Professional Documents
Culture Documents
Si Mimi naman, isang pusang Persian, ay saksakan ng kulit. Gustong-gusto niya na laging sinusuklay at
hinahagod ang kanyang magandang balahibo. Samantala, tila may isip naman itong si Kambina. Matapos ang dalawang
linggong pagpapastol ko sa kanya, kung kalian siya nanginginain ng damo sa kaparangan, ay nagagawa na niyang
lumakad nang mag-isa ngayon. "Matalinong kambing," ang aking nasasaloob. Isang araw, narinig ko ang sabi ni Nanay na
mamamasyal kami sa Zoo. Labis talaga akong nagalak dahil sa makakikita ako ng maraming uri ng mga hayop.
Gabi pa lamang ay iginayak ko na ang aking bagong damit na isusuot kinabukasan. Gayundin ang aking mga
kapatid. Hindi ako agad nakatulog nang gabing iyon dahil na rin siguro sa kasabikan. Pabaling-baling ako sa aking higaan
hanggang sa makatulog ako nang may ngiti sa labi. Ganoon pa man ay 'maaga pa rin akong nagising. Ngunit mas
maagang gumising ang aking Ina.
Nakita ko siyang nagha-handa ng babaunin. Lumabas kami aming bahay na talagang masaya. Maingay kaming
tatlong magkakapatid sa loob ng sasakyan. Bumibili pa lamang ng tiket ang aking Ama ay naroon na kami sa entrance
gate at patakbo kaming pumasok.
Isa-isa naming pinuntahan ang kulungan ng mga hayop. Sinipat-sipat namin ang elepante. Kahanga-hanga ang
taglay nitong katawan. Sa tingin ko ay napakalakas niya. Ang kanyang tinig ay tila isang gong na may pag-anyaya ng
isang pagdiriwang. Tahimik lamang sa kulungan ang buwaya, larawan ito ng kapayapaan. Nangilabot naman kami sa mga
sawa at kobra na tila handang manlingkis. Nakatutuwa namang pagmasdan ang nagliliparang mga ibon na may iba't ibang
kulay. Natuwa rin kami sa mga unggoy na marunong magpakitang gilas sa mga tao.
Napakarami pang mga hayop doon na kinawilihan naming magkakapatid. Nang kami ay pagód at gutom na,
umupo kaming mag-anak sa lugar ng pahingahan. Inilabas ng aming Ina ang baon naming pagkain. Karaniwang pagkain
Ganoon na lamang ang gulat namin sapagkat nakawala ang isang sawa na may
habang mahigit sa dalawampung talampakan. Wala itong pakialam sa mga taong naghihiyawan. Gumagapang ito na tila
may tiyak na pupuntahan. Maya-maya ay lumapit ang dalawang caretaker. Inagapankaagad ng isa ang bibig ng sawa at
tinalian. Ang isa naman ay
hinawakan ang buntot. Hindi nanlaban ang sawa. Maaaring alam niyang wala siyang laban. Muli itong ibinalik sa
kulungan. Matapos ayusing mabuti ang kulungan nito, muling natahimik ang lugar
na iyon.
Iginala ko ang aking paningin sa loob ng Manila Zoo. Naisip ko, hindi kaya nababagot ang mga hayop na ito sa
kanilang kalagayan? Nagiging aliwan sila ng mga tao. Siguro nais din nilang makawala subalit wala naman silang
magawa. Naisip ko, parang paraisong walang kalayaan ang mga hayop sa zoo. Hanggang sa pag-uwi namin ay dala-dala
ko ang alalahaning iyon. Kaya't nang sumunod na pamamasyal ay sinabi kong ayaw ko nang pumasyal sa Zoo.
Kislap-Kaalaman
Kuwentong Pasalaysay ito ay pagsasalaysay ng mga pangyayari batay sa karanasan ng may-akda o ng ibang tao.
Maaaring ang karanasan ay batay sa masaya o malungkot na pangyayari. Ang mahalaga ay nag-iiwan ito ng aral sa
mambabasa.
ARALIN 2 Pangngalan
GRAMATIKA
Linangin Mo Na
Gustong-gusto ni Atoy na pumasyal sa Manila Zoo. Gusto niyang makita nang personal ang sinasabi ng
kanilang guro na maraming hayop ang inaalagaan sa Manila Zoo. Lagi niyang itinatanong sa kanyang Nanay
Belen kung kailan sila pupunta ng Maynila.
Hasik-Isipan
Pangngalan ang tawag sa mga salitang sinalungguhitan sa talata. Ang pangngalan ay ang ngalan ng tao, hayop, bagay,
pook, at pangyayari.
Samantala, ang pangngalang pambalana naman ay tumutukoy sa karaniwang ngalan ng tao, hayop, bagay, pook, at
pangyayari.
Basahin at unawaing mabuti ang mga pangngalang nakalimbag nang mariin mula sa usapan sa ibaba.
Magtanim tayo ng
saging sa paanan ng
Mataba ang lupa. Tiyak
bundok Mayon.
na madaling mabubuhay
Ito ay gagawin
ang puno ng saging.
natin para sa ating
Masarap mag-ani ng
lahi.
buwig na saging.
Hasik-Isipan
Ang pangngalang ito ay pangngalang pambalana na nauuri bilang tahas (kongkreto) at basal (di kongkreto).
Basal (Di kongkreto) – tumutukoy sa pangngalang nagsasaad ng diwa o kaisipan at di tuwirang nadarama ng
pandama.
GRAMATIKA
Linangin Mo Na
Hasik-Isipan
Ang pangngalan ay may kasariang nagbibigay ng kalinawan para sa kinauukulan, ito ay maaaring pambabae,
panlalaki, di tiyak, o kaya'y walang kasarian.
GRAMATIKA
Linangin Mo Na
Basahin ang sumusunod na mga pangungusap. Suriin ang mga panghalip na sinalungguhitan.
1. Ikaw ba ang mamumuno sa pagtatanim ng mga punò?
2. Ako nga ang mamumuno sa pagtatanim ng mga puno.
3. Kami ay makikinig sa iyong sasabihin.
4. Diyan na lamang kayo maupo.
Hasik-Isipan
Panghalip ay ang mga salitang ginagamit na panghalili sa mga pangngalan. Ito ay ang mga panghalip na panao,
pamatlig, panaklaw, at pananong.
Panauhan Kailanan
Isahan Dalawahan Maramihan
Una Ako, ko, akin Kata, kita Kami, naming, natin,
REFERENCE: PINTIG NG LAHING PILIPINO
MGA AWTOR: FLORANTE C. GARCIA PRISCILA J. ANASTACIO 6 | 13
tayo, atin, amin
Ikalawa Ikaw, ka, mo, iyo Kayo, ninyo, inyo, sila,
nila, kanila
Ikatlo Siya, niya, kanya
2. Panghalip Pamatlig - Ito ay hinahalili sa ngalan ng tao, bagay, at iba pang itinuturo o inihihimaton.
Basahin ang mga pangungusap. Pagkatapos, suriin ang mgasalitang may salungguhit. Alamin kung paano
ginamit ang mgasalitang may salungguhit bilang pamalit sa ngalan ng tao.
1. Ako ay pagód nang lumipad.
2. Doon sa dagat bumagsak ang mga bato.
3. Alam ng madla ang kuwentong pinagmulan ng daigdig.
4. Sino-sino ang naging mga anak nila?
Hasik-Isipan
Panghalip ay ang mga salitang ginagamit na panghalili sa mga pangngalan. Ito ay ang mga panghalip na panao,
pamatlig, panaklaw, at pananong.
Halimbawa: bawat, lahat, madla, tanan, balana, anuman, kailanman, isa, ibanon
Nagulat ang madla sa mabilis na pangyayari.
2. Panghalip Pananong - Ang panghalip na ito ay panghalili sa ngalan ng tao, bagay, at iba pang ginagamit sa
pagtatanong. Ginagamit ito bilang kaganapang pansimuno.
Ayoko Na Sa Zoo
Wakas ng Akda Nais Mong Wakas
Isabuhay Mo Na
1. ___________________________________________________________________________________
2. ___________________________________________________________________________________
3. ___________________________________________________________________________________
4. ___________________________________________________________________________________
5. ___________________________________________________________________________________
Subukin Natin 01
Gawain A
Salungguhitan ang pangngalang pantangi at kahunan ang pangngalang pambalanang ginamit sa
pangungusap.
Gawain B
Magbigay ng pangngalang pantangi at pangngalang pambalana ayon sa hinihingi ng tsart.
Pangngalan Tao Bagay Hayop Pook Pangyayari
Pantangi
Subukin Natin 02
Gawain A
Pagmasda ng mabuti ang sumusunod na larawan. Guhitan ng puso kung ang larawan ay kongkreto at bilugan
naman kung ito ay di kongkreto. Maaaring gumamit ng pangkulay sa pagguhit ng hugis.
Gawain B
Ipangkat ang sumusunod na mga pangngalan kung ito ay pangngalang tahas (kongkreto) o basal (di kongkreto).
Tahas Basal
REFERENCE: PINTIG NG LAHING PILIPINO
MGA AWTOR: FLORANTE C. GARCIA PRISCILA J. ANASTACIO 10 | 13
Subukin Natin 03
Gawain A
Sumulat ng tig-limang halimbawa para sa bawat kasarian ng pangngalan. Isulat ang mga ito sa talahanayan sa
ibaba.
Subukin Natin 04
Gawain A
Tukuyin kung ang nakalimbag na panghalip ay panao o pamatlig. Isulat sa linya ang sagot.
Gawain B
Salungguhitan ang wastong panghalip upang mabuo ang pangungusap.
Gawain A
Tukuyin at isulat ang panauhan at kailanan ng panghalip na may salungguhit sa mga pangungusap.
Panauhan Kailanan Mga Pangungusap
1. Maraming mag-aaral ang nagtulong-tulong. Sila ay nagkakaisa sa
gagawin.
2. Si Aliguyon ay mabait na kaibigan. Lagi siyang tumulong sa iba.
3. Sila ay kapwa matulungin sa mga kababayan.
4. Pupunta tayo sa burol upang masaksihan ang labanan nina
Dinoyogan at Aliguyon.
5. Iisipan ko na ikaw ang aking kaibigan.
Subukin Natin 06
Gawain A
Tukuyin kung ang nakalimbag na salita ay panghalip panaklaw o panghalip pananong.
Kislap-Kaalaman
Tula. Ayon sa pananaw ng ilang makata, ito ay isang maingat na pagpapahayag ng damdamin pamamagitan ng
pilimpiling mga salita, may tugma, sukat, sining, at talinghaga.
Tugma Kariktan
isang katangian na hindi angkin ng mga Ito ay mga maririkit na salita para mapasaya ang
sumusulat ng prosa. Ang tugma ay tumutukoy sa
mambabasa at mapukaw ang damdamin at
magkakasintunog ng huling pantig ng huling
salita ng bawat linya. kawilihan
Halimbawa: Maganda – marikit
May dalawang uri ito:
Tugmang ganap (Patinig) Talinhaga
Tugmang di-ganap (Katinig) Ito naman ay tumutukoy sa mga di-tiyak na
Halimbawa: pagtukoy ng mga bagay na binabanggit.
Mahirap sumaya
Ang taong may sala
ARALIN 2 Pang-uri
GRAMATIKA
Linangin Mo Na
Hasik-Isipan
Ang mga pang-uri ay mga salitang naglalarawan sa pangnglan at panghalip. Maaari itong naglalarawan sa
katangian, hugis, o anyo, bilang, panlasa, pang-amoy, pandinig, kulay, at pandama.
Mga Halimbawa:
Katangian Hugis o anyo Bilang Kulay
Rosas
Matalinong Isa, dalawa, tatlo, apat, lima
Bilog na mukha , pula
mag-aaral
Pandama
Malamig na panahon
Paningin Panlasa
Makulay na larawan Matamis na saging
Pandinig Pang-amoy
Maiingay na sasakyan Mabangong sampaguita
2. Isa-isang
1. Mabait na anak
nagsidating ang mga 3. Tone-toneladang
si Lyn.
tao sa Red Cross. donasyon ang dumating
na tulong para sa
biktima ng bagyo.
Hasik-Isipan
Ang pang-uring panlarawan ay naglalarawan upang ipakilala ang uri o kabagayan ng isang bagay,
pangngalan, o panghalip.
Halimbawa: Malakas ang bagyong darating.
Ang pang-uring pamilang naman ay naglalarawan ng bilang pangngalan o panghalip. Maaaring mauri ang
pang-uring pamilang ayon sa sumusunod:
1. Patakaran – naglalarawan ng tanda ng bilang o dami.
Halimbawa: isa, dalawa, tatlo, apat, lima, anim
2. Patakda – inilalarawan ang bilang ng pagkakasunod- sunod ng isang panuto na dapat tandaan.
Halimbawa: una, ikalawa, ikatlo, ikaapat, ikalima, ikaanim
3. Pahalaga – naglalarawan sa halaga ng salapi
Halimbawa: anim na piso, tatlong daang piso, tatlong libong piso
4. Palansak – naglalarawan ng dami ng bagay o grupo.
Halimbawa: tone-tonelada, bugkos-bugkos
Basahin ang mga pangungusap sa ibaba. Suriin ang mga salitang sinalungguhitan.
Siya ang matanda na nagsisilbing magulang ng mga
batà.
1. Siya ang matanda na nagsisilbing magulang ng mga bata.
2. Siya ang matanda sa magkakapatid subalit parang siya
ang batà sa lahat.
3. Matiyaga siyang pumasok at masikap mag-aral kaya
nakatapos.
4. Masipag siyang pumasok ngunit tamad mag-aral.
REFERENCE: PINTIG NG LAHING PILIPINO
MGA AWTOR: FLORANTE C. GARCIA PRISCILA J. ANASTACIO 15 | 13
Hasik-Isipan
Ang paggamit ng magkasingkahulugan at magkasalungat na pang-uri ay mahalaga sa pagpili ng mga salitang
nag lalarawan upang palitan ang pangunahing larawan at makabuo ng kanya-kanyang kakanyahan, katangian, at
ikinaiba sa ibang bagay.
GRAMATIKA
Linangin Mo Na
Kislap-Kaalaman
Hasik-Isipan
Linangin Mo Na
Gawain A
Bilugan ang mga pang-uri sa loob ng pangungusap. Lagyan
ng salungguhit ang salitang inilalarawan nito.
1. Ang aming paaralan ay malaki at malinis kayâ kami ay
nakapaglalaro rito.
2. Malalago ang mga dahon ng punong mangga sa aming
paaralan.
3. Maraming mga mag-aaral ang nagpapahinga sa ilalaim
ng mga sanga nito.
4. Dinadayo ng ibang mag-aaral ang makukulay at maba-
bangong bulaklak sa paligid nito.
5. Sa likod ng aming paaralan ay may maliit na palaisdaan.
Gawain B
Bumuo ng pangungusap batay sa mga larawan sa kabilang
pahina. Gumamit ng mga pang-uri.