለሆነ
ም ዕዳው በዚህዐይነ
ትእን
ዳይከፈልመያዣሰጪ ው የተቃወመ እን
ደሆነባለዕዳው የሚጠየቀውንገን
ዘብገቢ
ካላደረገወይም ሊከፍልየሚገባውንነ
ገርካላስረከበበቀርከዕዳው ነ
ጻለመሆንአይችልም፡፡
(3)ስለዕዳው ክፍያየተሰጡትገቢገንዘቦችወይም አላቂየሆኑሌሎችነ
ገሮችየሚቀመጡበትስፍራየሚመረጠው
በሁለቱወገኖችስምምነ ት፤ይህስምምነትባይኖር፤በዳኞችነው፡
፡
ቊ 2873፡
፡የገን
ዘብመጠየቂያውንመብትሰነ
ድ፤ወይም በመያዣየተሰጠውንመብትስለመሸጥ፡
፡
ዋስትናየተሰጠበትዕዳእን
ዲከፈልየመጠየቂያው ጊዜደርሶእንደሆነመያዣየተቀበለው ባለገን
ዘብበያዣየተቀበለውን
የገን
ዘብመጠየቂያመብትሰነ ድወይም በመያዣየተሰጠውንመብትወይም፤ባለዕዳው ስለዕዳው ክፍያያስረከባቸውን
ዕቃዎችበዚህምዕራፍውስጥ ከዚህበላይበተመለከተው ክፍልየተመለከተውንሥርዐትመሠረትአድርጎለማሸጥ
ይችላል፡
፡
ቊ 2874፡
፡በላይኛው ክፍልወደተመለከተው ድን
ጋጌስለመመራት፡
፡
የገን
ዘብመጠየቂያመብትሰነ ዶችንወይም ግዙፍያልሆኑሀብቶችንበመያዣየመስጠትንሥርዐትስለሚመለከተው
ደንብአፈጻጸም በዚህክፍልላይላልተመለከተው ደን
ብሁሉ፤በጠቅላላው የመያዣንውልአፈጻጸም ስለሚመለከተው
ደንብከዚህበላይባለው ክፍልውስጥ የተሰጠው ድንጋጌይጸናል፡
፡

አን
ቀጽዐሥራስምን
ት፡፡
የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችንስለሚመለከቱውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ስለማይን
ቀሳቀስን
ብረትሽያጭ ፡
፡
ቊ 2875፡
፡መሠረቱ፡
፡

(1)ከዚህቀጥሎ የተመለከቱትድንጋጌዎችእን
ደተጠበቁሆነ
ው፤የማይንቀሳቀስንብረትሽያጭ የሚመራው በዚሁሕግ
ያንድነገርንባለሀብትነ
ትማስተላለፍንስለሚመለከቱውሎችበተደነ
ገገው አን
ቀጽበተመለከተው ደንብመሠረትነው፡
፡

ቊ 2876፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመሥራትናመሸጥ፡
፡

አን
ዱ ወገንተዋዋይለሌላው ወገንተዋዋይአን
ድቤት፤አን
ድየቤትክፍልወይም ገናየሌለአን
ድየሚሠራሕንጻ
ለመስጠትግዴታየሚገባበትውል፤የአንድሕንጻሥራውልይባላልእን
ጂ፤የሽያጭ ውልሊባልአይችልም፡
፡
ቊ 2877፡
፡የውሉፎርም፡
፡

የማይን
ቀሳቀስን
ብረትሽያጭ ውልበጽሑፍሳይደረግየቀረእን
ደሆነፈራሽይሆናል፡
፡

ቊ 2878፡
፡በማይን
ቀሳቀስን
ብረትመዝገብስለማጻፍ፡
፡

ያንድየማይንቀሳቀስን
ብረትሽያጭ ውልንብረቱባለበትአገርበሚገኘው በማይን
ቀሳቀስሀብትመዝገብካልተጻፈበቀር
በሦስተኛወገኖችዘንድውጤትንሊያስገኝአይችልም፡፡

ቊ 2879፡
፡የን
ብረቱሻጭ የነ
ገሩተካፋይእን
ዲሆንአስፈላጊስለመሆኑ፡
፡

(1)ገዢው የገዛውንየማይንቀሳቀስን
ብረትሀብትነትበስሙ ለማዛወርናበማይንቀሳቀስን
ብረትመዝገብለማጻፍ
እንዲችልሻጩ የን ብረቱንሰነ
ድናማንኛውንም ማስረጃሁሉሊሰጠው ይገባል፡፡
(
2)ይህግዴታም ለሽያጩ ውልእን
ደዋናስምምነ
ትሆኖየሚገመትነ
ው፡፡

ቊ 2880፡
፡ሻጩ አን
ዳንድመብቶችንመግለጽግዴታያለበትስለመሆኑ፡
፡

(1)በማይን ቀሳቀስን
ብረትመዝገብላይሳይጻፉበገዥ ላይመቃወሚያሊሆኑበትየሚችሉትንየተሸጠውን
የማይን ቀሳቀሰውንንብረትየሚመለከቱትንየ3ኛወገኖችመብቶችሻጩ ለገዥ ማስታወቅአለበት፡
፡
(2)በማይንቀሳቀሰው ን
ብረትላይለሦስተኛወገኖችጥቅም በማይን
ቀሳቀስን
ብረትመዝገብየተጻፉትንመብቶችሻጩ
ለገዢው ገልጾእንዲያስታውቀው ውሉለማስገደድይችላል፡
፡

ቊ 2881፡
፡የተመዘገቡመብቶችናግዴታዎች፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

ገዢው የማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትበሚገኝበትስፍራባለው መዝገብውስጥ የተጻፉትንየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረት
የሚመለከቱትንመብቶችናግዴታዎችሁሉእንደሚያውቅሁኖይቈጠራል፡፡

ቊ 2882፡
፡(2)የሻጩ ግልጽዋስትና፡
፡

(
1)በዚህአንቀጽየተመለከቱትንመብቶችበሚመለከትምክን ያትበሸጥኩትየማይን ቀሳቀስንብረትላይየመነ
ቀልነገር
ሊደርስአይችልም ብሎ ሻጩ መድንሊሆንቃለካልገባበቀርገዢው የማስለቀቅንዋስትናበሚመለከቱትድንጋጌዎች
ሊከራከርባቸው ሊጠቀምባቸው አይችልም፡
፡
(
2)ይህም የአላፊነ
ትዋስትናሊገኝየሚችለው በሽያጩ ውልላይበግልጽየተመለከተእን
ደሆነብቻነ
ው፡፡

ቊ 2883፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣናየወለድአግድ፡
፡

የማይንቀሳቀሰው ን
ብረት፤መያዣባለው ገን ዘብጠያቂወይም ንብረቱን(
በዕዳገን
ዘብ)በወለድአግድበያዘው ሰው
ጠያቂነ
ትበፍርድተይዞእን ዲሸጥ የተደረገእንደሆነገዢው ስለመነ
ቀሉሻጩ በመድንነ
ቱእንዲያልፍለመጠየቅና
በዚሁም መብቱለመከራከርይችላል፡ ፡

ቊ 2884፡
፡የሌላውንሰው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትስለመሸጥ፡
፡

(
1)የተሸጠው የማይን
ቀሳቀስንብረትበሙ ሉወይም በከፊልየሻጩ ሀብትሳይሆንየቀረእን
ደሆነየመነ
ቀልንየአላፊነ
ት
ዋስትናንየሚመለከቱትድንጋጌዎችተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
(
2)ገዢው የገዛውንን
ብረትእን
ዲለቅመደረጉንሳይጠብቅበዚህየ
መነቀልየአላፊነ
ትዋስትናደን
ብአስቀድሞ
ሊጠቀምበትይችላል፡፡
(3)ስለሆነ
ም የገዥነ
ትመብቱንእንዳያጣ ዳኞችፍርድሊሰጡ በደረሱበትጊዜየመነ
ቀሉም ጒዳይየማያስፈራው ከሆነ
በነዚህደንቦችሊጠቀምባቸው አይችልም፡፡

ቊ 2885፡
፡በቀዳሚነ
ትይገባኛልየማለትመብት፡
፡

በውሉላይየተጻፈግልጽየሆነስምመነትከሌለበቀርየተሸጠውንየማይን ቀሳቀስንብረትገዢው በቀደምትነትለመግዛት

ሕጋዊመብትአለኝለሚልሰው እንዲለቅየተደረገእን
ደሆነሻጩ ለገዢው የጉዳትካሣመክፈልየለበትም፡ ፡

ቊ 2886፡
፡የሻጩ አላፊነ
ት፡፡

ገዢው የገዛውንየማይን
ቀሳቀስንብረትበሙ ሉወይም በከፊልእን
ዲለቅየተደረገእንደሆነከዋጋውናበውሉካደረገው
ወጪ በላይገዢው ይህንንብረትለማልሚያያወጣውንገን ዘብእንዲመልስለትሻጩ ንበአላፊነ
ትይጠይቃል፡
፡

ቊ 2887፡
፡ጉዳት፡
፡

የማይን
ቀሳቀስየን
ብረትንሽያጭ ገዢው ወይም ሻጩ ተጎዳሁበማለትምክን
ያትሊያፈርሱትአይችሉም፡
፡
ቊ 2888፡
፡በማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትውስጥ ስለሚገኘው ሀብትየሚሰጥ ዋስትና፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትስፋትበውሉውስጥ የተመለከተከሆነሻጩ በዚህበን
ብረትውስጥ ስለሚገኘው ነ
ገርሁሉ
አላፊዋስነው፡፡

ቊ 2889፡
፡(2)የገዢው መብት፡
፡

(1)በማይንቀሳቀሰው ን
ብረትውስጥ የተገኘው ሀብትይገኛልተብሎ ከተረጋገጠው በታችየሆነእን
ደሆነገዢው በዚሁ
በጐደለው ሀብትመጠንየዋጋቅናሽእን ዲደረግለትለመጠየቅይችላል፡ ፡
(2)በማይንቀሳቀሰው ን
ብረትውስጥ ያለው ሀብትበውሉላይከተመለከተው ዋጋእጅግቢያንስከዐሥርአንድያነሰሆኖ
የተገኘእንደሆነወይም ሻጩ እን
ደገለጸው ን
ብረቱለተመደበበትጒዳይየማያገለግልሆኖየተገኘእንደሆነገዢው ውሉ
እንዲሰረዝለትለመጠየቅይችላል፡ ፡

ቊ 2890፡
፡(3)ሁኔ
ታናየጊዜውሳኔ
፡፡

በማይንቀሳቀሰው ን
ብረትውስጥ ባለው ሀብትጒድለትምክንያትላይየተመሠረተው የገዢው የክስአቤቱታመቅረብ
የሚገባው በጒድለቱማረጋገጫ ዋስትናላይበተመሠረተው ሁኔ
ታናለዚያው በሚጸናው የጊዜውሳኔመሠረትመሆን
አለበት፡
፡

ቊ 2891፡
፡(4)የሻጩ መብት፡
፡

(1)የተሸጠው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትልክበውሉላይከተመለከተው በላይከፍያለሆኖቢገኝም እን
ኳሻጩ ዋጋ
እንዲጨ መርለትለመጠየቅአይችልም፡፡
(2)ሻጩ ስሕተትየደረሰበትበገዢው ወይም በእን
ደራሴው አታላይነ
ትየሆነእን
ደሆነ(
ሻጩ )መብቱንየሚጠይቅበት
ደንብእንደተጠበቀለትይሆናል፡ ፡

ቊ 2893፡
፡ውሉበግዴታየሚፈጸምበትሁኔ
ታ፡፡

(
1)የማይንቀሳቀስን
ብረትየገዛሰው ውሉእን
ደቃሉዐይነ
ትእን
ዲፈጸምለትለማድረግየተለየጥቅም እን
ዳለው ሆኖ
ይገመታል፡
፡
(
2)ስለዚህውሉእን
ደቃሉዐይነ
ትእን
ዲፈጸምለትለማስገደድይችላል፡
፡
(3)ስለሆነ
ም ሻጩ ውሉንእን
ደውሉቃልከመፈጸም መዘግየቱንከተረዳበትጊዜአን
ሥቶእስከአን
ድዓመትድረስውሉ
እንዲፈጸምለትካልጠየቀበቀርገዢው ውሉበግዴታእን
ዲፈጸም የማድረግመብቱንያጣል፡
፡
ቊ 2894፡
፡መልሶየመግዛትንመብትአስጠብቆስለሚደረግሽያጭ ፡
፡

(
1)ሻጩ የሸጠውንየማይን
ቀሳቀስንብረትከገዢው ላይእስከአን
ድየተወሰነጊዜመልሶለመግዛትየሚችልበትን
መብቱንበሽያጩ ውልውስጥ አስጠብቆለመዋዋልይችላል፡፡
(
2)የጋራሀብትነ
ትንየአላባተቀባይነ
ትንናየሌሎችግዙፍመብቶችንበማመለከቱትአን
ቀጾችለመሸጥ የተስፋቃል
መስጠትንየሚመለከቱትድን ጋጌዎችበዚህም ስምምነ
ትተፈጻሚችንናቸው፡
፡

ቊ 2894፡
፡ከሽያጭ ጋራየተዛመዱ ውሎች፡
፡

የልዋጭ ንውል፤ከሀብትነትበቀርመብቶችንማስተላለፍን
ናየኪራይሽያጭ ንመብትስለሚያስተላልፉውሎችጒዳይ
በተነገረው አን
ቀጽየተመለከቱትድን
ጋጌዎችየማይንቀሳቀስንብረትንበሚመለከቱትጒዳዮችም ተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡

ቊ 2895፡
፡የኪራይሽያጭ በተደረገጊዜመዝገብስለማጻፍ፡
፡

የኪራይሽያጭ በተደረገጊዜተከራዩገዥ በውሉየተሰጠውንየቀደምትነትመግዛትመብቱንን

ብረቱበሚገኝበትአገር
ባለው የማይን
ቀሳቀስን ብረትመጻፊያመዝገብላይለማጻፍይችላል፡፡

ምዕራፍ2፡
፡
ስለኪራይ፡
፡
ክፍል1፡
፡
ስለማይን
ቀሳቀስን
ብረትኪራይበጠቅላላው፡
፡
ቊ 2896፡
፡ትርጓሜ፡
፡

(1)የማይን ቀሳቀስሀብትኪራይማለትአከራይተብሎ የሚጠራው አንዱ ወገንተከራይተብሎ ለሚጠራው ለሌላው

ወገን ፤ላን
ድለተወሰነጊዜተከራይበጥሬገን ዘብወይም በሌላነ
ገርኪራይእየከፈለባንድበማይን ቀሳቀስሀብት
እንዲጠቀም ወይም እን ዲገለገልየሚረጋገጥበትየውልስምምነትማለትነ ው፡፡
(2)የን
ግድወይም የእን
ዱስትሪሥራየሚከናወንባቸውንየማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችኪራይየሚመለከቱትናበን
ግድወይም
ልዩሕጎችየተወሰኑትድንጋጌዎችእን
ደተጠበቁናቸው፡፡

ቊ 2897፡
፡ኪራይናሽያጭ ፡
፡
ተከራዩለተወሰነጊዜኪራይከከፈለበኋላለተከራየው የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትባለሀብትይሆናልየሚልቃልበኪራዩ
ውልውስጥ ተመልክቶእንደሆነሁለቱተዋዋዮችስምምነ ታቸውንእንደኪራይውልብለው ቢሰይሙትም እን
ኳውላቸው
እንደሽያጭ ውልይቈጠራል፡
፡

ቊ 2898፡
፡የውሉማስረጃ፡
፡

(1)አን
ድየማይን
ቀሳቀስሀብትተከራይቶነ በረብሎ ለማስረዳትየሚቻለው የመከራየቱሁኔ
ታናጊዜከመጀመሩበፊት
የጽሑፍማስረጃበማቅረብ፤ወይም በፍርድችሎትፊትበተሰጠ የቃልመተማመንወይም በፍርድላይበተሰጠ የመሐላ
ቃልአስረጅነ
ትብቻነው፡፡
(
2)እን
ዲህያለውልአለብሎ ለማስረዳትከዚህበላይበተጻፉትማስረጃዎችሌላለማቅረብአይቻልም፡
፡
(3)ቢሆንም የኪራዩውልየመከናወኑንጊዜጀምሮእን
ደሆነይህውልመኖሩንምስክሮችበማቅረብወይም በግምት
አስተያየትለማስረዳትይቻላል፡
፡

ቊ 2899፡
፡በማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችመዝገብስለመጻፍ፡
፡

(1)ከ5ዓመትለበለጠ ጊዜየተደረጉየማይን
ቀሳቀስንብረትየኪራይውሎችን
ብረቶቹበሚገኙበትአገርባለው
የማይን ቀሳቀስን
ብረትመዝገብካልተጻፉበቀርለሦስተኛወገኖችመቃወሚያሊሆኑአይችሉም፡፡
(2)ከአምስትዓመትለበለጠ ጊዜየተደረገበማይን
ቀሳቀስንብረትመዝገብውስጥ ያልተጻፈየኪራይውልየተረጋገጠ
ቀንያለው ከሆነበዚሁንብረትላይያላቸውንመብትያጻፉትንሦስተኛወገኖችመብታቸውንካጻፉበትቀንአንሥቶእስከ5
ዓመትድረስመቃወሚያሊሆንይችላል፡ ፡
(
3)እን
ደዚህያልሆነየማይን
ቀሳቀስን
ብረትየኪራይውልላልተወሰነጊዜእን
ደተደረገይቈጠራል፡
፡

ቊ 2900፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትስለማስረከብ፡
፡

(1)አከራዩያከራየውንየማይን
ቀሳቀስሀብትከተጨ ማሪዕቃዎቹጋራናበውሉመሠረትወይም በሀብቱተፈጥሮመሠረት
ለተመደበበትጒዳይሊያገለግልበሚችልበትሁኔ ታአሟልቶለተከራዩማስረከብአለበት፡
፡
(
2)የማስረከቢያው ጊዜናስፍራየሚወሰነ
ው ስለሽያጭ ውልበተነ
ገረው ድን
ጋጌናደን
ብመሠረትነ
ው፡፡

ቊ 2901፡
፡የሥራዎችሁኔ
ታናየዕቃዝርዝርመዝገብ(
1)መሠረቱ፡
፡

(1)አን
ደኛው ወይም ሌላው ወገንተዋዋዮችለተከራዩአገልግሎትናጥቅም የተሰጠው የማይንቀሳቀስንብረት
የሚገኝበትሁኔ ታናእን
ዲሁም ከተከራየው ሀብትጋራተያይዞየሚገኘው የተን
ቀሳቃሽዕቃዝርዝርናየዋጋው ግምት
ጭ ምርተዘጋጅቶጥያቄው እን ደተደረገወዲያውኑለተከራዩመሰጠትአለበት፡፡
(
2)ይህንተቃራኒየሆነስምምነ
ትሁሉዋጋየለውም፡
፡

ቊ 2902፡
፡(2)ወጪ ፡
፡

(1)ለተከራየው ሀብትየስፍራሁኔ
ታናለዕቃው ዝርዝርመጻፊያየሚደረገውንወጪ የሚችሉትሁለቱወገንተዋዋዮች
ናቸው፡፡
(2)ተከራዩለዚህጒዳይየሚያስፈልገውንገን
ዘብአስቀድሞ ወጪ አድርጎእን
ደሆነ
፤ለአከራዩከሚከፍለው የኪራይ
ገንዘብላይእን ደሒሳብቀን
ሶለማስቀረትይችላል፡
፡

ቊ 2903፡
፡(3)ቅጣት፡
፡

(1)ከተዋዋዮቹወገኖችአን
ደኛው የስፍራውንሁኔታናየዕቃውንዝርዝርየሚያመለክተውንሰነ
ድበአንድነ
ትሁኖ
ለማዘጋጀትሳይቀርብየቀረእንደሆነሌላው ወገንብቻበራሱሠርቶወይም አሠርቶለተዋዋዩሊያስታውቀው ይችላል፡
፡
(2)ይህኛውም ወገንየሚያደርጋቸውንመቃወሚያዎችናይጠበቅልኝየሚለውንመብቱንበአእምሮግምትበቂበሆነጊዜ
ላንደኛው ተዋዋዩካላስታወቀይህንየቦታሁኔታመግለጫ ናዝርዝሩንፈቅዶእን
ደተቀበላቸው ይቈጠራል፡
፡
(
3)አን
ደኛው ወገንተዋዋይየሚያቀርባቸው መቃወሚያዎችናይጠበቁልኝየሚላቸው መብቶችዋጋየሚኖራቸው
ማስታወቂያው ከደረሰው ቀንአን
ሥቶበ6ወሮችውስጥ በራሱኪሣራየማይንቀሳቀሰውንንብረትሁኔ
ታናየዕቃዝርዝር
መዝገብያዘጋጀእን ደሆነብቻነው፡፡

ቊ 2904፡
፡የዕቃው ጒድለት(
1)የውሉመፍረስ፡
፡

(
1)የመረካከቡጒዳይበሚፈጸምበትጊዜየተከራየው ሀብትየተመደበበትንአገልግሎትእንደሚቀን
ስዐይነ
ትከፍተኛ
ግምትያለው ጒድለትየተገኘበትእን
ደሆነተከራዩውሉእንዲፈርስለትለመጠየቅይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም የማይንቀሳቀሰውንን
ብረትከተረከበበኋላየዚህዐይነ
ትጒድለትየደረሰወይም የተገኘበትእን
ደሆነ
ተከራዩውሉእንዲሰረዝልኝየማለትመብትይኖረዋል፡፡
(3)ውሉበተደረገበትጊዜአከራዩይህንጒዳይለይቶየሚያውቅወይም ማወቅየሚገባው ካልሆነበቀርተከራዩ
በተከራየው ሀብትላይያለው ልዩጥቅም ከግምትውስጥ አይገባም፡
፡

ቊ 2905፡
፡(2)የጉዳትኪሣራ፡
፡

(
1)አከራዩየተከራየውንሀብትለተከራዩባስረከበበትጊዜየተከራየው ሀብትጒድለትእን
ደነበረበትሲያውቅወይም
ማወቅየሚገባው ሲሆንበን ብረቱላይያለውንጒድለትለተከራዩሳያስታውቅበቸልታዝም ብሎ አስረክቦእን
ደሆነበዚህ
ጒደለትምክን ያትበተከራዩላይለሚደርሰው ጉዳት፤አላፊሆኖየጉዳትኪሣራመክፈልአለበት፡፡
(2)እን
ዲሁም የውሉዘመንበመፈጸም ላይባለበትጊዜየዚህዐይነ
ትጒድለትበአከራዩስሕተትምክን
ያትየደረሰ
እንደሆነበተከራዩላይለደረሰው ጉዳትካሣመክፈልአለበት፡
፡

ቊ 2906፡
፡(3)ከውሉመፍረስጋራስላለግን
ኙነት፡
፡

(
1)ከዚህበላይባለው ቊጥርውስጥ የተመለከተው የጉዳትኪሣራከውሉመፍረስጋራምን
ም ግን
ኙነትየለውም፡
፡
(
2)ውሉንማፍረስአስፈላጊባይሆን
ም እን
ኳኪሣራው እን
ዲከፈልለማድረግይቻላል፡
፡
(
3)የውሉመፍረስበሚወሰንበትጊዜይልቁን
ም በውሉመፍረስምክን
ያትየደረሰውንጉዳትለመካሥ ሲባልየጉዳቱ
ኪሣራእንዲከፈልለማድረግይቻላል፡
፡

ቊ 2907፡
፡(4)የሚታይጒድለት፡
፡

ተከራዩየሚከራከርበትጒድለትየሚታይጒድለትእንደሆነ
ናይህንንም ጒድለትውሉንበፈረመበትጊዜየሚያውቀው
ወይም ማወቅየሚገባው የሆነእን
ደሆነከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከተውንየመከራከሪያመብቱንሊጠቀምበት
አይችልም፡፡

ቊ 2908፡
፡(5)አደገኛጒድለት፡
፡

(1)ስለሆነ
ም የተከራየው ሀብትበተከራዩሕይወትወይም በጤ ን
ነቱላይወይም አብረው በሚኖሩትቤተሰቦቹወይም
በሠራተኞቹሕይወትናጤ ን ነትላይከባድሆኖየሚገመትአደጋየሚያደርስየሆነእን ደሆነ
፤ይህጒድለትየሚታይጒድለት
ቢሆንወይም የዚህዐይነ ትጒድለትመኖሩንውሉንበተዋዋለበትጊዜየሚያውቅወይም ማወቅየሚገባው ቢሆን ም
እንኳተከራዩየውሉንመፍረስውሳኔየመጠየቅመብትአለው፡ ፡
(
2)ይህንተቃራኒየሆነማን
ኛውም ስምምነ
ትፈራሽነ
ው፡፡

ቊ 2909፡
፡(6)አላፊነ
ትንየሚያስወግድስምምነ
ት፡፡

በተከራየው ሀብትላይያለውንጒድለትአከራዩበመጥፎልቡናደብቆሳይገልጽየቀረእን ደሆነወይም እነዚህጒድለቶች

ተከራዩየተከራየውንሀብትጠቃሚነ ትየሚያስቀሩየሆኑእንደሆነ
፤በንብረቱጒድለትምክንያትየሚደርስበትንአላፊነ
ት
የሚያስወግዱ ወይም አላፊነ
ቱንየተወሰነየሚያደርጉማንኛቸውም ስምምነቶችፈራሾችናቸው፡፡

ቊ 2910፡
፡(7)በውሉስምምነ
ትየተሰጠ ዋስትና፡
፡

(
1)የተከራየው ሀብትአለው ብሎ አከራዩበግልጽያረጋገጠው ዐይነ
ተኛነ
ገርበሀብቱላይየሌለወይም ሳይኖርየቀረ
እን
ደሆነ
፤ተከራዩውሉእንዲፈርስለትለመጠየቅናእን
ዲሁም በዚህጒድለትምክን
ያትስለደረሰበትጉዳትኪሣራ
እን
ዲከፈለው ለመጠየቅመብትአለው፡፡
(2)ይህንመብትበመቀነ
ስከዚህበላይበተጻፉትቊጥሮችውስጥ የተመለከቱትንድን
ጋጌዎችአከራዩሊከራከርባቸው
አይችልም፡፡

ቊ 2911፡
፡በተከራየው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትበሰላም ስለመገልገል፡
፡

ተከራዩበተከራየው የማይን
ቀሳቀስን
በረትየኪራዩዘመንጸን
ቶእስከሚቈይበትጊዜድረስበሰላም ሊጠቀምበትእን
ዲችል
አከራዩዋስትናይሰጠዋል፡፡

ቊ 2912፡
፡የተከራየውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትስለመለወጥ፡
፡

አከራዩካልፈቀደለትበቀርየኪራዩውልጸን
ቶእስከሚቈይበትጊዜድረስተከራዩየተከራየውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረት
ሁኔታለመለወጥ አይችልም፡፡

ቊ 2913፡
፡በተከራየው ሀብትላይመብትአለኝበማለትሦስተኛሰው የሚያቀርበው ክርክር፡
፡

(1)የተከራየው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየኔነ
ው ወይም በዚሁን
ብረትላይመብትአለኝብሎ ሦስተኛሰው ክርክርያነ
ሣ
እንደሆነተከራዩወዲያውኑላከራዩማስታወቅአለበት፡
፡
(2)ይህሦስተኛሰው ክርክሩንበፍርድፊትያቀረበእን
ደሆነየተነ
ሣው ክርክርበሦስተኛው ሰውናባከራዩመካከል
እንዲፈጸምናተከራዩከነገሩውጭ እን ዲሆንለመጠየቅይችላል፡፡
(
3)በዚሁበተነሣው ክርክርምክን
ያትበተከራየው የማይን
ቀሳቀስንብረትየሚገለገልበትጥቅሙ ተቋርጦ እን
ደሆነ
፤ይህ
ሁከትናችግርየደረሰበትመሆኑንለአከራዩካስታወቀጥቅሙ ለተቋረጠበትጊዜካለው ሑሳብጋራተመዛዛኝበሚሆን
መጠንከኪራዩላይቀን ሶማስቀረትይችላል፡፡

ቊ 2914፡
፡ቀላልየ
ሆነአድራጎትሁከት፡
፡

(1)በተከራየው የማይን
ቀሳቀስንብረትላይየባለቤትነ
ትመብትወይም ሌላመብትአለንበማይሉበሦስተኛወገኖች
አድራጎትለሚነ ሣው ሁከትአከራዩዋስትናእን
ዲሰጥ አይገደድም፡
፡
(
2)ይህንየመሰለውንሁከትለማስወገድተከራዩበራሱስም ለመከራከርይችላል፡
፡

ቊ 2915፡
፡ቀረጥናግብር፡
፡
ከተከራየው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትላይየሚጠየቀውንቀረጥናግብርየሚከፍልአከራዩነ
ው፡፡

ቊ 2916፡
፡ስለማሳደስ(
1)ያከራዩግዴታዎች፡
፡

አከራዩየተከራየውንየማይን
ቀሳቀስንብረትበሚገባመጠበቅናየኪራዩውልዘመንጸንቶእስከሚቈይበትጊዜድረስ
ለንብረቱማደሻአስፈላጊየሆነውን
ናበኪራዩውስጥ የማይታሰበውንየማደሻወጪ ሁሉመቻልአለበት፡
፡

ቊ 2917፡
፡(2)ለአከራዩየማስታወቅግዴታ፡
፡

የተከራየው ን
ብረትስለጥበቃውናስለአያያዙየማደሻወጪ የሚያስፈልገው ሁኖይህን
ንም ወጪ የሚችለው ተከራዩ
ባልሆነጊዜተከራዩይህንሁኔታላከራዩማስታወቅግዴታነው፡፡

ቊ 2918፡
፡(3)የማደሱሥራየሚያስከትለውንየመቻልግዴታ፡
፡

የተከራየው የማይንቀሳቀስንብረትየማደስሥራየሚያሻው ሲሆንናየኪራዩውልእስኪያልቅድረስለመጠበቅየማይቻል

የሆነእንደሆነይህሥራየሚያስከትለው መሰናክልማን ኛውም ዐይነትቢሆንናየማደሱሥራበሚፈጸምበትጊዜ
ከተከራየው ንብረትበከፊሉአገልግሎቱንየሚያቋርጥበትቢሆንም ተከራዩሥራው እስኪሠራመታገሥ አለበት፡
፡

ቊ 2919፡
፡(4)የአከራዩግዴታወሰን
፡፡

አከራዩላከራየው የማይን
ቀሳቀስንብረትወይም የእርሻመሬትማደሻየሚያወጣው ገን
ዘብበሦስትዓመትውስጥ
ከሚያገኘው ኪራይየበለጠ ሒሳብየሆነእን
ደሆነእነ ዚህንየማደስሥራዎችእን
ዲፈጽም ሊገደድአይቻልም፡
፡

ቊ 2920፡
፡የአከራዩግዴታዎችንአለመፈጸም የሚያስከትለው፡
፡

(1)አከራዩሊፈጽማቸው የሚገባውን
ናለተከራዩጥቅም የሚሆኑትየማደስሥራዎችጊዜሳይፈጅሳይፈጽማቸው የቀረ
እንደሆነ፤ተከራዩእነ
ዚህንሥራዎችበራሱኪሣራለማሠራትናያወጣውንወጪ ከሕጋዊወለዱ ጋራከኪራዩሒሳብላይ
ቀንሶለማስቀረትይችላል፡ ፡
(2)ከፈቀደም እን
ደጊዜውም አጋጣሚ ሁኔታተከራዩለደረሰበትጉዳትኪሣራለመጠየቅናአስፈላጊም ከሆነውሉ
እንዲሰረዝለትለማድረግመብትአለው፡ ፡

ቊ 2921፡
፡ተከራዩበተከራየው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየሚጠቀምበትሁኔ
ታ፡፡
(1)ተከራዩበተከራየው የ
ማይን ቀሳቀስን
ብረትየሚጠቀመው አስፈላጊውንየጥበቃጥን
ቃቄበማድረግናበኪራዩውል
ላይን ብረቱየተመደበበትንአገልግሎትመሠረትበማድረግነው፡፡
(
2)በማናቸውም ሁኔ
ታቢሆንውሉካለቀበላይውጤ ቱንየሚቀጥልመለዋወጥ በማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትሁኔ
ታና
ን
ብረቱየተመደበበትየፍሬአሰጣጥ ጒዳይላይለመፈጸም አይችልም፡
፡

ቊ 2922፡
፡የአከራዩመቈጣጠር፡
፡

(
1)አከራዩበማናቸውም ጊዜቢሆንየሚመለከቱትንግዴታዎችተከራዩአክብሮየሚጠብቅመሆኑንለመቈጣጠር
ይችላል፡፡
(2)ይህም የመቆጣጠርጒዳይሊፈጸም የሚገባው በአእምሮግምትበተከራዩላይአን
ዳችም ችግርበማያመጣና
ትክክለኛነው በሚባልሁኔ
ታተከራዩን
ም በማያበሳጭ ዐይነ ትነ
ው፡፡

ቊ 2923፡
፡የኪራዩአከፋፈል፡
፡

(
1)ተከራዩበኪራዩውልበተወሰኑትጊዜዎችየን
ብረቱንኪራይወይም የርሻአበልመክፈልአለበት፡
፡
(
2)የኪራይመክፈያውናዘመንበውሉላይያልተመለከተሲሆንበሕግበተወሰኑትጊዜዎችመከፈልአለበት፡
፡

ቊ 2924፡
፡የአከራዩይዞየማቈየትመብት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

ያን
ድየማይን ቀሳቀስንብረትአከራይየሆነሰው ባለፈው ዓመትላልተከፈለው ኪራይናባለበትም ዓመትስድስትወር
ሊከፈለው ለሚገባው ኪራይዋስትናለቤቱማጌጫ ከሚያገለግሉትዕቃዎችም ሆነለስፍራው ማልሚያከሚጠቅሙ ት
መሣሪያዎችውስጥ የመያዣመብትአለው፡ ፡

ቊ 2925፡
፡(2)መብቱየሚፈጸምባቸው ተን
ቀሳቃሽን
ብረቶች፡
፡

(1)አከራዩየዕቃዎቹባለሀብትነ
ትየተከራዩአለመሆኑንዐውቆእን
ደሆነወይም ማወቅይገባው ኑሮእን
ደሆነበዕቃዎቹ
ላይየመያዣመብቱሊፈጸም አይቻልም፡ ፡
(2)አከራዩ፤ተከራዩወደተከራየው ስፍራያመጣቸው የሚን
ቀሳቀሱሀብቶችየራሱአለመሆናቸውንያወቀው ውሉጸንቶ
በሚቈይበትጊዜየሆነእን ደሆነውሉበቅርብጊዜውስጥ እን ዲፈርስካላመለከተበቀርበእነ
ዚህዕቃዎችላይይዞ
የማቈየትመብቱይቀርበታል፡ ፡

ቊ 2926፡
፡(3)ውጤ ቱ፡
፡
(1)ይዞየማቈየትመብትባለው መሠረት፤በዳኞቹፈቃድ፤ተከራዩንበተከራየው በማይንቀሳቀስን
ብረትውስጥ፤ኪራዩን
ወይም የርሻውንአበልለመክፈልዋስትናእንዲሆኑትአስፈላጊየሆኑትንየማይን ቀሳቀሱዕቃዎችእንዲተው አከራዩ
ለማስገደድይችላል፡፡
(2)በስውርወይም በኀይልየተወሰዱትንዕቃዎችከነበሩበትስፍራከተዛወሩበኋላአከራዩበዐሥርቀንውስጥ በፍርድ
ያሲያዛቸው እን
ደሆነየአከራዩንመብቶችበቀደምትነትመክፈያይሆናሉ፡፡

ቊ 2927፡
፡ውሉየሚጸናበትጊዜ፡
፡

(
1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትኪራይ፤ለተወሰነወይም ላልተወሰነጊዜሊደረግይችላል፡
፡ስለሆነ
ም፡፡
(
2)ከሃምሳዓመትለበለጠ ጊዜሊደረግአይችልም፡
፡
(3)ከሃምሳዓመትለበለጠ ጊዜለሚቈይዘመንየተደረገየማይን
ቀሳቀስን
ብረትኪራይውልለአምሳዓመትጊዜ
እንደተደረገያህልይቈጠራል፡፡

ቊ 2928፡
፡ያከራይወይም የተከራይመሞት፡
፡

(
1)የኪራዩውልበአከራይወይም በተከራይመሞትወይም በአከራዩወይም በተከራዩላይበሚደርሰው የችሎታማጣት
ምክንያትአይፈርስም፡
፡
(
2)ስለመሬትኪራይየተጻፉትልዩደን
ቦችናእን
ዲሁም ስለተከራዩመክሠርበን
ግድሕግየኪሣራንደን
ብየሚመለከቱት
ድንጋጌዎችየተጠበቁናቸው፡
፡

ቊ 2929፡
፡በኪራይየተሰጠው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትስለመጥፋት፡
፡

(1)በኪራይየተሰጠው የማይንቀሳቀስን
ብረትየኪራዩውልበሚቈይበትጊዜውስጥ ባልታሰበምክን
ያትበሙ ሉየጠፋ
እንደሆነ፤ውሉያለክርክርያለአንዳችፎርማሊቴ)ይፈርሳል፡
፡
(2)የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትየጠፋው በከፊልብቻእን
ደሆነግን
፤ተከራዩእን
ደአካባቢዎቹምክን
ያቶችዋጋው
እንዲቀነስለትወይም ውሉእንዲፈርስለመጠየቅይችላል፡፡
(
3)በነ
ዚህበሚጠይቃቸው ነ
ገሮችበሁለቱም ጊዜቢሆንአን
ዳችኪሣራሊጠይቅአይችልም፡
፡

ቊ 2930፡
፡አከራዩግዴታዎቹንስለአለመፈጸሙ ፡
፡

(1)የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትጠቃሚነ
ትወይም አገልግሎትከፍባለበሚያጐድልአኳኋንአከራዩግዴታዎቹንያልፈጸመ
እንደሆነተከራዩ፤የኪራዩውልእን
ዲፈርስለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)ከዚህም በቀርወይም ከውሉመፍረስሌላ፤አከራዩግዴታዎቹንባለመፈጸሙ ምክን
ያትለደረሰበትጉዳትተከራዩ
ተመዛዛኝየሆነኪሣራለመጠየቅይችላል፡ ፡

ቊ 2931፡
፡ተከራዩግዴታዎችንስለአለመፈጸሙ ፡
፡

(1)የአከራዩንመብትአደጋበሚደርስበትአኳኋንተከራዩግዴታዎቹንያልፈጸመ እን
ደሆነ
፤አከራዩውሉእን
ዲፈርስ
ለመጠየቅይችላል፡ ፡
(2)ከዚህም በቀርወይም ከውሉመፍረስሌላተከራዩግዴታዎቹንባለመፈጸሙ ምክን
ያትበሚያደርስበትጉዳትተመዛዛኝ
የሚሆንየጉዳቱንኪሣራአከራዩለመጠየቅይችላል፡ ፡

ቊ 2932፡
፡የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትባለሀብትበሚሆንሰው ላይየኪራይውልመቃወሚያስለመሆኑ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

(1)በአከራዩናበተከራዩመካከልግልጽበሆነዐይነትየተነ
ገረየውልቃልከሌለበቀርየማይን ቀሳቀሰውንን
ብረትተከራዩ
ከተረከበው በኋላየማይንቀሳቀሰው ን
ብረትባለሀብትወይም አላባተቀባይለሚሆነ
ው ሰው የኪራዩውልመቃወሚያ
ለመሆንይችላል፡ ፡
(
2)የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትለሕዝብጥቅም ተብሎ የሚለቀቅበትሁኔ
ታእን
ደተጠበቀነ
ው፡፡

ቊ 2933፡
፡(2)የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትበሚጻፍበትመዝገብያልተጻፈየኪራይውል፡
፡

(1)የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትበሚገኝበትቦታየርስትመዝገብያልተጻፈሲሆን
፤ንብረቱንየገዛው ወይም ያገኘው ሰው
የኪራዩንውልላልተወሰነጊዜእንደተደረገውልአድርጎለመገመትመብትአለው፡፡
(2)ስለሆነ
ም የኪራዩውልየተረጋገጠ ቀንያለው እን
ደሆነገዢው ውሉንበርስትመዝገብካጻፈበትቀንአን
ሥቶእስከ
አምስትዓመትተከራዩየኪራዩንውልለገዢው መቃወሚያሊያደርገው ይችላል፡ ፡

ቊ 2934፡
፡ይህንግምትስለሚመለከተው የውልቃል፡
፡(1)ውጤት፡
፡

(1)የማይንቀሳቀሰውንን ብረትያገኘው ወይም የገዛው ሰው፤የኪራይውልእን ዳይቀጥልለማድረግየሚችልስለመሆኑ፤

በአከራዩናበተከራዩመካከልስምምነ ትተደርጎእን ደሆነ፤ውሉንእንዳይቀጥልየሚፈልግእን ደሆነተከራዩን
ብረቱን
ለገዛው ወይም ላገኘው ሰው ጥያቄካቀረበለትበኋላ፤የገዛው ወይም ያገኘው ሰው በሦስትወርጊዜውስጥ በዚህ
መብትየ መሥራትፈቃድእን ዳለው ወይም እንደሌለው ለተባለው ተከራይማስታወቅአለበት፡፡
(
2)በዚህበተባለው ጊዜውስጥ በተሰጠው መብትያልሠራበትእን
ደሆነን
ብረቱንየገዛው ወይም ያገኘው ሰው መብቱ
ይቀርበታል፡
፡
ቊ 2935፡
፡(2)መልሶለመግዛትውለታአድርጎስለሚደረገው ሽያጭ ፡
፡

የሸጠውንንብረትመልሶለመግዛትውልአድርጎን ብረቱንየሸጠ ሰው መልሶለመግዛትየተወሰነ

ው ጊዜአልቆፍጹም
ባለሀብትእስኪሆንድረስ፤ባለይዞታውንለማስለቀቅባለው መብቱሊሠራበትአይችልም፡ ፡

ቊ 2936፡
፡ንብረቱንየመመለስግዴታ(
1)መሠረቱ፡
፡

(
1)የኪራዩየውልጊዜሲያልቅተከራዩበኪራይየያዘውንየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትለአከራዩመመለስአለበት፡
፡
(2)እን
ደዚሁም ከማይንቀሳቀሰው ን
ብረትጋራየተቀበላቸውንየተፈጥሮዐይነ
ታቸውንእን
ደያዙየሚገኙትንነ
ገሮችሁሉ
የተፈጥሮዐይነታቸውንእንደያዙለአከራዩመመለስአለበት፡፡

ቊ 2937፡
፡(2)ለኪራይከተሰጠው ን
ብረትሁኔ
ታወይም ከዕቃው ዝርዝርጋራትክክለኛስለመሆኑ፡
፡

በአከራይናበተከራይመካከልስለን ብረቱሁኔታወይም ስለዕቃው ዝርዝርየተደረገስምምነ

ትእንዳለ፤ተከራዩ፤ስለ
ንብረቱሁኔታናስለዕቃው ዝርዝርበተነ
ገረው ስምምነ
ትመሠረትየተቀበለውንነ ገርእን
ዳለአድርጎመመለስአለበት፡፡

ቊ 2938፡
፡(3)ስለን
ብረቱሁኔ
ታወይም ስለዕቃው ዝርዝርበተዋዋዮቹመካከልስምምነ
ትአለመኖር፡
፡

(1)ስለንብረቱሁኔታበአከራይናበተከራይመካከልየተደረገየመተማመኛጽሑፍየሌለእን
ደሆነ
፤ተከራዩ
የማይን ቀሳቀሰውንንብረትበመልካም ሁኔታእን
ደተቀበለው ይገመታል፡
፡
(2)ስለዕቃው ዝርዝርበተዋዋዮቹመካከልየተደረገየመተማመኛጽሑፍየሌለእን
ደሆነየማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረት
ተጨ ማሪነገሮችእንዳልነበሩበትሁኖይገመታል፡
፡
(
3)በነ
ዚህግምቶችላይተቃራኒማስረጃለማቅረብይቻላል፡
፡

ቊ 2939፡
፡(4)የዳኞችአመዛዘን
፡፡

ስለንብረቱሁኔ ታወይም ስለዕቃው ዝርዝር፤የ

ተሰናዳው ጽሑፍበአን
ድወገንተዋዋይብቻሆኖሌላው ወገን
ያልተቀበለው እንደሆነ
፤ዳኞችአካባቢዎቹንምክን ያቶችበመመልከትስለን ብረቱሁኔ
ታወይም ስለዕቃው ዝርዝር
ለሚሆነው ስምምነ ትየሚገባመስሎ የሚታያቸውንግምትይሰጡታል፡ ፡

ቊ 2940፡
፡የተከራየው ነ
ገርመጥፋትወይም መበላሸት፡
፡
(
1)ተከራዩየተከራየውንነ
ገርከተቀበለበኋላነ
ገሩየጠፋወይም የተበላሸእን
ደሆነኀላፊይሆናል፡
፡
(2)በተለይም፤የተባለውንጥፋትወይም መበላሸትያደረሰው በቤተሰቡወይም ወደማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትውስጥ
ባስገባው ሰው ምክንያትየሆነእን
ደሆነ
፤በኀላፊነ
ትይጠየቃል፡ ፡

ቊ 2941፡
፡የኀላፊነ
ቱወሰን
፡፡

(1)ተከራዩየተከራየው ነ
ገርመጥፋትወይም መበላሸትበአከራዩወይም በድን
ገተኛሁኔ
ታምክን
ያትመሆኑንያስረዳ
እንደሆነኀላፊነቱይቀርለታል፡
፡
(
2)እን
ደዚሁም የጠፋው ወይም የተበላሸው ነ
ገርከማርጀቱወይም ከማናቸውም በነ
ገሩከተገኘው ጒድለትየተነ
ሣ
መሆኑንያስረዳእንደሆነኀላፊነ
ትይቀርለታል፡፡
(3)የነ
ገሩመበላሸትነ
ገሩንበደን
በኛአገልግሎትላይበማዋልናበተፈቀደው አደራረግሲሆን
፤ተከራዩኀላፊነ
ት
የለበትም፡፡

ቊ 2942፡
፡ማስጠን
ቀቂያየተሰጠው ተከራይ፡
፡

የተቀበለውንነገርእንዲመልስማስጠን ቀቂያየተሰጠው ተከራይ፤የተባለው ነ

ገርየ
ጠፋው ወይም የተበላሸው ይህን
ኑ
ነገርበአስፈላጊው ጊዜለአከራዩመልሶለትቢሆንኑሮከመጥፋቱወይም ከመበላሸቱሁኔ ታየማይድንመሆኑን
ለማስረዳትየቻለእን ደሆነኀላፊነ
ቱይቀርለታል፡
፡

ቊ 2943፡
፡የጉዳቱኪሣራመጠን
፡፡

(1)ለመመለስያልቀረቡትነ
ገሮችበሁለቱወገኖችመካከልቀድሞውኑተገምተው እን
ደሆነ
፤ተከራዩለነ
ዚህነ
ገሮች
የተሰጠውንግምትዋጋለመክፈልይገደዳል፡፡
(2)አከራዩ፤ተከራዩእነ
ዚህንነ
ገሮችከተሰጣቸው ግምትዋጋበላይመሸጥ መለወጡንያስረዳእን
ደሆነተጨ ማሪዎች
የሆኑትንየጉዳትኪሣራዎችለመቀበልይችላል፡፡
(3)እን
ዲህም ስለተባለ፤በተከራዩበኩልየተደረገው የነ
ገሩመሸጥ መለወጥ፤አከራዩናተከራዩ፤የኪራዩውል
በተፈጸመበትጊዜሁለቱም በተስማሙ በትአሳብ፤መሠረትለሥራው ደን በኛየአስተዳደርተግባርእን
ደሆነከዚህ
አስቀድሞ ባለው ኀይለቃልየተነ
ገረው ደን
ብተፈጻሚ አይሆንም፡፡

ቊ 2944፡
፡በተከራዩጥፋትስለሚደርስየውልመፍረስ፡
፡

በተከራዩጥፋትምክንያትውሉየፈረሰእን ደሆነየተደረገው ጥፋትሊያስከትለው የሚችልኪሣራንመክፈሉሳይቀርለት

በኪራዩውልላይተወስኖየነ በረው ቀንእስኪደርስንብረቱንእንደገናለማከራየትአስፈላጊበሆነ
ው ጊዜመካከልያለውን
የቤቱንኪራይወይም የርሻአበልለመክፈልይገደዳል፡ ፡
ክፍል2፡
፡
የቤትንኪራይየሚመለከቱልዩደን
ቦች
ቊ 2945፡
፡የዚህክፍልተፈጻሚነ
ት፡፡

(
1)የአከራይናየተከራይውል፤ቤትንከነዕቃው ወይም ያለዕቃወይም አን
ድባለክፍሎችቤት፤ወይም አን
ድክፍልቤት
ወይም ማናቸውን ም አን
ድሌላሕንጻወይም የሕንጻአንዱንክፍልለመከራየትሲሆን፤የዚህክፍልደን
ቦችተፈጻሚዎች
ይሆናሉ፡፡
(2)በዚህሕግአገልግሎትመሰጠትንስለሚመለከቱውሎችየተነ
ገሩትስለሆቴልውልየተደነ
ገጉትደን
ቦችየተጠበቁ
ናቸው፡፡

ቊ 2946፡
፡ለዐይነ
ትየሆኑውሎች፡
፡

(
1)በታወቀቀበሌመሬትላይየሚገኙትንቤቶችወይም ክፍለቤቶችኪራይየሚመለከቱሲሆኑ፤ለዐይነ
ትየሆኑ
ውሎችንየማዘጋጃቤትባለሥልጣኖችሊያደራጁ ይችላሉ፡
፡
(2)እነ
ዚህንቤቶችናክፍለቤቶችየሚመለከቱበያንዳንድሰዎችመካከልየሚደረጉውሎችከዚህበላይበተነ
ገሩት
ለዐይነትበተደራጁትውሎተሁኔታመሠረትእንደተደረጉሆነው ይገመታሉ፡
፡
(
3)ተዋዋዮቹበሚያደርጓቸው ግልጽስምምነ
ቶችለዐይነ
ትከተደራጁትውሎችየተለዩስምምነ
ትለማድረግይችላሉ፡
፡

ቊ 2947፡
፡በከፊልስለሚደረግየሕን
ጻኪራይ፡
፡(1)የአከራዩግዴታዎች፡
፡

(
1)ለአን
ድተከራይበኪራይየተሰጠው ሕንጻበከፊልብቻሲሆንአከራዩየዚህንሕን
ጻሌሎችክፍሎችበሚያከራይበት
ጊዜልማድንበመከተልናየቦታዎቹንተፈጥሮበመመልከትየመጀመሪያውንተከራይጥቅም መጠበቅአለበት፡
፡
(
2)ሌሎቹንተከራዮችሲመርጥ እንዲሁም ከነ
ዚህተከራዮችጋራበሚያደርጋቸው ውሎችውስጥ ለሚያገባቸው የውል
ቃሎችአከራዩከዚህበላይየተባለው ግዴታይኖርበታል፡
፡

ቊ 2948፡
፡(2)የተከራይግዴታዎች፡
፡

(
1)ተከራዩ፤በከፊልከተከራየው ቤትበሌላው ክፍልለሚኖሩትሌሎችሰዎችየሚገባው አክብሮትእን
ዲኖረው
ይገደዳል፡
፡
(2)ተከራዩወይም ከርሱጋራየሚኖሩትሰዎች፤ወይም በተከራየው ሕን ጻውስጥ እርሱየሚያስገባቸው ሰዎች
በሁኔ ታቸው (
በአካሄዳቸው ወይም በኑሮዋቸው ዐይነ
ትሕንጻውንየተከራዩትንየሌሎችሰዎችመልካም ኑሮያወኩ
እንደሆነአከራዩየውሉንመፍረስለመጠየቅይችላል፡ ፡
(3)ለአዋኪዎቹምክንያትሰለደረሰባቸው ጉዳትእነ
ዚህሌሎችተከራዮችየጉዳትንኪሣራየመጠየቅመብት
እንደተጠበቀነው፡፡

ቊ 2949፡
፡ተከራዩበተከራየው ቤትውስጥ ዕቃለማስገባትስለአለበትግዴታ፡
፡

(
1)ተከራዩእን
ደቤቱአገልግሎትናእን
ደቦታው ልማድበተከራየው (
በማይን
ቀሳቀስ)ቤትውስጥ ዕቃማግባትአለበት፡
፡
(2)ተከራዩዕቃዎችያሏቸውንቤቶችተከራይቶእን
ደሆነወይም ለተወሰነ
ው ጊዜኪራዩንአስቀድሞ ከፍሎ እን
ደሆነ
ወይም ለኪራዩዋስጠርቶወይም ሌላማረጋገጫ ሰጥቶእንደሆነከዚህበላይበተነ
ገረው ግዴታበተከራዩላይ
አይፈጸምበትም፡፡

ቊ 2950፡
፡የኪራዩልክ፡
፡

(
1)የኪራዩልክበሁለቱወገንተዋዋዮችስምምነ
ትይወሰናል፡
፡
(2)በሚያጠራጥርጊዜ፤የማዘጋጃቤትባለሥልጣኖችበወሰኑትታሪፍመሠረትወይም የተወሰነታሪፍየሌለእን
ደሆነ
የቦታዎቹንልማድበመከተልይወሰናል፡
፡

ቊ 2951፡
፡ኪራዩየሚከፈልበትጊዜ፡
፡

(
1)የኪራዩውልለአንድወይም ለብዙዓመታትተደርጎእን
ደሆነተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለኪራዩበየሦስትወር
መጨ ረሻየሚከፈልይሆናል፡
፡
(
2)ውሉበጣም አጭ ርለሆነጊዜወይም ላልተወሰነጊዜተደርጎእን
ደሆነበየወሩመጨ ረሻየሚከፈልይሆናል፡
፡
(
3)በማናቸውም ሁኔ
ታቢሆንግንኪራዩየውሉጊዜሲያልቅ(
ሲያቆም)መከፈልአለበት፡
፡

ቊ 2952፡
፡የተከራዩሳይከፍልመቈየት፡
፡

(1)የኪራዩመከፈያጊዜደርሶተከራዩበተባለው ጊዜከመክፈልየዘገየእንደሆነ
፤የኪራዩውልለአንድዓመትወይም
ከአንድዓመትለሚበልጥ ጊዜተደርጎእንደሆነአከራዩየሠላሳቀንጊዜማስጠን ቀቂያሰጥቶውሉለአነስተኛጊዜ
እንደሆነም የዐሥራአምስትቀንጊዜማስጠን ቀቂያሰጥቶበተወሰነው ጊዜሳይከፍልየቀረእን
ደሆነውሉየሚፈርስ
መሆኑንለተከራዩሊያስታውቀው ይችላል፡፡
(
2)የጊዜው መቈጠርየሚጀመረው ተከራዩየአከራዩንማስታወቂያከተቀበለበትቀንአን
ሥቶነ
ው፡፡
(3)እነ
ዚህንጊዜዎችየሚያሳጥሩወይም ኪራዩባለመክፈሉምክን
ያትወዲያው ውሉንየማፍረስመብትለአከራዩ
የሚሰጡ የውልቃሎችፈራሾችናቸው፤(ዋጋየላቸውም)፡
፡
ቊ 2953፡
፡ቤቶቹንስለማደስ፡
፡(1)የተከራዩግዴታዎች፡
፡

ተከራዩሊያድሳቸው የሚገባውንየተከራያቸውንቤቶችበራሱኪሣራለማደስይገደዳል፡
፡

ቊ 2954፡
፡(2)የማደስትርጒም፡
፡

(1)ተከራዩቤቶችንማደስይገባዋልየተባሉት(
የሚባለው)በኪራዩውልተከራዩይፈጽማቸዋልተብሎ የተወሰኑት
ናቸው፡፡
(2)ተቃራኒየሚሆንስምምነትከሌለበቀርቤቶችንየማደስሥራዎችተብለው የሚቈጠሩትመዝጊያዎችንወይም
መስኮቶችንየቤትወለሎችንወይም ንጣፎቹንየውሃመቅጃመዘውሮችንናየውሃመስደጃዎችንለማደስአስፈላጊዎች
የሆኑትተግባሮችናቸው፡፡
(3)እን
ደዚሁም በተከራየው ቤትለመጠቀም አስፈላጊየሆኑትንቤቶችንየማጥዳትናበደን
ብየመያዝሥራዎችቤትን
እንደማደስያሉተግባሮችናቸው፡ ፡

ቊ 2955፡
፡(3)በማርጀትወይም ካቅም በላይበሆነነ
ገርመበላሸት፡
፡

(
1)ቤቶቹበማርጀትወይም ካቅም በላይበሆነነ
ገርብቻየተበላሹሲሆኑተከራዩማናቸውን
ም ቤቶችንየማደስሥራዎች
መፈጸም የለበትም፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም በኪራይውልውስጥ ግልጽሆኖበገባየውልቃልምክን
ያትይህንደን
ብሊለውጥ ይችላል፡
፡

ቊ 2956፡
፡በማደስምክን
ያትበቤቱሳይገለገሉስለመቈየት፡
፡

(1)በኪራይውልጊዜ፤አከራዩተንቀሳቃሽባልሆነ
ውንብረትላይየሚፈጽማቸው ቤትንየማደስሥራዎችከዐሥራ
አምስትቀንየበለጠ ጊዜየቈዩእን
ደሆነተከራዩለዚህለተወሰነ
ው ቀን
ናሳይገለገልበትለቈየው ክፍልየኪራዩንዋጋ
ይቀን ሳል፡
፡
(2)የማደሱሥራዎችዐይነ ትለተከራዩናለቤተሰቡአስፈላጊየሆነ
ውንመኖሪያሊቀመጡበትየማይቻልያደረገው
እንደሆነ፤ተከራዩየኪራዩውልእንዲፈርስለመጠየቅይችላል፡፡

ቊ 2957፡
፡የተከራዩትንስለማከራየት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

(
1)ተከራዩእርሱየተከራየውንየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትበሙ ሉወይም በከፊልለማከራየ
ትይችላል፡
፡
(2)የተከራየውንለማከራየትከመፍቀዱ በፊትተከራዩአሳቡንለአከራዩማስታወቅናአከራዩበዚሁጒዳይላይሊኖረው
የሚችለውንተቃዋሚነ ትማወቅአለበት፡
፡
ቊ 2958፡
፡(2)የአከራይተቃዋሚነ
ት፡፡

(1)በተከራዩበኩልየሚደረገው ማከራየትአከራዩይህን
ኑየማይንቀሳቀሰውንን
ብረትለሌሎችተከራዮችሲያከራይ
ለገባው የውልቃልተቃራኒሆኖሲገኝወይም የተባለው ማከራየትበማናቸውም ምክን
ያትእርግጠኛጉዳትን
የሚያመጣበትሆኖሲገኝይህንተከራዩየሚያደርገውንማከራየትለመቃወም ይችላል፡ ፡
(
2)ተከራዩበዚህጊዜውሉንለማፍረስይችላል፡
፡
(3)የኪራዩውልስምምነትበተፈረመ ጊዜተቃዋሚነ
ትንያስከተለውንነገርተከራዩየሚያውቅወይም ማወቅየሚገባው
የሆነእንደሆነየጉዳትካሣየመጠየቅመብቱለአከራዩየተጠበቀነው፡፡

ቊ 2959፡
፡(3)የተከራዩንአከራይነ
ትየሚያጠብየውልቃል፡
፡

(1)የኪራዩውልተከራዩየተከራየውንቤትእን
ዳያከራይ፤ወይም ተከራዩከማከራየቱበፊትየአከራዩንፈቃድመቀበል
ያስፈልጋልሲልለመወሰንይችላል፡ ፡
(2)የኪራዩውልተከራዩየተከራየውንቤትከማከራየቱበፊትሌላውንተከራይሲያከራይአከራይወዶእንዲቀበለው
ያስፈልጋልየሚልእንደሆነናአከራዩያለምክን
ያትፈቃዱንየከለከለእን
ደሆነተከራዩየኪራይውልእንዲፈርስለመጠየቅ
ይችላል፡፡

ቊ 2960፡
፡(4)የተከራይግዴታዎች፡
፡

(
1)የተከራየውንቤትበሙሉወይም በከፊልያከራየሰው በኪራይውልምክን
ያትለአከራዩለገባቸው ግዴታዎችተገዳጅ
ይሆናል፡፡
(
2)አከራዩየተከራየውንአከራይነ
ትፈቅዶም እን
ደሆነእን
ኳተከራዩያሉበትግዴታዎችአይቀሩለትም፡
፡
(
3)ተከራዩካሉበትግዴታዎችነ
ጻየሚሆነ
ው በርሱናበአከራዩመካከልግልጽየሆነስምምነ
ትተደርጎእን
ደሆነነ
ው፡፡

ቊ 2961፡
፡(5)ከተከራይየተከራየሰው ግዴታዎች፡
፡

(1)ከተከራይየተከራየው ሰው በኪራይየተሰጡትንቦታዎችጥቅም በሚመለከትሁሉየዋናውንየኪራይየውልቃሎች

በሙ ሉማክበርአለበት፡፡
(
2)እነ
ዚህንየውልቃሎችእን
ዲያከብርከተከራዩየተከራየውንሰው አከራዩበቀጥታሊጠይቀው ይችላል፡
፡
(3)ከተከራይላይየተከራየው ሰው እነ
ዚህንውሎችሳያውቅቀርቶእን ደሆነወይም እን
ዳይጠብቃቸው ተከራይፈቅዶለት
እንደሆነይህከተከራይላይየተከራየው ሰው በአከራየው ሰው ላይየክስማቅረብመብቱእንደተጠበቀነው፡፡
ቊ 2962፡
፡(6)አከራዩስለሚያቀርበው ቀጥታክስ፡
፡

(
1)ከተከራይላይየተከራየው ሰው እርሱከተስማማበትየኪራይዋጋበላይላለው ተጠያቂአይሆን
ም፡፡
(
2)ዋናው አከራይከተከራይላይየተከራየውንሰው የተከራየበትንዋጋበቀጥታበእጁ ለርሱእን
ዲከፍለው ለማስገደድ
ይችላል፡
፡
(3)ከተከራይላይየተከራየው ሰው ለዋናው ኪራይላለበትጊዜከሚከፍለው ዋጋበቀርአስቀድሞ ለአከራየኝከፍያለሁ
በማለትዋናውንአከራይለመቃወም አይችልም፡ ፡

ቊ 2963፡
፡(7)ይዞየማቈየትመብት፡
፡

ከተከራይላይየተከራየው ሰው ወደተከራየው ቦታባመጣቸው ተን

ቀሳቃሽን
ብረቶችላይዋናው አከራይናተከራይይዞ
በማቈየትመብታቸው ለመሥራትይችላሉ፡ ፡

ቊ 2964፡
፡(8)የኪራይውልስለመፍረስ፡
፡

(
1)ዋናው የኪራይውልቀሪሲሆንተከራይያደረገው የኪራይውልቀሪይሆናል፡
፡
(2)ስለሆነ
ም አከራዩበግልጽተከራዩእን
ዲያከራይፈቅዶእን
ደሆነዋናውንየኪራይውልለመፈጸም ሁለተኛተከራይ
የሆነው ሰው በዋናው ተከራይፋን
ታሊተካይችላል፡
፡

ቊ 2965፡
፡ለተወሰነጊዜየተደረገየኪራይውልስለማለቅ፡
፡

ስለኪራይየተወሰነ
ው ጊዜሲያልቅልዩማስጠን
ቀቂያመስጠትአስፈላጊሲሆንያለአን
ዳችፎርማሊቴውሉቀሪ
ይሆናል፡
፡

ቊ 2966፡
፡ላልተወሰነጊዜየተደረገየኪራይውልስለማለቅ፡
፡

(
1)የኪራይውልየተደረገው ላልተወሰነጊዜእን
ደሆነአከራዩተከራዩንለማስታወቅወይም ተከራዩአከራዩንለማስታወቅ
ይችላል፡
፡
(2)እን
ዲህበሆነጊዜውሉአለቀየሚባለው በኪራዩውልወይም በሕጉመሠረትተከታዩየኪራይዘመንዋጋ
በሚከፈልበትቀንወይም የኪራዩውልስለማለቅማስታወቁንባይሰጥ ኑሮኪራዩሊከፈልበትይገባው በነ
በረበትቀን
ነው፡፡
ቊ 2967፡
፡ቤቱንየሚያገኝወይም የሚገዛሰው፡
፡

(1)ቤቱንየሚገዛወይም የሚያገኝሰው የኪራዩንውልለማቋረጥ እን

ዲችልመብትተሰጥቶትእን
ደሆነ
ናየኪራዩውል
እንዲቋረጥ የፈለገእን
ደሆነከዚሀበላይባለው ቊጥርየተወሰነውንጊዜመጠበቅአለበት፡
፡
(
2)ለዚህተቃራኒየሚሆንማናቸውም የውልስምምነ
ትፈራሽነ
ው፡፡

ቊ 2968፡
፡ስለኪራይውልመራዘም፡
፡

(
1)የኪራይውልሲያልቅተከራዩየተከራየውንነ
ገርከአከራዩዐውቆናፈቅዶለትእን
ደያዘየተቀመጠ እን
ደሆነየኪራዩ
ውልላልተወሰነጊዜእን
ደታደሰይቈጠራል፡፡
(
2)ስለሌላው ነ
ገርየሁለትወገንተዋዋዮችመብትናግዴታዎችአስቀድሞ በተነ
ገረው ውልበተነ
ገሩትውለታዎች
መሠረትይፈጸማሉ፡፡
(
3)ስለሆነ
ም ስለመጀመሪያውልየተሰጠው ዋስትናነ
ጻይሆናል፡
፡

ቊ 2969፡
፡አከራዩቤቱንመልሶስለመውሰድ፡
፡

(1)ተቃራኒየሚሆንስምምነ
ትከሌለበቀርአከራዩእኔ
ው ራሴእቀመጥበታለሁቢልእን
ኳየኪራዩንውልለማፍረስ
አይችልም፡ ፡
(2)በኪራዩውልውስጥ አከራዩቤቱንእርሱራሱሊቀመጥበትየሚችልመሆኑንየሚናገርስምምነ ትእንዳለየተባለው
አከራይላልተወሰነጊዜየተደረጉትንየኪራይውሎችለማቋረጥ የተወሰኑትንጊዜዎችመጠበቅናለተከራዩም
ማስጠን ቀቂያለመስጠትአከራይይገደዳል፡፡

ቊ 2970፡
፡ስለቤቱመቃጠል(
1)መሠረቱ፡
፡

ተከራዩበቤቱላይየደረሰው ቃጠሎ ከዐቅም በላይበሆነኀይልወይም በቤቱሥራጐዶሎነ

ትወይም ቃጠሎው ከጎረቤቱ
ቤትመያያዝየተነሣመሆኑንካላስረዳበቀርተከራዩለአከራዩኀላፊነው፡፡
ቊ 2971፡
፡(2)ስለብዙተከራዮች፡
፡
(
1)ተከራዮቹብዙዎችየሆኑእን
ደሆነበተከራይነ
ትበያዙዋቸው ቤቶችክፍልዋጋመጠንሁሉም ለቃጠሎው በኀላፊነ
ት
ይጠየቃሉ፡፡
(2)ቃጠሎው ከነ
ርሱመካከልአን
ደኛተከራይባለበትቤትየጀመረለመሆኑየተረጋገጠ እን
ደሆነየተባለው ተከራይብቻ
ኀላፊይሆናል፡
፡
(3)ከተከራዮቹመካከልአን
ዳንዶቹቃጠሎው እነ
ርሱባሉበትዘን
ድያለመጀመሩንያስረዱ እን
ደሆነእነ
ዚህተከራዮች
ኀላፊዎችአይሆኑም፡፡
ቊ 2972፡
፡አከራዩበከፊልስለሚኖርበትቤት፡
፡
(
1)አከራዩየሚኖርበትከተቃጠለው ቤትበአን
ዱ ክፍልበሆነ
ም ጊዜከዚህበላይየተነ
ገረው ደን
ብተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
(
2)በእን
ደዚህያለው ጊዜአከራዩየሚቀመጥበትንክፍልእርሱራሱቤቱንእን
ደተከራየው ይቈጠራል፡
፡
ቊ 2973፡
፡በቤቱላይስለሚደረግማሻሻል(
1)የወጪ መካፈልመብት፡
፡
(1)ተከራዩያላከራዩፈቃድበተከራየው ቤትላይስላደረገው ማሻሻያአን
ዳችወጪ እን
ዲከፍለው የመጠየቅመብት
የለውም፡ ፡
(2)ማሻሻያውንያደረገው በአከራዩፈቃድእን
ደሆነተከራዩያደረጋቸውንወጪ ዎችሁሉእን
ዲከፈለው አከራዩን
ለማስገደድይችላል፡ ፡
ቊ 2974፡
፡ማቻቻልናአን
ሥቶየመውሰድመብት፡
፡
(
1)ምንም እን
ኳተከራዩአንዳችኪሣራየመጠየቅመብትባይኖራቸው የቤቱንባለዋጋነ ትከፍያደረጉትንሥራዎችናበርሱ
ጥፋትሳይሆንኀላፊለሆነባቸው የቤቱንዋጋዝቅያደረጉትንመበላሸቶችለማቻቻልይችላል፡
፡
(
2)እንዲሁም አሠራሩቤቱንሳይጎዳሊፈጸም የሚቻልእን
ደሆነተከራዩያደረጋቸውንማሻሻያዎችአን
ሥቶለመውሰድ
ይችላል፡፡
ክፍል3፡
፡
ስለመሬትየተሰጡትልዩደን
ቦች፡
፡
ቊ 2975፡
፡የዚህክፍልተፈጻሚነ
ት፡፡
(1)የኪራይውልየሚመለከተው ዋናው ዓላማ አን
ድመሬትንበሆነጊዜናተከራዩም መሬቱንየሚያለማው ሲሆንየዚህ
ክፍልደን ቦችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 2976፡
፡ለዐይነ
ትየሚሆኑውሎች፡
፡
(
1)ለዐይነትየሚሆኑትንውሎች፤ለአን
ዳንድየግብርናአገልግሎትየሚውሉመሬቶችወይም በአን
ዳንድየኢትዮጵያ
ን
ጉሠነ ገሥትመን ግሥትአውራጃዎችየሚገኙትንመሬቶችየሚመለከቱትንለዐይነ
ትየሚሆኑትንውሎችየእርሻ
ሚኒስቴርሊደነግጋቸው ይችላል፡
፡
(2)እነ
ዚህንመሬቶችየሚመለከቱትበያን
ዳን ድሰዎችመካከልየሚደረጉትውሎችከዚህበላይበተነ
ገሩትዐይነ
ት
በተደራጁትውሎችሁኔ ታእን
ደተደረጉሆነው ይገመታሉ፡
፡
(
3)ተዋዋዮቹበሚያደርጉዋቸው ግልጽስምምነ
ቶችለዐይነ
ትከተደራጁትውሎችየተለዩስምምነ
ቶችለማድረግ
ይችላሉ፡
፡
ቊ 2977፡
፡መሬትስለሚሰጠው ጥቅም የ
ሚደረግአመራር፡
፡(1)መብቱ፡
፡
(
1)የመሬቱልማትሥራየሚመራው በሁለቱወገንተዋወዮችስምምነ
ትመሠረትነ
ው፡፡
(2)የመሬቱኪራይየሚከፈለው በሙ ሉወይም አብዛኛው ከመሬቱሰብሎችበአንድበተወሰነመጠንልክበሆነጊዜ
ወይም መሬቱከሚያፈራቸው በአንዳንድሰብሎችየሆነእን ደሆነተቃራኒየሚሆንስምምነትወይም ልማድከሌለበቀር
የመሬቱሥራአመራርየአከራዩነው፡ ፡
(3)የመሬቱኪራይየሚከፈለው በሙ ሉወይም አብዛኛው ለአከራዩበእጁ በገን
ዘበየሚከፈለው እን
ደሆነተቃራኒ
ስምምነ ትወይም ልማድከሌለበቀርየመሬቱልማትሥሪአመራርየገበሬው ነ ው፡፡
ቊ 2978፡
፡(2)የአን
ደኛው ወገን(
ተዋዋይ)መብት፡
፡
(
1)የታሰቡትውሳኔዎችውጤቶቻቸው የኪራዩውልካለቀበኋላየሚቀጥልበሆነጊዜየሥራው መሪለአን
ደኛው ወገን
ማማከርአለበት፡
፡
(2)ይህየተባለው አን
ደኛው ወገንበሚገባጊዜውሳኔ ውንሳያስታውቅየቀረእንደሆነ
ናመጠበቁም ከፍያለጉዳት
የሚያስከትልየሆነእን ደሆነየተባለው (
የሥራመሪው)ለአን
ደኛው ወገንተዋዋይበዚሁሰው ፈን
ታውሳኔውንለመቀበል
ይችላል፡፡
ቊ 2979፡
፡መሬቱንየማልማትግዴታ፡
፡
(
1)ገበሬው (
ተጋዡ)መሬቱጥቅም እን
ዲሰጥ ለማድረግናበፍሬያማነ
ትመልካም ሁኔ
ታእን
ዲገኝአድርጎለመያዝ
ይገደዳል፡
፡
(
2)ተከራዩይህንግዴታያልፈጸመ እን
ደሆነአከራይውሉእን
ዲፈርስለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 2980፡
፡የተክሉዐይነ
ትናአደራረግ፡
፡
በውሉመሠረትየ
መሬቱልማትሥራመሪነ
ትየተሰጠው ወገንየሚደረገውንየግብርናዐይነ
ትአሠራርይወስናል፡
፡
ቊ 2981፡
፡የሥራዎችወቅት፡
፡
(
1)በማናቸውም ሁኔ
ታዎችየግብርናውንሥራዎችወይም ሌሎችተግባሮችየሚፈጸሙ በትንጊዜየሚወስንገበሬው
(
ተከራዩ)ነ
ው፡፡
(
2)በዚህጒዳይአከራዩገበሬውንከማስጠን
ቀቅበቀርሌላነ
ገርማድረግአይችልም፡
፡
ቊ 2982፡
፡መሬቱንለማልማትስለሚደረገው ወጪ ፡
፡
(
1)መሬቱንለማልማትየሚደረገው ተራየሆነወጪ በገበሬው ላይየሚታሰብነ
ው፡፡
(2)ስለመሬቱየሚከፈለው ኪራይመሬቱከሚያፈራቸው ነገሮችአንዱንክፍልወይም መሬቱየሚያፈራቸውንአንዳንድ
ሰብሎችበመስጠትእን ደሆነገበሬው (
ተጋዡ)ለዘርየሚሆንወጪ ገንዘብለማድረግበማይችልበትሁኔ ታሲገኝአከራዩ
ይህንለዘርየሚሆነውንወጪ ያለወለድአስቀድሞ በብድርመሰጠትአለበት፡፡
(
3)በዚህዐይነ
ትበብድርየተሰጠው ሒሳብበመጪ ው ጊዜከሚገኘው ሰብልላይለአከራዩይከፈላል፡
፡
ቊ 2983፡
፡ስለማደስናስለመልካም አያያዝ፡
፡
(1)ተከራዩበኪራይተሰጥተውትየሚገለገልባቸውንመኖሪያቤትየእህልናየገለባቤቶችበረቶችስለሚመለከቱቦታዎች
በዚህምዕራፍአስቀድሞ በተጻፈው ክፍልየተነ
ገሩትንየቤትማደስሥራዎችለመፈጸም ይገደዳል፡
፡
(
2)ከዚህም በቀርበቦታዎቹ(
በአገሬዎቹ)ልማድመሠረትበኪራይየተሰጠ መሬትክፍልየሆኑትንመን ገዶችየውሃ
ጒድጓዶችአጥሮችየውሃመን ገዶችየውሃቦዮችናግድቦችበቦታዎቹልማድ( በአገሬዎቹ)መሠረትበደንብለመያዝ
(
ለመጠገን)ይገደዳል፡፡
ቊ 2984፡
፡ማርጀትወይም ከዐቅም በላይየሆነኀይል፡
፡
(1)ከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከተው የማደሱሥራበማርጀትወይም ከዐቅም በላይበሆነምክን
ያትቢሆን
ም
በገበሬው (
በጢሰኛው)ኪሣራይሆናል፡፡
(
2)እን
ደዚሁገበሬው (
ጢሰኛው)በማርጀትወይም ከዐቅም በላይበሆነምክን
ያትየጠፉትንዕቃዎችወይም
መሣሪያዎችመተካትአለበት፡
፡
ቊ 2985፡
፡ልዩየ
ሆነወጪ ፡
፡
ገበሬው (
ጢሰኛው)ልዩሆኖበደረሰአደጋመሬቱንለማደስ(
ለማቋቋም)የሚደረገውንኪሣራእን
ዲያወጣ አይገደድም፡
፡
ቊ 2986፡
፡የመሬትቊራጭ (
ክፍል)ስለመለዋወጥ፡
፡
(1)ከሁለቱወገኖተየመሬቱንማልማትሥራመሪነ ትየያዘው ወገንየሥራውንክን
ውንለማካሄድቀናእንዲሆንከሌሎች
ባለሀብቶች(ባለርስቶች)ወይም ገበሬዎች(
ጢሰኞች)ጋራየመሬትክፍልን(ቊራጭ ን
)ልውጫ ለማድረግይችላል፡
፡
(
2)ይህልውጫ የገበሬው ተግባርየሆነአን
ደሆነከነ
ዚህየመሬትክፍልቊራጭ አገልግሎትበቀርየርስትነ
ትንመብት
ሊነካአይችሉም፡
፡
(
3)ልውጫ ውንአከራዩካልወሰነ
ው ወይም አከራዩካልፈቀደበቀር፤ውሉሲያልቅያለአን
ዳችአሠራርውጤ ት
መስጠታቸው ቀሪይሆናል፡
፡
ቊ 2987፡
፡መሬቱንስለማደራጀት፡
፡
ገበሬው (
ጢሰኛው)በኪራይየተሰጠውንመሬትአእምሮበሚቀበለው ዐይነ ትለሚደረገው ክን
ውንእን
ቅፋትየሚሆኑትን
ዳገቶች(አረሆች)ጉብታዎችቦዮችወይም አጥሮችንለማፍረስይችላል፡
፡
ቊ 2988፡
፡የሚከፈለው የኪራይዐይነ
ት፡፡
(1)የሚከፈለው ኪራይባን
ድበተወሰነገን
ዘብወይም ባን
ድበተወሰነከግብርናበሚገኘው ሰብልወይም በተወሰኑ
ሰብሎችእን ደጊዜው ሸመታዋጋበሚወሰንገን
ዘብለመሆንይችላል፡፡
(
2)እን
ዲሁም የሚከፈለው ኪራይበኪራይከተሰጠው መሬትከሚገኘው ከተወሰነሰብልወይም ልዩልዩፍሬዎችውስጥ
መሆንይችላል፡
፡
ቊ 2989፡
፡የሚከፈለው የኪራይልክ፡
፡
የሚከፈለው የኪራይልክበሁለቱወገኖችስምምነ
ትይወሰናል፡
፡
ቊ 2990፡
፡ሕጋዊየሆነየሕሊናግምት፡
፡
(
1)ተቃራኒየሆነልማድከሌለበቀርየሚከፈለው ኪራይበኪራይከተሰጠው መሬትከሚገኘው ሰብልግማሽይሆናል፡
፡
(
2)ተቃራኒየሆነልማድከሌለበቀርይህሰብልባከራዩናበገበሬው (
በጢሰኛው)መካከልበዐይነ
ትየሚከፋፈል
ይሆናል፡
፡
(
3)ገበሬው (
ጢሰኛው)ማናቸውም ክፍያከመደረጉበፊትለሚመጣው ሰብልአስፈላጊየሆነ
ውንዘርለማስቀረት
ይችላል፡፡
ቊ 2991፡
፡ሕጋዊከፍተኛድርሻ፡
፡
(
1)ለአከራዩየሚሰጠው ሰብልመጠንበማናቸውም ሁኔ
ታከሦስትሩብለመብለጥ አይችልም፡
፡
(2)በውልውስጥ ከዚህየበለጠ ድርሻየተመለከተእን
ደሆነይህውልፈራሽሆኖናሰብሉባከራዩናበገበሬው መካከል
እኩልየሚከፋፈልይሆናል፡፡
ቊ 2992፡
፡ለቀለብአስፈላጊየሆነሰብል(
1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ገበሬው በማናቸውም ሁኔ
ታለቀለቡናከእርሱጋራለሚኖሩትቀለብአስፈላጊየሆነ
ውንየሰብልድርሻማስቀረት
(
መያዝ)ይችላል፡፡
(2)ምንጊዜም ቢሆንግንሰብሉለአከራዩቀለብናከእርሱጋራለሚኖሩትሰዎችቀለብእን
ዲሁአስፈላጊየሆነእን
ደሆነ
በዚህዐይነትአይፈጸምም፡፡
(
3)እን
ደዚህበሆነጊዜሰብሉንአከራዩናገበሬው አኩልይካፈላሉ፡
፡
ቊ 2993፡
፡የአከራዩየተጠበቁመብቶች፡
፡
ከዚህበላይባሉትቊጥሮችአፈጻጸም ምክንያትአከራዩየሚገባውንሙ ሉየሰብልድርሻውንሳያገኝየቀረእን
ደሆነ
ከተከታዩዓመትሰብልላይድርሻውንየማግኘትመብትአለው፡ ፡
ቊ 2994፡
፡ሰብል፡
፡
(1)የሚከፈለው ኪራይከዚሁሰብልድርሻውስጥ ወይም ይኸንኑሰብልበመመልከትየተወሰነእን
ደሆነገበሬው ሰብሉን
ከመሰብሰቡበፊትበተቻለመጠንለአከራዩማስታወቅአለበት፡ ፡
(
2)በውሉመሠረትለአከራዩየሚደርሰው የሰብልድርሻእስከሚሰጠው ጊዜድረስገበሬው ይህንሰብልመጠበቅና
ማስቀመጥ አለበት፡
፡
ቊ 2995፡
፡ኪራይየሚከፈልበትጊዜ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)የሚከፈለው በገን
ዘብወይም ከግብርናው በሚገኘው በተወሰነሰብልየሆነእን
ደሆነኪራዩበያን
ዳንዱ ዓመት
መጨ ረሻየሚከፈልይሆናል፡
፡
(
2)የኪራዩውልአከራዩየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትለገበሬው ካስረከበበትቀንአን
ሥቶይቈጠራል፡
፡
ቊ 2996፡
፡የገበሬው ሳይከፍልመዘግየት፡
፡
(1)ገበሬው ያለፈውንጊዜኪራይሳይከፍልየዘገየእንደሆነአከራዩየስሳቀንማስጠን ቀቂያጊዜበመስጠትይህጊዜ
ካለፈበኋላሳይከፍልቢቀርውሉየሚፈርስመሆኑን( ያስታውቀዋል)ሊያስገነዝበው ይችላል፡፡
(
2)ይህየማስጠን
ቀቂያጊዜየሚጀመረው ገበሬው የአከራዩማስታወቂየከደረሰው ቀንአን
ሥቶነ
ው፡፡
(
3)ይህንየማስታወቂያጊዜየሚቀንሱወይም የሚከፈለው ኪራይባለመከፈሉምክንያትወዲያውኑለአከራዩየማፍረስ
መብትንየሚሰጡ ማንኛዎቹም የውልቃሎችወይም ልማዶችሁሉፈራሾችናቸው፡፡
ቊ 2997፡
፡ስለመሬቱአበልሁኔ
ታ፡፡
(
1)የሚከፈለው ኪራይበኪራይከተሰጠው መሬትሰብልውስጥ ወይም ከተወሰነሰብልውስጥ በመጠንየሆነእንደሆነ
ይህሰብልከመሬቱላይከተነ ሣበኋላለአከራዩየሚገባው ድርሻወዲያው ጥያቄእን
ዳደረገየሚሰጠው መሆንአለበት፡
፡
(
2)ይህንተቃራኒየሆኑልማዶችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 2998፡
፡(የሚከፈለውንየኪራዩንዋጋስለመለዋወጥ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)የሚከፈለው የመሬትኪራይዋጋበገን
ዘብወይም አስቀድሞ በተወሰነሰብልየሆነእን
ደሆነገበሬው በአንበጣ ወረራ
ልዩበሆነድርቅወይም ሌላአደጋወይም ይኸንኑበመሰለልዩመዓትላን ድዓመትየተመደበው የሰብል(የሀብት)ገቢ
ከደንበኛው መጠንግማሽሆኖየተቀነሰእንደሆነዕዳውንበከፊልይቅርልኝለማለትወይም የዕዳው መክፈያጊዜ
እንዲሰጠኘሲልለመጠየቅይችላል፡ ፡
(
2)ይህንተቃራኒየሆኑማን
ኛዎቹም ውሎችናልማዶችሁሉፈራሾችናቸው፡
፡
ቊ 2999፡
፡(2)ለመጠየቅስላለመቻል፡
፡
(1)የሰብሉመጥፋትየደረሰው ከመሬቱከተነ
ሣበኋላየሆነእን
ደሆነገበሬው ዕዳው ይቅርልኝብሎ ለመጠየቅ
አይችልም፡ ፡
(2)ውሉበተደረገጊዜጉዳትየሚያደርሰው ምክን
ያትያለናበዚያኑጊዜየታወቀየሆነእን
ደሆነገበሬው እን
ደዚሁ
ለመጠየቅአይችልም፡ ፡
(
3)እን
ደዚሁም ገበሬው በራሱየደረሰበትጉዳትበአን
ዱ አሹራን
ስወይም በሌላአኳኋንየተጠበቀየሆነእን
ደሆነየዘገየ
ጊዜለመጠየቅአይችልም፡
፡
ቊ 3000፡
፡(3)ቀሪየሚሆነ
ው የዕዳልክ፡
፡
(1)ገበሬው ሊቀነ
ስልኝይገባኛልሲልየሚጠይቀውንየዕዳልክለመገመትየተመደውን(
የሰብል)የሀብት)ገቢና
የደረሰበትንጉዳትትልቅነትበማመዛዘንይደረጋል፡
፡
(2)እን
ዲሁም ገበሬው ባለፉትዓመታትሰብልሊያገኝያልቻለውንጥቅም ወይም ወደፊትውሉእስከሚያልቅድረስ
በቀሩትዓመታትውስጥ አገኛለሁየሚለውንየሰብልትርፍበገመትነ ው፡
፡
(3)ርትዕካላስገደደናየውሉመለዋወጥ፤ገበሬውንከቤተሰቡጋራለማኖርወይም ሥራውንእን
ዲቀጥልለማድረግ
የሚያስፈልግካልሆነበቀርየውሉንግዴታዎችመለወጥ አይችሉም፡፡
ቊ 3001፡
፡የተከራይአከራይ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)ይህንተቃራኒየሆነልማድከሌለበቀርገበሬው የተከራየውንመሬትያለአከራዩፈቃድለማከራየትመብትየለውም፡
፡
(2)ተከራዩመሬቱንአሳልፎለሌላለማከራየትአከራዩያለአን
ዳችምክን
ያትየከለከለው እን
ደሆነገበሬው ውሉእን
ዲሻር
ለመጠየቅይችላል፡ ፡
ቊ 3002፡
፡(2)ልዩነ
ት፡፡
(1)ስለሆነ
ም በአከራዩላይጉዳትየማያስከትልከሆነገበሬው በውልበተቀበለው ነ
ገርውስጥ ያሉትንቤቶችለሌላ
ለማከራየትይችላል፡ ፡
(2)ከዚህበፊትባለው ክፍልየተከራይአከራዩን
፤የሚመለከቱደን
ቦችይህንበመሳሰለው ላይየጸኑይሆናሉ፤እን
ዲሁም
አሳልፎማከራየቱንአከራዩበፈቀደም ጊዜተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡
ቊ 3003፡
፡የውሉማለቅ(
1)መሠረቱ፡
፡
(1)ለኪራዩውልየተወሰነ
ው ጊዜከማለቁበፊትአንዱ ወገንለሌላው ወገንእጅግቢያን
ስየስድስትወርጊዜሰጥቶ
ስንብቱንካስታወቀበተወሰነው ቀንውሉየሚያልቅይሆናል፡
፡
(
2)ይህንተቃራኒየሆኑልማዶችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 3004፡
፡(2)ስለውሉመታደስ፡
፡
(1)ከዚህበፊትባለው ቊጥርየተመለከተው ስንብትያልተሰጠ እንደሆነወይም ይህስን
ብትከተሰጠ በኋላገበሬው
አከራዩእያወቀሳይቃወመው በመሬቱመጠቀሙ ንየቀጠለእን ደሆነይህንተቃራኒየሆነልማድከሌለበቀርየኪራዩውል
በተጨ ማሪለአራትዓመትጊዜየታደሰይሆናል፡ ፡
(
2)ለቀረበው ጒዳይሁሉየሁለቱወገኖችመብትናግዴታዎችአስቀድመው ባደረጉትውልመሠረትየሚፈጸሙ ይሆናሉ፡
፡
(
3)ስለሆነ
ም አስቀድሞ ለነ
በረው ውልየተሰጠው ዋስትናነ
ጻይሆናል፡
፡
ቊ 3005፡
፡(3)ለረዥም ጊዜየተደረጉውሎች፡
፡
(1)የኪራዩውልባን
ድሰው ዕድሜ ወይም ከዐሥርዓመትለሚበልጥ ጊዜየተደረገእንደሆነመሬቱንከተረከበዐሥር
ዓመትያለፈሲሆንገበሬው በራሱፈቃድብቻየውሉንዘመንለመለዋወጥ ይችላል፡ ፡
(2)እን
ዲህበሆነጊዜውሉየሚያልቀው ገበሬው ውሉንለመሰረዝየመፍቀዱ ማስታወቁያከአከራዩከደረሰው ከአራት
ዓመትበኋላየኪራዩውልበመጋቢትአንድቀንያልቃል፡፡
(
3)በን
ኡስቊጥር1የተጻፈውንተቃራኒየሆነማናቸውም የውልቃልወይም ልማድፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 3006፡
፡(4)ጊዜው ያልተወሰነኪራይ፡
፡
(1)ጸን
ቶየሚቈይበትጊዜባልተወሰነውልየተደረገኪራይ፤የመሬቱይዞታበገበሬው እጅከገባበትቀንአን
ሥቶእስከ
አራትዓመትለሚጸናጊዜእንደተደረገያህልይቈጠራል፡፡
(
2)ይህንተቃራኒየሆኑልማዶችየተጠበቁናቸው፡
፡
ቊ 3007፡
፡(5)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትንስለመተው፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስን ብረትንየሚገዛወይም የሚያገኝሰው የኪራዩውልእን
ዲቋረጥ የፈለገሆኖይህመብትለርሱ
ተሰጥቶትእን ደሆነንብረቱንከገዛበትወይም ካገኘበትአን
ሥቶበሚከተለው ሦስትወርውስጥ ለገበሬው ስን
ብት
መስጠትአለበት፡ ፡
(
2)የኪራዩውልይህስን
ብትከተሰጠበትንአን
ሥቶቢያን
ስከሦስትወርበኋላበመጋቢትአን
ድቀንፈራሽይሆናል፡
፡
(
3)ይህንተቃራኒየሆኑማናቸውም የውልቃሎችወይም ልማዶችፈራሾችናቸው፡
፡
ቊ 3008፡
፡(6)የተከራዩመብት፡
፡
(1)የስን
ብትማስታወቂያየተሰጠው (
የተነ
ገረው)ገበሬለአከራዩ፤ን
ብረቱንለገዛው፤ወይም ለአገኘው ሰው ሐሳቡን
በማስታወቅውሉየሚያልቅበትንቀንለማሳጠርይችላል፡ ፡
(2)እን
ዲህበሆነጊዜአከራዩወይም ን
ብረቱንየገዛው ወይም ያገኘው ሰው የገበሬው ሐሳብማስታወቂያከደረሰው
እጅግቢያንስከአን
ድወርበኋላገበሬው በወሰነ
ው ቀንውሉየሚቋረጥ ይሆናል፡ ፡
ቊ 3009፡
፡ስለገበሬው ወይም ስለአከራዩመሞት፡
፡
(
1)ገበሬው የሞተእንደሆነየርሱወራሾችመብቱንያቈየላቸው ሰው ከሞተበትጊዜጀምሮበሚከተሉትስድስትወር
ውስጥ ለአከራዩስን
ብትበመስጠትየኪራዩውልእን ዲቋረጥ ለማድረግይችላሉ፡ ፡
(2)አከራዩየሞተእን
ደሆነየሥራው ክን
ውንመሪነ
ትበኪራዩውልለአከራዩተሰጥቶእንደሆነአከራዩከሞተበትጊዜ
ጀምሮበሚከተሉትስድስትወርውስጠ ለአከራዩወራሾችስን
ብትበመስጠትገበሬው የኪራዩውልእን ዲቋረጥ ለማድረግ
ይችላል፡ ፡
(3)ከዚህበፊትበተመለከቱትሁለትኀይለቃሎችውሉበሚከተለው መጋቢትአንድቀንናአከራዩወይም ወራሾቹ
የገበሬውንወይም የገበሬውንወራሾችስንብትከተቀበሉበኋላበሦስትወርጊዜውስጥ ፈራሽይሆናል፡
፡
ቊ 3010፡
፡ስለገበሬው መታመም፡
፡(1)የገበሬው መብት፡
፡
(1)ገበሬውንራሱንወይም ከቤተሰቡአን
ዱንሥራውንበደን በኛው ሁኔ
ታለመቀጠልየማያስችለው በሽታየያዘው
እንደሆነበውሉወይም በሕጉከተወሰነው ጊዜበፊትየኪራዩንውልለመሻርይችላል፡
፡
(
2)ገበሬው በዚህመብትየተገለገለበትእን
ደሆነለአከራዩአን
ዳችም የጉዳትካሣመክፈልየለበትም፡
፡
(
3)ውሉም የሚያልቀው የገበሬው ማስታወቂያለአከራዩከደረሰው ከስድስትወርበኋላነ
ው፡፡
ቊ 3011፡
፡(2)የአከራዩመብት፡
፡
(1)ገበሬውንወይም ከገበሬው ቤተሰብአን
ዱንሥራውንበደንበኛሁኔታለመቀጠልየማያስችለው በሽታየያዘው እን
ደሆነ
የሚከፈለው የኪራይዋጋከተወሰነየሰብልድርሻወይም ከተወሰነከመሬቱአበልውስጥ የሆነእን
ደሆነአከራዩበውሉ
ወይም በሕጉየተወሰነው ጊዜከመድረሱበፊትየኪራዩንውልለመሻርይችላል፡፡
(2)አከራዩበዚህመብትየተገለገለበትእን
ደሆነለገበሬው ከአን
ድዓመትመጠነ
ኛየኪራይዋጋውስጥ ግማሹንመክፈል
አለበት፡፡
(
3)ውሉም የሚያልቀው ለገበሬው የአከራዩማስታወቂያከደረሰው ከስድስትወርበኋላነ
ው፡፡
ቊ 3012፡
፡ቃጠሎ፡
፡
የተከራየው ነ
ገርበእሳትመጥፋቱንወይም መበላሸቱንየሚያመለክተው ከዚህበፊትያለው ክፍልድን
ጋጌዎችለገበሬው
በኪራይበተሰጠው የማይንቀሳቀስንብረትክፍልበሆኑየመኖሪያቤትናሌሎችሕን ጻዎችላይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
ቊ 3013፡
፡ውሉሲቋረጥ የሚደረግሥርዐት(
1)ጒዝጓዝሣርናፍግ፡
፡
(1)መሬቱንለቆየሚወጣው ገበሬስለመሬቱደን
በኛአሠራርበሚያስገድደው ጥን
ቃቄመሠረትየመጨ ረሻውንዓመት
ገለባሣሩንናፍጉንመተው አለበት፡
፡
(2)ገበሬው መሬቱንሲረከብአነ
ስተኛመጠንየተቀበለም ቢሆንትርፍሆኖለሚገኘው መጠንኪሣራለመቀበልመብት
አለው፡፡
(
3)ገበሬው ይበልጥ ተቀብሎ እን
ደሆነይህንተቃራኒየሆነልማድከሌለበቀርለጐደለው ኪራሣመከፈልአለበት፡
፡
ቊ 3014፡
፡(2)ዘር፡
፡
ይህንተቃራኒየሆነልማድከሌለበቀርመሬቱንለቆየሚወጣ ገበሬለሚመጣው ዓመትሰብልዘርእን
ዲተው
አይገደድም፡
፡
ቊ 3015፡
፡(3)የግብርናሥራወጪ (
ኪሣራ)
፡፡
(
1)ገበሬው ውሉንበሚተውበትጊዜያልተለቀሙ ፍሬዎችንለማግኘትመብትየለውም፡
፡
(
2)ስለሆነም ርትዕየሚያስገድድየሆነእን
ደሆነዳኞች፤ላደረጋቸው የተክልሥራዎችወጪ ኪሣራእን
ዲቀበልለማድረግ
ይችላል፡
፡
(
3)ይኸውም ኪሣራአከራዩከሚያገኛቸው ፍሬዎችዋጋበላይለመሆንአይችልም፡
፡
ቊ 3016፡
፡በመሬቱላይስለተደረገው ማሻሻል፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)የኪራዩውልየተቋረጠው በማናቸውም ምክን
ያትቢሆንበራሱሥራወይም እሱባደረጋቸው ወጪ ዎችበመሬቱላይ
የማሻሻልሥራየፈጸመ ገበሬውሉበሚያልቅበትጊዜኪሣራለማግኘትመብትአለው፡ ፡
(2)እን
ደዚሁበተከራየው መሬትላይውሉበሚፈቅድለትመሠረትቤቶችየሠራእን
ደሆነ
፤ገበሬው ኪሣራ(
ግምት)
ለማግኘትመብትአለው፡ ፡

ቊ 3017፡
፡(2)የኪሣራው (
የግምቱ)ክፍል፡
፡
(1)የሚከፈለው ኪሣራልክከተደረጉትማሻሻያዎችወይም ከተሠሩትቤቶች፤የተነ
ሣመሬቱያገኘው ብልጫ ለ9ዓመት
ከሚታሰበው ጋራየሚተካከልነው፡፡
(
2)ለዚህኪሣራአከፋፈልዳኞችለአከራዩጊዜመስጠት(
መፍቀድ)ይችላሉ፡
፡

ቊ 3018፡
፡(3)አን
ሥቶየመሄድ(
የመውሰድ)መብት፡
፡
ገበሬው ከመረጠ በማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትላይጉዳትሳያደርስለማድረግየተቻለከሆነያደረጋቸውንየማሻሻልሥራዎች
አንሥቶለመውሰድወይም ቤቶችንለማፍረስይችላል፡፡
ምዕራፍ3፡
፡
ስለማይን
ቀሳቀስን
ብረትየሥራውል፡
፡
ቊ 3019፡
፡ተፈጻሚነ
ትያላቸው ደን
ቦች፡
፡
(
1)የሥራተቋራጭ ነ
ቱውልየተደረገው የሕንጻንሥራለመሥራትየተሠራውንለማደስ፤ወይም አን
ድየማይን
ቀሳቀስ
ን
ብረትለማደራጀትእን ደሆነከዚህበታችበተነገሩትድን
ጋጌዎችየሚመራይሆናል፡
፡
(2)እን
ደዚሁም በዚህሕግየሥራአገልግሎትመስጠትንስለሚመለከቱውሎችበሚለው አን ቀጽየሥራተቋራጭ ነ
ትን
የሚመለከቱትደን ቦችበተባሉትድን
ጋጌዎችየተወገዱ ሆኖበይገኙበትመጠንተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 3020፡
፡የውሉመፈጸም አስረጅነ
ት፡፡
(
1)ሁለቱወገንተዋዋዮችስለሚፈጽሙ ትሥራዎችናስለዋጋው ካልተስማሙ በቀርየተቋራጭ ነ
ትውልአለአይባልም፡
፡
(2)የሥራው ተቋራጭ አሠሪው እያወቀሥራዎቹንለመሥራትጀምሮእን
ደሆነወይም ከዋጋው ላይአስቀድሞ ገን
ዘብ
ተቀብሎ እንደሆነውልለመኖሩበቂማረጋገጫ ይሆናል፡፡
ቊ 3021፡
፡የሚፈጸሙ ሥራዎች፡
፡(1)በቂየሆነየሥራዎችዝርዝር፡
፡
(
1)የሚሠሩትሥራዎችዐይነ
ትበፕላንበን
ድፍወይም በሌላአስረጂዎችሊለይይችላል፡
፡
(2)የሥራው ተቋራጭ በእን
ደዚህያለው ጊዜበእን
ደዚህያሉትአስረጂዎችየተለከቱትንነ
ገሮችአጥብቆመከተል
አለበት፡፡
ቊ 3022፡
፡(2)በጠቅላላው ስለመወሰን
፡፡
(
1)የሚሠሩትሥራዎችየተነገሩትበጠቅላላው አኳኋንብቻእን
ደሆነ
፤የነ
ዚህንሥራዎችብዛትስለሚመለከተው ጒዳይ
ውሉበጠባብዐይነትመተርጐም አለበት፡
፡
(2)ደግሞም የሥራው ተቋራጭ አን
ድሥራከመፈጸሙ በፊትለአእምሮግምትአስፈላጊመስሎ በሚታየው መጠን
ያሠሪውንፈቃድመጠየቅአለበት፡ ፡
ቊ 3023፡
፡የዋጋው አወሳሰንዐይነ
ት፡፡
(
1)የሥራው ተቋራጭ ለመፈጸም የተዋዋላቸው ሥራዎችዋጋበጅምላሊሆንይችላል፡
፡
(
2)የሥራዎቹዋጋአቅራቢያበሆነግምትም ለመሆንይችላል፡
፡
(
3)ዋጋው በጅምላ፤ወይም በአቅራቢያግምትያልተወሰነእን
ደሆነ
፤የሥራው ዋጋየሚገመተው ለሥራበዋሉትነ
ገሮችና
ግምትለሥራው አፈጻጸም አስፈላጊበሆነ
ው ሥራግምትመሠረትነ ው፡
፡
ቊ 3024፡
፡በአቅራቢያግምትየሚደረግዋጋ፡
፡
(
1)የሥራው ዋጋበአቅራቢያየተወሰነእን
ደሆነየሥራው ተቋራጭ በጅምላዋጋእን
ደተዋዋለታስቦሥራውንለመፈጸም
ይገደዳል፡
፡
(2)የሥራው ተቋራጭ በደረሰበትወጪ ናአስቸጋሪነ
ገሮችምክን
ያትየሚወሰነው ዋጋእንደአቅራቢያግምትተብሎ
ከተስማማበትዋጋሓያበመቶካልበለጠ በቀርየመጨ ረሻውን ዋጋእንደፈለገለመወሰንይችላል፡፡
(3)ተቃራኒየሆነየውልቃልከሌለበቀርየሥራው ተቋራጭ ስለሥራው ዋጋባደረገው ውሳኔላይአሠሪው አን
ዳች
አስረጅሊጠይቀው ወይም ክስሊያቀርብበትአይችልም፡፡
ቊ 3025፡
፡በጅምላወይም በአቅራቢያግምትየተወሰነዋጋ(
1)የማስታወቅግዴታ፡
፡
(
1)የሥራው ዋጋለሥራየሚውሉትንነ
ገሮችናሥራበመመልከትየሚወሰንየሆነእን
ደሆነምን
ም እን
ኳተቃራኒየሆነ
የውልቃልቢኖርየሥራው ተቋራጭ ሥራዎቹየደረሱበትንሁኔ
ታናያደረገውንወጪ ላሠሪው ማስታወቅአለበት፡
፡
(
2)በውሉየተነ
ገረተቃራኒቃልየሌለእን
ደሆነበየወሩመጨ ረሻማስታወቅአለበት፡
፡
ቊ 3026፡
፡(2)የሥራተቋራጩ የሥራው ዋጋ፡
፡
(
1)ሥራተቋራጩ 2ቱወገንተዋዋዮችየተስማሙ በትንየሥራዋጋከአሠሪው ለመቀበልመብትአለው፡
፡
(2)ስለዚህነ
ገርየተነ
ገረየውልቃልየሌለእን
ደሆነ
፤ሥራተቋራጩ ለአሠሪው በሰጠው ሒሳብላይለሥራው የሚሆን
ደመወዝሊያገባበትይችላል፡፡
ቊ 3027፡
፡(3)ላሠሪው ያለው መብት፡
፡
አሠሪው የሥራተቋራጩ ንሒሳብበማናቸውም ጊዜልዩዐዋቂዎችእን
ዲመረምሩትለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 3028፡
፡የሥራምርመራ፡
፡
አሠሪው በማናቸውም ጊዜቢሆንሥራዎቹየደረሱበትንሁኔ
ታበሥራው ላይየዋሉትንመሥሪያዎችዐይነ
ትናየተሠራውን
ሥራዐይነ ትበልዩዐዋቂዎችለማስመርመርይችላል፡፡
ቊ 3029፡
፡ሥራውንስለመቀበልናዋጋስለመክፈል፡
፡
(
1)ዋጋውንመክፈል፤ሥራው እን
ደተመረመረናአሠሪው እን
ደተቀበለው የሚያስገምትነ
ው፡፡
(2)ስለሆነ
ም የተከፈሉትገን
ዘቦችከዋጋው ላይበቅድሚያእን
ደተከፈሉየሚገመትየሆነእን
ደሆነከዚህበላይባለው
ኀይለቃልየተሰጠው አገማመትየሚጸናአይሆን ም፡፡
ቊ 3030፡
፡በከፊልሥራውንስለመቀበልናዋጋውንስለመክፈል፡
፡
(
1)ውሉበደረጃእንዲፈጸም ስምምነ
ትተደርጎእን
ደሆነእያን
ዳንዱ ደረጃሥራበተፈጸመ ቊጥርምርመራውናየአቀባበሉ
ሥነሥርዐትይፈጸማል፡፡
(2)የያን
ዳንዱ የሥራደረጃበተፈጸመበትጊዜሥራተቋራጩ በተፈጸሙ ትሥራዎችመጠንከሥራው ዋጋላይአን
ዱ
ክፍልእን ዲከፈለው ለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 3031፡
፡አሠሪው የሚጠይቃቸው የሥራመለዋወጥ፡
፡(1)የአሠሪው መብት፡
፡
የተጠየቁትየሥራመለዋወጥ በቴክኒክረገድሊፈጸሙ የሚቻልናየሥራውንም ጥንካሬከማይጎዱ ከሆኑአሠሪው
አስቀድሞ ከተስማማበትየሥራዐቅድአንዳንድመለዋወጥ እንዲፈጸሙ ለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 3032፡
፡(2)የሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡
(
1)ከሚሠራው ሥራላይእንዲቀነስሥራአሠሪው የጠየቀው የሥራመለዋወጥ የሥራተቋራጩ ንወጪ በቀነ
ሰለት
መጠንበውልተወስኖከነበረው ዋጋላይእን
ዲቀነስለትለመጠየቅይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም ደግሞ አሠሪው በጠየቀው የሥራመለዋወጥ ምክንያትየሥራተቋራጩ ንወጪ የሚያበዛወይም
በተጨ ማሪሥራየሚያስከትልወይም አላፊነ ቱንየሚያከብድበትበመሆኑመጠንለዚህለተጨ ማሪው ሥራዋጋውና
የሚከፈለው አበልተጨ ምሮእንዲከፈለው አሠሪውንለመጠየቅይችላል፡፡
(3)በሚቀነ
ሰው ወይም በሚጨ መረው የዋጋአከፋፈልሒሳብላይሁለቱወገንተዋዋዮችያልተስማሙ እን
ደሆነ
በተጨ ማሪወይም ተቀናሽሥራየሚከፈለውንሒሳብሁለቱወገኖችየሚመርጡዋቸው የሽምግልናዳኞችእነ ዚህም
ባይኖሩዳኞችይወስኑታል፡፡
ቊ 3033፡
፡(3)የሥራተቋራጩ እን
ቢታ፡
፡
(1)አሠሪው የጠየቃቸው የሥራመለዋወጥ ስምምነትየተደረገባቸውንፕላኖችን
ድፎችወይም ሌላሰነ
ዶችየሚነ
ኩ
የሆነእንደሆነሥራተቋራጩ አልቀበልም ለማየትይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም ሥራተቋራጩ አሠሪው የጠየቃቸው መለዋወጥ በብዛታቸውም ወይም በዐይነታቸው ስምምነት
ከተደረገበትሥራበአፈጻጸማቸው ሌላልዩሥራየሚያስከትሉየሆነእን ደሆነአልቀበልም ለማለትይችላል፡፡
(3)ሥራው በተለይበፍጹም እን
ደልዩሆኖየሚገመተው አስቀድሞ ከታሰበው ሥራግምትወይም ሊገመትከሚቻለው
ከመቶሓያበላይመለዋወጥንየሚያስከትልሲሆንነ ው፡፡
ቊ 3034፡
፡ሥራተቋራጩ የሚያቀርባቸው መለዋወጥ፡
፡
(1)በቴክኒክምክን
ያትስምምነትየተደረገበትዕቅዱ እን
ዲለዋወጥ አስፈላጊሆኖየተገኘእን
ደሆነ
፤አስቸኳይካልሆነ
በቀርሥራተቋራጩ ለአሠሪው ማስታወቅአለበት፡፡
(2)የታሰበው መለዋወጥ አሠሪው አን
ድም ተጨ ማሪዋጋለመክፈልየሚያስገድደው ባይሆን
ም እን
ኳሥራተቋራጩ
የማስታወቅግዴታአለበት፡ ፡
ቊ 3035፡
፡ውሉንስለማስቀረት፡
፡
አሠሪው፤ሥራተቋራጩ አን
ዳችም ጥፋትባያደርግም እን
ኳየፈረመውንውልለማፍረስይችላል፡
፡
ቊ 3036፡
፡የሥራተቋራጩ መብት፡
፡(1)ዋጋው በጅምላወይም በአቅራቢያግምትየተደረገሲሆን
፡፡
(1)አሠሪው በዚህአኳኋንውሉንያፈረሰእን
ደሆነ
፤ሥራተቋራጩ ስምምነ
ትየተደረገበትንየጅምላዋጋወይም
የአቅራቢያግምትዋጋለማግኘትመብትአለው፡ ፡
(
2)ስለሆነ
ም በውሉመሻርምክን
ያትሥራተቋራጩ ከማውጣትየቀረለትወጪ ከዚህዋጋላይተቀናሽመሆንአለበት፡
፡
(3)አቅራቢያበሆነግምትዋጋው ተወስኖእን
ደሆነ
፤ከዚህበላይባሉትሁለትኀይለቃሎችመሠረትአሠሪው መክፈል
ያለበትንገንዘብእስከሓያበመቶድረስበማብዛትሥራተቋራጩ ሊጠይቅይችላል፡፡
ቊ 3037፡
፡(2)ሌላዐይነ
ትዋጋዎች፡
፡
(1)የሥራው ዋጋበመሥሪያዎቹናሥራውንለመፈጸም አስፈላጊበሚሆነ
ው ሥራዋጋመሠረትየተወሰነየሆነእን
ደሆነ
የውሉመፍረስማስታወቂያለሱከመድረሱበፊትአስቀድሞ ለተሠራባቸው መሥሪያዎችናለተሠሩትሥራዎችተቋራጩ
የዋጋግምትለማግኘትመብትአለው፡ ፡
(2)እን
ዲሁም አሠሪው ስለሥራው አፈጻጸም በቅንልቡናከተወሰነ
ው ጊዜበፊትሥራተቋራጩ ላደረጋቸው ውሎች
በራሱሒሳብማሰብአለበትወይም በነ ዚሁውሎችመሻርምክን ያትለሥራው ተቋራጭ የሚደርስበትንኪሣራመክፈል
አለበት፡፡
(
3)በመጨ ረሻም ሥራተቋራጩ አሠሪው ሊከፍለው ግዴታየገባበትንጠቅላላየድካም ዋጋእን
ዲሰጠው ለማስገደድ
ይችላል፡
፡
ቊ 3038፡
፡የውሉመፍረስ፡
፡
(1)የውሉመፍረስበሥራተቋራጩ ጥፋትየሆነወይም አሠሪው በሚገባየጠየቀውንመለዋወጥ ለመፈጸም ባለመቀበል
የሆነእንደሆነአስቀድመው በተሠሩትሥራዎችብዛትመጠንሥራተቋራጩ ስምምነ ትከተደረገበትየሥራዋጋና
የአገልግሎትዋጋለማግኘትመብትአለው፡ ፡
(2)ስለሆነ
ም ሥራተቋራጩ ግዴታዎቹንባለመፈጸሙ ምክን
ያትለሚደርሰው ጉዳትየአሠሪው የኪሣራመጠየቁመብት
እንደተጠበቀነው፡
፡
ቊ 3039፡
፡ሥራተቋራጩ የሚሰጠው መድን
፡፡
(
1)ሥራተቋራጩ ሥራውንካስረከበበትቀንጀምሮስለመልካም አሠራሩናስለሥራው ስለጠን
ካራነ
ቱለዐሥርዓመት
ጊዜመድንነው፡
፡
(
2)በዚሁም ጊዜውስጥ በሥራጒድለትወይም በተሠራበትመሬትዐይነ
ትምክን
ያትበተሠራው ሥራላይለሚደርሰው
መጥፋትወይም መበላሸትአላፊነው፡
፡
(
3)ማናቸውም ይህንጊዜየሚያሳጥርወይም መድን
ነቱንየሚሽርየውልቃልሁሉአይጸናም፡
፡
ቊ 3040፡
፡የምክትልሥራተቋራጮ ችናሠራተኞችበቀጥታያላቸው የክስመብት፡
፡
በአንድየሕንጻሥራተቋራጭ ነ
ትውስጥ የሚሠሩሥራተቋራጮ ችወይም ሠራተኞችየሠሩበትንሥራዋጋለመከፈል
ክሳቸውንባቀረቡበትጊዜአሠሪው ለሥራተቋራጩ ሊከፍልበሚገባው ገን
ዘብመጠንባሠሪው ላይበቀጥታ
ገንዘባቸውንየመጠየቅመብትአላቸው፡፡
ምዕራፍ4፡
፡
ስለማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣናስለወለድአግድ
ክፍል1፡
፡
የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣአቋቋም፡
፡
ቊ 3041፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣንየማቋቋሚያው ሰነ
ድ፡፡
የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣበቀጥታበሕግወይም በፍርድወይም በውልወይም ደግሞ በኑዛዜሊቋቋም ይችላል፡
፡
ቊ 3042፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትሻጭ ለሆነሰው ሕግየሚሰጠው መያዣ፡
፡
አን
ድየማይን ቀሳቀስን
ብረትየሸጠ፤ያስተላለፈሰው ለተዋዋለበትን
ብረትዋጋአከፋፈልዋስትናናበሽያጩ ስምምነ
ት
ውስጥ ለተመለከቱትሌሎችግዴታዎችዋስትናእን ዲሆነው በሕጉመሠረትበዚህበማይንቀሳቀስንብረትላይየመያዣ
መብትአለው፡፡
ቊ 3043፡
፡ለማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትየጋራተካፋይየሆነሰው ሕግየሚሰጠው መያዣ፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትተካፋይየሆነሰው፤በክፍያው መሠረትበሌሎቹየጋራተካፋዮችድርሻውስጥ ሕግ
የሚሰጠው የመያዣመብትአለው፡፡
(2)ይህም የመያዣመብትየሚሰጠው ከክፍያው ውስጥ ለሚጐልበትድርሻውናምናልባትም በክፍያያገኛቸውንሀብቶች
እንዲለቅቢፈረድበት፤የጋራተካፋዮቹሊከፍሉትለሚገባው ኪሣራዋስትናነው፡
፡
ቊ 3044፡
፡በፍርድየሚሰጥ የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣ፡
፡
(1)ዳኞችበዳኝነ
ትየሰጡትፍርድሽማግሎችበሽምግልናዳኝነ ትየሰጡትብይንወይም የሰጡትትእዛዝተፈጻሚነ
ት
እንዲያገኝለማረጋገጥ አን
ዱ ወገንበሌላው ወገንበማይን
ቀሳቀስበአን
ድወይም በብዙንብረቶችላይየመያዣመብት
እንዲኖረው ለመወሰንይችላሉ፡፡
(2)ይህም የፍርድውሳኔወይም የሽምግልናዳኝነትብይንየዋስትናመያዣየተሰጠበትንየዕዳልክናስለዚህም ዕዳ
በመያዣየተሰጠውንን ብረትወይም ን ብረቶችለይቶያመለክታል፡
፡
ቊ 3045፡
፡የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትመያዣየ
ሚቋቋምበትሰነ
ድ፡፡
(
1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣንየሚያቋቁም ውልወይም ሕጋዊሰነ
ድበጽሑፍካልተደረገበቀርዋጋየለውም፡
፡
(
2)መያዣየተሰጠበትገን
ዘብልክበኢትዮጵያገን
ዘብካልተመለከተበቀርፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 3046፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየመያዣዋስትናየተሰጠው ዕዳ፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣ፤አሁንለተደረገለወደፊቱለሚደረግበውለገብነ
ትለሚደርስወይም ይደርሳል
ለሚባልገን ዘብልክዋስትናሊቋቋም ይችላል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም በትእዛዝወይም ለአምጪ ው በሚከፈልሰነ
ድላይለተመለከተው ገን
ዘብዋስትናእን
ዲሆንየማይን
ቀሳቀስ
ን
ብረትየመያዣውልሊቋቋም ይችላል፡ ፡
ቊ 3047፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣሊሆኑየሚችሉን
ብረቶች፡
፡
(
1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣሊቋቋም የሚቻለው በማይን
ቀሳቀስን
ብረትላይብቻነ
ው፡፡
(2)ልዩልዩየሆኑተን
ቀሳቃሽን
ብረቶችእን
ደማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣሊሆኑይችላሉተብሎ የተወሰነ
ው ድን
ጋጌ
የተጠበቀነ ው፡
፡
ቊ 3048፡
፡መያዣየሆነየማይን
ቀሳቀስን
ብረት፡
፡
(1)በመያዣነ
ትመሰጠቱየተመዘገበየማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣውንበሚያቋቁመው ሰነ
ድላይበግልጽመጠቀስ
አለበት፡፡
(2)ሰነ
ዱም የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትየሚገኝበትንወረዳየንብረቱንዐይነ
ትየሚቻልም ቢሆንበርስትመዝገብ
የተጻፈበትንየካርታቊጥርበተለይማመልከትይገባዋል፡ ፡
(3)የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትየሚገኘው የማይን
ቀሳቀሱንብረቶችመዝገብባልተቋቋመበትአውራጃውስጥ በሆነጊዜ
ሰነዱ እጅግቢያንስሁለቱንአዋሳኞቹንገልጾማመልከትይገባዋል፡
፡
ቊ 3049፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣለመስጠትየሚያስፈልግችሎታ፡
፡
(
1)የማይንቀሳቀስንብረትመያዣበባለዕዳው፤ወይም ስለሌላሰው ዕዳመያዣሰጥቶበሚዋዋልሦስተኛሰው፤
ሊቋቋም ይችላል፡
፡
(2)ለራሱዕዳዋስትናእንዲሆንአን
ድየማይን ቀሳቀስንብረትንለዕዳበመያዣነ
ትለመስጠትየሚቻለው
የማይን ቀሳቀሰውንን
ብረትለመሸጥ ችሎታያለው እንደሆነነው፡
፡
(
3)ለሌላሰው ዕዳዋስትናእን
ዲሆንየማይን
ቀሳቀስንብረትንለመያዣመስጠትየሚቻለው ይህን
ኑየማይን
ቀሳቀሰውን
ን
ብረትዋጋሳይቀበልበችሮታለማስተላለፍሊያዝበትችሎታያለው ሲሆንነ
ው፡፡
ቊ 3050፡
፡የፍትሐብሔርቅጣት፡
፡
(
1)ከዚህበላይባለው ቊጥርውስጥ የተጻፈው ችሎታየሌለው ሰው የሰጠው የመያዣውልዋጋየለውም (
አይጸናም)
፡፡
(2)ይህችሎታየሌለው ሰው ሀብቱንበመያዣከሰጠ በኋላይህንኑየማይን
ቀሳቀስን
ብረትሊያዝበትችሎታቢያገኝም
እንኳአስቀድሞ ሰጥቶትየነ
በረው መያዣዋጋያለው አይሆንም፡፡
(
3)እን
ዲሁም ወደፊትይሠራሉየሚባሉትንሕን
ጻዎችመያዣመስጠትዋጋየለውም፡
፡
ቊ 3051፡
፡(1)በባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀትየታወቀን
ብረት፡
፡
(1)የአስተዳደርክፍል፤የአን
ድየማይን ቀሳቀስን
ብረትባለሀብትመሆኑንዐውቆለትየባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀት
ከሰጠው ሰው ጋራየተደረገየን ብረትመያዣውልየሚጸናነው፡፡
(2)የባለሀብትነ
ትየምስክርወረቀትየተሰጠበትማስረጃፍርስሆኖየተሰረዘቢሆን
ም በመያዣው የሚከራከረው ሰው
በቅንልቡናአለመሆኑካልተገለጸበቀርየርስትመያዣው ውልየሚጸናነው፡፡
(
3)የርስትየምስክርወረቀትበሚሰጥበትጊዜበአስተዳደርክፍልደን
ብመሠረትከምስክርወረቀትመስጫ ው ታክስጋራ
ከሚከፈለው ለመጠባበቂያዋስትናከተመደበው ገን
ዘብበዕዳየተያዘውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረቱንዕዳከፍሎ ን
ብረቱን
ላስለቀቀው ባለሀብትይከፈለዋል፡
፡
ቊ 3052፡
፡የማጻፍአስፈላጊነ
ት፡፡
የማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣበማናቸውም ዐይነትሰነድላይየተመሠረተቢሆንከተጻፈበትቀንአን
ሥቶ
የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትበሚገኝበትአገርባለው በማይን
ቀሳቀስርስትመዝገብካልተጻፈበቀርማን ኛውን
ም ዐይነ
ት
ውጤትአያስገኝም፡፡
ቊ 3053፡
፡የአጻጻፉሥርዐት፡
፡
(1)የማይንቀሳቀስን
ብረትንመያዣእን
ዲመዘግብጥያቄየቀረበለትየማይንቀሳቀስንብረትመዝገብሠራተኛ፤የውሉን
አመዘጋገብሥርዐትየሚፈጽመው በዚህሕግስለማይን
ቀሳቀሱን ብረቶችአመዘጋገብሥርዐትበሚመለከተው አንቀጽ
በተደነገገው ደን
ብመሠረትነው፡፡
(
2)የዚሁም አን
ቀጽደን
ብአመዘጋገብየሚሻሻልበትን
ናየሚለወጥበትንሥርዐትወስኗል፡
፡
ቊ 3054፡
፡የማስመዝገቢያው ወጪ ፡
፡
(
1)የማስመዝገቢያውንወጪ የሚችለው በመጨ ረሻው ባለዕዳው ብቻነ
ው፡፡
(2)የማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣንያስመዘገበናለዚህም ወጪ ውንአስቀድሞ የከፈለሰው የከፈለውንገን
ዘብባለዕዳው
እንዲከፍለው ለመጠየቅይችላል፡
፡
ቊ 3055፡
፡የገን
ዘብመብትመቀነ
ስ፡፡
(
1)ባለዕዳው ከዕዳው ጠቅላላሒሳብላይሩቡንከከፈለበኋላከመዝገቡላይየተጻፈው እን
ዲተካከልለትለመጠየቅ
ይችላል፡፡
(
2)ገን
ዘብጠያቂውም ይህንየመዝገብመተካከልጒዳይመፍቀድአለበት፡
፡
(
3)ባለዕዳው ከተበደረው ገን
ዘብበከፊሉበመክፈል፤በመያዣካስያዛቸው የማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችውስጥ በዚሁ
መጠንበከፊልእን ዲለቀቅለትለመጠየቅአይፈቀድለትም፡፡
ቊ 3056፡
፡የገን
ዘብመብትመጨ መር፡
፡
(
1)በመጀመሪያበመዝገቡላይየ
ተጻፈውንየገን
ዘብልክበማስተካከልብቻየገን
ዘቡንልክለመጨ መርአይቻልም፡
፡
(2)በመጀመሪያበመዝገቡላይከተጻፈው የገን
ዘብልክበላይያለው ገን
ዘብማረጋገጫ እን
ዲኖረው ከተፈለገይህን
ኑ
በመዝገቡላይእን ደገናማስመዝገብአስፈላጊነው፡
፡
ቊ 3057፡
፡ለማስመዝገብየተወሰነጊዜ፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትየተያዘበትንዕዳየመክፈልግዴታየሌለበትሦስተኛወገንየሆነሰው በዕዳተይዟል
የተባለውንይህንኑየማይንቀሳቀሰውንንብረትገዝቶግዥውንበማይን ቀሳቀስንብረትመጻፊያመዝገብውስጥ ካጻፈ
በኋላየተመዘገበውንየማይንቀሳቀስንብረትበመያዣማጻፍዋጋየለውም፡ ፡
(2)እን
ዲሁም የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትእን
ዲያዝበፍርድሥነሥርዐትመወሰኑበመዝገብከተጻፈበኋላወይም
ባለዕዳው መክሠሩከተገለጸበኋላየሚደረግየማይን
ቀሳቀስንብረትበመያዣመጻፍዋጋየለውም፡፡
ቊ 3058፡
፡የተወሰነ
ው ጊዜሲያልፍመብትየሚቀርበትሁኔ
ታ፡፡
(
1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየመያዣመብትውጤትየሚኖረው፤ከተጻፈበትቀንአን
ሥቶእስከዐሥርዓመትድረስነ
ው፡፡
(
2)ይህየተወሰነ
ው ጊዜከማለፉበፊትይህውልእን
ዲታደስአዲስየመዝገብማጻፍጒዳይየተፈጸመ እን
ደሆነጸን
ቶ
የሚቈይበትዘመንይራዘማል፡
፡
(3)እን
ዲህም በሆነጊዜአስቀድሞ የተመዘገበው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣውልአዲሱየመዝገብማስጻፍጒዳይ
ከተፈጸመበትቀንአንሥቶወደፊትእስከዐሥርዓመትውጤትያለው ይሆናል፡፡
ክፍል2፡
፡
የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣውጤ ቶች፡
፡

ቊ 3059፡
፡መሠረቱ፡
፡
(1)የማይንቀሳቀስንብረትየመያዣመብትየተሰጠው ገን
ዘብጠያቂ፤መያዣው የሚመለከተውንየማይን
ቀሳቀስንብረት፤
ገንዘብጠያቂዎችያስያዙትእን ደሆነከን
ብረቱዋጋላይየሚጠይቀው ገን
ዘብከሌሎቹገንዘብጠያቂዎችበፊትለርሱ
በቀዳሚነ ትእንዲከፈለው የመጠየቅመብትአለው፡
፡
(
2)እንዲሁም የመጀመሪያው የማይንቀሳቀስንብረትመያዣመብትከተመዘገበበኋላ፤መብቱንላስመዘገበለሌላ
ሦስተኛወገንባለዕዳው የማይንቀሳቀሰውንንብረትቢሸጥ ቢያስተላልፍም እን
ኳየመያዣመብቱንያስመዘገበው ገን
ዘብ
ጠያቂየማይንቀሳቀሰውንን ብረትለማስያዝይችላል፡፡
(
3)ከዚህም በቀርባለመያዣየሆነገን
ዘብጠያቂለማን
ኛቸውም ሌሎችተራገን
ዘብጠያቂዎችያላቸው መብትሁሉ
ይኖረዋል፡
፡
ቊ 3060፡
፡ንብረትንየማስቀረትስምምነ
ት፡፡
(1)ዕዳው እንዲከፈልበተወሰነ
በትጊዜሳይከፈልየቀረእን ደሆነገን
ዘብጠያቂው የመያዣመብትያገኘበትን
የማይን ቀሳቀስንብረትይወስዳል፡፡ወይም በሕጉየተመለከተውንሥርዐት(
ፎርማሊቴ)ሳይጠብቅሊሸጠው ይችላል
የሚልስምምነ ትሁሉየመያዣው መብትከተመዘገበበኋላየተደረገስምምነ ትቢሆንም እን
ኳፈራሽነ
ው፡፡
(
2)ስለሆነም ለዕዳው መክፈያየተወሰነ
ው ጊዜካለፈበኋላገንዘብጠያቂው የመያዣመብትያገኘበትንየማይን
ቀሳቀስ
ን
ብረት፤የዕዳው መክፈያአድርጎባለዕዳው ለገን
ዘብጠያቂው ለመስጠት(ይችላልብሎ)መስማማትይችላል፡ ፡
ቊ 3061፡
፡ክስስለማቅረብ(
1)ሥልጣን
፡፡
የማይንቀሳቀስን
ብረትመያዣንአመዘጋገብ፤ወይም መያዣየተሰጠበትንየማይንቀሳቀስንብረትንስለመሸጥ
የሚመለከቱትንጒዳዮችሁሉ፤ለማየትሥልጣንየተሰጣቸው ይኸው ንብረትበሚገኝበትቦታየሚገኙትፍርድቤቶችብቻ
ናቸው፡
፡
ቊ 3062፡
፡(2)መኖሪያቦታንለይቶስለማስታወቅ፡
፡
(
1)በማናቸውም ባለጒዳይጥያቄአቅራቢነትበን
ብረቱላይየመያዣመብትየተሰጠውናንብረቱንም በመያዣሰጭ የሆነ
ሁለቱም ወገኖችየመኖሪያቦታቸውንእነ
ዚህፍርድቤቶችበሚገኙበትክፍልለይቶማስታወቅአለባቸው፡፡
(
2)ሕጋዊየመኖሪያቦታቸውንእንዲመርጡ ከተጠየቁበትጊዜአን
ሥቶእስከአን
ድወርድረስሳይመርጡ የቀሩእን ደሆነ
ዳኞችየማይንቀሳቀሰውንንብረትመያዣየሚመለከቱትጒዳዮችበሚገባከቀረቡላቸው በኋላየባለጒዳዮቹንሕጋዊ
መኖሪያቦታመርጠው ለመወሰንይችላሉ፡፡
ቊ 3063፡
፡(3)(
ወኪል)የን
ብረትጠባቂ፡
፡
እንዲሁም በማናቸውም ባለጒዳይጥያቆአቅራቢነትስሙ ናመኖሪያቤቱላልታወቀገንዘብጠያቂይህገንዘብጠያቂ
በክርክሩላይራሱእንዲኖርበሕጉላይተመልክቶእን ደሆነናአንድአስቸኳይውሳኔመስጠትየሚያስፈልግሲሆንዳኞች
ለዚህገንዘብጠያቂአንድን ብረትጠባቂለመሾም ይችላሉ፡፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣየተሰጠው ገን
ዘብጠያቂ፡
፡
ቀደምትነ
ትየብልጫ መብት፡
፡
(
ሀ)ይህመብትየሚመለከታቸው ን
ብረቶች፡
፡
ቊ 3064፡
፡ከን
ብረቱጋራአን
ድየሆነ
ናተጨ ማሪ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስንብረትየመያዣመብትበማይን ቀሳቀሰው ንብረትላይናከን
ብረቱጋራአን
ድነትባላቸው ክፍሎች
እንዲሁም ተጨ ማሪክፍሎችንም ጭ ምርየሚጠቀልልነው፡፡
(
2)በመያዣው ውልላይእን
ደንብረቱተጨ ማሪሆነ
ው በግልጽየተመለከቱትዕቃዎችበዚሁዐይነ
ትይቈጠራሉ፡
፡
(
3)ተቃራኒማስረጃየማቅረብመብትየተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 3065፡
፡የሦስተኛወገኖችመብት፡
፡
(1)የማይንቀሳቀስን
ብረትመያዣያለው ገንዘብጠያቂየመያዣው መብትከሚመለከተው ከማይንቀሳቀሰው ን
ብረትላይ
በተለዩትናባለሀብትነ
ታቸውም ለሦስተኛወገኖችበተዛወሩትክፍሎችወይም ተጨ ማሪዕቃዎችላይየባለመያዣነት
መብቱንሊሠራበትአይችልም፡ ፡
(
2)እን
ደዚህያለሁኔ ታበአጋጠመ ጊዜመያዣየሆነ
ው የማይንቀሳቀስን
ብረትዋጋቢቀነ
ስቢጠፋወይም ቢበላሽበዚህ
ሕግአንቀጾችበታወቁለትመብቶቹብቻሊገለገልባቸው ይችላል፡
፡
ቊ 3066፡
፡የማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትአዲስሥራስለመሥራትናስለማሻሻል፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
የማይንቀሳቀስን
ብረትመያዝመብትየመያዣው መብትበሚመለከተው የማይን
ቀሳቀስን
ብረትናእን
ዲሁም በዚሁን
ብረት
ላይየሚሠሩትንአዳዲስሥራዎች፤ተክሎችናሰብሎችየሚጠቀልልነው፡፡
ቊ 3067፡
፡(2)የሥራተቋራጮ ችናየዕቃአቅራቢዎችልዩመብት፡
፡
(1)ስለሆነ
ም ከዚህበላይባለው ቊጥርየተጠቀሰውንበማደስየማሻሻልሥራናየሕን ጸሥራየፈጸሙ ሥራተቋራጮ ችና
ለሥራው አስፈላጊየሆነ ውንየማደሻውንዕቃየሸጡ አትክልትዘርወይም የሰብልፍሬያቀረቡዕቃአቅራቢዎች፤
ለፈጸሙ ትሥራናላቀረቡትዕቃስለሚከፈላቸው ገንዘብጒዳይየማይን ቀሳቀስንብረትመያዣመብትካላቸው ገንዘብ
ጠያቂዎቹ( ብልጫ )ቅድሚያይሰጣቸዋል፡፡
(
2)በዚህም በክፍያክርክርየተነ
ሣእን
ደሆነዳኞችየድርሻውንልክይወስናሉ፡
፡
(
3)እን
ዲሁም አስፈላጊሆኖሲገኝበልዩልዩዎችሥራተቋራጮ ችናበዕቃአቅራቢዎችመካከልየሚደረገውንየክፍያ
ጒዳይይወስናሉ፡
፡
ቊ 3068፡
፡የቤትናየእርሻመሬትኪራይ፡
፡
(1)በኪራይየ
ተሰጠውንየማይን ቀሳቀስን
ብረትየሚመለከተው የመያዣመብትን
ብረቱበፍርድከተያዘበትቀንአን
ሥቶ
የሚታሰበውንየቤትናየርሻኪራይንይጠቀልላል፡
፡
(2)ቤትተከራዮችናየእርሻመሬትተከራዮችመያዣየተሰጠበትየማይንቀሳቀስንብረትበፍርድመያዙማስታወቂያ
ከተሰጣቸው በኋላየቤቱንወይም የመሬቱንኪራይዋጋለማይንቀሳቀሰው ን
ብረትባለሀብትበሚጸናአኳኋንሊከፍሉ
አይችሉም፡፡
ቊ 3069፡
፡ለማይን
ቀሳቀስን
ብረትየተመደበኪሣራ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(
1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣመብት፤ን
ብረቱበጠፋወይም በተበላሸጊዜለዚሁሊከፈልየሚገባውንአሹራን
ስ
ወይም በአላፊነ
ትየሚከፈልየኪሣራንሒሳብየሚጠቀልልነ
ው፡፡
(
2)እን
ዲሁም የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትመያዣን
ብረቱበሚወሰድበትጊዜለባለዕዳው (
ለባለሀብቱ)የሚከፈለውን
ግምትየሚጠቀልልነው፡፡
ቊ 3070፡
፡(2)ስለአከፋፈሉየገን
ዘብጠያቂው ፈቃድ፡
፡
(1)በማይንቀሳቀሰው ን
ብረትላይየመያዣመብታቸውንያስመዘገቡትገን
ዘብጠያቂዎችሁሉካልፈቀዱ በቀር፤
በአሹራንስበኀላፊነትወይም ን
ብረትበመልቀቅምክንያትመያዣውንለሰጠው ባለዕዳየሚከፈሉትኪሣራዎችሊሰጡት
አይቻልም፡፡
(
2)ይህንየመሰለኪሣራሊከፈለው የሚገባው የማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣየሰጠ ባለዕዳለተመዘገቡትገን
ዘብ
ጠያቂዎችየኪሣራውንልክናምክንያትእንዲሁም የሚከፍለውንሰው ስምናአድራሻያስታውቃል፡
፡
(3)ለዚህአከፋፈልይህማስታወቂያከተደረገበትቀንአን
ሥቶበሠላሳቀንጊዜውስጥ የማይን ቀሳቀስንብረትየመያዣ
ባለመብትየሆኑገን ዘብጠያቂዎችመቃወማቸውንያልገለጹእንደሆነኪሣራው ለባለዕዳዎችእንዲከፈልእንደተስማሙ
ያህልይገመታሉ፡ ፡
ቊ 3071፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትንመያዣየሰጠ ባለዕዳመብት፡
፡
(1)የማይንቀሳቀስንብረትንየመያዣመብትለሰጠ ባለዕዳየሚከፈለው ኪሣራከአምስትመቶየኢትዮጵያብርያልበለጠ
እንደሆነለሱው እንዲከፈለው ለማስገደድይችላል፡
፡
(2)የማይን
ቀሳቀስንብረትየመያዣመብትየሰጠ ባለዕዳበኪሣራው ገንዘብየማይን ቀሳቀሰውንንብረትእንደገና
ለመሥራትወይም ለማደስየሚያውለው ለመሆኑግዴታየገባእን ደሆነናተስፋየሰጠበትን ምነገርለመፈጸም ማረጋገጫ
እንዲሆንበቂሆነው የሚገመቱዋስትናዎችወይም ሌሎችመያዣዎችያቀረበእን ደሆነለኪሣራየሚከፈለው ገን ዘብ
እንዲሰጠው ለማስገደድይችላል፡
፡
(
3)በማናቸውም አኳኋንቢሆን
ም የማይንቀሳቀሰውንን
ብረትየመያዣመብትየሰጠ ባለዕዳለሱየሚከፈለውንኪሣራ
ዳኞችበመረጡትበትእዛዝባለአደራተይዞእንዲቀመጥ ለማስገደድይችላል፡
፡
ቊ 3072፡
፡በስመ ርስቱላይየሚደረግየማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣስለመስጠት፡
፡
በስመ ርስትላይየሚደግየማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣአላባው ባለቀጊዜበሙ ሉበርስቱላይየሚጠቀለልይሆናል፡
፡
ቊ 3073፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትንዋጋስለማጓድል፡
፡(1)የባለዕዳው አድራጎት፡
፡
(
1)ባለዕዳው በራሱአድራጎትወይም ቸልተኛነ
ትየማይንቀሳቀስንብረትመያዣየተሰጠበትንን
ብረትዋጋእን
ዲቀነ
ስ
ወይም እንዲጎዳያደገእን
ደሆነገንዘብጠያቂው አዲስዋስትናእን
ዲሰጠው ለማስገደድይችላል፡
(2)ለገን
ዘቡተገቢሆኖበተወሰነ ው ጊዜውስጥ ዕዳከፋዩእነ
ዚህንመያዣዎችያላቀረበእን
ደሆነ
፤ለዕዳመክፈያው
ከተወሰነው ቀንአስቀድሞ ባለገን
ዘቡለዋስትናው በቂየሆነገንዘብመልሶእን
ዲሰጠው ለመጠየቅመብትይኖረዋል፡፡
ቊ 3074፡
፡ንብረቱንየሚገዛየሦስተኛሰው አድራጎት፡
፡
ከባለዕዳው ላይንብረቱንበገዛበሦስተኛሰው አድራጎትወይም ቸልተኛነ
ትየማይንቀሳቀስን
ብረትመያዣየተሰጠበት
ንብረትዋጋየተቀነሰወይም የተጎዳእንደሆነየማይንቀሳቀሰው ን
ብረትመያዣየተሰጠው ገንዘብጠያቂበባለዕዳው ላይ
እንዲሠራባቸው ባለፈው ቊጥርየተመለከቱትመብቶችይኖሩታል፡ ፡
ቊ 3075፡
፡ሌሎችምክን
ያቶች፡
፡
ሌላምክንያትያለበትየዋጋመቀነ
ስወይም ዋጋያስቀንሳልተብሎ የሚያስፈራጒዳይከባለዕዳው አዲስዋስትናዎችን
ለመጠየቅወይም መያዣየተሰጠበትንዕዳበከፊልም ሆነእን
ዲከፈለው ለመጠየቅለባለገንዘቡመብትአይሰጠውም፡ ፡
(
ለ)ቀደምትነ
ትያላቸው የገን
ዘብመጠየቂያመብቶች፡
፡
ቊ 3076፡
፡የተመዘገበየገን
ዘብመጠየቂያመብትዋናገን
ዘብ(
ካፒታል)
፡፡
በማይን
ቀሳቀስን ብረትመያዣመዝገብውስጥ የተመዘገበውንገን
ዘቡንከሌሎችገን
ዘብጠያቂዎችበፊትበቀደምትነ
ት
እን
ዲከፈለው የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትመያዣለገን
ዘብጠያቂው መድንነው፡
፡
ቊ 3077፡
፡የዋናው ገን
ዘብወለድ፡
፡
(1)እን
ዲሁም በማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትመያዣመዝገብውስጥ በተመዘገበው የወለድመጠንየዋናውንገን
ዘብወለድ
ከሌሎችገንዘብጠያቂዎችአስቀድሞ ለመክፈልየማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣለባለገንዘቡመድንነው፡
፡
(
2)ስለሆነም የማይንቀሳቀስንብረትመያዣየተሰጠው ገን
ዘብጠያቂበዚህመብተመሠረትከሁለትዓመትለበለጠ ጊዜ
ወለዱ በቀደምትነትእንዲከለው ለመጠየቅአይችልም፡
፡
(3)የማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣመብትበሚመዘገብበትጊዜወለዱ በቀደምትነ
ትየሚከፈልበትከሁለትዓመት
ለበለጠ ጊዜይሆናልተብሎ ሊጻፍአይቻልም፡
፡
ቊ 3078፡
፡አስፈላጊወጪ ዎችናለአሹራን
ስየሚከፈልዋጋ፡
፡
እንዲሁም ባለዕዳው ሊከፍላቸው የሚገባሁኖሳለ፤ገንዘብጠያቂው ለማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትጥበቃያደረጋቸውን
አስፈላጊወጪ ዎችናለን ብረቱአሹራንስየከፈላቸውንዋጋዎችከሌሎቹገንዘብጠያቂዎችበፊትበቀደምትነትለመከፈል
ያው የማይንቀሳቀሰው ን
ብረትመያዣመድኑነ ው፡፡
ቊ 3079፡
፡በፍርድለማሲያዝየሚደረጉየተለመዱ ወጪ ዎች፡
፡
እንዲሁም ገን
ዘብጠያቂው የማይንቀሳቀሰውንን
ብረትመያዣበፍርድለማሲያዝያደረጋቸውንወጪ ዎችከሌሎች
ባለገን
ዘናበችበፊትበቀደምትነትለመከፈልየማይንቀሳቀሰው ን
ብረትመድኑነ
ው፡፡
ቊ 3080፡
፡ሕጋዊወለድ፡
፡
(1)ከዚህበፊትባሉትአራትቊጥሮችየተመለከቱትገንዘቦች፤የመያዣመብትየተሰጠበትየማይን
ቀሳቀስን
ብረት
በፍርድከተያዘበትቀንአንሥቶሕጋዊየሆነወለድንይሰጣሉ፡፡
(2)በመያዣየተሰጠ የማይን
ቀሳቀስንብረትበፍርድተይዞሐራጅእስከተፈጸመበትቀንድረስባለው ጊዜለሚታሰበው
የወለድገንዘብበመያዣየተሰጠው የማይንቀሳቀስንብረትመድኑነው፡፡
(
ሐ)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣመብትያስመዘገቡብዙዎችገን
ዘብጠያቂዎች፡
፡
ቊ 3081፡
፡መሠረቱ፡
፡
(
1)ባን
ድበማይንቀሳቀስንብረትላይብዙገንዘብጠያቂዎችየመያዣመብትአስመዝግበው እን ደሆነየቀደምትነ
ት
መብታቸውንየሚሠሩበትተራየሚወሰነው መብታቸውንያስመዘገቡበትንቀንበመከተልነ
ው፡፡
(2)የገን
ዘብመጠየቂያመብታቸው እርግጠኛየሆነ
በትወይም እን
ዲከፈልለመጠየቅየሚቻልበትቀንበግምትውስጥ
አይገባም፡ ፡
ቊ 3082፡
፡ባን
ድቀንየተመዘገቡገን
ዘብጠያቂዎች፡
፡
ባን
ድቀንውስጥ የተመዘገቡገን
ዘብጠያቂዎችበየመጠናቸው ይከፋፈላሉ፡
፡
ቊ 3083፡
፡ስለመተካት፡
፡
(1)ማናቸውም የ
ማይን ቀሳቀስን
ብረትመያዣመብትያለው ገንዘብጠያቂከርሱበፊትቀደምትነትያለውንገንዘብጠያቂ
አስፈቅዶየቀደምትነቱንተራለመውሰድይችላል፡
፡በተራተከታይየሆነው ገን
ዘብጠያቂባደረገው ጥያቄመሠረትየመያዣ
መብትየተሰጠበትንየማይንቀሳቀሰውንንብረትበፍርድእን
ዲያዝአድርጎእን
ደሆነግንከርሱበፊትተራየነ
በረውንገን
ዘብ
ጠያቂማስፈቀድአስፈላጊው አይደለም፡
፡
(2)እን
ዲህም በሆነጊዜበቀደምትነ
ትተራየሚተካው ገን
ዘብጠያቂከርሱበፊትየነ
በረው የገን
ዘብጠያቂው
የቀደምትነትተራይኖረዋል፡
፡
2የመከታተልመብት፡
፡
(
ሀ)ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 3084፡
፡የማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትየመሸጥ የመለወጥ መብት፡
፡
(
1)በን
ብረቱላይየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትመያዣየሰጠ ሰው ይኸን
ኑየማይን
ቀሳቀስን
ብረትለመሸጥ ለመለወጥ
መብትአለው፡
፡
(
2)ይህንተቃራኒየሆነማናቸውም የውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 3085፡
፡በገን
ዘብጠያቂው ላይመቃወሚያስላለመሆኑ፡
፡
የማይንቀሳቀስን
ብረትየመያዣመብትያለው ባለገን
ዘብየን
ብረቱየመሸጥ መለወጡ ጽሑፍበማይን ቀሳቀስን
ብረት
መዝገቦችከመጻፉበፊትየመያዣመብቱንአስመዝግቦእንደሆነን
ብረቱንከገዢው እጅበፍርድሊያስዝይችላል፡፡
ቊ 3086፡
፡በፊተኛው ባለዕዳላይያለው ውጤት፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣየተሰጠበትን
ብረትመሸጥ መለወጥ በጠቅላላው በፊተኛው ባለዕዳግዴታላይ
አንድም መለዋወጥ አያጣም፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም ገዢው ዕዳውንእከፍላለሁብሎ እን
ደሆነ
ባለገን
ዘቡበፊተኛው ባለዕዳው ላይያለውንመብትየማይተው
መሆኑንበጽሑፍካላስታወቀበቀርየቀድሞው ባለዕዳነ
ጻይሆናል፡
፡
(
3)የተደረገው የመሸጥ የመለወጥ ስምምነ
ትለገንዘብጠያቂው እን
ዲያውቀው ከተደረገበትቀንአን
ሥቶበአን
ድዓመት
ውስጥ መግለጫ ው ካልተላከበቀርዋጋየሌለው ይሆናል፡
፡
ቊ 3087፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣየማይከፋፈልስለመሆኑ፡
፡
(
1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣየማይከፋፈልነ
ው፡፡
(2)የማይንቀሳቀስን
ብረትመያዣከተሰጠበትን ብረትአን
ዱ ክፍልየተሸጠ የለወጠ እን
ደሆነ
፤ወይም ን
ብረቱየተከፋፈለ
እንደሆነ፤የን
ብረቱእያንዳን
ዱ ክፍልመያዣለተሰጠበትሙ ሉዕዳመክፈያመሆኑአይቀርለትም፡ ፡
ቊ 3088፡
፡በማይን
ቀሳቀስን
ብረትላይግዙፍመብትንስለማቋቋም፡
፡
(1)በን
ብረቱላይየማይን ቀሳቀስንብረትየመያዣመብትየሰጠ በዚሁን
ብረቱላይበአላባየመጠቀም፤የን
ብረት
አገልግሎት፤የማይንቀሳቀስን ብረትመያዣዎችወይም ሌሎችግዙፍመብቶችሊያቋቁም ይችላል፡
፡
(
2)ይህንተቃራኒየሆነማናቸውም የውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 3089፡
፡በገን
ዘብጠያቂው ላይመቃወሚያስለአለመሆኑ፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣያለው ገን
ዘብጠያቂመብቱንካስመዘገበበትቀንበኋላበማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረት
የተመዘገቡግዙፍመብቶችመቃወሚያሊሆኑትአይችሉም፡፡
(
2)እነ
ዚህንግዙፍመብቶችእን
ዳልተቋቋሙ አድርጎየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትሊያሸጥ ይችላል፡
፡
(
3)ባለግዙፍመብትየሆነ
ው ሰው የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትበፍርድእን
ዲያዝተደርጎእን
ደሆነከሱበኋላመብታቸውን
ካስመዘገቡትየማይንቀሳቀስን
ብረትመያዣካላቸው ገን
ዘብጠያቂዎችበፊትበቀደምትነ
ትየመብቱዋጋእን
ዲከፈለው
ለመጠየቅይችላል፡፡
(
ለ)ገዥ የሆነየሦስተኛወገንሁኔ
ታ፡፡
ቊ 3090፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትበፍርድስለመያዝ፡
፡(1)እን
ደዋስስለመቈጠር፡
፡
የማይንቀሳቀስንብረትመያዣመብትየተሰጠበትንን
ብረትየገዛሰው የመያዣው መብትከተሰጠው ገን
ዘብጠያቂጋራ
ስላለው ግንኙነ
ትበዚህሕግበጠቅላላው ስለውሎችበሚለው አንቀጽውስጥ ስለዋስበተሰጡትመብቶች
ሊሠራባቸው ይችላል፡፡
ቊ 3091፡
፡(2)ቤቶችንስለማሻሻልወይም ስለመሥራት፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣመብትየተሰጠበትንን ብረትየገዛሰው ቤትበመሥራትወይም በማሻሻልተክልወይም
ሰብልበማድረግየዚህንየማይን ቀሳቀስን
ብረትዋጋእን ዲጨ መርአድርጎእንደሆነየሽያጩ ንጽሑፍበማይንቀሳቀስ
ንብረትመዝገብካስመዘገበበትቀንበኋላን ብረቱእን
ዲያገኝያደረገውንየዋጋብልጫ ከን ብረቱሽያጭ ዋጋላይ
እንዲቀንስለመጠየቅይችላል፡፡
(2)ገዢው የማይን
ቀሳቀሰውንን ብረትከመግዛቱበፊትበን
ብረቱላይየነ በሩትየን
ብረትአገልግሎትናግዙፍመብቶች
እንደገናሊሠራባቸው ያልተቻለእንደሆነኪሣራእን
ዲያገኝያደርጉለታል፡
፡
ቊ 3092፡
፡(3)የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትመጥፋትወይም መበላሸት፡
፡
(
1)የማይንቀሳቀስንብረትየመያዣመብትየተሰጠበትንንብረትየገዛሰው በጠቅላላው ስለንብረቱመጥፋትወይም
መበላሸትየማይንቀሳቀስንብረትመያዣመብትላላቸው ገንዘብጠያቂዎችአላፊአይሆን ም፡፡
(2)ለዚህመጥፋትናለዚህመበላሸትአላፊየሚሆነ ው በሱአድራጎትወይም ቸልተኛነ
ቱየሆነእን
ደሆነ
ናይኸውም
የሆነውን ብረቱንበፍርድየማስያዝሥነሥርዐትየተጀመረናማስታወቂያየተላከበትእንደሆነነ
ው፡፡
ቊ 3093፡
፡(4)አላባ፡
፡
(1)የማይንቀሳቀስን
ብረትየመያዣመብትየተሰጠበትንን
ብረትየገዛሰው ን
ብረቱበፍርድከመያዙበፊትከን
ብረቱ
ላገኘው አላባመጠየቅየለበትም፡
፡
(
2)ገዢው ን
ብረቱከእጁ እን
ዳለበፍርድከተያዘበትቀንጀምሮየአላባው ባለሀብትመሆኑይቀራል፡
፡
ቊ 3094፡
፡(5)በመድኑላይስለሚቀርበው ክስ፡
፡
(1)የማየን
ቀሳቀስንብረትመያዣመብትየተሰጠበትንን ብረትየገዛ(
ያገኘ)ሰው ይህን
ብረትከእጁ ባለጊዜበፍርድ
የተያዘበትእንደሆነን
ብረቱንባስተላለፈለትሰው ላይበመድንነቱላይክስሊያቀርብበትይችላል፡
፡
(
2)ን
ብረቱንያገኘው ሰው ያለዋጋቢሆን
ም፤እን
ኳይህክስየማቅረብመብትይኖረዋል፡
፡
(
3)በመሸጥ በመለወጥ ውልውስጥ በጽሑፍግልጽበሆነየውልቃልካልሆነበቀርክሱሊወገድአይቻልም፡
፡
ቊ 3095፡
፡(6)መተካት፡
፡
(
1)ከእጁ ን
ብረቱየተያዘበትየማይን
ቀሳቀስንብረትየመያዣመብትየተሰጠበትንን
ብረትያገኘሰው የማይን
ቀሳቀስ
ን
ብረትመያዣመብትበተሰጠው ገን ዘብጠያቂመብቶችየሚተካይሆናል፡፡
(
2)ስለሆነ
ም ከባለዕዳው ወይም ከባለዕዳው ዋስላይለዕዳው መድንየሆነ
ውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትበገዙትበ3ኛ
ወገኖችላይበተባለው መተካትሊሠራባቸው አይችልም፡፡
ቊ 3096፡
፡(7)የትእዛዝባለአደራስለመምረጥ፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስንብረትበመያዣመብትየተሰጠበትንንብረትየገዛያገኘሰው የመያዣዋስትናየተሰጠባቸውን
ዕዳዎችእሱከራሱለመክፈልበማይገደድበትጊዜን ብረቱንበፍርድለማስያዝከሚደረገው ሥነሥርዐትውጭ እን ዲሆን
ለመጠየቅይቻላል፡፡
(
2)እንዲህበሆነጊዜየመያዙሥነሥርዐትየሚፈጸምበትአን
ድባለአደራይመርጣልወይም ዳኞቹእን
ዲመርጡ
ይጠይቃል፡
፡
(3)የትእዛዝባለአደራው፤የመያዙንውሳኔለመስጠትሥልጣንያለው ፍርድቤትባለበትስፍራነ
ዋሪመሆንወይም በዚሁ
ስፍራመኖሪያውንመሰየም አለበት፡ ፡
ቊ 3097፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየመያዣመብትላላቸው ገን
ዘብጠያቂዎችፈቅዶገን
ዘብስለመክፈል፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣየተሰጠበትንብረትንሀብትነትያገኘሰው በዚሁንብረትላይየማይንቀሳቀስንብረት
የመያዣመብትካለው ሰው ተስማምቶወይም ን
ብረቱበዚሁባለገን ዘብጥያቄበፍርድእንዲያዝተደርጎእንደሆነገን
ዘብ
ጠያቂው ባይስማማም ገን
ዘቡንለገን
ዘብጠያቂው ሊከፍለው ይችላል፡፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜመብትህተቀላቅሏልየ
ማለትመቃወሚያሊቀርብበትሳይቻልገን
ዘቡበተከፈለው ገን
ዘብጠያቂ
ምትክበማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣመብትይገባል፡
፡
ቊ 3098፡
፡ከመያዣነ
ትስለማስለቀቅ፡
፡(1)የሚቻልስለመሆኑ፡
፡
የማይንቀሳቀስን
ብረትመያዣየተሰጠበትንንብረትያገኘሰው እሱራሱመያዣየተሰጠባቸውንዕዳዎችለመክፈል
የሚገደድካልሆነበቀርመያዣየተሰጠባቸውንዕዳዎችከፍሎ ንብረቱንነ
ጻለማድረግይችላል፡
፡
ቊ 3099፡
፡(2)ከመያዣነ
ትነጻለማድረግሐሳብስለማቅረብ፡
፡
የማይን ቀሳቀስንብረትመያዣየተሰጠበትንን
ብረትመያዣነቱንነ
ፃለማድረግየሚፈልግን ብረቱንያገኘሰው የመያዣ
መብታቸውንላስመዘገቡትገን ዘብጠያቂዎችናእንዲሁም መብቱንላስተላለፈለትባለሀብትቀጥሎ ያለው ቃል
የተዘረዘረበትንጽሑፍያስታውቃቸዋል፡
፡
(ሀ)የማይንቀሳቀሰውንንብረትያገኘበትንየማስረጃጽሑፍየማስረጃውንጽሑፍያገኘበትንቀን
ናይህን
ኑም
በማይን ቀሳቀስንብረትመዝገብያስመዘገበበትንቀን፤
(ለ)እርሱያገኘውንየማይንቀሳቀስንብረትትክክለኛነ
ትለማረጋገጥ ተገቢየሆነ
ው መግለጫ ቃልበተለይም ይህ
የተባለው ንብረትየሚገኝበትቦታናበርስትመዝገብውስጥ ያለውንቊጥርየሚያመለክት(መግለጫ )ቃል፤
(ሐ)ን
ብረቱየተገዛበትንዋጋወይም ን
ብረቱንያገኘው በችሮታስም የሆነእን
ደሆነለዚህለማይን
ቀሳቀስን
ብረት
የሚሰጠውንግምት፤
(
መ)ይህን
ኑዋጋወይም ግምትለመክፈልየሚያቀርበውንጥያቄ፤
(ሠ)በን
ብረቱላይተሰጥተው የተመዘገቡትንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣመብቶችዝርዝርእን
ዲሁም የተመዘገቡበትን
ቀን፤
(ረ)ይህየማይን
ቀሳቀስን
ብረትበፍርድየሚያዝበትጊዜውሳኔለመስጠትየሚችልባለሥልጣንየሆነ
ው ፍርድቤት
በሚቀመጥበትስፍራይህንየተባለውንንብረትያገኘውንሰው የመኖሪያቦታ፡
፡
ቊ 3100፡
፡(3)ለመክፈልየሚቀርበው (
ጥያቄ)ቃልየማይመለስስለመሆኑ፡
፡
(
1)ከመያዣነ
ትነጻለማድረግለመክፈልቃልየሰጠውንሰው እስከስሳቀንድረስየሰጠው ቃልተገዳጅያደርገዋል፡
፡
(
2)ጥያቄውንካቀረበላቸው ሰዎችያቀረበውንጥያቄለመመለስአይችልም፡
፡
ቊ 3101፡
፡(4)የቀረበውንጥያቄስለመቀበል፡
፡
(1)መያዣንስለማስለቀቅየሚቀርበውንጥያቄበስሳቀንውስጥ አን
ቀበለውም ሲሉያልመለሱትእን
ደሆነ
፤ጥያቄው
የቀረበላቸው ገን
ዘብጠያቂዎችሁሉእንደተቀበሉይገመታሉ(
ይቈጠራሉ)፡
፡
(
2)እን
ዲህበሆነጊዜን
ብረቱንያገኘው ሰው ለመክፈልያቀረበውንገን
ዘብጠያቂዎቹእን
ደተራቸው ይካፈሉታል፡
፡
ቊ 3102፡
፡(5)መያዣንስለማስለቀቅየሚቀርበውንጥያቄአለመቀበል፡
፡
(
1)አን
ድገንዘብጠያቂ፤ባለሀብቱመያዣንስለማስለቀቅያቀረበለትንጥያቄአልቀበልም ያለእን
ደሆነ
፤የማይን
ቀሳቀስ
ን
ብረትበሐራጅእንዲሸጥ ይደረጋል፡
፡
(2)መያዣንስለማስለቀቅየቀረበውንጥያቄአን
ቀበልም የሚሉገን
ዘብጠያቂዎችበሐራጅለማሸጥ የሚደረገውንወጪ
አስቀድመው ለመክፈልይገደዳሉ፡፡
ቊ 3103፡
፡(6)በሐራጅየመሸጥ ወጪ ፡
፡
(1)ይህንየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትያገኘሰው ለመክፈልካቀረበው ገን
ዘብልክበልጦ የተባለው ን ብረትከመቶዐሥር
በላይብልጫ በማድረግወሳጅያገኘእንደሆነ
፤ለሐራጅየወጣው ገንዘብን ብረቱንባገኘው ሰው ላይይታሰብበታል፡
፡
(
2)እንደዚህያልሆነእንደሆነግን
፤ኪሣራው መያዣውንስለማስለቀቅየቀረበውንጥያቄአን
ቀበልም ባሉትገን
ዘብ
ጠያቂዎችይታሰባል፡፡
ቊ 3104፡
፡(7)መያዣንየማስለቀቅመብትስለመቅረት፡
፡
የተባለው ን
ብረትበፍርድየመያዣሥነሥርዐትበተጀመረናይኸውም በማይንቀሳቀስንብረትመዝገብመያዣጽሕፈት
ቤትተመዝግቦእን ደሆነን
ብረቱንያገኘው ሰው መያዣየነ
በረውንመብትለማስለቀቅያለው መብቱይቀርበታል፡
፡
(
ሐ)የን
ብረትዋስትናንየሰጠ ሰውንውልየሚመለከቱልዩድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 3105፡
፡የሕሊናግምት፡
፡
ማንም ሰው ሌላሰው ለሚከፍለው ዕዳበንብረቱላይየማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣየሰጠ እን
ደሆነ
፤በሌሎቹን
ብረቶቹ
ላይግዴታገብቷልተብሎ አይገመትም፡ ፡
ቊ 3106፡
፡ንብረቱንአሲዞዋስስለሆነሰው ሁኔ
ታ፡፡
ከዚህቀጥሎ ያሉትየሁለቱቊጥሮችድን ጋጌዎችእን
ደተጠበቁሆነውንብረትአሲዞዋስየሚሆንሰው መያዣ
የተሰጠበትንየማይን
ቀሳቀስንብረትእን
ደገዛሦስተኛወገንይቈጠራል፡
፡
ቊ 3107፡
፡የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመጥፋትወይም መበላሸት፡
፡
(1)ግዙፍዋስትናየሰጠው ሰው በራሱአድራጎትወይም ቸልተኛነ
ትየማይን ቀሳቀስን
ብረትመያዣየተሰጠበትንን
ብረት
ዋጋእን ዲቀነ
ስወይም እንዲጎዳያደረገእንደሆነየማይንቀሳቀስንብረትመያዣየተሰጠው ገን
ዘብጠያቂአዲስዋስትና
እንዲሰጠው ግዙፍዋስትናሰጥቶትየነ በረውንሰው ለመጠየቅይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም የማይን
ቀሳቀስን ብረትመያዣየ ተሰጠበትን ብረትዋጋንብረቱንግዙፍዋስትናአድርጎከሰጠው ሰው በገዛ
3ኛወገንአድራጎትወይም ቸልተኛነትየተቀነሰወይም የተጎዳእንደሆነየማይንቀሳቀስን
ብረትመያዣመብትየተሰጠው
ገንዘብጠያቂይኸውም መብትይኖረዋል፡ ፡
ቊ 3108፡
፡ሌሎችልዩነ
ቶች፡
፡
(1)ን
ብረቱንአሲዞዋስየሆነየማይንቀሳቀሰው ን
ብረትከእጅየተያዘበትእን
ደሆነ
፤ቀድሞ ይህንን
ብረትባስተላለፈለት
ሰው ላይማናቸውንም ጥያቄሊያቀርብአይችልም፡ ፡
(
2)የመያዙሥነሥርዐትበሚፈጸምበትም ጊዜከነ
ገሩውጭ ልሁንብሎ ሊጠይቅአይችልም፡
፡
(
3)እን
ዲሁም በን
ብረትላይየተሰጠውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣዕዳከፍሎ መያዣውንለማስቀረትአይችልም፡
፡
ክፍል3፡
፡
የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣስለመቅረት፡
፡
ቊ 3109፡
፡መሠረቱ፡
፡
(
1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣየተመዘገበበትጽሑፍበተሰረዘጊዜቀሪይሆናል፡
፡
(
2)ያሰራረዙአኳኋንበዚህሕግስለርስትመዝገብበሚለው አን
ቀጽተደን
ግጓል፡
፡
ቊ 3110፡
፡የመሰረዝምክን
ያቶች፡
፡
የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየመያዣጽሑፍእን
ዲሰረዝአግባብያለው ማናቸውም ባለጕዳይለመጠየቅየሚችለው፡
-
(
ሀ)መያዣው የሚመለከተው የገን
ዘብመጠየቂያመብትቀሪሲሆን
፤
(
ለ)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየመያዣመብትየተሰጠው ገን
ዘብጠያቂየመያዣውንመብትይቅርብኝብሎ ሲተው፤
(
ሐ)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣመብትየተሰጠበትን
ብረትበፍትሕበሐራጅተሸጦ ዋጋው ለባለመብቶቹየተከፈለ
ሲሆን፤
(
መ)መያዣው እን
ዲለቀቅጥያቄበቀረበበትጊዜየቀረበውንገን
ዘብ፤ገን
ዘብጠያቂዎቹተቀብለው በባለመብቶቹ
መካከልገን
ዘቡንየተከፋፈሉሲሆንነ
ው፡፡
ቊ 3111፡
፡በማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣነ
ትስለሚሰጥ የአላባመብት፡
፡
(
1)በማይንቀሳቀስንብረትየአላባው መብትላይየማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣተቋቁሞ እን
ደሆነ፤አላባው በሚቀርበት
ጊዜአግባብያለው ማናቸውም ባለጕዳይየመያዣው መብትእንዲሰረዝለመጠየቅይችላል፡፡
(2)የማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣየተሰጠውንገን
ዘብጠያቂበመጉዳትየአላባጥቅም ተቀባዩየአላባውንመብት
በሚጸናአኳኋንለመተው አይችልም፡
፡
ቊ 3112፡
፡የመያዣውንመብትይቅርብኝብሎ ስለመተው፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየመያዣመብትንየባለገን
ዘቡይቅርብኝብሎ መተው፤በተገለጸዐይነ
ትናበጽሑፍካልተደረገ
በቀርዋጋየለውም፡፡
(2)ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀርየመያዣውንመብትየባለገን
ዘቡይቅርብኝማለትየሚጠይቀውንገን
ዘብ
እንደተወአያስቈጥረውም፡፡
ቊ 3113፡
፡በባለመያዣገን
ዘብጠያቂአጥፊነ
ትምክን
ያትመተካትስለማይችል፡
፡
የማይንቀሳቀስንብረትመያዣየሚመለከተው የባለዕዳው ያልሆነ
ውንየማይን
ቀሳቀስን
ብረትሆኖበገንዘብጠያቂው
ጥፋትየማይን ቀሳቀሰውንን
ብረትባለሀብትበዚሁገንዘብጠያቂመብቶችለመተካትያልቻለእን
ደሆነየመያዣው መብት
እንዲሰረዝለመጠየቅይቻላል፡፡
ቊ 3114፡
፡የመሰረዝምክን
ያት፡
፡
(
1)በዳኞችትእዛዝካልሆነበቀርየማይን
ቀሳቀስን
ብረትየመያዣመብትሊሰረዝአይችልም፡
፡
(
2)የማይንቀሳቀስንብረትመብትያለው ገን
ዘንጠያቂመብቱእን
ዲሰረዝመፍቀዱንበጽሑፍሰጥቶእን
ደሆነዳኞች
መሰረዙንማዘዝአለባቸው፡፡
(
3)ገን
ዘብጠያቂው፤በማይገባመሰረዝንያልፈጸመ እን
ደሆነበዚህነ
ገርበአላፊነ
ትየሚያስጠይቀው ይሆናል፡
፡
ቊ 3115፡
፡የመሰረዙውጤ ቶች፡
፡
(1)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትየመያዣመብትመሰረዝከዚህመብትበኋላበተራለተመዘገቡትገን
ዘብጠያቂዎች
የሚጠቅም ይሆናል፡
፡
(
2)ባለሀብቱበተሰረዘው መያዣቦታናስፍራአዲስየመያዣመብትለማቋቋም አይችልም፡
፡
ቊ 3116፡
፡ያለመብትየተደረገው መሰረዝ፡
፡
(
1)በማይገባየተደረገም ቢሆን
፤የመያዣመብትመሰረዝ፤በማናቸውም አን
ዳችሁኔ
ታሊሻርአይችልም፡
፡
(
2)በማይገባየተሰረዘው የመያዣመብትይጻፍናእን
ደገናተመዝግቦየሚጸናውም ከዚሁከተመዘገበበትቀንአን
ሥቶ
ነ
ው፡፡
(
3)በማይገባበተፈጸመው መሰረዝአላፊዎችበሆኑሰዎችላይክስንየማቅረቡመብቶችየተጠበቁናቸው፡
፡
ክፍል4፡
፡
ስለወለድአግድ‹
‹አን
ቲክሬዝ፡
፡›
›
ቊ 3117፡
፡ትርጓሜ፡
፡
ወለድአግድማለትአን ድባለዕዳግዴታውንለመፈጸም ማረጋገጫ በማድረግለገን
ዘብጠያቂው የማይን
ቀሳቀሰውን
ንብረትለማስረከብየሚገደድበትውልነው፡፡
ቊ 3118፡
፡የወለድየግድመቋቋም፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
የማይን
ቀሳቀስንብረትመያዣንመቋቋም የሚመለከቱትየዚህያሁኑአን
ቀጽድን
ጋጌዎችየሚከተለው ቊጥርየተጠበቀ
ሆኖስለወለድአግድውልአፈጻጸም ላይም ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡
ቊ 3119፡
፡(2)ልዩየሆኑደን
ቦች፡
፡
(
1)ወለድአግድበውልካልሆነበቀርሊቋቋም አይችልም፡
፡
(
2)ለአምጪ ው ወይም በትእዛዝለሚተላለፍየገን
ዘብመጠየቂያመብትየወለድአግድውልለማድረግአይቻልም፡
፡
(
3)የማይን
ቀሳቀስን
ብረትሌጣ ርስትባለሀብትየሆነሰው ወለድአግድሊያቋቁም አይችልም፡
፡
ቊ 3120፡
፡በሁለቱወገኖችተዋዋዮችመካከልስላለው ግን
ኙነት፡
፡
ከዚህቀጥሎ ያሉትቊጥሮችየተጠበቁሆነው፤አከራይንናተከራይንወይም ገበሬንየሚያገናኙትንነ
ገሮችበሚመለከቱት
ደንቦችበወለድአግድየተዋዋሉትሁለቱወገኖችአን
ዱ ለአንደኛው ባላቸው መብትናግዴታየሚመሩይሆናሉ፡
፡
ቊ 3121፡
፡የማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትስለማስረከብ፡
፡
(1)(
የተባለውን
)ወለድአግዱንያቋቋመው (የተዋዋለው)ሰው የማይን
ቀሳቀሰውንንብረትከተጨ ማሪዎቹነ
ገሮችጋራ
በወለድአግድለሚይዘው ሰው ወይም በውሉለተመለከተው ሰው ማስረከብአለበት፡
፡
(2)የተባለው ማስረከብ፤ሳይፈጸም እስከቈየበትድረስወይም የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትወደባለዕዳው እጅየገባ
እንደሆነወለድአግዱ የማይን ቀሳቀስን ብረትመያዣውጤ ትይኖረዋል፡
፡
ቊ 3122፡
፡የን
ብረቱጕድለቶችመድን
ነት፡
፡
(
1)የማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትባለበትሁኔ
ታየሚሰጥ ይሆናል፡
፡
(
2)ን
ብረቱንበወለድአግድየሚሰጠው ሰው በዚህበን
ብረትበሚገኙትጕድለቶችምክን
ያትመድንእን
ዲሆን
አይገደድም፡
፡
(3)ነ
ገርግንኀላፊነ
ትየሚያገኘው ውሉሲደረግእነ
ዚህጕድለቶችመኖራቸውንእያወቀሳይገልጻቸው ቀርቶእነ ዚህ
የተባለው ን
ብረትጕድለቶችይህንየማይንቀሳቀስንብረትእጅላደረገው ሰው ወይም አብረውትለሚኖሩሰዎችወይም
ለሠራተኞቹሕይወትወይም ጤና፤ከፍያለየአደጋአሥጊነትያላቸው እን
ደሆነብቻነ ው፡፡
ቊ 3123፡
፡ስለማደስሥራ፡
፡
የማይንቀሳቀስንብረቱንበወለድአግድየሚሰጥ ሰው በማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትላይአን
ዳችየማደስንሥራለማድረግ
አይገደድም፡፡
ቊ 3124፡
፡ስለዕዳው ወለድ፡
፡
(
1)በወለድአግድየማይን ቀሳቀስንብረትንየያዘገን
ዘብጠያቂን
ብረቱንበወለድአግድለሰጠው ሰው አን
ዳችኪራይ
ወይም የርሻኪራይአይከፍልም፡፡
(
2)በተባለው ን
ብረትመገልገሉናከዚህን
ብረትየሚያገኛቸው ፍሬዎችናጥቅሞችለሚጠየቀው ለገን
ዘብወለድናቸው፡
፡
(
3)ከዚህከሚገለገልበትናከሚጠቀምበትነ
ገርበላይወለድንየሚፈቅድለትየውልቃልፈራሽነ
ው፡፡
ቊ 3125፡
፡በኪራይየተሰጡትንቦታዎችስለማደርጀት፡
፡
የማይን
ቀሳቀስን
ብረትበወለድአግድየተሰጠው ገን
ዘብጠያቂበኪራይየተሰጡትንቦታዎችለማዘጋጀትአይገደድም፡
፡
ቊ 3126፡
፡በወለድአግድስለሚሰጥ መሬት፡
፡
ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀር፤በወለድአግድየተሰጠው የማይን
ቀሳቀስንብረትመሬትእንደሆነየተባለው
መሬትጥቅም እንዲሰጥ የማድረግመሪነ
ትንብረቱበወለድአግድለተሰጠው ገን
ዘብጠያቂነው፡፡
ቊ 3127፡
፡የመብትማስተላለፍ፡
፡
የማይን
ቀሳቀስንብረትበወለድአግድየሰጠው ሰው ሳይፈቅድወለድአግድየተሰጠው ገንዘብጠያቂው
የማይን
ቀሳቀሰውንንብረትወይም መብቱንለሌላሦስተኛሰው ለማስተላለፍአይችልም፡፡
ቊ 3128፡
፡አን
ደኛው ወገንብቻወለድአግዱንስለመሰረዙ፡
፡
(
1)ወለድአግድየተሰጠው ገን
ዘብጠያቂበማናቸውም ጊዜየወለድአግድመብቱንለመተው ይችላል፡
፡
(2)እን
ዲሁም ተቃራኒየሚሆንየውልቃልከሌለበቀርየተባለው ወለድአግድየተቋቋመበትንግዴታበመፈጸም
ባለዕዳው በማናቸውም ጊዜወለድአግዱ እን
ዲቀርለማድረግይችላል፡፡
ቊ 3129፡
፡ወለድአግድበተሰጠው ገን
ዘብጠያቂውናበሌሎችሦስተኛወገኖችመካከልስላለው ግን
ኙነቶች፡
፡
የማይን
ቀሳቀስን ብረትመያዣአመዘጋገብናየመያዣውን
ም ውጤ ቶችየሚመለከቱትየዚህአን
ቀጽደን
ቦችበወለድአግድ
ውልም ላይተፈጻሚዎችናቸው፡፡
ቊ 3130፡
፡የወለድአግድ(
የአን
ቲክሬዝ)መሰረዝ፡
፡
እንዲሁም የማይንቀሳቀስን
ብረትየመያዣመብትመቅረትን
ናመሰረዝንየሚመለከቱትየዚህአን
ቀጽደን
ቦችበወለድ
አግድም ላይ፤ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡

አን
ቀጽዐሥራዘጠኝ፡
፡
የአስተዳደርክፍልመሥሪያቤቶች(
አድሚኒስትራሲዮኖች)የሚያደርጓቸው ውሎች፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ጠቅላላድን
ጋጌዎች
ቊ 3131፡
፡የአስተዳደርክፍልመሥሪያቤቶችበሚያደርጓቸው ውሎችላይተፈጻሚ የሚሆኑደን
ቦች፡
፡

(1)መን
ግሥት፤ወይም ሌሎችየአስተዳደርመሥሪያቤቶችየሚዋዋሏቸው ውሎችስለውሎችበጠቅላላውናስለልዩ
ልዩውሎችየተሰጡትየዚህሕግድን ጋጌዎችበጠቅላላው ይጸኑባቸዋል፡
፡
(2)ውሉየአስተዳደርመሥሪያቤትውልጠባይያለው በሆነጊዜየዚህአን
ቀጽድን
ጋጌዎችከዚህበላይ፤የተባሉትን
ደንቦችየሚያሟሉወይም በነሱፈንታየሚተኩይሆናሉ፡
፡

ቊ 3132፡
፡የአስተዳደርመሥሪያቤትውሎች፡
፡

አን
ድውልእን
ዳስተዳደርመሥሪያቤትውልሆኖየሚቈጠረው፤
(
ሀ)ሕግወይም ተዋዋዮቹግልጽበሆነቃልየአስተዳደርመሥሪያቤትውልነ
ው ያሉትሲሆን
፤
(ለ)ውሉከሕዝብአገልግሎትሥራጋራየተያያዘናለሥራውም አፈጻጸም የተዋዋዩንየአስተዳደርመሥሪያቤቱንሥራ
ተካፋይነትሳይቋረጥ የሚጠይቅሲሆን
፤
(ሐ)በውሉውስጥ ለጠቅላላጥቅም አስቸኳይበመሆናቸው ብቻናየግልሰዎችበሚያደርጓቸው ውሎችውስጥ
የማይገኙአንድወይም ብዙውለታዎችያሉበትሲሆንነ ው፡
፡

ቊ 3133፡
፡ደን
ቡባን
ዳንድማኅበሮችላይየሚጸናስለመሆኑ፡
፡

ከሕዝብገንዘብለማግኘትጥሪየሚያደርጉወይም አክሲዮኖቸውንወይም የግዴታወረቀታቸውንለሕዝብየሚሸጡ

የን
ግድማኅበሮችንውልበሚፈራረሙ በትጊዜለአስተዳደርመሥሪያቤትበሕግየተመደቡትንሥነሥርዐትናፎርሞች
እንዲከተሉየአስተዳደርመሥሪያቤትለማስገደድይችላል፡
፡

ክፍል1፡
፡
ስለውሎችሥርዐት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ፈቃድንስለማስጠት፡
፡
ቊ 3134፡
፡የመቀበሉፎርም፡
፡

(
1)በአስተዳደርሕግወይም ደን
ብየተመለከተተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀር፤የአስተዳደርመሥሪያቤትውሉን
ተቀብሎታልየሚባለው ግልጽበሆነአኳኋንመቀበሉንሲያስታውቅነ
ው፡፡
(2)የክፍሉባለሥልጣንስለአን
ድውልማጽደቅጕዳይዝም ማለቱግልጽየሆነድን
ጋጌከሌለውሉንእን
ደአጸደቀው
የሚያስገምትአይደለም፡፡
(3)ከዚህበላይባሉትኀይለቃሎችየተመለከቱትድን
ጋጌዎችአን
ድውልለማራዘም ወይም ያን
ድውልቃልለመለወጥ
በሚመለከቱትጕዳይላይተፈጻሚዎችናቸው፡ ፡

ቊ 3135፡
፡ለአስተዳደርመሥሪያቤትውሎችተፈጻሚ የሚሆኑጠቅላላሁኔ
ታዎች(
ግዴታዎች)(
1)የውሎቹአጻጻፍ፡
፡

ሥራዎችየሚፈጸሙ ባቸውንአኳኋንየሚያመለክቱለዐይነትየሆኑደብተሮችን(ከዬደሻርዥቲፕ)ጠቅላላውለታዎችን ና
ደንቦችንየሚያመለክቱደብተሮችን፤አጠቃላይየሆኑውሳኔዎችያሉባቸውንደብተሮች፤ሥራው የሆነው እያንዳንዱ
የአስተዳደርመሥሪያቤትሊያዘጋጃቸውናበሚኒስቴሩትእዛዝሥራዎቹየሚፈጸሙ ትበነ ዚህመሠረትነው፡ ፡ተብሎ
ሊወሰንይቻላል፡፡

ቊ 3136፡
፡(2)ትርጓሜ፡
፡

(1)ሥራዎቹየሚፈጸሙባቸውንአኳኋንየሚያመለክትለዐይነ
ትየሆነ ው ደብተርለሕዝብአገልግሎትኮንሴሲዮኖች
ለሥራው አፈጻጸም መሪእን
ዲሆንአስቀድሞናበጠቅላላአኳኋንየአስተዳደሩመሥሪያቤትያዘጋጀው ነው፡፡
(
2)ጠቅላላውለታዎችንደንቦችንየሚያመለክቱትደብተሮች፤የአስተዳደሩመሥሪያቤትበሚሰጣቸው የሥራውሎች
ወይም በአን
ዳንድዐይነ
ትየሥራውሎችላይሁሉተፈጻሚ የሚሆኑትንደን ቦችየሚወስኑናቸው፡
፡
(
3)አጠቃላይየሆኑትንውሳኔ
ዎችየያዙትደብተሮችአን
ድዐይነትየሆኑሥራዎችወይም የዕቃማቅረብንበሚመለከቱ
ጕዳዮችላይበቴክኒክበኩልበውሎቹላይሁሉየሚፈጸሙ ትንደን
ቦችየሚወስኑናቸው፡
፡

ቊ 3137፡
፡የደብተሮቹውጤ ት፡
፡(1)ውሉንስለመፈረም፡
፡

(1)ለውሉአፈራረም የአስተዳደርመሥሪያቤትመከተልስለአለበትጕዳይበሚመለከተው ረገድ፤ለሥራዎቹዕጩ

የሆኑትየግልሰዎችናበተለየም ሥራው በጨ ረታበተሰጠ ጊዜበጨ ረታው ተካፋይየሆኑትሰዎችጠቅላላውለታዎችን
ና
ደንቦችንበሚመለከተው ደብተርውስጥ ያለውንደንብሊጠቅሱይችላሉ፡ ፡

ቊ 3138፡
፡(2)በውሉውስጥ የሚገኘው ቃል፡
፡

(1)ሥራዎችየሚፈጸሙ ባቸውንአኳኋንየሚያመለከተው ደብተር፤ወይም ጠቅላላውለታዎችናደን

ቦችያሉበትደብተር
አጠቃላይየሆኑትውሳኔዎችያሉበትደብተርአን ድውልሲደረግወደእነ ሱየሚመራበግልጽየተጻፈቃልከሌለበትበቀር
ስለውሉአተረጓጐም ወይም በውሉውስጥ ስላለው ቃልናስለውሉአፈጻጸም በነዚህደብተሮችውስጥ ያለው ደን
ብ
ተፈጻሚ አይሆን
ም፡፡
(2)ስለአን
ድኮንሴሲዮንወይም ስለአን
ድየተወሰነሥራሥራዎቹየሚፈጸሙ ባቸውንአኳኋንየሚያመለክተው ልዩ
ደብተርየሌሎቹንደብተሮችድንጋጌዎችላይከተልይችላል፡
፡

ቊ 3139፡
፡በደብተሩውስጥ ያለውንስለመለዋወጥ፡
፡

(1)የተዋዋዮቹመብቶትናግዴታዎችየተወሰኑትሥራየሚፈጸምበትንአኳኋንየሚመለከተውንአንድደብተርወይም
ጠቅላላውለታዎችንናደንቦችንወይም አጠቃላይውሳኔዎችያሉበትንደብተርበመጥቀስየሆነእን
ደሆነ፤ውሉ
በተፈረመበትጊዜደብተሩተጽፎየነበረበትንአኳኋንመመልከትያስፈልጋል፡
፡
(
2)የውሉስምምነ
ትከተደረገበኋላየደብተሩቃልቢለዋወጥ የተዋዋዮቹንመብቶችናግዴታዎችየሚነ
ካአይደለም፡
፡

ቊ 3140፡
፡ለአስተዳደሩመሥሪያቤትየሚፈቀድየገን
ዘብወጪ ፡
፡

(1)ለአንድየአስተዳደርመሥሪያቤትየ
ባጀትባለሥልጣኖችየሚፈቅዱለትየገን
ዘብወጪ በመፈቀዱ ብቻገን
ዘቡሥራ
ላይእን ዲውልለማስደረግለግልሰዎችመብትአይሰጣቸውም፡ ፡
(
2)ውሉንለመፈራረም ፈቃድአስፈላጊበሆነበትጊዜለአስተዳደርመሥሪያቤትአን
ድሥራእን
ዲያሠራየተሰጠው ፈቃድ
ውሉንእን
ዲፈራረም ፈቃድእንደተሰጠው ሆኖአይቈጠርም፡፡

ቊ 3141፡
፡የአስተዳደሩመሥሪያቤትውልለማድረግስላለው ነ
ጻነት፡
፡

(
1)አን
ድየአስተዳደርመሥሪያቤትውልእን
ዲዋዋልየተሰጠው ፈቃድውሉንእን
ዲፈራረም አያስገድደውም፡
፡
(
2)ውልእን
ዲዋዋልየተሰጠው ፈቃድየአስተዳደሩንመሥሪያቤትውልለመዋዋልእን
ዲችልብቻየሚያደርግነ
ው፡፡

ቊ 3142፡
፡ገን
ዘብአለመኖር፡
፡

ሥራዎቹንለማስፈጸም የሚያስፈልጉትገን
ዘቦችያልተሰጡትቢሆን
ም እን
ኳበሕግየሰውነ
ትመብትየተሰጠው
የአስተዳደርመሥሪያቤትየተዋዋለው ውልየጸናነ
ው፡፡

ቊ 3143፡
፡ለመዋዋልያልተፈቀደለትያስተዳደርመሥሪያቤት፡
፡

(1)በአስተዳደርሕጎችወይም ደን
ቦችመሠረትውልለመዋዋልፈቃድማግኘትአስፈላጊሆኖየአስተዳደሩመሥሪያቤት
ፈቃድሳይቀበልውሉንየፈረመ እን ደሆነውሉፈራሽነ
ው፡፡
(
2)የውሉዓላማ ሕገወጥ በመሆኑየሚያስከትለውንፈራሽነ
ትስለውሎችበጠቅላላው በተባለው አን
ቀጽየተመለከቱት
ድን
ጋጌዎችከዚህበላይያለው ኀይለቃልበሚመለከተው የውልመፍረስጕዳይተፈጻሚዎችይሆናሉ፡
፡

ቊ 3144፡
፡ውሉንስለማጽደቅ፡
፡

(
1)ውሉእንዲረጋከተፈረመ በኋላባለሥልጣንእን
ዲያጸድቀው አስፈላጊበሆነጊዜይህየማጽደቅተግባርእስከተፈጸመ
ድረስውሉየመጨ ረሻአስገዳጅነትአያገኝም፡
፡
(2)ውሉንየተዋዋለው የአስተዳደርመሥሪያቤትውሉእን
ዲጸድቅለማድረግአስፈላጊየሆኑትንአሠራሮችሁሉመፈጸም
አለበት፡
፡
(
3)ይህንየውልማጽደቂያፈቃድየሚያሰናክልወይም የሚያውክአሠራርመፈጸም አይገባውም፡
፡

ቊ 3145፡
፡የዘገየየውልማጽደቅ፡
፡

ከአስተዳደርመሥሪያቤትጋራአንድውልየተዋዋለሰው ያደረገው ውልእስከስድስትወርድረስወይም በሁለቱ

ተዋዋዮችመካከልእስከተወሰነጊዜድረስየማጽደቁነ
ገርያልተፈጸመ እንደሆነለተዋዋዩየአስተዳደርመሥሪያቤትአን
ድ
ማስታወቂያበመስጠትብቻከውሉግዴታዎችውጭ ለመሆንይችላል፡ ፡

ቊ 3146፡
፡ውሉፍጻሜ ሳያገኝሲቀርየሚደርስአላፊነ
ት፡፡

(1)የአስተዳደሩመሥሪያቤትውሉንሳይፈራረም የቀረእን
ደሆነ
፤ውሉከመፈረሙ በፊትበተደረገው ንግግርባሳየው
ሁኔ ታምክን ያትበአስተዳደሩመሥሪያቤትጥፋትተዋዋዩውሉይፈጸማልበማለትላደረጋቸው ወጪ ዎችኪሣራመክፈል
አለበት፡፡
(2)የአስተዳደሩመሥሪያቤትአን ዳችጥፋትባያደርግም እንኳከተዋዋዩሥራተቋራጭ ጋራባደረገው የውልቃል
ድርድርመሠረትተዋዋዩለሚፈጽመው ሥራጥናትአድርጎ፤ፕላንአዘጋጅቶሥራውንጀምሮወይም ወጪ አድርጎ
እንደሆነናይኸን ንም ኪሣራናወጪ ያደረገው በመሥሪያቤቱፈቃድሆኖበዚህም ወጪ የአስተዳደሩመሥሪያቤት
ተጠቅሞበትእን ደሆነሥራተቋራጩ ያደረገውንወጪ በመክፈልኪሣራውንመመለስአለበት፡ ፡

ን
ኡስክፍል2፡
፡
የጨ ረታሥነሥርዐት፡
፡
ቊ 3147፡
፡ይህንሥነሥርዐትበሥራላይስለማዋል፡
፡

(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤቶችየ
ሚያደርጋቸው ውሎችበጨ ረታሥርዐትሊፈጽሙ ይቻላል፡
፡
(
2)ሕጉበእን
ደዚህያለሥርዐትእን
ዲፈጸም የ
ሚያዝበሆነጊዜውሎቹበጨ ረታካልተሰጡ ፈራሽናቸው፡
፡
ቊ 3148፡
፡የጨ ረታማስታወቂያ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡

በጨ ረታየሚፈጸመው ነ
ገርሁሉበአስተዳደርመሥሪያቤትየውስጥ ደንብበተመለከተው መሠረትወይም ይህደን
ብ
ባይኖርም ተገቢነ
ው ተብሎ በሚገመተው ግልጽበሆነዘዴለሕዝብመገለጽአለበት፡
፡

ቊ 3149፡
፡(2)በጨ ረታው ማስታወቂያየሚገለጸው ቃል፡
፡

የጨ ረታው ማስታወቂያከዚህቀጥሎ የተዘረዘሩትንነ

ገሮችማስታወቅአለበት፡
፡
(
ሀ)ሥራው የሚፈጸምበትንአኳኋንየሚያመለክተውንደብተርለማየትየሚቻለበትንቦታ፤
(
ለ)ጨ ረታየሚያደርጉትንባለሥልጣኖች፤
(
ሐ)ስለጨ ረታው መልስየሚቀርብበትንጊዜ፤
(
መ)ለጨ ረታው የተወሰነ
ውንስፍራቀን
ናሰዓት፤
(
ሠ)ተጫ ራቾቹየሚያቀርቡትንየዋስትናገን
ዘብልክወይም ሌሎችየዋስትናማረጋገጫ ዎች

ቊ 3150፡
፡(3)የጊዜውሳኔ
፡፡

የሚያስቸኵልምክን ያትከሌለበቀርለጨ ረታው መልስመስጫ ከተወሰነ

ው ጊዜእጅግቢያን
ስከአን
ድወርበፊት
የጨ ረታው ማስታወቂያለሕዝብእንዲገለጽመደረግአለበት፡
፡

ቊ 3151፡
፡የጨ ረታው ማስታወቂያየሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡

እንደገናበአዲስማስታወቂያካልተገለጸበቀርየመጀመሪያው የጨ ረታማስታወቂያከተደረገበኋላሥራው የሚፈጸምበትን

አኳኋንየሚያመለክተውንደብተርመለዋወጥ አይቻልም፡፡

ቊ 3152፡
፡ሥራው የሚፈጸምበትንአኳኋንየሚያመለክትደብተር፡
፡

(
1)ሥራው የሚፈጸምበትንአኳኋንየሚያመለክተው ደብተርተጫ ራቾቹያለባቸውንየግዴታዝርዝርገልጾያመለክታል፡
፡
(
2)በዚህም ደብተርውስጥ የአስተዳደሩመሥሪያተፈላጊመስሎ የሚታየውንየተጫ ራቾቹንየቴክኒክናየሞያሥራ
ችሎታይወስናል፡፡
(3)አስፈላጊም ሲሆንባን
ድጨ ረታውድድርውስጥ ለመግባትማቅረብየሚያስፈልገውንየማስረጃዐይነ ትናእንዲሁም
የቀረቡትየሥራዐቅድ( ፕላኖች)ወይም የዕቃዐይነ
ቶችተገቢአይደሉም ተብለው አቅራቢዎቹከውድድሩውስጥ
የሚወገዱበትንሁኔ ታገልጾይወስናል፡
፡
ቊ 3153፡
፡መቅረብየሚገባቸው አስረጅጽሑፎች፡
፡

በጨ ረታው ውድድርውስጥ ለመግባትየሚፈቅዱትሥራተቋራጮ ችወይም ዕቃአቅራቢዎችአስቀድሞ በተዘጋጀው

ሥራው የሚፈጸምበትንአኳኋንበሚገልጸው ደብተርላይበተመለከተው ስፍራናበተወሰነ
ው ቀንበጨ ረታው ውስጥ
ለመግባትፈቃደኛመሆናቸውን ናየሚሰጡትንመልስማቅረብአለባቸው፡ ፡

ቊ 3154፡
፡የጨ ረታው ዋጋለማቅረብአሳብአለኝሲባልየሚሰጥ ማስታወቂያ፡
፡

(
1)በጨ ረታው ውስጥ ለመግባትሐሳብመኖሩንየሚያመለክተው ማስታወቂያየዕጩ ውንየቤተዘመድስም የግልስም
ሥራውንናመኖሪያቦታውንመግለጽአለበት፡፡
(
2)ይህመግለጫ አስፈላጊየሆኑትንማስረጃዎችናሥራው የሚፈጸምበትንአኳኋንበሚያመለክተው ደብተርላይ
መቅረብአስፈላጊው ነ
ው ተብሎ እን
ደሆነ
ም ደን
በኛከሆነየዋስትናጽሑፍጋራመቅረብአለበት፡፡

ቊ 3155፡
፡የጨ ረታው አቀራረብ፡
፡(1)በጨ ረታማቅረቢያው ጽሑፍየሚመለከተው ነ
ገርናፎርም፡
፡

(
1)የጨ ረታው ማቅረቢያጽሑፍዕጩ ው ያቀረበውንዋጋናየሚገባበትንግዴታገልጾያመለክታል፡
፡
(2)የሚቀርበውም፤ሥራው የሚፈጸምበትንአኳኋንበሚያመለክተው ደብተርላይተገልጾበታዘዘው መሠረትበተዘጋና
በታሸገአምቦሎፕውስጥ ሆኖነ ው፡፡

ቊ 3156፡
፡የቀረበውንጨ ረታየመፈጸም ግዴታ፡
፡

(1)የጨ ረታው ውጤ ትእስከተነ

ገረድረስለጨ ረታየቀረበው ሥራተቋራጭ ያቀረበውንየጨ ረታውድድርትቻለሁ
ለማለትወይም ለመለዋወጥ አይችልም፡ ፡
(
2)ስለሆነ
ም ለጨ ረታባቀረበው ጽሑፍላይየ
ሚገደድበትንየጊዜልክሊወስንይችላል፡
፡

ቊ 3157፡
፡የጨ ረታከፍልጽሕፈትቤት፡
፡

የጨ ረታክፍልመሥሪያቤትየሚቋቋመው በልዩልዩየአስተዳደርመሥሪያቤቶችበተሰጠው የውስጥ ደን

ብናጽሑፍ
መሠረትነ ው፡፡

ቊ 3158፡
፡ጨ ረታውንስለማስታወቅ፡
፡
የጨ ረታው ሥራየሚፈጸመው በግልጽጉባኤነ
ው፡፡

ቊ 3159፡
፡ተጫ ራቾችንስለመቀበል፡
፡(1)የጽሕፈትቤቱሥራ፡
፡

(
1)የጨ ረታው ጽሕፈትቤትበመጀመሪያተጫ ራቾቹየሥራው ተካፋይለመሆንየሚሰጡትንመግለጫ ይመለከታል፡
፡
(2)የጨ ረታው መግለጫ በሚገባየቀረበመሆኑን
ናተጫ ራቾቹም ለጨ ረታው ተካፋይለመሆንየሚያበቃቸው አስፈላጊ
የሆኑትሁኔ ታዎች(ግዴታዎች)ሁሉያሏቸው መሆናቸውንይመረምራል፡ ፡

ቊ 3160፡
፡የመምረጥ ሥልጣን
፡፡

(
1)ጽሕፈትቤቱከተጫ ራቾቹወይም ከዕቃአቅራቢዎቹበገን
ዘብረገድወይም በሞያሥራቸውም ረገድየሚፈለጉት
መድኖችያሏቸውንካልሆነበቀርአይቀበላቸውም፡፡
(2)ሥራዎቹየሚፈጸሙባቸውንአኳኋንበሚያመለክተው ደብተርላይተቃራኒቃልከሌለበቀርየማይቀበላቸውን
ተጫ ራቾችጽሕፈትቤቱሊሰማቸው አይገደድም፡
፡
(
3)ውሳኔ
ውንም የሰጠበትንምክን
ያትእን
ዲገለጽግዴታየለበትም፡
፡

ቊ 3161፡
፡የተሰጠውንውሳኔለመለወጥ የማይቻልስለመሆኑ፡
፡

የጨ ረታውንመልስየያዙአምቦሎፖችከተከፈቱበኋላሥራተቋራጭ ወይም ዕቃአቅራቢየሆነ

ው ሰው በጨ ረታው
ተካፋይእንዲሆንየተፈቀደበትንውሳኔለመለወጥ አይቻልም፡
፡

ቊ 3162፡
፡የጨ ረታማቅረቢያወረቀትን
ባብ፡
፡

(
1)የጨ ረታውንመልስየያዙትአምቦሎፖችየሚከፈቱትሕዝብባለበትነ
ው፡፡
(
2)የሚነ
በበውም በከፍተኛድምፅነ
ው፡፡

ቊ 3163፡
፡የጨ ረታፕሮሴቬርባል፡
፡

የጨ ረታው ውጤ ትየዚሁኑሥራአፈጻጸም ጠቅላላሥርዐትበሚገለጽቃለጉባኤ(

ፕሮሴቬርባል)ይጻፋል፡
፡
ቊ 3164፡
፡ለጊዜው የሚሆንአን
ድተጫ ራችስለመምረጥ (
1)መሠረቱ፡
፡

(1)የጨ ረታጽሕፈትቤትከተጫ ራቾቹመካከለለመሥሪያቤቱይበልጥ ጠቃሚ የሆነዋጋያቀረበውንለጊዜው

የጨ ረታው አሸናፊነ
ው ብሎ ያስታውቃል፡
፡
(2)ይህን
ንም ሲያደርግጽሕፈትቤቱየቀረበለትንዋጋናሥራው የሚፈጸምበትንሁኔ
ታበሚገልጸው ደብተርላይ
በተመለከተው መሠረትመፈጸሙ ንይመለከተል፡፡

ቊ 3165፡
፡(2)ማስታወቁንስለማዘገየት፡
፡

(1)በጨ ረታው ደን
ቦችላይያስተዳደሩመሥሪያበትከአን ድከተወሰነዋጋበላይአልፎሊዋዋልአይፈልግም ተብሎ
ተነግሮእን ደሆነጽሕፈትቤቱለጊዜው የጨ ረታው አሸናፊነ
ው የሚባለውንሰው ላያስታውቅይችላል፡
፡
(
2)ይህንየተወሰነዋጋም ተጫ ራቾቹእን
ዲያውቁትአይደረግም፡
፡

ቊ 3166፡
፡(3)የብዙዋጋአቀራረብእኩልነ
ት፡፡

(1)ከተጫ ራቾቹመካከልብዙዎቹተመሳሳይየ ሆነዋጋአቅርበው እን

ደሆነናጽሕፈትቤቱም ከነ
ዚሁመካከልለመምረጥ
የማይቻለው የሆነእንደሆነየጨ ረታው ደን
ብከነ
ዚሁመካከልበዕጣ የደረሰው የሥራውንውልሊወስድይችላልየሚል
ቃልሊኖርበትይችላል፡ ፡
(
2)በደን
ቡላይየዚህዐይነ
ትድን
ጋጌየሌለእን
ደሆነእን
ደገናአዲስጨ ረታይደረጋል፡
፡

ቊ 3167፡
፡(4)ውጤ ቱ፡
፡

(
1)አሸናፊየሆነ
ውንተጫ ራችለጊዜው ጽሕፈትቤቱቢመርጥ ውሉእን
ደተፈጸመ አያስነ
ቈጥረውም፡
፡
(
2)አሸናፊውንተጫ ራችለጊዜው መምረጥ ውሉንለመፈራረም የ
ሚችለውንተጫ ራችየማመልከትውጤ ትብቻ
ይኖረዋል፡
፡
(3)እን
ዲሁም ያን
ዱ ተጫ ራችመመረጥ የጨ ረታዋጋአቅርበው የ
ነበሩትንሌሎቹንተጫ ራቾችከግዴታቸው ውጭ
ያደርጋቸዋል፡
፡

ቊ 3168፡
፡ያስተዳደርመሥሪያቤትየሚያደርገው ማጽደቅ፡
፡

(
1)የጨ ረታውንሥርዐትያስፈጸመው ያስተዳደርመሥሪያቤተየጨ ረታውንውጤ ትለማጽናትወይም ላለማጽናትሙ ሉ
ነ
ጻነትአለው፡፡
(
2)ውሉም ተፈጸመ የሚባለው ይህማጽደቅከተደረገበኋላነ
ው፡፡

ቊ 3169፡
፡ስምምነ
ት፡፡

(
1)በጨ ረታየሚሠሩሥራዎችሁለቱወገንእርስበራሳቸው እየተስማሙ በጨ ረታው ዋጋላይስምምነ
ትሊያደርጉበት
ይችላሉ፡
፡
(2)እን
ዲሁም የውሉዘመንሲፈጸም በተዋዋዮቹመካከልበሚደረግስምምነ
ትበየጊዜው ለመታደስወይም ቀኑን
ለማራዘም ይቻላል፡
፡

ን
ኡስክፍል3፡
፡
የውልምክን
ያት፡
፡
ቊ 3170፡
፡ምክን
ያትየሌለው ውል፡
፡

የውሉስምምነትበተደረገበትጊዜለውልሰጪ ው ያስተዳደርመሥሪያቤት፤ይህየተደረገው ውልወደታሰበው ግብ

ለመድረስየሚያስችለው ምክንያትሊያገኝየማይችልመሆኑንናአድሚኒስትራሲዮኑያሰበውንውጤ ትለማስገኘት
የማይችልመሆኑንናአድሚኒስትራሲዮኑያሰበውንውጤትለማስገኘትየማይችልየሆነእን ደሆነናይህን
ኑም ተዋዋዩ
ወገንየሚያውቀው እን
ደነበረየተገለጸሲሆንውሉአንዳችም ዋጋየሌለው ሆኖፈራሽይሆናል፡፡

ቊ 3171፡
፡ሕገወጥ ምክን
ያት፡
፡

(
1)ያስተዳደርመሥሪያቤትየውሉንስምምነ
ትያደረገው ሕገወጥ ለሆነግብሆኖየተገኘእን
ደሆነሕገወጥ ለሆነ
ው
ምክንያትየተደረገው ውልፈራሽነ
ው፡፡
(2)እን
ዲሁም የአስተዳደርመሥሪያቤትይህንሕገወጥ ውልያደረገው ለጠቅላላው ጥቅም ሳይሆንለተዋዋዩየግል
የገንዘብጥቅምንለማስገኘትታቅዶየሆነእንደሆነውሉዋጋየሌለውናፈራሽይሆናል፡፡

ክፍል2፡
፡
ውልስለሚያስከትለው ውጤት፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ስለውሎችደን
በኛአፈጻጸም፡
፡
ቊ 3172፡
፡በውሉውስጥ ሊመለከትየሚገባው ነ
ገር፡
፡

(
1)ተዋዋዮቹወገኖችበውሉስምምነ
ትላይእን
ደተመለከተው አድርገው ግዴታቸውንመፈጸም አለባቸው፡
፡
(2)በውሉስምምነትላይየተመለከተውንምነ ገርትክክልአድርጎበዘመኑበሚሠራበትየጥበባዊሥራአፈጻጸም መሠረተ
አስደሳችበሆነዐይነ
ትናጥቅም አለው ተብሎ በተመደበው የአሠራርዘዴመፈጸም ይገባቸዋል፡
፡
(
3)እን
ዲሁም በትጋትበጥን
ቃቄመፈጸም አለባቸው፡
፡

ቊ 3173፡
፡ግዴታዎችየሚፈጸሙ በትሁኔ
ታ፡፡

(1)ተቃራኒየሆነስምምነ
ትከሌለበቀርተዋወዩወገንበስምምነቱየገባበትንግዴታለመፈጸም እን
ዲችልአስፈላጊ
የሆኑትንዕቃዎችናመሥሪያዎችለመግዛትራሱየፈለጋቸውንዕቃአቅራቢዎችለማምጣትይችላል፡ ፡
(
2)እንዲሁም ተቃራኒስምምነ
ትከሌለበቀርግዴታዎቹንለመፈጸም በራሱአላፊነ
ትለሥራው አስፈላጊየሆኑትንየዕለት
ሠራተኞችወይም ሌሎችሠራተኞችንም መርጦ ለመቅጠርይችላል፡
፡

ቊ 3174፡
፡ስለጊዜውሳኔ(
1)መሠረቱ፡
፡

(
1)እያን
ዳንዱ ወገንተዋዋይበውሉውስጥ በተወሰነ
ው ጊዜግዴታዎቹንመፈጸም አለበት፡
፡
(
2)በውሉላይተወስኖበግልጽየተመለከተጊዜየሌለእን
ደሆነየገባበትንግዴታበአእምሮግምትበቂበሆነጊዜውስጥ
መፈጸም አለበት፡
፡

ቊ 3175፡
፡(2)ያስተዳደሩመሥሪያቤትመብት፡
፡

በውሉውስጥ በግዴታዎቹአፈጻጸም ከተወሰነ

ው ጊዜሌላበሥራትእዛዝያስተዳደሩመሥሪያቤትሊወስንመብትአለው
ተብሎ ካልተመለከተበቀርያስተዳደሩመሥሪያቤትበስምምነትከተመለከተው የሥራማስፈጸሚያጊዜሌላበራሱ
ሥልጣንብቻተዋዋዩንሊያስገድደው አይችልም፡፡

ቊ 3176፡
፡የዋጋአከፋፈል፡
፡

ያስተዳደሩመሥሪያቤተሊከፍልየሚገባው ገን
ዘብበፋይናን
ስሕግበመን
ግሥትሒሳብአያያዝደን
ብመሠረት
ይፈጸማል፡፡

ቊ 3177፡
፡ግዴታአልተፈጸመም ማለትንመከራከሪያስለማድረግ፡
፡

(1)ያስተዳደሩመሥሪያቤትያለበትንግዴታአለመፈጸሙ ይህአድራጎትውሉንለመፈጸም እን
ዳይችልካላደረገው በቀር
ተዋዋዩያሉበትንግዴታዎችአልፈጽምም ለማለትምክን ያትሊሆነ
ው አይችልም፡
፡
(2)የውሉንአፈጻጸም የሚያስችለው ከሆነያስተዳደሩመሥሪያቤትያደረገውንየውለታጥፋትምክን
ያትበማድረግ
ተዋዋዩየውሉንአፈጻጸም ሊያቋርጥ አይችልም፡ ፡

ቊ 3178፡
፡ስለማቻቻል፡
፡

ተዋዋዩዕዳይቻቻልልኝብሎ ያስተዳደሩንመሥሪያቤትለመጠየቅየሚችለው ይቻቻልልኝየሚለው ዕዳየቀረጥ ዕዳን

የሚመለከትያልሆነእንደሆነነ
ው፡፡

ን
ኡስክፍል2፡
፡
ስለውሎችምርመራ፡
፡
(
ሀ)ላስተዳደርመሥሪያቤትበተለይየተፈቀዱለትመጠቀሚያዎች፡
፡
ቊ 3179፡
፡መሠረቱ፡
፡

ለአስተዳደርመሥሪያቤትበውሉበዝምታየታለፈውን ም ቢሆንባን
ድወገንበሆነአፈጻጸም በውሉአን
ዳንድመሻሻያዎች
አድርጎተዋዋዩንለማስገደድይቻለዋል፤ይህም አን
ድአጋጣሚ የሆነመለዋወጥ እኒሁመሻሻያዎችለሕዝባዊጥቅም
አስፈላጊመሆናቸውንባስረዳው ጊዜነው፡፡

ቊ 3180፡
፡ውልንስለማፍረስ፡
፡
ተዋዋዩጥፋትባይኖርበትም የአስተዳደርመሥሪያቤትውሉንሊያፈርስይቻለዋል፡
፡ይህም ውሉለሕዝባዊአገልግሎት
የሚጠቅም ሳይሆንሲቀርወይም ለፍላጎቱየማይስማማ ሆኖሲገኝነው፡፡
ቊ 3181፡
፡ስለኪሣራ፡
፡
(1)ካስተዳደርመሥሪያቤትጋራተዋዋይየሆነ
ው ሰው በውሉመሻሻልወይም መሰረዝምክን
ያትበሚደርስበትጉዳት
ልክኪሣራለማግኘትመብትአለው፡ ፡
(
2)ኪሣራው ሲታሰብተዋዋዩበውሉለማግኘትየለባቸውንትርፎችሁሉመገመትይገባል፡
፡
(
3)ዳኞችግንለተዋዋዩስለቀሩበትትርፎችየኪሣራውንገን ዘብበማሳነ ስለመወሰንይችላሉ፡
፡እን
ደዚህም የሚሆነ
ው
ውሉእን ዲሻሻልወይም እን
ዲሰረዝየተደረገው ውሉንበተዋዋለው ያስተዳደርመሥሪያቤትጥፋትሳይሆንበሌላ
ምክንያቶችመሆኑበታወቀጊዜነ ው፡፡
ቊ 3182፡
፡በተዋዋዩጥያቄውልንስለማፍረስ፡
፡
(1)ተዋዋዩባስተዳደርመሥሪያቤትጣልቃመግባትየውሉንጠቅላላገንዘብቁጠባየሚለውጠው ወይም
የሚገለባብጠው ሆኖበተገኘጊዜውሉእንዲፈርስለትለመጠየቅይችላል፡፡
(
2)መሥሪያቤቱበውሉያደረገው ማሻሻልብዛቱውሉበተደረገጊዜስለዚሁጕዳይከታሰበው መብለጥ አለመብለጡን
ማመዛዘንየሚችሉትዳኞችናቸው፡፡
(
3)ተዋዋዩበገዛፈቃዱ ውሉንለማፍረስየሚፈቅድለትአን
ቀጽካልኖረው በቀርውሉንለማፍረስአይችልም፡
፡
(
ለ)አስቀድሞ ሳይታሰብስለመቅረት፡
፡
ቊ 3183፡
፡መሠረቱ፡
፡
(1)ውሉበተደረገጊዜአስቀድሞ ሳይታሰቡየቀሩትአጋጣሚ ሁኔ ታዎችየውሉንሚዛንምናልባትገለባብጠውትቢገኙ
ካስተዳደርመሥሪያቤትተዋዋይየሆነ ው ሰው ግዴታዎቹንየኒህም አፈጻጸም በመሣሪያረገድየሚቻልሆኖሲገኝግድ
መፈጸም አለበት፡
፡
(2)ከአስተዳደርመሥሪያቤትተዋዋይየሆነ
ው ከወደቀበትጉዳትየተዋዋለው የአስተዳደርመሥሪያቤትበከፊልችሎ
እንዲረዳው ለመጠየቅይችላል፡፡
ቊ 3184፡
፡ስለውሉመናወጥ፡
፡
የውሉሚዛንየሚናወጠው አዲስየተፈጠሩአጋጣሚ ሁኔታዎችከአስተዳደርመሥሪያቤትጋራየተዋዋለውንሰው
ግዴታዎችከፍሲያደርጉትናይኸም ሁለቱወገኖችሲዋዋሉከሰጡትአገማመትየመጨ ረሻወሰኑንተላልፎየበለጠ
ሲሆንነው፡
፡
ቊ 3185፡
፡አስቀድሞ ሳይታሰብስለመቅረት፡
፡
(1)አስቀድሞ ሳይታሰብየቀረሆኖየሚቈጠርአን
ድሁኔ
ታውሉንሲዋዋሉሁለቱወገኖችበአእምሮግምትለመገን
ዘብ
ሳይቻላቸው የቀረው ነው፡
፡
(
2)አን
ድሁኔ
ታአስቀድሞ ሳይታሰብየቀረነ
ው ተብሎ ሊቈጠርየማይቻለው ለጥቅሙ ባደረገው ሰው አሠራርየሆነ
ው
ነ
ው፡፡
(3)አስቀድሞ ሳይታሰብመቅረትንለመጥቀስየሚቻለውም ባልታሰቡምክንያቶችስለሚደርሱትሁኔ
ታዎችወይም
ባልታሰበየልክመተላለፈናበውሉም ጊዜቀድሞ በተፈጸሙ ትጕዳዮችነው፡
፡
ቊ 3186፡
፡ዋጋዎችንለመለዋወጥ ወይም እን
ደገናለማሻሻልየተደረጉየውልቃሎች፡
፡
በውሉውስጥ ዋጋዎችንለመለዋወጥ ወይም እን
ደገናለመመርመርናለማሻሻልየሚፈቅድየውልቃልቢኖርም ቀጥሎ
ያሉትምክን
ያቶችሲኖሩኪሣራማግኘትየሚገባመሆኑንአያስቀርም፡ ፡
(
ሀ)በጕዳዩየ
ተመለከተውንየውልቃልበሥራላይለማዋልሳይቻልሲቀር፤
(
ለ)በውሉም ቃልአፈጻጸም ለምሳሌ፤በዋጋመለዋወጥ አን
ቀጽውስጥ ከተመለከቱትነገሮችውጭ በሆኑነገሮች
ምክንያትበሚደርሰው የዋጋመለዋወጥ የውሉንየቁጠባኤኮኖሚ መናወጥንለማቃናትየማይበቃሲሆንነው፡፡
ቊ 3187፡
፡የወጪ ብልጫ መኖርየሚያሻስለመሆኑ፡
፡
በጊዜው አጋጣሚ ሁኔ
ታዎችምክን
ያትበተዋዋዩላይየወጪ ብልጫ ኪሣራሳይደርስበትትርፎቹበመቀነ
ሳቸው ወይም
ትርፍበማጣትብቻኪሣራለመጠየቅአይቻልም፡፡
ቊ 3188፡
፡ስለኪሣራገን
ዘብ፡
፡
(1)የሚከፈለውም ኪሣራበጊዜው አጋጣሚ ሁኔ
ታዎችምክን
ያትከደረሰው ጉዳትአን
ደኛውንክፍልተዋዋዩራሱ
እንዲችልበማድረግነ ው፡፡
(
2)በዚሁም ረገድመገን
ዘብየሚያስፈልገው ተዋዋዩችግሩንለመወጣትያደረገውንጥረትሁሉየሥራውንድርጅት
ጠቅላላአኳኋኑንእን
ዲሁም ሌላማናቸውንም ርትዕየሆኑሁኔታዎችንሁሉነ
ው፡፡
ቊ 3189፡
፡አስቀድሞ ያልታሰበነ
ገርበሚቀርበትሁኔ
ታ፡፡
(
1)አስቀድሞ ያልታሰበነ
ገርመቅረትየሚገባው የውሉሚዛንበተቃናጊዜነ
ው፡፡
(2)የውሉሚዛንመቃወስፍጹም ሆኖከተገኘእያን
ዳንዱ ተዋዋይበዚሁረገድየተፈጠረውንሁኔ
ታእን
ዲያውቁለት
ለዳኞችሊያመለክትይችላል፡፡
(
3)ውሉበስምምነ
ትእን
ዲሻሻልለማድረግካልተቻለዳኞችውሉእን
ዲፈርስያደርጋሉ፡
፡
(
ሐ)የመን
ግሥትሥርዐት፡
፡
ቊ 3190፡
፡ጠቅላላጥን
ቃቄዎች፡
፡(1)በውሉውስጥ የተለከተውንስለመን
ካት፡
፡
(1)መን
ግሥትያወጣቸው ሕጎችደን ቦች፤ትእዛዞችናእንዲሁም ሌላጠቅላላየሆኑውሳኔዎችእነዚህም ውሳኔዎች
የውሉንቃሎችበቀጥታየሚለውጡ ወይም የውሉንአን ዳንድቃሎችለመፈጸም እክልየሚሆኑወይም ውሉያለጊዜው
እንዲቆም የሚያደርጉሲሆኑከአስተዳደርመሥሪያቤትተዋዋይየሆነ ው ሰው ኪሣራእን
ዲያገኝያደርጉለታል፡
፡
(2)በዚሁም ረገድጣልቃየገባው ጠቅላይየ
ሆነው ውሳኔኪሣራለማግኘትአለመቻሉንካልጠቀሰበቀርኪሣራውን
ለመከልከልአይቻልም፡ ፡
ቊ 3191፡
፡(2)የውሉንአፈጻጸም በጣም ውድየሚያደርጉውሳኔ
ዎች፡
፡
(1)መንግሥትበሚያወጣቸው ጠቅላይየሆኑውሳኔ ዎችየውሉቃሎችሳይነ ኩያፈጻጸሙ ንአኳኋንብቻቢለውጡ
አፈጻጸሙ ን
ም በጣም አስቸጋሪናውድቢያደርጉትም ኪሣራሊገኝባቸው አይቻልም፡፡
(
2)ጣልቃበገባው ውሳኔወይም በውሉለዚሁዐይነ
ትሁኔ
ታኪሣራየሚገባው ነ
ው ተብሎ ተመልክቶእን
ደሆነኪሣራ
ማግኘትይገባዋል፡
፡
ቊ 3192፡
፡በተለይየሆኑጥን
ቃቄዎች፡
፡(1)ባለሥልጣንየሆነ
ው ተዋዋይያደረጋቸው የጥን
ቃቄውሳኔ
ዎች፡
፡
(1)ባለሥልጣንየሆነው ተዋዋይያደረጋቸው በተለይየሆኑየጥንቃቄውሳኔዎችየውሉንቃሎችየሚነኩእንደሆነወይም
አፈጻጸሙ ንብቻየሚያዳግቱወይም በጣም የሚያስወድዱ እንደሆነከአስተዳደርመሥሪያቤትጋራተዋዋይየሆነውን
ኪሣራለማግኘትየሚገባው ያደርጉታል፡ ፡
(2)የተደረጉትጥን
ቃቄዎችግንከወገኖቹውጭ የሆነውንለማምለጥ የማይቻለውንየቁጠባ(
የኤኮኖሚ)ሁኔ
ታ
ለማረጋገጥ ሲሆን፤አን
ዳችም ኪሣራሊጠየቅአይቻልም፡፡
ቊ 3193፡
፡(2)በሌላባለሥልጣንየተደረጉየጥን
ቃቄውሳኔ
ዎች፡
፡
(
1)ጉዳትያመጣውንሥራፈጻሚው ተዋዋይባለሥልጣኑሳይሆንአን
ድሌላባለሥልጣንሲሆን
፤አን
ዳችም ኪሣራ
ሊከፈልአይገባም፡
፡
(2)ይህንየመሰለው ጕዳይም የሚፈጸመው አስቀድሞ ሳይታሰብስለቀረነ
ገርወይም በሕዝብባለሥልጣንኀላፊነ
ት
በተሠሩትደንቦችመሠረትነ ው፡፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
ስለውሎችያለመፈጸም፡
፡
ቊ 3194፡
፡ውልንበግድስለማስፈጸም፡
፡
(
1)ዳኞችየአስተዳደሩመሥሪያቤትግዴታውንይፈጽም ዘን
ድሊያስገድዱትአይችሉም፡
፡
(
2)የአስተዳደሩመሥሪያቤትግዴታውንለመፈጸም ሳይወድቢቀርዳኞችኪሣራለማስከፈልፍርድለመስጠት
ይችላሉ፡፡
(
3)ዳኞችየአስተዳደሩመሥሪያቤትያወጣቸውንመጠን ቀቂያውሳኔዎችራሱከተዋዋላቸው ግዴታዎችጋራተቃራኒ
ሲሆኑተቃራኒየሆነሕጋዊድንጋጌከሌለበቀርለመሰረዝይችላሉ፡
፡
ቊ 3195፡
፡በትእዛዝየመውሰድ‹
‹ሬኪዚሲዮን
››መብቶች፡
፡
(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤትራሱያደረገውንውል‹
‹በሬኪዚሲዮን
››በትእዛዝመብትወስዶለማስፈጸም አይችልም፡
፡
(2)የሠራተኞችንየሥራማቆም አድማ ለማስወገድየመን
ግሥትመሥሪያበቶችንሠራተኞች‹
‹በሬኪዚሲዮን
››
ለመውሰድግንይችላል፡ ፡
ቊ 3196፡
፡ሳይከፈሉስለቀሩገን
ዘቦችወለድ፡
፡
ሳይከፈልለቀረው ገን
ዘብየሚገባው ወለድማስጠን
ቀቂያየመስጠትአስፈላጊነ
ትሳይኖረው ከአስተዳደርመሥሪያቤት
ላይበሙሉመብትተፈላጊየሚሆነ ው፤
(ሀ)የአስተዳደርመሥሪያቤትበውሉበተመለከተው መሠረትከዐሥራአምስትቀንበኋላለተዋዋዩስለገን
ዘቡአከፋፈል
የሚያስፈልገውንየማረጋገጥ ሥራሳይፈጽም የ
ቀረእንደሆነወይም፤
(ለ)የአስተዳደርመሥሪያቤትየሚፈለግበትንገን
ዘብየማረጋገጡ ሥራበተፈጸመ በሦስትወርውስጥ ሳይከፍልየቀረ
እንደሆነነው፡፡
ቊ 3197፡
፡ኀላፊነ
ትእን
ዳይኖርየተደረገየውልቃል፡
፡
ተቃራኒየሆነየውልቃልቢኖርም ከአስተዳደርመሥሪያቤቱየተዋዋለው ሰው መሥሪያቤቱሳይከፍለው ላቈየበትገን
ዘብ
ወለድወይም ኪሣራለመጠየቅየሚችለው፡ -
(
ሀ)ሳይከፈልየቈየበትጊዜከስድስትወርበላይሲሆን
፤
(ለ)ውሉንያደረገው የአስተዳደርመሥሪያቤትለመጉዳትብሎ ያደረገው ወይም ከባድበሆነቸልተኛነ
ትናወይም ጥፋት
ያደረገው ሲሆንነው፡፡
ቊ 3198፡
፡ስለማስጠን
ቀቂያው ውድቅነ
ት፡፡
(1)አን
ድማስጠንቀቂያከሰጠ በኋላየአስተዳደርመሥሪያቤቱከተዋዋዩጋራበመገናኘትስለሥራው በሌላየውል
ግዴታዎችመሠረትን ግግርለማድረግቢጀምርማስጠን ቀቂያው ውድቅስለሚሆንማስጠንቀቂያውንእን
ደገናማደስ
ያስፈልገዋል፡
፡
(2)የአስተዳደርመሥሪያቤቱማስጠን ቀቂያከሰጠ በኋላአን
ድየቅጣትውሳኔሳያደርግብዙጊዜቢያሳልፍወይም
ከተዋዋዩጋራየን ግድግን ኙነ
ትንቢቀጥልበተዋዋዩላይየቅጣትውሳኔመፈለጉንትቷልየሚያሰኘውናእንደገና
ማስጠን ቀቂያእን
ዲሰጥ የሚያስገድደው አይሆን
ም፡
ቊ 3199፡
፡ስለአቅራቢዎችመዘግየ
ትናጕድለት፡
፡
(1)አን
ድተዋዋይየሆነበገዛአቅራቢዎቹመዘግየትናጕድለትበሚደርሰው ጥፋትሊከለክሉትበማይቻልከዐቅም በላይ
በሆነሕግመሠረትለመከራከርአይችልም፡፡
(2)አን
ድተዋዋይየሆነየገዛአቅራቢዎቹመዘግየትናጕድለትሊከለክሉትየማይቻልከዐቅም በላይእን
ደሆነኀይል
ተቈጥሮውሉንባለመፈጸም ከሚደርስበትአላፊነ
ትሊያድነው አይችልም፡
፡
ቊ 3200፡
፡የቅድሚያልዩመብትስላለመኖር፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)የአስተዳደርመሥሪያቤቱተዋዋዩውሉንባለመፈጸሙ የሚያስቀጣ ጥፋትአድርጓል፡
፡በማለትበገዛራሱአን
ድውሳኔ
ለማድረግአይችልም፡ ፡
(2)እን
ዲሁም የአስተዳደርመሥሪያቤቱተዋዋዩግዴታዎቹንባለመፈጸሙ ወይም ለመፈጸም በመዘግየቱምክን
ያት
የሚፈለግበትንኪሣራልክበገዛራሱለመወሰንአይችልም፡ ፡
(
3)ዳኞችየአስተዳደርመሥሪያቤትከመብቱተቃራኒበሆነአኳኋንበተዋዋይላይባደረገው ውሳኔ(
ቅጣት)ለደረሰበት
ጉዳትኪሣራ፤ይከፍለው ዘን
ድሊፈርዱበትይችላሉ፡
፡
ን
ኡስክፍል4፡
፡
ውሎችንለሌላሰው ስለመልቀቅናከዋናው ተቋራጭ ስለተስማማ ሁለተኛተቋራጭ ፡
፡
ቊ 3201፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(
1)ውሎችንለሌላመልቀቅማለትተዋዋዩውሉንበሙ ሉእን
ዲፈጽምለትላን
ድሦስተኛወገንለሆነሲያስተላልፍነ
ው፡፡
(
2)ከዋናው ተቋራጭ የተስማማ ሁለተኛተቋራጭ የሚባለውም ከተዋዋዩውሉንበከፊልለማስፈጸም ካን
ድሦስተኛ
ወገንከሆነሰው ጋራየሚደረግውልነ ው፡፡
ቊ 3202፡
፡የአስተዳደርመሥሪያቤቱፈቃድአስፈላጊነ
ት፡፡
(
1)ተዋዋዩያደረጋቸው ውሎችንለሌላለመልቀቅናከሁለተኛተቋራጭ ጋራየተደረጉውሎችአስቀድሞ ከአስተዳደር
መሥሪያቤቱእን ዲፈቀድያስፈልጋል፡
፡
(2)ውልንለሌላስለመልቀቅወይም ከሁለተኛተቋራጭ ጋራየተደረገውንውልለመፍቀድመብትያለው ባለሥልጣን
ተቃራኒየሆነቃልካልኖረበቀርውሉንለመዋዋልየተፈቀደለትባለሥልጣንነ ው፡
፡
ቊ 3203፡
፡የአስተዳደርመሥሪያቤቱግዴታናችሎታ፡
፡
(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤቱውልንለሌላለመልቀቅወይም ለሁለተኛተቋራጭ ለማድረግለሚቀርብለትየፈቃድጥያቄ
መልሱንበአእምሮግምትተገቢበሆነጊዜውስጥ መስጠትአለበት፡፡
(2)ውልንለሌላለመልቀቅወይም የሁለተኛተቋራጭ ሆኖየተዋዋለው የሕዝባዊአገልግሎትሥራባለኮንሴሲዮንበሆነ
ጊዜየአስተዳደርመሥሪያቤቱይህአዲስየታጨ ው ባለኮንሴሲዮን(በቴክኒካዊወይም)በገንዘብችሎታማነስምክንያት
ካልሆነፈቃዱንለመከልከልአይችልም፡፡
(3)የአስተዳደርመሥሪያቤቱለሌላውሎችውስጥ ስለውሎችለሌላማሳለፍወይም ስለሁለተኛተቋራጭ ረገድ
የመከልከልወይም የመፍቀድበተለይየሆነመብትአለው፡
፡
ቊ 3204፡
፡ቅጣት፡
፡
(
1)ሳይፈቀድለትየተደረገው ውልንለሌላመለቀቅወይም ከዋናው ተቋራጭ የተስማማ ሁለተኛተቋራጭ አስተዳደር
መሥሪያቤቱንመቃወሚያሊሆንአይችልም፡ ፡
(
2)እነ
ዚህም ስለውልጥፋትተቈጥረው በተዋዋዩጕድለትውልንየሚያፈርሱይሆናሉ፡
፡
ቊ 3205፡
፡ፈቃዱ የሚሰጠው ውጤ ት፡
፡(1)ለሌላስለመልቀቅ፡
፡
(1)ከአስተዳደርመሥሪያቤቱውልንለሌላለመልቀቅየሚሰጠው ፈቃድውልበተሰጠው በቀድሞ ተዋዋይምትክ
ያደርገዋል፡፡
(
2)ተቃራኒየሆነውልካልኖረበቀርየቀድሞው ተዋዋይስለውሉአፈጻጸም ኀላፊነ
ትነጻነ
ው፡፡
(3)የቀድሞው ተዋዋይለአስተዳደርመሥሪያቤቱየሰጠው ዋስትናበመሥሪያቤቱእጅየሚቈየው በመካከላቸው ባሉት
ክርክሮችመጠንብቻነ ው፡፡
ቊ 3206፡
፡(2)ከዋናው ተቋራጭ የተስማማ ሁለተኛተቋራጭ ፡
፡
(1)ከአስተዳደርመሥሪያቤትከዋናው ተቋራጭ ለተስማማው ለሁለተኛው ተቋራጭ የሚሰጠው ፈቃድ፤በተዋዋዩና
በመሥሪያቤቱመካከልያለውንየውልማሰሪያእን ዳለሆኖእን
ዲኖርይተወዋል፡ ፡
(
2)የቀድሞው ተዋዋይ፤ሁለተኛው ተዋዋይለፈጸማቸው ሥራዎችናዕቃዎችራሱእን
ደፈጸማቸው ተቈጥረው ኀላፊነ
ት
ይኖርበታል፡
፡
(3)ከአስተዳደርመሥሪያቤቱስለሁለተኛው ተዋዋይየተሰጠው ፈቃድበመዘግየትምክን
ያትከሚወድቀው ቅጣት
የመዘግየቱነ ገርበሁለተኛው ተዋዋይጥፋትበሆነጊዜየቀድሞውንተዋዋይአይነካውም፡
፡
ምዕራፍ2፡
፡
ስለሕዝብአገልግሎትሥራኮን
ሴሲዮን
፡፡
ቊ 3207፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(1)አን
ድየሕዝብአገልግሎትሥራየሚባለው መንግሥትይኸንሥራየግልየሆነድርጅትበሚገባለማካሄድ
የማይችለው ነ
ው ብሎ ወስኖበጠቅላላለሕዝቡአስፈላጊነ
ትያለው ነ
ው በማለትራሱየሚያካሂደው ነ
ው፡፡
(2)የሕዝብአገልግሎትየመን
ግሥትሥራኮን ሴሲዮንየሚባለውም አን
ድባለኮን
ሴሲዮንየሕዝባዊአገልግሎትሥራን
ስለአገልግሎቱየሚከፈለውንከሚገለገሉበትሰዎችበመቀበልለማካሄድካንድየመንግሥትመሥሪያቤትጋራ
ያደረገው ውልነው፡፡
ቊ 3208፡
፡የአስተዳደርመሥሪያቤትየመቈጣጠርመብት፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)የሕዝብአገልግሎትሥራበደኅናእን
ዲካሄድኅላፊነ
ትያለው የመን
ግሥትመሥሪያቤትውሉበሚፈጸምበት
በማናቸውም ጊዜሁሉለመቈጣጠርመብትአለው፡ ፡
(2)ባለኮን
ሴሲዮኑኮንሴሲዮኑንለሰጠው የሥራውንሁኔ
ታገልጾማስረዳትናእን
ዲሁም መቈጣጠሩንእን
ዲፈጽም
አስፈላጊውንሁሉማድረግአለበት፡፡
ቊ 3209፡
፡(1)በደን
ብስለመወሰን
፡፡
(
1)ባለኮን
ሴሲዮኑንለመቈጣጠርየሚፈጸመው አሠራርበደን
ብበተደረነ
ገጉትናተዋዋዮቹም በተስማሙ ባቸው
ውሳኔዎችመሠረትነው፡፡
(2)ከዚህበታችባሉትቊጥሮችውስጥ የተመለከቱትድን
ጋጌዎችተቃራኒየሆነየውልቃልቢኖርም እን
ኳተፈጻሚ
ናቸው፡፡
ቊ 3210፡
፡(3)የመቈጣጠሩወሰን
፡፡
(1)አኮን
ሴሲዮኑመቈጣጠርኮን ሴሲዮኑንአበላሽቶሥራው በአስተዳደሩመሥሪያቤትበቀጥታእን
ደሚመራአድርጎ
የሚለውጠው እንዳይሆንያስፈልጋል፡
፡
(2)የአስተዳደርመሥሪያቤቱባለኮን
ሴሲዮኑአን
ዱንየሥራክፍልበሙሉአስቀድሞ እያስፈቀደእን
ዲሠራለማድረግ
አይቻለውም፡ ፡
(
3)በውልየተወሰነ
ው እን
ደተጠበቀሆኖባለኮን
ሴሲዮኑውሉንየሚፈጽምበትንአኳኋንበነ
ጻነትራሱይመርጣል፡
፡
ቊ 3211፡
፡(4)ስለውሉአተረጓጐም፡
፡
(1)የውሉንቃሎችለኮን ሴሲዮኑሥራአካሄድመቈጣጠርም ሆነስለሕዝባዊሥርዐትጸጥታጥበቃም ሆነአዲስለሆኑት
ደንቦችአፈጻጸም አሰናካይእን
ዲሆኑአድርጎበፍጹም ትርጕም ሊሰጣቸው አይቻልም፡
፡
(2)ስለሆነ
ም የአስተዳደሩባለሥልጣንከተዋዋዩጋራበውልየተስማማባቸውንግዴታዎችለመለወጥም ሆነ
ለመቈጣጠርበፖሊስደን ቦችኀይልመሠረትለመፈጸም አይችልም፡፡
ቊ 3212፡
፡ዋጋዎችን
ናየዋጋልክማስታወቂያዎችንበውልስለመለወጥ (
1)መሠረቱ፡
፡
በኮን
ሴሲዮኑውስጥ በውሉየተመለከቱትዋጋዎችናየዋጋልክማስታወቂያዎችበቁጠባረገድመለዋወጥ በደረሰበት
ጊዜሊለወጡ ይቻላልየሚልቃልበውልውስጥ ሊገባይቻላል፡
፡
ቊ 3213፡
፡(2)የመለዋወጥ የውልቃሎች፡
፡
(1)በያን
ዳንድዕቃዎችሥራዎችላይበሚደርስባቸው የዋጋመለዋወጥ መጠንዋጋዎቹዐውቀው ወዲያውኑ
ተለውጠው በሥራላይይውላሉብሎ አስቀድሞ በኮን
ሴሲዮኑውስጥ ሊወሰንይቻላል፡
፡
(2)ያዲሶችዋጋዎችወይም የዋጋልክማስታወቂያዎችአወሳሰንባንድየመለዋወጥ የውልቃልመሠረትዐውቆ
ተለዋጭ ሲሆንክርክርም ቢነ
ሣበዚሁበተጠቀሰው የመለዋወጥ የውልቃልመሠረትዳኞችአዲሶችንዋጋዎችናየዋጋ
ልክማስታወቂያዎችንይወስናሉ፡፡
ቊ 3214፡
፡(3)የማሻሻያየውልቃል፡
፡
(
1)በውሉበቁጠባው ሁኔ
ታዎችበጣም ከፍያለመለዋወጥ በደረሰጊዜስለዋጋዎችናየዋጋልክማስታወቂያዎች
ማሻሻልመሠረቱንጕልህአድርጎሳይገልጽመሻሻልይገባቸዋልየሚልቃልሊጻፍይቻላል፡
፡
(2)እን
ደዚህም በሆነጊዜበውሉየተጠቀሱትሁኔ
ታዎችበደረሱጊዜተዋዋዮቹተከራክረው ለውሉአን
ድየስምምነ
ት
ተጨ ማሪማድረግግድይኖርባቸዋል፡፡
(
3)ተዋዋዮቹሳይስማሙ ቢቀሩግንዳኞችለባለኮን
ሴሲዮኑርትዕየሆነዋጋመቀበያየሚሆነ
ው አን
ድየዋጋልክ
ማስታወቂያወስነው ማውጣትአለባቸው፡
፡
ቊ 3215፡
፡(4)ስለውልቃሎቹየጊዜአፈጻጸም፡
፡
(1)በውሉተቃራኒየሆነቃልካልኖረተዋዋዩሥራውንከተቀበለበትቀንጀምሮየዋጋዎችንመለዋወጥናየማሻሻያ
የውሎችንቃልለመጥቀስይችላል፡ ፡
(2)ተዋዋዩእነ
ዚህኑየውልቃሎችበውሉየተመለከቱትንግዴታዎችንለመፈጸም ከተወሰነ
ለትጊዜበኋላከመሥሪያቤቱ
የተጨ መረለትጊዜካልኖረው በቀርለመጥቀስአይችልም፡
፡
ቊ 3216፡
፡ባን
ድወገንብቻስለሚደረግየውልመለዋወጥ፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)ኮን
ሴሲዮንሰጭ የሆነ
ው መሥሪያቤትውሉበሚጸናበትጊዜስለሥራው መልካም አካሄድወይም ስለተሰጠው
አገልግሎትሥራመሻሻልአስፈላጊመስሎ የታየውንማን
ኛዎችን
ም ግዴታዎችበባለኮን
ሴሲዮኑላይሊጥልበትይችላል፡፡
(2)እን
ዲሁም በኮን
ሴሲዮኑውልወይም የሥራውንአኳኋንበሚያመለክተው በግዴታዎቹደብተርየተመለከተውን
ያገልግሎትሥራድርጅትእንዲለውጥ ባለኮን
ሴሲዮኑንለማስገደድይችላል፡
፡
(
3)ማናቸውም ይህንተቃራኒየሆነቃልዋጋየ
ለውም፡
፡
ቊ 3217፡
፡(2)ለመለዋወጥ የሚቻሉየስምምነ
ትቃሎች፡
፡
(
1)ለመለዋወጥ የሚቻሉትአገልግሎትሥራን
ናአፈጻጸሙ ንየሚመለከቱቃሎችብቻናቸው፡
፡
(
2)እን
ዲሁም መሥሪያቤቱባለኮንሴሲዮኑማቅረብየሚገባውንሀብትብዛትከፍለማድረግወይም ዝቅለማድረግ
ወይም ያገልግሎትሥራውንእን
ዲያስፋፋለማድረግይችላል፡
፡
ቊ 3218፡
፡(3)ስለመለዋወጡ ወሰኖች፡
፡
(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤቱየአገልግሎትሥራንድርጅትዐይነ
ቱንወይም ውሉንፍጹም ሌላመልክየሚሰጥ
መለዋወጥ እንዲደረግለማስገደድአይችልም፡
፡
(2)እን
ዲሁም የአስተዳደርመሥሪያቤቱኮን
ሴሲዮኑንበመን
ግሥትመሪነ
ትበሚሠራሥራአስተዳደርዐይነ
ት
ለማስተዳደርአይችልም፡ ፡
(
3)እንዲሁም የአስተዳደርመሥሪያቤቱባለኮን
ሴሲዮኑከተሰጠው ያገልግሎትሥራልዩየሆነአን
ድሥራወይም
ጭ ራሹንአን
ድአዲስሥራወይም ከችሎታው በላይየሆነአንድሥራለማሠራትአይችልም፡ ፡
ቊ 3219፡
፡(4)ለመለወጥ የማይቻሉየስምምነ
ትቃሎች፡
፡
(1)የኮን
ሴሲዮኑውልለባለኮን
ሴሲዮኑበገን
ዘብረገድየሚያስገኘውንጥቅም ሁሉየአስተዳደርመሥሪያቤትበበኩሉ
ለብቻለመለዋወጥ አይቻለውም፡፡
(
2)እን
ዲሁም የአስተዳደርመሥሪያቤትለባለኮን
ሴሲዮኑየተሰጠውንየብቻነ
ትልዩጥቅም ለመን
ካትም አይችልም፡
፡
(
3)የኮን
ሴሲዮኑሰጭ በበኩሉለብቻው የዋጋዎቹንማስታወቂያበመለወጥ ሊያስገድደው ይችላል፡
፡ግንበዚሁ
መለዋወጥ በባለኮን
ሴሲዮኑለሚደርሰው ጉዳትመካሥ ይገባዋል፡
፡
ቊ 3220፡
፡(5)ለባለኮን
ሴሲዮኑስለሚከፈለው ካሣ፡
፡
(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤትበበኩሉለብቻው ያለውንየመለዋወጥ መብትየፈጸመ እን
ደሆነ
፤በዚሁረገድለሚደርሰው
ጉዳትሁሉለባለኮንሴሲዮኑኪሣራመክፈልይገባዋል፡፡
(2)ለባለኮን
ሴሲዮኑየሚከፈለውም ካሣየአስተዳደርመሥሪያቤትየበለጠ ግዴታእን
ዲፈጸም ባደረገው ሥራ
በሚደርሰው ኪሣራልክነው፡፡
ቊ 3221፡
፡ከደን
በኞቹጋራስለሚደረገው ግን
ኙነት(
1)የዋጋማስታወቂያስለማውጣት፡
፡
ለባለኮን
ሴሲዮኑበኮንሴሲዮኑውልከደንበኞቹላይየሚቀበለው ቀረጥ (
ታክስ)ባን
ድየዋጋማስታወቂያመደብ( ታሪፍ)
የብዛቱልክተወስኖተፈቅዶለትእን
ደሆነ
፤ባለኮንሴሲዮኑከዚሁከተፈቀደለትከፍተኛወሰንሳያልፍየዋጋማስታወቂያውን
ራሱዐውቆለማውጣትይችላል፡ ፡
ቊ 3222፡
፡(2)የዋጋማስታወቂያን(
ታሪፍ)ስለመለዋወጥ፡
፡
ኮንሴሲዮንሰጪ ው የመደበው የዋጋማስታወቂያወይም ግዴታዎችየተለወጡ እን
ደሆነያዲሱየዋጋማስታወቂያወይም
ግዴታዎችወዲያውኑበሥራላይይውላሉግንበባለኮን ሴሲዮኑናበደን
በኞቹመካከልባሉትውሎችላይወደኋላ
ተመልሰው ሊጸኑባቸው አይችሉም፡፡
ቊ 3223፡
፡(3)ኮን
ሴሲዮኑእን
ደሕዝባዊሥርዐት(
ጸጥታ)ዐይነ
ትለመሆኑ፡
፡
ባለኮንሴሲዮኑካንድደን
በኛጋራባደረገው የግልውልመሠረትበኮን
ሴሲዮኑውልወይም በግዴታዎቹደብተር
የተወሰኑትንጠቅላላደንቦችለመለወጥ አይቻለውም፡
፡
ቊ 3224፡
፡ስለደን
በኞቹእኩልነ
ት፡፡
(1)የአስተዳደርመሥሪያቤትም ሆነባለኮንሴሲዮኑበደን
በኞቹመካከልየከፍተኝነ
ትናየዝቅተኝነ
ትተግባርበመወሰን
የነርሱንእኩልነትለማጥፋትአይችሉም፡ ፡
(2)የአገልግሎቱም ሥራዋጋማስታወቂያበደን
በኞቹደረጃመካከልልዩነ
ትሊኖረው የሚችለው እኒህም ልዩነ
ቶች
በሕዝባዊአገልግሎትሥራፊትለደን በኞቹልዩልዩከሆኑሁኔታዎችጋራተመሳሳይሆነው ሲገኙነው፡፡
(3)የን
ግድናኢንዱስትሪሕዝባዊአገልግሎትሥራዎችየሚተዳደሩትበግልመብትደን ቦችመሆኑበሕግ
የታወቀላቸውም ቢሆንከላይየተጠቀሰውንመሠረታዊየሆነአደራረግንማክበርአለባቸው፡፡
ቊ 3225፡
፡(5)የደን
በኞችናየባለኮን
ሴሲዮኑግን
ኙነቶች፡
፡
(
1)በዋጋመደብወይም ግዴታዎችአፈጻጸም የሚደረጉትስሕተቶችሁሉመቃናትአለባቸው፡
፡
(2)ደን
በኛው ባለካን
ሴሲዮኑአላገባብየተወሰደበትንገን
ዘብለማስመለስክሱንአላገባብከተወሰደበትቀንአን
ሥቶእስከ
አንድዓመትድረስማቅረብአለበት፡ ፡
(
3)እን
ዲሁም ባለኮን
ሴሲዮኑየዋጋተጨ ማሪለመቀበልአላገባብከከፈለበትቀንአን
ሥቶእስከአን
ድዓመትክሱን
ማቅረብአለበት፡
፡
ቊ 3226፡
፡(6)የአስተዳደርመሥሪያቤትየደን
በኞችወኪልስላለመሆኑ፡
፡
የአስተዳደርመሥሪያቤትባለኮን ሴሲዮኑንየውሉንግዴታዎችጠን
ቅቆባለመጠበቁምክን
ያትበአገልግሎትሥራ
ደንበኞችላይላደረሰባቸው አን
ድጉዳትኪሣራለመጠየቅአይችልም፡ ፡
ቊ 3227፡
፡የኮን
ሴሲዮኑጊዜልክ፡
፡
(
1)ኮን
ሴሲዮኑየሚጸናበትጊዜልኩበውሉይወሰናል፡
፡
(
2)የኮን
ሴሲዮኑም ጊዜከስሳዘመንበላይሊሆንአይችልም፡
፡
(
3)የውልቃልየሌለእን
ደሆነኮን
ሴሲዮኑለሰባትዓመትእን
ደተደረገይቈጠራል፡
፡
ቊ 3228፡
፡ስለኮን
ሴሲዮኑመታደስ፡
፡
(1)የኮን
ሴሲዮኑውልመፈጸሚያው ሁለትዓመትሲቀረው ወይም ውሉእንደሚያዝዘው አድርጎተቃራኒየሆነየውልቃል
ካልኖረበቀርናአን
ደኛው ወገንለሁለተኛው ወገንውሉእን
ዲቀርካላስጠነ
ቀቀው በቀርውሉዐውቆየታደሰሆኖ
ይቀጥላል፡ ፡
(
2)በዚሁም ምክን
ያትውሉለሰባትዓመትወይም ተዋዋዮቹወገኖችአስቀድሞ በወሰኑትአጭ ርጊዜታድሶይቀጥላል፡
፡
ቊ 3229፡
፡የኮን
ሴሲዮኑንሒሳብስለማጣራት(
1)መሠረቱ፡
፡
(1)የሕዝባዊአገልግሎትሥራኮን ሴሲዮንማለቅበባለኮን
ሴሲዮኑናበኮን
ሴሲዮንሰጪ ው መካከልያሉትሒሳቦች
ተጣርተው እንዲፈጸሙ ያደርጋል፡
፡
(
2)የሒሳብማጣራቱም ተግባርየሚፈጸመው በግዴታዎችደብተርበተመለከቱትውሳኔ
ዎችመሠረትነ
ው፡፡
(
3)የስምምነ
ትውልቃልካልኖረበቀርየሒሳቡማጣራትቀጥሎ በሚመለከቱትድን
ጋጌዎችመሠረትይፈጸማል፡
፡
ቊ 3230፡
፡(2)የባለኮን
ሴሲዮኑግዴታዎች፡
፡
(1)ባለኮንሴሲዮኑስለኮን
ሴሲዮኑሥራመቀጠልአስፈላጊየሆኑትንነ
ገሮችሁሉለኮን
ሴሲዮንሰጪ ው ማስታወቅ
አለበት፡፡
(2)ባለኮን
ሴሲዮኑበነጻወይም ኪሣራተከፍሎባቸው ተመላሽየሆኑትንየኮን
ሴሲዮኑንሥራዎችናመሣሪያዎችሁሉ
እንዳሉበደኅናሁኔታለኮንሴሲዮኑሰጭ ማስረከብአለበት፡
፡
ቊ 3231፡
፡(3)ተመላሽየሆኑን
ብረቶች፡
፡
(
1)ኮን
ሴሲዮንሰጭ ኪሣራሳይከፍልባቸው የ
ኮንሴሲዮኑንየማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችመልሶይረከባል፡
፡
(2)እን
ደዚሁም ኮን
ሴሲዮንሰጭ በግዴታዎችደብተርውስጥ ኪሣራሳይከፈልባቸው ተመላሽይሆናሉተብሎ
የተመለከቱትን
ም ተንቀሳቃሽን
ብረቶችኪሣራሳይከፈልባቸው ይረከባል፡
፡
ቊ 3232፡
፡(4)እን
ደገናሥራመቀጠያየሆኑን
ብረቶች፡
፡
(
1)ኮን
ሴሲዮንሰጭ የቀሩትንለኮን
ሴሲዮኑሥራየ
ሚያገለግሉትንን
ብረቶችኪሣራከፍሎ ለመውሰድይችላል፡
፡
(2)ኮን
ሴሲዮንሰጭ ለኮን
ሴሲዮኑሥራአካሄድየሚያገለግሉትንን
ብረቶችመልሶለመውሰድተገዳጅነ
ትየሚኖረውም
በግዴታዎችደብተርውስጥ ተገዳጅነ
ቱተጠቅሶእንደሆነነ
ው፡፡
ቊ 3233፡
፡(5)ስለሚከፈለው ካሣገን
ዘብ፡
፡
(1)ቀደም ብሎ በሚገኘው ቊጥርየተጠቀሰው የኪሣራገን
ዘብየሚያከራከርበሆነጊዜልኩንሁለቱወገኖች
የመረጧቸው ሽማግሌዎችያለዚያም ዳኞችእን ዲወስኑትይደረጋል፡
፡
(
2)ባለኮን
ሴሲዮኑወይም ኮንሴሲዮንሰጭ ንብረቶቹባወጡትዋጋመሠረትእን
ዲሆንከወሰኑኪሣራው በዚሁዋጋ
መሠረትሆኖየመበላሸትናየእርጅናተቀን
ሶለትመወሰንአለበት፡
፡
(
3)ለን
ብረቶቹየወጡላቸው ዋጋዎችልኩሊታወቅካልተቻለኪሣራው ለን
ብረቶቹበመረከቢያው ጊዜበሚሰጣቸው ዋጋ
ግምትመሠረትመወሰንአለበት፡፡
ቊ 3234፡
፡(6)ውሎች፡
፡
(
1)ባለኮን
ሴሲዮኑለኮን
ሴሲዮኑጠቃሚነ
ትያላቸውን
ናበሥራም ላይያሉትንውሎችሁሉለኮን
ሴሲዮንሰጪ ው
ማስታወቅአለበት፡
፡
(2)ኮን
ሴሲዮንሰጪ ው በነ
ዚሁውሎችየባለኮንሴሲዮኑንቦታየሚይዝበመሆኑለመሻርየሚፈልገውንውልመኖሩን
በተረዳበትወርውስጥ ለባለኮን
ሴሲዮኑወይም ለተዋዋዩኮንሴሲዮንሰጪ ው ማስታወቅአለበት፡
፡
(
3)ባለኮንሴሲዮኑበውሉቀዋሚ የሆነግዴታካልኖረበትበቀርስለውሉሽረትበተዋዋዩፊትአን
ዳችም ኀላፊነ
ት
ሊያገኘው አይችልም፡
፡
ቊ 3235፡
፡(7)ዋስትናዎች፡
፡
በኮን
ሴሲዮንሰጪ ውናበባለኮንሴሲዮኑመካከልያሉትሒሳቦችእን ደተፈጸሙ ወዲያኑባለኮን
ሴሲዮኑያስያዘው መያዣ
ተመላሽሆኖለትየዋሶቹም ዋስትናቸው እን
ዲወርድይደረግላቸዋል፡
፡
ቊ 3236፡
፡ኮን
ሴሲዮኑንመልሶስለመግዛት(
1)መሠረቱ፡
፡
(1)መልሶመግዛትማለትኮንሴሲዮኑንከመፈጸሚያው ጊዜበፊትለማቆም ከባለኮን
ሴሲዮኑማናቸውም ጥፋትውጭ
የሆነየአስተዳደርመሥሪያቤትውሳኔነው፡
፡
(2)የአስተዳደርመሥሪያቤትየሕዝባዊአገልግሎትሥራንለማቆም ወይም እን
ደገናለማደራጀትበማናቸውም ጊዜ
ኮንሴሲዮኑንመልሶለመግዛትይችላል፡ ፡
(
3)የአስተዳደርመሥሪያቤቱግንለሌላባለኮን
ሴሲዮንለመስጠትኮን
ሴሲዮኑንከባለኮን
ሴሲዮኑመልሶለመግዛት
መብትየ ለውም፡፡
ቊ 3237፡
፡(2)ውጤ ቶች፡
፡
(
1)ኮን
ሴሲዮኑመልሶበተገዛጊዜከላይበተጠቀሱትሐሳቦችመሠረትመጣራትአለበት፡
፡
(
2)ባለኮን
ሴሲዮኑመልሶበመግዛትለሚያገኘው ጉዳትሁሉበተለይም ለኮንሴሲዮንሰጪ ው ባስተላለፈባቸው በነ
ዚያ
ዋጋቸውንቀስበቀስአድርጎለመመለስጊዜሳያገኝበቀረባቸው ን
ብረቶችረገድበሚያገኘው ጉዳትመካስይገባዋል፡ ፡
(3)ለባለኮን
ሴሲዮኑአገኛለሁብሎ አስቦትየነ
በረውንትርፍበመገን
ዘብይኸን
ኑም መልሶበመግዛቱምክን
ያትበማጣቱ
ርትዕየሆነካሣሊሰጠው ይቻላል፡
፡
ቊ 3238፡
፡ስለባለኮን
ሴሲዮኑመብትእጦት(
1)ስለመበየን
፡፡
(
1)የባለኮን
ሴሲዮኑመብትእጦትመበየንየሚቻለው ባለኮን
ሴሲዮኑበተለይከባድየሆነጥፋትበሠራጊዜነ
ው፡፡
(2)የመብትእጦቱም መበየንየሚገባው የኮን
ሴሲዮኑውልየመበየኑሥልጣንለአስተዳደርመሥሪያቤቱካልተፈቀደለት
በቀርበዳኞችብቻነው፡፡
ቊ 3239፡
፡(2)ውጤ ቶች፡
፡
(
1)የመብትማጣትውሉንበጭ ራሽያፈርሰዋል፡
፡
(2)የመብትማጣትየደረሰበትባለኮን
ሴሲዮንየሕዝባዊአገልግሎትሥራሳይቋረጥ እን
ዲቀጥልለማድረግበውድ
የሚከፈለውንገንዘብራሱመቻልአለበት፡፡
ቊ 3240፡
፡(3)መብቱንስላጣ ባለኮን
ሴሲዮንመብቶች፡
፡
(
1)ኮን
ሴሲዮኑበባለኮን
ሴሲዮኑኀላፊነ
ትበሐራጅይሸጣል፡
፡
(2)መብቱንያጣው ባለኮን
ሴሲዮንበኮን
ሴሲዮኑላይስላሉትመብቶችሁሉምትክእን
ዲሆነ
ው በሐራጅየተወሰነ
ውንዋጋ
ከአዲሱባለኮን ሴሲዮንይቀበላል፡
፡
ቊ 3241፡
፡ስለማስያዝ(
1)ግዴታዎች፡
፡
(
1)ኮን
ሴሲዮኑእንዲያዝመበየንየሚቻለው በባለኮን
ሴሲዮኑደካማነ
ትጕድለትወይም ችሎታማነ
ስየአገልግሎት
ሥራውንበከፊልወይም መላውንያቆመ እን
ደሆነነው፡፡
(
2)እን
ደዚሁም እን
ዲያዝለመበየ ንየሚቻለው በባለኮን
ሴሲዮኑማናቸውም ጥፋትባይኖርም ባለኮን
ሴንሰዮኑያገልግሎት
ሥራንለማካሄድየማይዘልቀው መስሎም በታየጊዜነ ው፡፡
ቊ 3242፡
፡(2)ውጤ ቶች፡
፡
(
1)እን
ዲያዝመደረጉበኮን
ሴሲዮኑውልበነ
በሩትመብቶችለጊዜው እን
ዳይሠራባቸው ባለኮን
ሴሲዮኑንያግደዋል፡
፡
(2)እን
ዲያዝየተደረገው ባለኮን
ሴሲዮኑንስለደካማነትወይም ስለጥፋቱለመቅጣትየሆነእን
ደሆነያገልግሎቱሥራ
በኮንሴሲዮንሰጭ ወይም እርሱበመረጠው አንድየሥራአስኪያጅአማካይነትበባለኮን
ሴሲዮኑኪሣራናኀላፊነት
እንዲካሄድይደረጋል፡፡
(
3)ኮንሴሲዮኑእን
ዲያዝየተደረገው በእን
ደዚህያለምክን
ያትያልሆነእን
ደሆነየማስያዙወጪ በኮን
ሴሲዮንሰጪ ው ላይ
ይሆናል፡
፡
ቊ 3243፡
፡ስለዳኞችተቈጣጣሪነ
ት፡፡
(1)ዳኞችየአስተዳደርመሥሪያቤቱባን ድየሕዝባዊአገልግሎትሥራባለኮን ሴሲዮንበሆነው ላይየፈጸመውነማሲያዝ
በሥራመሪውስጥ ማድረግንመብትማስቀረትንመሰረዝንእን ደዚህያለውንግዴታንየማስፈጸሚያማስገደጃወይም
የውልማፍረስውሳኔ( ቅጣት)በሚገባየተደረገመሆኑንየአስተዳደርመሥሪያቤቱካላስረዳበቀርዳኞችለመሻር
ይችላሉ፡፡
(2)ከዚህበቀርየአስተዳደርመሥሪያቤትበማይገባየቅጣትውሳኔአድርጎበተዋዋዩላይጉዳትቢያደርስበት
ለአደረሰበትጉዳትኪሣራእን ዲከፍለው በአስተዳደርመሥሪያቤቱላይዳኞችሊፈርዱበትይችላሉ፡
፡
ምዕራፍ3፡
፡
የመን
ግሥትሥራዎችንየመቋረጥ ውል፡
፡
ቊ 3244፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(1)የመን
ግሥትሥራዎችውልየሚባለው አን
ድተቋራጭ የሆነሰው ካን
ድየአስተዳደርመሥሪያቤትባለሥልጣንጋራ
በዋጋተስማምቶአን
ድየመንግሥትየሆነሕንጻሥራንለመሥራትለመጠበቅወይም ለማደስየሚያደርገው ውልነው፡
፡
(2)የመንግሥትሥራዎችውልመባሉቀርቶየአቅራቢነ ትውልየሚባለው ውልከሚሠራው የመን
ግሥትሥራተካፋይነ
ት
ሳይኖረው አቅራቢው ለሥራው አስፈላጊነ
ትያላቸውንነ
ገሮችብቻየማቅረብሲሆንነው፡
፡
ቊ 3245፡
፡ስለጥበባዊሥራዎችገበያዎች፡
፡
(1)በዚህምዕራፍለመን
ግሥትሥራዎችውልየተሠሩትድን
ጋጌዎችከአስተዳደርመሥሪያቤትጋራበሚደረጉትም
የጥበብሥራዎችውልላይየሚፈጸሙ ናቸው፡
፡
(2)የጥበባዊሥራውልማለትበአሠራራቸውም ብዙዐይነ
ትናለመሥሪያቤቱም የተለየአስፈላጊነ
ትያላቸው ነ
ገሮች
የሆኑትናቸው፡፡
ክፍል1፡
፡
ውልንስለማዘጋጀት
ቊ 3246፡
፡ውድድር፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
የአስተዳደሩመሥሪያቤትየጥበብሰዎችየሆኑትን
፤ወይም የልዩሥራዎችተቋራጭ የሆኑትንቤቶችያን
ድሕን
ጻንዐቅድ
ለማሠራትማወዳደርይችላል፡፡
ቊ 3247፡
፡(2)የግዴታዎችአወሳሰን
፡፡
(1)የአስተዳደሩመሥሪያቤትተወዳዳሪዎቹዐቅዶቻቸውንየሚያቀርቡበትንየጊዜልክእነ ዚሁም ዐቅዶችበመልክና
በውስጥ መሆንየሚገባቸውን ናሌላም ማናቸውን
ም የውድድርግዴታዎችንእን ደፈቃዱ ለመወሰንይችላል፡
፡
(2)እን
ዲሁም የአስተዳደርመሥሪያቤቱእንደፈቃዱ የተወዳዳሪዎቹበማን
ናበምንዐይነ
ትእን
ደሚወሰኑወይም የደረጃ
ተራማዕረግእን ደሚሰጣቸውም ይቈርጣል፡
፡
(3)መሥሪያቤቱበውድድሩተካፋይየሚሆኑትንሰዎችእን
ደፈቃዱ ይመርጣል፤ለምርጫ ውም ምክን
ያትመስጠት
የለበትም፡
፡
ቊ 3248፡
፡(3)የውድድርንደን
ብየማክበርግዴታ፡
፡
የአስተዳደሩመሥሪያቤትራሱያወጣውንየውድድርደን
ብለማክበርየጠበቀግዴታአለበት፡
፡
ቊ 3249፡
፡ስለውሉአፈጻጸም፡
፡
የአስተዳደርመሥሪያቤቱከፍተኛደረጃያገኘውንተወዳዳሪለመምረጥ ቃልየገባካልሆነበቀርመልካም ከመሰለው ጋራ
ለመዋዋልነ ጻነ
ው፡፡
ክፍል2፡
፡
ስለውልደን
በኛየሆነአፈጻጸም፡
፡
ን
ኡስክፍል1፡
፡
ስለሥራዎችየበላይተጠባባቂነ
ት፡፡
ቊ 3250፡
፡የአስተዳደርመሥሪያቤቱመብት፡
፡
(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤቱየሥራዎቹንአፈጻጸም ለመጠባበቅ(
ለመቈጣጠር)ይችላል፡
፡
(
2)የአስተዳደርመሥሪያቤቱሥራው በሚፈቅደው ዐይነ
ትእን
ዲፈጸም የሥራተቋራጩ ንለማዘዝይችላል፡
፡
(3)በውሉተቃራኒየሆኑስምምነ
ቶችካልኖሩበቀርየአስተዳደርመሥሪያቤቱንየተቈጣጣሪነ
ትናየበላይነ
ትሥልጣን
ከዚህበታችባሉትቊጥሮችየተመለከቱትድንጋጌዎችይወስናሉ፡፡
ቊ 3251፡
፡ስለመጠባበቅመብት፡
፡
(1)የአስተዳደርመሥሪያቤትወኪሎችበሥራቦታዎችዘወትርገብተው ከሥራተቋራጩ ስለመቈጣጠር
የሚያስፈልጋቸውንነ ገሮችሁሉለመጠየቅይችላሉ፡
፡
(2)ሥራተቋራጩ የአስተዳደርመሥሪያቤቱስለሥራቦታዎችመልካም ሥርዐትናጸጥታጥበቃያወጣቸውንደን
ቦች
በሚገባመጠበቅአለበት፡ ፡
(
3)ይህንተቃራኒየሆነውልሁሉፍርስነ
ው፡፡
ቊ 3252፡
፡ስለሥራዎችየበላይተጠባባቂነ
ት፡፡
(1)የአስተዳደሩመሥሪያቤትየሥራትእዛዞችእየሰጠ የሥራዎቹንአካሄድይወስናል፡
፡እኒሁም ሥራዎችበሚፈቅደው
ዐይነትእን ዲፈጸሙ ሥራተቋራጩ ንያዛል፡
፡
(
2)ሥራተቋራጩ ከአስተዳደርመሥሪያቤቱበተሰጡትፕላኖችዐይነ
ቶችየዋጋናሥራማስታወቂያው መሠረትጠን
ቅቆ
መሥራትአለበት፡
፡
ቊ 3253፡
፡ስለሥራዎችአካሄድ፡
፡
(1)በውልየተደረገው የስምምነ
ትቃልሳይነ
ካመሥሪያቤቱባን ድጊዜጠቅላላውንጊዜናእያን
ዳንዱ የሥራው ክፍል
የሚፈጸሙበትንጊዜዎችወይም ለያንዳንዱ ክፍልበተለይየሆኑትንጊዜዎችብቻለመወሰንይችላል፡
፡
(2)በውሉ፤ሥራዎቹበሙሉየሚፈጸሙበትጠቅላላው ጊዜብቻተወስኖእን
ደሆነ
፤የአስተዳደርመሥሪያቤቱሥራዎች
የሚጀመሩበትንጊዜዘርዝሮማስታወቅአለበት፡
፡
(
3)የአስተዳደርመሥሪያቤቱየሥራዎቹንአከታተልናአካሄድበውሉበተመለከተው ጠቅላላጊዜውስጥ ይወስናል፡
፡
ቊ 3254፡
፡ስለጊዜዎችመነ
ሻ፡፡
(
1)የጊዜዎቹመነ
ሻእን
ደተለመደው የሥራው ውልእን
ዲታወቅየተደረገበትቀንነ
ው፡፡
(
2)ሥራተቋራጩ ግዴታዎቹንለመፈጸም የሚጀምርበትጊዜየሚቈጠረው የመሥሪያቤቱንውሳኔወይም መሥሪያቤቱ
ሊያደርግየሚገባውንአደራረግመጠበቅያለበትሲሆንእነዚህተግባሮችመፈጸም የተጀመሩበትቀንነ
ው፡፡
ቊ 3255፡
፡የተቋራጩ መሥሪያቤትሠራተኞችናመሥሪያዎች፡
፡
(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤትለሥራው የሚያስፈልገውንሠራተኛናበሥራላይየሚውለውንመሥሪያብዛትለመወሰን
ይችላል፡፡
(
2)የአስተዳደርመሥሪያቤትሠራተኞችንይቈጣጠራል፡
፡ሠራተኞችእን
ዲለወጡ ወይም ከሥራእን
ዲወጡ ይደረጋል፡
፡
(
3)የአስተዳደርመሥሪያቤትበሥራላይየሚውሉትንመሥሪያዎችይቈጣጠራል፡
፡እን
ዳይሠራባቸውም ለመከልከል
ይችላል፡፡
ቊ 3256፡
፡ብልሹስለሆነሥራ፡
፡
የአስተዳደርመሥሪያቤትበውሉመፈጸሚያጊዜውስጥ ብልሹየሆኑትንሥራዎችሥራተቋራጩ በኪሣራው
እንዲያፈርስናእን
ደገናእን
ዲሠሩለማስደረግይችላል፡
፡
ቊ 3257፡
፡በጽሑፍወይም በቃልስለሆኑትእዛዞች፡
፡
(
1)ሥራተቋራጩ የሥራትእዛዞችንመፈጸም ያለበትእነ
ዚሁትእዛዞችበጽሑፍሆነ
ው በተሰጡትጊዜብቻነ
ው፡፡
(
2)የቃልትእዛዞችበሥራተቋራጩ ላይዋጋየ ሚኖራቸው በሥራው ለውጥ ነ
ገርሳይገባበሥራዝርዝርማስታወቂያ
መሠረትስለሥራው አፈጻጸም ብቻበሆነጊዜ፤ወይም ሥራተቋራጩ በውሉይህን ኑለመፈጸም ግዴታገብቶእን
ደሆነ
ነ
ው፡፡
ቊ 3258፡
፡ስለሥራተቋራጩ አበቱታ፡
፡
ሥራተቋራጩ እንዲሠራታዞሳይፈርም በቀረው ወይም መብቱንጠብቆለፈረመው ሥራካልሆነበቀርበቂየሆነአቤቱታ
ለማቅረብአይችልም፡፡
ቊ 3259፡
፡የሥራተቋራጩ የኪሣራማግኘትመብት፡
፡
(1)በውሉበተወሰነ
ው መጠንየአስተዳደሩመሥሪያቤትደን
በኛየሆኑትንየተቈጣጣሪነ
ትችሎታዎችንቢፈጽም
ለተቋራጩ የኪሣራመብትአይሰጠውም፡ ፡
(2)የአስተዳደርመሥሪያቤቱበራሱጥፋትአን ድጉዳትአድርሶበትእንደሆነ
፤ወይም ከልክበተላለፉነ
ገሮችአጠያየቅ
ጎድቶትእን ደሆነወይም ውሉንለጊዜው እን
ዳይፈጽም አግዶትእን
ደሆነሥራተቋራጩ አንድኪሣራለማግኘትመብት
አለው፡ ፡
(3)የአስተዳደርመሥሪያቤቱጥፋትወይም ከመብትመተላለፍባያደርግም አድራጎቱየሥራተቋራጩ ንሥራደን
በኛ
አፈጻጸም ከባድያደረገበትእን
ደሆነኪሣራውንመክፈልአለበት፡
፡
ቊ 3260፡
፡ስለሥራተቋራጩ ኀላፊነ
ት፡፡
(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤቱተቈጣጣሪነ
ትሥራተቋራጩ ንከኀላፊነ
ቱነጻአያደርገውም፡
፡
(
2)የሥራተቋራጩ ኀላፊነ
ትየሚቀረው በሥራማዘዣዎችታዞበሠራጊዜብቻነ
ው፡፡
(3)ሥራተቋራጩ በአስተዳደርመሥሪያቤቱተቈጣጣሪነ
ትሥርሆኖበራሱሐሳብባከናወናቸው ሥራዎችመጠን
ኀላፊነትይኖርበታል፡
፡
ን
ኡስክፍል2፡
፡
ስለዋጋአከፋፈል፡
፡
ቊ 3261፡
፡ስለሥራተቋራጭ የሥራዋጋ(
1)በቊርጥ ዋጋለማሠራትስለመዋዋል፡
፡
ለሥራተቋራጩ የሚከፈለው ዋጋበቊርጥ ለመሆንይችላል፡
፡
ቊ 3262፡
፡(2)በዝርዝርተራዋጋለማሠራትስለመዋዋል፡
፡
ውሉበሚደረግበትጊዜየሚፈጸመውንሥራልክለይቶሳይወሰንበሥራመዋዋያው ውልውስጥ ለሚገኙትለያን
ዳንዱ
ሥራዎችውሉልዩልዩየሆኑትንዋጋዎችብቻለመወሰንይችላል፡
፡
ቊ 3263፡
፡(3)በሥዕልዝርዝርማስረጃ፤ወይም በመለኪያልክእየተላከለመክፈልስለሚደረግውል፡
፡
የሚፈጸሙትንሥራዎችልክናለየሥራውም ዐይነ
ትየሚከፈለውንየ
ዋጋዝርዝሮችንውሉባን
ድነትለመወሰንይችላል፡
፡
ቊ 3264፡
፡(4)ወጪ ዎችንእየተቈጣጠሩለመከፈልስለሚደረግየ
ሥራውል፡
፡
ለሥራተቋራጩ ለሥራው ያወጣቸውንዋናዋናወጪ ዎቹንበሚገባበመቈጣጠርእንዲከፈለውናለቀረውም ወጪ ውና
ለራሱም በቂየሆነጥቅም ለማስገኘትበቊጥርየሆነተጨ ማሪገን
ዘብእን
ዲወሰን
ለትአድርጎለመዋዋልይቻላል፡፡
ቊ 3265፡
፡(5)በትእዛዝስለሚፈጸም የሥራውል፡
፡
(1)የጊዜው ሁኔ
ታአስገዳጅበሆነጊዜአስፈላጊነ
ትላላቸው ሥራዎችወይም ስለውሉአፈጻጸም ቴክኒካዊመለዋወጥ
ረገድውሉለጊዜው አን ድዋጋለመወሰንይችላል፡፡
(2)እን
ደዚህበሆነጊዜለውሉመፈጸሚያየተወሰነ ው ጊዜአን
ደኛው ሩብጊዜው ከመፈጸሙ በፊትየመጨ ረሻውንዋጋ
ልክወይም ስለዋጋው አወሳሰንትክክለኛየሆኑትንግዴታዎችየሚወስንተጨ ማሪስምምነ ትመደረግአለበት፡፡
(
3)ተዋዋዮቹሳይስማሙ ቢቀሩግንየሥራተቋራጭ ለዳኞችየማመልከትመብትየተጠበቀለትሆኖየዋጋውንልክ
የአስተዳደርመሥሪያቤቱበሦስትወርውስጥ ይወስናል፡
፡
ቊ 3266፡
፡(6)ስለተጨ ማሪሥራዎች፡
፡
(
1)ሥራተቋራጩ አስቀድሞ በሥራው ውልያልተቋረጣቸውንሥራዎችለመሥራትከአስተዳደርመሥሪያቤቱቢታዘዝ
መሥራትግዴታአለበት፡፡
(
2)ተጨ ማሪየሆኑትንሥራዎችዋጋየሚወሰነ
ው ተጨ ማሪስምምነ
ትበሦስትወርውስጥ መወሰንአለበት፡
፡
(3)ተዋዋዮቹሳይስማሙ ቢቀሩግንየሥራተቋራጩ ለዳኞችየማመልከትመብቱየተጠበቀለትሆኖዋጋውን
የአስተዳደርመሥሪያቤቱበተከታዩአንድወርይወስናል፡
፡
ቊ 3267፡
፡የዋጋው አከፋፈል፡
፡
የአስተዳደርመሥሪያቤቱባን ድየሥራውንአፈጻጸም ሁኔ
ታበሚያመለክቱትየግዴታዎችደብተርውስጥ ወይም ሥራ
በተሰጠበትውልውስጥ በኀዋላወይም በየዓመቱየሚከፈልድርሻአከፋፈልካለሆነበቀርበሌላዐይነትየሆነአንድ
ያከፋፈልቃልእንዳያገባክልክልነው፡፡
ቊ 3268፡
፡ስለመክፈያጊዜ፡
፡
(
1)የተሠሩትንሥራዎችመመርመርናማረጋገጥ ስለዋጋው አፈጻጸም ቀዳሚ ጕዳይየሆነእን
ደሆነ
፤ይህምርምርና
ማረጋገጥ በሥራው ውልበተወሰነ
በትጊዜውስጥ መፈጸም አለበት፡
፡
(2)የተወሰነው ጊዜካለቀከዐሥራአምስትቀንበኋላሥራውንመርምሮየማረጋገጡ ሥራሳይደረግቢቀርይህም
የሆነበትበአስተዳደርመሥሪያቤቱኀላፊነትየሆነእንደሆነመክፈልንበማዘግየትየሚታሰበውንወለድእን
ዲያገኝመብት
ይሰጣል፡ ፡
ቊ 3269፡
፡ከሒሳብላይየሚታሰብገን
ዘብአስቀድሞ የመቀበልመብት፡
፡
ሥራተቋራጩ ፡
-፡፡
(
ሀ)የተቋረጣቸውንሥራዎችለመሥራትበሥራው ቦታላይአን
ጡራገን
ዘቡየሆኑትንየመኪናመሥሪያወይም የፋብሪካ
ቤትናለሥራው የሚያገለግሉዕቃዎችአከማችቶእን
ደሆነ
፤
(ለ)የተቋረጣቸውንሥራዎችለመሥራትበተለይበገዛራሱለቀጠራቸው ሠራተኞችቀለባቸውንከፍሎ እን
ደሆነ
፤ከሒሳቡ
ላይአስቀድሞ ገንዘብእን
ዲከፍለው ለመጠየ
ቅመብትአለው፡፡
ቊ 3270፡
፡ከሒሳብስለሚታሰቡገን
ዘቦችአከፋፈል፡
፡
(1)በሥራተቋራጩ ጥያቄከሒሳብላይአስቀድሞ ስለሚሰጡ ገንዘቦችአከፋፈልመሠረትይሆንዘንድበየወሩመጨ ረሻ
የተሠሩትንሥራዎችዝርዝርናሥራተቋራጩ ም ወጪ ያደረጋቸውንገንዘቦችልክየሚያመለክትዝርዝርማስታወቂያ
ያዘጋጃል፡
፡
(2)በውሉውስጥ ይህንየሚወስንየስምምነ
ትቃልካልኖረበቀርከሒሳብየሚታሰቡትአስቀድሞ የሚከፈሉትገን
ዘቦች
የሚሰጡትበየሦስትወርነ ው፡
፡
(3)ከሒሳብላይአስቀድሞ የሚከፈለው ገን
ዘብልክከዚህቀድሞ ባለው ቊጥርእን
ደተመለከተው ለሥራው
ከሚያገለግሉዕቃዎችወይም ከታወቁትደመወዞችዋጋእኩልመሆንአለበት፡ ፡
ቊ 3271፡
፡ከአስተዳደርመሥሪያቤቱአስቀድሞ ስለሚከፈለው ገን
ዘብ፡
፡
(1)ሥራተቋራጩ ከመሥሪያቤቱጋራስለተዋዋለው ሥራአስቀድሞ ገን
ዘብለመቀበልየሚችለው ለዚሁአስቀድሞ
ለሚከፈለው ገን
ዘብእጅግቢያንስግማሹንመልሶለመክፈልየሚችልአን ድዋስወይም ሌላዋስትናከሰጠ በኋላነ
ው፡፡
(
2)ይኸውም አስቀድሞ የሚከፈለው ገን
ዘብበሥራው ውልጊዜበተወሰነ
ው መሠረትወደፊትሥራተቋራጩ
ከሚፈልጋቸው ቀሪገን
ዘቦችላይተቀናሽይሆናሉ፡
፡
ቊ 3272፡
፡መጨ ረሻሒሳብንበዝርዝርስለመተሳሰብ፡
፡
(1)የመጨ ረሻሒሳብንበዝርዝርመተሳሰብየ
አስተዳደርመሥሪያቤቱንዕዳዎችየሚወስን
ናወገኖቹን
ም በማይሻር
አኳኋንየሚያስገድድየሒሳብውሳኔነው፡፡
(
2)ይህን
ም መጨ ረሻሒሳብሥራተቋራጩ የተቀበለው እን
ደሆነሕጋዊውጤ ትያለው ይሆናል፡
፡
(
3)የመጨ ረሻሒሳብንበዝርዝርመተሳሰብየሚቻለው በውሉመሠረትሥራዎቹተፈጽመው ከማለቃቸው በፊትየተወሰኑ
ጊዜዎችካለፉናከሥራዎቹም አንደኛው ክፍልከተፈጸመ በኋላነ
ው፡፡
ቊ 3273፡
፡የተስማሙ በትንሒሳቦችእን
ደገናስለመመርመር፡
፡
(
1)ወገኖቹበስምምነ ትየተቀበሏቸውንሒሳቦችየሒሳብስሕተት፤ዝን
ጋታ፤ሐሰት(
ሸፍጥ)ወይም በአጠፌታየመታሰብ
ነ
ገርካልተገኘባቸው በቀርእንደገናለመመርመርአይቻልም፡
፡
(2)ከዚህቀደም ብሎ ባለው ቊጥርየተመለከቱትየሒሳብዝን
ጋታዎችንስሕተቶችንማስተካከልየሥራልክንወይም
የዋጋንወይም የውልንክርክርየሚያስከትልአይደለም፡፡
ን
ኡስክፍል3፡
፡
ስለሥራዎችርክክብ፡
፡
ቊ 3274፡
፡ለጊዜው ስለሆነርክክብ፡
፡(1)ለጊዜው የሆነርክክብአኳኋን
፡፡
(1)ለጊዜው የሆነርክክብማለትሥራዎቹተሠርተው ካበቁበኋላወዲያውኑሁለቱወገኖችባሉበትበሥራው ላይ
የሚደረግየምርመራማረጋገጫ ነ ው፡
፡
(
2)መብትንበመጠበቅተደርጎለጊዜው የሆነርክክብበትክክልበእጅአግብቶመያዝንየሚያረጋግጥ ነ
ው፡፡
ቊ 3275፡
፡(2)ስለውጤቶች፡
፡
(1)ለጊዜው የሆነርክክብከተደረገበኋላለሚገለጹትየተበላሹሥራዎችየርክክቡሥራተቋራጩ ንከአላፊነ
ትሊያድነ
ው
አይችልም፡፡
(2)ለጊዜው የሆነርክክብ፤ሥራተቋራጩ ለሥራው የታቀደውንዐቅድበመለወጥ የሠራው ሥራቢኖር፤በዝምታ
እንደተቀበሉትአድርጎየሚያስቈጥርነው፡፡
(3)ለጊዜው የሆነርክክብለሥራው መድንለመሆንየተወሰነ ው ጊዜመከፈቱን(መጀመሩን
)የሚያመለክትነ
ው፡፡
ለመድን ነ
ትየተወሰነ ውም ጊዜበተፈጸመ ጊዜየመጨ ረሻው ርክክብይደረጋል፡
፡
ቊ 3276፡
፡(3)ስለጥፋትናብልሽትየአደጋኪሣራንስለመቻል፡
፡
(
1)ከፍተኛየሆነኀይልምክን ያትመፈራረስወይም ጉዳቶችቢደርሱየአስተዳደሩመሥሪያቤትለጊዜው በሆነርክክብ
ሥራዎቹንካልተረከባቸው በቀርኪሣራው የሥራተቋራጩ ነው፡
፡
(
2)የጠቅላላሁኔ
ታዎችን
ናሥራተቋራጭ የሚፈጽማቸውንየሚያመለክቱየግዴታዎችደብተሮችከዚህደን
ብሊነ
ጠሉ
ይችላሉ፡
፡
(
3)እን
ደዚህበሆነጊዜለሥራተቋራጩ የ
ሚገባውንየኪሣራልክየመጠየቂያውን
ም ጊዜናሥርዐቱንይወስኑታል፡
፡
ቊ 3277፡
፡የመድን
ነትጊዜ(
1)የመድን
ነትጊዜአኳኋን
፡፡
(
1)የመድን
ነትጊዜየተባለው የአስተዳደሩመሥሪያቤትሥራዎቹንበጭ ራሽከመረከቡበፊትሥራዎቹበደኅናስለ
መሠራታቸው ለመመርመርየሚያስችለው ጊዜነ
ው፡-
(
2)ለጊዜውም ልክበውሉየተወሰነነ
ው፡፡
ቊ 3278፡
፡(2)ስለውጤቶች፡
፡
(
1)ሥራተቋራጩ ለሥራው ማድን
ነትባለበትጊዜውስጥ ሥራው በመልካም ሁኔ
ታየሚጠበቅበትንማድረግአለበት፡
፡
(2)ሥራተቋራጩ ለተበላሹሥራዎችመድንነ
ው፡፡ስለዚሁም ከአስተዳደሩመሥሪያቤትእን
ዲያድሳቸው ትእዛዝ
በደረሰው ጊዜማደስግዴታአለበት፡
፡
ቊ 3279፡
፡ስለመጨ ረሻርክክብ፡
፡(1)የሚፈጸምበትአኳኋን
፡፡
(1)የመጨ ረሻርክክብማለትየአስተዳደሩመሥሪያቤትሥራተቋራጩ ጠቅላላግዴታዎቹንበደኅናየፈጸመ መሆኑን
ከተረዳው በኋላሥራዎቹንበጭ ራሽበእጁ የሚያደርግበትአፈጻጸም ነ
ው፡፡
(
2)መጨ ረሻው ርክብብየሚፈጸመው ወገኖቹባሉበትናበፕሮሴቬርባልተጽፎነ
ው፡፡
ቊ 3280፡
፡(2)ስለየአስተዳደርመሥሪያቤቱአለመቅረብ፡
፡
(
1)ሥራተቋራጩ የአስተዳደሩመሥሪያቤትያልቀረበእን
ደሆነ
፤ሥራው ለመቀበልበሚቻልሁኔ
ታላይመሆኑታይቶ
ዳኞችእን
ዲያረጋግጡ ለመጠየቅይችላል፡፡
(2)እን
ደዚህም ሲሆንየመጨ ረሻው ርክክብስለመድንነትበተወሰነ
ው ጊዜመፈጸሚያላይወይም ስለመድን
ነት
የተወሰነጊዜየሌለእንደሆነ
፤ዳኞችበወሰኑትቀንእን ደተደረገሆኖይቈጠራል፡
፡
ቊ 3281፡
፡(3)ስለውጤቶች፡
፡
(
1)የመጨ ረሻው ርክክብሥራተቋራጩ ስለሥራው መልካም አያያዝያለበትንግዴታያወርድለታል፡
፡
(2)ሥራተቋራጩ ከዋጋው ቀሪሒሳቡእን
ዲከፈለውናለዋስትናመያዣየ
ተያዙበትገን
ዘቦችም ይመለሱለትዘን
ድመብት
አለው፡፡
ቊ 3282፡
፡ስለአሠራርጕድለትመድን
ነት፡
፡
(1)ሌላተቃራኒየሆነየውልቃልካልኖረበቀርሥራተቋራጩ መሥሪያቤትሥራዎቹንከተረከባቸው ቀንአን
ሥቶወደፊት
እስከዐሥርዓመትድረስስለሥራው አሠራርጕድለትለአስተዳደሩመሥሪያቤትኀላፊመድንነ ው፡፡
(
2)ስለሆነ
ም ይህመድን
ነቱበሥራው የመጨ ረሻርክክብጊዜይታዩለነ
በሩትጕድለቶችየተሰጠ አይደለም፡
፡
(3)መድን
ነትያላቸው ጕድለቶችሥራው ሊያገለግልየተሠራበትንበውሉውስጥ የተጠቀሱትንአገልግሎቶችለመሥራት
የሚያውኩ፤ወይም በጣም አክሣሪየሆኑወይም ጥቅም እንዳይሰጥ የሚያደርጉጕድለቶችናቸው፡
፡
ክፍል3፡
፡
ውልንስለማሻሻል፡
፡
ቊ 3283፡
፡ውሉንለብቻስለማሻሻል፡
፡(1)የአስተዳደሩመሥሪያቤትመብት፡
፡
(1)ለመንግሥትሥራዎችውልበሚፈጸምበትጊዜተቃራኒየሆነውልቢኖርም እን ኳአስቀድሞ በግዴታዎችደብተር
የተመለከተውን ናበመገበያያውም ውልየተወሰነ
ውንለማስለወጥ በራሱፈቃድብቻየአስተዳደርመሥሪያቤቱሥራ
ተቋራጩ ንሊያዘው ይችላል፡
፡
(
2)እኒህየሚለወጡ ሥራዎችለመን
ግሥቱሥራዎችመልካም አቀማመጥ ጠቃሚ መሆንአለባቸው፡
፡
(
3)እነ
ርሱም በውሉየተስማሙበትንየገን
ዘብግዴታዎችለመን
ካትአይችሉም፡
፡
ቊ 3284፡
፡(2)ስለአዳዲስሥራዎች፡
፡
(1)የአስተዳደርመሥሪያቤትበውሉውስጥ ያልተመለከቱትንሥራዎችበአን
ድአዲስበሆነዋጋእን
ዲሠራው ሥራ
ተቋራጩ ንለማዘዝይችላል፡፡
(2)ቢሆን
ም መሥሪያቤቱበውሉከተመለከተው ሥራፍጹም ልዩየሆነ
ናወይም ከዚሁሥራጋራግን
ኙነትየሌለውንሥራ
እንዲሠራሥራተቋራጩ ንሊያዘው አይችልም፡
፡
(
3)እን
ዲሁም በውሉውስጥ ከተመለከቱትፍጹም ልዩበሆኑግዴታዎችመሠረትአን
ድሥራእን
ዲሠራያስተዳደር
መሥሪያቤቱሥራተቋራጩ ንሊያዘው አይችልም፡
፡
ቊ 3285፡
፡(3)የሥራተቋራጩ መብቶች፡
፡
(1)ከአስተዳደርመሥሪያቤቱየታዘዙትየሥራዎችመጨ መርወይም መጕደልበውሉከታሰበው ሥራከስድስቱእጅ
በላይየሆነልዩነ ትያስከተለእን
ደሆነተቃራኒየሆነየውልቃልካልኖረበቀርሥራተቋራጩ ውሉንለማፍረስመብት
አለው፡፡
(
2)ሥራተቋራጩ ከሚሠራው ሥራላይጠቅላላአቀናነ ስየተደረገእን
ደሆነውሉበመለዋወጡ ምክን
ያትለደረሰበት
ጉዳትናሊያገኝይገባው በነ
በረው ትርፍልክየሆነኪሣራየማግኘትመብትአለው፡፡
(3)የውሉንመለዋወጥ ያስከተለው ምክን
ያትውሉንባደረገው የአስተዳደርመሥሪያቤትጥፋትሳይሆንከዚህውጭ
በሆነምክን ያትመሆኑንዳኞችየተረዱትእን ደሆነሥራተቋራጩ ለቀረበትሊያገኝለነ
በረው ትርፍየሚከፈለው ኪሣራ
የተወሰነእንዲሆንሊቈርጡ ይችላሉ፡፡
ቊ 3286፡
፡ስለድን
ገተኛእክሎች፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
(1)ሥራተቋራጩ ውሉንበሚፈጽምበትጊዜታይቶየማይታወቅውሉም በተደረገጊዜያልታበበእክልያጋጠመው
እንደሆነውሉእንዲሻሻልለትለመጠየቅይችላል፡
፡
(2)ከሥራተቋራጩ ውሉንየተዋዋለው የአስተዳደርመሥሪያቤትውሉእን
ዲሰረዝካልፈቀደበዚሁባልታሰበድን
ገተኛ
እክልከተፈጠረው ወጪ አን
ዱንክፍልራሱመቻልይገባዋል፡ ፡
(
3)ይህም ጕዳይበዚሁአን
ቀጽስላልታሰቡነ
ገሮችበተወሰኑትደን
ቦችየሚፈጸም ነ
ው፡፡
ቊ 3287፡
፡(2)የአስተዳደርመሥሪያቤቱንምክርየመጠየቅአስፈላጊነ
ት፡፡
(1)በውሉያልተመለከተውንሥራለመሥራትባጋጠመው እክልምክን
ያትሥራተቋራጩ ተገዳጅየሆነእንደሆነይህንኑ
ለመሥራትየሚችለው ከመሥሪያቤቱይህንየተባለውንሥራለመፈጸም ትእዛዝእን
ዲተላለፍለትካመለከተበኋላነው፡
፡
(
2)የተባለውንሥራስለውሉአፈጻጸም ፍጹም አስፈላጊነትያለውናአስቸኳይነ
ትም ያለው ከሆነከአስተዳደርመሥሪያ
ቤቱትእዛዝባይኖርም ሥራተቋራጩ መሥራትይችላል፡ ፡
(
3)እን
ደዚህም በሆነጊዜስለሥራዎችአመራርነ
ገርበዚሁሕግበተወሰነ
ው መሠረትሥራተቋራጩ ኪሣራለማግኘት
መብትአለው፡
፡
ክፍል4፡
፡
ስለውልአለመፈጸም፡
፡
ቊ 3288፡
፡በሥራመሪሥርስለማድረግ(
1)ግዴታዎች፤(
ሁኔታዎች)
፡፡
(
1)በመንግሥትሥራውልሥራተቋራጩ ያሉበትንግዴታዎችሳይፈጽማቸው የቀረእን
ደሆነሥራው በሥራመሪውስጥ
ሆኖእንዲሠራይደረጋል፡
፡
(
2)ተቃራኒየሆነየውልቃልቢኖርም እን
ኳየአስተዳደርመሥሪያቤቱለሥራተቋራጩ ግዴታዎቹንእን
ዲፈጽም
ካስጠነ
ቀቀው በኋላባጭ ሩዐሥርቀንካልሆነ
ው በቀርሥራውንበሥራመሪውስጥ ለማድረግአይቻለውም፡
፡
(3)ሥራው በሥራመሪሥርእንዲሆንአስፈላጊየሆነ
ው አን
ዱንክፍልሲሆንበሥራመሪሥርለማድረግየሚቻለውም
የሥራዎቹንአንዱንክፍልነ
ው፡፡
ቊ 3289፡
፡(2)ስለውጤቶች፡
፡
(
1)ሥራው በሥራመሪሥርበተደረገጊዜሥራተቋራጩ ለጊዜው ሥራከተቋረጠበትየተላቀቀሆኖይገኛል፡
፡
(
2)ሥራአመራሩየሚከናወነ
ው በሥራተቋራጩ ወጪ ናኪሣራነ
ው፡፡
ቊ 3290፡
፡(3)ስለማቆም፡
፡
ሥራተቋራጩ ሥራዎቹበሥራመሪሥርመሆናቸው ቀርቶበደኅናከፍጻሜ ለማድረስየሚያስችሉትአስፈላጊየሆኑት
ነ
ገሮችእንዳለው ለማረጋገጥ ከቻለበሥራመሪሥርያለው ሥራእን
ዲለቀቅለትይደረጋል፡
፡
ቊ 3291፡
፡እን
ደገናስለማጫ ረት፡
፡
(1)የመን
ግሥቱሥራውልሊሰረዝመቻሉበግልጽበውሉታውቆለትእን ደሆነ
፤የአስተዳደርመሥሪያቤቱእን
ደገና
በሐራጅለማጫ ረትወይም ላን
ድሌላአዲስሥራተቋራጭ በስምምነ
ትሥራውንለመስጠትይችላል፡ ፡
(2)ከሥራውጭ የተደረገው ሥራተቋራጭ በዚህአኳኋንአዲሱየ
ሥራውልለመሥሪያቤቱየሚያስከትለውንከባድ
የሆነውንወጪ ራሱመቻልአለበት፡፡
ቊ 3292፡
፡ስለዳኞችተቈጣጣሪነ
ት፡፡
(1)የመን
ግሥትሥራዎችተዋዋይየሆነ ው ሰው የሚገባውንእን
ዲፈጽም የአስተዳደሩመሥሪያቤትያደረገውን
የማስገደጃወይም የውልማፍረስውሳኔ(ቅጣት)ዳኞችሊሽሩትአይችሉም፡ ፡
(2)ዳኞችማድረግየሚችሉትውሎቹንበመመርመርይህውሳኔ(
ቅጣት)አላገባብተደርጎእን
ደሆነሥራተቋራጩ ኪሣራ
የሚያገኝበትመብትያለው መሆኑንብቻነ
ው፡፡
ክፍል5፡
፡
ውልንለዋስትናመያዣነ
ትስለማስተላለፍ፡
፡
ቊ 3293፡
፡የመን
ግሥትሥራየተቋረጠበትንውልበዋስትናስለማስያዝ፡
፡
ሥራተቋራጩ ወይም መሥሪያቤቱያወቃቸው ከዋናው ተቋራጭ ውስጥ ሁለተኛተቋራጮ ችየሆኑትየመን
ግሥትንሥራ
የተቋረጡባቸውንውሎችለዕዳመያዣሊሰጧቸው ይችላሉ፡ ፡
ቊ 3294፡
፡የመን
ግሥትንየሥራውልስለማስተላለፍ፡
፡
የመንግሥትሥራውልበደን
ብመሠረትእን
ዲተላለፍተደርጎእን
ደሆነዋጋውንለመቀበልመብትያለው አስተላላፊው ብቻ
ነው፡
፡
ቊ 3295፡
፡ከዋናው ተቋራጭ ውስጥ ተቋራጭ የሆነ
ው ሰው መብቶች፡
፡
(1)በአስተዳደርመሥሪያቤትየታወቀከዋናተቋራጭ ውስጥ ሁለተኛተቋራጭ የሆነሰው ስለፈጸማቸው ሥራዎች
ዋጋውንበቀጥታከመሥሪያቤቱለመቀበልይችላልይህም ዋናው ተቋራጭ የፈቀደለትሲሆን ናበውሉም ሁለተኛው ሥራ
ተቋራጩ የሚሠራው የሥራዐይነትናየሥራውም ዋጋበግልጽየተመለከተበሆነጊዜነ ው፡፡
(2)ሁለተኛው ሥራተቋራጭ የፈጸማቸውንሥራዎችየሚያስረዱ የ
ዝርዝርማስታወቂያዎቹንየውሉባለቤት
እንዲቀበላቸው አስፈላጊነ
ው፡፡
(3)ከሁለተኛው ሥራተቋራጭ ጋራበቀጥታለመተሳሰብየሚይቻልየሚሆነ
ው ዋናው ተቋራጭ ውሉንበመያዣነ
ት
በሰጠው ጊዜነ ው፡፡
ቊ 3296፡
፡ከሒሳብአስቀድሞ የሚከፈልገን
ዘብንመከልከል፡
፡
ሁለተኛሥራተቋራጭ የሆነ
ው በማናቸውም አኳኋንቢሆንከሒሳብአስቀድሞ የሚከፈልገን
ዘብለመቀበልአይችልም፡
፡
ምዕራፍ4፡
፡
ስለዕቃዎችማቅረብውል፡
፡
ቊ 3297፡
፡ስለውልአፈጻጸም፡
፡
(
1)ዕቃአቅራቢው ስለውሉአፈጻጸም የሚያስፈልገውንለማድረግምርጫ ናቅድሚያአለው፡
፡
(
2)ዕቃአቅራቢው ያሉበትንግዴታዎችለመፈጸም አስፈላጊየሆኑትንዕቃዎችከሚፈቅዳቸው ሰዎችላይለመግዛት
ይችላል፡
፡
ቊ 3298፡
፡ስለአደጋ፡
፡
(1)ዕቃውንየ
አስተዳደርመሥሪያቤቱእስኪረከበው በመካከሉባንድከዐቅም በላይበሆነከፍተኛኀይልምክን
ያት
በዕቃው ላይለሚደርስበትአደጋኪሣራውንየሚችለው ራሱአቅራቢው ብቻነው፡፡
(2)የአስተዳደርመሥሪያቤቱየቀረቡለትንዕቃዎችተቀብሎናበዕቃማከማቻቤቱካስቀመጠበትቀንአን ሥቶዕቃዎቹን
ለመረከብወይም ተመላሽለማድረግአን ድየመጨ ረሻውሳኔእተሰጠበትቀንድረስየዕቃአደራከታቾችእን
ዳለባቸው
ኀላፊነትይኖርበታል፡
፡
ቊ 3299፡
፡ስለዕቃዎችርክክብ፡
፡
የዕቃዎችርክክብበውሉውስጥ በተመለከተው አኳኋን
ናበተወሰነ
ውም ጊዜውስጥ የሚፈጸም ነ
ው፡፡
ቊ 3300፡
፡የርክክቡንጊዜስለማስተላለፍ፡
፡
(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤትየቀረቡለትንዕቃዎችየተበላሹከሆኑየርክክቡንጊዜለማስተላለፍይችላል፡
፡
(2)እን
ደዚህም በሆነጊዜመሥሪያቤቱላቅራቢው ስለተበላሹትዕቃዎችየሚያሻሽልበትንጊዜልክወስኖ
ያስታውቀዋል፡፡
ቊ 3301፡
፡ዋጋስለሌላቸው ዕቃዎች፡
፡
የአስተዳደርመሥሪያቤቱበትክክልእን ደተስማማበትዐይነ
ትያልሆኑትንዕቃዎችየኒህም ጕድለታቸው ለመሥሪያቤቱ
የሚቀርቡትንዕቃዎችጥቅም የሚያጠፋናአቅራቢውም በተፈለገበትጊዜይህን ንጕድለትለማሻሻልያልቻለወይም
ያልፈለገእንደሆነሊቀበላቸው አይችልም፡፡
ቊ 3302፡
፡ስለዕቃዎችምርመራኪሣራ፡
፡
(
1)በአቅራቢው ቤትየሚደረገው የዕቃዎችምርመራበአቅራቢው ኪሣራነ
ው የቀረው ግንበአስተዳደሩመሥሪያቤት
ኪሣራነው፡፡
(
2)አቅራቢውም በምርመራዎቹጊዜበቦታው ላይየመገኘትመብትአለው፡
፡
(
3)ስለምርመራው አፈጻጸም የተወሰነ
ውንጊዜለአቅራቢው እን
ዲነግረው አስፈላጊነ
ው፡፡አሳቡን
ም ይሰጥ ዘን
ድ
ይፈቀድለታል፡
፡
ቊ 3303፡
፡ስለአቅራቢው ኀላፊነ
ት፡፡
(
1)የአስተዳደርመሥሪያቤቱያደረገው የመጠባበቅተግባርያቅራቢውንሙሉኀላፊነ
ትአይቀን
ስለትም፡
፡
(2)እን
ዲሁም የአስተዳደርመሥሪያቤቱዕቃዎቹንበተረከበበትጊዜተበላሽተው የተገኙትንዕቃዎችሳይቀበልወይም
በተወሰነው የመድንነ
ትጊዜውስጥ የተበላሹትንለማሳደስያለውንመብትሊያስቀርበትአይችልም፡ ፡
ቊ 3304፡
፡በሌለበትማስፈጸም፡
፡
(
1)በዕቃማቅረብውልአቅራቢው በፍጠነትእንዲያቀርብየታዘዘውንሳያቀርብበመቅረቱወይም አን
ድየዕቃማቅረብ
ውልየተሰረዘእን
ደሆነበሌለበትለማስፈጸም ማስደረግይቻላል፡፡
(2)የአስተዳደርመሥሪያቤቱሳያቀርብበቀረው ዕቃአቅራቢተተክቶዕቃዎቹንከሌለአቅራቢዘን
ድገዝቶወይም በራሱ
ፋብሪካአሠርቶያቀርባል፡፡
(
3)የአስተዳደርመሥሪያቤቱም ውሉንሳይፈጽም ከቀረው አቅራቢላይኪሣራለመከፈልመብትአለው፡
፡
ቊ 3305፡
፡ለዳኞችአቤቱታስለማቅረብ፡
፡
(1)የአስተዳደርመሥሪያቤቱየዕቃአቅራቢነ
ትውልተዋዋይየሆነ
ው የሚገባውንግዴታእን
ዲፈጽም ያደረገውን
የማስገደጃወይም የውልማፍረስውሳኔቅጣትዳኞችሊሽሩትአይችሉም፡፡
(2)ዳኞችማድረግየሚችሉትውሎቹንበመመርመርይህውሳኔ(
ቅጣት)አላገባብተደርጎእን
ደሆነአቅራቢው ኪሣራ
የሚያገኝበትመብትያለው መሆኑንብቻነ
ው፡፡
(
3)ከዚህም ቀጥሎ ባለው ቊጥርየተመለከተው ድን
ጋጌየተጠበቀነ
ው፡፡
ቊ 3306፡
፡ለአስተዳደሩመሥሪያቤትአስቀድሞ አቤቱታሰለማቅረብ፡
፡
(
1)ተዋዋዩይህንተቀዳሚ ሥነሥርዐትእን
ዲከተልውሉበሚያስገድደው መጠንአስቀድሞ አቤቱታውንለአስተዳደር
መሥሪያቤቱባለሥልጣኖችማቅረብአለበት፡ ፡
(
2)ይህንግዴታየሆነውንለመሥሪያቤቱየሚቀርበውንአቤቱታሳያስቀድም ለዳኛየሚያቀርበው አቤቱታተቀባይነ
ት
ሊያገኝአይችልም፡
፡
(3)ውሉለአስተዳደርመሥሪያቤቱስለሚቀርበው አቤቱታጊዜወስኖእን ደሆነተዋዋዩም ይኸንኑየተወሰነውንጊዜ
አሳልፎአቅርቦእንደሆነጊዜው በመተላለፉአቤቱታው የማይቅበሉትይሆናል፡
፡ለዳኛም የሚቀርበው አቤቱታተቀባይነ
ትን
ሊያገኝአይችልም፡፡

አን
ቀጽኻያ፡
፡
ስለግልግልናስለስምምነ
ትየሚደረግውል፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ስለግልግል
ክፍል1፡
፡
ስለግልግልበጠቅላላው፡
፡
ቊ 3307፡
፡ትርጓሜ፡
፡

ግልግልማለትተዋዋይወገኖች፤አን
ዱ ላን
ዱ አን
ድነገርትቶወይም ሰጥቶየተጀመረውንክርክርየሚያቆሙ በትወይም
የሚፈጠረውንክርክርአስቀድመው የሚያስቀሩበትአን
ድውልነ
ው፡፡

ቊ 3308፡
፡(2)የፎርሙ ግዴታ፡
፡

(
1)ግልግልበመብትምክን
ያትየሚያገኙዋቸውንነ
ገሮችየመፍጠርየመለዋወጥ ወይም የማስቀረትውጤ ትሊኖረው
ይችላል፡
፡
(
2)የነ
ዚህንም ግን
ኙነቶችያለዋጋለመፍጠርለመለዋወጥ ወይም ለማስቀረትበሕግየተደነ
ገጉትየፎርም ግዴታዎች
መጠበቅአለባቸው፡፡
ቊ 3309፡
፡አተረጓጐም፡
፡(1)መሠረቱ፡
፡
ስለመብትመተው የሚደረጉየግልግልቃሎችበጠባብአኳኋንመተርጐም አለባቸው፡
፡
ቊ 3310፡
፡(2)አፈጻጸም፡
፡
(1)ከተዋዋዮቹአንዱ ወገንየክስናየይገባኛልባይነ
ቱንመብቶችሁሉየተወእነ
ደሆነግልግሉየሚያስቀራቸው ከግልግል
ለመግባትምክን ያትየነበሩትንየክስመብቶችናየይገባኛልባይነ
ቱንመብቶችብቻነው፡፡
(2)በራሱበነበረው ባን
ድመብትላይመገላገሉከሌላከአንድሰው ይኸን
ኑየመሰለመብትያገኘእን
ደሆነ
፤አዲስ
የተገኘው መብትካለፈው ግልግልጋራየተሳሰረአይሆን
ም፡፡
ቊ 3311፡
፡ግልግሉየሚጸናበት፡
፡
ከባለጕዳዮቹባን
ዱ የተደረገግልግልሌሎቹንባለጕዳዮችአያስገድድም እነ
ርሱም መቃወሚያሊያደርጉትአይችሉም፡
፡
ቊ 3312፡
፡የመብትስሕተት፡
፡
(
1)ግልግልበተዋዋይወገኖችመካከልይግባኝሳይኖረው መጨ ረሻሆኖእን
ደተፈረደፍርድሥልጣንአለው፡
፡
(
2)ግልግልያደረጉበትንመብቶችበመመልከትበተዋዋይወገኖችወይም ከነ
ርሱባን
ዱ በተደረገው ስሕተትምክን
ያት
ግልግልሊነካአይቻልም፡፡
ቊ 3313፡
፡ዋነ
ኛስሕተት፡
፡
(
1)ፍርስወይም ሐሰተኛየሆኑሰነ
ዶች፡
፡
(
1)ከስሕተትየተነ
ሣግልግልንለማፍረስየሚቻለው፤ለመፈጸም ግዴታየገቡበትሰነ
ድራሱፍርስየሆነእን
ደሆነነ
ው፡፡
(
2)እንዲሁም የተዋዋይወገኖችወይም ከነ
ርሱያን
ዱ ፈቃድየተገኘው ሐሰተኛነ
ቱበታወቀባን
ድሰነ
ድመሠረትእን
ደሆነ
ግልግሉንለማፍረስይቻላል፡፡
(
3)በውሉጊዜተዋዋይወገኖችሰነ
ዱ ፈራሽወይም ሐሰተኛለመሆንመቻሉንአስበው የተገላገሉእን
ደሆነበሁለቱም
ጊዜግልግሉእን
ደጸናይቀራል፡
፡
ቊ 3314፡
፡(2)ያልታወቀፍርድ፡
፡
(1)ተዋዋዮቹወይም ከነ
ርሱአን
ዱ ሳያውቁትከግልግሉበፊትመጨ ረሻበሆነበፍርድጕዳዩአልቆእን
ደሆነግልግሉን
ለማፍረስይቻላል፡፡
(
2)በተዋዋይወገኖችወይም ከነ
ርሱባን
ዱ ያልታወቀው ፍርድበደን
በኛው ይግባኝመን
ገድለመቅረብየሚቻልሲሆን
ግልግሉዋጋያለው ሆኖይቈያል፡
፡
ቊ 3315፡
፡(3)ጠቅላላስምምነ
ትንየሚያስከትልግልግል፡
፡
(1)ተዋዋይወገኖችአንድነ
ትበሚኖሩዋቸው ነገሮችሁሉላይበጠቅላላው የተገላገሉእንደሆነ
፤ለተዋዋይወገኖች
ወይም ላንዱ ግልግሉበሚፈጸምበትጊዜያልታወቁሰነዶችበመጨ ረሻው የተገለጹበመሆናቸው ምክን
ያትግልግሉ
ፍርስለመሆንአይችልም፡፡
(
2)ነገርግንውሉበሚፈጸምበትጊዜየተባሉትሰነ
ዶችከተዋዋይወገኖችባን
ዱ ወገንሳይገለጹቀርተው እን
ደሆነ
ግልግሉፍርስለመሆንይችላል፡
፡
ቊ 3316፡
፡ሕገወጥ የሆነግብ፡
፡
ግልግሉለሕግወይም ለመልካም ተግባርተቃራኒከሆነ
፤ከአን
ድውልጋራግን
ኙነትያለው እን
ደሆነፍርስነ
ው፡፡
ቊ 3317፡
፡በሁለቱወገኖችመስጠትየሚገባው መድን
፡፡
(
1)በግልግልስምምነ
ትውስጥ አን
ደኛው ወገንበሚያደርገው የመብትመተው፤ግልግሉየሚያስከትለው ውጤ ትመብት
መኖሩንመግለጽብቻነው፡
፡
(
2)ስለሆነ
ም የተተወውንመብትለማስተላለፍአስፈላጊየሆኑትየ
ችሎታናየ
ፎርም ግዴታዎችሊጠበቁይገባቸዋል፡
፡
(3)ግልግሉንያደረጉትወገኖችለራሳቸው ሥራናበግልጽበውላቸው ለተጻፈው ጕዳይካልሆነበቀርለነ
ዚሁመብቶች
አንዱ ላን
ዱ መድንመሆንየለበትም፡፡
ክፍል2፡
፡
ስለዕርቅ፡
፡
ቊ 3318፡
፡አስታራቂስለመምረጥ፡
፡
(
1)ተዋዋይወገኖችላን
ድሦስተኛሰው እን
ዲያስታርቃቸውናቢቻልም በመካከላቸው አን
ድግልግልእን
ዲያደርግላቸው
ሥልጣንሊሰጡትይችላሉ፡፡
(
2)በተዋዋይወገኖችጥያቄአስታራቂው ባን
ድድርጅትወይም ባን
ድሦስተኛወገንሊመረጥ ይቻላል፡
፡
(
3)አስታራቂሆኖየተመረጠው ሰው ይኸን
ንሥራለመቀበልወይም ላለመቀበልነ
ጻነትአለው፡
፡
ቊ 3319፡
፡የተዋዋይወገኖችግዴታዎች፡
፡
(
1)ተዋዋይወገኖችለሥራው አፈጻጸም የሚሆኑትንመረጃዎችለአስታራቂው ማቅረብአለባቸው፡
፡
(
2)የአስታራቂውንሥራየማይቻልወይም በጣም አስቸጋሪከሚያደርገው ሥራመራቅ(
መወገድ)አለባቸው፡
፡
ቊ 3320፡
፡የአስታራቂው ግዴታዎች፡
፡
(
1)አስታራቂው የመጨ ረሻውሳኔ
ዎቹንከመግለጹበፊትለተዋዋይወገኖችአስተያየታቸውንበሙ ሉእን
ዲያቀርቡ
መፍቀድአለበት፡፡
(2)አስታራቂው የግልግልቃሎችንይጽፋልወይም ለመገላገልካልቻለዕርቅስላለመደረጉአን
ድፕሮሴቬርባል
ያዘጋጃል፡፡
(
3)እነ
ዚህን
ም ጽሑፎችለተዋዋይወገኖችይሰጣል፡
፡
ቊ 3321፡
፡የተወሰነጊዜ፡
፡
(1)አስታራቂው በውልበተመለከተው የተወሰነጊዜውስጥ ወይም ጊዜው ያልተወሰነእን
ደሆነከተመረጠበትቀንአን
ሥቶ
በስድስትወርውስጥ ተግባሩንመፈጸም አለበት፡ ፡
(
2)በዚሁጊዜተዋዋይወገኖችየመብቶቻቸውንየጥበቃተግባሮችለመፈጸም ይችላሉ፡
፡
(3)አስታራቂው ዕርቅስላለመደረጉአን
ድፕሮሴቬርባልካላዘጋጀበቀርተዋዋይወገኖችይህጊዜከማለቁበፊትስለ
ክርክራቸው በዳኞችፊትለመቅረብአይችሉም፡፡
ቊ 3322፡
፡የአስታራቂው ሥልጣን
፡፡
(
1)የአስታራቂው ሥልጣንጠባብበመሆንመተርጐም አለበት፡
፡
(2)ተዋዋይወገኖችአስታራቂው ያደረጋቸውንየግልግልቃሎችለማረጋገጥ በጽሑፍበግልጽግዴታካልገቡሊገደዱ
አይችሉም፡፡
ቊ 3323፡
፡የአስታራቂው ወጪ ዎችናየድካም ዋጋዎች፡
፡
(1)አስታራቂው ለሥራው አፈጻጸም በሚገባሁኔ
ታያደረጋቸውንወጪ ዎችተመላሽእን
ዲደረጉለትለመጠየቅመብት
አለው፡ ፡
ተቃራኒየሚሆንግልጽስምምነ
ትከሌለበቀርአስታራቂው የሥራዋጋለማግኘትመብትየለውም፡
፡
ቊ 3324፡
፡የግልግልደን
ቦችተፈጻሚ ስለመሆናቸው፡
፡
በአስታራቂው አማካይነ
ትግልግልበተፈጸመ ጊዜለቀሪው አሠራርሁሉባለፈው ክፍልየተደነ
ገጉትውሳኔ
ዎችይጸናሉ፡
፡
ምዕራፍ2፡
፡
በዘመድዳኛየመጨ ረስስምምነ
ት፡፡
ቊ 3325፡
፡ትርጓሜ፡
፡
(1)የግልግልስምምነትማለትተዋዋይወገኖችያንድክርክርንውሳኔለአን
ድየዘመድዳኛለሆነ ው ለአን
ድሦስተኛሰው
አቅርበው የዘመድዳኛው ውልበሕግአግባብመሠረትይኸንኑክርክርለመቊረጥ የሚያደርገው ውልነው፡፡
(
2)የዘመድደኛው በሕግበኩልነ
ገሩየሚያስከትለውንውጤትሳይወስንአን
ድየተለይጕዳይብቻእን
ዲያረጋግጥ
ሊመረጥ ይችላል፡
፡
ቊ 3326፡
፡ችሎታናፎርም (
1)መሠረቱ፡
፡
(1)መብትንያለዋጋለመስጠትስለመቻልየሚያስፈልገው ችሎታበዚሁመብትየተነ
ሣውንክርክርበዘመድዳኛ
ለመጨ ረስለሚደረገውም ውልአስፈላጊነ
ው፡፡
(2)በዘመድዳኛለመጨ ረስየሚደረገው ስምምነ
ትበሕግይህን
ኑመብትያለዋጋለመስጠትአስፈላጊበሆነ
ው ፎርም
ዐይነትመፈጸም አለበት፡
፡
ቊ 3327፡
፡(2)የተጠበቀሁኔ
ታ፡፡
(1)ከዚህበላይያለው ቊጥርድን
ጋጌዎችይህሕግወደሽምግልናዳኝነ
ትእን
ዲቀርብበግልጽባዘዘው ጕዳይተፈጻሚ
አይሆኑም፡፡
(2)ለእን
ደዚህያለው ጕዳይበሽምግልናዳኝነ
ትየመጨ ረሱንስምምነ
ትአካለመጠንባላደረሰው ወይም በተከለከለው
ሰው ስም ሞግዚቱሊፈጽም ይችላል፡
፡
(
3)በሽምግልናዳኝነ
ትለመጨ ረስየሚደረገው ስምምነ
ትማናቸውን
ም ፎርም መከተልየለበትም፡
፡
ቊ 3328፡
፡የደረሰናያልደረሰክርክርበዘመድዳኛለመጨ ረስስለሚደረግስምምነ
ት፡፡
(
1)ለዘመድዳኛየቀረበው ክርክርቀድሞውኑየነ
በረክርክርመሆንይችላል፡
፡
(2)እን
ዲሁም አን
ድውልበሚደረግበትጊዜተዋዋይወገኖችበአጋጣሚ በዚህውልለመነ
ሣትየሚችለውንክርክር
ለዘመድዳኛለማቅረብይችላሉ፡
፡
(3)ወደፊትየሚነ
ሡትንክርክሮችለዘመድዳኛለማቅረብሲባልየሚደረገው ስምምነ
ትዋጋያለው የሚሆነ
ው ስምምነ
ቱ
በአንድውልወይም በተለየበመብትገዥነትላይየሆነእን
ደሆነነ
ው፡፡
ቊ 3329፡
፡አተረጓጐም፡
፡
የዘመድዳኛሥልጣን
ንየሚመለከቱየዘመድዳኛስምምነ
ትቃሎችበጠባቡመተርጐም አለባቸው፡
፡
ቊ 3330፡
፡የተሰጠው ሥልጣንስላለው ሥልጣን
፡፡
(
1)የዘመድዳኛው ስምምነ
ት፤የዚሁስምምነ
ትአተረጓጐም ያነ
ሣሣውንችግርበሥልጣኑእን
ዲወሰንለዘመድዳኛው
ሊፈቅድለትይችላል፡፡
(
2)በተለይም የራሱንሥልጣንየሚመለከቱትንክርክሮችበሥልጣኑእን
ዲወሰንለዘመድዳኛው ሊፈቅድለትይችላል፡
፡
(3)የዘመድዳኛው በማናቸውም ሁኔ
ታየዘመድዳኛስምመነ
ትዋጋያለው ወይም የሌለው ነ
ው ብሎ በሥልጣኑሊወስን
አይችልም፡፡
ቊ 3331፡
፡የዘመድዳኛስለመምረጥ፡
፡(1)በተዋዋይወገኖችስለመመረጥ፡
፡
(
1)የዘመድዳኛው በዘመድዳኛው ስምምነ
ትውስጥ ሆኖወይም ከዚሁስምምነ
ትበኋላመመረጥ ይችላል፡
፡
(
2)ስምምነ
ቱም አን
ድወይም ብዙየዘመድዳኞችንየሚኖሩመሆናቸውንአስቀድሞ ለመወሰንይችላል፡
፡
(3)የዘመድዳኞችስን
ትእን
ደሚሆኑወይም እን
ዴትእን
ደሚመረጡ ስምምነ
ቱያላመለከተእን
ደሆነእያን
ዳንዱ ወገን
አንድየዘመድዳኛይመርጣል፡፡
ቊ 3332፡
፡(2)በዘመድዳኞችወይም በዳኞችስለመመረጥ፡
፡
(
1)ተቃራኒየውልቃልከሌለበቀርየዘመድዳኞችብዛትበጥን ድየሚቈጠሩእንደሆነበሥራው ከመግባትበፊትአን
ድ
ሌላየዘመድዳኛይመርጣሉ፡፡ይኸውም የተመረጠው የዘመድዳኛለዘመድዳኝነ
ቱሰብሳቢይሆናል፡፡
(
2)ብዛታቸው በጥን
ድየማይቈጠሩየሆኑእን
ደሆነየዘመድዳኞቹከመካከላቸው ለዘመድዳኝነ
ቱሰብሳቢየሚሆነ
ውን
ይመርጣሉ፡፡
(3)በዘመድዳኞቹመካከልስምምነ
ትየሌለእን
ደሆነከተዋዋይወገኖችአን
ዱ በሚያቀርበው ጥያቄእነ
ዚህምርጫ ዎች
በዳኞችየሚደረጉይሆናሉ፡፡
ቊ 3333፡
፡(3)የምርጫ ው ሥነሥርዐት፡
፡
(
1)አስፈላጊሲሆንየዘመድዳኛውንስምምነ
ትየሚጠይቀው ወገንየሚያነ
ሣውንክርክርገልጦ አን
ድየዘመድዳኛ
ይመርጣል፡፡
(2)እን
ዲህም በሆነጊዜላን ደኛው ወገንወይም በዘመድዳኝነ
ትስምምነ
ትመሠረትየዘመድዳኛውንእን
ዲመርጥ
ለተደረገው ሰው ማስታወቂያይሰጣል፡፡
ቊ 3334፡
፡(4)የተወሰነጊዜ፡
፡
(1)አን
ደኛው ወገንወይም አን
ድየዘመድዳኛእን
ዲመርጥ የተጠየቀው ሰው በሙ ሉበሠላሳቀንጊዜውስጥ ያልመረጠ
እንደሆነዳኞችይህንየዘመድዳኛውንይመርጣሉ፡፡
(
2)ጊዜው መቈጠርየሚጀምረው ከዚህበላይባለው ቊጥርየተመለከተው ማስታወቂያከደረሰበትአን
ሥቶነ
ው፡፡
(
3)የዘመድዳኛስምምነ
ትእነ
ዚህንደን
ቦችለመለዋወጥ ይችላል፡
፡
ቊ 3335፡
፡(5)የተዋዋይወገኖችትክክለኛነ
ት፡፡
የዘመድዳኛው ስምምነትየዘመድዳኞችስለመምረጥ በሚመለከተው ጕዳይከተዋዋይወገኖችላን
ዱ ልዩየሆነአን
ድ
የበለጠ የመብትሁኔ
ታየፈቀደለትእን
ደሆነዋጋያለው አይሆን
ም፡፡
ቊ 3336፡
፡ስለአን
ድየዘመድዳኛመቅረት(
1)መተካት፡
፡
(1)አን
ድየዘመድዳኛየዘመድዳኛሆኖመመረጡንአልፈልግም ያለእን
ደሆነወይም የሞተወይም ችሎታያጣ ወይም
ስንብትየጠየቀእን
ደሆነ፤ከዚህበፊትባሉትቊጥሮችመሠረትእርሱእንደተመረጠው ዐይነ
ትበርሱምትክሌላ
ይመረጣል፡፡
(
2)የዘመድዳኛው የተሻረእን
ደሆነአዲሱንየዘመድዳኛዳኞችይመርጣሉ፡
፡
(
3)የዚህቊጥርውሳኔ
ዎችበተዋዋይወገኖችስምምነ
ትሊለዋወጡ ይችላል፡
፡
ቊ 3337፡
፡(2)የስምምነ
ቱቀሪነ
ት፡፡
(
1)የሆነሆኖዘመድዳኛው ስሙ ተጠርቶበዘመድዳኛስምምነትውስጥ የተመረጠ ሆኖናተዋዋይወገኖችበርሱ
ምትክለማድረግያልተስማሙ እንደሆነየዘመድዳኛስምምነ
ትቀሪይሆናል፡፡
(2)ቢሆንም ወደፊትለሚደርስክርክርይኸውም ክርክርበደረሰጊዜየዘመድዳኛውንመሰናክልየሆነ
ውነገርቀርቶ
እንደሆነየዘመድዳኛው ስምምነትየሚረጋይሆናል፡፡
(
3)የዚህቊጥርውሳኔ
ዎችበሁለቱወገኖችስምምነ
ትለመለዋወጥ ይችላሉ፡
፡
ቊ 3338፡
፡ከተዋዋይወገኖችያን
ዱ መሞት፡
፡
ተዋዋይወገኖችበሌላሁኔ
ታየውልቃልካላገቡበቀርያን
ደኛው ወገንመሞትየመረጡትንየዘመድዳኛተግባር
አያስቀረውም፡
፡
ቊ 3339፡
፡የተገላጋዩተግባር፡
፡
(
1)ማን
ኛውም ሰው ሁሉየዘመድዳኛሆኖለመመረጥ ይችላል፡
፡
(
2)የዘመድዳኛው ዜግነ
ትለመመረጥ ከግምትአይገባም፡
፡
(
3)ለዘመድዳኝነ
ትየተመረጠው ሰው ይህንሥራለመቀበልወይም ላለመቀበልነ
ጻነው፡
፡
ቊ 3340፡
፡የዘመድዳኛውንስለማስወገድ(
1)ምክን
ያቶች፡
፡
(
1)አን
ድየዘመድዳኛአካለመጠንያልደረሰእን ደሆነወይም በርሱላይበደረሰበትበአን
ድቅጣትምክን ያትም ቢሆን፤
ወይም ክፉናደጉንመለየትባለመቻሉበበሽታ፤በመጥፋት፤ወይም በማናቸውም ሌላምክን ያትተገቢበሆነየተወሰነቀን
ውስጥም ቢሆንለማስወገድይቻላል፡፡
(
2)በተዋዋይወገኖችስምምነትወይም ባን
ድሦስተኛወገንየተመረጠው የዘመድዳኛባለማዳላቱወይም በነ
ጻነቱላይ
ጥርጣሬንለማስገባትየሚችልአን
ዳንድአካባቢምክንያትካለሊወገድይችላል፡፡
(
3)በዘመድዳኝነ
ትሰብሳቢየሆነ
ውም ሰው ይኸን
ኑበመሰለምክን
ያትሊወገድይቻላል፡
፡
ቊ 3341፡
፡(2)ጥያቄንስላለመቀበል፡
፡
ተቃራኒየውልቃልከሌለበቀርአንዱ ወገንራሱየመረጠውንየዘመድዳኛከዚህምርጫ በኋላለደረሰው ምክን
ያት
ወይም ይህምርጫ ከሆነበኋላምክንያቱንማወቁንካላረጋገጠ ሊያስገድደው አይችልም፡
፡
ቊ 3342፡
፡(3)ሥነሥርዐት፡
፡
(
1)የማስወገዱ ጥያቄመቅረብ፤ለዘመድዳኝነትባለሥልጣኖችለሆኑትውሳኔያቸውንከመስጠታቸው በፊትና
ጥያቄውንም የሚያቀርበው ወገንምክን
ያቱንእን
ዳወቀው ወዲያውኑመሆንአለበት፡
፡
(
2)ተዋዋይወገኖችየመወገዱ ጥያቄለሌላባለሥልጣንይቀርባልብለው መስማማትይችላሉ፡
፡
(3)የቀረበውንየመወገድጥያቄአን
ቀበልም ተብሎ የተወሰነእን
ደሆነይህኑውሳኔእስከዐሥርቀንበዳኞችላይ
ለመቃወም ይቻላል፡፡
ቊ 3343፡
፡የዘመድዳኛውንስለመሻር፡
፡
አንድየዘመድዳኛሥራውንተቀብሎ ከመፈጸም በማይገባየዘገየእን
ደሆነበተዋዋዮቹስምምነ ትየተመረጠው
ባለሥልጣንወይም በዚሁስምምነ
ትአላደረጉእን ደሆነከተዋዋዮቹአንዱ ወገንባቀረበው ጥያቄዳኞችየዘመድዳኛውን
ለመሻርይችላሉ፡
፡
ቊ 3344፡
፡ባለመፈጸም ስለሚደረግቅጣት፡
፡
(1)ለዘመድዳኝነትስምምነትካደረጉትአንዱ ወገንበዚሁስምምነ ትውስጥ ለተመለከተክርክርወደዳኞችየሄደ፤
ወይም የዘመድዳኝነትለማደራጀትአስፈላጊየሆኑትንተግባሮችለመፈጸም እን ቢያለ፤ወይም በዘመድዳኛስምምነት
የተያዝኩአይደለሁም ባይየሆነእንደሆነሌላው ወገንእንደመረጠው በዘመድዳኝነትየተደረገውንስምምነ
ትእንዲፈጸም
ለማስገደድወይም በተለይለተነሣው ክርክርስምምነ ተቀሪእንደሆነለመቊጠርይችላል፡ ፡
(2)አን
ዱ ወገንስለአንድየዘመድዳኛስምምነ
ትአን
ድየአጠባበቅጥን
ቃቄዳኞችንለመጠየቅያደረገው ተግባርየዚህን
ስምምነ ትቀሪነትአያስከትልም፡
፡
ቊ 3345፡
፡ወደሥነሥርዐቱሕግስለመምራት፡
፡
(
1)የዘመድዳኝነ
ትየሚከተለው ሥነሥርዐትበፍትሐብሔርሥነሥርዐትሕግተደን
ግጓል፡
፡
(
2)እን
ዲሁም የዘመድዳኛውሳኔአፈጻጸምንወይም ለዚሁውሳኔተቃራኒየሆኑአቤቱታዎችንለሚመለከቱነ
ገሮችም
ይኸው ሕግተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
ቊ 3346፡
፡የዘመድዳኝነ
ትአሠራር፡
፡
በዚህምዕራፍ‹ ‹
የዘመድዳኛስምምነት›
›‹‹
ወይም›
›የተዋዋዮቹስምምነ
ትየተባሉትቃሎችተዋዋዮቹለመጥቀስ
የፈለጉትንየዘመድደኛአሠራርድን
ጋጌዎችንይጠቀልላሉ፡፡

አን
ቀጽ21፡
፡
በቀድሞው ሕግናበዚህበአሁኑሕግመካከልስላለው ግን
ኙነት
ምዕራፍ1፡
፡
ጠቅላላድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 3347፡
፡የተሻሩትየቀድሞ ሕጎች፡
፡

(1)ግልጽየሆነተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀርበዚህበፍትሐብሔርሕግውስጥ ለተመለከቱትጒዳዮች፤ከዚህበፊት
በልማድወይም ተጽፈው ይሠራባቸው የነ
በሩትደን
ቦችሁሉይህየፍትሐብሔርሕግስለተተካተሽረዋል፡፡
(
2)በተለይም፡
፡
(
ሀ)የካቲት21ቀን19፵ዓ.
ም.የይርጋሕግ፡
፡
(
ለ)የ1916ዓ.
ም.የብድርሕግ፤ተሽረዋል፡
፡

ቊ 3348፡
፡በተሻሩትሕጎችመሠረትተገኝተው ለነ
በሩትመብቶች፡
፡

(
1)ግልጽየሆነተቃራኒድንጋጌከሌለበቀር፤ይህሕግከመጽናቱበፊትየነ በሩትንሕጋዊሁኔ
ታዎችንለማስገኘትአዲሱ
ሕግየሚጠይቃቸው አቋሞችከዱሮው የተለዩቢሆኑም እን
ኳ፤በተሻረው ሕግመሠረትተገኝተው የነ
በሩትሕጋውያን
ሁኔታዎችሁሉእንደተጠበቁናቸው፡፡
(
2)ግልጽየሆነተቃራኒድንጋጌከሌለበቀር፤ይህሕግከመጸናቱበፊትበተሻረው ሕግመሠረትተገኝተው የነ
በሩት
ሕጋውያንሁኔታዎችያስገኟቸውንውጤ ቶችይህሕግአይለውጣቸውም፡፡

ቊ 3349፡
፡በከፊልስለተፈጸመ ሕጋዊሁኔ
ታ፡፡

(1)ግልጽየሆነድን
ጋጌከሌለበቀር፤ሕጋዊሁኔ
ታንየሚያስገኙአቋሞችበልዩልዩጊዜለመገኘትየሚችሉወይም
የሚያስፈልጉሲሆኑ፤ይህሕግከመጸናቱበፊትበከፊልሳይፈጸም በቀረው ሕጋዊሁኔ
ታብቻየዚህሕግድን
ጋጌዎች
ተፈጻሚዎችይሆናሉ፡ ፡
(
2)ይህን
ኑሁኔ
ታበሚመለከትጒዳይበዚህሕግየተጠቀሰውንሕጋዊሁኔ
ታለማስገኘትየሚያስፈልገውንተጨ ማሪ
ነ
ገርሁሉይህሕግሊመራይችላል፡
፡

ቊ 3350፡
፡የጊዜውንውሳኔስለማሻሻል፡
፡

(
1)ይህሕግከመጸናቱበፊትበሕግተወስኖየነ
በረው ያለቀው የጊዜውሳኔእን
ደጸናይቈጠራል፡
፡
(2)ይህሕግየጊዜንውሳኔየሚያራዝም ሲሆንየዚህሕግድን
ጋጌተፈጻሚ ይሆናል፤ስለሆነ
ም ይህሕግከመጸናቱ
በፊትያለፈው ጊዜመቀነ
ስይገባዋል፡፡
(3)ይህሕግየጊዜንውሳኔየሚያሳጥርሲሆንይህሕግከመጸናቱበፊትያለፈው ጊዜእየተቈጠረበድሮው ሕግ
የተወሰነው የጊዜውሳኔተፈጻሚ ይሆናል፡
፡

ቊ 3351፡
፡ሕጋዊሁኔ
ታስለሚያስከትለው ውጤ ት፡
፡

(
1)ግልጽየሆነተቃራኒድን
ጋጌከሌለበቀርይህሕግለሚወስነው ከውልውጭ ለሆነ
ው ሕጋዊሁኔታየሚያስከትለውን
ውጤትሕጉበሥራላይከመዋሉበፊትለተገኙትሕጋውያንሁኔታዎችወዲያውኑተፈጻሚ ይሆናል፡
፡
(
2)ይህሕግበጸናበትጊዜዘመኑያላለቀለትውልበማታለልበኀይልዐይነ
ትየተደረገነ
ው ተብሎ በዚህሕግበተወሰነ
ው
ጊዜናሁኔ
ታእን
ዲፈርስካልተጠየቀበቀርውሉበተደረገበትበቀድሞው ሕግመሠረትተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡

ምዕራፍ2፡
፡
ልዩድን
ጋጌ፡
፡
ቊ 3352፡
፡ችሎታንስለማጥበብ፡
፡

ይህሕግከመጽናቱበፊትችሎታንየሚመለከቱስምምነ
ቶችበቊ 195መሠረትተፈጻሚ ይሆናሉ፡
፡

ቊ 3353፡
፡ችሎታስለሌላቸው ሰዎችጥበቃ፡
፡

ይህሕግከመጽናቱበፊትተመርጠው ሥራየጀመሩአሳዳሪዎች፤ሞግዚቶች፤ምትክሞግዚቶችወይም ረዳትሞግዚቶች

ሁሉበዚህሕግመሠረትለዚህሥራለመመረጥ የማይችሉቢሆኑም እን ኳበዚህሕግመሠረትእን
ደተመረጡ ተቈጥረው
ሥራቸውንመቀጠልይችላሉ፤በዚህሕግየተሰጣቸውንም ተግባርመፈጸም አለባቸው፡
፡

ቊ 3354፡
፡ስለውርስ(
1)ይህሕግከመጽናቱበፊትስለተጀመረውርስ፡
፡

ይህሕግከመጽናቱበፊትየተጀመረው ውርስየሚተላለፈውናሒሳቡየሚጣራው በቀድሞው ሕግመሠረትነ

ው፡፡

ቊ 3355፡
፡(2)ይህሕግከመጽናቱበፊትስለተደረገኑዛዜ፡
፡

ይህሕግከመጽናቱበፊትየተደረገኑዛዜየሚጸናው፡
-
(
ሀ)በተሻረው ሕግመሠረትየሚጸናየሆነእን
ደሆነ
፤ወይም፤
(
ለ)ይህሕግበሚጠይቀው ደን
ብመሠረትየተደረገእን
ደሆነነ
ው፡፡

ቊ 3356፡
፡አትሞ የማውጣትውል፡
፡

ይህሕግከመጽናቱበፊትየተፈጸመውንአትሞ የማውጣትውልሕጉከጸናበትጊዜጀምሮሁለትዓመትሳይሞላደራሲው
ውሉንለማፍረስአይችልም፡
፡

ቊ 3357፡
፡የአገልግሎትጊዜስለመቊጠር፡
፡
ይህሕግከመጽናቱበፊትሠራተኛው በአሠሪው ወይም በድርጅቱዘንድየሠራበትዘመንየሚቈጠርለትስለሆነይህሕግ
ከመጽናቱበፊትከአሠሪው ወይም ከድርጅቱዘን
ድየቈየበትየአገልግሎትዘመንለዚህሕግአፈጻጸም ይታሰብለታል፡
፡

አን
ቀጽ22፡
፡
መሸጋገሪያሕግ፡
፡
ምዕራፍ1፡
፡
ሰዎችን
ናውርስንየሚመለከቱድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 3358፡
፡ስለቤተዘመድስም አሰጣጥ (
1)ይህሕግከመጽናቱበፊትየተወለደሰው፡
፡

(
1)ይህሕግከመጽናቱበፊትየተወለደማናቸውም ሰው አን
ድየቤተዘመድስም እን
ዲኖረው አይገደድም፡
፡
(2)ይህሕግከመጽናቱበፊትየተወለደሰው የቤተዘመድስም እን
ዲኖረው የፈለገእን
ደሆነየቤተዘመድስም አድርጎ
የሚይዘው የአባቱንስም ነ
ው፤ስለሆነ
ም ይህሕግበሚጸናበትጊዜከቤተዘመዶቹሁለትወይም ብዙትውልዶች
በሕይወትያሉሲሆንየቤተዘመድስም ለማግኘትየሚፈልገው ሰው የቤተዘመድስም አድርጎየሚይዘው ወደላይ
ከሚቈጠሩወላጆችበዕድሜ ታላቅየሆነ ውንወላጅስም ነ
ው፡፡
(
3)አባቱየተካደያልታወቀሰው የቤተዘመድስም አድርጎየሚይዘው የእናቱንአባትስም ነ
ው፡፡

ቊ 3359፡
፡(2)ይህሕግከጸናበኋላየተወለደሰው፡
፡

(
1)ይህሕግከጸናበኋላየሚወለድሁሉአን
ድየቤተዘመድስም መያዝአለበት፡
፡
(2)ከዚህበላይበተጻፉትድንጋጌዎችመሠረትልጁ የቤተዘመድስም የሌለው እን
ደሆነየቤተዘመድስም አድርጎ
የሚይዘው የአባቱንስም ነ
ው፡፡
(3)የተካደወይም አባቱያልታወቀልጅሲሆንየቤተዘመድስም አድርጎየሚይዘው የቤተዘመድስም እን
ዳላትየእናቱን
የቤተዘመድስም ወይም የእናቱንአባትስም ነ
ው፡፡

ቊ 3360፡
፡ውጤ ት፡
፡

ከዚህበላይየተመለከቱትሁለትቊጥሮችበሥራላይየሚውሉበትጒዳይበዚሁመሠረትየተሰጠ የቤተዘመድስም ሁሉ
በቀጥታመሥመርለዚሁየቤተዘመድተወላጅለሆኑትሰዎችሁሉየቤተዘመድመጠሪያስም ሆኖይኖራል፡ ፡

ቊ 3361፡
፡ስለክብርመዝገቦች፡
፡

(
1)በሥራላይየሚውልበትቀንተወስኖበነ
ጋሪትጋዜጣ ታውጆካልወጣ በቀርበቊ 48እስከ55፤በቊ፤57እስከ፸፤
በቊ 72እስከ77፤በቊ፤79እስከ131እናበቊጥር133እስከ145የተገለጹትድን
ጋጌዎችተፈጻሚዎችአይሆኑም፡
፡
(2)ከዚህበላይባለው በን
ኡስቊጥር( 1)የተጠቀሱትቊጥሮችእስከሚጸኑበትጊዜድረስልደትን
፤ጋብቻን፤ሞትን
የሚገልጽማስረጃየሚቀርበው በቊ፤146እስከ153በተመለከተው መሠረትበዚህሕግሕግበቊ 146ን
/ ቊ/
(1)
የአገርግዛትሚኒስቴርየመረጣቸው ሰዎችያዘጋጁትንየታወቀውንጽሑፍበማቅረብነው፡፡
(3)በን
ኡስቊ (
1)የተመለከተው ቃልቢኖርም እን
ኳበዚህሕግበቁ/121እስከ145የተመለከቱትድን
ጋጌዎች
በተመሳሳይነ
ትለታወቁጽሑፎችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡ ፡

ቊ 3362፡
፡የማኅበሮችጽ/
ቤት፡
፡

በዚህሕግለማኅበሮችመመዝገቢያጽሕፈትቤቶችየተሰጠው ሥልጣን
ናተግባርእነ
ዚሁጽሕፈትቤቶችእስኪቋቋሙ
ድረስሥራው በአገርግዛትሚኒስቴርይመራል፡
፡

ምዕራፍ(
2)፡
፡
ስለን
ብረትናየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረትመያዣ
ማድረግንየሚመለከቱድን
ጋጌዎች፡
፡
ቊ 3363፡
፡ስለማይን
ቀሳቀሱን
ብረቶችመዝገብ፡
፡

(1)በዚህሕግበአንቀጽዐሥርስለማይን ቀሳቀሱን ብረቶችመዝገብየተመለከተው ሕግበሥራላይየሚውልበትቀን

በንጉሠነ ገሥታዊድንጋጌ(
ትእዛዝ)ተወስኖበነጋሪትጋዜጣ እስኪታወጅድረስተፈጻሚ አይሆን
ም፡፡
(
2)የአንቀጽዐሥርድንጋጌየሚጸናበትቀንእስኪወሰንድረስከዚህቀጥሎ በዚህምዕራፍበተመለከቱትቊጥሮች
ውስጥ የሚገኙትድንጋጌዎችይሠራባቸዋል፡፡

ቊ 3364፡
፡ባለሀብትነ
ትንስለማስተላለፍናስለማስቀረት፡
፡

የማይንቀሳቀስን
ብረትንባለሀብትነ
ትለማስተላለፍወይም ለማስቀረትመፈጸም ያለባቸው ልማዳዊደን
ቦችተፈጻሚዎች
ይሆናሉ፡፡

ቊ 3365፡
፡በን
ብረትላይስለሚሰጥ አገልግሎትናየባለሀብትነ
ትንመብትስለመቀነ
ስ፡፡

በመሬትላይያገልግሎትመብትንወይም ለመሸጥ ቃልመግባትንወይም ለመግዛትየቀደምትነትመብትንወይም ን

ብረት
እንዳይዝ፤እንዳይሸጥ፤እን
ዳይለወጥ፤የሚያደርጉትስምምነቶችሦስተኛወገኖችንመቃወሚያእን
ዲሆኑመፈጸም
ያለባቸው ሥርዐቶችንየሚመለከቱልማዳውያንደንቦችተፈጻሚዎችይሆናሉ፡፡
ቊ 3366፡
፡የሻጭ ግዴታዎች፡
፡

(1)በዚህሕግመሠረትሦስተኛወገን ንመቃወሚያለመሆንእንዲችልበማይን
ቀሳቀስንብረትመዝገብመመዝገብ
የሚያስፈልገውን
ናየማይን ቀሳቀሰውንንብረትባለሀብትነ
ትመብትየሚቀን
ሰውንነገርሁሉየማይን
ቀሳቀሰውንን
ብረት
ሻጭ ማስታወቅአለበት፡
፡
(2)በተሸጠው በማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትላይበግልጽየሚታየውንበመሬትላይየአገልግሎትመበትመኖሩንሻጭ ለገዥ
እንዲያስታውቅአይገደድም፡፡
(
3)ማንኛውም ሰው ስለማይን
ቀሳቀሰው ን
ብረትያደረገው ስምምነ
ትበዚህሕግመሠረትበማይን
ቀሳቀስን
ብረት
መዝገብመመዝገብያለበትሲሆንበዚህቊጥርመሠረትሻጭ ማድረግየሚገባውንእሱም ማድረግይገባዋል፡
፡

ቊ 3367፡
፡ስለማይን
ቀሳቀስን
ብረትመያዣ፡
፡

የማይንቀሳቀስንብረትመያዣሦስተኛወገኖችንመቃወሚያእን
ዲሆንመፈጸም የሚገባቸው ልማዳዊደን
ቦች
ይሠራባቸዋል፡፡