การยกและเคลื่อนย้ายผู้ป่วย

การยกและเคลื่อนย้ายผู้ป่วย

จุดประสงค์การเรียนรู้

1. ผู้เรียนสามารถอธิบายเกี่ยวกับหลักการการยกและเคลือ่ นย้ายผู้ป่วย
ได้อย่างถูกต้อง
2. ผู้เรียนมีทักษะในการยกและเคลือ่ นย้ายผู้ป่วยที่ถกู ต้อง
3. ผู้เรียนให้การช่วยเหลือผู้ป่วยด้วยความเต็มใจ
คุณเคยเจอเหตุการณ์เหล่านี้หรือไม่…?
 การยกและเคลื่อนย้ายผู้ป่วย

หมายถึง การนาผู้ป่วยจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่ง เพื่อหลีกหนี

จาก ภยันตราย ภัยคุมคามต่อชีวิต ฯลฯ โดย การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยนั้น
จาเป็นต้องใช้ความระมัดระวัง ไม่ให้ผู้ป่วยได้รับบาดเจ็บหรืออันตราย
เพิ่มขึ้นอีก
และที่ ส าคั ญ ผู้ ท่ีทาการยกหรือ เคลื่อ นย้ า ยผู้ ป่ ว ย เอง ก็ ต้ อ ง
ระมัดระวังไม่ให้ตนเองได้รับบาดเจ็บจาก การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยที่ไม่ถูก
วิธีด้วยเช่นกัน
 วัตถุประสงค์

 เพื่อเคลื่อนย้ายผู้ป่วยออกจากสถานที่อันอาจ ก่อให้เกิดอันตราย
เพิ่มมากขึ้น
 เพื่อเคลื่อนย้ายผู้ป่วย/บาดเจ็บ ไปยังสถานที่ที่ สะดวกต่อการปฐม
พยาบาล
 เพื่อส่งผู้ป่วยไปรักษาต่อ
ข้อปฏิบัติ
 ต้องทราบลักษณะการป่วย/บาดเจ็บ
 ปฐมพยาบาลก่อนการเคลื่อนย้าย
 เลือกวิธีเคลื่อนย้ายที่เหมาะสม
 ทาด้วยความนุ่มนวล ละมุนละม่อม
 การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยน้าหนักตัวมากจะต้องมีส่งิ รองรับ
 นาอุปกรณ์เคลื่อนย้ายมาหาผู้ป่วย ไม่ใช่นาผู้ป่วยไปหา
 ข้อปฏิบัติ (ต่อ)

 หากผู้ช่วยเหลือหลายคน ต้องมีผู้สั่งการ 1 คน
 ขณะเคลื่อนย้ายต้องสังเกตอาการของผูป้ ่วยอยู่เสมอ
 เมื่อมีการส่งต่อผู้ป่วยให้หน่วยแพทย์หรือโรงพยาบาล ผู้นาส่งต้องส่ง
ต่อข้อมูลเหตุการณ์ การบาดเจ็บ และการช่วยเหลือให้ผู้รับต่อทราบ
 สิ่งที่ต้องยึดถือเสมอ
 ไม่เคลื่อนย้ายผู้ป่วยโดยไม่จาเป็น ยกเว้น อาการหรือสถานการณ์ที่
เกิดเหตุ ไม่ปลอดภัย
 ไม่เคลื่อนย้ายผู้ท่ไี ด้รับบาดเจ็บที่กระดูกสันหลัง โดยไม่ได้ดามกระดูก
ก่อน
 ไม่เคลื่อนย้ายผู้ป่วยโดยที่ยังไม่ได้แก้ไขส่วนที่บาดเจ็บ
 ไม่ท้งิ ผู้ป่วยที่หมดสติอยู่เพียงลาพัง
 ไม่ทาให้ผู้ป่วยบาดเจ็บมากขึ้น
 ไม่ทาในสิ่งที่ไม่รู้หรือไม่แน่ใจ
หลักการเคลื่อนย้าย

 บอกเล่าแผนการ
 ประมาณกาลัง
 ห้ามทาหลังงอ
 ย่อเข่า-หนีบขา
 จัดท่าสมดุล
 การยกและเคลื่อนย้ายผู้ป่วย

การช่วยเหลือผู้บาดเจ็บเล็กน้อยและ/หรือรู้สกึ ตัว

ผู้ช่วยเหลือ 1 คน ผู้ช่วยเหลือมากกว่า 1 คน
1. ท่าประคองเดิน 1. การทาเปลมือ
2. การอุ้มโดยผู้ช่วยเหลือ 1 คน 2. การอุ้มหน้าหลัง
 ผู้ช่วยเหลือ 1 คน
ท่าประคองเดิน
เหมาะสาหรับ : ผู้ป่วยที่รู้สกึ ตัวดีแต่ขา
ข้างใดข้างหนึ่งเจ็บ
 ผู้ช่วยเหลือ 1 คน
การอุ้ม
เหมาะสาหรับ : ผู้ป่วยที่รู้สกึ ตัวดีแต่ขา
ข้างใดข้างหนึ่งเจ็บ
 ผู้ช่วยมากกว่า 1 คน

การทาเปลมือประสานกัน การทาเปลมือไขว้กัน
 ผู้ช่วยมากกว่า 1 คน
การอุ้มหน้า-หลัง การใช้เก้าอี้แสวงเครื่อง
 ผู้ช่วยมากกว่า 1 คน

การทาเปลมือไขว้กัน
 การยกและเคลื่อนย้ายผู้ป่วย

การช่วยเหลือผู้บาดเจ็บรุนแรงและ/หรือไม่รู้สกึ ตัว

ผู้ช่วยเหลือ 1 คน ผู้ช่วยเหลือมากกว่า 1 คน
1. ท่าลาก 1. การอุ้ม แบบ 3 คนเรียงกัน
2. ท่าอุ้มพาดบ่า 2. การอุ้ม แบบ 3 คนสลับกัน
 ผู้ช่วยเหลือ 1 คน
การลาก
เหมาะสาหรับ :
ใช้ในกรณีฉุกเฉินทุกชนิด หากมีผ้า หรือ
กระดาษหนา รองใต้ผู้ป่วย จะลดอันตราย
และทาให้ลากง่ายขึ้น
 ผู้ช่วยเหลือ 1 คน

การลากโดยใช้ผ้าห่ม
เหมาะสาหรับ :
การลากผู้ป่วยบนพื้นขรุขระ ป้องกันการขีด
ข่วนจากสิ่งต่างๆ
 ผู้ช่วยเหลือ 1 คน
การลากโดยใช้ผ้าคล้อง
เหมาะสาหรับ :
ใช้ผ้าหรือเชือกที่มีความแข็งแรง คล้องใต้
รักแร้ให้ผ้าคาดอยู่ทีห่ น้าอก วิธีนี้จะทาให้
เคลื่อนที่ไปได้ง่ายขึ้น
 ผู้ช่วยเหลือ 1 คน
การอุ้มพาดบ่า
เหมาะสาหรับ :
ใช้ในกรณีฉุกเฉินกับผู้ปว่ ยที่มีน้าหนักเบา
และไม่มีการบาดเจ็บที่กระดูกสันหลัง
 ผู้ช่วยเหลือมากกว่า 1 คน

การอุ้มแบบ 3 คนเรียงกัน
เหมาะสาหรับ :
ผู้ป่วยที่เป็นลม หมดสติ ต้องการให้
พ้นทางแคบๆ ในระยะทางสั้น ๆ
 ผู้ช่วยเหลือมากกว่า 1 คน

การอุ้มแบบ 3 คนสลับกัน
เหมาะสาหรับ :
ผู้ป่วยที่มีน้าหนักมาก และต้องการ
ความเร็วในการเคลื่อนที่
 อุปกรณ์ยกและเคลื่อนย้ายผู้ป่วย

อุปกรณ์สาเร็จ อุปกรณ์แสวงเครื่อง
 ตอบคาถาม/ข้อสงสัย
บอกเล่าแผนการ
ละมุนละม่อม ประมาณกาลัง

จัดท่าสมดุล ห้ามทาหลังงอ

ย่อเข่า-หนีบขา
การยกและเคลื่อนย้ายผู้ป่วย

ศึกษาข้อมูลเพิม่ เติมได้ท่ี :
 กิจกรรมท้ายคาบ

คำสั่ง ให้ผเู้ รียนแบ่งกลุม่ ออกเป็ น 3 กลุม่ กลุม่ ละเท่ำๆกัน จำกนัน้ ส่งตัวแทน

ออกมำจับฉลำกโจทย์ในกำรแสดงบทบำทสมมุตเิ กี่ยวกับกำรยกและกำร
เคลือ่ นย้ำย ตำมที่กำหนดโดยปฏิบตั ิดงั นี ้

1. เมื่อได้โจทย์สถำนกำรณ์แล้วผูเ้ รียนร่วมกันวำงแผนลำดับขัน้ ตอนต่ำงๆ

2. ผูเ้ รียนฝึ กซ้อมบทบำทสมมุติตำมที่ตนเองได้รบั
3. ส่งตัวแทนออกมำแสดงบทบำทสมมุตหิ น้ำชัน้ เรียน กลุม่ ละ 5 นำที
เกณฑ์การประเมิน