Nenu Nasthikunni by Gora

H˚qT HêdæÔ≈£îDÏí
>√sê
2 H˚qT HêdæÔ≈£îDÏí
H˚qT HêdæÔ≈£îDÏí
>√sê
Á|üC≤X¯øÏÔ ãTø˘Vü≤Ödt
27-1-64, ø±s¡˝Ÿe÷sYÿ‡ s√&é, >∑es¡ïsYù|≥, $»j·Tyê&É `520 002,
bò˛Hé : 0866 ` 2577533.
>√sê 3
Title : Nenu Nastikunni
Author : Gora
© : ATHEIST CENTRE
Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : HêdæÔø£ πø+Á<ä+, 1976
~«rj·T eTTÁ<äD : HêdæÔø£ πø+Á<ä+, 1977
eT÷&Ée eTTÁ<äD : HêdæÔø£ πø+Á<ä+, 1990
Á|ü#T· s¡D dü+K´ : 1437
Á|üC≤X¯øÏÔ Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : &çôd+ãsY, 2016
yÓ\ : `. 45/`
Á|ü‘T· \≈£î
Á|üC≤X¯øÔÏ ãTø˘V≤ü Ödt

27-1-64, ø±s¡˝Ÿe÷sYÿ‡ s√&é, >∑es¡ïsYù|≥,
$»j·Tyê&É `520 002, bò˛Hé : 0866 ` 2577533.
e÷ Áu≤+N\T
$XÊK|ü≥ï+, ø±øÏHê&É, $»j·Tyê&É, >∑T+≥÷s¡T,
ˇ+>√\T, HÓ\÷¢sT¡ , ‹s¡T|ü‹, ø£s÷¡ ï\T
eTTÁ<äD
Á|üC≤X¯øÔÏ &Ó©’ Á|æ+{Ï+>¥ Áô|dt, $»j·Tyê&É
website : www.psbh.in
$wüjT· dü÷∫ø£
Á|ü#T· s¡Dø£s\Ô¡ e÷≥ 7
ìsêàD≤‘·àø£ HêdæøÔ ‘£ «· + 8
|ü]#·jT· + 10
<Óe’ $XÊ«düe÷? Ä‘·à $XÊ«düe÷? 13
$sêeTyÓTs¡T>∑ì ÄXÊ$|üe¢ y˚T HêdæøÔ ‘£ «· + 14
dü+|òTü + dü+|üPs¡í e´øÏ‘Ô «· +˝À ˇø£ uÛ≤>∑+ 15
düeTdüÔ XÊdüqø£sÔ¡ e÷qe⁄&ÉT 17
#Ó|Œæ +~ #˚jT· &É+, #˚d+æ ~ #Ó|Œü &É+ Ç<˚ ªªdü‘´· +μμ n<˚ ªª˙‹μμ 19
ÄdæøÔ £ ˙‹ $<Ûëq+ kÕ«sêúìøÏ <ë]rdæ+~ 21
kÂK´+ ø=s¡≈î£ ˙‹Ø‘·T*ï e÷s¡TÃø√yê* 23
dü‘´· dü+<Û‘ä ,· u≤<Û´ä ‘ê ìs¡«Vü≤D Çy˚ Hêdæ≈Ô î£ ì ˙‹ <Ûsä êà\T 25
dü‘ê´Á>∑V≤æ ìs¡«#·qeTT 27
HêdæÔ≈£î&ÉT <äTsêàs¡TZ&Ü? 29
sê»ø°j÷· \T ` HêdæøÔ ‘£ «· + 31
HêdæÔ≈£îì sê»ø°j·T <äèwæº 32
Hêdæ≈Ô î£ ì Á|üC≤kÕ«$Tø£+ 33
õC≤„dü 35
kÕ<äèX¯´+ 36
<˚e⁄DÏí kÕ<äèX¯´Ø‘ê´ e÷qe⁄&ÉT düèwæ+º #ê&ÉT 37
ùV≤‘·Tyê<ä+ 38
ùV≤‘·Tyê<ä+˝À ˝ÀbÕ\T 40
ùV≤‘·Tyê<ä+˝À eTs√˝À|ü+ 41
yêdü$Ô ø£ yê<äq 43
<Óe’ + nã<ä+Δ , nqedüs+¡ 47
yê.dü.e´ 48
düeTdü´\T ` yê.dü.e´. <äèø£Œ<Û+ä 50
$<ä´ 51
Á|ü#ês¡+ 51
ÄVü‰s¡ ø=s¡‘· 53
n~Ûø£ X¯øÏÔ 54
n+<ä+ 55
ñ‘ê‡Vü≤+, |ü≥Tº<\ä 56
$H√<ë\T 57
ªªH˚qT HêdæÔ≈£îDÏíμμ 58
#·<Tä e⁄≈£îqï yê] kÕ«‹X¯jT· eTT 59
@<√ ˇø£ X¯øÏÔ 60
ªªÇ~ mqï{Ïø¬ H’ ê »s¡T>∑T‘√+<ë? 60
uÛ≤wü˝À sêe\dæq e÷s¡TŒ 63
HêdæÔ≈£îì ÄdæÔ 64
Bø£å 65
Äj·÷∫Á‘ê\T ` ÄXÊuÛ+Ñ >±\T 66
nqTuÛÑe+`ÄX¯j·T+ 67
ÁbÕs¡+uÛÑ+`|ü≥Tº<ä\ 68
ìÁ>∑Vü≤eTT 69
ìØX¯«s¡yê<ä+, HêdæøÔ ‘£ «· + 70
düeTdü´\ |ü]cÕÿs¡+ 71
>√sê 72
|Á #
ü T· s¡Dø£s\Ô¡ e÷≥
<Ó’e+ ñìøÏì qeTàì yês¡T Hêdæ≈Ô î£ \T. <˚e⁄&ÉT düs«¡ +‘·sê´$T>± >±ì, @
s¡÷|ü+˝À>±ì ˝Òsq¡ ï~ yê] yê<äq. j·TT>∑jT· T>±\T>± e÷qe X¯≈î£ \Ô ≈£î nr‘·yTÓ qÆ
X¯øÔÏ ñ+<äì qy˚TàHê{Ïøπ n≥Te+{Ï X¯øÔÏ ˝Ò<ìä qy˚Tàyês¡÷ ñHêïs¡T. ø±sê´ø±s¡D≤\T
‘Ó*j·T&É+ e\q C≤„q+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. nb˛Vü≤\T, uÛj Ñ ÷· \T ‘=\–b˛‘êsTT. ø=‘·Ô
C≤„q+, ø=‘·Ô uÛj Ñ ÷· \q÷ ø£*Œ+#·e#·TÃ. eT]+‘· C≤„q+‘√ á ø=‘·Ô uÛj Ñ ÷· \÷
‘=\>∑e#·TÃ. ‘Ó\TdüTø√e\dæq $wüj÷· \T ñqïìï s√E\÷ n+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q
uÛÑj·÷\÷, Ä+<√fi¯q\÷ ñ+{≤sTT. Ä uÛÑj·÷\qT n~Û>∑$T+#˚+<äT≈£î ª<Ó’e+μ
Ädüsê e÷qe⁄\T rdüT≈£î+{≤s¡T. HêdæÔ≈£î\T C≤„HêH˚«wüD Ädüsê rdüTø√
eT+≥THêïs¡T. n+<äTø¬ ’ >√sê HêdæøÔ £ øπ +Á<ëìï kÕú|+æ ∫ ‘·q J$‘·ø±\+ XÊÁd”j Ô T·
<äèø£Œ<∏+ä ô|+#˚+<äT≈£î m+‘√ ø£èwæ#k˚ Õs¡T.
áHê&ÉT ˇø£y|’Ó ⁄ü XÊÁd”j Ô T· C≤„q+ ô|s¡T>∑T‘·THêï Ä C≤„Hêìï ì»J$‘·+˝À
nq«sTT+#·Tø√ø£ b˛e&É+ düs¡«kÕ<Ûës¡D+>± e÷]+~. ñ<ëVü≤s¡DøÏ dü÷s¡T´&˚
ˇø£Hê&ÉT ªX¯øμÔÏ øÏ eT÷\+. ˙{Ï qT+&ç, >±* qT+&ç, nDTe⁄\ qT+&ç, e´sêú\
qT+&ç, s¡øs£ ø¡ ±\ Ç‘·s¡ |ü<‘Δä T· \˝À X¯øìÔÏ yÓ*øÏrdæ ñ|üj÷Ó –+#·T≈£î+≥THêï áHê{Ïø°
ªX¯øμÔÏ ÁbÕ<Ûëq´‘·˝À dü÷s¡T´ì<˚ Á|ü<eä∏ T kÕúq+. ªX¯øμÔÏ ì#˚Ã Ç‘·s¡ |ü<ësêú\qT ø=\e+!
dü÷s¡T´&çì ø=\TkÕÔ+!!
dü÷s¡T´&ÉT ˇø£ qø£Áå ‘·eTì >∑T]Ô+#ê+. nsTTHê Á>∑V≤ü D≤\qT bÕ{ÏdTü HÔ êï+.
sêVüQøπ ‘·Te⁄\ ø£<\ä∏ qT qeTTà‘·THêï+. Á>∑V≤ü D≤\ |ü≥Tº$&ÉT|ü⁄\T, kÕïHê\T, |üP»\÷
ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT. dü÷&√ ôd’Hé‡ ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. Ç~ |ü]XÀ<Ûäq\qT, XÊÁd”Ôj·T
Ä˝À#·q\qT yÓqø£|≥ü Tº |ü{dºÏ Tü +Ô ~. |üPs¡«+ eTTqT\≈£î <ä÷s¡<èä wæº ñ+&˚<ìä eTq+
‘·|dü Tü ‡ #˚dTü ≈£îH˚+<äT≈£î n&Ée⁄\≈£î b˛e&É+ ˝Ò<Tä . #·øÿ£ >± yÓTTu…˝’ Ÿ bò˛qT¢ yê&ÉT‘·THêï+.
{Ï$\T #·÷düTHÔ êï+. ôdÿ’ |t #˚dTü HÔ êï+. n<˚ düeTj·T+˝À ˝…øÿ£ ˝Òqìï eT÷&ÛqÉ eTàø±\qT
bÕ{ÏdüTÔHêï+. Á|ü•ï+#·&É+ ˝Ò<äT. ‘·]–b˛e*‡q qeTàø±\T ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT.
‘=\–b˛yê*‡q nb˛Vü≤\T ø=qkÕ>∑T‘·÷H˚ ñHêïsTT. düHê´düT\T #˚ùd >±s¡&\û T,
<Óe’ ‘ê«\T>± #·˝≤eTD° ne⁄‘·÷H˚ ñHêïsTT. Á|ü•ï+#˚ ‘·‘«· +, e´øÏ>Ô ‘∑ +· >± Ä˝À∫+#˚
‘·‘«· +, |üØøÏ+å #˚ ‘·‘«· + ô|s¡>ì∑ <˚ ô|]–q C≤„q+ e\q düe÷C≤ìøÏ y˚T\T »s¡><∑ ìä
$X¯«dædüTÔHêï+.
Á|ü•ï+#˚ ‘·‘ê«ìï ô|+#·Tø√yê\˙, XÊÁd”j Ô T· <äèø£Œ<∏ëìï n\es¡#T· ø√yê\˙
n_Û\wædü÷Ô HêdæÔø£ πø+Á<ä+ Ç~es¡πø Á|ü#·T]+∫q á |ü⁄düÔø±\qT ‹]–
Á|ü#T· ]düTHÔ êï+. bÕsƒ≈¡ î£ \T Ä<ä]kÕÔsì¡ Ä•düTHÔ êï+.
` Á|üC≤X¯øÏÔ Á|æ+≥sY‡ & |ü_¢wüsY‡ Áô|’y˚{Ÿ *$Tf…&é
>√sê 7
ìsêàD≤‘·àø£ HêdæÔø£‘·«+
kÕ+|òTæ ø£ $|üe¢ ø±s¡T\T, kÕ«‘·+Á‘·´ düeTs¡j÷Ó <ÛTä \T, HêdæøÔ ‘£ ê«ìï ìsêàD≤‘·àø£
J$‘· $<Ûëq+>±, Ä#·s¡D≤‘·àø£+>± Á|ü»\eTT+<äT ô|{Ïºq >√sê 1940˝À
Á|ü|+ü #·+˝ÀH˚ Á|ü|<ü eä∏ T HêdæøÔ øπ£ +Á<ëìï düsd¡ «ü r>√sê‘√ ø£*dæ ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.
HêdæøÔ ‘£ «· + øπ e\+ dæ<ëΔ+‘· #·sÃ¡ e÷Á‘·yT˚ ø±<ä˙, ≈£î\, eT‘· s¡V≤æ ‘· ôd≈£î´\sY
düe÷» ìsêàD≤ìøÏ HêdæøÔ ‘£ «· + e∫Ãq+‘· e÷Á‘êq #ê\<äì, Ä]úø£ düe÷q‘·«+,
kÕ+|òTæ ø£ düe÷q‘·«+ kÕ<Ûqä ≈£î ìs¡+‘·s+¡ ø£èwæ »s¡>±\ì, eTìwæ˝À ñqï |üsêBÛq
Á|üeè‹Ôì bÕs¡Á<√*, dü«X¯øÔÏ $XÊ«kÕìï ô|+bı+~+#ê\ì, >√sê düŒwü+º >± #ÓbÕŒs¡T.
eTìwæ˝À ìVæ≤‘·yTÓ Æ ñqï X¯øÔÏ kÕeTsêú´\qT, ø£sèÔ¡ ‘·«X¯øìÔÏ ô|+bı+~+#ê\ì, ø±\+
#Ó*q¢ bÕ‘·u≤Û yê\qT, eT÷&ÛqÉ eTàø±\qT bÕs¡Á<√\&ÜìøÏ ìsêàD≤‘·àø£ HêdæøÔ ‘£ «· +
n‘·édüse¡ Tì >√sê ø£èwæ ø=qkÕ–+#ês¡T.
eT‘ê\˝À e∫Ãq $|ü¢yê\T bÕ‘·<˚e⁄fi¯flqT, ø±\+ #Ó*¢q uÛ≤yê\qT
‘=\–+#·&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&Ü¶sTTø±ì bÕ‘· <˚e⁄fi¯fl kÕúq+˝À ø=‘·Ô <˚e⁄fi¯flqT |ü⁄q'
kÕú|+æ #·&+É »]–+<äì, eT‘· ìj·T+‘·è‘ê«\ e\q Á|ü»\˝À düe÷» Á|ü>‹∑ øÏ
nes√<Û+ä ø£*–+<äì >√sê düŒwü+º #˚XÊs¡T. eTìwæ˝Àì |üsêBÛq Á|üeè‹Ô ÄdæøÔ ‘£ «· +
nì, ôdq’ T‡`XÊÁd”j Ô T· <äèwæº Á|üã\&É+ e\q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $<Ûëq+ ã\|ü&TÉ ‘·Tqïø=B›
düe÷»+ eT‘êq+‘·s¡ düe÷»+ (Post-Religious Society) yÓ’|ü⁄ |ü⁄s√>∑$TdüTÔ+<äì
>√sê düŒwü+º #˚XÊs¡T.
mH√ï ñ<äé÷\T ìs¡«Væ≤+∫q >√sê s¬ +&ÉTkÕs¡T¢ 1970˝ÀqT, 1974 ˝ÀqT
Á|ü|+ü #· yê´|ü+Ô >± |üs´¡ {Ï+#ês¡T. ªdü+|òTü +μ, ªªÄ]úød£ eü T‘·μμ "ATHEIST" ªªÇHékÕHéμμ
(Væ≤+B) |üÁ‹ø£\T <äXÊu≤›\ bÕ≥T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. n<˚ Ø‹˝À "ATHEIST"
ªHêdæÔø£e÷s¡Z+μ |üÁ‹ø£\T ø=qkÕ>∑T‘·THêïsTT. Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± HêdæÔø£‘·«+
Á|üã\T‘√+<äì, HêdæøÔ ‘£ ê«ìï eT]+‘· ã˝Àù|‘·+ #ÓjT· ´&ÜìøÏ Á|üÁ|ü<eä∏ T Á|ü|+ü #·
HêdæøÔ £ eTVü‰düu\ÑÛ T >√sê 1972˝À ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. >√sê ô|{Ïqº ˇs¡e&ç˝À
Ç+‘·es¡≈£î 9 Á|ü|ü+#· HêdæÔø£ eTVü‰düuÛÑ\T ìs¡«Væ≤+#·ã&Ü¶sTT. yêdüÔ$ø£‘·,
dü+|òTü <äèwæ,º e´øÏ‘Ô «· + (yê.dü.e´) >√sê \ø£´å +. ªªC…’ ÇHê‡Héμμ >√sê ìHê<ä+. >√sê
X¯‘·»j·T+‹ dü+<äs¡“¤+>± uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü‘˚´ø£ b˛ùdºõ kÕº+|ü⁄qT ≈£L&Ü
yÓ\Te]+∫+~.
1975 p˝…’ 26q >√sê eTs¡DÏ+∫Hê, Äj·Tq dü÷Œ¤]Ô‘√ HêdæÔø£πø+Á<ä+
$$<Ûä s¡+>±\˝À Á|ü»\qT #Ó‘’ q· ´|üs#¡ &· ÜìøÏ, ndüŒèX¯´‘·qT n+‘·+ #ÓjT· ´&ÜìøÏ,
ôd≈£î´\sY eékÕú ìsêàD≤ìøÏ, ôdq’ T‡, XÊÁd”j Ô T· <äèwæìº ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ ø£èwæ
#˚dü÷Ô ñ+~. eT÷&ÛÉqeTàø±\T nC≤„Hêìï bÕs¡Á<√\&ÜìøÏ HêdæÔø£πø+Á<ä+
ø±s¡´Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤dü÷Ô ñ+~. ôd≈£î´\sY $<ë´$<ÛëHêìï yê´|æÔ #ÓjT· ´&ÜìøÏ,
Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\˝À ôd≈£î´\sY k˛wü˝ŸesYÿ ø±s¡´Áø£e÷\qT ìs¡«Væ≤dü÷Ô ñ+~.
ôd≈£î´\]C≤ìøÏ Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ n$HêuÛ≤e dü+ã+<Û+ä ñ+~.
õC≤„dqü T, HêdæøÔ £ #Ó‘’ H· ê´ìï, düe÷q‘·« uÛ≤yê\qT, »qkÕe÷q´+˝À yê´|æÔ
#ÓjT· ´&ÜìøÏ Á|üC≤X¯øÔÏ ãTø˘V≤ü Ödt,HêdæøÔ øπ£ +Á<ä+ |ü⁄düøÔ ±\ Á|ü#T· s¡D≈£î |üPqTø√e&É+
Vü≤s¡¸<ëj·Tø£+.
- HêdæøÔ £ øπ +Á<ä+
HêdæøÔ £ øπ +Á<ä+, $»j·Tyê&É - 10
0866 2472330, 09848458220
positiveatheist@gmail.com
www.atheistcentre.in
>√sê 9
|ü]#·jT· +
` \eD+
me¬s’Hê ªªH˚qT HêdæÔ≈£îDÏíμμ nì nqTø√>±H˚ yê] Ä˝À#·q |ü<äΔ‹˝À,
JeqØ‹˝À, J$‘· Ä#·sD¡ ˝À @yÓTHÆ ê e÷s¡TŒ edüT+Ô <ë? eùdÔ m˝≤+{Ï e÷s¡TŒ
edüT+Ô ~? e÷s¡TŒ ø£qTø£ sêø£b˛‘˚ kÕ+Á|ü<ëj·T |ü<‹Δä ì e<ä* ‘êqT Hêdæ≈Ô î£ DÏí
nì nqTø√e&É+˝À ns¡+ú >±ì, Á|üj÷Ó »q+>±ì @$T e⁄+≥T+~? ‘êqT Hêdæ≈Ô î£ DÏí
nqTø√>±H˚ ‘·q≈£î, Ç‘·sT¡ \≈£î Ä˝À#·q˝À>±ì, Ä#·sD¡ ˝À>±ì @$T ‘˚&Ü e⁄+<äì
uÛ≤$kÕÔ&TÉ ? Ç˝≤+{Ï Á|üXï¯ \T #ê˝≤ düV≤ü »+.
Ç≥Te+{Ï Á|üX¯ï\qT kÕe÷q´ e÷qe⁄&ÉT y˚düT≈£îì |ü]o*+#·T≈£îHêï
#Ó | ü Œ &ÜìøÏ m+‘√ e⁄+≥T+~. n˝≤+≥|ü ⁄ Œ&É T ‘· q J$‘êìï n+‘· { Ï ˙
HêdæÔø£‘·«eTTqT ìsêàD≤‘·àø£ J$‘· $<ÛëqeTT>± s¡÷bı+~+#·T≥≈£î ø£èwæ#˚dæq
>√sêe+{Ï e´øÏÔ #Ó_‘˚ Ç+ø± m+‘√ ˝À‘·T, m+‘√ yÓ’XÊ\´+ e⁄+{≤sTT.
JeXÊÁdüÔy˚‘·Ô>±, ñbÕ<Ûë´j·TTì>±, kÕ+|òæTø£ $|ü¢eø±s¡Tì>±, kÕ«‘·+Á‘·´
düeTs¡j÷Ó <ÛTä ì>±, ‘·‘«· y˚‘>Ô· ±, Áø=‘·Ô Ä˝À#·q\≈£î ø±s¡´Áø£e÷\qT s¡÷bı+~+∫q
ø±s¡´ø£s>Ô¡ ±, Ä ø±s¡´Áø£e÷\qT ‘êqT Ä#·]+∫, Ç‘·sT¡ \#˚‘· Ä#·]+|ü#j ˚ T· T≥≈£î
düs«¡ <ë Á|üjT· ‹ï+∫q Ä#·sD¡ o*>± >√sê HêdæøÔ £ dæ<ëΔ+‘·eTTqT, Á|ües¡qÔ qT á
Á>∑+<∏+ä ˝À $Vü≤+>∑ <äèwæ‘º √ dü÷\ú +>± $e]+#ês¡T.
Hêdæ Ô ø £ ‘ ê«ìï π ø e\+ ìØX¯ « s¡ y ê<ä + >±H√, eT÷&Û Ü #ês¡ ìs¡ ÷ à\q
ø±s¡´Áø£eT+>±H√, ùV≤‘·Tã<äΔ ‘·sÿ¡ yê<ä Á|ü‹yê<äq>±H√ ˝Òø£ |ü<ës¡yú ê<ä+˝À ˇø£
uÛ≤>∑+>±H√ e÷Á‘·yT˚ #·÷#˚yê]øÏ HêdæøÔ ‘£ «· + dü+|üPs¡sí ÷¡ |ü+ ns¡+ú ø±ø£b˛e#·TÃ.
HêdæøÔ ‘£ ê«ìï q÷‘·q J$‘· $<Ûëq+>± d”«ø£]+∫q|ü⁄Œ&˚ øπ e\+ ‘ê‹«ø£ #·sπ Ãø±ø£,
HêdæÔø£‘·«+ n+fÒ ì‘·´J$‘·+˝À kÕ+|òæTø£, Ä]úø£, sê»ø°j·T, HÓ’‹ø£, yÓ’C≤„ìø£,
kÕ+düÿè‹ø£ kÕ+πø‹ø£s+¡ >±\˝À ≈£L&Ü q÷‘·q<äèwæ,º <ëìqqTdü]+∫ Ä#·sD¡ nì
düTuÀ<Ûä+ø±>∑\<äT.
e÷qeJ$‘êìï, #·T≥÷ºe⁄qï #·sê#·s¡ Á|üøè£ ‹˙ düèwæ+º ∫, q&ç|+æ #˚ @<√
ˇø£ X¯øÏÔ e⁄+~ nì u≤ìdüuÛ≤eeTTqT ô|+#·T≈£îì, n{Ïº u≤ìdü Á|üeè‹Ô‘√
ì]à+#·T≈£îqï kÕ+|òTæ ø£, Ä]úø,£ sê»ø°jT· HÓ‹’ ø£, yÓC’ ≤„ìø£ kÕ+πø‹ø£ eédü\ú ≈£î,
ø±sê´#·sD¡ ≈£î Ç+<äT≈£î _Ûqï+>± n≥Te+{Ï eT÷\yÓTqÆ X¯øÔÏ @MT˝Ò<ìä , e÷qe⁄ìøÏ
kÕ«‘·+Á‘·´+ e⁄qï<äì uÛ≤$+#˚ Ä˝À#·q≈£î, Ä#·sD¡ ≈£î, e÷s¡TŒ≈£î á $<ÛëqeTT˝À
ì]à+#·T≈£îH˚ J$‘·+˝À $$<Ûä s¡+>±\≈£î, ø±s¡´Áø£e÷\≈£î ‘·|üŒìdü]>± ‘˚&Ü
e⁄+≥T+~. ÄdæøÔ £ J$‘· $<Ûëq+ |üsêBÛqyÓTÆ uÛj Ñ T· +e\¢ uÛ≤s¡yTÓ ,Æ e÷s¡TŒ#˚døæ =qT≥≈£î
e÷qe⁄ìøÏ ùd«#·Ã¤ ˝Òì >∑T~ã+&É ø±>±, HêdæøÔ £ J$‘· $<Ûëq+ yêdüeÔ <äèø£Œ<∏ëìï,
e´øÏÔ ùd«#·Ãq¤ T dü+|òTü <äèwæ˙º ø£*|æ, ìs¡“j¤ T· +>± kÕ+|òTæ ø£ Ä]Δø£ düe÷q‘ê«\qT
kÕ~Ûd÷ü Ô Á|ü»\+<ä]˝À düTKdü+‘√cÕ\qT ô|+#˚ #Ó‘’ q· ´ Ádüe+‹>± e⁄+≥T+~.
>∑‘e· TT jÓT&É\ |ü]o\Hê <äèwæ,º es¡eÔ ÷qeTT˝À |ü≥Tº<\ä ‘√ ≈£L&çq ø£èwæ, uÛ$Ñ wü´‘·TÔ
jÓT&É\ kÕ«_Ûe÷qeTT, düV≤ü ø±s¡eTT‘√ ≈£L&çq≥Te+{Ï ÄX¯, HêdæøÔ £ $<ÛëqeTT˝À
düŒwü+º >± ø£ì|ækÕÔsTT. n+<äT#˚‘H· ˚ ªªH˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏμí μ nì nqTø√>±H˚ J$‘·eTTjÓT&É\
q÷‘·q<äèø£Œ<∏ä+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. J$‘·eTTjÓT&É\ q÷‘·q<äèø£Œ<∏ä+ @s¡Œ&Éø£b˛‘˚
Hêdæ Ô ø £ ‘ · « eTT ˇø£ J$‘· $<Û ë qeTT>±, ìsêàD≤‘· à ø£ + >± s¡ ÷ bı+<ä ø £
ìùw<Ûë‘·àø£+>±q÷ bÕøÏøå £ dü+düÿs¡D yê<ä+>±q÷ e⁄+&çb˛‘·T+~.
1950`51 dü+e‘·‡sê\˝À n|ü⁄Œ&ÉT q&ç|qæ HêdæøÔ £ yês¡|Áü ‹ø£ ªªdü+|òTü +μμ˝À
>√sê >±s¡T Áyêdæq mH√ï yê´kÕ\˝À ªªH˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏμí μ nH˚ yê´düd+ü |ü⁄{Ï ˇø£{.Ï
á yê´dü dü+|ü⁄{Ï˝À mH√ï $wüj÷· \qT Á|ü<eä∏ T|ü⁄s¡Twü˝À $e]+∫, #·]Ã+#ês¡T.
47 yê´kÕ\T>± Bìì n|ü&ÉT Á|ü#·T]+#ês¡T. M{Ïì Çø£ÿ&É |ü⁄düÔø£s¡÷|ü+>±
MTeTT+<äT e⁄+#·&+É »s¡T>∑T‘√+~. Ä s√E\˝À ªªπswüì+>∑Tμμ e⁄+≥÷ ñ+&É≥+#˚‘·
ªªÄVü‰s¡ø=s¡‘μ· μ nH˚ yê´dü+˝À ÄVü‰s¡|+ü |æD° $wüjT· +˝À ªªπswüì+>∑Tμμ düÁø£eT+>±qT,
|ü{wÏ +ºü >±qT »s¡>±\ì >√sê>±s¡T dü÷∫+#ês¡T. á ˇø£ÿ ñ<ëVü‰s¡D $TqVü‰sTTùdÔ
á yê´düdü+|ü⁄{Ï˝À kÕeTsTTø£ #·s¡Ã˝Ò<äT. HêdæÔø£<äèwæº‘√ $$<Ûäs¡+>±\qT
ns¡ú+#˚dæø=qT≥≈£î áHê{ÏøÏ ≈£L&Ü ˇø£ #·ø£ÿ{Ï kÕ<Ûäq+>± Ç~ eTq≈£î
ø£qã&ÉT‘·T+~. á yê´dü |üs+¡ |üsq¡ T ø=qkÕ–+∫ e⁄+fÒ Ç+ø± mH√ï $wüj÷· \T
>√sê #·]Ã+∫ e⁄+&˚yês¡T. ø±ì Ç+<äT˝À e∫Ãq+‘·es¡≈î£ $wüj÷· \T düŒwü+º >±H˚
‘Ó*j·T #Ó|Œü ã&Ü¶sTT.
ªª#·<Tä e⁄≈£îqï yê] kÕ«‹X¯jT· eTTμμ nH˚ yê´dü+˝À #Ó|Œæ q≥T¢>± kÕe÷qT´\≈£î
HêdæøÔ ‘£ «· + ns¡+ú ne⁄‘·T+<ë nì Á|ü•ï+#˚yês¡T Ç|üŒ{Ïø° e⁄+{≤s¡T. ø±ì HêdæøÔ ‘£ «· +
Á|ü‘·´ø£å J$‘·+‘√ dü+ã+<Ûä+ ø£\~ ø£qTø£ ‘·s¡ÿ+˝Àì øöX¯\´+ø£+fÒ Á|ü‘·´ø£å
Á|üe÷D+ e\¢ dü‘´· + ìs¡÷|æ‘+· ne⁄‘·T+~. dü‘´· ìsêúsD¡ ≈£î Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷D+
Á|üã\ kÕ<Ûqä + nsTTq|ü⁄Œ&ÉT $<ë´~Û≈î£ \qT≈£îH˚ yê] ‘·sÿ¡ $‘·sÿ¡ ≈£î‘·sêÿ\ø£+fÒ
kÕe÷qT´\ ìC≤sTTr‘√ ≈£L&çq ˝Àø£C≤„q+ m≈£îÿe |òü\e+‘·+ ne⁄‘·T+~.
#·ìb˛sTTq #˚|ü Je⁄&ÉT ˝Òì ø±s¡D≤q ªª˙{Ï˝À eTTqT>∑T‘·T+<ë? ‘˚\T‘·T+<ë?μμ
nH˚ dæ<ëΔ+‘· #·sÃ¡ #˚dTü ≈£î+≥÷ ≈£Ls¡TÃH˚ |ü+&ç‘T· \ø£+fÒ, ˇø£ #·ìb˛sTTq #˚|qü T
>√sê 11
rdæø=ìe∫Ã ˙s¡Tqï ≈£î+&É˝À y˚d,æ eTTqT>∑T‘·T+<√, ‘˚\T‘·T+<√ Á|ü‘´· ø£+å >± ìsêΔsD¡
#˚dTü ≈£îH˚ kÕe÷qT´ì Á>∑V≤ü DX¯ø,ÔÏ |ü]o\q ñqï‘·yTÓ qÆ $ ø±yê? ‘·q <ë]Á<ë´ìï,
nC≤„Hêìï, eTÚ&ÛÜ´ìï u≤|ü⁄≈£îì ndüe÷q‘·\ $wü#Á· ø£+˝À qT+∫, <√|æ&qû T+&ç
ãj·T≥|ü&ç düTKdü+‘√cÕ\‘√ J$‘·+ >∑&bÉ Õ\qT≈£îH˚ kÕe÷qT´&ÉT HêdæøÔ ‘£ ê«ìï
‘˚*ø£>±H˚ ns¡+ú #˚dTü ø√>∑\T>∑T‘ê&ÉT.
n+<äT#˚‘· Á|ü‹ ˇø£ÿs¡+ >√sê‘√bÕ≥T ªªH˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏμí μ nqT≈£î+<ë+. á
|ü⁄düøÔ +£ ø£sB¡ |æø£ ø±>± J$‘êìï |ü]o*+#·T≈£î+<ë+. e÷s¡TÃ≈£î+<ë+.
>√sê kÕVæ≤‘ê´ìï Á|ü#T· ]+#·T≥≈£î $$<Û$ä <Ûë\ Áb˛‘·‡Væ≤+∫ düV≤ü ø£]düTqÔ ï
$TÁ‘·T\≈£î, n_Ûe÷qT\≈£î e÷ ø£è‘·»‘„ \· T.
HêdæøÔ øπ£ +Á<ä+, $»j·Tyê&É

20.05.1976
V
<Óe’ $XÊ«düe÷? Ä‘·à $XÊ«düe÷?
H˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏí Hê J$‘êìøÏ Ç‘·sT¡ \ J$‘êìøÏ ‘˚&Ü @$T{Ï? ‘˚&Ü ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT
@ ù|s¡T ô|≥Tº≈£î+fÒH˚+? y˚s¡T y˚s¡T dæ<ëΔ+‘ê\ ù|s¡T¢ ô|≥Tº≈£îì ‘·>±<ë\T
‘Ó#T· Ãø√e&ÜìπøHê? yê<√|ü yê<ë\ ø√düyT˚ Hê? n˝≤>∑ ø±ø£b˛‘˚ HêdæøÔ ‘£ «· + e\q
Hê J$‘·+ m˝≤ e÷]+~? Ç+ø± kÂKé+‘·+>± m˝≤ e⁄+≥T+~? HêdæøÔ £ <äèø£Œ<∏+ä
e\q Hê $C≤„q+˝À Hê Á|ües¡qÔ ˝À @+ e÷s¡TŒ\T e#êÃsTT.
nìï+{Ïø£+fÒ eTT+<äT ˇø£ Á|üX¯ï ñ+~. H˚qT ÄdæÔø£ kÕ+Á|ü<ëj·T+‘√
ô|]–qyê&çH.˚ e÷ neTà, Hêqï>±] ‘·ØŒ¤<Tä e\¢ Hê #·T≥÷º e⁄qï yê‘êes¡D+
e\¢ Hê≈£L <˚e⁄&ç˝À #ê˝≤ qeTàø£+ ñ+&˚~. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä qeTàø±ìï m+<äT≈£î
e~* ô|≥ºe\dæ e∫Ã+~.?
ˇø£ Ä˝À#·q qqTï Hêdæ≈Ô î£ ì>± e÷]Ã+~. ì‘·´J$‘·+˝À Hê |üì H˚qT
#˚dTü ø=+≥÷+fÒ Hê≈£î <˚e⁄&ÉT m+<äT≈£î? Hê |üqT\T <Óy’ êBÛq+ nsTT‘˚, H˚qT
ø£w|ºü &ü ç ø£èwæ #˚jT· &É+ m+<äT≈£î? H˚qT Á|üjT· ‘·ï+ #˚ùdÔ <ëì |ò*ü ‘·+ <Óe’ + ÇdüT+Ô <ä≥.
Ç~ Hê≈£î neø£‘e· ø£>± ø£qã&ç+~. ˇø£ |ò*ü ‘·+ ø±yê\ì, edüT+Ô <äì Ä•+∫
H˚qT #˚ùd Á|üjT· ‘êïìøÏ ns¡+ú e⁄+≥T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î H˚qT |üØø£≈å î£ yÓ&‘É êqT.
Hê ø£èwæ e\q H˚qT bÕ´düT ne⁄‘êqì ÄX¯ Hê≈£î e⁄+fÒH˚ H˚qT ÁX¯<>Δä ± #·<Tä e⁄‘êqT.
H˚qT m+‘· #·~$Hê |ò*ü ‘·+ <Óy’ êBÛq+ n+fÒ, Hê≈£î Ä |üì u≤<Û´ä ‘ês¡V≤æ ‘·+>±
ñ+≥T+~. Ç~ <Óe’ $XÊ«dü+‘√ e#˚Ã ˝À|üeTT. n~ dü]~<ë›\+fÒ, <Óe’ $XÊ«kÕìï
H˚qT e~*y˚j÷· *. n|ü⁄&ÉT Á|üjT· ‘·ïeT÷ Hê<˚, |ò*ü ‘·eT÷ Hê<˚. ÇB HêdæøÔ <£ èä wæ.º
Hê Á|ües¡qÔ u≤<Û´ä ‘êj·TT‘·+>± e⁄+≥T+~. Hê |üqT\≈£î H˚H˚ u≤<Û´ä ‘· rdüTø√yê\+fÒ,
>√sê 13
Hê≈£î <Ó’e$XÊ«dü+ nqedüs¡+. nqedüs¡y˚Tø±<äT, Hê ø£èwæøÏ n&ÉT¶|ü&ÉT‘·Tqï~
≈£L&Ü. n+<äT#˚‘· <Óe’ $XÊ«kÕìï H˚qT e~*ô|{≤ºqT.
HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ <Óe’ $XÊ«kÕìï e~*ô|≥º&yÉ T˚ nì kÕ<Ûës¡D+>± n+{≤s¡T.
H˚q÷ yÓTT<ä≥ n˝≤π> nqT≈£îHêïqT. ø±ì n~ HêdæøÔ ‘£ ê«ìøÏ dü+|üPs¡yí TÓ qÆ ìs¡«#·q+
ø±<äT. ìC≤ìøÏ HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ dü+|üPs¡í Ä‘·à$XÊ«dü+. Ä‘·à$XÊ«dü+ $ø±kÕìøÏ
<Óe’ q$Tàø£ n&ÉT|¶ &ü TÉ ‘·Tqï~. ø±ã{Ïº <Óe’ $XÊ«kÕìï ‘=\–+#ê*.
H˚qT u≤<Û´ä ‘êj·TT‘·+>±qT, ø±s¡´<äø‘å£ ‘· √q÷ J$+#ê\+fÒ H˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏí
nsTTrsê*. Hêdæ≈Ô î£ DÏí ne>±H˚ e÷qeJ$‘·+˝À $$<Ûä $wüj÷· \|ü≥¢ Hê <äèwæ,º
Hê Á|ües¡qÔ m˝≤>∑ e÷sêsTT?
$sêeT yÓTs¡T>∑ì ÄXÊ $|ü¢ey˚T HêdæÔø£‘·«+

Hê˝À Hêdæ≈Ô <£ èä ø£Œ<∏+ä @s¡Œ&É>±H˚ ˇø£ e÷s¡TŒ e∫Ã+~. Hê≈£î |üì˝À |ü≥Tº<\ä
ô|]–+~. Á|ür|ü˙ u≤<Û´ä ‘êj·TT‘·+>± #˚jT· &É+ yÓTT<ä\Tô|{≤ºqT. Hê ø£èwæøÏ @B
n&ÉT¶ ˝Ò<Tä . n|ü]$T‘·yTÓ qÆ X¯øÔÏ e∫Ã+~. nsTT‘˚ H˚qT #˚ùd Á|ür |üìø° H˚qT
nqT≈£îqï |ò*ü ‘·+>±ì, H˚qT nqT≈£îqï+‘· |ò*ü ‘·+>±ì sêø£b˛e#·TÃ. ˇø=ÿø£ÿ|ü⁄Œ&ÉT
H˚qT nqT≈£îqï <ëìøÏ ø=+‘· e´‹πsø£+>± ≈£L&Ü »s¡>e∑ #·TÃ. ø±ì yê{Ïe\¢ Hê≈£î
ÄXÊuÛ+Ñ >∑+ ø£*>π ã<äT\T eT]+‘· ñ‘ê‡Vü≤+ ô|]–+~. m+<äTø£+fÒ Á|ü|+ü #·+
n+‘·{˝Ï Àq÷ e⁄qï~ H˚qT ˇø£ÿ&çH˚ ø±<äT, Hê e+{Ï yêπs Ç+ø± #ê˝≤ eT+~
ñHêïs¡T. #Ó≥÷º, #˚qT e⁄HêïsTT— >∑≥Tº, |ü⁄≥º ñHêïsTT— »+‘·TC≤˝≤\THêïsTT.
>±*, yêq ñHêïsTT. M≥ìï{Ïø° yê{Ï yê{Ï q&É‘\· T, \ø£Då ≤\T ñHêïsTT. Çìï+{Ï
eT<Û´ä H˚qT |üì#Ój÷· ´*.
Hê #·T≥÷º e⁄qï e´≈£î\Ô ˝ÀqT, |ü]dæ‘ú T· \˝ÀqT ø=ìï Hê≈£î nqT≈£L\+>±q÷
e⁄+&Ée#·TÃ— ø=ìï Hê≈£î Á|ü‹≈£L\+>±q÷ ñ+&Ée#·TÃ. nsTT‘˚ Hê Á|üjT· ‘·ï+ e\¢
Á|ü‹≈£L\‘·qT Hê yÓ|’ ⁄ü ≈£î Á‹|ü⁄Œø√yê*. nqT≈£L\ |ü]dæ‘ú T· \T, Á|ü‹≈£L\ |ü]dæ‘ú T· \T,
Hê Á|üjT· ‘·ïeTT Çe˙ï ø£\dæ |ò*ü ‘·+ edüT+Ô ~. á eT÷&ÉT s¡ø±\˝ÀqT Hê #˚‹˝À
e⁄qï~ Hê Á|üjT· ‘·ï+. Hê Á|üjT· ‘êïìï H˚qT ô|+#·T≈£î+{≤qT. Hê≈£î Á|ü‹≈£L\+>±
e⁄qïyê{Ïì eTs¡\TÃø=+{≤qT. nqT≈£L\+>± e⁄qï yê{Ïì nqTdü]kÕÔqT. Hê
Á|üjT· ‘·ï+ m+‘· ôV≤#·ÃsTT‘˚ |ò*ü ‘·+ Hê ø£+‘· nqT≈£L\+>± e⁄+≥T+~. nqT≈£îqï
<ëìø£Hêï |ò*ü ‘·+ ‘·≈î£ ÿe nsTT‘˚ Hê≈£î ÄXÊuÛ+Ñ >∑+ m+<äT≈£î? Ç~es¡˝À Hê≈£î
‘Ó*j·Tì Á|ü‹≈£L\‘·\T Ç|ü⁄Œ&ÉT ãj·T≥ |ü&Ée#·TÃ. <ëìe\¢ Hê nqTuÛÑe+
ôV≤#·TÃ‘·T+~. n+<äT#˚‘· H˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏí ne>±H˚ Hê ø£èw” ô|]–+~— Hê nqTuÛeÑ eT÷
ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. Á|ü‹ $wüjT· +˝Àq÷ #Ó‘’ q· ´j·TT‘·+>± Á|üe]ÔdTü HÔ êïqT.
<˚e⁄ì˝À q$Tàø£ e⁄qï+‘·ø±\+ Hê |üqT\ |ò*ü ‘·u≤Û s¡+ <˚e⁄ì MT<ä |ü&yÉ X˚ ÊqT.
n+<äT˝À e´‹πsø£‘\· T eùdÔ ªªH˚H=ø£{Ï ‘·*ùdÔ <˚e⁄&=ø£{Ï ‘·\#ê&ÉTμμ nH√, ªªHê
ø£sà¡ μμ, ªªHê Á>∑V≤ü #ês¡eTTμμ nH√ }s¡T≈£îH˚yêDÏ.í Ç≥Te+{Ï qeTàø£eTT e\q Hê≈£î
ˇø£ #·eø£u≤s¡T dü+‘·è|æÔ e∫Ã+~. ø±ì <ëìe\¢ Hê nqTuÛeÑ + ô|s¡>˝∑ <Ò Tä . Hê
ø£èwæøÏ #·Ts¡T≈£î<äq+ sê˝Ò<äT. yÓTT<ä{ÏkÕ] bıs¡bÕ≥T, ¬s+&ÉekÕ] Á>∑Vü≤bÕ≥T,
eT÷&ÉekÕ] n\yê≥T ˝≤>± #˚dqæ |üqT˝Ò #˚ùd,Ô m|üŒ{Ïø|£ ⁄ü Œ&ÉT <Óy’ êìï ì+~dü÷Ô
ø±fi¯ófl C≤|ü⁄ø=ì ≈£Ls√Ãe&É+ nsTT+~. n˝≤ ≈£Ls√Ãe&É+ e÷+<äéTT,
ñ<ëd”q‘˚>±ì, n+<äT˝À n_Ûeè~Δ ˝Ò<Tä . <ëì XÊ+‹ düàXÊq XÊ+‹. <ëì kÂK´+
Ä‘·àVü≤‘·´˝Àì kÂK´+.
H˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏí ne>±H˚ Ä düãÔ ‘› · b˛sTT+~. J$‘·eT+<äT ÁX¯<Δä ô|]–+~.
|üqT\j·T+<äT u≤<Û´ä ‘· ô|]–+~. ø£Då ø£Då eTT #˚dTü qÔ ï |üì>∑T]+#˚ Ä˝À∫+#·&+É
n~Ûøe£ TsTT+~. M{Ï‘√ Ä<äsÙ¡ +, dü+‘√wü+ n_Ûeè~Δ #Ó+<ësTT. Ç≥Te+{Ï q÷‘·q
#Ó‘’ q· ´+ ø£\>∑&ÜìøÏ #·<Tä e⁄ nedüse¡ TT ˝Ò<Tä . kÕ<Ûqä nedüse¡ TT ˝Ò<Tä . Hêdæ≈Ô î£ DÏí
ne>±H˚ Hê˝À á e÷s¡TŒ\˙ï e#êÃsTT. H˚Hø˚ ±<äT, nC≤„q+˝ÀqT, n+<Ûøä ±s¡+
˝ÀqT nD– |ü&eç ⁄qï kÕe÷q´ Vü≤]»qT\T á HêdæøÔ £ <äèø£Œ<Ûëìï ne\+_Û+#·>±H˚
yê]˝Àq÷ á e÷s¡TŒ e∫Ã+~. ô|<ä› ô|<ä› |ü+&ç‘T· \T ÄXÊ uÛ+Ñ >±\ e\¢ nD–b˛‘·÷
ñ+&Ée#·TÃqT >±ì, Hêdæ≈Ô î£ &ÉT qe⁄«‘·÷ eTT+<äT≈£î q&É∫ b˛‘·÷+{≤&ÉT. Hêdæ≈Ô î£ ì
nqTuÛeÑ eTT, ÄX¯ ô|s¡T>∑T‘·÷ ñ+≥T+~. <Óe’ $XÊ«dü+ e<ä* ô|≥º>±H˚ dü+ø¬ fi¯ófl
$&çb˛sTTq≥¢sTT ùd«#êÃ¤yêj·TTe⁄qT |”\TÃ≈£îHêïqT.
dü+|òüT+ dü+|üPs¡í e´øÏÔ‘·«+˝À ˇø£ uÛ≤>∑+

HêdæøÔ £ <äèwæ‘º √ #·÷ùdÔ dü+|òTü +, Á|üuTÑÛ ‘·«+, $C≤„q+, HÓ‹’ ø£+ á e÷≥\≈£î
Áø=‘·Ô nsêú\T e#êÃsTT. Ç~es¡˝À Á|üuTÑÛ ‘·«+ n+fÒ Hê ô|q’ ô|‘·qÔ + #˚ùd dü+dü>ú ±
ø£ì|æ+∫+~. dü+|òTü + nq>±H˚ Hêø£+fÒ ô|<ä~› >± ø£ì|æ+∫+~. Ä <äèwæeº \¢ Hê˝À
˝§+>∑Tu≤≥T, ;Û‹ ô|]π>$, q÷´q‘·, ;Û‹ e\¢ H˚qT ˇ~– ≈£Ls¡TÃH˚yêDÏ.í Hê
Á|üjT· ‘·ï+ e\¢ ˝≤uÛ+Ñ n‹ dü«\Œ+ nqT≈£îHêïqT. dü÷s¡T´ìøÏ ~${° #·÷|ü&+É
nqT≈£îHêïqT. ˝≤uÛ+Ñ ˝Òq|ü⁄Œ&ÉT n\dü≥|ü&ç ø±s¡´+ @$T{Ï? n+<äT#˚‘· dü«j·T+ø£èwæ
‘·>π ~Z . dü+|òTü kÕ+Á|ü<ëj·÷˝À¢ ø=≥Tº≈î£ b˛j˚Tyê&çì. ªªm+<äT≈£îμμ nì <˚ìø° mes¡÷
>√sê 15
n&É>˝∑ sÒ T¡ . Ä˝À#·q nqedüs+¡ nì|æ+∫+~. #˚‘ø· ±ø£ H√s¡T U≤∞ #˚dTü ≈£îqï≥T¢,
Hê≈£î q#˚Ã ø£wºü qcÕº\≈£î dü+|ò÷ü ìï, Á|üuTÑÛ ‘ê«ìï ì+~+#˚yê&çì. $düT>∑Tø=H˚yê&çì.
dü+|òTü +, Á|üuTÑÛ ‘·«+ Hê ø£+fÒ ô|<ä$› nqT≈£î+≥Tqï+‘·ø±\+ m+‘· ∫sê≈£î |ü&‘ç ˚
@$T ø±s¡´+? yê{Ïô|q’ >√s¡T ^f…HÆ ê |ü&˝É <Ò Tä . Ä dü+|ò÷ü #êsê\T n˝≤π> e⁄+&˚$.
yê{Ï Á|üyêVü≤+˝À |ü&bç ˛j˚Tyê&çì. Hê˝À yπ̊s $ø±düeTT ˝Ò<Tä .
HêdæøÔ £ <äèwæº sê>±H˚ dü+|ò÷ü ìø°, Hê≈£î e⁄qï dü+ã+<Û+ä jÓTTø£ÿ ns¡+ú e÷]+~.
dü+|òTü +˝À H˚qT ˇø£ uÛ≤>±ìï ø±<äT— dü+|òTü + Hê˝À ˇø£ uÛ≤>∑+ nì Á>∑V≤æ +#êqT.
n~ m˝≤>∑?
dü+|òTü + n+fÒ @$T{Ï? |ü~eT+~ ≈£L&çe⁄+fÒ dü+|òTü + ne<äT. ≈£L&ç e⁄+fÒ
n~ düeT÷Vü≤+ ne⁄‘·T+~. Äe⁄\T eT+<ä>± e⁄+fÒ n~ Äe⁄\ düeT÷Vü≤+
ne⁄‘·T+~. Äe⁄\T dü+|òTü + ø±<äT, dü+|òTü + n+fÒ e´≈£î\Ô eT<Û´ä @ø°u≤Û e+ e⁄+&Ü*.
ø=+<äsT¡ ø£\dæ ˇø£ |üì HÓsy¡ s˚ Ã¡ &ÜìøÏ rsêàì+#·Tø=+{≤s¡T. Ä ìX¯Ãj·T+ MT<ä
yês¡+<ä]ø° @ø°u≤Û e+ e⁄+≥T+~. ˇπø <äèwæ‘º √ Ä |üìøÏ |üPqT≈£î+{≤s¡T. yê]
ø£èwæ |ò*ü ‘·+>± n~ HÓ>π Z neø±XÊ\T ôV≤#·Ãe⁄‘êsTT. <ëì e\¢ e∫Ãq |ò*ü ‘êìï
yês¡+<äs÷¡ nqTuÛ$Ñ kÕÔsT¡ . Ç≥T¢ @ø°u≤Û e+ dü+|ò÷ü ìøÏ eTTK´ \ø£Då +.
@ø°u≤Û yêìøÏ n+<äs÷¡ ø£\dæ e⁄+&Éqedüs+¡ ˝Ò<Tä ≈£L&ÜqT. <˚X+¯ ˝À á
eT÷\ ˇø£sT¡ , Ä eT÷\ ˇø£sT¡ — á <˚X+¯ ˝À ø=+‘·eT+~, Ä <˚X+¯ ˝À ø=+‘·eT+~
@<√ $wüjT· + MT<ä @ø°u$ÑÛ +#·e#·TÃ. yês¡T m|ü&É÷ ≈£L&Éøb£ ˛e#·TÃ. ø±ì @ø°u≤Û e+
e\q yês¡+<ä] ø£èwæ Ä $wüj·÷ìøÏ dü+ã+~Û+∫q+‘·es¡≈£î @ø√qTàK+>±
ñ+≥T+~. n+<äT#˚‘· yês¡T Ç+&çj÷· ˝À e⁄Hêï, Ç+>±¢+&ÉT˝À e⁄Hêï, nyÓT]ø±˝À
e⁄Hêï, ÄÁ|òøæ ±˝À e⁄Hêï, yês¡T mqï&ÓH’ ê ≈£L&çHê, ≈£L&Éøb£ ˛sTTHê yês¡+<äs÷¡
ˇø£ dü+|òTü +>± ñ+{≤s¡T. BìøÏ yê] @ø°u≤Û e+ eTTK´+. Ç≥T¢ dü+|òTü + n+fÒ
@ø°uÛ≤e+.
dü+|òüT+ n+fÒ @ø°uÛ≤e+ ø£qTø£ Hê≈£L, dü+|òü÷ìøÏ dü+ã+<Ûä+ @$T{Ï?
Hê˝À ‘=+uÛ’… ø√]ø£\÷, \ø£Då ≤\÷ ñHêïsTT. yê{Ï˝À Hê\T–+{Ï es¡øπ Ç‘·sT¡ \÷,
H˚q÷ @ø°u$ÑÛ +#ê+. n+‘·es¡øπ Hê≈£L, Ç‘·sT¡ \≈£L dü+ã+<Û+ä ‘·øÿÏ q mquÛ’… Äs¡T
ø√]ø£\÷ Hê e´øÏÔ‘ê«ìøÏ dü+ã+~Û+∫ e⁄+{≤sTT. nq>± Hê dü+|üPs¡íyÓTÆq
e´øÏ‘Ô «· +˝À ø=+‘·u≤Û >∑+ es¡øπ dü+|òTü @ø°u≤Û yêìøÏ H˚qT n+^ø£]+#êqT. n˝≤π>
Á|ü‹yêì e´øÏ‘Ô «· +˝ÀqT ø=+‘·u≤Û >∑+ #˚] dü+|òTü + nsTT+~. Ç≥T¢ dü+|òTü + nq>±
dü+|üPs¡í e´øÏ‘Ô «· +˝À ˇø£ uÛ≤>∑+, Ç‘·sT¡ \‘√ @ø°u≤Û e+ ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› á
uÛ≤>∑eTT ô|s¡T>∑T‘·T+~. @ø°u≤Û eeTT ‘·>T∑ ‘Z T· qï ø=B› á uÛ≤>∑eTT ‘·>T∑ ‘Z T· +~.
Ç≥T¢ dü+|òTü + Hê˝À ˇø£ uÛ≤>∑+ nì Hê≈£î ‘Ó*j·T>±H˚ dü+|ò÷ü ìø°, Hê≈£î
e⁄qï dü+ã+<ÛëìøÏ yπ̊s s¡÷|üeTT e∫Ã+~. Hê≈£î m+‘√ kÕ«‘·+Á‘·´+, u≤<Û´ä ‘·
e#êÃsTT. dü+|òüT eTsê´<ä\qT >ös¡$+#˚ u≤<Ûä´‘· Hê~. dü+|òüT+ ‘·|ü<ë]q
b˛‘·Tqï<äqT≈£î+fÒ Hê e´øÏÔ‘ê«ìï $ìjÓ÷–+∫ <ëìì H˚qT dü]~<äT›ø√yê*.
dü+|òTü + Hê ø£Hêï ô|<ä<› ìä , <ëìøÏ H˚qT ˝§+– e⁄+&Ü\ì nqT≈£îqï+‘· ø±\+
H˚qT ìdüŒèVü≤˝À |ü&çj·TTHêïqT. Ç|ü&ÉT ìdüŒèVü≤ b˛sTT ñ‘ê‡Vü≤+ e∫Ã+~.
H˚qT dü+|ò÷ü ìøÏ ˇø£ u≤ìdüqT ø±qT. dü+|ò÷ü ìï ì*ù| ˇø£ düuTÑÛ ´&çì. dü+|òTü +
ñìøÏ Hê düV≤ü ø±s¡+ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ñ+~. Ç{Ïº HêdæøÔ £ <äèwæº sê>±H˚ Á|üuTÑÛ ‘·«+.
˙‹, $C≤„q+ >∑T]+∫ Ç~es¡˝À ñqï n_ÛÁbÕj·÷\T e÷sêsTT.
düeTdüÔ XÊdüqø£s¡Ô e÷qe⁄&ÉT

dü+|òTü + Hê˝À ˇø£ uÛ≤>∑+ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT Á|üuTÑÛ ‘·«+ Hê ø£+fÒ $T+∫ m˝≤
e⁄+≥T+~?
dü+|òüT+ n+fÒ e´øÏÔ˙, e´øÏÔ˙ ø£*ù| dü+ã+<Ûä+. dü+|òüT+˝À @ø°uÛÑ$+#˚
e´≈£î\Ô dü+K´ ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B›, eéVü‰sê\ kÂø£s´¡ + ø=s¡≈î£ ˇø£ ø±s¡´ìsê«Vü≤ø£
esêZìï ìj·T$T+#·T≈£î+{≤+. <˚X¯ »HêuÛ≤ n+‘ê dü$Twæº kÂK´+ ø=s¡≈î£ #˚]‘˚,
yê] ø±s¡´ìsê«Vü≤ø£ es¡yZ T˚ Á|üuTÑÛ ‘·«+. dü+|òTü + Hê˝À ˇø£ uÛ≤>∑+ ø£qTø£, <ëì
ø±s¡és¡yZ TÓ qÆ Á|üuTÑÛ ‘·«+ ≈£L&Ü ‘·|Œü ø£ Hê˝À ˇø£ uÛ≤>∑yT˚ . n+<äT#˚‘· Á|üuTÑÛ ‘·«+
Hê≈£î ˝Àã&ç ñ+~. H˚qT Ç‘·sT¡ \‘√ @ø°u$ÑÛ +∫ e⁄qï ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT Á|üuTÑÛ ‘·«+
q&ÉbÕ*.
Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\T nqT≈£îH˚yês¡T j·T<ësêΔìøÏ n~Ûø±s¡T\T ø±s¡T. yês¡T
ùde≈£î\T. á dü÷Á‘êìï nqTdü]+#˚ Á|üuÛÑT‘√«<√´>∑düTú\T bÂs¡T\≈£î ñ‘·Ôsê\T
sêùd|ü⁄Œ&ÉT ªª‘·eT ùde≈£î&ÉTμμ nì dü+‘·ø+£ #˚kÕÔsT¡ . ìC≤ìøÏ yês¡T ùde≈£î˝Ò. ø±ì
á s¡V≤ü kÕ´ìï >∑T]Ô+#·ø£ Á|üuTÑÛ ‘√«<√´>∑dTü \Ô T ‘·eT≈£î n~Ûø±s¡T\ì kÕe÷q´ Á|ü»
á Hê{Ïø° nqTø=+≥THêïs¡T. ùde≈£î\T n~Ûø±s¡T\T>± m+#·ã&É≥+ Á|ü»\ <äèwæ˝º À
‘ês¡Te÷s¡T>∑<ë. Ç{Ïº ‘ês¡Te÷s¡T≈£î ø±s¡D+ ÄdæøÔ <£ èä wæ.º
ÄdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ e÷qe⁄ì˝Àì u≤ìdü‘«· eTT. u≤ìdü m|ü&É÷ <˚ìø√ ˇø£<ëìøÏ
˝§+–e⁄+{≤&ÉT. n+<äTøπ Ädæ≈Ô î£ \T ˇø£ <˚e⁄DÏí ø£*Œ+#·Tø=ì <ëìøÏ ˝§+–e⁄+{≤s¡T.
ÄdæøÔ £ $XÊ«dü+˝À >∑]“¤‘y· TÓ eÆ ⁄qï á u≤ìdü Á|ües¡HÔ ˚ yê] J$‘·+ n+‘·{˝Ï Àq÷
>√sê 17
ø£q|ü&TÉ ‘·÷ ñ+≥T+~. dü+|ò÷ü ìøÏ ˝§+–e⁄+{≤s¡T. Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ ˝§+–e⁄+{≤s¡T.
mø£ÿ&É |ü&‘ç ˚ nø£ÿ&É ˝§+–b˛sTT u≤ìdü\T>± e⁄+&É≥y˚T ÄdæøÔ ‘£ «· + \ø£Då +. Ädæ≈Ô î£ \
dü+|òüT dü+ã+<Ûë\˝À düVü≤ø±s¡+ø£+fÒ ˝§+>∑Tu≤fÒ n~Ûø£+>± e⁄+≥T+~. á
˝§+>∑Tu≤fÒ Ädæ≈Ô î£ \ sê»ø°jT· dü+ã+<Ûë\˝À ≈£L&Ü Á|üø{£ ‘Ï e· TÚ‘·T+~. n+<äT#˚‘·
‘·eT ùde≈£î˝…’q Á|üuÛÑT‘√«<√´>∑düTÔ*ï ‘·eT n~Ûø±s¡T\T>± ÄdæÔ≈£î\T ‘·j·÷s¡T
#˚düT≈£î+{≤s¡T. Ä n~Ûø±s¡T\≈£î ˝§+– e⁄+{≤s¡T. ùde≈£î\T n~Ûø±s¡T\T>±
‘ês¡Te÷s¡T ne&ÜìøÏ ø±s¡D+ Ädæ≈Ô î£ \ u≤ìdüu≤Û ey˚T.
ˇø£ <˚e⁄&çH√, ˇø£ ø£s¡à dæ<ëΔ+‘êH√ï ø£*Œ+#·Tø=ì <ëìì HÓ‹ÔMT<ä
møÏÿ+#·Tø=qïfÒ,¢ Ädæ≈Ô î£ \T Á|üuTÑÛ ‘ê«ìï ‘·eT ô|’ ô|‘·qÔ + #˚ùd dü+dü>ú ± #·÷#·T≈£î+{≤s¡T.
n+<äT#˚‘· Á|ü»\ düVü≤ø±s¡+‘√ @s¡Œ&Ée\dæq Á|üC≤kÕ«$Tø±\qT ÄdæÔ≈£î\T
ìj·T+‘·è‘ê«\T>± e÷]Ãy˚kÕÔsT¡ . Ä ìj·T+‘·\ bÕ<äùde #˚d÷ü Ô e⁄+{≤s¡T. Ç~
Ädæ≈Ô î£ \ \ø£Då +. n+<äT#˚‘· Á|üC≤˙ø£+˝À ÄdæøÔ £ kÕ+Á|ü<ëj·T+ e⁄qï+‘·ø±\+
Á|üC≤kÕ«$Tø£eTT q&Ée<äT. Á|üuTÑÛ ‘·«eTT ù|s¡T≈£î Á|üC≤kÕ«$Tø£+ nsTTHê Ä#·sD¡ ˝À
@<√ ˇø£ s¡ø£yÓTÆq ìj·T+‘·è‘·«+ nsTTb˛‘·T+~. Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üC≤kÕ«$Tø£+>±
ñ+&Ü\+fÒ HêdæøÔ ‘£ «· + ø±yê*. HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ e÷qe⁄ì˝Àì kÕ«‘·+Á‘·´+.
dü«‘·+Á‘·T˝Ò dü+|òTü dü+ã+<Ûë\˝À düV≤ü ø£]+#·>\∑ s¡T. u≤ìdü\≈£î düV≤ü ø±s¡+. |üsd¡ Œü s¡
>ös¡e+ #˚‘>· ±<äT. yêfi¯ófl m+‘·ùd|üP ˇø£]øÏ ˝§+–e⁄+{≤s¡T Ç‘·sT¡ \ bÕ<ë\≈£î
ÁyÓTT≈£îÿ‘·÷ e⁄+{≤s¡T. n~ <˚e⁄&ÓH’ ê düsπ — Á|üuTÑÛ ‘·«+ nsTTHê düsπ .
s¡ø£s¡ø±\ Á|ü‘˚´ø£ neø±XÊ\ e\q ø=+<ä]øÏ ôV≤#·TÃ, ø=+<ä]øÏ ‘·≈£îÿyê
J$‘· kÂø£sê´\T áHê&ÉT ñHêïsTT. dü+|òTü +˝À ˇø£]ì ˇø£sT¡ >ös¡$+#·T≈£î+≥÷,
düVü≤ø£]+#·T≈£î+≥÷ ñ+fÒ á ôV≤#·TÃ ‘·>∑TZ\qT düe]+#·Tø=ì düe÷q‘·«eTT
@s¡Œs¡#·T≈£î+{≤s¡T. HêdæÔø£ <äèø£Œ<∏ä+ eùdÔH˚ Ç~ kÕ<Ûä´|ü&ÉT‘·T+~. ÄdæÔ≈£î\T
u≤ìdüu≤Û e+ ø£\yês¡T ø£qTø£ düe÷q‘· yê]øÏ #˚‘ø· ±<äT. m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe\T e⁄+{≤sTT.
ÄdæøÔ £ kÕ+Á|ü<ëj·T+˝À e÷eT÷\T>± n+<äs÷¡ u≤ìdü\T nsTTHê ôV≤#·TÃ
‘·>T∑ Z neø±XÊ\ e\q, m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe>± e⁄+{≤s¡T. n+<äT#˚ Ädæ≈Ô î£ \˝À Á|üryê&ÉT
‘·qø£+fÒ ôV≤#·TÃ>± e⁄qï yê&çøÏ u≤ìdüu≤Û e+‘√ kÕcÕº+>∑ qeTkÕÿs¡+ #˚kÕÔ&TÉ .
‘·qø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe neø±XÊ\T e⁄+&ç ‘·q≈£î ÁyÓTT≈£îÿyê&çì ø±fi¯fl‘√ ‘·qTï‘ê&ÉT.
Ç+<äT≈£î Væ≤+<äTe⁄\˝Àì ≈£î\‘·‘·«+ ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D. m≈£îÿe ≈£î\+yêìøÏ
qeTdüÿ]kÕÔsT¡ — ‘·≈î£ ÿe ≈£î\+ yê]ì ‘·qTï‘ês¡T. Á|ü‹yê&É÷ ˇø£]øÏ ìj·T+‘·,
Ç+ø=ø£]øÏ u≤ìdü. n+~‘˚ E≥Tº, ˝Òøb£ ˛‘˚ ø±fi¯ófl. ÇB Ädæ≈Ô î£ \ \ø£Då +.
dü+|òüT düe÷q‘·«+ ø±yê\+fÒ HêdæÔø£‘·«+ ø±yê*. HêdæÔ≈£î&ÉT nsTT‘˚
Á|üuTÑÛ ‘ê«ìï ‘·q˝À ˇø£ uÛ≤>∑+>± >∑T]ÔkÕÔ&TÉ . Á|üuTÑÛ ‘ê«ìï q&ÉT|ü⁄‘ê&ÉT. ‘êqT kÂK´+
bı+<äT‘ê&ÉT. ÇB Á|üC≤kÕ«$Tø£+. HêdæÔ≈£î&ÉT nsTT‘˚H˚ Á|üC≤kÕ«$Tø£+ ns¡ú+
‘Ó\TdüTÔ+~. Á|üC≤kÕ«$Tø£ $<ÛëqeTT Ä#·s¡D˝À ñ+≥T+~. ˝Òø£b˛‘˚ ÄdæÔø£
kÕ+Á|ü < ëj· T +˝Àì Á|ü u Û Ñ T ‘· « eTT ù|s¡ T ≈£ î Á|ü C ≤kÕ«$Tø£ + nsTTHê q&É ø £
ìj·T+‘·è‘·«y˚T.
#Ó|æŒ+~ #˚j·T&É+— #˚dæ+~ #Ó|üŒ&É+ Ç<˚

ªªdü‘·´+μμ - n<˚ ªª˙‹μμ
dü+|òTü + Hê˝À ˇø£ uÛ≤>∑+. dü+|ò÷ü ìï b˛wæ+#·T≈£îH˚ u≤<Û´ä ‘· Hê~. á
u≤<Û´ä ‘·qT |üPq>±H˚ Hê Á|ües¡qÔ ˝À ˇø£ e÷s¡TŒ e∫Ã+~. Hê Á|ües¡qÔ ˙‹e+‘·+
nsTT+~.
Ç‘·s¡T\‘√ @ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò≈£î+&Ü H˚qT ˇø£ÿ&ç˙ J$dü÷Ô e⁄+fÒ, Hê
Á|ües¡qÔ ≈£L, Hê kÂU≤´ìπø dü+ã+<Û+ä e⁄+&˚~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î s¡T∫>± e⁄+~ø£<ë
nì @ edüTÔe⁄HÓ’Hê ìqï $kÕÔs¡+>± uÛÑTõ+#êqqT≈£î+<ë+. á s√E ø£&ÉT|ü⁄
H=|æŒ edüT+Ô ~. nkÂK´+ ø£\T>∑T‘·T+~. n+<äT#˚‘· á s√E H˚qT ø£w|ºü &ü ≈É L£ &É<+ä fÒ
ìqï{Ï Hê Á|ües¡Ôq˝À H˚qT C≤Á>∑‘·Ô>± ñ+&Ü*. n˝≤π> πs|ü⁄ Hê≈£î ø£wüº+
ø£\>∑≈L£ &É<qä T≈£î+fÒ á s√E Á|ües¡qÔ ˝À H˚qT C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+&Ü*. nq>± ìqï,
Çyêfi¯, πs|ü⁄ nH˚ ø±\yêVæ≤ì˝À Hê kÂU≤´ìøÏ ˇ&ÉT<äT&ÉT≈£î\T ñ+&Ésê<ä+fÒ,
s¡T∫>∑\ |ü<ësêúìï $kÕÔs¡+>± uÛÑTõ+#·&É+ e+{Ï ‘ê‘êÿ*ø£ Äq+<ëìï
eTT+<ë˝À#·q‘√ ø=+‘· ‘ê´>∑+ #Ój÷· ´*. Ç≥T¢ @ Á|ües¡qÔ e\q kÂK´+ m\¢|ü &É÷
dü]düe÷q+>± e⁄+≥÷ e⁄+≥T+<√ <ëìì ˙‹ n+{≤+.
ô|q’ #Ó|Œæ q ˙‹ e´øÏÔ ˙‹. dü÷\ú +>± #·÷ùd,Ô e÷qe dü+|òTü +˝Àì ˙‹
n+‘˚. e÷qe dü+|òTü +˝À |ü~eT+~‘√ ø£\dæ eéVü≤]dü÷Ô e⁄+{≤+. á ø£\sTTø£˝À
kÕeTs¡d´ü + e⁄+&Ü*. @ s¡ø|£ ⁄ü Á|ües¡qÔ e\q kÕeTs¡d´ü + ø£\T>∑T‘·÷ e⁄+≥T+<√
<ëìì ˙‹ n+{≤+. H˚qT dü+|òü÷ìï b˛wæ+#ê* ø£qø£, H˚qT m\¢|ü⁄Œ&É÷
˙‹e+‘·+>± ñ+&Ü*.
>√sê 19
dü+|òTü + nedüsê\T e÷s¡T‘·Tqï ø=B›, Á|ües¡qÔ s¡÷|ü+ e÷s¡T‘·÷ ñ+≥T+~.
ø±ì m|ü&ÉT @~ #˚dHæ ê, n~ dü+|òTü kÕeTs¡kÕ´ìøÏ ‘√&ÉŒ&ç‘H˚ ˚ n~ ˙‹ ne⁄‘·T+~.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î |üPs¡«ø±\+˝À yê] yê] qeTàø±\ e\q ≈£î\ ø£≥Tºu≤≥T¢
Væ≤+<ä÷ dü+|òTü +˝À kÕeTs¡kÕ´ìï #˚≈L£ sêÃsTT. Ä s√E˝À¢ ≈£î˝≤˝À¢ m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe\T,
ndüŒèX¯´‘ê ˙‹ Ø‘·T˝Ò. ø±ì áHê&ÉT bÕ‘· uÛ≤yê\T e÷]b˛j·÷sTT. ≈£î\
eTsê´<ä\÷, ndüŒèX¯´‘· e\¢ kÕeTs¡dü´+ ˝Ò<äT dü]>∑<ë, Ä ôV≤#·TÃ‘·>∑TZ\T
nee÷qø£s+¡ >± ø£q|ü&TÉ ‘·THêïsTT. yê{Ï MT<ä ‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚dTü HÔ êïs¡T. n+<äT#˚‘·
|üPs¡«|ü⁄ Ø‘·T\T áHê&ÉT ˙‹e+‘·+>± ˝Òe⁄. áHê&ÉT ˙‹ Ø‘·T\T düe÷q‘·qT
kÕ~Û+#ê*. düe÷q‘· e\qH˚ dü+|òTü +˝À kÕeTs¡d´ü + edüT+Ô ~.
Ø‘·T\ $esê˝À¢ e÷s¡TŒ edüTHÔ êï, ˇø£ s¡øy£ TÓ qÆ dü÷Á‘·+ m|ü&É÷ dü+|òTü +˝À
˙‹e+‘·+>±H˚ ñ+~. n~ @$T≥+fÒ, #Ó|æŒq≥T¢ #˚j·TT≥, #˚dæq≥T¢ #Ó|ü⁄Œ≥.
BìH˚ ªªdü‘´· +μμ nì ≈£L&Ü n+{≤s¡T. dü+|òTü +˝À dü‘´· + dæsú y¡ TÓ qÆ ˙‹. m+<äTø£+fÒ,
dü+|òTü eTq>± @ø°u≤Û eeTT ø£<ë. H˚qT #Ó|Œæ q≥T¢ #˚kÕÔqì MT≈£î, MTs¡T #Ó|Œæ q≥T¢
#˚kÕÔsì¡ Hê≈£L qeTàø£+ ˝Òøb£ ˛‘˚, eTq Ç<ä]› eT<Û´ä @ø°u≤Û eeTT e⁄+&É<Tä . n+<äT#˚‘·
@ø°uÛ≤e+ ø=s¡≈£î dü‘·´ Á|ües¡Ôq n‘·édüs¡+. HêdæÔ≈£î&ÉT dü+|òü÷ìï b˛wæ+#ê*
ø£qø£ dü‘´· Á|ües¡≈Ô î£ &Ó’ ñ+&ç rs¡T‘ê&ÉT.
dü‘´· Á|ües¡qÔ ≈£î ‘ê´>∑+ nedüs+¡ ne⁄‘·÷ ñ+≥T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Çyêfi¯
eT<Ûë´Vü≤ï+ eT÷&ÉT >∑+≥\≈£î ˇø£ $TÁ‘·Tì e<ä≈› î£ ekÕÔqì #Ó|Œæ j·TTHêïqT. Ä
y˚fi≈¯ î£ m+&É ôV≤#·TÃ>± ñ+&Ée#·TÃ. Hê X¯Øs¡ kÂU≤´ìï Ä•+∫ eT÷&ÉT >∑+≥\≈£î
yÓfió¯ fl≥≈£î ã<äøΔ +£ ‘√#·e#·TÃ. ø±ì H˚qT #Ó|Œæ q≥T¢ #˚jT· e˝…q+fÒ, Hê X¯Øs¡ kÂU≤´ìï
‘ê´>∑+ #˚dæ m+&É nsTTHê yÓfió¯ fl, H˚qT #Ó|Œæ q≥T¢ #˚jT· e\dæ+<˚. X¯Øs¡ kÂK´+
ø=s¡≈î£ s¡T∫>∑\ |ü<ësêúìï $kÕÔs+¡ >± ‹qT≥ m≥T¢ ‘ê´>∑+ #˚XÊH√ n˝≤π> dü+|òTü
ã\+ ø=s¡≈î£ Hê XÊØs¡ø£ kÂU≤´ìï ø=+‘· ‘ê´>∑+ #˚d÷ü Ô e⁄+&Ü*. Ç~ ∫qï
ñ<ëVü≤s¡D. ø±ì Á|ü‹ $wüjT· +˝Àq÷ eT÷\ dü÷Á‘·+ Ç<˚.
Ç≥T¢ dü+|ò÷ü ìï b˛wæ+#ê\+fÒ, Hê Á|ües¡qÔ ˝À ˙‹, ‘ê´>∑+ Á|üy•˚ kÕÔsTT.
n+<äT#˚‘· Hêdæ≈Ô î£ &ÉT ˙‹e+‘·T&Ó’ rs¡T‘ê&ÉT.
Ädæ≈Ô î£ \T ≈£L&Ü ˙‹ >∑T]+∫ #Ó|⁄ü Œ‘ês¡T ø£<ë. <ëìø°, Bìø° ‘˚&Ü @$T{À
#·÷<ë›+.
ÄdæøÔ £ ˙‹ $<Ûëq+ kÕ«sêúìøÏ <ë]rdæ+~
Hê˝À Ä‘·à$XÊ«dü+ ô|s¡>±\+fÒ Hê≈£î HêdæøÔ ‘£ «· + nedüsy¡ TÓ qÆ fÒ,¢ Hê˝À
˙‹ ô|s¡>±\Hêï HêdæÔø£‘·«+ nedüs¡yÓTÆq~, ÄdæÔø£‘·«+ ≈£L&Ü ˙‹ >∑T]+#˚
#Ó|ü ‘√+~ ø£<ë. n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT ˙‹ ô|s¡>&∑ ÜìøÏ HêdæøÔ ‘£ «· + m+<äT≈£î ø±e\dæ
e∫Ã+~ :
ì»y˚T, ÄdæøÔ ‘£ «· + ≈£L&Ü ˙‹ >∑T]+∫ #Ó|⁄ü Œ‘·T+~. #Ó|Œæ rsê* ≈£L&ÜqT.
m+<äTø£+fÒ, ÄdæøÔ ‘£ «· yÓTHÆ ê HêdæøÔ ‘£ «· yÓTHÆ ê n$ e÷qe J$‘êìøÏ dü+ã+~Û+∫
e⁄+&Ü*. e÷qe⁄&ÉT e´øÏÔ>∑‘·+>± J$+#ê\Hêï, ‘·q kÂK´+ düeTeTT>±
ñ+#·Tø=qT≥≈£î ‘·q Á|ües¡qÔ ˝À ˙‹ ñ+&Ü\ì #·÷#ê+. n~ e´øÏ>Ô ‘∑ · ˙‹. n{Ïº
e´øÏ>Ô ‘∑ · J$‘·+ á s√Eq ns¡T<äT. <äTs¡u¢ +ÑÛ ≈£L&ÜqT. mø£ÿ&√, @eT÷˝À ˇ+≥]>±
dü+#·]düTqÔ ï n&É$ eTqTwüß\<√, ˝Òø£ eTT≈£îÿ eT÷düT≈£îì ø=+&É>T∑ Vü≤˝À¢ ≈£Ls¡TÃqï
ãTTwüß\<√ e´øÏ>Ô ‘∑ · J$‘·+ ne⁄‘·T+~. yês¡T e⁄Hêïs¡ì eTq≈£î ‘Ó*ùddü]øÏ ,
eTqøÏ yê]øÏ dü+|òTü dü+ã+<Û+ä @s¡Œ&ÉT#·Tqï~. n+<äT#˚‘· e´øÏ>Ô ‘∑ · J$‘·+, e´øÏ>Ô ‘∑ ·
˙‹ á s√Eq e÷≥es¡døü Ï rdüTø√e\dæqy˚ ø±ì, ìC≤ìøÏ ˙‹ n+fÒ dü+|òTü
dü+ã+<Ûë˝À¢ ñqï Á|ües¡qÔ >±H˚ eTq+ ns¡+ú #˚dTü ø√yê*. Ädæ≈Ô î£ \¬øH’ ê Hêdæ≈Ô î£ \¬øH’ ê
á s√Eq á dü+|òTü dü+ã+<Ûë\˝À e⁄qï ˙‘˚ eTTK´+. áHê&˚ ø±<äT. Hê>∑]ø£‘·
yÓTT<ä\T ô|{Ïqº |üŒ{Ï qT+∫ ≈£L&Ü eTìwæ dü+|òTü J$>±H˚ e⁄+≥THêï&ÉT. n+<äT#˚‘·
˙‹ n+fÒ dü+|òTü dü+ã+<Ûë\˝À Á|ües¡qÔ ≈£î #Ó+~q<˚. Á|ü‹e´øÏÔ J$‘·+˝Àq÷
dü+|òTü dü+ã+<Û+ä ˇø£ nìyês¡ýÓTqÆ uÛ≤>∑+>± e⁄+~. Hêdæ≈Ô î£ ì¬øH’ ê Ädæ≈Ô î£ ì¬øH’ ê
dü+|òTü dü+ã+<Ûë\˝À kÕeTs¡d´ü eTT, kÂKéTT ø=s¡≈î£ ˙‹ ‘·|Œü <äT. n+<äT#˚‘·
ÄdæøÔ ‘£ «· + ≈£L&Ü ˙‹ì >∑T]+#˚ #Ó|Œæ +~.
ø±ì e÷qe Á|ües¡qÔ ˝À ˙‹, <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q ‘ê´>∑+ Á|üyX˚ ô¯ |≥º&ÜìøÏ
ÄdæøÔ ‘£ «· + @ $<ÛëHêìï ne\+_Û+∫+~?
˙‹ n+fÒ dü‘´· dü+<Û‘ä ø· <£ ë. dü‘´· dü+<ÛTä &ÉT eTs¡D≤q+‘·s+¡ dü«sêZìøÏ yÓfi‘¯ ê&Éì
ÄdæøÔ ‘£ «· + #ÓãT‘·T+~. n~ dü«s¡yZ TÓ HÆ ê düsπ , yÓ÷ø£yå TÓ HÆ ê düsπ , »qàsêVæ≤‘·ýÓTHÆ ê
düsπ , <Óy’ êqTÁ>∑V≤ü yÓTHÆ ê düsπ @<Ó‘’ H˚ $˚ T, ˙‹ Á|ües¡qÔ jÓTTø£ÿ |ò*ü ‘·+ eTs¡D≤q+‘·s+¡
‘Ó\TdüTqÔ ï<äì ÄdæøÔ $£ <Ûëq+ #ÓãT‘·T+~. Ç{Ïº ÄdæøÔ £ $<Ûëq+ e\¢ s¬ +&ÉT \ø£Då ≤\T
@s¡Œ&Ü¶sTT.
1. ˙‹ Á|ües¡qÔ jÓTTø£ÿ |ò*ü ‘·+ ‘·q eTs¡D≤q+‘·s+¡ >±ì ‘Ó*j·T<äT.
>√sê 21
2. ˙‹ n+fÒ, eTìwæø° eTìwæø° eT<Û´ä qT+&˚ dü+ã+<Û+ä ã<äT\T, eTìwæø°
dü«sêZìø° eT<Û´ä q ñ+&˚ dü+ã+<Û+ä >± e÷]b˛sTT+~.
Ç≥T¢ ÄdæøÔ £ $<Ûëq+˝À ˙‹jÓTTø£ÿ ÄeX¯´ø£‘· dü+|òTü kÕeTs¡d´ü + ø±≈£î+&Ü
dü«s¡Z dü+bÕ<äq nsTT+~.
dü«s¡Z ø±+ø£å e\¢ HÓ‘’ H˚ $˚ T, m+<äTe\¢ HÓ‘’ H˚ $˚ T dü‘´· dü+<Û‘ä · eTìwæ˝À e⁄+fÒ
dü]b˛‘·T+~ ø£<ë? n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT ÄdæÔø£ $<ÛëHêìøÏ Äπøå|üD @$T{Ï? nì
nqe#·TÃ. BìøÏ s¬ +&ÉT $<Ûë\ Äπø|å Dü .Ò yÓTT<ä{~Ï dü‘´· dü+<Û‘ä · eTìwæ˝À ˝Òøb£ ˛‘˚,
yêìì dü]~~› dü‘·´dü+<ÛäTDÏí #˚ùd+<äT≈£î ÄdæÔø£ $<Ûëq+˝À neø±X¯+ ˝Ò<äT.
dü‘´· dü+<ÛTä &Ó‘’ ˚ dü«s¡+Z edüT+Ô <äHêïs¡T. dü‘´· dü+<ÛTä &ÉT ø±ø£b˛‘˚ qs¡øy£ ÷Ó , ô|»’ qà˝À
bÕ&ÉT J$‘·y÷Ó edüT+Ô <äHêïs¡T. |üs˝¡ Àø£eTTqT >∑T]+∫ >±ì, ô|»’ qà >∑T]+∫ >±ì
mø£ÿ&Ü Á|ü‘·´ø£åyÓTÆq ì<äs¡ÙHê\T ˝Òe⁄. |üPs¡«ø±\+˝À m|ü⁄Œ&√ yê{Ï >∑T]+∫
qe÷àπsyÓ÷ø±ì, C≤„q+ ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› |üs˝¡ Àø£+, eTs¡T »qà X¯ó<äΔ nã<ëΔ\ì
‘˚≥‘Ó\+¢ ne⁄‘·Tqï~. n+<äT#˚‘· ˙‹ Á|ües¡qÔ ≈£î ÄdæøÔ ‘£ «· eTT #Ó|Œæ q ˝≤uÛ+Ñ ø±ì,
n$˙‹øÏ ÄdæøÔ ‘£ «· + #Ó|Œæ q •ø£>å ±ì ˝Òe⁄. á ÄdæøÔ £ ÁuÛ≤+‘·T\T $&çb˛>±H˚, e´øÏÔ
J$‘·+ #·Tø±ÿì˝Òì |ü&eÉ >± |ü]dæ‘ú T· \ Á|üyêVü≤+˝À ø=≥Tº≈î£ b˛‘·Tqï~. n+<äT#˚‘·
ÄdæøÔ ‘£ «· + m+‘· Ä•+∫Hê, Ä#·sD¡ ˝À ˙‹ ø£≥Tºu≤≥T¢ #Ó&bç ˛sTTHêsTT. kÕ«sêúìøÏ
n&ÉT˝¶ <Ò Tä . j·TT>∑jT· T>±\ã{Ïº ÄdæøÔ £ qeTàø±\T Á|ü#ês¡+˝À e⁄Hêï, ej·TdüT‡≈£î
‘·–q+‘· dü‘´· dü+<Û‘ä · e÷qe J$‘·+˝À ô|s¡>ø∑ b£ ˛e&ÜìøÏ ø±s¡D+ <ëì |üs˝¡ Àø£
<äèùwº.
b˛˙ ˇø£y˚fi¯ ÄdæÔø£ qeTàø±*ï Á|ü»\˝À ã\|üs¡∫ dü‘·´dü+<Ûä‘·qT
ø±bÕ&ÉT<ëeTqT≈£î+<ë+. n|ü⁄Œ&ÉT ≈£L&Ü e÷qe kÂK´+ ô|s¡T>∑<Tä . m+<äTø£+fÒ
dü‘·´dü+<Ûä‘· nq>± #Ó|æŒq≥T¢ #˚j·TT≥‘√ dü]b˛<äT, @$T #ÓbÕŒyÓ÷ ≈£L&Ü
>∑eTì+#·e˝…qT.
á ô|’ yê´dü+ô|’ ˇø£ bÕsƒ≈¡ î£ &ÉT #˚dqæ $eTs¡Ù≈£î >√sê >±s¡T düe÷<Ûëq$Tdü÷Ô
Áyêdæq $wüj÷· \˝Àì ø=ìï uÛ≤>±\qT á yê´dü+ >∑T]+∫ $|ü⁄©ø£sD¡ ≈£î >±qT
á ÁøÏ+<ä bı+<äT|üsT¡ düTHÔ êïeTT.
ªªá yê´dü+˝À ªkÕ«s¡eú TTμ nqT e÷≥qT H˚qT s¬ +&ÉT nsêú\˝À yê&ÜqT.
yÓTT<ä{~Ï dü+≈£î∫‘· kÕ«s¡eú TT, s¬ +&Ée~ $düÔ è‘· kÕ«s¡eú TT.
dü+≈£î∫‘· kÕ«s¡úeTT $X‚wüeTT>± ‘·q e´øÏÔ‘√ Ä–b˛‘·T+~. Ç‘·s¡T\˝À
dü+ã+<Û+ä ‘·≈î£ ÿe. Ç{Ïº kÕ«s¡Jú $‘·+ e\q e´øÏ˝Ô Àì ÇVü≤˝Àø£ ÄX¯\T $»è+_Û+#·e⁄.
Ç~ ÄdæÔø£ ˙‹ jÓTTø£ÿ \ø£åD+. ÄdæÔ≈£î\T $X‚wüeTT>± |üs¡˝Àø£ ∫+‘·q˝À
ìeT>∑Tï\>∑T≥ #˚‘· yê]øÏ sTT‘·s¡ e÷qe⁄\‘√ dü+ã+<Û+ä ns¡T<äT.
$düÔ è‘· kÕ«s¡eú TT HêdæøÔ £ J$‘· \ø£Då eTT. BìøÏ |üs˝¡ Àø£ <äèwæº ˝Ò<Tä . yêdü$Ô ø£
<äèwæº‘√ kÕ{Ï e÷qe⁄\ dü+ã+<Ûë\qT $]$>± ô|+#·Tø=qT #·T+&ÉTqT. Ç≥T¢
sTT‘·sT¡ \‘√ ø£\sTTø£≈î£ >∑\ ø±s¡D+ e´øÏ>Ô ‘∑ · kÂK´ ø±+ø£j å T˚ . $düÔ è‘· kÕ«s¡+ú
dü+|òTü ìsêàD≤ìøÏ Ä<Ûës¡eTì Hêdæ≈Ô î£ ì>± Hê n_ÛÁbÕj·TeTT.
e÷q´ uÛ≤wü˝À dü+≈£î∫‘· kÕ«sêΔìï kÕ«s¡eΔ Tì˙ï, $düÔ è‘· kÕ«sêΔìï dü+|òTü
<äèwæº n˙ ≈£L&Ü ù|s=ÿ+{≤s¡T. Ç≥T¢ s¬ +&ÉT s¡ø±\ kÕ«s¡sΔ ÷¡ bÕ\ ‘˚&ÜqT >∑T]ÔùdÔ
H˚qT ˙‹ >∑T]+∫ #Ó|Œæ q $wüj÷· \ ns¡+ú düŒwü+º ø±>∑\<äì Ä•kÕÔqT. Hê yê´dü
o]¸ø£ ªªÄdæøÔ £ ˙‹ $<Ûëq+ kÕ«sêΔìøÏ <ë]rdæ+~ nì n+fÒ, dü+≈£î∫‘· kÕ«s¡+ú
nì Hê n_ÛÁbÕj·T+.
eTs=ø£ { Ï : Hêdæ Ô ø £ ‘ · « eT+fÒ <˚ e ⁄&É T , <ä j · ÷ ´\T eT÷&Û É q eTàø±\qT
K+&ç+#·&yÉ T˚ Hê nì Á|ü•ï+#ês¡T. eT÷&ÛÉ qeTàø±\qT K+&ç+#·&yÉ T˚ HêdæøÔ ‘£ «· +
ø±H˚s¡<äT. HêdæÔø£‘·«+ n+fÒ kÕ«‘·+Á‘êúÛÑT´<äj·T+, yêdüÔe<äèwæº, ˙‹ Á|ües¡Ôq.
HêdæøÔ ‘£ «· + jÓTTø£ÿ ì»dü«s¡÷|üeTTqT Á|ü»\ eTT+<äT ô|≥Tº≥≈£î >±qT ø£s&¡ TÉ ø£{qºÏ
ÄdæøÔ £ qeTàø±\qT eTT+<äT>± ‘=\–+#·e\dæ edüTqÔ ï~. Á|ü»\T ÄdæøÔ £ qeTàø±\≈£î
‘·s‘¡ s· ê\ã{Ïº n\yê≥T|ü&ç j·TT+&ÉT≥#˚‘,· HêdæøÔ ‘£ «· + nq>±H˚ ‘=*>± ÄdæøÔ £
e´‹πsø£eTH˚ uÛ≤$kÕÔsT¡ . á yÓTT<ä{Ï <äX¯ <ë{Ïq ‘·sê«‘· HêdæøÔ ‘£ «· + jÓTTø£ÿ kÕ«‘·+Á‘·´
\ø£Då + ãj·T≥ |ü&>É \∑ <äT. ìC≤ìøÏ HêdæøÔ ‘£ «· eT+fÒ ÄdæøÔ ‘£ «· e´‹πsø£‘˚ ø±<äT.
n~ ˇø£ Á|ü‘´˚ ø£ J$‘· $<Ûëq+.
kÂK´+ ø=s¡≈î£ ˙‹ Ø‘·T*ï e÷s¡TøÃ √yê*

˙‹ m+<äT≈£î ø±yê*? dü+|òTü kÕeTs¡d´ü eTT #˚≈L£ ], dü+|òTü kÕqTuÛ÷Ñ ‹ e\¢
e´≈£î\Ô kÂK´+ n~Ûøe£ T>∑T≥≈£î ˙‹ ø±yê*. n+<äT#˚‘· n&ÉT>∑&TÉ >∑Tø° ˙‹Ø‘·T*ï
|üØøÏ+å #·Tø√yê*. ˇø£|⁄ü Œ&ÉT dü+|òTü kÕeTs¡kÕ´ìï ø£*–+∫q ≈£î\‘·‘«· + áHê&ÉT
|üìøÏsê<äT. n+<äT#˚‘· ˙‹ì ø±bÕ&É&ÜìøÏ ÄHê{ÏØ‹ áHê&ÉT e÷s¡e\dæ ñ+~.
e÷qe⁄\ $C≤„qeTT, nqTuÛeÑ eTT n_Ûeè~Δ bı+<äT‘·Tqï ø=B› n<˚ ˙‹ø=s¡≈î£
Ø‘·T*ï e÷s¡TÃ≈£î+≥÷ yÓfi≤fl*.
>√sê 23
ñ<ëVü≤s¡D≈£î Äs√>∑´+ ø=s¡≈î£ yÓ<’ Tä ´&ÉT eT+<äT ÇkÕÔ&TÉ . áHê&ÉT Ç∫Ãq
eT+<äTe\¢ πs|ü⁄ s√>∑+ >∑TD+ e÷s¡T‘·T+~. Ä e÷s¡TŒqT nqTdü]+∫ ‘êqT
eT+<äT\qT ≈£L&Ü e÷s¡TÃø√yê*. Çyêfi¯, sπ |ü⁄, m\T¢+&ç m|ü&ÉT eT+<äT Ç∫ÃHê
Äs√>±´ìï b˛wæ+#·&yÉ T˚ yÓ<’ Tä ´ì \ø£´å +. ø±ì Çyêfi¯ ` sπ |ü⁄ ` mfi¯ófl+&ç Ç#˚Ã
eT+<äT\˝À e÷s¡TŒ ñ+≥T+~. n˝≤π> ˇπø ˙‹ì b˛wæ+#·&Üìø£ì Ø‘·T\˝À e÷s¡TŒ
edüT+Ô ~. s√>∑eTT jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤eeTTqT ~q~qeTT>± |üØøÏ+å #·T≈£î+≥÷ eT+<äTqT
yÓ<’ Tä ´&ÉT @ $<Û+ä >± e÷s¡TdüTHÔ êï&√ n˝≤π> dü+|òTü +˝À e´≈£î\Ô kÂU≤´ìï ~q~qeT÷
#·÷düT≈£î+≥÷ ˙‹Ø‘·T*ï e÷s¡TÃø√yê*.
Ädæ≈Ô î£ &ÉT k˛<äs¡ e÷qe⁄\yÓ|’ ⁄ü #·÷&É&TÉ . yê] düTK<äT'U≤\‘√ MìøÏ ì$T‘·+Ô
˝Ò<Tä . dü«sêZìø° ‘·qøπ dü+ã+<Û+ä . Ä dü«s¡+Z ‘·q≈£î Á|ü‘´· ø£yå TÓ qÆ $wüjT· + ø±<äT.
e÷s¡TŒ #Ó+<˚ $wüjT· + ø±<äT. n+<äT#˚‘· ‘êqT ∫qï|ü⁄Œ&ÉT @ ˙‹Ø‹øÏ n\yê≥T
|ü&Ü¶&√, Ä Ø‹ e÷s¡≈î£ +&Ü n˝≤π> e⁄+&ç b˛‘·T+~. Ä Ø‹˝À ‘êqT dü‘´· dü+<ÛTä &ÉT>±
e⁄+&Ée#·TÃ. ø±ì n‘·ì dü‘´· dü+<Û‘ä · kÂU≤´_Ûeè~ΔøÏ ‘√&ÉŒ&É<Tä . ~HêqT ~qeTT
e÷s¡T‘·Tqï s√>∑ >∑TDeTTqT >∑eTì+#·≈î£ +&Ü ˇπø eT+<äTqT yê&ÉT#·Tqï≥Te+{Ï
yÓ<’ Tä ´q≈£î s√–jÓT&É\ m+‘· Ä<äsD¡ , Äy˚<qä ñqï|üŒ{Ïø° Ä eT+<äT ìwüŒ\¤ y˚T
ø±≈£î+&Ü s√–øÏ ÁbÕDVü‰ì ≈£L&Ü rdüT≈£îedüT+Ô ~. n˝≤π> ‘√{Ï e÷qe⁄\ kÂU≤´ìï
>∑T]Ô+#·≈î£ +&Ü bÕ‘·Ø‘·T\ jÓT&É\ dü‘´· dü+<Û‘ä ≈· î£ _–+#·Tø√ì ≈£Ls¡TÃqï Ädæ≈Ô î£ ì
Á|ües¡qÔ ≈£L&Ü. n~ ˙‹ ø±<äT— n~ dü+|òTü kÕeTs¡kÕ´ìøÏ Á|üe÷<äeTT ‘Ó∫Ã
ô|&ÉT‘·Tqï eT÷s¡‘â «· +. n{Ïyº ê&ÉT m+‘· dü‘´· dü+<ÛTä &√ n+‘· #ê<ädTü &Ô TÉ ≈£L&ÜqT.
Ç≥T¢ e÷qe⁄ì Á|ües¡qÔ ˝À ÄdæøÔ ‘£ «· + ˙‹ì ø√s¡T‘·Tqï|üŒ{Ïø° ‘·q $<Ûëq+˝Àì
˝À≥T\ e\¢ ˇø£y|’Ó ⁄ü qT+∫ kÕ«sêúìï, Ç+ø=ø£y|’Ó ⁄ü qT+∫ #ê<äkÕÔìï ô|+∫+~.
˙‹, kÕeTs¡d´ü eTT, kÂKéTT yÓqTø£ã&çb˛sTTHêsTT. ÄdæøÔ ‘£ «· + e\q Ä‘·àVü≤‘·´\T,
$s¡≈î£ \Ô T, |üsì¡ +<ä\T, ø£ø\å£ T, eT÷s¡|â ⁄ü |ü≥Tº<\ä \T, <˚«cÕ\T, <Ís¡H® ê´\T s¡øbÔ£ Õ‘ê\T
Á|üã*b˛‘·THêïsTT. Ç~ ˙‘ê? nj·Týês¡+¢ >±]ì #˚jT· uÀsTT ø√‹ì #˚dqæ ≥T¢,
˙‹ ø=s¡ø¬ ’ Á|üjT· ‹ï+∫ ∫es¡≈î£ á ÄdæøÔ £ $<Ûëq+ ˙‹ø£Hêï ôV≤#·TÃ n$˙‹H˚
Á|üyX˚ ô¯ |{Ïqº ~. <ëì |ò*ü ‘·yT˚ á s√Eq e÷qe⁄\ eT<Û´ä #Ó\sπ >∑T‘·Tqï j·TT<ëΔ\T,
ø£\Vü‰\T, ø±≥ø±\T, e´≈£î\Ô T ≈£L&Ü $X‚w+ü >± kÕ«s¡T\ú T>±qT, eT÷s¡T\â T>±qT,
#ê<ädTü \Ô T>±qT ‘·j÷· s¡e⁄‘·THêïs¡T.
ÄdæÔø£ $<ÛëqeTT qqTdü]+#·&É+ e\q ô|&ÉÁ‘√eqT |ü&çb˛sTTq e÷qe
Á|ües¡qÔ qT dü]~~›, ˙‹ì ì\T|ü>*∑ –q~ HêdæøÔ £ $<Ûëqy˚T. ndü\T ˙‹ n+fÒ
dü+|òTü ø£\sTTø£˝À kÕeTs¡kÕ´ìï, kÂU≤´ìï ô|+bı+~+#˚ Á|ües¡qÔ ø£<ë. n+<äT#˚‘·
e÷qe⁄ìøÏ e÷qe⁄ìøÏ eT<Û´ä e⁄qï dü+ã+<Ûyä T˚ ˙‹øÏ eT÷\+. ÄdæøÔ £ $<Ûëq+ Ä
eT÷˝≤ìπø yÓ÷dü+ ‘Ó∫Ã+~. e´øÏÔ <äèwæìº Ç‘·s¡ e´≈£î\Ô yÓ|’ ⁄ü >±ø£ dü«s¡+Z yÓ|’ ⁄ü Á‹|æŒ
y˚dæq~. <ëì‘√ ndü\T ˙‹jÓTTø£ÿ eT÷˝≤<Ûës¡y˚T ‘·|ü⁄ŒÁ‘√eq |ü&çb˛sTT+~.
HêdæøÔ £ $<Ûëq+ <ëìï dü]~<äT‘› T· qï~. e´øÏ<Ô èä wæìº dü«s¡+Z yÓ|’ ⁄ü eT+∫ k˛<äse¡ ÷qe⁄ì
yÓ|’ ⁄ü HêdæøÔ ‘£ «· + eTs¡*düTqÔ ï~. nq>± e÷qe⁄ìøÏ, e÷qe⁄ìøÏ eT<Û´ä dü+ã+<Ûëìï
eTs¡\ HêdæÔø£‘·«+ ø£*ŒdüTÔqï~. ˙‹ì HÓ\ø=\TŒ≥≈£î ÄdæÔø£ $<ÛëHêìøÏ HêdæÔø£
$<ÛëHêìøÏ ñqï eTTKýÓTqÆ ‘˚&Ü sTT~.
Hê <äèwæº m|ü⁄Œ&Ó‘’ ˚ dü«s¡+Z qT+∫ kÕ{Ï e÷qe⁄ì yÓ|’ ⁄ü eTs¡*+<√, n|ü⁄Œ&ÉT
yÓ+≥H˚ Hê Á|ües¡qÔ ˝À e÷s¡TŒe∫Ã+~. Hê #ê<äkÕÔ\T, Hê eT÷s¡|â ⁄ü |ü≥Tº<\ä \T,
Hê kÕ«sêú\T ‘=\–b˛sTTHêsTT. ‘√{Ïyê]‘√ @ $<Û+ä >± Á|üe]ÔùdÔ kÕeTs¡d´ü eTT,
kÂKéTT eè~Δ bı+<äT‘êjÓ÷ ø£Då ø£Då + Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä˝À∫düTHÔ êïqT. Hê Á|ües¡qÔ ≈£î
dü+|òTü kÕeTs¡d´ü eTT, kÂK´+ ^≥Tsêfi¯ófl, s√>∑eTT jÓTTø£ÿ q&Éøq£ T #·÷#·T≈£î+≥÷
eT+<äTqT e÷s¡TÃ≈£î+≥Tqï yÓ’<äT´ìe˝… H˚qT ≈£L&Ü nqTø£åDeTT Hê Á|ües¡ÔHê
Ø‘·T\qT |üØøÏå+#·T≈£î+≥÷ e⁄+{≤qT. nq>± Hê Á|ües¡Ôq dü]jÓÆTq Ø‹ì
nqTdü]k˛Ô+~.
dü‘·´dü+<Ûä‘·, u≤<Ûä´‘ê ìs¡«Vü≤D
Çy˚ HêdæÔ≈£îì ˙‹, <Ûäsêà\T
kÕeTs¡d´ü +>±ì kÂK´+>±ì ‘·–qZ |ü⁄Œ&É˝≤¢ Hê Á|ües¡qÔ ‘·|⁄ü Œ<ë] |ü{+ºÏ <äì
H˚qT Á>∑V≤æ +#·T≈£î+{≤qT. yÓ+≥H˚ dü]~<äTø› =+≥÷ e⁄+{≤qT. á $<Û+ä >± Hê˝À
dü+|òTü #Ó‘’ q· ´+ ô|+bı+<äT‘·T+~. dü<ë ˙‹ ì\Tdü÷Ô e⁄+≥T+~. n_Ûeè~Δ ø£\T>∑T‘·÷
e⁄+≥T+~.
Ç+ø=ø£{Ï ÄdæøÔ £ $<Ûëq+˝À e´øÏøÔ ° dü«sêZìøπ dü+ã+<Û+ä . n+<äT#˚‘· ˇø£y|’Ó ⁄ü
e´øÏÔ e⁄+fÒ, s¬ +&ÉeyÓ|’ ⁄ü n&ç>π ~ >±ì, |ü*øπ ~ >±ì @MT˝Ò<Tä . m+‘·ùd|üP e´øÏÔ
Ä‘·à|üØø£å #˚dTü ≈£î+≥÷ ≈£Ls√Ãyê*. n+<äTø£H˚ ÄdæøÔ £ $<Ûëq+˝À n˙ï <Ûsä êà\T
#Ó|Œæ e⁄+{≤sTT. Ç˝≤>∑ #ÓsTT´, n˝≤>∑ #ÓsTT´ nì e´øÏøÔ Ï #Ó|⁄ü Œ‘·÷ e⁄+{≤s¡T.
n‘·qT n˝≤>∑ #Ój·T´ø£b˛‘˚ n&çπ>yêfi¯ófl ñ+&És¡T. #˚ùdØ‘·T˝À¢ n_Ûeè~Δì
dü÷∫+#˚yês¡T ˝Òs¡T. m+‘·ùd|üP ªª$<ÛäT\T $<ÛäT\T, $<ÛäT\Tμμ n+≥÷ ˇø£ÿ&É÷
m|ü⁄Œ&É÷ ø£fi¯ófleT÷düTø=ì q&É∫b˛‘·÷ ñ+{≤&ÉT. Ç‘·s¡T\≈£î ‘·qe\¢ ˝≤uÛÑeTT
>√sê 25
˝Ò<Tä dü]ø£<ë, ‘êqT Á>∑T&ç>¶ ± Ç≥÷ n≥÷ #·÷&É≈î£ +&Ü b˛e&É+ #˚‘· n&ÉT\¶ T
‘·–* uÀ˝≤Ô |ü&TÉ ‘·÷ e⁄+{≤&ÉT.
Hêdæ≈Ô î£ ì Á|ües¡qÔ n≥T¢ ø±<äT. kÕ{Ï e÷qe⁄\ eT<Û´ä Á|üe]Ôd÷ü Ô e⁄+{≤&ÉT.
‘êqT ì\T#·T+fÒ, ‘·q m<äTs¡T>± ‘·q e+{Ïyêπs ì\T#·Tì e⁄Hêïs¡T. >∑T&ç¶>±
Á|üe]Ô+#·&ÜìøÏ M\T˝Ò<äT. ‘·q≈£î $<ÛäT˝…ìï e⁄HêïjÓ÷, Vü≤≈£îÿ\T ≈£L&Ü n˙ï
e⁄HêïsTT. ‘êqT #˚jT· e\dæq |üì $~Û. Ç‘·sT¡ \ qT+∫ ‘êqT Ä•+#·e\dæq
|üqT\T ‘·q Vü≤≈£îÿ\T. ˇø£ÿ $<ÛäT*ï HÓs¡y˚]ùdÔ #ê\<äT— Vü≤≈£îÿ\qT ø√s¡ø£b˛‘˚
kÕ«sêúìøÏ n&ÉT¶ e⁄+&É<Tä .
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ‘êqT ì»+ #Ó|⁄ü ‘·÷ e⁄+fÒ, ‘êqT dü‘´· dü+<ÛTä &ÉT ne⁄‘ê&ÉT.
dü‘´· dü+<Û‘ä · ‘·q $<Û̊. n+‘·{‘Ï √ dü+|òTü +˝À dü‘´· + ô|s¡><∑ Tä . dü+|òTü +˝À dü‘´·
dü+<Û‘ä · ì\yê\+fÒ ‘êqT dü‘´· dü+<ÛTä &ç>± e⁄+&ç ‘·q $~Ûì HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≈£î+≥÷,
Ç‘·s¡T\T dü‘·´dü+<ÛäT\T>± e⁄+&Ée˝…qqï Vü≤≈£îÿqT ≈£L&Ü ø√sê*. ªH˚qT ì»+
#Ó|⁄ü Œ‘êqTμ n~ Hê $~Û. qTe⁄« ì»+ #ÓbÕŒ* n~ Hê Vü≤≈£îÿ. á s¬ +&É÷ ø£*ùdHÔ ˚
dü+|òTü +˝À ã\+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ªqTe⁄« ì»+ #ÓbÕŒ*μ nH˚ Vü≤≈£îÿqT ø√s¡≈î£ +&Ü
H˚qT ì»+ #Ó|⁄ü Œ‘·÷ b˛‘˚ H˚qT #ê<ädTü DÔ íÏ ne⁄‘êqT.
ˇø£ÿ $<ÛäT\qT #˚j·TT#·T+&ÉT≥ ø£+fÒ, Vü≤≈£îÿ\qT ≈£L&Ü ø√s¡T≥ ˙‹ì
ì\T|ü⁄≥˝À ˇø£ n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î y˚dqæ fÒ.¢ ø±ì n+‘·{‘Ï √ n~ #ê\<äT. Vü≤≈£îÿ\qT
ø√]q+‘· e÷Á‘êq n$ »s¡>ø∑ £ b˛e#·TÃ. n+<äT#˚‘· Vü≤≈£îÿ\qT »]|æ+#·Tø=qT
$~Û ≈£L&Ü Hêdæ≈Ô î£ &ÉT ‘·qô|’ y˚dTü ≈£î+{≤&ÉT.
Ç≥T¢ #·÷&É>± ˙‹¬ø’ Á|üjT· ‹ï+#·T $<ÛëqeTT\T eT÷&ÉT <äX\¯ T. ªH˚qT ì»+
#Ó|⁄ü Œ‘êqTμ Ç~ yÓTT<ä{<Ï Xä .¯ Ç+<äT˝À ˇø£ÿ $<Û̊ e⁄qï~. ªH˚qT ì»+ #Ó|⁄ü Œ‘êqT—
˙e⁄ ì»+ #ÓbÕŒ*μμ Ç~ s¬ +&Ée <äX,¯ Ç+<äT˝À $~Û, Vü≤≈£îÿ e⁄HêïsTT.
ªH˚qT ì»+ #Ó|⁄ü Œ‘êqT, ˙#˚‘· ì»+ #Ó|Œæ kÕÔqTμ Ç~ eT÷&Ée <äX.¯ Ç~
e⁄‘·ÔeTyÓTÆq ˙‹ Á|ües¡Ôq. HêdæÔø£‘·«eT+<äT Ä‘·à$XÊ«düeTT, dü+|òüT<äèw”º ø£\e⁄
ø£qTø£, Hêdæ≈Ô î£ &ÉT á eT÷&Ée <äXq¯ T nqTdü]+#·T #·T+&ÉTqT. Bìe\q Hêdæ≈Ô î£ &ÉT
n$˙‹|üsT¡ &ÉT ø±H˚s&¡ TÉ . n$˙‹ì e÷qe düe÷»+˝À ñ+&É˙j·T&ÉT.
yÓTT<ä{Ï <äX˝¯ À dü‘´· dü+<Û‘ä · ñqï~. ø±ì n+<äT˝À dü+|òTü <äèwæº ˝Ò<Tä . s¬ +&Ée
<äX˝¯ À dü+|òTü <äèwæº ñ+~. ø±ì n~ ã\V”≤qeTT>± ñqï~. eT÷&Ée <äX¯ dü‘ê´Á>∑V≤ü
<äX.¯ Ç~ ã\yÓTqÆ ˙‹. n{Ïº ã\yÓTqÆ ˙‹ì HêdæøÔ ‘£ «· + kÕ~ÛdTü +Ô ~. Ädæ≈Ô î£ &ÉT
dü‘·´ dü+<ÛäT&Ó’‘˚ HêdæÔ≈£î&ÉT dü‘ê´Á>∑Væ≤.
dü‘´· dü+<ÛTä \ ÄX¯jT· + eTs¡D≤q+‘·s+¡ yÓ÷ø£+å . dü‘ê´Á>∑VQü \ ÄX¯jT· + dü+|òTü
kÕeTs¡d´ü +, dü+|òTü kÂK´+. yÓ÷ø£øå ±+ø£˝å À kÕ«s¡+ú ñ+~. ªme¬s˝≤b˛‘˚H$˚ T, H˚qT
yÓ÷øå±ìï bı+<ë*.μ nH˚~ kÕ«s¡<ú èä wæ.º n+<äTø£H˚ ªªme] bÕbÕq yês¡T b˛‘ês¡T.
<˚e⁄&ÉT ˝Ò&Ü #·÷&É&ÜìøÏμμ nqT ã\V”≤q|ü⁄ e÷≥\T Ädæ≈Ô î£ \T n+≥÷ ñ+{≤s¡T.
dü«s¡+Z , yÓ÷ø£+å , »qàsêVæ≤‘·éTT, uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT yÓTT<ä\sTTq ÄdæøÔ £ qeTàø±\T ˇø£
Á|üøÿ£ X¯ó<äΔ nã<ëΔ\T ø±>±, eTs√Á|üøÿ£ ø£ ÄdæøÔ $£ <Ûëq+ e÷qe⁄\qT kÕ«s¡T\ú T>±
≈£L&Ü ‘·j÷· s¡T #˚d+æ ~.
ÄdæÔø£ ÁuÛ≤+‘·T\qT HêdæÔø£‘·«eTT #Ó<äs¡>={Ïº e÷qe⁄\˝Àì dü+|òüT<äèwæºì
ô|+bı+~+∫ dü‘ê´Á>∑V≤ü eTT\ e\¢ ˙‹ì ì\u…≥Tº‘T· qï~. ªªme] bÕbÕq yês¡T
b˛‘ês¡Tμμ nì @ HêdæÔ≈£î&É÷ @ n$˙‹|üs¡TDÏí e~* ô|≥º&ÉT. mø£ÿ&çø£ø£ÿ&É
kÕ«s¡|ú sü T¡ \qT |ü≥Tºø=ì n$˙‹ì nD∫y˚kÕÔ&TÉ .
á $<Û+ä >± ˙‹ì kÕ~ÛdTü qÔ ï dü+|òTü + |ü⁄wæ>º ±q÷, düJe+>±q÷ ñ+≥T+~.
HêdæÔø£ $<Ûëq+#˚ @s¡Œ&ÉT#·Tqï dü+|òüT+ dü‘·´dü+<ÛäT\ düeT÷Vü≤+ ø±<äT.
dü‘·´dü+<Ûä‘·j·T+<äT @ø°uÛ≤e+ ø£\ düuÛÑT´\ ø£\sTTø£ á HêdæÔø£ dü+|òüT+. á
dü+|òTü eT+<äT me]eT≥T≈£î yês¡T dü‘´· dü+<ÛTä ˝…’ ñ+fÒ #ê\<äT. ‘êqT dü‘´· dü+<ÛTä &Ó’
ñ+&Ü*— Ç‘·sT¡ \T ≈£L&Ü dü‘´· dü+<ÛTä \T>± ñHêïs¡ì Á|ü‹ yê]øÏ ‘Ó*dæ e⁄+&Ü*.
Bìe\q |üsd¡ Œü s¡ kÕqTuÛ÷Ñ ‹, @ø°u≤Û e+ @s¡Œ&ÉTqT. eT]j·TT mes¡÷ kÕ«s¡T˝ú ’…
~>∑C≤s¡T≥≈£î M\T+&É<Tä . Á|üryêìMT<ä Ç‘·sT¡ \ n»e÷sTTw” ñ+≥÷ e⁄+≥T+~.
Á|ü‹ düuTÑÛ ´&ÉT @ø°u≤Û eeTTqT b˛wæ+#·e\j·TTqT. ˝Ò<ë n‘·ìô|’ Ç‘·sT¡ \ e‹Ô&ç
ñ+&ÉTqT. HêdæÔø£ $<ÛëqeTT˝À dü+|òüTeTq>± düeT÷Vü≤y˚T ø±<äT— dü+|òüTeTq>±
düVü≤ø±s¡eTT, ˙‹, dü+|òüT dü+ã+<ÛäeTT\˝À düVü≤ø£]+#·T≥¬ø’ Á|ü‹yêìøÏ ùd«#·Ã¤
ø£\<äT. kÕ«s¡T\ú T>± ~>∑C≤s¡T ùd«#·Ãq¤ T Ç‘·sT¡ \T n&É–¶ kÕÔsT¡ .
dü‘ê´Á>∑Væ≤ ìs¡«#·qeTT
dü‘ê´Á>∑Vü≤+ nq>±H˚ kÕ<Ûës¡D+>± Á|üuÛÑT‘·«+ MT<ä ‹s¡T>∑Tu≤≥T,
XÊdüH√\¢+|òTü q+, n¬sdüT\º T, C…fi’ ó¯ fl C≤„|øü +£ ekÕÔsTT. m+<äTø£+fÒ >±+BÛeTVü‰‘·Tàì
Hêj·Tø£‘«· + ÁøÏ+<ä q&É∫q uÛ≤s¡‘· C≤rjÓ÷<äé÷ìï dü‘ê´Á>∑V≤ü + nHêïs¡T. ˙‹ì
>√sê 27
ì\|ü{≤ìøÏ HêdæÔø£‘·«+ ne\+_+#˚ dü‘ê´Á>∑Vü‰ìøÏ, uÛ≤s¡‘· C≤rjÓ÷<äéT+˝À
>±+BÛ Á|üj÷Ó –+∫q dü‘ê´Á>∑V‰ü ìøÏ dü+ã+<Û+ä @$T{À #·÷<ë›+.
dü‘ê´Á>∑V≤ü + nq>±H˚ ªH˚qT ì»+ #ÓãT‘êqT. ˙#˚‘· ì»+ #Ó|Œæ kÕÔqT nqT
ã\yÓTqÆ ˙‹ Á|ües¡qÔ nì ìs¡«∫+#êeTT. Ç≥Te+{Ï ã\yÓTqÆ ˙‹ e\qH˚ dü+|òTü +
n$˙‹˝ÀìøÏ ~>∑C≤s¡≈î£ +&Ü eTT+<äT≈£î kÕ–b˛>∑\<äT.
>±+BÛ >∑{ºÏ ˙‹|üsT¡ &ÉT. ‘êqT dü‘´· dü+<ÛTä &Ó’ ø±fi¯ófl eTT&ÉT#·T ≈£Ls¡TÃH˚yê&ÉT
ø±<äT. Äj·Tq dü‘ê´Á>∑V≤æ . n$˙‹ì m<äTs=ÿ+{≤&ÉT. dü+|òTü +˝Àì ˙‹ì n_Ûeè~Δ
|üs#¡ ê\ì Äj·Tq Á|üjT· ‹ïdü÷Ô e⁄+fÒ, Á|üuTÑÛ ‘·«+˝Àì n$˙‹ Äj·Tq≈£î n&ÉT¶
e∫Ã+~. á n&ÉT¶ ‘=\–ùdÔ ‘·|Œü Á|ü»\˝Àì ˙‹ n_Ûeè~Δ bı+<˚≥Tº ˝Ò<Tä . n+<äT#˚‘·
Äj·Tq dü‘ê´Á>∑Væ≤>± Á|üuÛÑT‘·«+˝Àì n$˙‹ì m<äTs=ÿHêï&ÉT. >±+BÛ<äèwæº˝À
ñqï~ dü+|òüTìsêàD+, <ëìøÏ ø±e\dæq~ ˙‹ Á|ües¡ÔH˚ø±ì Á|üuÛÑT‘ê«ìï
m<äTs√ÿe&ÉeTT ø±<äT. nsTTq|üŒ{Ïø,° ˙‹ eè~ΔøÏ Ä Á|üuTÑÛ ‘·«$<Ûëq+ n&ÉTe¶ ∫Ã+~.
ø£qTø£, <ëìì dü‘ê´Á>∑V≤æ >± m<äTs=ÿHêï&ÉT. Ç≥T¢ >±+BÛ q&ç|qæ uÛ≤s¡‘· C≤rj·T
b˛sê≥+ sê»ø°j·T j·TT<äΔ+ ø±<äT. n~ e÷qe C≤‹ì n_Ûeè~Δ|ü]#˚
dü‘ê´Á>∑¨<äéT+. Ç~ ˇø£ÿ |üs¡ Á|üuTÑÛ ‘·«+˝Àì n$˙‹ì m<äTs=ÿqT≥‘√ Ä–b˛<äT.
@ Á|üuÛÑT‘·« $<Ûëq+˝ÀHÓ’Hê düπs, me]˝ÀHÓ’Hê düπs n$˙‹ s¡÷bÕ˝…’q m≈£îÿe
‘·≈î£ ÿe\qT m|üŒ{Ïø|£ ⁄ü Œ&ÉT m<äTs=ÿ+≥÷ ˙‹ì eè~Δ #˚dTü +Ô ~.
sê»ø°j·T+ jÓTTø£ÿ \ø£å´+ ˇø£ÿ Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±sêìï #˚õøÏÿ+#·Tø=q&Éy˚T.
n+<äT#˚‘· sê»ø°j÷· ˝À¢ j·TT<ä+Δ , <Ís¡q® ´+, ≈£îÁ≥\T e⁄+{≤sTT. sê»ø°j÷· \≈£î
$T+∫+~ ˙‹. ˙‹ kÕú|üq≈£î nVæ≤+dü nedüs¡+. n_ÛÁbÕj·TuÛÒ<ä+ e∫Ãq+‘·
e÷Á‘êq m<äT{Ïyê]ì #·+|æy˚dæHê, C…’\T˝À ã+~Û+∫Hê n~ ìj·T+‘·è‘·«+
ne⁄‘·T+~ >±ì ˙‹øÏ Á|ü<ÛëqeT>∑T @ø°uÛ≤e+ ô|+bı+<ä{≤ìøÏ ‘√&ÉŒ&É<äT.
sê»ø°j÷· ˝À¢ Væ≤+dü ñ+&Ée#·TÃ. dü‘ê´Á>∑V≤ü + nVæ≤+düqT ne\+_düT+Ô ~.
dü‘ê´Á>∑V≤æ >± Á|üuTÑÛ ‘·«+˝Àì n$˙‹ì m<äTs=ÿqï|ü⁄Œ&ÉT, nVæ≤+kÕ $<ÛëHê˝…q’
XÊdüq ñ\¢+|òTü q, |üqTï\ ìsêø£sD¡ , düV‰ü j·T ìsêø£sD¡ \qT >±+BÛ Á|üj÷Ó –+#ê&ÉT.
‘√{Ïyê]˝Àì n$˙‹ì ‘·T&ç∫y˚jT· T≥≈£î eT+<ä*+|ü⁄, Á|üuÀ<Û+ä , ìs¡dqü Áe‘·+
dü‘ê´Á>∑V≤ü e÷sêZ\sTTqfÒ,¢ Á|üuTÑÛ ‘·«+˝Àì n$˙‹ m<äTs=ÿqT≥≈£î XÊdüq ñ\¢+|òTü q+
yÓTT<ä˝q’… $ dü‘ê´Á>∑V≤ü s¡÷bÕ\T.
n+<äT#˚‘· dü‘ê´Á>∑V≤ü eTq>± ã\yÓTqÆ ˙‹.
H˚qT dü‘´· + #Ó|ü ‘êqT, ˙#˚‘· dü‘´· + #Ó|Œæ kÕÔqT.
H˚qT nã<ä+Δ Ä&ÉqT, ìqTï nã<ä+Δ Ä&Éìe«qT.
H˚qT ˙‘√ ndüe÷q+>± ñ+&ÉqT. ìqTï ndüe÷q+>± e⁄+&Éìe«qT.
H˚qT Væ≤+dü #ÓjT· ´qT. ìqTï Væ≤+dü #ÓjT· ´ìe«qT.
Çeìïj·TT dü‘ê´Á>∑V≤ü dü÷Á‘ê˝Ò.
˙‹ $XÊ\ e÷qe dü+|ò÷ü ìøÏ #Ó+~+~. n+<äT˝À Á|üuTÑÛ ‘·«+ ˇø£ eTTKýÓTqÆ
uÛ≤>∑+. m≈£îÿe ‘·≈£îÿe\qT b˛wæ+#˚ $<Ûëq+ Á|üuÛÑT‘·«+˝À ñqï+‘·ø±\+ Ä
$<ÛëHêìï dü‘ê´Á>∑VQü \T m<äTs=ÿqe\dæq nedüs+¡ e⁄+≥÷H˚ e⁄+≥T+~. q÷{ÏøÏ
q÷s¡TbÕfi¯ófl dü+|òTü +˝À ˙‹ ñ+&ÉT≥ Ä<äsÙ¡ ÁbÕj·Ty˚T ø£qø£, |ü]bÕ\q˝À >∑\
ìs¡“+<Ûä $<ÛëHê\qT dü‘ê´Á>∑V≤æ dü]~<äT‘› ÷· e⁄+{≤&ÉT. Hêdæ≈Ô î£ &ÉT dü‘ê´Á>∑V≤æ ø£qTø£,
Hêdæ≈Ô î£ q≈£î sê»ø°j÷· \‘√ ìs¡+‘·s¡ düìïVæ≤‘· dü+ã+<Û+ä ñ+&ç rs¡T‘·T+~.
HêdæÔ≈£î&ÉT <äTsêàs¡TZ&Ü?
˙‹ ô|s¡>±\+fÒ Hê≈£î HêdæÔø£‘·«+ ø±e\dæ e∫Ã+~. nqTuÛÑe+˝À
HêdæÔø£‘·«eTT |òü\e+‘·+>± e⁄+~. ñ‘ê‡Vü‰ìï n_Ûeè~Δ #˚dæ+~. Ç+‘·
ñ|üj÷Ó >∑øs£ +¡ >± HêdæøÔ ‘£ «· + ñ+fÒ, kÕe÷õø£ dü+ã+<Ûë\˝À HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ
#ê˝≤ e´‹πsø£ <äèwæº e⁄+~. ªªqTe⁄« eT+∫yê&çy˚ ø±ì Ä HêdæøÔ ‘£ «· y˚T e∫Ã+~.
˙≈£îqï ˝À{˝≤¢,μμ nì $TÁ‘·T\T qqTï #·÷dæ C≤* yÓ\&¢ kç ÕÔsT¡ . Ç~ Hê≈£î #ê˝≤
ÄX¯Ãsê´ìï ø£*–düT+Ô ~. H˚qT HêdæøÔ £ <äèø£Œ<∏+ä ne\+_+#·&+É #˚‘H· ˚ Hê˝À ˙‹,
Bøå± ô|]>±sTT. Ç~ Hê nqTuÛeÑ +, n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT Hê˝Àì Bø£ìå n_Ûq+~dü÷Ô
á Bø£≈å î£ Ä<Ûës¡yTÓ qÆ HêdæøÔ £ <äèø£Œ<Ûëìï ìs¡d+æ #·&+É Hê≈£î |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<ä+Δ >±
ø£q|ü&ç+~.
düsπ , |ü]o*ùdÔ á neø£‘e· ø£≈î£ ns¡+ú ‘Ó*dæ+~. ì»+>± HêdæøÔ £ <äèø£Œ<∏+ä
e\qH˚ ˙‹ ô|+bı+<äT‘·T+~. ø±ì eéVü‰]ø£ uÛ≤yê\˝À e÷Á‘·+ HêdæøÔ ‘£ «· +
n+fÒ <äTsêàs¡+Z nì $]$>± Á|ü#ês¡+ nsTTe⁄+~. ì|òTü +≥Te⁄˝À¢ ≈£L&Ü ªHêdæ≈Ô î£ &ÉTμ
n+fÒ ªª<˚e⁄&ÉT ˝Ò&TÉ nH˚yê&ÉT— <˚e⁄&ÉT ˝Òì yê&ÉT <äTwüß&º TÉ , <äTsêàs¡T&Z TÉ μμ nì
ìs¡«#·Hê\T #˚jT· ã&ç ñHêïsTT. Ç~ ‘·e÷cÕ nsTTq $wüjT· eTT, düe÷»+ ˇø£
yÓ|’ ⁄ü q ˙‹ n_Ûeè~Δì ø√s¡T‘·÷ ñ+~. ø±ì Ç+ø=ø£ yÓ|’ ⁄ü q ˙‹øÏ kÕ<Ûqä eT>∑T
HêdæøÔ ‘£ ê«ìøÏ e´‹πsø£+>± Á|üC≤_ÛÁbÕj·÷ìï, yê‘êes¡D≤ìï ø£*ŒdüT+Ô ~. á neø£
‘·eø£ m+<äT≈£î ø£*–+~?
>√sê 29
me]HÓH’ ê ì\u…{ºÏ ªª˙‹ø±yê˝≤? e<ë›?μμ nì n&ç–‘˚ ‘·|Œü ≈£î+&Ü ˙‹ø±yê*
nì »yê_kÕÔs¡T. Á|ü‹yê&É÷ ˙‹ì ø√s¡T‘·÷e⁄Hêï&ÉT >∑<ë, n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT
düe÷»+˝À ˙‹ m+<äT≈£î $]$>± ô|s¡>˝∑ <Ò Tä ? ndüŒèX¯´‘·, ˙Á>√ düeTdü´ ñqï
düe÷»+˝À ˙‹ u≤>± e⁄+<äq>∑\e÷? <ë]Á<ä´+‘√ u≤<Ûä|ü&˚ Á|ü» ø√{≤qT
ø√≥T¢+&É>±, ø=~›eT+~ ø√{°X¯«s¡T\T ≈£î\T≈£î‘·÷ ñ+&É≥+ ˙‹ n+{≤e÷?
ˇø£yÓ’|ü⁄q n+<äs¡÷ ˙‹ì ø√s¡T‘·÷ ñ+&É>± ` ¬s+&√ yÓ’|ü⁄q ˙‹ m+<äT≈£î
eè~Δbı+<ä˝<Ò Tä ? Ä˝À∫+#·+&ç.
Ç|ü&ÉTqï kÕe÷õø£ dæ‹ú ˝À m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe\T ñHêïsTT. ø=+<äsT¡ n~Ûø£
neø±XÊ*ï nqTuÛ$Ñ düTHÔ êïs¡T. ˙‹ Á|üã*‘˚ m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe\T ñ+&É{≤ìøÏ M\T˝Ò<Tä .
düe÷»+˝À ˙‹ Á|üã\&É+ n+fÒ n+<äs¡≈£L düeTeT>∑T J$‘· neø±XÊ\T
ñ+&É≥+, ˙‹ Á|üã*‘˚ n~Ûø£ neø±XÊ\T nqTuÛ$Ñ düTqÔ ïyê] Ä~Ûø´£ ‘·\T b˛‘êsTT.
n+<äs÷¡ düeT+ ne⁄‘ês¡T. n+<äT#˚‘· á n~Ûø£ neø±XÊ\T nqTuÛ$Ñ düTqÔ ïyês¡T
˙‹ì ô|ø’ Ï ˝Òeìe«s¡T. n˝≤>∑ì ˙‹ e<äì› ãVæ≤s¡+>∑+>± #Ó|Œü ˝ÒsT¡ . m+<äTø£+fÒ
dü+|òTü + ìsêàD≤ìøÏ ˙‹ Ä<Ûës¡eTT. n+<äT#˚‘· ˇø£ yÓ|’ ⁄ü q ˙‹ø±yê\ì n+≥÷
s¬ +&√yÓ|’ ⁄ü q ˙‹ì ô|+#˚ kÕ<Ûqä eT>∑T HêdæøÔ ‘£ «· + ô|ø’ Ï ˝Òe≈£î+&Ü n&ÉT|¶ &ü ‘É ês¡T.
ªª˙‹ø±yê*, ø±ì HêdæÔø£‘·«+ ‘·|ü n+fÒ ªªnqï+ ø±yê*, e+≥e<äT›μμ
nqï≥T¢+≥T+~. HêdæøÔ ‘£ ê«ìï ìùw~Û+#·≥+ n+fÒ |üs´¡ ekÕq+˝À ˙‹ ˝Ò≈î£ +&Ü
nD∫y˚jT· &É+ ne⁄‘·T+~. n+<äT#˚‘· n~Ûø£ neø±XÊ\T nqTuÛ$Ñ düTqÔ ïyês¡T ˙‹ì
bı>∑&TÉ ‘·÷ HêdæøÔ ‘£ ê«ìï ì+~kÕÔsT¡ . á yÓ÷dü+˝À Á|üC≤˙ø±ìï |ü&yÉ j ˚ T· &ÜìøÏ
Á|üjT· ‹ïkÕÔsT¡ , HêdæøÔ ‘£ ê«ìï mìï $<Ûë\ n&É&¶ ÜìøÏ M\T+<√ nìï $<Ûë\ #·÷kÕÔsT¡ .
HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ <äTsêàs¡eZ Tì Á|ü#ês¡eTT #˚kÕÔsT¡ . Hêdæ≈Ô î£ *ï <ä+&ç+#ê\+{≤s¡T.
Çìï ‘ê|üÁ‘·j÷· \÷ m+<äTø£+fÒ ˙‹ ì»+>± ô|s¡>≈∑ L£ &É<ìä .
á Á|ü#êsêìøÏ u…~]b˛sTT, ˙‹j·T+<äT Á|”‹e⁄qï yês¡T ≈£L&Ü ‘·eTqT
m≈£ÿ&É Hêdæ≈Ô î£ \ì n+{≤s√ nì »+øÏ, Ä#·sD¡ ˝À yÓqøÏÿ‘·>T∑ ‘Z ês¡T.
˙‹ì ô|+#ê\ì BÛs¡T\T>± ì*∫q yês¡+<äs¡÷ yê] yê] ø±˝≤\˝À
Hêdæ≈Ô î£ \T>± Væ≤+dæ+#·ã&Éy¶ êπs. n+<äT#˚‘· HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ <äTsêàs¡‘Z · ø±H˚ø±<äT.
ìC≤ìøÏ HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ ˙‹. HêdæøÔ ‘£ «· eTT <äTsêàs¡‘Z · nì Á|ü#ês¡eTT #˚jT· &É+
<äTsêàs¡+Z , yÓ÷dü+, kÕ«s¡+Δ , ˙‹j·T+<äT Á|”‹ e⁄qïyês¡+<äs÷¡ Hêdæ≈Ô î£ ˝…’ rsê*.
ì|òüT+≥Te⁄\qT ‹]– Áyêj·÷*. uÛ≤cÕ kÕ+Á|ü<ëj·÷\qT dü]~<äT›ø√yê*.
HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ ˙‹, ˙‹, ˙‹ nì y˚sTTH√fi¯fl‘√ #ê{≤*.
sê»ø°j·÷\T ` HêdæÔø£‘·«+
Hê J$‘êìøÏ H˚H˚ ø£sqÔ¡ T, Hê dü+|òTü ìsêàD≤ìøÏ H˚H˚ ø£sqÔ¡ T nqT Ä‘·à
$XÊ«dü+ Hê˝À HêdæøÔ £ <äèwæeº \¢ ô|s¡>>∑ ±H˚ Hê≈£L sê»ø°j÷· \≈£L e⁄qï dü+ã+<Û+ä
≈£L&Ü e÷]+~. Hê˝À HêdæøÔ £ uÛ≤yê\T ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› Hê≈£L, sê»ø°j÷· \≈£L
e⁄qï dü+ã+<Ûä+ <ä>∑Zs¡sTT+~. n+‘·es¡≈£L Hê≈£L sê»ø°j·÷\≈£L dü+ã+<Ûä+
˝Ò<äqT≈£îHêïqT. sê»ø°j·÷\‘√ dü+ã+<Ûä+ e<ä›ì ≈£L&Ü Ms¡÷ yês¡÷ dü\Vü‰
Çdü÷eÔ #êÃs¡T. ø±ì HêdæøÔ £ uÛ≤yê\T ô|s¡T>∑T‘·÷ e⁄+fÒ, sê»ø°j÷· \+fÒ @$T{À,
sê»ø°j÷· \‘√ dü+ã+<Û+ä m+<äT≈£î e⁄+&çrsê˝À düŒwü+º nsTT+~.
sê»ø°j÷· \+fÒ @$T{Ï? sê»ø°j÷· \T n+fÒ Á|üuTÑÛ ‘·« ìs¡«Vü≤D nqT≈£î+<ë+.
nsTT‘˚ Á|üuÛÑT‘ê«ìï m+<äT≈£î ìs¡«Væ≤+#ê*? Á|ü»\≈£î ≈£L&É÷>∑T&Ü¶ ø£\T>∑
#˚jT· {≤ìøÏ, Á|ü»\˝À ˙‹`ìj·Te÷\T ì\u…≥&º Üìπø Á|üuTÑÛ ‘·«+ ø±yê*. Á|üuTÑÛ ‘·«
XÊdüHê\T Á|ü»\ kÂø£s¡éTT ø=s¡πø>∑<ë, n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT Hê≈£î Á|üuÛÑT‘·«+‘√
dü+ã+<Û+ä ˝Ò≈î£ +&Ü m˝≤>∑b˛‘·T+~.
Ädæ≈Ô î£ \sTT‘˚ ‘·eT düTK<äT'U≤\≈£î <Óe’ yÓ÷, ø£s√à ø±s¡D+ nqT≈£î+{≤s¡T. @
Ä|ü<ä e∫ÃHê <Óy’ êìï y˚&TÉ ≈£î+{≤s¡T. yê]øÏ Á|üuTÑÛ ‘·«+ <äèwæ˝º <Ò Tä . Á|üuTÑÛ ‘·«+‘√
dü+ã+<Û+ä ˝Ò<ìä ø±ì, dü+ã+<Û+ä e<äì› ø±ì #Óù|Œ e÷≥\T ÄdæøÔ £ kÕ+Á|ü<ëj·÷\T
Hêdæ≈Ô î£ ìøÏ n~ m˝≤>∑ dü]b˛‘·T+~? Hê ì‘·´ J$‘êìøÏ Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ dü+ã+<Û+ä
Hê≈£î düŒwü+º >± ø£qã&ÉT‘·T+~. Hê #·T≥÷º e⁄qï <ë]Á<ë´ìøÏ, ≈£î\eT‘· <˚«cÕ\≈£î
Á|üuTÑÛ ‘ê«ì<˚ u≤<Û´ä ‘·. e´øÏ>Ô ‘∑ · ÄdæeÔ \q, yês¡d‘ü «· |ü⁄ Vü≤≈£îÿ\ e\q ÄdüT\Ô ˝À
m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe\T @s¡Œ&Ü¶sTT. Á|ü‘´˚ ø£ ìjÓ÷»ø£ esêZ\ e\q, eT‘· $XÊ«kÕ\
|ü≥¢ n_Ûe÷q+ e\q ≈£î\, eT‘· ‘˚&Ü\T düe÷»+˝À ì\Te>∑\T>∑T‘·THêïsTT.
Á|üuTÑÛ ‘·«+ XÊdüHê\T #˚ùd,Ô dü+|òTü + yÓTT‘·+Ô MT<ä ô|<äe› ÷s¡TŒ\T m+<äTø£ì sêe⁄?
n+<äT#˚‘· dü+|òTü +˝À e÷s¡TŒ\≈£L Á|üuTÑÛ ‘ê«ìø° dü+ã+<Û+ä e⁄+~. H˚qT dü+|ò÷ü ìï
ì]àdüTHÔ êïqT. n+<äT#˚‘· Hê≈£L sê»ø°j÷· \≈£L dü+ã+<Û+ä e⁄+&ç r]+~.
Hê düTK<äT'U≤\T <Óe’ ì]à‘ê\ì ˇ|üø√qT ø£<ë. <Óe’ qeTàø£eTT Á‘√dæ|⁄ü ∫Ã‘˚
Á|üuTÑÛ ‘·«+ u≤<Û´ä ‘· u…≥’ |ü&TÉ ‘·T+~.
Ädæ Ô ≈ £ î \T ˇø£ yÓ ’ | ü ⁄ q <Ó ’ y êìï q$TàHê, j· T <ësêú \ ‘√ dü + ã+<Û ä +
ô|≥Tº≈î£ qï|ü&ÉT yê]øÏ sê»ø°j÷· \‘√ dü+ã+<Û+ä edüT+Ô ~. ø±ì yê] J$‘·+˝À
ø=+‘· <Óe’ q$Tàø£, ø=+‘· Á|üuTÑÛ ‘·« u≤<Û´ä ‘· e⁄+&ç, <ä«+<ä«+>± e⁄+≥T+~. Hêdæ≈Ô î£ &ÉT
>√sê 31
n≥T¢>±<äT. Hêdæ≈Ô î£ ì dü+ã+<Û+ä |üP]Ô>± Á|üuTÑÛ ‘·«+‘√H˚. n+<äT#˚‘· Hêdæ≈Ô î£ ìøÏ
sê»ø°j÷· \‘√ |üP]Ô dü+ã+<Û+ä e⁄+~.
nsTT‘˚ Hêdæ≈Ô î£ ì sê»ø°j÷· \T @ $<Û+ä >± e⁄+{≤sTT?
HêdæÔ≈£îì sê»ø°j·T <äèwæº

sê»ø°j·÷\+fÒ Á|üuÛÑT‘·« ìs¡«Vü≤D ø£<ë, Á|üuÛÑT‘·« ìs¡«Vü≤D eTTK´+>±
eT÷&ÉT $<Ûë\T>± e⁄+≥T+~. sê»bÕ\q, ìj·T+‘·è‘·«+, Á|üC≤kÕ«eT´+.
sê»bÕ\q, ìj·T+‘·è‘·«eTT\˝À XÊdüHê\T #˚ùd n~Ûø±s¡+ |üP]Ô>± sêEø√,
ìj·T+‘·ø√ e⁄+≥T+~. sêE yês¡dTü &ÉT sêE ne⁄‘ê&ÉT. ìj·T+‘· ìj·T$T‘·T&ÉT
kÕ<Ûës¡D+>± ìj·T+‘· ne⁄‘ê&ÉT. n+<äT#˚‘· XÊdüHê\T #˚ùd dü+<äs“¡ +¤ ˝À>±ì,
|ü]bÕ\≈£îì m+#·T≈£îH˚ dü+<äs¡“¤+˝À >±ì Á|ü»\CÀø£´+ e⁄+&É<äT. á ¬s+&ÉT
$<ÛëHê\˝Àq÷ Á|ü» m+‘·ùd|üP Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ ˝§+>∑ e⁄+&Ée\dæ+<˚. Á|ü»\T ˝§+–
e⁄+fÒH˚ |ü]bÕ\q kÕ>∑T‘·T+<äqï kÕyÓT‘· ≈£L&Ü e⁄+~.
˝§+>∑Tu≤≥T u≤ìdü \ø£Då +. ÄdæøÔ ‘£ «· + u≤ìdü Á|üeè‹Ô ø£qø£ sêEbÕ\q,
ìj·T+‘·è‘·«+ ÄdæøÔ £ $<ÛëHê\T. Ädæ≈Ô î£ &ÉT <˚ìø√ ˇø£ <ëìøÏ ˝§+– e⁄+{≤&ÉT.
<˚e⁄&çH√, ø£s¡àH√, $X¯« ìj·Te÷\H√ ‘·q HÓ‹ÔMT<ä møÏÿ+#·T≈£î+{≤&ÉT. ‘êqT
<ëìøÏ ˝§+– ñ+{≤&ÉT. sê»ø°j·÷˝À¢ ÄdæÔ≈£î&ÉT sê»bÕ\q, ìj·T+‘·è‘ê«H√ï
@s¡Œs¡#T· ≈£î+{≤&ÉT. sêE ÁøÏ+<√, ìj·T+‘· ÁøÏ+<√ Ädæ≈Ô î£ &ÉT ˝§+– |ü&ç ñ+{≤&ÉT.
HêdæøÔ ‘£ «· + kÕ«‘·+Á‘·´ Á|üeè‹Ô, ˝§+>∑Tu≤≥T≈£î e´‹πsø£+. n+<äT#˚‘· Hêdæ≈Ô î£ ì
sê»ø°jT· $<Ûëq+ sêE bÕ\qø°, ìj·T+‘·è‘ê«ìø° ‘˚&Ü>± e⁄+≥T+~. ìC≤ìøÏ
Hêdæ≈Ô î£ &ÉT sêE bÕ\qqT, ìj·T+‘·è‘ê«ìï düV≤æ +#·&TÉ . dü+|òTü ìsêàD+˝À Hêdæ≈Ô î£ &ÉT
düVü≤ø£]kÕÔ&ÉT >±ì ˝§+– e⁄+&É&ÉT. n+<äT#˚‘· HêdæÔ≈£îì sê»ø°j·T $<Ûëq+
Á|üC≤kÕ«$Tø£yT˚ . Á|üC≤kÕ«$Tø£+˝À Á|ü»˝Ò Á|üuTÑÛ ‘·« $<ÛëHê˙ï, Á|üuTÑÛ ‘·« n~Ûø±s¡T\qT
ìs¡sí TT+#·T≈£î+≥÷ e⁄+{≤s¡T. Ç+<äT˝À ˇø£]‘√ ˇø£sT¡ düV≤ü ø±s¡yT˚ ø±ì, me]ø°
mes¡÷ ˝§+–e⁄+&É&+É ˝Ò<Tä .
Á|ü»\˝À HêdæøÔ £ Á|üeè‹Ô ô|s¡T>∑T‘·T+&É≥+ #˚‘· |üPs¡«ø±\|ü⁄ sê»bÕ\q\T,
ìj·T+‘·è‘ê«\÷ Ç|ü⁄Œ&ÉT ‘·–Zb˛j·÷sTT. Á|üuÛÑT‘ê«\T Á|üC≤kÕ«$Tø±\T>±
e÷]b˛‘·THêïsTT. ø±ì Á|üC≤˙ø£+ Ç+ø± HêdæÔø£ dæ<ëΔ+‘êìï ãVæ≤s¡+>∑+>±
n+^ø£ ] +#· & É + ˝Ò < ä T . yê] <ä è wæ º Ädæ Ô ø £ ‘ ê«ìøÏ Hêdæ Ô ø £ ‘ ê«ìøÏ eT<Û ä ´
}–dü˝≤&ÉT‘·Tqï~. bÕ‘· kÕ+Á|ü<ëj·÷\T ÄdæøÔ ‘£ «· + yÓ|’ ⁄ü ˝≤>∑T‘·÷ e⁄+fÒ, Ä#·sD¡
HêdæøÔ ‘£ «· +yÓ|’ ⁄ü Á|üeVæ≤düTqÔ ï~. Ç˝≤>∑ n≥÷ Ç≥÷ ø±≈£î+&Ü ñ+&É≥+ #˚‘· ˇø£
yÓ’|ü⁄q sê»bÕ\qqT düVæ≤+#·˝Ò≈£îHêïs¡T— Ç+ø=ø£ yÓ’|ü⁄ >∑{Ïº Á|üC≤kÕ«$Tø±ìï
ì]à+#·Tø√˝Ò≈£îHêïs¡T. n+<äT#˚‘· sêE bÕ\q\T n+‘·yÓTT+<ësTT. ù|s¡T≈£î
Á|üC≤kÕ«$Tø±\T @s¡Œ&Ü¶sTT. ø±ì Ä#·s¡D˝À Á|üC≤kÕ«$Tø±\T ìj·T+‘·è‘ê«\
˝ÀìøÏ ~>∑C≤]b˛‘·THêïsTT. ˇø£ e´øÏÔ ÁøÏ+<ä≈î£ ø±ø£b˛sTTHê, ˇø£ eTTsƒêô|‘·qÔ +
ÁøÏ+<ä áHê{Ï Á|üC≤kÕ«$Tø±\T |ü&bç ˛‘·THêïsTT. Ç≥Te+{Ï dæ‹ú ˝À Hê kÕúqeTT
@$T{Ï?
H˚qT Á|üC≤kÕ«$Tø±ìï HÓ–+Z ∫ rsê*. sêEbÕ\q m˝≤>± b˛sTT+~. Á|üdTü ‘Ô ·
Á|üC≤kÕ«$Tø±\T ìj·T+‘·è‘·«+˝ÀìøÏ ~>∑C≤s¡≈î£ +&Ü #·÷#˚ u≤<Û´ä ‘· Hê~.
Á|üC≤kÕ«$Tø±\T bÕ&ÉsTTb˛‘·THêïj˚T nì ~>∑T\T|ü&ç ø±s¡´+ ˝Ò<Tä . eT+Á‘·T\
ìj·T+‘·è‘·« #·s¡´*ï ì+~+∫ ø±s¡´+ ˝Ò<äT. ‘√{Ï Á|ü» ø£\dæsêe≥+ ˝Ò<äì
ìsêX¯#+Ó <ä≥+ Hêdæ≈Ô î£ ì \ø£Då y˚T ø±<äT. n+<äT#˚‘· Ç{Ïdº ‹úæ ˝À H˚qT @$T #˚j÷· *?
düeTdü´qT e]í+#·&É+ø±<äT ø±e\dæ+~. düeTdü´qT |ü]wüÿ]+#ê*. |ü]wüÿ]+#˚
u≤<Û´ä ‘· me]ô|q’ yêπs y˚dTü ø√yê*. H˚qT Hê u≤<Û´ä ‘·qT m˝≤ ìs¡«Væ≤+#·Tø√yê*.
Á|ü»\˝À kÕ«‘·+Á‘·´ ñ‘ê‡Vü≤+ ñbıŒ+>∑≥+#˚‘· sê»bÕ\qqT ‹s¡>Á∑ ‘√kÕs¡T.
ø±ì yês¡T ãVæ≤s¡+>∑+>± HêdæÔø£<äèwæºì n+^ø£]+#·&É+ ˝Ò<äT >∑qTø£ yê]˝À
Á|üC≤kÕ«$Tø£ uÛ≤yê\T Bø£å‘√ ì\Te˝Ò<äT. n\yê≥T |ü&çq ÄdæÔø£‘·«+˝Àìπø
~>∑C≤sês¡T. u≤ìdü‘«· |ü⁄ \ø£Då ≤\T ãj·T≥|ü&Ü¶sTT. Á|üuTÑÛ ‘·«+ ìs¡+≈£îX¯+ nsTT+~.
ù|s¡T≈£î Á|üC≤kÕ«$Tø±\sTTHê Á|ü»\ ÄdæøÔ £ uÛ≤yê\ e\q, á Á|üuTÑÛ ‘ê«\T ìC≤ìøÏ
ìj·T+‘·è‘ê«\T>± nsTTq$. M{Ïì ì»+>± Á|üC≤kÕ«$Tø±\T>± #˚j·÷\+fÒ
Á|ü»\˝À HêdæøÔ £ <äèø£Œ<∏ëìï ô|+bı+~+#ê*. HêdæøÔ ‘£ ê«ìï yê]#˚ ãVæ≤s¡+>∑+>±
n+^ø£]+|ü#j Ó ÷· ´*. ÄHê&˚ ì»eTsTTq Á|üC≤kÕ«$Tø£+ Ä#·sD¡ ˝ÀìøÏ edüT+Ô ~.
Á|üC≤kÕ«$Tø±ìï b˛wæ+#·&ÜìøÏ H˚qT HêdæøÔ ‘£ «· + Á|ü#ês¡+ #Ój÷· ´*.
Á|ü»\˝À HêdæøÔ £ <äèwæeº \q @s¡Œ&çq Á|üC≤kÕ«$Tø£+ @ $<Û+ä >± ñ+≥T+~.
HêdæÔ≈£îì Á|üC≤kÕ«$Tø£+
Á|üC≤kÕ«$Tø£+ n+fÒ Á|ü»˝Ò |ü]bÕ\≈£î\T ø£<ë. |ü]bÕ\≈£î\T mes¡sTTHê
u≤ìdü\T>±q÷, u≤<Ûä˝Àq÷ e⁄+&É&ÜìøÏ ˇ|ü≈£î+{≤sê? Ç~ ndü+<äs¡“¤+.
n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT áHê&ÉT Á|üC≤kÕ«$Tø±\˝À ø=+<äsT¡ ndüŒèX¯ó´\T>±qT, ø=+<äsT¡
>√sê 33
<ä]Á<äT\T>±qT m+<äT≈£î e⁄+≥THêïs¡T? ì»+>± á ndüŒèX¯ó´\≈£L á ù|<ä\≈£L
|ü]bÕ\q˝À CÀø£éTTe⁄+fÒ, yê]ì nD∫ô|{Ïº u≤~Û+#˚ Á|üuÛÑT‘ê«ìï yês¡T
ì]à+#·T≈£î+{≤sê?
ø±ì, áHê&ÉT Á|ü‹ ejÓ÷»qTìøÏ z≥Te⁄Hêï, Á|ü»\˝À <ë]Á<ä´+, u≤ìdü‘«· +
e⁄HêïsTT ø£ q Tø£ z≥T e⁄qï+‘· e ÷Á‘êq Ç~ Á|ü C ≤kÕ«$Tø£ + ø±<ä ì
ãTTEe>∑T#·Tqï~. z≥¢ e\¢ Á|üuTÑÛ ‘·« $<ÛëHêìï ‘ês¡Te÷s¡T #ÓjT· é#·TÃqì dæ<ëΔ+‘·+
ñqï|üŒ{Ïø° Ä#·sD¡ ˝À n~ n+‘·>± »s¡>≥∑ + ˝Ò<Tä .
Á|ü»\ #˚‘T· ˝À¢ z≥T ñqï+‘· e÷Á‘êq #ê\<äT. Ä z≥T $ìjÓ÷>∑eTT ≈£L&Ü
‘Ó*j·÷*. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Hê #˚‹˝À ‘·TbÕøÏ e⁄+<äqTø√+&ç. Ä ‘·TbÕø°ì ù|\Ã&É+
Hê≈£î ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ qqTï ˇø£ ∫qï |æ\y¢ ê&ÉT e∫Ã Væ≤+dæ+∫ b˛e#·TÃqT. ø±ì
H˚qT Ä ‘·TbÕø°ì $ìjÓ÷–+∫q≥¢sTT‘˚ |ü~eT+~ Hê MT<ä b˛sê{≤ìøÏ e∫ÃHê
m<äTs=ÿq>∑\qT. #˚‘ø· ±ì yêì Äj·TT<Û+ä ˝≤π> ù|<äyêì z≥T á s√Eq ñ|üj÷Ó >∑+
˝Ò≈î£ +&Ü b˛‘·Tqï~. ù|<äyêì z≥T ìs¡T|üj÷Ó >∑+ ne&É+#˚‘H· ,˚ á Á|üuTÑÛ ‘ê«\˝À
ìC≤ìøÏ ø=~›eT+~ <Ûìä ≈£î˝Ò ô|‘·qÔ + #˚dTü HÔ êïs¡T. yê]øÏ nqT≈£L\+>±H˚ |ü]bÕ\q
»s¡T|ü⁄≈£î+≥THêïs¡T. #˚‹˝À n~Ûø£ z≥T¢ e⁄+&ç ≈£L&Ü ù|s¡T≈£î |ü]bÕ\≈£î˝…’ ≈£L&Ü
ù|<ä Á|üC≤˙ø£+ u≤<Û˝ä À¢q÷ u≤ìdü‘«· +˝Àq÷ |ü&eç ⁄Hêïs¡T.
ù|<ä\T m+<äT#˚‘· ‘·eT z≥TqT dü~«ìjÓ÷>∑+ #Ój·T´&É+˝Ò<äT? yê]
ø£wìºü wüßsº ê\qT rπsÃ~ <Óe’ + nqT≈£î+≥THêïs¡T >±ì, Á|üuTÑÛ ‘·«$<Ûëq+ nì yês¡T
Á>∑Væ≤+#·˝Ò<äT. <Ó’yêsê<Ûäq˝À rdüT≈£îqï+‘· ÁX¯<äΔ |ü]bÕ\Hê |ü<äΔ‘·T\T ns¡ú+
#˚dTü ø=qT≥≈£î #·÷|ü⁄≥˝Ò<Tä . yê] z≥T yÓTT>∑e÷{≤˝À¢ |ü&bç ˛‘·Tqï~. ‘·eT z≥T
$\Te\T yês¡T Á>∑V≤æ +#·b˛e⁄≥#˚‘· sê»ø°jT· +>± n~ ìs¡T|üj÷Ó >∑+ ne⁄‘·Tqï~.
n+<äT#˚‘· áHê{Ï Á|üuTÑÛ ‘ê«\T ù|s¡T≈£î Á|üC≤kÕ«$Tø±˝Ò>±ì ìC≤ìøÏ n$ <Ûìä ≈£î\
ìj·T+‘·è‘ê«\T.
á Á|üuTÑÛ ‘ê«ìï ì»+>± ≈£L&Ü Á|üC≤kÕ«$Tø±\T>± #Ój÷· ´\+fÒ Á|ü»\ <äèwæìº
|üs˝¡ Àø£+ qT+∫ Á|üuTÑÛ ‘·« $<ÛëHê\yÓ|’ ⁄ü eTs¡*+#ê*. yê] düTK<äT'U≤\T |ü]bÕ\Hê
|ü<äΔ‘·T*ï nqTdü]+∫ ñ+{≤j·Tì ‘Ó*j·T#ÓbÕŒ*. Ç~ #Ój·T´>∑*–+~ HêdæÔø£
<äèø£Œ<∏yä T˚ . Hêdæ≈Ô î£ \ Á|üC≤kÕ«$Tø£yT˚ ì»yÓTqÆ Á|üC≤kÕ«$Tø£+.
HêdæÔ≈£îì Á|üC≤kÕ«$Tø£+˝À düe÷q‘· e∫Ã rs¡T‘·T+~. m+<äTø£q>±
|ü]bÕ\≈£î&É÷ u≤ìdü>± ñ+&É&ÜìøÏ ˇ|üø√&ÉT. n+<äs¡÷ ‘·eT‘·eT z≥¢qT
sê»ø°j·T<äèwæº‘√ $ìjÓ÷–+#·T≥#˚‘· düe÷q‘·\≈£î nqT≈£L\eT>∑T Á|üuÛÑT‘·«
$<ÛëHêH˚ï ì]à+#·T≈£î+{≤s¡T.
HêdæÔø£ <äèø£Œ<∏ä+ Á|ü»\≈£î n\es¡#·ì<˚ düe÷q‘· kÕú|æ+#·e˝…q+fÒ, Ä
Á|üuTÑÛ ‘·«+ ≈£L&Ü ìj·T+‘·è‘·« $<Ûëq+ ne\+_ÛdTü +Ô ~. düe÷q‘ê, Á|üC≤kÕ«$Tø£+
ø£\dæsêyê\+fÒ HêdæøÔ £ <äèwæº ø±yê*.
õC≤„dü
HêdæÔø£<äèwæº e\q ˙‹ n+fÒ @$T{À, sê»ø°j·÷\+fÒ @$T{À eTTK´
dü÷Á‘ê\qT Á>∑V≤æ +#·T≈£îHêïqT. n$ Hê nqTuÛyÑ êìøÏ dü]b˛‘·÷ ñHêïsTT. kÕ+|òTæ ø£
J$‘·+˝À ≈£L&Ü #·øÿ£ >±H˚ e⁄HêïsTT.
ø±ì n&ÉT>∑&TÉ ø°ÿ ì‘·´J$‘·+˝À m<äTs=ÿ+≥Tqï düeTdü´ Ç+ø=ø£{Ï e⁄+~.
n<˚$T≥+fÒ @~ #·÷∫Hê, @~$Hêï Ç~ @$T{Ï? n~ @$T{Ï? nH˚ Á|üXï¯ . ny˚
$wüj÷· \T ‘Ó\TdüTø√yê\qï õC≤„d.ü á õC≤„dü ô|<ä› ô|<ä› $wüj÷· \qT, ∫qï ∫qï
$esê\qT nìï+{Ï˙ Äe]+∫ ñ+≥T+~. dü÷s¡T´&˚$T{Ï? #·+Á<äT&˚$T{Ï?
#êy˚$T{Ï? |ü⁄≥Tºøπ $T{Ï? nqTø√ì ˝≤uÛ≤\T @$T{Ï? ≈£î+{° Á>∑T&û¶ @$T{Ï? ;<ëkÕ<ë
@$T{Ï ? n≥Te+{Ï mHÓ ï H√ï Á|ü X ¯ ï \T nqTø£ å D + eTq≈£ î ‘· & É T ‘· ÷
ñ+{≤sTT.
M≥ìï{Ïø° ˇπø yÓTT+&ç düe÷<Ûëq+ Hê≈£î ∫qï|ü⁄Œ&ÉT #ÓbÕŒs¡T. Ç<ä+‘ê <Óe’ düèwæº
nHêïs¡T. n<äèwü+º , <äTs¡<èä wü+º nHêïs¡T. |üPs¡«»qà, ø£sà¡ nHêïs¡T. <Óe’ +, ø£sà¡ ˝À¢
q$Tà‘˚ ô|’ Á|üXï¯ \ìï+{Ïø° düe÷<Ûëq+ e∫Ãq≥T¢+≥T+~. @~ n&ç–Hê n~ <Óe’
düèwæº nì #Ó_‘˚ n~ @<√ ‘Ó*dæ+~ nqT≈£îH˚yê&çì. ø±ì Ä˝À∫ùdÔ n~ X¯ó<äΔ
bıs¡bÕ≥ì u…≥’ |ü&TÉ ‘·T+~. <˚ìø¬ H’ ê <Óe’ düèwæ,º <Óe’ eTVæ≤eT nì #Óù|Œ düe÷<Ûëq+
ìC≤ìøÏ düe÷<Ûëq+ ø±H˚ø±<äT. n~ Á|üXï¯ qT nD∫ ô|{Ïº ø£|Œæ |ü⁄#·Ã&É+. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
@<ÓH’ ê n&ç–‘˚ ªª<Óy’ êìπø ms¡Tø£μμ nì »yê_e«≥+ n\yê≥T. Ä e÷≥≈£î ns¡+Δ
@$T{Ï? ªª<Óy’ êìπø ms¡Tø£μμ n+fÒ ªªHê≈£î ‘Ó*j·T<äTμμ nì #Ó|Œü &É+ nqïe÷≥.
ªªHê≈£î ‘Ó*j·T<äTμμ nì düŒwüº+>± #Ó|æ‘˚ Ç+ø=ø£ $<Ûä+>± ‘Ó\TdüTø√&ÜìøÏ
Á|üjT· ‹ïkÕÔqT. n+‘˚>±ì ªª<Óy’ êìøÏ ms¡Tø£μμ n+fÒ <Óe’ +˝À qeTàø£+ e⁄qï+‘·ø±\+,
Hê õC≤„dqü T nD∫ô|≥º&+É nsTT+~.
HêdæÔø£<äèwæº sê>±H˚ Hê õC≤„dü ì»yÓTÆq $C≤„Hêìï dü+bÕ~+#·&É+
ÁbÕs¡+_Û+∫+~. dü÷s¡T´&É÷, #·+Á<äT&É÷, |ü⁄≥Tºø±, #êeP, ;<ë, kÕ<ë, ≈£î+{°,
>∑T&û¶ $wüj÷· \≈£î HêdæøÔ <£ èä wæ‘º √ düe÷<Ûëq+ @$T{Ï?
>√sê 35
kÕ<äèX¯´+
<Ó’edüèwæº, <Ó’eeTVæ≤eT nqT qeTàø±\qT e<ä*y˚ùdÔ ì‘·éTT #·T≥÷º
ø£qã&ÉT‘·÷qï $wüj÷· \T, nqTuÛyÑ ê\ jÓTTø£ÿ ns¡+ú #Ó|ü ø√e&É+ jÓT˝≤>∑?
ˇø£ $<Ûëq+ kÕ<äèX¯´+. kÕ<äèX¯éT+fÒ b˛*ø£.kÕ<äèX¯´+˝À ‘·q˝≤+{Ïyêfi‚fl
ne‘·\ ≈£L&Ü ñHêïs¡ì nqTø√e&É+ eTTK´+. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Hê ∫qï‘·q+˝À
Á>±eTbò˛Hé bÕ≥*ï $+≥÷ e⁄qï|ü⁄Œ&ÉT Ä ô|{À¢ mes√ ≈£Ls¡TÃì bÕ&ÉT‘·THêïs¡ì
nqT≈£îH˚yêDÏí #ê˝≤eT+~ |æ\\¢ øÏ Hêe˝…H˚ Ç<˚ ñ<˚X› ´¯ eTT. es¡¸+ ≈£îs¡TdüT+Ô fÒ
y˚T|ò÷ü ˝À¢ mes√ ≈£Ls¡TÃì ˙fi¯ófl b˛düTHÔ êïs¡ì nqT≈£îH˚yêfi¯fl+. Ç˝≤+{Ï kÕ<äèX¯ýÓTqÆ
<äèwæº $C≤„q+ ô|+bı+<˚ yÓTT<ä{<Ï Xä ˝¯ À #ê˝≤eT+~øÏ ø£\T>∑T‘·T+~. n≥Te+{Ï
<äèwæº e\qH˚ <˚e‘·\T, <äj·T´+ nH˚ uÛ≤yê\T ≈£L&Ü Á|ü»\˝À ø£\T>∑T‘êsTT.
≈£î+&É #ÓjT· ´&ÜìøÏ ≈£îeTà] e⁄qï≥¢sTT‘˚ Á|ü|+ü #·+ #ÓjT· ´&ÜìøÏ mes√ e⁄+&Ü*
nqT≈£î+{≤s¡T. n<˚ <˚e⁄&ÉqTø=+{≤s¡T. ø±ì, esê¸ø±\+˝À q\¢{Ï y˚T|ò÷ü \T ø=+#Ó+
ÁøÏ+<äT>±H˚ e⁄+{≤sTT. ˇø=ø£ÿ|ü⁄Œ&ÉT ∫qï ∫qï ø=+&É •Ksê\+‘· m‘·T≈Ô L£ &Ü
e⁄+{≤sTT. Ä y˚T|ò÷ü ˝À¢+∫ ô|ø’ Ï yÓfi‘¯ ê+. Ä y˚T|ò÷ü \˝À e⁄qï s¡V≤ü dü´+ n|ü⁄Œ&ÉT
u…≥’ |ü&TÉ ‘·T+~. n~ e⁄‘·eÔ T+#·T. Ä$] e+{Ï~. n+<äT˝À eTqTwüß\T mes¡÷
˝ÒsT¡ . á s√E\˝À $e÷q+˝À ô|ø’ Ï m>∑Ts¡T‘·÷qï|ü⁄Œ&ÉT á nqTe÷HêìøÏ ndü˝Ò
neø±X¯+ ˝Ò<Tä . mH√ï y˚T|ò÷ü ˝À¢+∫ $e÷q+ ô|ø’ Ï m>∑Ts¡T‘√+~. n+‘· m+<äT≈£î?
o‘êø±\+˝À ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq bı>∑eT+#·T eTq#·T≥÷º Äe]+∫ ñ+≥T+~.
Hê\T>∑&ÉT>∑T\˝À e⁄Hêï ˇø£]ø=ø£s¡T ø£ì|æ+#·s¡T. á bı>∑eT+#·Tø° eTãT“\ø°
‘˚&Ü ˝Ò<Tä .
á $<Û+ä >± Hê nqTuÛeÑ + ô|s¡T>∑T‘·÷+fÒ, kÕ<äèX¯´Ø‘ê´ dü+bÕ~+∫q $C≤„q+
ô|s¡T>∑T‘·Tqï nqTuÛeÑ + ã{Ïº dü]~<äTø› √yê\ì ‘Ó\TdüTqÔ ï~.
$C≤„q dü+bÕ<äqøÏ Ç+ø√ $<ÛëqeTT @$T≥+fÒ, ùV≤‘·Tyê<äq. Ç~ kÕ<äèX¯´+
ø£Hêï |ü~s¬ ≥T¢ ø£≥Tº~{≤º\‘√ áHê{Ï $C≤„Hêìï ≈£L&Ü _>∑ã{Ïeº ⁄+~. ùV≤‘·Tyê<ä+
n+fÒ @$T{Ï?
<˚e⁄DÏí kÕ<äèX¯´+ Ø‘ê´
e÷qe⁄&ÉT düèwæº+#ê&ÉT
kÕ<äèX¯´+ <ë«sê $wüjT· + C≤„q+ dü+bÕ~+#·&+É #ê˝≤ düTfi¯óyÓq’ $<Ûëq+.
n+<äT#˚‘H· ˚ Hê>∑]ø£‘· Á|ü<eä∏ T<äX˝¯ À¢q÷, áHê&ÉT ≈£L&Ü ∫qï |æ\\¢ T $wüj÷· \T
‘Ó\TdüTø√e&É+˝Àq÷ kÕ<äèX¯´ $<ÛëHêH˚ï ne\+_Ûdü÷Ô ñ+{≤s¡T. ªªÁøÏ+<ä{Ï
dü+e‘·‡s¡+˝≤π> á dü+e‘·‡s¡+ ≈£L&Ü |ü+≥\T+&Ée#·TÃμμ nì Ä˝À∫+#·&É+
kÕ<äèX¯´$<ÛëHêìï nqTdü]+∫ e⁄+~. ªª<ëì˝≤π> <ëìe˝…Hμ˚ μ nH˚ e÷≥\T eTq+
e÷eT÷\T dü+uÛ≤wüD\˝À $]$>±yê&ÉT‘·÷ e⁄+{≤+. nq>± Äj·÷ dü+<äsê“¤˝À¢
kÕ<äèX¯´ $<ÛëHêìï nqTdü]düTHÔ êï+.
kÕ<äèX¯´+‘√H˚ yÓTT<ä{Ï <äX¯˝À¢ e÷qe⁄&ÉT <Ó’euÛ≤yêìï @s¡Œs¡#·T≈£îHêï&ÉT.
n+<äT#˚‘· Ä s¡ø+£ >± @s¡Œ&çq <˚e⁄fi¯fl≈£L <˚e‘·\≈£L eTìwæs÷¡ |ü+, eTìwæ>T∑ D≤\T
ñ+&˚$. eTqTwüß\T Çfi¯ófl ø£≥Tº≈£î+fÒ <˚e⁄&ÉT Á|ü|ü+#êqï+‘·{Ï˙ düèwæº+#ê&Éì
nqT≈£îHêïs¡T. ø£qTø£ Ä <˚e⁄&çøÏ eTìwæ >∑TD≤˝Ò Ç+ø± n~Ûø£ ã\+‘√ Äs√|æ+#ês¡T.
Hê≈£î s¬ +&ÉT #˚‘T· \T ñ+fÒ Hê <˚e⁄ìøÏ Hê\T>∑T #˚‘T· \T. H˚qT ø±\Te\T Á‘·$«‘˚
Hê <˚e⁄&ÉT q<äT\qT Á‘·yê«&ÉT. H˚qT sêfi¯fl>∑T≥º ô|&ç‘,˚ Hê <˚e⁄&ÉT ø=+&É\ >∑T≥º\T
ô|{≤º&TÉ . Ç˝≤>∑ Hê<˚e⁄&ÉT ≈£L&Ü Hêe+{Ïyê&˚>±ì Ç+ø± n~Ûøã£ \+ ø£\yê&ÉT.
Hê>∑]ø£‘· ô|s¡T>∑T<ä\˝À $X‚w+ü >± |ü⁄s¡Twüß&˚ Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘· eVæ≤+#·≥+#˚‘,· <˚e⁄DÏí
≈£L&Ü kÕ<äèX¯´|ü⁄ Ø‘ê´ |ü⁄s¡Twüßì>±H˚ #˚kÕs¡T. nsTT‘˚ Ä <˚e⁄ìøÏ eTìwæ˝≤π>
ô|fi≤flìï, |æ\*¢ ï ≈£L&Ü }Væ≤+#ês¡T. <˚e⁄ìø° e÷qe >∑TD≤\sTTq Áù|eT, XÊ+‹
yÓTT<ä\sTTq >∑TD≤˝Òï Äs√|æ+#ês¡T.
á $<Û+ä >± e÷qe⁄\T kÕ<äèX¯´Ø‘ê´ <˚e⁄&çì }Væ≤+#·&+É >∑T]+∫ ˇø£ ø£$
#·øÿ£ >± ìs¡«∫+#ê&ÉT. ªªˇø£yfi˚ ¯ m<äT› ø£qø£ <˚e⁄ì >∑T]+∫ }Væ≤+#·>*∑ –‘˚ Ä
<˚e⁄ìøÏ s¬ +&ÉT ø=eTTà\T ñ+{≤sTT.μμ nHêï&ÉT. nq>± m<äT› kÕ<äèX¯´Ø‘ê´ <˚e⁄ì
>∑T]+∫ Ä˝À∫ùdÔ, Ä <˚e⁄DÏí ‘·q e˝…H˚ ‘·j·÷s¡T#˚düTÔ+~. m<äT›≈£î ¬s+&ÉT
ø=eTTà\THêïsTT. ø£qTø£ m<äT› }Væ≤+#˚ <˚e⁄&çøÏ ≈£L&Ü s¬ +&ÉT ø=eTTà\qT ø£*ŒdüT+Ô ~.
e÷qe⁄&É÷ n˝≤π> #˚kÕ&ÉT. n+<äT#˚‘· <Óe’ >∑TD≤\˙ï e÷qe >∑TD≤˝Ò. nsTT‘˚ Ä
ø£\Œq˝À n‹X¯j÷Ó ≈£î\Ô T ñ+{≤sTT.
e÷qe⁄&ÉT }Væ≤+∫q dü«s¡qZ s¡ø±\÷ á $<Û+ä >± b˛*ø£ <ë«sê @s¡Œ&çqy˚.
n+<äT#˚‘· e÷qe⁄&ÉT ‘·q J$‘·+˝À @yÓ‘’ ˚ kÂU≤´\T nqT≈£îHêï&√ yê{Ïqìï{Ï˙
>√sê 37
dü«s¡Z+˝À #˚sêÃ&ÉT. á $<Ûä+>± ˇø£ÿ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝ÀH˚ ø±<äT, #Ó’Hê, áõ|ü⁄º,
u≤_˝Àìj·÷˝ÀqT nìï <˚XÊ\˝ÀqT $C≤„Hê_Ûeè~Δ yÓTT<ä{Ï <äX˝¯ À¢ kÕ<äèX¯´+MT<˚
Ä<Ûës¡|&ü +ç ~. n+<äT#˚‘· yêfi¯fl <˚e⁄fi¯ófl ≈£L&Ü e÷qes¡÷bÕ\T, e÷qe>∑TD≤\T
ø£\yêπs.
á <˚e⁄&ÉT e˝…H˚ Jyê‘·à nH˚ uÛ≤e+ ≈£L&Ü kÕ<äèX¯´+ <ë«sê @s¡Œ&ç+~.
‘êqT ø=‘·Ô düú˝≤\qT #·÷dæe∫ÃqfÒ¢ sêÁ‹y˚fi¯ ‘·q˝À qT+∫ ˇø£ uÛ≤>∑+
m–]yÓ[fl Áø=‘·Ô Á|ü<˚XÊ\T #·÷∫ edüTÔqï<äì nqTø=Hêï&ÉT. ny˚ ø£\\T
nqT≈£îHêï&ÉT. n{Ïuº ≤Û >±H˚ï Je⁄&ÉT nHêï&ÉT. ãj·T≥≈£î b˛sTTqJe⁄&ÉT ‹]–sêø£b˛‘˚
n<˚ eTs¡D+ nqT≈£îHêï&ÉT. n+<äT#˚‘H· ˚ eTs¡D≤q+‘·s+¡ Je⁄q≈£î ø£sà¡ \÷ ‘·~H› ê\÷
ô|≥Tº≥ n\yê≥T nsTT+~. áõ|ü⁄º <˚X+¯ ˝À sêE #·ìb˛‘˚ n‘·ì >∑TÁsê\qT
≈£L&Ü yÓ+≥H˚ #·+ù|ùdyês¡T. m+<äTø£+fÒ sêEjÓTTø£ÿ Je⁄&ÉT møÏÿyÓfió¯ fl≥≈£î >∑TÁsê\
Je⁄fi¯ófl ≈£L&Ü ø±yê\ì yê] ÁuÛÑeT. Væ≤+<äTe⁄\T >√<ëq+ #˚ùd Ä#ês¡+
Ç≥Te+{Ï<.˚ #·ìb˛sTTqyê] Je⁄&ÉT yÓ‘’ s· D¡ ° q~ì<ë{Ï yÓfifl¯ &Üìø£ì >√e⁄ Je⁄&ÉT
düV‰ü j·T+ ø±yê\≥. ø=ìï n&É$C≤‘·T\yês¡T >√Ø\˝À s=f…\º T, bÕ\÷, kÕsêsTT
ñ+#·T‘ês¡T. <ä|Œæ ø£>=qï Je⁄&ÉT e∫Ã e÷eT÷\T eTqTwüß´\e˝…H˚ Ä ÄVü‰sêìï
‹+{≤&Éì yê] }Vü≤. <˚e⁄fi¯fl≈£î ≈£L&Ü #ê˝≤ uÛÀ>∑+, $ÁXÊ+‹, |üe«[+|ü⁄ùde
#˚kÕÔsT¡ . Çe˙ï eTìwæøeÏ ⁄qï e÷eT÷\T n\yêfÒ¢ ø£<ë. yê{Ïì <˚e⁄fi¯fl≈£î, Je⁄fi¯fl≈£î
eTìwæ ‘·–*+#ê&ÉT. á $<Û+ä >± e÷qeõC≤„dü Á|ü<eä∏ T<äX˝¯ À kÕ<äèX¯´ $<ÛëHêìï
ne\+_+∫+~. <˚e⁄&ÉT, Je⁄&ÉT, dü«s¡+Z , qs¡ø+£ ` Çe˙ï á $<Û+ä >± eTìwæ
‘·j÷· s¡T#˚dTü ≈£îqïy˚. <˚e⁄DÏí e÷qe⁄&ÉT düèwæ+º ∫ <˚e⁄ìøÏ ‘·q>∑TD≤ìï, ‘·q s¡÷bÕìï,
‘·q nqïbÕHê<äT*ï ‘·q eÁkÕÔ\+ø±sêìï Äs√|æ+#ê&ÉT.
ø±ì y˚T|ò÷ü ˝À¢ eTìwæ ˝ÒqfÒ¢ kÕ<äèX¯´s¡÷|ü+>± @s¡Œ&çq <˚e⁄&ÉT ˝Ò&ìÉ nqTuÛeÑ +
e\q ‘Ó*dæb˛‘·Tqï~. n+<äT#˚‘· e÷qe õC≤„dü˝À ¬s+&√ $<Ûëq+ nsTTq
ùV≤‘·Tyê<äq‘√ <Óe’ q$Tàø£qT ì\u…≥&º ÜìøÏ Hê>∑]ø£‘· Á|üjT· ‹ï+∫+~.
ùV≤‘·Tyê<ä+
(CAUSAL LOGIC) - (12PR)
ì»+ ‘Ó\TdüTø√&ÜìøÏ Ç+ø=ø£ $<Ûëq+ ùV≤‘·Tyê<ä+. ùV≤‘·Tyê<ëH˚ï
ø±s¡´ø±s¡D ìj·TeT+ n+{≤s¡T. nq>± Á|ü‹|üìøÏ @<√ ø±s¡D+ ñ+≥T+~. ø±s¡D+
˝Ò≈î£ +&Ü ø±s¡´+ »s¡><∑ Tä . ≈£î+&ÉqT ‘·j÷· s¡T#Ój÷· ´\+fÒ eT{Ï,º ≈£îeTà], #·Áø£+
ø±yê*. Çe˙ï ≈£î+&É≈î£ ø±s¡D≤\T, n˝≤π> bı>∑≈î£ ì|ü ø±s¡D+, nHês√>∑éTTq≈£î
$T‹MT]q J$‘·Ø‹>±ì, eè<ëΔ|´ü eTT>±ì ø±s¡DeTT ø±e#·TÃ.
Ç≥T¢ ø±s¡´ø±s¡D <äèwæ‘º √ Ä˝À∫+#·&+É #˚‘· kÕ<äèX¯´ $<Ûëq+ ø£+fÒ ôV≤#·TÃ
düìïVæ≤‘·+>± $wüj÷· \ ìC≤ìï ‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T‘·THêï+. eTìwæe+{Ï es¡TDT&√,
Ç+Á<äT&√ y˚T|ò÷ü ˝À¢ ≈£Ls¡TÃì ˙s¡T b˛dü÷Ô e⁄+fÒ es¡¸+ ≈£îs¡TdüTqÔ ï~ kÕ<äèX¯´Ø‘ê´
nqT≈£îHêï+. n+<äTø£H˚ es¡¸deü Tj·T+˝À |ü+#·s+¡ >∑T\ <Ûqä Tsêø±s¡+ ($\T¢e˝…)
Äø±X¯+MT<ä ø£q|ü&É>±H˚ <ëìì Ç+Á<ä<ÛäqdüT‡ nHêïs¡T. ø±ì á s√Eq
ùV≤‘·Tyê<äqØ‘ê´ es¡¸+ jÓTTø£ÿ j·T<ësêúìï Ç+ø=ø£˝≤>∑ ns¡+ú #˚dTü ≈£î+≥THêï+.
#Ó≥¢ Ä≈£î˝À¢+∫, düeTTÁ<ë\T, #ÓiTe⁄\˝ÀqT+∫ ˙s¡T Ä$¬s’ ô|ø’ bÏ ˛‘·Tqï~. Ä
Ä$πs y˚T|ò÷ü \T>± #˚sT¡ ‘·Tqï~. n~ #·\ã¢ &ç es¡¸+>± ≈£îs¡TdüTqÔ ï~. es¡¸+ ≈£î]dæq
‘·sê«‘· ˙{Ï‘T· +|üs\¡ T >±*˝À ñqï|ü⁄&ÉT Ä _+<äTe⁄˝À¢+∫ dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\T Á|üd]ü +∫
@&ÉT s¡+>∑T\T>± $uÛÑõ+|üã&É‘êsTT. Ä s¡+>∑T\H˚ eTq+ #·÷düTÔHêï+. n<˚
Ç+Á<ä<qäÛ düT‡. eTq#·÷|ü⁄ m+‘·<÷ä s¡+ b˛‘·T+<√ Ç+Á<ä<qäÛ düT‡ n+‘· <ä÷s¡+˝À
e⁄+~. Ç≥T¢ es¡¸+ >∑T]+∫ Ä˝À∫ùdÔ Ä$] y˚T|ò÷ü \≈£î ø±s¡D+. y˚T|ò÷ü \T esê¸ìøÏ
ø±s¡D+, ˙{Ï‘T· +|üsT¡ \T Ç+Á<ä<qäÛ düT‡≈£î ø±s¡D+. ˇø£<ëìø=ø£{Ï dü]b˛‘·Tqï~.
Ç+Á<ä<qäÛ düT‡ m|ü&É÷ Ábı<äTH› √ï kÕj·T+Á‘·y÷Ó ø£qã&ÉT‘·T+~>±ì eT<Ûë´Vü≤ï+
mqï&É÷ ø£ì|æ+#·<Tä . m+<äTø£+fÒ dü÷s¡´øÏsD¡ ≤\T @≥yê\T>± ˙{Ï_+<äTe⁄\˝À
qT+∫ yÓ[fl‘˚H˚ eTq≈£î Ä @&ÉTs¡+>∑T\÷ ø£ì|ækÕÔsTT. eT]j·TT dü÷s¡T´ìøÏ
Ç+Á<ä<qäÛ düT‡ m<äTs¡T>± e⁄+≥T+~. nq>± ñ<äjT· + |ü&eÉ Ts¡q÷, kÕj·T+Á‘·+
‘·÷s¡TŒqq÷ e⁄+≥T+~. M≥ìï{Ïø° ø±s¡D≤\T #Ó|Œü e#·TÃ.
á $<Û ä + >± ùV≤‘· T yê<ä q Ø‘ê´ Ä˝À∫ùdÔ mH√ï $wü j · ÷ \T eTq≈£ î
‘Ó\TdüTHÔ êïsTT. uÛÖ‹ø£XÊÁkÕÔ\÷, ‘·sÿ¡ +, |ü]D≤eT dæ<ëΔ+‘·+ n˙ï ùV≤‘·Tyê<äqMT<ä
Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄qï$.
kÕ<äèX¯´Ø‘ê´ <Óy’ êìï ø={Ïyº d˚ Hæ ê ùV≤‘·Tyê<ä+‘√ <Óy’ êìï ì\u…&TÉ ‘·THêïs¡T.
ªªÁ|ür<ëìøÏ @<√ ˇø£ ø±s¡D+ e⁄+&Ü*ø£<ë. á Á|ü|+ü #êìøÏ ø±s¡D+ <Óe’ +μμ
n+{≤s¡T. n+<äTø£H˚ <˚e⁄ìøÏ düèwæøº s£ Ô¡ nì ù|s¡T ô|{≤ºsT¡ . n{Ïº <Óy’ êìøÏ @<ÓH’ ê
>∑TD+ Äs√|æ+∫Hê Äs√|æ+#·ø£ b˛sTTHê n~ @<√ ˇø£ eT÷\X¯øÏÔ ˝Òø£
eT÷\|ü<ës¡+ú n+{≤s¡T. n<˚ Çìï $<Ûë\T>± e÷], á ø£qã&˚ Á|ü|+ü #·eT+‘ê
‘·j÷· s¡sTT+~ n+{≤s¡T. Ç‘·s¡ s¡ø±\ <˚e⁄fi¯flì ˇ|ü≈£îHêï ˇ|üø√ø£b˛sTTHê
@<√ ˇø£ eT÷\X¯øÔÏ ˝Òø£ |ü<ës¡+ú eT÷\+ nq&É+˝À, #ê˝≤eT+~ XÊÁdüE Ô \„ T
y˚T<Ûëe⁄\T @ø°uÛÑ$kÕÔs¡T. Ä eT÷\ $wüj·T+ jÓTTø£ÿ >∑TD>∑D≤\qT >∑T]+∫
n_ÛÁbÕj·TuÛ<Ò ë\THêïsTT>±ì n~ ˝Ò<ìä e÷Á‘·+ yês¡T nqs¡T.
>√sê 39
@MT #Ó|Œü ˝Òøb£ ˛‘˚ ªªìs¡TDZ eTTμμ, ªªnyêC≤àqdü>√#·s+¡ μμ ªªnìs¡«#·˙j·T+μμ nì
‘·|⁄ü Œ≈£î+{≤s¡T >±˙, eT÷\ø±s¡DeT>∑T X¯ø√Ô, |ü<ës¡yú ÷Ó ˝Ò<qä s¡T.
á $<Û+ä >± kÕ<äèX¯´+ dü]b˛ø£ b˛sTTHê ùV≤‘·Tyê<äq‘√ <Óy’ êìï düeT]ΔkÕÔsT¡ .
ø±ì dü÷ø£àå +>± |ü]o*ùdÔ ùV≤‘·Tyê<äq˝À ˝ÀbÕ\T ñHêïsTT n$ @$?
ùV≤‘·Tyê<ä+˝À ˝ÀbÕ\T
(Faults of Causal Logic)
ùV≤ ‘·Tyê<ä+ n+fÒ Á|ü‹ |üìøÏ ø±s¡D+ @<√ e⁄+&É&+É , ø±s¡D+ ˝Òì<˚
ø±s¡´+ ˝Ò<Tä . Á|ü‹ ø±s¡D+ <ëì es¡Tdü˝À eTfi≤fl ø±s¡´+ nsTTqfÒ,¢ Á|ü‹ ø±s¡´+
<ëì es¡Tdü˝À Ç+ø=ø£<ëìøÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î y˚T|ò÷ü \T esê¸\≈£î
ø±s¡D+. esê¸\T |ü+≥\≈£î ø±s¡D+. |ü+≥\T ÄVü‰s¡ düeTè~ΔøÏ ø±s¡D+. ÄVü‰s¡
düeTè~Δ <˚XX¯ Ê+‹øÏ ø±s¡D+. <˚XX¯ Ê+‹ e÷qe‘ê_Ûeè~ΔøÏ ø±s¡D+. á $<Û+ä >±
ˇø£ >=\TdüT e÷~] ˇø£<ëìøÏ Ç+ø=ø£{Ï ø±s¡D+>± \+¬ø y˚dTü ≈£î+≥÷ b˛e#·TÃ.
á dü+<äs¡“¤+˝À |ü+≥\T rdüT≈£î+<ë+. y˚T|òü÷\‘√ b˛*ùdÔ |ü+≥\T ø±s¡´+
ne⁄‘êsTT. nq>± y˚T|ò÷ü \H˚ ø±s¡D+ e\q esê¸\T nH˚ ø±s¡´+ »s¡T>∑T‘·T+~.
ø±ì |ü+≥*ï ÄVü‰s¡deü Tè~Δ‘√ b˛*ùd,Ô |ü+≥\T eTfi≤fl ø±s¡DeTsTT+~. m+<äTø£q>±
|ü+≥\T ø±s¡D+>± ÄVü‰s¡deü Tè~Δ nqT ø±s¡´+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ç≥T¢, ˇπø |üì
ˇø£<ëìøÏ ø±s¡´+ ne⁄‘·T+~. Ç+ø=ø£<ëìøÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~. ùV≤‘·Tyê<äq˝À
Ç{Ïº ø±s¡´ ø±s¡D es¡dü e⁄+&ÉT≥ ùV≤‘·Tyê<äq jÓTTø£ÿ \ø£åD+. á es¡Tdü˝À
yÓq≈£îÿ yÓ[flHê, eTT+<äT≈£î yÓ[flHê ùV≤‘·T yê<äq jÓTTø£ÿ ˝ÀbÕ\T düŒwü|º &ü TÉ ‘êsTT.
yÓq≈£îÿ yÓ[fl #·÷<ë›+. eTq »qà≈£î ø±s¡D+ düèwæº. düèwæºøÏ ø±s¡D+
|ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\T, |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\≈£î ø±s¡D+ n&ç–‘˚ n$ düV≤ü »+ n+{≤s¡T. ˝Ò<ë
|ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\≈£î @<√ X¯ø√Ô, |ü<ës¡yú ÷Ó , <Óe’ yÓ÷ ø±s¡D+ n+{≤s¡T. Ä X¯øøÔÏ ,Ï Ä
|ü<ësêúìøÏ ˝Òø£ Ä <Óy’ êìøÏ ø±s¡D+ @$T≥+fÒ, <ëìøÏ ø±s¡D+ ˝Ò<Tä — n~ nHê~
(ø±s¡D+ ˝Òì~) n+{≤s¡T. ùV≤‘·Tyê<äq‘√ Á|ü‹ ø±sê´ìøÏ ø±s¡D+ ñ+&Ü\ì
ˇ|ü⁄Œ≈£î+fÒ, <Ó’yêìøÏ ø±s¡D+ ø±yê* >∑<ë! @<Ó’Hê düVü≤»+, nHê~ nq≥+
ùV≤‘·Tyê<äq ˝Àì ˝À|üeTT ø±<ë? mø£ÿ&√ |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\ es¡≈î£ yÓ[fl düV≤ü »+ nH˚
ã<äT\T eTq |ü⁄fÒøπº düV≤ü »+ nqsê<ë? ø±ì Hê |ü⁄≥Tºø≈£ î£ Hê ‘·*¢ ‘·+Á&ÉT\T
ø±s¡D+>± ø£qã&ÉT‘·THêïs¡T ø£qTø£ n~ düV≤ü »+ nq≈£î+&Ü ø±s¡D+ #ÓbÕŒqT. Hê
‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T, ‘ê‘·\ô|q’ |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\ì ø±s¡D≤\T>± }Væ≤+#êqT. |ü+#·u÷ÑÛ ‘ê\≈£î
eT÷\X¯øHÔÏ √, eT÷\|ü<ësêúH√ï, <Óy’ êH√ï ø±s¡D+>± ø£*Œ+#êqT. Ä ô|q’ Çø£ Hê
ùV≤‘·Tyê<ä+˝Àì ˝ÀbÕìï ø£|Œæ |ü⁄#·Ã ˝Òøb£ ˛j·÷qT. ùV≤‘·Tyê<äeTT˝Àì ˝À|üeTT
u…’≥|ü&ç b˛sTT+~. n+<äT#˚‘· X¯ø√Ô, |ü<ës¡úyÓ÷ nHê~ (ø±s¡D+ ˝Òì~),
düVü≤»eT+≥÷ ‘·|ü⁄Œø√ Á|üj·T‹ï+#êqT. ø±ì nHê~, düVü≤»+ nH˚ e÷≥\T
ùV≤‘·Tyê<äq ˝ÀbÕ\qT ‘Ó\T|ü⁄‘êj˚T>±ì <ëì ã˝≤ìï ø±<äT.
á $<Û+ä >± yÓqøÏÿ yÓfió¯ fl≥#˚ ùV≤‘·Tyê<äq˝Àì ˝À|ü+ ãj·T≥ |ü&+ç ~. Çø£
ø±s¡´ø±s¡D es¡d˝ü À eTT+<äT yÓ[fl≈£L&Ü |üØøÏ+å ∫ #·÷<ë›+.
Vù ≤‘·Tyê<ä+˝À eTs√ ˝À|ü+

ˇø£ ø±s¡D+ yÓ+ã&ç Ç+ø=ø£ ø±s¡D+ yÓ‘T· ≈£îÿ+≥÷ yÓqøÏÿ yÓ[fl‘˚ mø£ÿ&√
ˇø£ #√≥ nHê~ nqe\dæ edüTqÔ ï~. nHê~ n+fÒ ø±s¡D+ ˝Òì~ nqïe÷≥.
Á|ü‹<ëìøÏ ø±s¡D+ ñ+≥T+<äì ˇø£y|’Ó ⁄ü q ùV≤‘·Tyê<ä+ #Ó|Pü ,Ô s¬ +&ÉeyÓ|’ ⁄ü q ªªÇ~
nHê~μμ nì #Ó|⁄ü Œø√e&É+ yê<ä+˝À ˝À|ü+>± H˚qT ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT.
yÓqøÏÿ yÓ[fl‘˚ nHê~ e˝…H˚ eTT+<äT≈£î yÓ[fl‘˚ Ç+ø√ ˝À|ü+ ùV≤‘·Tyê<ä+˝À
ø£q|ü&ÉT‘·T+~.
y˚T|òü÷\T, #·\¢ì>±\T\T Ç+ø± @<√ ø±s¡D≤\ e\¢ es¡¸+ nH˚ ø±s¡´+
»s¡T>∑T‘·T+<ä+{≤s¡T. es¡¸+ ≈£îs¡e&ÜìøÏ mìï ø±s¡D≤˝…H’ ê e⁄+&Ée#·TÃ. n$ Hê≈£î
‘Ó*j·Tø£b˛e#·TÃ. Hê≈£î ‘Ó*j·Tq+‘· e÷Á‘êq n$ ˝Òeq&ÜìøÏ M\T ˝Ò<Tä ø£<ë.
ì|ü⁄Œ MT<ä ‘Ó*dæ #˚sTT y˚dHæ ê ø±\T‘·T+~— ‘Ó*j·Tø£ #˚sTT y˚dHæ ê, ø±\T‘·T+~.
n˝≤π > es¡ ¸ + ≈£ î s¡ e &ÜìøÏ Hê≈£ î ‘Ó * dæ H ê, ‘Ó * j· T ø£ b˛sTTHê ø=ìï
ø±s¡D≤\THêïj·Tì ùV≤‘·Tyê<ä+ #ÓãT‘·T+~. Äj·÷ ø±s¡D≤\ dü$Twæº |òü*‘·y˚T
es¡¸+. á $<Û+ä >± ˇ|ü⁄Œ≈£î+fÒ es¡¸+ nH˚ ø±s¡´+ »s¡>&∑ +É eTT+<äT>± ìs¡sí TT+|üã&ç
e⁄+~ nì ≈£L&Ü ˇ|ü⁄Œø√yê*. m+<äTø£+fÒ ø±s¡´+ø£qï ø±s¡D≤\T eTT+<äT
ñ+{≤sTT. ø±s¡D≤\ dü$Twæº |ò*ü ‘·+>± ø±sê´\T »s¡T>∑T‘êsTT. n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT
H˚qT ùV≤‘·Tyê<ëìï ˇ|ü⁄Œ≈£î+fÒ, es¡¸+ nH˚ ø±s¡´+ eTT+<äT>± ìs¡sí TT+|üã&ç
e⁄+<äì ≈£L&Ü ˇ|ü⁄Œø√yê*.
Ç˝≤π> Á|ü‹ ø±s¡´+ >∑T]+∫ ≈£L&Ü. eTìwæ Á|ües¡qÔ ˝À eT+∫ $wüjT· yÓTHÆ ê
#Ó&¶É $wüjT· yÓTHÆ ê Á|ür $wüjT· eT÷ eTT+<äT>± ìs¡sí TT+|üã&ç ñqï<äì ≈£L&Ü
>√sê 41
ùV≤‘·Tyê<äq ˇ|ü⁄Œø=qï yêfi¯ófl ˇ|ü⁄Œø√e\dæ edüTqÔ ï~. Á|ü‹ ø±s¡éT÷ ìs¡sí TT+#·ã&ç
e⁄qï<äq≥y˚T ø£s¡à dæ<ëΔ+‘·eTT. C≤‘·ø±\T, kÕeTTÁ~ø±\T, |üPs¡«»qà `
ñ‘·Ôs¡»qà\˝À qeTàø±\T, n<äèwüº+˝À qeTàø£+ ` Çe˙ï ùV≤‘·Tyê<äq Ø‘ê´
@s¡Œ&çq ø£sà¡ dæ<ëΔ+‘·eTT e\q @s¡Œ&çq$.
ø±ì Hê ì‘·´J$‘·+˝À ø£Då ø£Då nqTuÛeÑ + ø£sà¡ dæ<ëΔ+‘êìøÏ ùV≤‘·Tyê<äq
kÕsê+XÊìøÏ e´‹πsø£+>± ø£qã&ÉT‘·Tqï~. Ç$ eTTK´+>± s¬ +&ÉT, ˇø£{:Ï uÛ$Ñ wü´‘·T.Ô
s¬ +&ÉT: ˙‹.
ùV≤‘·Tyê<äq ã{Ïº yÓTTqï{Ïe\q ìqï, ìqï{Ïe\q Çyêfi¯, Çyêfi¯ e\q
sπ |ü⁄, sπ |ü⁄ e\q m\T¢+&ç Ç˝≤>∑ ìs¡sí TT+|üã&ç ñ+&Ü*. Ç˝≤>∑ Hê uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À
»s¡>∑e\dæq $wüj·÷\˙ï ìs¡ísTT+|üã&ç e⁄+&Ü*. Ç≥Te+{Ï Ä˝À#·qqT
nqTdü]+#˚ ªª@~ m˝≤>∑ »s¡>e∑ \dæ ñ+fÒ n˝≤>∑ »s¡T>∑T‘·T+~μμ nì kÕ<Ûës¡D+>±
e÷≥es¡Tdü≈£î yê&ÉT‘ês¡T. ø±ì Hê ì‘ê´qTuÛÑeeTT Ç+ø√˝≤>∑ ñ+~. ªª@~
m˝≤>∑ »s¡>e∑ \dæ ñ+<√ n˝≤>∑ »s¡T>∑T‘·T+~.μμ nì H˚qT ì»+>± q$Tà‘˚ H˚qT
<˚ìø° Á|üjT· ‘·ïy˚T #˚jT· qT. »s¡T>∑e\dæ e⁄+&ç |üqT\T »s¡T>∑T‘·÷ e⁄+fÒ H˚qT
Ç+ø± #˚jT· e\dæq nedüsy¡ T˚ eTT+~? Ç≥Te+{Ï Ä˝À#·q e\¢H˚ ø£sà¡ dæ<ëΔ+‘·+
q$Tàqyês¡T #ê˝≤ uÛ≤>∑+ ø±fi¯ófl C≤|ü⁄ø=ì ≈£Ls¡TÃ+{≤s¡T. ø£sà¡ dæ<ëΔ+‘êìï q$Tàq
30 ø√≥¢ Væ≤+<äTe⁄˝À¢ #ê˝≤ düúãΔ‘· ø£qã&ÉT‘·÷H˚ e⁄+≥T+~. dæ<ëΔ+‘·+ã{Ïº
düãÔ TΔ\T>± ñHêï, Á|ü‹yê&ÉT ø=~›>±H√, >=|üŒ>±H√ Á|üjT· ‘·ï+ #˚d÷ü Ô ñ+{≤&ÉT.
uÛ$Ñ wü´‘·TÔ ìs¡sí TT+|üã&É˝<Ò ˙ä , H˚qT <ëìì kÕ~Û+#·Tø√>∑\q˙ Hê nqTuÛeÑ +˝À
ñ+&ÉãfÒº H˚qT <˚ìø£sTTHê Á|üjT· ‘·ïeTT #˚kÕÔqT. ˇø£ ø±s¡éTT ìs¡sí TT+|üã&ç
ñ+fÒ H˚qT <ëìì kÕ~Û+#·T≥ø£+≥÷ Á|üjT· ‘·ï+ #˚jT· &É+ yÓÁ]‘·q+ ø±<ë? n~
ìs¡sí TT+|üã&ç ˝Ò<Tä ø£qTø£H˚ H˚qT Á|üjT· ‘·ï+ #˚dTü HÔ êïqT. @~ m˝≤>∑ »s¡>e∑ \dæ
ñ+<√ n˝≤>∑ »s¡T>∑T‘·T+<äì e÷≥es¡Tdü≈î£ H˚qT n+≥THêï, ìC≤ìøÏ Á|üjT· ‘êï\
e\q H˚qT ø±sê´*ï kÕ~Û+#·Tø=+≥THêïqT. uÛÑ$wü´‘·TÔ ìs¡ísTT+|üã&É˝Ò<äì
#·÷|æ+#·{≤ìøÏ Hê ì‘·´ Á|üjT· ‘·ïy˚T ãTTEe⁄. Ç≥T¢ uÛ$Ñ wü´‘·TÔ ìs¡sí TT+|üã&ç
ñ+<äì ùV≤‘·Tyê<äq #Óù|Œ kÕsê+X¯+ ‘·|⁄ü Œ. ùV≤‘·Tyê<äq˝À ñqï ˝À|ü+ e\¢H˚
á kÕsê+X¯+ e∫Ã+~.
ùV≤‘·Tyê<äH˚ dü]jÓÆTq~ nsTT‘˚ ˙‹, n$˙‹ nH˚ e÷≥\T ns¡úV”≤q+
nsTTb˛‘êsTT. ˇø£&TÉ <=+>∑‘q· + #˚ùdÔ n~ <=+>∑jTÓ Tø£ÿ ‘·|Œæ <ä+ nì #Ó|Œü &ÜìøÏ
M\T ñ+&É<Tä . m+<äTø£+fÒ yê&ÉT <=+>∑‘q· + #˚jT· e\dæ ñ+~ ø£qTø£ #˚XÊ&ÉT
nqe#·TÃ. n|ü⁄Œ&ÉT <=+>∑‘H· êìøÏ u≤<Û´ä ‘· <=+>∑‘H· êìï #˚sTT+∫q ø±s¡D≤\~
nsTT ñ+≥T+~ ø±ì <=+>∑~ ne<äT. n≥¢sTT‘˚ <=+>∑ì •øÏ+å #·≈L£ &É<Tä ø£<ë?
á $<Û+ä >± ùV≤‘·Tyê<ëìï ˇ|ü⁄Œ≈£î+fÒ ˙r ˝Ò<Tä , n$˙r ˝Ò<Tä . eT+∫
>±˙, #Ó&¶É >±˙, »s¡T>∑e\dæ e⁄+~ >∑qTø£, »s¡T>∑T‘·Tqï<äì me]˙ @MT nq≈£î+&Ü
≈£ L s√Ãyê* ø±ì ì‘· ´ J$‘· + ˝À eTq nqTuÛ Ñ e + n~ ø±<ä T . ˙‹ì
ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ n$˙‹ì ìs√~Û+#˚ Á|üjT· ‘·ï+ #˚d÷ü Ô e⁄Hêï+. ˙‹ ìj·Te÷*ï
eTq+ @s¡Œs¡T#·T≈£î+≥THêïeTT. yê{Ïì dü]~~›≈£î+≥THêï+. Ç~ ùV≤‘·Tyê<äq
kÕsê+XÊ\øÏ e´‹πsø£+ ø±<ë?
ùV≤‘·Tyê<ä+˝Àì ˝ÀbÕìï ø£|Œæ |ü⁄#·Ã&ÜìøÏ nø£ÿ&É nHê~ nsTTqfÒ¢ Çø£ÿ&É
|ü⁄s¡Twü Á|üjT· ‘·ï+ ≈£L&Ü ñ+<ä+{≤s¡T. Á|ürø±s¡éT÷ ø±s¡Dã<äyΔ TÓ qÆ ≥¢sTT‘˚, eTfi≤fl
|ü⁄s¡Twü Á|üjT· ‘·ï+ n+≥÷ ˇø£ $TqVü‰sTT+|ü⁄ì m+<äT≈£î ˇ|ü⁄Œø√e\dæ e∫Ã+~?
|ü⁄s¡Twü Á|üjT· ‘êïìï n+^ø£]+#·&+É ùV≤‘·Tyê<ëìï ã\|ü]#˚ ã<äT\T <ëì˝Àì
˝ÀbÕìï m‹Ô #·÷|ü⁄‘·Tqï~.
á $<Ûä+>± ˇø£ yÓ’|ü⁄q nHê~. ¬s+&√ yÓ’|ü⁄q |ü⁄s¡Twü Á|üj·T‘·ï+
ùV≤‘·Tyê<äq˝Àì ˝ÀbÕìï ãj·T≥ ô|&ÉT‘·THêïsTT ø±ì eTq yê&ÉTø£ uÛ≤wü˝À ªªø±ã{Ï,º
n+<äT#˚‘,· <ëì e\qμμ yÓTT<ä˝q’… ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<Ûë*ï dü÷∫+#˚ e÷≥*ï
yê&ÉT‘·÷ ñ+{≤+. ùV≤‘·Tyê<äq ‘·|⁄ü Œ nsTTq≥¢sTT‘˚ á e÷≥\qT m+<äT≈£î
yê&É‘ê+?
yêdü$Ô ø£ yê<äq
dü÷ø£åà+>± |ü]o*ùdÔ ùV≤‘·Tyê<äq˝À ˝ÀbÕ\Tqï≥T¢ Á>∑Væ≤+#·Tø=HêïqT.
ùV≤‘·Tyê<äq˝À ˝ÀbÕ\T+fÒ, uÛ≤wü\˝À ªªø±ã{Ïμº μ ªªn+<äT#˚‘μ· μ Ç≥Te+{Ï e÷≥\T
#ê˝≤ yê&ÉT‘·THêïqT ø£<ë n~ ‘·|⁄ü Œ ø£<ë nqï Ä˝À#·q Hê≈£î e∫Ã+~. BìøÏ
düe÷<Ûëq+ @$T{Ï?
C≤„Hêìï s¬ +&ÉT s¡ø±\T>± H˚qT dü+bÕ~+#·T≈£î+{≤qT. ˇø£{:Ï Á|ü‘´· ø£+å >±
H˚qT #·÷∫ ‘Ó\TdüTø=ìq $wüj÷· \T: s¬ +&ÉT: H˚qT #·÷&Éø£ b˛sTTHê, Ç‘·s¡ $<Ûë\T>±
dü+bÕ~+#·Tø=qï $wüj÷· \T. ìC≤ìøÏ yÓTT<ä{Ï s¡ø+£ ø£qï s¬ +&Ée s¡ø+£ C≤„qy˚T
mH√ï ¬s≥T¢ n~Ûø£+. |ü⁄düÔø±\T #·~$ Á>∑Væ≤kÕÔqT— Ä|ü⁄Ô\T #Ó|æŒq e÷≥\qT
qeTTà‘êqT— kÕ+Á|ü<ëj·Tø£+>± e#˚Ã n_ÛÁbÕj·÷*ï ˇ|ü⁄Œ≈£î+{≤qT— Hê
|üPsê«qTuÛyÑ êìï |ü⁄s¡dÿü ]+#·Tø=ì ˇø£<ëì‘√ ˇø£{bÏ ˛*Ã, kÕ<äèX¯´Ø‘ê´ Ç˝≤>∑
>√sê 43
e⁄+&ç e⁄+&Ée#·TÃqì ø=ìï $wüj÷· \qT Á>∑V≤æ kÕÔqT— ùV≤‘·Tyê<äq‘√ $wüj÷· \qT
}Væ≤kÕÔqT. Çìï $<Ûë\ Hê≈£î nÁ|ü‘´· ø£å C≤„q+ m+‘√ ñ+≥T+~. ˇø=ÿø£ÿ $<Û+ä >±
e∫Ãq $wüj·÷ìï $e]+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q e÷≥\T ≈£L&Ü
yê&ÉT‘êqT. Á|ü‘´· ø£å nqTuÛeÑ + #Ó|Œæ q|ü⁄Œ&ÉT ªªH˚qT dü«j·T+>± #·÷#êq+&ûμμ n+{≤qT.
nÁ|ü‘´· ø£å $wüj÷· \ >∑T]+∫ #Óù|Œ≥|ü⁄Œ&ÉT ªªH˚qT <ëì >∑T]+∫ |ò˝ü ≤Hê Á>∑+<Û+ä ˝À
#·~y˚qTμμ Ç~ m+‘√ø±\+ ã{Ïº Ä#ês¡+>± edüTqÔ ï~. ªª<ëì e˝…H˚ Ç~ ≈£L&Ü
e⁄+~,μμ ªª<ëìe\¢ Ç~ »s¡T>∑T‘·T+~. Hê≈£î yêfi¯ófl #ÓbÕŒs¡Tμμ á $<Û+ä >± eéVü≤]dü÷Ô
ñ+{≤qT. nÁ|ü‘´· ø£å C≤„qy˚T Á|ü‹yê]øÏ ôV≤#·TÃ>± e⁄+≥T+~ ø£qTø£, Ä nÁ|ü‘´· ø£å
C≤„Hêìï @Ø‹>± ùdø£]+#ês√ <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q |ü<ë\qT uÛ≤wü˝À yê&ÉT‘ês¡T.
|ü⁄düøÔ ±\ <ë«sêH˚ Á>∑V≤æ ùd,Ô Ä Á>∑+<∏+ä ˝À n˝≤>∑ #Ó|Œæ e⁄+~. á Á>∑+<∏eä TT˝À
Ç˝≤>∑ #Ó|æŒ e⁄+~. n+≥÷ e⁄+{≤s¡T. ªªô|<ä›\T #Ó|æŒq≥T¢μμ nì $kÕÔs¡+>±
yê&ÉT‘ês¡T. Ç~ Ä#ês¡+ n+{≤s¡T eT]ø=+<äs¡T. ªªø±ã{Ïºμμ ªªn+<äT#˚‘·μμ nì
yê&ç‘˚ Ä nÁ|ü‘´· ø£å C≤„q+ ùV≤‘·Tyê<äq e\q ùdø£]+#·ã&ç+~ nqïe÷≥.
@ $<Û+ä >± nÁ|ü‘´· ø£å C≤„q+ dü+bÕ~+∫Hê, n~ m+‘· e⁄Hêï, Á|ü‘´· ø£å C≤„HêìøÏ
Ç∫Ãq+‘· $\Te nÁ|ü‘´· ø£å C≤„HêìøÏ Çe«&ÜìøÏ M\T ˝Ò<Tä . nsTT‘˚ nÁ|ü‘´· ø£å
C≤„qy˚T ôV≤#·Ãe&É+ #˚‘· e÷qe q&Ée&ç $X‚wü+>± <ëì MT<äH˚ Ä<Ûës¡|ü&ç
ñ+≥T+~. düÁø£eT+>± q&Ée&ç kÕ>∑T‘·Tqï+‘· ø±\+ nÁ|ü‘´· ø£å C≤„q+ >∑T]+∫
nqTe÷ì+#·e\dæq nedüs+¡ ˝Ò<Tä . ø±ì <ëì˝À @ dü+<˚V≤ü + e∫ÃHê Á|ü‘´· ø£+å >±
ìsêΔsD¡ #˚dTü ø√e\dæ+<˚. Ç<˚ yêdü$Ô ø£ yê<ä+. HêdæøÔ £ $<Ûëq+ yêdü$Ô ø£ yê<ä+.
yêdü$Ô ø£ yê<ä+ e\q X¯ówüÿ $yê<ë\≈£î ‘êe⁄˝Ò<Tä dü] ø£<ë, m|üŒ{Ïø|£ ⁄ü Œ&ÉT
j·T<ës¡+ú yÓ|’ ⁄ü |ü⁄s√>∑$Tdü÷Ô ñ+{≤+. m+<äTø£+fÒ, yêdü$Ô ø£yê<ä <äècÕº´ nÁ|ü‘´· ø£å
$wüj÷· \ >∑T]+∫ yê<äq s¬ +&ÉT $<Ûë\ nqedüs+¡ . nÁ|ü‘´· ø£å $wüjT· + MT<ä
n_ÛÁbÕj·T uÛ<Ò +ä eùd,Ô <ëìì ìsêΔsD¡ #˚dTü ø=ì dü‘ê´dü‘ê´\T ‘˚\TÃø√e#·TÃ.
ìsêΔsD¡ #˚jT· T≥≈£î M\T˝Òì $wüjT· + nsTT‘˚, n~ ñ‘·Ô }Vü≤e÷Á‘·|⁄ü dæ<ëΔ+‘·+.
<ëì >∑T]+∫ me] n_ÛÁbÕj·T+ yê]~. yê<äq m+<äT≈£î? Ç~ yêdü$Ô ø£ yê<ä+
$•wü‘º .·
yêdü$Ô ø£ yê<äq Ø‘ê´ düèwæº yÓTT<ä˝q’… Á|üXï¯ \≈£î düe÷<Ûëq+ @$T{Ï?
yêdüÔ$ø£ yê<ä+ e\q nìï nqTe÷Hê\÷, nìï n_ÛÁbÕj·T uÛÒ<ë\÷
r]b˛j·÷sTT. m+<äTø£+fÒ e÷qe C≤„q+˝Àì s¬ +&ÉT uÛ≤>±©ï yêdü$Ô ø£ yê<ä+
>∑T]ÔdTü +Ô ~. Á|ü‘´· ø£+å , nÁ|ü‘´· ø£+å . nÁ|ü‘´· ø£Cå ≤„q+ m+‘· ôV≤#·TÃ>± e⁄Hêï ne˙ï
}Vü≤\÷, dæ<ëΔ+‘ê\÷. n$ kÕ<äèX¯´+ <ë«sê @s¡Œ&Ée#·TÃ. ùV≤‘·Tyê<äq <ë«sê
@s¡Œ&Ée#·TÃ. ˝Òøb£ ˛‘˚ Á>∑+<∏ä Á|üe÷D+, Ä|üyÔ êø£´+, dü+|ò÷ü #ês¡+ <˚ì<ë«sêHÓH’ ê
@s¡Œ&Ée#·TÃ. @ $<Ûä+>± @s¡Œ&çHê düπs nÁ|ü‘·´ø£å C≤„qeT+‘ê }Vü≤\T ˝Òø£
dæ<ëΔ+‘ê\T. yê{Ï MT<ä n_ÛÁbÕj·T uÛ<Ò ë\‘√ ‘·>±<ë|ü&ç ø±s¡´+ ˝Ò<Tä . Ä dæ<ëΔ+‘ê\
kÕsê+XÊ\qT Á|ü‘·´ø£å+>± ìsêΔs¡D #˚düTø√>∑*–‘˚ yê<äq˝À¢ì ìC≤ìC≤\T
‘˚*b˛‘êsTT. n|ü⁄Œ&ÉT ‘·>±sTT<ë nedüs+¡ ˝ÒH˝˚ <Ò Tä .
ñ<ëVü≤s¡D≈£î X¯Øs¡+˝À qT+∫ Jyê‘·à u…’{ÏøÏ b˛e⁄≥ #˚‘· eTs¡D+
‘·≥dæúdüTÔ+<äì q$Tàq s√E\˝À #·ìb˛sTTq #˚|ü ˙{Ï˝À eTTqT>∑T‘·T+<ë,
‘˚\T‘·T+<ë nì |ü+&ç‘T· \T yê~+#·&+É yÓTT<ä\T ô|{≤ºs≥¡ . Jyê‘·à b˛sTT+~
ø£qTø£ X¯Øs¡+ ‘˚*ø¬ ,’ #·ìb˛sTTq #˚|ü ˙{Ï ô|q’ ‘˚*b˛‘·T+<äì ˇø£ |üø+å£ yê<äq.
Jyê‘·à≈£î ãs¡Te⁄ ˝Ò<Tä . ø±ì Jyê‘·à ˝Òq+<äTq #Ó‘’ q· ´ s¡V≤æ ‘·+ ø±>±, á<ä˝<Ò Tä
ø£qTø£ #·ìb˛sTTq #˚|ü ˙{Ï˝À eTTì–b˛‘·T+<äì Ç+ø=ø£ |üø+å£ yê<äq. Ç≥T¢
n|ü+&ç‘T· \T yê~dü÷Ô ≈£Ls¡TÃHêïπs ø±ì ˇø£ #·ìb˛sTTq #˚|qü T ≈£î+&Ó&TÉ ˙fi¯fl˝À
y˚dæ |üØøÏùå dÔ ì»eTT ‘Ó*ùd~ ø£<ë. Ç≥T¢ #·sÃ¡ \ kÕsê+XÊ\qT Á|ü‘´· ø£å |üØø£‘å √
ìsêΔs¡D #˚düTø√e&Éy˚T yêdüÔ$ø£ <äèwæº. yêdüÔ$ø£ $<ÛëHêìï ne\+_Û+#·≈£î+&Ü
m+‘· yê~+#·T≈£îHêï n_ÛÁbÕj·T uÛ<Ò ë\T rs¡e⁄.
Çø£ ø=ìï #·sÃ¡ kÕsê+XÊ\T ìsêΔsD¡ ≈£î ‹qï>± sêe⁄. ñ<ëVü≤s¡D≈£î düèwæº
$wüjT· +. düèwæº m˝≤>∑ e∫Ã+~? düèwæøº Ï ø±s¡D+ @$T{Ï? düèwæº e⁄<˚X› ´¯ + @$T{Ï?
n+≥÷ #ê˝≤ Á|üXï¯ \T y˚kÕÔsT¡ . M{Ï >∑T]+∫ #·s√Ã|ü#s· Ã¡ \T kÕ–kÕÔsT¡ . kÕ<äèX¯´+,
ùV≤‘·Tyê<äHê, Ä|üÔyêø£´+, kÕ+Á|ü<ëj·T+, Á>∑+<∏ä*œ‘·+ yÓTT<ä˝…’q Ä<Ûësê\‘√
mH√ï dæ<ëΔ+‘ê\T #ÓãT‘ês¡T. nsTT‘˚ Çe˙ï nÁ|ü‘´· ø£|å ⁄ü }Vü≤˝Ò nì >∑Ts¡T+Ô #ê*.
@yÓH’ ê ‹qï>± ìsêΔsD¡ #˚døæ √>∑*–‘˚ Çìï yê<äq\T, dæ<ëΔ+‘ê\÷ nqedüs+¡
ø±<ë? Ç≥Te+{Ï }Vü≤\‘√ yê<äq\T dü\T|ü⁄‘·÷, ˇø£]ô|’ ˇø£s¡T s√cÕ\T,
ø±y˚XÊ\÷ ô|+#·Tø√e&É+ eT÷&Û‘É «· +, n$y˚ø+£ ne⁄‘·T+~.
düèwæøº Ï dü+ã+~Û+∫q+‘·es¡≈î£ ø=ìï kÕsê+XÊ\qT ìsêΔsD¡ #˚dTü ø√e#·TÃ.
düèwæøº Ï eT÷\+ <Óe’ + nì, Ä <Óe’ eTTq≈£î düs«¡ düèwæº dæ‹ú \j·T X¯øÔÏ ø£\<äìj·TT
ˇø£ dæ<ëΔ+‘·+. Bìì ˇ|ü⁄Œ≈£î+fÒ e÷qe⁄ìøÏ y˚sπ e´øÏ‘Ô «· + e⁄+&É<Tä . ø±ì e´øÏ‘Ô «· eTT
nqTø£Då ≤qTuÛeÑ eTT ø£qTø£ j·T<ës¡eú TTq≈£î ô|’ dæ<ëΔ+‘· kÕsê+X¯eTT e´‹πsø£+>±
ñqï~. n+<äT#˚‘· Ä dæ<ëΔ+‘·eTT ‘·|⁄ü Œ nì ìsêΔsD¡ #˚dTü ø√e#·TÃ. Ç≥T¢ yêdü$Ô ø£
yê<äq Ø‘ê´ |üØøÏ+å ∫ #·÷ùdÔ <Óe’ eTT nã<ä+Δ ne⁄‘·T+~.
>√sê 45
Á|ü‘´· ø£,å nÁ|ü‘´· ø£å C≤„Hê\≈£î >∑\ ‘ês¡‘e· ÷´\≈£î yêdü$Ô ø£ yê<ä+ >∑T]Ô+∫
<˚ìøÏe«e\dæq kÕúq+ <ëìøÏdTü +Ô ~.
Á|ü‘·´ø£å C≤„HêìøÏ Çe«e\dæq ÁbÕeTTK´‘· nÁ|ü‘·´ø£å C≤„HêìøÏ Çe«ãfÒº
eT‘·q$Tàø£\ ù|]≥ <˚«cÕ\÷, n+<Û$ä XÊ«kÕ\÷ ô|]>±sTT. yêdü$Ô ø£yê<ä+ á
bıs¡bÕ≥¢qT ‘=\–düT+Ô ~.
Á|ü‘´· ø£å C≤„Hêìø°, nÁ|ü‘´· ø£Cå ≤„Hêìø° ‘˚&Ü ‘Ó\TdüTø√e&ÉyT˚ yêdü$Ô ø£ yê<ä+
jÓTTø£ÿ eTTK´>∑TD+. nÁ|ü‘´· ø£å C≤„Hêìï eTq+ @ $<Û+ä >±HÓH’ ê dü+bÕ~+#·e#·TÃ.
<ëì˝À Äπø|å Dü ˝Ò<Tä . ìC≤ìøÏ eTq $C≤„q+˝À #ê˝≤ uÛ≤>∑eTT nÁ|ü‘´· ø£å C≤„qy˚T.
$ìøÏ&ç e\q, }Vü≤ e\q mH√ï $wüj÷· \ >∑T]+∫ $C≤„q+ dü+bÕ~kÕÔ+. ø±ì
n<ä+‘ê nÁ|ü‘´· ø£å C≤„q+ nì düŒwü+º >± >∑T]Ô+#ê*. eTq nÁ|ü‘´· ø£å C≤„q+ ˝Àì
Á|ü‹ n+XÊìï ìsêΔsD¡ #˚dTü ø√e\dæq nedüs+¡ kÕ<Ûës¡D+>± e⁄+&É<Tä . q$Tàø£
MT<ä b˛‘·÷ e⁄+{≤+ ø±ì, @ $wüjT· + MT<äHH’Ó ê nqTe÷q+ e∫Ãq|ü⁄&ÉT e÷Á‘·+
<ëìì ìsêΔsD¡ #˚dTü ø√e\dæ+<˚.
eT]j·TT H˚qT qe÷àqT nì mes¡÷ ≈£Ls√Ã&ÜìøÏ M\T ˝Ò<äT. dü+|òüT
ìsêàD+˝À @ø±_ÛÁbÕj·T+ $wüjT· C≤„q+ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄+≥T+~. n+<äT#˚‘·
H˚qT q$Tàq $wüj÷· ìï MTs¡T ≈£L&Ü q$Tà‘˚ düsπ dü], ˝Òøb£ ˛‘˚ ìsêΔsD¡ ˝À s¡TEe⁄
#˚jT· e\dæq nedüs+¡ HêMT<ä e⁄+≥T+~. ìsêΔsD¡ #˚jT· q+‘· ùd|üP nqTe÷q+
e⁄qï n+XÊ\qT me] n_ÛÁbÕj·T+ yê]<äì n+^ø£]+∫ }s¡Tø√yê*. n≥T¢ø±ø£
n_ÛÁbÕj·T uÛ<Ò ëìï ‘=\–+∫ @ø±_ÛÁbÕj·÷ìï ô|+bı+~+#ê\+fÒ, nqTe÷q+
e⁄qï $wüj÷· ìï ìsêΔsD¡ #˚dTü ø√yê*. ñ<ëVü≤s¡D≈£î X¯≈î£ Hê\ e\q |üqT\˝À
|ò*ü ‘ê\T \_ÛkÕÔjT· +{≤s¡T. n<˚ ì»yÓT‘Æ ˚ mes¡T eTT≥Tº≈î£ Hêï ì|ü⁄Œø±*q≥T¢ me]øÏ
<äTX¯Ù≈£îq+ m<äTs¬ H’ ê yê] |üì uÛ>Ñ ï∑ + ø±e\dæ+<˚. eT+∫ X¯≈î£ q+ eùdÔ yê] |üì
|ò ü * +#· e \dæ + <˚ . eTTVü A sêÔ \ $wü j · T + ≈£ L &Ü n+‘˚ . X¯ ≈ £ î Hê\˝ÀqT
eTTVüAsêÔ\˝Àq÷ ì»+>± ã\+ e⁄+fÒ Ä eTTVüAs¡Ô Á|üu≤Û e+ ø±ì, Ä X¯≈î£ q
Á|üu≤Û e+ ø±ì n+<ä]MT<ä ˇπø˝≤>∑ ñ+&Ée\dæ+~. ø±ì y˚sT¡ y˚sT¡ ÁbÕ+‘ê\˝ÀqT,
y˚sT¡ y˚sT¡ eT‘ê\˝ÀqT ˇπø eTTVüAsêÔìï ø=+<äsT¡ eT+∫ nq&É+, ø=+<äsT¡ #Ó&¶É
nq&É+ eTq+ #·÷dü÷HÔ ˚ e⁄Hêï+. ˇø£]øÏ ne÷yêdü´ eT+∫~ nsTT‘˚, Ç+ø=ø£]øÏ
#Ó&~¶É . X¯≈î£ Hê\T ns¡$ú V”≤qyÓTqÆ eì s¡TEe⁄ #˚jT· T≥≈£î á s¡øs£ ø¡ ±\ Ä#·sD¡ ˝Ò
ìsêΔs¡D. dü+|òü÷#êsê\ e\q, $ìøÏ&ç e\q ø£*–q nÁ|ü‘·´ø£å C≤„qy˚T á
X¯≈î£ Hê\˝À q$Tàø£. yê{Ïì Ä#·sD¡ ‘√ b˛*Ã#·÷dæ n$ nã<ëΔ\ì ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT.
Ç<˚ yêdü$Ô ø£ yê<ä+.
nÁ|ü‘´· ø£å C≤„Hêìï Á>∑V≤æ +#˚ $$<Ûä Ø‘·T\˝À ùV≤‘·Tyê<äq y˚T<Ûëe⁄\qT #ê˝≤
Äø£]¸dTü +Ô ~. kÕe÷q´ Á|ü»\ jÓTTø£ÿ qeTàø±\T kÕ+Á|ü<ëj·T Á|üyêVü‰ìï nqTdü]+∫
b˛‘·÷e⁄+fÒ, y˚T<Ûëe⁄\T $wüj÷· \qT >∑T]+∫ u≤>± ‘·]ÿkÕÔsT¡ Ä#ês¡ eéVü‰sê\qT
Ä#·sD¡ ‘√ b˛*Ã#·÷dæ ìC≤ìC≤\qT yêdü$Ô ø£ <äècÕº´ m˝≤¬>‘’ ˚ ‘˚\TÃ≈£î+{≤yÓ÷,
n<˚ Ø‹>± ‘·s¡ÿkÕsê+XÊ\˝Àì ìC≤ìC≤\q÷ ‘˚\TÃø√yê*. ø±ì y˚T<Ûëe⁄\T
Ç≥Te+{Ï yêdüÔ$ø£ <äèwæºì nqTdü]+#·s¡T. yês¡T ‘·s¡ÿ+˝Àπø ~>∑T‘ês¡T.
n≥Te+≥|ü&É˝≤¢ yê] $C≤„q+ ‘·|ü <ë]ì |ü&TÉ ‘·÷ e⁄+≥T+~. Á|ü‹<ëìøÏ @<√
ˇø£ ø±s¡D+ e⁄+<äqT bıs¡bÕ≥T n_ÛÁbÕj·T+ MT<ä ‘·sÿ¡ + Ä<Ûës¡|&ü ç e⁄+~. Ä
ùV≤‘·Tyê<äq˝À @ ˝ÀbÕ\THêïjÓ÷ Ç~es¡˝À |ü]o*+#ê+. ìC≤ìøÏ <˚ìø° ø±s¡D+
˝Ò<Tä . ø±ì |üsd¡ Œü s¡ dü+ã+<Û+ä ˝À #ê˝≤ $wüj÷· \T »s¡T>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT yÓTT‘·+Ô
MT<ä yê{Ï ì ø±s¡ ´ ø±s¡ D es¡ T dü ˝ À Ä˝À#· H ê kÂø£ s ¡ ´ + ø=s¡ ≈ £ î eTqy˚ T
ô|≥Tº≈£î+≥THêï+. ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<Ûä+ eTq+ ø£*ŒdüTÔqï<˚ø±ì n~ ndü\T
$wüj÷· \˝À ˝Ò<Tä . nH˚ø£ $wüj÷· \ jÓTTø£ÿ yÓTT‘·|Ô ⁄ü n_ÛÁbÕj·÷ìï dü>≥∑ T m˝≤
‘Ó*j·TCÒdTü +Ô <√, ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<Ûeä T÷ n+‘˚. n~ Á|ü‹$wüj÷· ìøÏ <ä]<ë|ü⁄>±
e⁄+≥T+~ ø±ì, @ Á|ü‘˚´ø£ $wüj·÷ìøÏ |üP]Ô>± dü]b˛<äT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
CÀfi¯flcÕ|ü⁄˝À @<√ø=\‘· #Ó|ü Hê ø±\T≈£î dü]>±Z dü]b˛sTTq≥T¢ Hê≈£î ‘√#·e#·TÃ.
ø±ì ìC≤ìøÏ Hê ø±\T ø=\‘· #·÷dæ ≈£î{Ïqº CÀ&ÉT ø±<äT. yÓTT‘·+Ô MT<ä eTqTwüß\
bÕ<ë\ ø=\‘·≈î£ dü+ã+~Û+∫ mH√ï CÀfi¯ófl ‘·j÷· s¡T#˚ùdÔ n+<äT˝À ˇø£ ø=\‘·≈î£
Hê bÕ<ëìï dü]|ü⁄#·TÃø=HêïqT. Ç<˚ $<Ûä+>± $wüj·÷\qT rdüT≈£îyÓ[fl eTq+
ø±s¡D≤\≈£î dü]|ü⁄#·TÃ‘·Tqïy˚T ø±ì, ì»eTT>± yê{ÏøÏ ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä .
n+<äT#˚‘· ‘·s¡ÿkÕsê+XÊ\T ≈£L&Ü nÁ|ü‘·´ø£å C≤„qy˚T. yêdüÔ$ø£ <äèwæº˝À yê{Ïì
Ä#·sD¡ ‘√ b˛*Ã #·÷#·Tø=qe\dæq nedüs+¡ ñ+~.
<Ó’e+ nã<äΔ+, nqedüs¡+

ñ>∑TbZ Õ\‘√ Hê ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T Hê≈£î n\yê≥T #˚dqæ <Óe’ $XÊ«düeTT sêqT
sêqT Hê n_Ûeè~ΔøÏ n&ÉT|¶ &ü +ç ~.
H˚qT @<ÓH’ ê |üì ‘·\ô|&ç‘,˚ <ëìì ø£èwæ#d˚ æ H˚qT kÕ~Û+#·Tø√yê˝≤, ˝Òø£
ªª<Óe’ + m˝≤>∑ ‘·\#ê&√?μμ ªªHê qT<äT≥ m˝≤>∑ Áyêdæe⁄+<√?μμ nì y˚∫e⁄+&ç
≈£Ls√Ãyê˝≤? Hê ø£èwæ H˚qT #˚dTü ≈£î+fÒ Hê≈£î Çø£ <Óe’ +‘√ nedüs+¡ @eTT+~?
n+‘˚ø±<äT, H˚qT Hê |üqT\T #˚dTü ≈£î+≥÷ |ò*ü ‘êìï <Óe’ + MT<ä HÓ{yºÏ j˚ T· &É+
Hê≈£î u≤<Ûä´‘ês¡Væ≤‘·+>± ø£qã&ç+~. u≤<Ûä´‘ês¡Væ≤‘· Á|ües¡Ôq e\¢ n$˙‹
>√sê 47
ô|s¡T>∑T‘·T+~. á $<Û+ä >± Ä˝À∫+∫Hê, nqTuÛeÑ +˝À #·÷∫Hê <Óe’ $XÊ«dü+ Hê≈£î
nqedüs+¡ nì|ædTü +Ô ~. Hê ø£èwæ, Hê ˙‹ Á|ües¡HÔ ê n_Ûeè~Δ bı+<ë\+fÒ <Óe’
$XÊ«dü+ n&ÉT>¶ ± ≈£L&Ü ø£ì|æ+∫+~.
<Óe’ + n&ÉT¶ nsTTHê, nqedüs+¡ nsTTHê, n~ ì»+ nsTT‘˚ <ëìì @<√
$<Ûä+>± uÛÑ]+∫ rsê*. ø±ì yêdüÔ$ø£ <äèwæº‘√ |ü]o*ùdÔ <Ó’e+ nã<äΔ+ nì
düŒwü|º &ü TÉ ‘·T+~. kÕ<äèX¯´+, ùV≤‘·Tyê<äq yÓTT<ä˝q’… nÁ|ü‘´· ø£å Á|üe÷D≤\‘√ <Óy’ êìï
}Væ≤+#ês¡T. ªã÷∫μ n+fÒ ∫qï |æ\\¢ T q$TàqfÒ,¢ uÛj Ñ T· $düàj·÷\≈£î ˝ÀHÓq’
|üPØ«≈£î\≈£î <Óe’ $XÊ«dü+ nedüs+¡ nsTT+~. yês¡T <Óe’ + ì»+ nqT≈£îHêïs¡T.
<ëìì ìsêΔs¡D #˚düTø√&ÜìøÏ |üPqTø√˝Ò<äT. me¬s’Hê ìsêΔs¡D≈£î |üPqT≈£î+fÒ,
yê]ì Hêdæ≈Ô î£ \+≥÷ ì+~+#ês¡T. ∫qï|ü⁄Œ&ÉT #Ó|Œæ q e÷≥*ï J$‘·+ n+‘ê
$X¯«dæd÷ü Ô ‘·s‘¡ s· ê\ yÓ+ã&ç ‘·*e¢ <ä› qT+∫ _&É\¶ ≈£î <Óe’ $XÊ«dü+ n+<ä#X˚ Ês¡T.
ø±ì Hê>∑]ø£‘· eè~Δbı+<äT‘·Tqï ø=B› dü+|òTü ã\+ ô|]– uÛj Ñ T· $düàj·÷\T ‘·>±ZsTT.
<Óe’ $XÊ«dü+ nedüs+¡ ≈£L&Ü ‘·–+Z ~. ‘·*<¢ +ä Á&ÉT˝Ò>±ì #Ó|Œü ø£b˛‘˚ áHê&ÉT |æ\\¢ ≈£î
<Óe’ $XÊ«dü+ nedüs+¡ e⁄+&É<Tä . Ç≥T¢ nqedüs+¡ nsTTq <Óe’ $XÊ«kÕìï ã\e+‘·+
ô|{Ïº |æ\\¢ ≈£î H˚sŒ¡ &É+#˚‘· |æ\\¢ n_Ûeè~ΔøÏ ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T n&ÉT|¶ &ü TÉ ‘·THêïs¡T. |æ\\¢
ø£èwæ˙, ˙‹˙ ≈£î+≥T|üsT¡ düTHÔ êïs¡T.
<Óe’ $XÊ«dü+ e\¢ á s√E˝À¢ ˝≤uÛeÑ TT ˝Òøb£ ˛>± qwü+º ≈£L&ÜqT. n+<äT#˚‘·
Hê>∑]ø£‘ê_Ûeè~Δì >∑eTì+∫ ‘·*‘¢ +· Á&ÉT\T mes¡÷ ‘·eT |æ\\¢ ≈£î <Óe’ $XÊ«kÕìï
H˚s¡Œ≈£L&É<äT. ˇø£y˚fi¯ H˚]ŒHê, |æ\¢\T <ëìì e´‹πsøÏ+∫ ãT~Δ|üPs¡«ø£+>±
e<ä*ô|{≤º*. HêdæøÔ £ <äèwæeº \qH˚ J$‘êìøÏ n_Ûeè~Δ ø£\T>∑T‘·T+~.
yê.dü.e´
H˚ qT HêdæÔ≈£îDÏí>± J$düTÔqï|ü&ÉT Hê ~q#·s¡´*ï q&ÉT|ü⁄ø√e&ÜìøÏ, Hê
düeTdü´*ï |ü]wüÿ]+#·Tø√&ÜìøÏ Hê≈£î ø=ìï ø=\‘·ã<ä›\T ø±yê*. HêdæÔø£
ø=\‘·ã<ä\› ≈£L, Ç‘·s¡ <äèø£Œ<Ûë\ ø=\‘·ã<ä\› ≈£L ‘˚&Ü ñ+&ÉãfÒº HêdæøÔ £ $<ÛëqeTT
y˚sT¡ >± ø±e\dæ e∫Ã+~.
HêdæøÔ £ Á|üe÷D≤\qT ªyêdüe´μ nqT|ü<+ä ˝À dü÷Á‘·ÁbÕj·T+>± #Ó|Œü e#·TÃqT.
HêdæøÔ £ Ø‘·T\>∑T yêdü$Ô ø£yê<ä+, dü+|òTü <äèwæ,º e´øÏ‘Ô «· + jÓTTø£ÿ yÓTT<ä{Ï nø£så e¡ TT\qT
(yê.dü.e´.) #˚]Ã dü÷Á‘· ÁbÕj·T+>± ªyêdüe´μ nì #Ó|⁄ü Œ≈£î+≥THêïqT.
dü‘´· eTTqT Á>∑V≤æ +#·T≥≈£î yêdü$Ô ø£yê<ä+ Hê≈£î kÕ<Ûqä eTT.
˙‹ì ìs¡sí TT+#·T≥≈£î dü+|òTü <äèwæº Hê≈£î Á|üe÷DeTT.
ø£èwæì kÕ–+#·T≥≈£î e´øÏ‘Ô «· eTT Hê≈£î Áb˛‘ê‡Vü≤eTT.
dü‘´· C≤„qeTTqT dü+bÕ~+#·T≥≈£î mìï dæ<ëΔ+‘·eTT\HÓq’ qT @s¡Œs¡TÃø√e#·TÃqT.
mìï $wüjT· eTT\HÓq’ qT }Væ≤+#·e#·TÃ. ø±ì yêdü$Ô ø£yê<ä+ã{Ïº Á|ü‘´· ø£å Á|üe÷DeTTH˚
‘·T~ ìs¡j í T· +>± H˚qT m+#·T‘êqT. Ç{Ïº Ø‹ìã{Ïº Hê≈£î sTT‘·sT¡ \‘√ @ø°u≤Û eeTT
ô|s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. uÛ<Ò uä ≤Û eeTT ‘·–bZ ˛e⁄#·T+&ÉTqT. eT]j·TT Ç{Ïº yêdü$Ô ø£‘· yê<ä+ãfÒº
<Óe’ + nã<ä+Δ nì H˚qT ‘Ó\TdüT≈£îHêïqT.
Á|ües¡Ôq˝À Hê ˙‹ìj·Te÷\T dü+|òüT<äèwæºøÏ dü+ã+~Û+∫ ñ+&ÉTH˚ø±ì,
dü«s¡qZ s¡ø±\T, »qà|üs+¡ |üs\¡ ‘√ ø±<äT, @ Á|ües¡qÔ e\q H˚qT dü+|òTü ã\eTTqT
ô|+bı+~+|ü>\∑ H√ n~ Hê≈£î ˙‹. dü+|òTü ã\eTTqT≈£î @ø°u≤Û eeTT nedüse¡ TT
ø£qTø£, Hê ˙‹ Á|ües¡qÔ ˝À s¡V≤ü düéTT ìùw<Ûeä TT. ãVæ≤s¡+>∑ Á|ües¡HÔ ˚ dü+|òTü ã\eTTqT
#˚≈£Ls¡TÃqT.
ø£sèÔ¡ ‘·«+ Hêô|q’ y˚dTü ≈£îqï|ü⁄Œ&˚ Hê ø£èwæ˝À kÕeTs¡´Δ eTT u≤<Û´ä ‘· ñ+{≤sTT.
e´øÏ‘Ô «· + e\q Ç{Ïº ø£sèÔ¡ ‘ê«ìï H˚qT bı+<äT‘êqT. <Óy’ êìï>±ì, ø£sà¡ dæ<ëΔ+‘êìï
>±ì q$Tà‘˚ ø£sèÔ¡ ‘·«+ Hê MT<ä qT+∫ ‘=\–b˛‘·T+~. Hê ø£èwæ ≈£î+≥T|ü&TÉ ‘·T+~.
e´øÏ‘Ô ê«ìï ìs¡÷|æ+#·&+É #˚‘· ø£sèÔ¡ ‘·«+ Hê MT<äH˚ ñ+≥T+~. <Óe’ +, ø£sà¡ nqT
qeTàø±\T ‘=\–b˛‘êsTT.
Ç≥T¢ yêdü$Ô ø£yê<ä+, dü+|òTü <äèwæ,º e´øÏ‘Ô «· + (yêdüe´) nqT ø=\‘·ã<ä\› e\q
Hê J$‘êìï nìï s¡+>±˝À¢q÷ kÂU≤´_Ûeè~Δ yÓ’|ü⁄ q&ÉT|ü⁄ø√>∑\T>∑T‘·THêïqT.
dü‘´· <äèwæ,º ˙‹ Á|ües¡qÔ , ø±s¡´Bø£å ô|+bı+<äT‘·THêïsTT. M{Ïì ÄdæøÔ £ J$‘· $<Ûëq+
≈£L&Ü ø√]q|üŒ{Ïø,° ªyêdüe´μ Á|üe÷D≤\qT yês¡T nqTdü]+#·øb£ ˛e⁄≥#˚‘,· yês¡T
Ä#·sD¡ ˝À |ü⁄s√>∑$T+#·˝≈Ò î£ Hêïs¡T.
yêdü Ô $ ø£ y ê<ä + , dü + |ò ü T <ä è wæ º , e´øÏ Ô ‘ · « + ø£ \ dæ e÷qe J$‘· + ˝Àì
nqTuÛyÑ ê\ìï+{Ï˙ ÇeTT&ÉTÃ≈£îì ñHêïsTT. @ düeTdü´HÓH’ ê á eT÷&ç+{Ï‘√q÷
dü]b˛*Ã |ü]wüÿ]+#·e#·TÃ. dü‘´· +, ˙‹, ø£èwæ M{Ïø$Ï T+∫ @ düeTkÕ´b˛<äT. á
eT÷&ç+{Ï˝ÀH˚ Äq+<ä+, n+<ä+ ñHêïsTT. á s√Eq ø£fi¯ ù|]≥ kÕ«s¡ú+
kÕ–b˛‘·Tqï~. ‘ê»eTVü≤\T n+<ä+>± ñ+~ nqT≈£î+≥THêï+. n˝≤>∑ nH˚≥|ü&ÉT
ÄÁ>±˝ÀH˚ ñqï e+<ä˝≤~ ìsê“¤>T∑ ´\ >∑T&çX*¯ ï eTs¡∫b˛‘·THêï+. yê{Ïì Á|üøÿ£ H˚
ô|{Ïº #·÷ùdÔ ‘ê»eTVü≤\T˝À n+<ä+ ã<äT\T kÕ«s¡+ú ø£ì|ædTü +Ô ~. dæd\ü sTTq n+<ä+
>√sê 49
dü+|òTü J$‘·+˝À ñ+~. n+<äØï Äq+<ä|sü #¡ ˚ ˙‹ J$‘·+˝À ñqï~. ñ‘ê‡Vü‰ìï
|ü⁄]ø=˝ÒŒ e´øÏ‘Ô «· +˝À n+<ä+ ñ+~.
<Óe’ qeTàø£+ ÁøÏ+‘· Ç+‘· ø±\+ã{Ïº nD>±] ñ+&ç HêdæøÔ <£ èä wæº sê>±H˚ u…≥’ |ü&˚
nH˚ø£ Á|üXï¯ \≈£î ªªyêdüe´μμ dü÷Á‘·+‘√ @$<Û+ä >± düe÷<Ûëq+ #Ó|ü ø√>∑\yÓ÷ #·÷<ë›+.
düeTdü´\T `ªªyê.dü.e´.μμ <äèø£Œ<∏ä+

HêdæøÔ $£ <Ûëq+˝À J$+#·&ÜìøÏ yê.dü.e´. dü÷Á‘·+ Hê≈£î nqTyÓq’ kÕ<Ûqä +>±
ñ+~. ô|<ä› ô|<ä› ÄX¯j÷· \ <ä>sZ∑ ¡ qT+∫ ì‘·´J$‘·+˝Àì ∫qï ∫qï $wüj÷· \qT
≈£L&Ü á dü÷Á‘·+‘√ |ü]wüÿ]+#·Tø√>∑\T>∑T‘·THêïqT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø=ÿø£ÿ $wüj÷· ìï rdüT≈£î+<ë+. HêøÏ|ü &ÉTqï dü$Twæº uÛÀ»Hê\
<äèùwº rdüT≈£î+<ë+. H˚qT ≈£L&Ü ∫qï|üŒ{ÏqT+N #ê˝≤ ≈£î\‘·‘ê«˝À¢+∫ ô|]–q
yê&çH.˚ Hê≈£L s¡øs£ ø¡ ±˝…q’ ≈£î\<˚«cÕ\T, ø=ìï ÄVü‰sê\ô|q’ ndüV≤ü ´+ ñ+≥÷
ñ+&˚~. @MT #Ó|Œü ˝Òøb£ ˛sTTHê Ç‘·s‘¢¡ √ ø£\yê\+fÒ yês¡T X¯óÁuÛ+Ñ >± ñ+&Ü\H˚yêDÏ.í
Çy˚ $wüj÷· \T áHê&ÉT nH˚øe£ T+~ n+≥÷e⁄+fÒ H˚qT $+≥THêïqT. ø±ì ne˙ï
áHê&ÉT X¯ó<äΔ‘·|ü>± Hê≈£î ø£ì|ædüTÔHêïsTT. H˚qT n+<ä]‘√{Ï dü]düe÷q+>±
ø£\e>∑\T>∑T‘·THêïqT. Hêø£qï ˇø£sT¡ ôV≤#·TÃ>±q÷ ø£qã&ÉsT¡ . eTs=ø£sT¡ ‘·≈î£ ÿe>±q÷
ø£qã&ÉsT¡ . á e÷s¡TŒ Hê˝À m˝≤>∑ e∫Ã+<ä+{≤s¡T? á HêdæøÔ <£ èä wæeº \¢H˚ e∫Ã+~.
ªªyê.dü.e´.μμ˝À dü+|òTü <äèwæº n+fÒ s¡øs£ ø¡ ±\ ≈£î˝≤\T, eT‘ê\T, C≤‘·T\ eT<Û´ä q
kÕeTs¡dü´+ ø±<äT. ªyêdüe´, ˝À dü+|òüT<äèwæº jÓTTø£ÿ ns¡ú+ eTqTwüß´\+<äs¡÷
ˇπøs¡ø£yÓTÆq yês¡ì. ˇπøs¡ø£+ n+fÒ eTT≈£îÿ, yÓTT>∑+ rs¡T˝À b˛‘·u§eTà˝≤¢>∑
ñ+&Ü\ì ø±<äT. eTq≈£îqï m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe\ Á|üe÷<ä+ bı{Ïbº ı&ÉT>∑T\ e\¢ sêe&É+
˝Ò<Tä . eTq+ ø£*Œ+#·T≈£îqï ≈£î\eT‘· uÛ<Ò ë\e\¢, Ä]úøe£ ´‘ê´düeTT\e\¢ e#êÃsTT.
Ç~es¡≈£î Ç$ <Ó’eø£*Œ‘·eTH√ ˝Òø£ X¯øÏÔøÏ $T+∫qeH√ nqT≈£îH˚yêDÏí. Çyêfi¯
n˝≤ nqTø√qT. Hê e´øÏ‘Ô «· + e\¢ Hê X¯øøÔÏ Ï $T+∫q<ä+≥÷ nqTø√qT. n+<äT#˚‘·
Hê dü+|òüT<äèwæº Çyêfi¯ m˝≤>∑ ñ+<ä+fÒ ` n+<äs¡T eTqTwüß\T ˇø£fÒqì
nqT≈£ î +{≤qT. yês¡ + <ä s ¡ ÷ J$+#· & ÜìøÏ neø±XÊ\T dü e ÷q+>±
ñ+&Ü\qT≈£î+{≤qT. Ç~ uÛÒ<ë\eT<Ûä´ kÕeTs¡dü´+ ø±<äT. ndü\T uÛÒ<ë\T
ø£*Œ+#·Tø√e&ÉyT˚ ‘·|ü . ñqï<˚ ˇø£ s¡ø+£ . Ç≥Te+{Ï dü+|òTü <äèwæº HêdæøÔ ‘£ «· + e\¢
n\e&ç+~. n+<äs÷¡ ˇø£fqÆ… |ü⁄Œ&ÉT n+<ä]‘√ H˚H+Ó <äT≈£î uÛÀ»q+ #˚jT· ≈£L&É<Tä ?
$<ä´
$<ä´ n+fÒ Áyêj·T&É+, #·<eä &É+ nH˚<èä wæº kÕ<Ûës¡D+>± ñ+~. n+<äT#˚‘H· ˚
ejÓ÷»q$<ä´ n+fÒ Áyêj·T&É+, #·<eä &É+ H˚sT¡ Œ‘·÷ ñ+{≤s¡T. Áyêj·T&É+, #·<eä &É+
eùdÔ ˇø£] uÛ≤yê\T ˇø£sT¡ ‘Ó\TdüTø√e&É+ düT\uÛ+Ñ ne⁄‘·T+~. n+‘·es¡≈î£ n~
u≤>∑T+~. ø±ì #·<eä &É+ Áyêj·T&É+ u≤>± e∫Ãqyêfi¯ófl m+‘√eT+~ s¡øs£ ø¡ ±\
≈£î\‘·‘ê«\˝ÀqT, eT÷&ÛÉ qeTàø±\˝ÀqT eTTì–ñ+&É&+É #·÷düTHÔ êï+. n+<äT#˚‘·
$<ä´ n+fÒ #·<eä &É+, Áyêj·T&ÉyT˚ ø±<äT. #·<eä &É+ Áyêj·T&É+ H˚sT¡ ŒqT nø£så êdü´‘·
nHê*. $<ä´ n+fÒ e÷qeÁ|ües¡qÔ ≈£î dü+ã+~Û+∫q dü+düÿè‹. $<ä´qT bı+<ä&ÜìøÏ
nø£så êdü´‘· ˇø£ kÕ<Ûqä y˚T ø±ì, nø£så êdü´‘˚ $<ä´ ø±<äT. n+<äT#˚‘· HêdæøÔ <£ èä wæ˝º À
$<ä´jÓTTø£ÿ ns¡+Δ Á|ües¡qÔ ≈£î dü+ã+~Û+∫ ñ+≥T+~.
Ç|ü⁄Œ&ÉT Á|ü#ês¡+ ÄdæÔø£uÛ≤yê\THêïsTT. ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D düŒwüº|üs¡TdüTÔ+~,
ªª@$T»qàeTT, @$TJeqeTT á e÷j·Tø±j·TeTTμμ nH˚ bÕ≥ düs«¡ kÕ<Ûës¡D+>±
$+≥÷ ñ+{≤eTT. n≥Te+{Ï uÛ≤e+ Á|ü#ês¡+ ñ+&É≥+ #˚‘· Á|ü»\ Á|ües¡qÔ ≈£L&Ü
ªªÇ~ e÷j·Tø±j·TeTTμμ nH˚ ìsêXÊ <äèwæº˝ÀH˚ ñ+≥Tqï~. ªª@$T»qàeTT
@$TJeqeTTμμ nì J$‘·eTT‘√ $düT>∑T#Ó+~ ñ+≥THêïs¡T. yê]øÏ nø£åsêdü´‘·
m+‘· ñHêï, yê] $<äé÷Á‘·+ ìsêX¯, $düT>∑T‘√ ì+&ç ñ+~. n+<äT#˚‘· $<ëýê´|æÔ
n+fÒ nø£så êdü´‘·‘√ ‘·è|æbÔ ı+<äsê<äT. nø£så êdü´‘·qT Hπ̊sŒ bÕsƒê\˝À @@ uÛ≤yê\T
#ÓãT‘·THêïyÓ÷ ≈£L&Ü |ü]o*+#ê*.
áHê&ÉT bÕsƒ´¡ Á>∑+<∏ë\˝À <˚e⁄&ÉT ÁbÕs¡qú >∑T]+∫ Áyêdü÷Ô ñ+{≤s¡T. n≥Te+{Ï
bÕsƒê˝Ò n+‘·ø£+‘·≈£î ªª@$T»qàeTT @$TJeqeTTμμ nH˚ ‘·‘·«uÀ<Ûäq\≈£î
<ë]rdüTHÔ êïsTT. eTqe÷≥\˝À ≈£L&Ü ªªn<äèwü+º μμ ªª<Óy’ #˚ Ã· μ¤ μ ªª<ÓM’ ø£+μμ e+{Ïyê{ÏøÏ
‘êe⁄ sTT∫Ã ìsêX¯ , ã\V” ≤ q‘· q T Á|ü » \˝À ø£ * –+#êsTT. n+<ä T #˚ ‘ ·
$<ëýê|æÔ˝Àq÷, s¡#·q˝Àq÷, uÛ≤ùwø±≈£î+&Ü uÛ≤yê\ >∑T]+∫ ≈£L&Ü ÁX¯<äΔ
rdüTø√yê*. nø£så êdü´‘˚ ø±≈£î+&Ü $<ëýê´|æÔ ≈£L&Ü >∑eTì+#ê*. e´øÏ‘Ô «· +, yêdü$Ô ø£
<äèwæøº Ï dü+ã+~Û+∫q uÛ≤yê\qT Á|üø{£ +Ï #ê*.
Á|ü#ês¡+
eTq uÛ≤yê\÷, eTqÁ|ües¡HÔ ê eTqe´øÏ‘Ô ê«ìøÏ dü+ã+~Û+∫ ñ+&Ée\dæ+<˚.
me]eT≥T≈£î yês¡T ‘·eT Ä<äsêÙ*ï, neø±XÊ*ï, dü+|òüT nedüsê*ï b˛*Ã
#·÷#·Tø=ì ‘·eT Á|ües¡qÔ qT ìs¡sí TT+#·Tø√yê*. Ç~ ñ‘·eÔ T+. ø±ì ì‘·´ J$‘·+˝À
>√sê 51
e÷{Ïe÷{ÏøÏ e´øÏ‘Ô «· + Á|ü<]ä Ù+#·&+É ø£w‘ºü s· y¡ TÓ qÆ |üì. ø=+‘· n\yê≥T MT<ä,
kÕ+Á|ü<ëj·T+ MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç b˛‘·÷ ñ+{≤+. eTq düTK J$‘êìøÏ Ä bÕ‘·
n\yê≥T¢ ‘√&ÉŒ&Éø£ b˛sTTq|ü⁄Œ&ÉT eTq+ |ü⁄qsê˝À#·q #˚dæ Á|ües¡qÔ ˝À e÷s¡TŒ
‘Ó#·TÃ≈£î+{≤+. n+<äT#˚‘· ˇø£yÓ’|ü⁄q n\yê≥T¢ dü]jÓÆTq$ nsTTe⁄+&É&É+,
s¬ +&√yÓ|’ ⁄ü q nedüsy¡ TÓ qÆ |ü⁄Œ&ÉT e´øÏ‘Ô ê«ìï ñ|üj÷Ó –+#·&+É ø±yê*. ø±ì áHê{Ï
J$‘·+ á s¬ +&ç+{ÏøÏ nqT≈£L\+>± ˝Ò<Tä .
yÓTT<ä{~Ï : ÄdæøÔ £ qeTàø£+ e\q düs«¡ + <Óy’ êBÛq+ nqTø=ì e´øÏ‘Ô ê«ìï
$ìjÓ÷–+#·&É+ ‘·–Zb˛sTT+~. áHê{Ï J$‘·+˝À mìï ø£cÕº˝§düTÔHêï ˝§+–
}s¡T≈£î+≥THêïs¡T>±ì nHê´j·÷ìï m<äTs√ÿe≥+ ˝Ò<Tä . HêeT≥T≈£î H˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏï
nsTTq ‘·sê«‘·H˚ e´øÏ‘Ô ê«ìï Á|ü<]ä Ù+#·Tø√>∑\T>∑T‘·THêïqT. n+‘·≈î£ eTT+<äT @ø£w+ºü
e∫ÃHê H√s¡TeT÷düTø=ì |ü&ç ñ+&˚yê&çï. Ç+ø± m+‘√eT+~ Á|üC≤˙ø£+ á
$<Û+ä >± ñ+&É≥+ #˚‘H· ˚ á ndüŒèX¯´‘·, <ë]Á<ä´+ kÕ>∑T‘·THêïsTT. ù|<ä\T ≈£L&Ü
eTqTwüß´˝Ò ø£<ë— m+<äT≈£î yês¡T á nHê´j·÷\ MT<ä ‹s¡T>∑ã&ÉsT¡ ?
yÓTTqï ˇø£ Vü≤]»qyê&É˝Àì ˇø£ düe÷y˚XÊìøÏ yÓfi≤flqT. _j·T´+ <=s¡øø£ ±,
u≤¢≈î£ e÷¬sÿ≥Tº <Ûsä \¡ e˝≤¢ yês¡T #ê˝≤ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·THêïs¡T. ªªMTs¡T m+<äT≈£î Ç+‘·
ù|<ä]ø£+˝À ñHêïs¡T?μμ nì n&ç>±qT. ªªeékÕj·÷ìøÏ e÷≈£î bı˝≤\T ˝Òe⁄.
|üP]Ô>± ≈£L*MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ñHêï+. ˇø£|ü&ÉT ≈£L* ñ+≥T+~. ˇø£|ü&ÉT
ñ+&É<Tä μμ nHêïs¡T. ªªø=+‘·eT+~øÏ n~Ûø+£ >± nìï bı˝≤\T ñ+&É>± MT¬ø+<äT≈£î
˝Òe⁄?μμ nì eTfi≤fl n&ç>±qT. ªªyêfi¯fl≈£î uÛ>Ñ e∑ +‘·T&ÉT Ç#êÃ&ÉT. e÷≈£î Çe«˝Ò<Tä .μμ
nì ìdüŒèVü≤‘√ »yêãT #ÓbÕŒs¡T. ªª<ëìì eTq+ dü]~<äTø› √˝Òe÷?μμ nì H˚qT
n&ÉT>∑>± yês¡T ô|~eT\T $]∫ ìsêX¯qT #·÷|æ+#ês¡T. Bìï ã{Ïº yê] e´øÏ‘Ô «· +
m+‘·es¡≈î£ ≈£î+≥T|ü&bç ˛sTT+<√ ‘Ó\TdüTqÔ ï~. e´øÏ‘Ô «· + m+‘√ á $<Û+ä >± yÓqø£ã&ç
b˛e&É+ #˚‘H· ˚ u…+>±\T øå±eT+˝À nìï \ø£\å eT+~ ‹+&ç ˝Ò≈î£ +&Ü eT\eT\
e÷&ç eTs¡DÏ+#ês¡T— nHê´j·÷ìï m~]+#˚ X¯øÏÔì yês¡T ø√˝ÀŒj·÷s¡T. HêdæÔø£
Á|ü#ês¡+ e\q e´øÏ‘Ô «· + ãj·T≥|ü&ç nHê´j·÷\T ‘·>T∑ ‘Z êsTT.
eTq n\yê≥T¢ ≈£L&Ü $kÕÔs+¡ >± Á|ü#ês¡+ e\q @s¡Œ&ÉT‘êsTT. ∫qï|üŒ{Ï
qT+&ç eTq≈£î @ uÛ≤wüH‘’Ó ˚ n\yê≥T #˚kÕÔs√ n~ e÷‘·èuÛ≤wü nsTTq≥T¢ @ uÛ≤yê\qT
#ÓãT‘ês√ ny˚ n\yê≥T |ü&bç ˛‘êeTT. ≈£î\‘·‘ê«\÷, eT‘ê_Ûe÷Hê\T á $<Û+ä >±
eTq≈£î e∫Ãq n\yêfÒ¢ ø£<ë. <Óe’ q$Tàø£ ≈£L&Ü ˇø£ n\yêfÒ. e÷≥\˝ÀqT,
#˚‘\· ˝Àq÷, bÕsƒê\˝Àq÷, ªª<Óe’ +, <Óe’ +μμ n+≥÷ m+‘√ ∫qï|üŒ{Ï qT+&ç eTq
‘·*¢<ä+Á&ÉT\T #ÓãT‘ês¡T. n+<äT#˚‘·H˚ eTq≈£î <Ó’e+ MT<ä q$Tàø£ n\yê≥T
ne⁄‘·T+~. <Ó’e+ >∑T]+∫ #Ó|üŒø£b˛‘˚, eTq≈£î áHê&ÉT <Ó’e+ nH˚uÛ≤e+
nedüs+¡ ˝Ò<Tä . Hê≈£L |æ\\¢ T ñHêïs¡T. yê]øÏ <Óe’ + nH˚ e÷fÒ #Ó|Œü eTT. yês¡T
m~–q ‘·sê«‘· yê]øÏ á ≈£î\‘·‘ê«\÷, eT‘ê_Ûe÷Hê\÷, ø£sà¡ dæ<ëΔ+‘ê\÷,
<Ó ’ y êsê<Û ä q \÷, ÁbÕs¡ ú q \÷ sêH˚ ˝Ò < ä T . yê{Ï nedü s ¡ + ≈£ L &Ü yê]øÏ
ø£qã&É&eÉ T÷˝Ò<Tä . n+<äT#˚‘· eTq+ #˚ùd Á|ü#ês¡+ >∑T]+∫ eTq+ C≤Á>∑‘|Ô· &ü Ü*.
eTq ã&ç |ü⁄düøÔ ±˝À¢+∫, bÕsƒê˝À¢qT+∫ <Óe’ + nH˚ e÷≥qT rdæyj ˚ ÷· *. eTq
e÷≥˝À¢ ≈£L&Ü C≤Á>∑‘Ô· |ü&Ü*.
ÄVü‰s¡+ ø=s¡‘·
HêdæøÔ <£ èä wæ‘º √ #·÷ùd,Ô eTq+ n_Ûeè~Δ bı+<äe\dæq e÷sêZ\T ø£q|ü&TÉ ‘·÷
ñ+{≤sTT.
eTq+<ä]øÏ eTTU≤édüs+¡ ÄVü‰s¡+. n+<ä]ø° ‹+&ç e⁄+&ç rsê*. ‹+&ç
e⁄qï ‘·sT¡ yê‘˚ ‘·øÿÏ q J$‘· nedüsê\ >∑T]+∫ Ä˝À∫kÕÔeTT. >ös¡yê\ ø√dü+
|òTü q‘· ø√dü+ #˚ùd ‘ê´>±\T ‹+&çøÏ ˝À|ü+ r]q ‘·sT¡ yê‘˚ ekÕÔsTT.
nsTT‘˚ á ÄVü‰s¡ düeTdü´ ø£weºü TsTT+~ ø±<äT. eTq ãT~Δ ≈£îX¯\‘· e\q,
eTq dü+|òTü {Ï‘· X¯øÔÏ e\q eTq≈£î ø±e\dæq ÄVü‰sêìï eékÕj·T kÕ<ÛHä ê\
e\q düT\uÛÑ+>± ñ‘·Œ‹Ô #˚düTø√>∑\+. ÄVü‰s¡+ ñ‘·Œ‹Ô nj˚T´ø£ Ç+ø± n~Ûø£
J$‘· kÂø£sê´ìï düeT≈£Ls¡TÃø√&ÜìøÏ m+‘√ r]ø£, X¯øÔÏ $T–* ñ+{≤sTT. n+‘·
neø±X¯+ ñ+&û ≈£L&Ü áHê&ÉT ÄVü‰s¡ ø=s¡‘‘· √ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·THêïeT+fÒ eTq X¯øÔÏ
kÕeTsêú´\T, ‘Ó*$‘˚≥\T ô|&ÉÁ‘√eq |ü{≤ºj·Tì düŒwüºeTÚ‘·T+~. eTq ø±˝≤ìï
m+‘√ |üs˝¡ Àø£ ∫+‘·q˝À bÕ&ÉT#˚dTü HÔ êï+. n≥T¢ ø±≈£î+&Ü HêdæøÔ <£ èä wæº eùdÔ eTq
X¯øÔÏ kÕeTsêú´\T dü~«ìjÓ÷>∑+ ne⁄‘êsTT.
Ç|ü⁄Œ&ÉT ÄVü‰s¡ ø=s¡‘· ñ+~ ø£<ë, Hêdæ≈Ô î£ \+ Bìì m{≤¢ rs¡TkÕÔ+.
ÄVü‰s¡ ø=s¡‘·≈£î yÓ+≥H˚ ø£ì|æ+#˚ ø±s¡D+ ndüe÷q |ü+|æD°. |ü+|æD°ì
düe÷q+ #ÓjT· ´&Üìø£ì #˚ùd Á|üjT· ‘êï˝À¢ sπ wüì+>∑T ˇø£{.Ï áHê&ÉT sπ wüì+>∑T
ñHêï, Á|üuTÑÛ ‘·« Ä]úø£ $<Ûëq+ e\q n~ düÁø£eT+>± neT\T »s¡>≥∑ + ˝Ò<Tä .
Á|ü»\T ≈£L&Ü ªªeTq≈£î Ç+‘˚ ÁbÕ|æμÔ μ nì |ü&ç }s¡Tø=+≥THêïs¡T. HêdæøÔ £ <äèwæº
Á|üã\T‘·Tqïø=B› Ç≥Te+{Ï ìdüŒèVü≤, ñ<ëd”q‘· ‘=\–b˛‘êsTT. düÁø£eT sπ wüì+>∑T
$<ÛëHêìï neT\T »s¡|eü Tì Á|ü‹ì~Û nsTTq Á|üuTÑÛ ‘ê«ìï ì\u…{ºÏ n&ÉT>∑T‘ê+.
>√sê 53
Ç{Ïº Á|üC≤#Ó‘’ q· ´+ e\q Á|üuTÑÛ ‘·«$<Ûëq+ #·øÿ£ ã&ç ñqï+‘·eT≥Tº≈L£ |ü+|æD° düeT+>±
e⁄+≥T+~.
|ü+|æD° düeT+ nsTTq|üŒ{Ïø,° áHê&ÉT ˇø£ <˚X+¯ ˝À ñqï »HêuÛ≤ n+‘ê
ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü ‹+&ç ‹q&ÜìøÏ Ä <˚X¯eTT˝À ñ‘·Œ‹Ô nj˚T´ ÄVü‰s¡+ #ê\<äT.
n+<äT#˚‘· ø=+<äsT¡ ø£&TÉ |ü⁄ì+&Ü ‹+fÒ, eT]ø=+<äsT¡ Äø£*‘√ e÷&ÉT‘·÷ e⁄Hêïs¡T.
n+<äs¡≈£L ‹+&ç ñ+&Ü\+fÒ |ü+|æD°‘√ bÕ≥T n~Ûø£ ñ‘·Œ‹Ô ≈£L&Ü ø±yê*.
»HêuÛ≤ n+‘·ø+£ ‘·≈L£ ô|s¡T>∑T‘·÷ e⁄+&É≥eTT #˚‘· ÄVü‰s¡ ñ‘·Œ‹Ô ≈£L&Ü n+‘·
ø£+‘·≈L£ ô|s¡T>∑T‘·÷ e⁄+&Ü*. Ç~ m˝≤>∑ kÕ<Û´ä +? BìøÏ s¬ +&ÉT $<ÛëHê\T eTTK´+.
ˇø£{:Ï eTq ÄVü‰s¡ ~qTdüT\˝À e], >√<ÛTä eT, C§qï, dü»,® #√fi¯ófl e+{Ï$
eTTK´+. nq>± ≈£Ls¡>±j·T\÷, |üfiS¯ fl— <äT+|ü\÷ ø£+fÒ <ÛëHê´<äT˝Ò eTq ÄVü‰sêìøÏ
eTTK´+. <Ûëq´+ C≤‘·T\T |ü+&çq+‘· $kÕÔs+¡ >±q÷, düT\uÛ+Ñ >±q÷ @ |ü+{≤
|ü+&É<Tä . n+<äT#˚‘· n+<ä]ø° ø£&TÉ |ü⁄ ì+&Ü ‹+&ç <=]πø es¡≈L£ eTq+ y˚ùd
ô|’s¡T˝Àq÷ eTq+#˚ùd eékÕj·T+ ø£èwæ˝Àq÷ <ÛëHê´\ |ü+≥\MT<äH˚ ÁX¯<äΔ
eVæ≤+#ê*. Ç‘·s¡ |ü+≥©ï, eèø£Cå ≤‘·T©ï ø=+#Ó+ yÓqøÏÿ e⁄+#ê*.
¬s+&ÉT : @ eékÕj·÷ì¬ø’Hê ˙s¡TeTTK´+. esê¸<Ûës¡+ ˇ&ÉT<äT&ÉT≈£î\T
ø£\T>∑#˚düTÔ+~. n+<äT#˚‘· eTq+ #Ós¡Te⁄\T ø±\Te\T eè~Δ #˚düTø√yê*.
Ç+<äT≈£î>±qT q<äT\˝À ˙s¡T düeTTÁ<ä+˝ÀìøÏ Á|üeVæ≤+#·≈£î+&Ü m+‘· es¡≈£î
n&É¶>∑\yÓ÷ eTq eékÕj·÷ìøÏ n+‘· ‘√&ÜŒ≥T. düeTTÁ<ä+˝Àì ñ|ü˙s¡T
m+&Ée\q Ä$¬s’, H˚\MT<ä eT+∫˙s¡T>± e]¸düTÔ+~. q<äT\ ˙s¡T ‹]–
düeTTÁ<ä+˝ÀìøÏ b˛ìùdÔ eTq≈£î+&˚ eT+∫ neø±X¯+ C≤s¡$&ç∫q ‘Ó*$‘·≈î£ ÿe
yêfi¯fl ne⁄‘êeTT. n+<äT#˚‘· Ç+»˙s¡¢ ø£èwæ Äqø£≥\º T ì]à+#·&+É ˝À n~Ûø+£ >±
áHê&ÉT $ìjÓ÷–+#ê*. n+<ä#+· <ë\‘√ q–w”\T uÛeÑ Hê\T ø£≥Tº‘÷· Ç+»˙s¡T\T
≈£Ls¡TÃì e⁄+fÒ n+<ä+ù|s¡ |üPe⁄\÷, Ä≈£î\÷ ô|+#˚ eékÕj·T≈£îìe˝Ò dü+|òTü +
Á<√Vü≤+ #˚dqæ yês¡e⁄‘ês¡T. n+<ä]ø° ø£&TÉ |ü⁄ì+&Ü ‹+&ç ø£*>π es¡≈L£ ‘·\ <ë#·T≈£îH˚
Ç\T¢ #ê\T. q<äT\˙{Ïì düeTTÁ<ä+˝ÀìøÏ b˛ìe«≈£L&É<Tä .
ÇB Hêdæ≈Ô î£ \ Á|üjT· ‘·ï+. ÄVü‰s¡ ø=s¡‘· r]Ã, n+<ä]ø° ‹+&çô|fÒº e÷s¡+Z .
n~Ûø£ X¯øÏÔ
HêdæÔø£<äèwæº sê>±H˚ ªªnkÕ<Ûä´+μμ nH˚e÷≥ b˛‘·T+~. nìï+{Ïì H˚qT
HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø√>∑\qT nH˚ <äè&Û$É XÊ«dü+ ø£\T>∑T‘·T+~. Hê ø√]ø£\qT ô|+#·T≈£î+{≤qT.
yê{Ïì HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≈£î+{≤qT. ô|s¡T>∑T‘·Tqï Hêø√]ø£\qT HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø√e&ÜìøÏ Hê X¯øÔÏ
≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘·÷ ñ+&Ü*. Ç~ s¬ +&ÉT $<Ûë\ ô|s¡T>∑T‘·T+~.
1. j·T+Á‘·ã\+
2. dü+|òTü ã\+
j·T+Á‘ê\ e\¢ eTìwæ ‘·q ã˝≤ìï mH√ï¬s≥T¢ n~Ûø+£ #˚dTü ≈£î+≥THêï&ÉT.
Á|üj÷· D+˝À s¬ fi’ ó¯ fl, $e÷Hê\ e\¢ y˚>+∑ mH√ï s¬ ≥T¢ n_Ûeè~Δ bı+~+~. #˚‹‘√
m‘·˝Ô ìÒ ãs¡Te⁄ j·T+Á‘ê\‘√ ÇfÒº m‹Ô bÕπsdüTHÔ êï+. j·T+Á‘·kÕ<Ûqä e\¢ eTq≈£î
n&É¶+>± e⁄+&˚ ø=+&É\qT |æ+&ç ø=fÒºdüTÔHêï+. mH√ï $<Ûëq j·T+Á‘ê\ e\¢
eTìwæã\+ eè~Δ bı+<äT‘·T+~. n+<äT#˚‘· Hêdæ≈Ô î£ \T ‘·|Œü ≈£î+&Ü j·T+Á‘ê\qT
Áb˛‘·‡Væ≤kÕÔsT¡ .
j·T+Á‘·ã\+ ø£+fÒ n~Ûøe£ Tj˚T´~ dü+|òTü ã\+. Á|ü»\T ø£\dæ Ä˝À∫+#·&+É
#˚‘· Hê>∑]ø£‘q· T ì]à+#·T≈£î+≥THêïs¡T. |ü≥Dº ≤\qT ø£&TÉ ‘·THêïs¡T. Á|üuTÑÛ ‘ê«\qT
q&ç|dæ Tü HÔ êïs¡T. Ç+‘· X¯øeÔÏ +‘·yTÓ qÆ dü+|ò÷ü ìï Hêdæ≈Ô î£ \T ã\|üsT¡ kÕÔsT¡ .
düuÛÑT´\˝À düe÷q‘· e⁄+fÒH˚ dü+|òüT+ düÁø£eT+>± q&ÉdüTÔ+~. ˝Òø£b˛‘˚
<˚«cÕ\‘√q÷, yÓ÷kÕ\‘√q÷ dü+|òTü ã\+ ø°Då dÏ Tü +Ô ~. n+<äT#˚‘· dü+|òTü X¯øìÔÏ ø√πs
HêdæÔ≈£î&ÉT düe÷q‘·˝ÀH˚ dü+|òüTã\+ e⁄+<äì >∑T]ÔkÕÔ&ÉT. n+<äT#˚‘· ø√]ø£\T
ô|+#·Tø√e&É+ e\¢ kÂK´+ eè~Δbı+<ä&+É ì»yÓTqÆ |üŒ{Ïø° dü+|òTü eTT˝À ø√]≈£\
ô|]π>≥|ü⁄Œ&ÉT n$ e´øÏ>Ô ‘∑ +· >± ø±≈£î+&Ü dü+|òTü |üs+¡ >± e⁄+{≤sTT. dü+|òTü düe÷q‘·
ø=s¡øì£ ‘·qjÓTTø£ÿ ø√]ø£\qT Á|ü‹e´øÏÔ n<äT|ü⁄ Ä»„\˝À e⁄+#·T≈£î+{≤&ÉT. ø√]ø£\T
HÓsy¡ s˚ T¡ Ãø=H˚Xø¯ ÔÏ n_Ûeè~Δ #˚dTü ø=qT≥πø ‘·q ø√¬sÿ\T dü+|òTü |üs+¡ #˚jT· T≥ nedüs+¡ .
Ç≥T¢ j·T+Á‘·Xø¯ eÔÏ \q, dü+|òTü X¯øeÔÏ \q e´øÏÔ X¯øÔÏ ô|s¡T>∑T‘·T+~.
n+<ä+
HêdæøÔ <£ èä wæ‘º √ #·÷ùdÔ n+<ä+ ns¡+ú e÷]b˛‘·T+~.
n+<ä+ n+fÒ e⁄qï Äø±sêìï eT]+‘· kı+|ü⁄>± ‘·j÷· s¡T #˚jT· ≥y˚Tø£<ë.
n+<äTø£H˚ áHê&ÉT ‘·fi¯ó≈£î u…fi¯ó≈£î q>∑\‘√q÷, s¡+>∑T s¡+>∑T\ <äTdüTÔ\‘√q÷
n\+ø£]+#·T≈£î+{≤s¡T. e´øÏ>Ô ‘∑ +· >± #·÷ùdÔ q>∑\T, <äTdüT\Ô T n+<ä+>± ñ+&Ée#·TÃ.
ø±ì dü+|òTü <äèwæ‘º √ q>∑\qT #·÷∫ Äq+~+#·>\∑ e÷? ‘√{Ï e÷qe⁄\T H√{Ï e<ä›
≈£L{Ïì n|üV≤ü ]+∫ <ÛHä êìï b˛>∑T#˚d,æ <ëìï q>∑\T>± e÷]Ãq kÕ«s¡+ú , ø±]ƒq´+
>√sê 55
Ä q>∑\˝À ø£ì|æ+#·&É+˝Ò<ë? ñ|üø£s¡D≤\‘√ n\+ø£]+#·Tø=q>√]‘˚ n~
kÕ«sêúìøÏ <ë]rdüTÔ+~. m+<äTø£+fÒ ñ|üø£s¡D≤\T ùdø£]+#·&ÜìøÏ b˛{°|ü&ç
kÕ«s¡T˝ú Ö‘ês¡T. n~ dü+|òTü <äèwæøº Ï ˝À|ü+.
nsTT‘˚ n+<ä+ #˚düTø√e&É+ m˝≤>∑? ì\ø£&Ó’q n+<ä+ eTTK´+>± eTq
Á|ües¡Ôq˝À e⁄+≥T+~. m≥Te+{Ï Á|ües¡Ôq˝À nsTT‘˚ dü+|òüT<äèwæº, e´øÏÔ‘·«+
Á|ü<]ä Ù+|üã&ÉT‘·÷ ñ+≥T+<√ n~ Ç‘·sT¡ \qT Äø£]¸d÷ü Ô e´øÏÔ s¡÷bÕìøÏ n+<ä+
ø£*ŒdüT+Ô ~. BìøÏ‘√&ÉT e´øÏÔ ‘·q≈£îqï ø£qTeTT≈£îÿrs¡T\qT ø±fi¯ófl #˚‘T· \qT Øƒ$>±
e⁄+#·Tø=qe#·TÃqT. Á|ües¡qÔ ≈£î>±ì, Øƒ$øÏ>±ì ñ|üøs£ D¡ eTT\T nedüse¡ TT ˝Ò<Tä .
n+<äT#˚‘· Ç$ kÕ«s¡eΔ TTq≈£î <ë]rj·Te⁄.
Ç≥T¢ HêdæøÔ £ <äèwæ˝º À n+<äeTT jÓTTø£ÿ ns¡eú TT e´øÏ>Ô ‘∑ e· TT>± e⁄+&É<Tä . n~
dü+|òTü <äèwæ‘º √ »‘·|sü Ã¡ ã&ç e⁄+≥T+~. n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT q>∑\T ìùw<Ûë\e⁄‘êsTT.
e´øÏÔ jÓTTø£ÿ <äèwæº ‘·q Á|ües¡qÔ yÓ|’ ⁄ü , ‘·q Øƒ$yÓ|’ ⁄ü eTs¡\T‘·T+~. ÄuÛsÑ D¡ eTT\T,
<äTdüTÔ\T <Ûä]+∫q|ü⁄&ÉT n+<äeTT, rdæy˚dæq|ü⁄&ÉT n+<ä$ø±s¡eTT ø±≈£î+&Ü
nqTø£Då eTT Á|ües¡qÔ e\q, Øƒ$ e\q n+<äeTTqT ô|+bı+~+#·T ø=qe#·TÃqT.
ÄuÛsÑ D¡ eTT\ e\q ø£\T>∑T n+<äeTT kÕ«s¡eΔ TTq≈£î <ë]rùd,Ô Á|ües¡qÔ , Øƒ$ e\q
e#·TÃ n+<äeTT dü+|òTü <äèwæìº , e´øÏ‘Ô «· eTTqT ô|+bı+~+#·TqT.
ñ‘ê‡Vü≤+, |ü≥Tº<\ä
Hê≈£î Ç~es¡˝À @|üì #˚jT· &Üì¬øH’ ê n$T‘· ñ‘ê‡Vü≤+>± e⁄+&˚~. Ç|ü⁄Œ&ÉT
HêdæøÔ <£ èä wæº ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› Hê≈£î |ü≥Tº<\ä ô|s¡T>∑T‘√+~. ñ‘ê‡Vü‰ìøÏ |ü≥Tº<\ä ø°
Ä#·sD¡ ˝À ‘˚&Ü e⁄+~.
ñ‘ê‡Vü≤+ e\¢ @|üì˝À nsTTHê ñÁ<˚ø+£ ‘√ <ä÷≈£î‘ê+. n~ ˇø£ düs<¡ ë>±
e⁄+≥T+~. Ä |ü ì ne&É + ‘√H√, neø£ b ˛e&É + ‘√H√, Ä ñ‘ê‡Vü ≤ +
|üPs¡sÔ TTb˛‘·T+~. Çø£ Ä |üìì n_Ûeè~Δ e÷sêZq rdüT≈£îb˛eTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î
≈£î˝≤\÷ eT‘ê\÷ e÷qe ø£*Œ‘·eTì kÕ<Ûës¡D+>± n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. m+<äT≈£î
ø£\dæ uÛÀ»q+ #˚jT· ≈£L&É<Tä ? nH˚ Á|üXï¯ me¬sH’ ê y˚ùdÔ ªªdüsπ μμ nì uÛÀ»q+ ≈£L&Ü
#˚jT· e#·TÃ. ø=+‘·eT+~ ñ‘ê‡Vü≤+ yê<äq ‘√fÒ Ä–b˛‘·T+~. ø£\dæ uÛÀ»q+
#˚jT· &É+ es¡≈î£ ≈£L&Ü sê<äT. ø±ì, M{Ï y˚{eÏ \¢ ≈£L&Ü ≈£î\eT‘· ‘˚&Ü\ düeTdü´
|ü]cÕÿs¡+ ø±<äT. yê{Ïì |ü]wüÿ]+#ê\H˚ <äèwæº ñqï|ü&ÉT |ü≥Tº<ä\‘√ Ç+ø±
eTT+<äs≈¡ î£ yÓfifl¯ e\dæ edüTqÔ ï~. á ÁbÕ+‘·+˝À ≈£î\ eT‘· ‘˚&Ü\T, XÊø±Vü‰s¡+,
e÷+kÕVü‰s¡+, e÷+kÕ\˝À eTfi≤fl s¡ø£s¡ø±\ e÷+kÕ\‘√q÷ eTT&çô|≥ºã&ç
ñ+~. n+<äT#˚‘· Ä düeTdü´˝À Ç+ø± H˚qT eTT+<äs¡≈£î yÓfi≤fl\qT≈£î+fÒ á
ÄVü‰s¡ ‘˚&Ü\ ìj·Te÷\qT ≈£L&Ü <ë≥T≈£îb˛yê*. Ç<˚ |ü≥Tº<\ä .
ÄdæÔø£ qeTàø±\ e\¢ s¡ø£s¡ø±˝…’q sê>∑<˚«cÕ\÷, <äTs¡_Ûe÷Hê\T @s¡Œ&ç
ñ+&˚$. n$ ≈£L&É<ìä ñ‘ê‡Vü≤+‘√ m+‘· yê~+∫Hê Ä#·sD¡ ˝À bÕ‘·V≤ü <äT\› qT
<ë{Ïb˛e&ÜìøÏ dü+ø√#·+ ñ+&˚~. HêdæøÔ <£ èä wæº Ä dü+ø√#ê\qT $&É>={Ï+º ~. ˇø£
|üìøÏ |üPqTø=qï|ü⁄Œ&ÉT <ëìøÏ ø±e\dæq Ç‘·s¡ e÷s¡TŒ\˙ï ≈£L&Ü rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ
ùd«#·Ã,¤ dü+dæ<‘Δä · @s¡Œ&Ü¶sTT. nq>± ˇø£ |üìì HÓsy¡ s˚ Ã¡ &ÜìøÏ |ü≥Tº<\ä e∫Ã+~.
ñ‘·Ô ñ‘ê‡Vü≤+˝À ‘ê‘êÿ*ø£ düeTdü´\‘√ Ä#·sD¡ Ä–b˛j˚T~. e÷eT÷\T dü+ø√#ê\T
j·T<ÛëÁ|üø±s¡yT˚ e⁄+&çb˛j˚T$. HêdæøÔ £ <äèwæº e\q |üì˝À |ü≥Tº<\ä e∫Ãq~. ˇø£
|üìøÏ |üPqT≈£î+fÒ <ëìì |üP]Ô>± ø=qkÕ–+#˚es¡≈£L bÕ‘· n\yê≥¢˝À mìï
e÷s¡TŒ\sTTHê #ÓjT· ´&ÜìøÏ, n_Ûeè~Δ e÷sêZq kÕ–b˛e&ÜìøÏ Vü‰sTT>± e⁄+~.
ñ‘ê‡Vü≤+ e\¢ ˇø£ <ä÷≈£î eTT+<äT≈£î <ä÷øÏ, eTfi≤fl yÓqøÏÿ b˛e&Üìø£ì
dü+ø√∫+#·s¡T. |ü≥Tº<ä\ e⁄+fÒ n&ÉT>∑&ÉT>∑T y˚düT≈£î+≥÷ m|ü&É÷ eTT+<äT≈£î
kÕ–b˛‘ês¡T. ñ‘ê‡Vü≤+˝À $H√<ä <äèwæ,º düs<¡ ë ôV≤#·TÃ>± e⁄+{≤sTT. |ò*ü ‘·+
MT<ä <äèwæº n+‘·>± ñ+&É<äT. |òü*‘·+ sêø£b˛‘˚ ø±\+, ø£s¡à ø£\dæsê˝Ò<äT
nqT≈£ î +{≤&É T . Hêdæ Ô ø £ < ä è wæ º ˝ À ø±\+, ø£ s ¡ à , <Ó ’ y êBÛ q + e+{Ï Ädæ Ô ø £
n\Œdü+‘·è|ü⁄\Ô T+&Ée⁄. |üìjÓTTø£ÿ |ò*ü ‘êìøÏ ‘·q<˚ u≤<Û´ä ‘· ø£qTø£, |ò*ü ‘·+MT<ä
ÁX¯<äΔeVæ≤+#˚ <äèw”ºe⁄+≥T+~. n+<äT#˚‘· |òü*‘êìï kÕ~Û<ë›eTì |ü≥Tº<ä\
ô|s¡T>∑T‘·T+~. ø±s¡´kÕ<Ûqä ≈£î ñ‘ê‡Vü≤eTTø£+fÒ |ü≥Tº<˝ä Ò nedüse¡ TT. Ç~ HêdæøÔ £
<äèwæeº \q edüT+Ô ~.
$H√<ë\T
HêdæøÔ <£ èä wæº Hê˝À ô|s¡T>∑T‘·Tqïø=B› Hê≈£î düs<¡ ë, $H√<ä+ ‘·–bZ ˛‘·Tqï≥T¢
ø=+<äsT¡ Äπø|å kæ ÕÔsT¡ . düHê´dü‘«· eTT e+{Ï ø£s√ƒ s¡Bø£\å T Hê˝À ô|s¡T>∑T‘·THêïj·Tì
qqTï ì+~kÕÔsT¡ . ø±ì yês¡T qqTï HêdæøÔ £ <äèwæ‘º √ #·÷&É&+É ˝Ò<Tä . HêdæøÔ <£ èä wæ‘º √
qqTï #·÷∫q≥¢sTT‘˚ ì»+>± Hê˝À, $H√<ë\÷, düs¡<ë\T Ç~es¡˝À ø£+fÒ
ô|]>±sTT. HêdæøÔ <£ èä wæ˝º À $H√<ä+ n+fÒ @$T{À ns¡+ú #˚dTü ≈£î+fÒ Bì j·T<ës¡+ú
düŒwüºeTÚ‘·T+~. HêdæÔø£ <äèwæºøÏ yê.dü.e´. (yêdüÔ$ø£‘·, dü+|òüT<äè|òæº, e´øÏÔ‘·«+) ^≥T
sêfi¯ófl, ø£qTø£ M{Ï‘√H˚ $H√<ë\qT ≈£L&Ü |ü]o*+#ê*. |üPs¡«ø±\ eT‘·<èä wæ˝º À
>√sê 57
dü+Áø±+‹, ãÁø°<äT, ÁøÏwæºeTdt, bò˛düqTe+{Ï |ü+&ÉT>∑\T e⁄HêïsTT. yê{Ïì
»s¡T|ü⁄ø√e&É+ düs<¡ ë, $H√<ä+ nqT≈£îH˚yês¡T. ø±ì yê.dü.e´. ‘√ |ü]o*ùdÔ n$
‘·|ü . yÓTT≥ºyTÓ T<ä≥ yê{Ï˝À yêdü$Ô ø£ <äèw”˝º <Ò Tä . Äj·÷ |ü+&ÉT>∑\˝À Á|ü‹<ëìø°
@<√ ˇø£ ø£<ä∏ e⁄+≥T+~. n+<äT˝À sêø£då Tü \ >∑T]+#√, <˚e‘·\ >∑T]+#√ #Ó|Œü ã&ç
e⁄+≥T+~. Ä |ü+&ÉT>∑\ #˚ùdyês¡T Ä |ü⁄sêD≤\T ì»+ nqT≈£î+{≤s¡T. Ä s√Eq
<Óe’ ÁbÕs¡qΔ \÷ |üP»\T #˚kÕÔsT¡ . Ä |ü+&ÉT>∑\T #˚jT· &É+ #˚‘· e÷qe⁄ì˝À yêdü$Ô ø£‘,·
dü+|òTü <äèwæ,º e´øÏ‘Ô «· + ≈£î+≥T|ü&‘É êsTT. n+<äT#˚‘· H˚qT Ä |ü+&ÉT>∑\T #˚jT· qT.
HêdæÔ≈£î\ |ü+&ÉT>∑\T j·T<ës¡ú Á|üø£è‹ kÂ+<äsê´ìï Äq+~+#˚$. e÷qe
ø£èwæ |ò*ü ‘êìï nqTuÛ$Ñ +#˚$. Ä<äsêÙ\qT >∑T]+∫ e⁄‘ê‡Vü≤+ ñbıŒ+–+#˚$>±
e⁄+&Ée#·TÃ. ñ<ëVü≤s¡D≈£î bÂs¡í$TsêÁ‹ dü$Twæº uÛÀ»Hê\T, eTq˝À e´≈£îÔ\
»qà~H√‘·‡yê\T, ô|s’ T¡ |ü+≥\ ø√‘·\ s√E\T, q÷‘·q ñ<äé÷\ ÁbÕs¡+uÛÀ‘·‡yê\÷
` Ç≥Te+{Ï$ Hêdæ≈Ô î£ \ |ü+&ÉT>∑\T.
Á|ü‹ $H√<ä+˝Àq÷ dü+|òTü <äèwæº e⁄+&Ü*. ø±ì Ädæ≈Ô î£ \ $H√<ë\˝À Ç~
‘·≈î£ ÿe. ‘êeTT düeTè~Δ>± uÛÀ»q+ #˚dæ $T–*q m+–˝≤≈£î\qT Ç‘·sT¡ \≈£î bÕs¡yù˚ d
Ø‹˝ÀH˚ yês¡T |ü+&ÉT>∑ ~Hê˝À¢ Á|ü<]ä Ù+#˚ <ëq<Ûsä à¡ ø±sê´\T≈£L&Ü e⁄+{≤sTT.
Ä]Δø£ dü+|ü<ä ø£*–q yê]˝À Ç{Ïº kÕ«s¡ú$H√<ä+ ôV≤#·TÃ>± e⁄+&ÉT≥#˚‘· Ä
|ü+&ÉT>∑\T $H√<ë\T>± >√#·]kÕÔsTT. ø±ì yê{Ï˝À kÕ«s¡eú TT ôV≤#·TÃ>± e⁄+<äì
eT]∫b˛sê<äT, HêdæÔø£<äèwæº‘√ dü+|òüT<äèwæº ô|+bı+<äT‘·Tqïø=B› $H√<äeTT
e´øÏ>Ô ‘∑ e· TT>± ø±ø£ dü+|òTü |üs+¡ ne⁄‘·T+~. Á|üøÿ£ >∑T&çX˝Ë À¢ Äø£* #˚‘· u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·÷
e⁄+&É>± ˇø£ y˚T&É˝À |ü+&ÉT>∑ #˚dTü ø√e&É+ dü+|òTü <äèwæº >∑\ $H√<äyT˚ Hê? Ç‘·sT¡ \≈£î
≈£L&Ü Äq+<ä+ #˚≈L£ sπ Ã $H√<äyT˚ Hêdæ≈Ô î£ ì $H√<ä+. Hêdæ≈Ô î£ ì $H√<ë\˝À e´øÏ>Ô ‘∑ ·
Ä&É+ãs¡+ ‘·>T∑ ‘Z T· +~. dü+|òTü |üs+¡ >± düs<¡ ë ô|s¡T>∑T‘·T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î dü$Twæº
uÛÀ»Hê\˝À ˇø=ÿø£ÿ] düeTè~Δ ‘·>T∑ ‘Z T· +~. ø±ì dü+|òTü + yÓTT‘·+Ô MT<ä dü+‘·è|æÔ
ô|s¡T>∑T‘·T+~. HêdæÔ≈£îì $H√<ä+˝À m‘·TÔ ø£ì|æ+#·<äT. $]$, yê´|æÔ e÷Á‘·+
$X‚w+ü >± e⁄+≥T+~.
ªªH˚qT HêdæÔ≈£îDÏíμμ
H˚
ªª qT Hêdæ≈Ô î£ DÏμí μ nì H˚qT nqTø√e&É+ ø=+‘·eT+~øÏ ÄX¯Ãs¡´+>± ñ+~.
˙‹ ø±yê* nH˚yê&ç$ qTe⁄« HêdæÔ≈£î&ç$ m˝≤ ne⁄‘êe⁄? nì yês¡T qqTï
Á|ü•ïkÕÔsT¡ . nq>± yê] <äèwæ˝º À HêdæøÔ ‘£ ê«ìøÏ ˙‹øÏ <ä÷s¡eTqT≈£î+{≤s¡T. Ç≥Te+{Ï
<äèwæ‘º √fÒ ì|òTü +≥Te⁄\˝À ≈£L&Ü Hêdæ≈Ô î£ &É+fÒ <äTsêàs¡T&Z ìÉ ˇø£ ns¡+Δ #Ó|Œæ e⁄+~.
n+<äTø£H˚ ø±uÀ\T H˚qT Hêdæ≈Ô î£ D°í nì #Ó|ü ≈£îH˚ yêfi¯ófl #·]Á‘·˝À n+‘·>± ø£qã&É+¶
˝Ò<Tä . ô|ô’ |#·TÃ me]HÓH’ ê ì+~+#ê\+fÒ ªyê&ÉT Hêdæ≈Ô î£ &ÉTμ nì ì+~+#˚yês¡T.
áHê&ÉT ªªyê&çøÏ <˚e⁄&ÉT ˝Ò<äT, <äj·TéT÷ ˝Ò<äTμμ nH˚ e÷≥ <ä÷wüDX¯ã›+>±
yê&ÉT‘ês¡T. Áø°düTÔ, eTVü≤eTà<é, sêeTyÓ÷Vü≤Hé, <äj·÷q+<é, >±+BÛ yÓTT<ä˝…’q
Á|üeø£Ô\+‘ê ≈£L&Ü ‘·eT‘·eT ‘·sê\yê] #˚‘· ªªM&çøÏ <˚e⁄&ÉT ˝Ò&ÉTμμ nì
nì|æ+#·T≈£îì Væ≤+dæ+|üã&Ü¶sT¡ , HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ <äTsêàs¡+Z nH˚ bıs¡bÕ≥T uÛ≤e+
Á|ü»˝À¢ yê´|æ+∫ e⁄+&É≥+#˚‘H· ˚ Ç≥Te+{Ï neø£‘e· ø£ eTq Ä˝À#·q˝À¢ edüT+Ô ~.
ìC≤ìøÏ HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ ˙‹. ˙‹ ô|s¡>±\+fÒ HêdæøÔ ‘£ ê«ìï nqTdü]+#ê*.
ø±ì ˙‹ ô|s¡>&∑ +É ø=+‘· ø=+‘·eT+~øÏ Çwü+º e⁄+&É<Tä . m+<äTø£+fÒ ˙‹ ô|s¡>>∑ ±H˚
m≈£îÿe ‘·≈î£ ÿe\T b˛‘êsTT. ≈£î\>ös¡yê\˝À Ä~Ûø´£ ‘·\T nqTuÛ$Ñ +#˚ yê]øÏ<ãÓ “.
ndüe÷q kÕ+|òTæ ø£ eédü˝ú À Ä~Ûø´£ ‘· nqTuÛ$Ñ +#˚ yês¡+<ä]ø° ˙‹ n+fÒ –≥º<Tä .
ø±ì ˙‹e<äT› nì ãVæ≤s¡+>∑+>± #Ó|Œü ˝ÒsT¡ . m+<äTø£+fÒ dü+|òTü ìsêàD≤ìøÏ ˙‹
eT÷\+ ø£qTø£, ˙‹ e<äq› >±H˚ yê] kÕ«s¡+Δ ã≥ºãj·T\T nsTTb˛‘·T+~. n+<äT#˚‘·
˙‹ ô|s¡>≈∑ î£ +&Ü ≈£îj·TT≈£î\Ô T |ü\T≈£î‘ês¡T. n+<äT˝À ªªHêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ <äTsêàs¡‘Z μ· μ
nqT Á|ü#ês¡+ ˇø£{.Ï
˙‹ ô|s¡>&∑ ÜìøÏ HêdæøÔ ‘£ «· eTT kÕ<Ûqä eTT, ˙‹ >∑T]+∫ m+‘· e÷&Ü¢&Hç ê
HêdæøÔ <£ èä wæº sêq+‘·ø±\+ n$ X¯ówüÿÁ|æj÷· \ ÁøÏ+<ä ñ+{≤sTT. n+<äT#˚‘· ákÕ«s¡\Δ T
@$T#˚kÕÔs+¡ fÒ ˇø£y|’Ó ⁄ü ˙‹>∑T]+∫ e÷{≤¢&TÉ ‘·÷ s¬ +&√yÓ|’ ⁄ü HêdæøÔ ‘£ ê«ìï ì+~dü÷Ô
e⁄+{≤s¡T. n+<äTø£H˚ ‘·s‘¡ s· ê\ qT+N Á>∑+<Ûë\÷, Á|üuÀ<Ûë\T ñ|üHê´kÕ\÷ mìï
e⁄qï|üŒ{Ïø° ndüŒèX¯´‘·, <ë]Á<ä´+, <˚«wü+ Ç+ø± ‘·>˝Z∑ <Ò Tä . HêdæøÔ ‘£ ê«ìï ì+~dü÷Ô
e⁄+&É≥y˚T á neø£‘e· ø£≈î£ ø±s¡D+. Ç≥Te+{Ï dæ‹ú ˝À ˙‹ì ô|+bı+~+#ê\+fÒ
ˇø£fÒ e÷s¡+Z . ªªH˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏμí μ nì >∑{>ºÏ ± u…≥’ |ü&Ü*. Hêdæ≈Ô î£ ì˝À ˙‹ n~Ûø+£ >±
e⁄+≥T+~. ø£qTø£ Á|ü»\T ‘·_“ãT“ |ü&‘É ês¡T. ªªH˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏμí μ nqT≈£îH˚yê]˝À
ˇø£y|’Ó ⁄ü q Á|ü‘´· ø£+å >± n~Ûø£ ˙‹ ø£q|ü&TÉ ‘·T+~. Ç+ø=ø£y|’Ó ⁄ü q ªªHêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ
<äTsêàs¡‘Z μ· μ nì ‘·s‘¡ s· ê\T>± J]í+∫j·TTqï uÛ≤e+ yÓq≈£îÿ ˝≤>∑T‘·÷ e⁄+≥T+~.
á s¬ +&ç+{Ï eT<Û´ä qe⁄qï yÓs’ T¡ <Û´ä y˚T ªªH˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏμí μ nqTø√>±H˚ e#˚Ã ÄX¯Ãsê´ìøÏ
ø±s¡D+. bÕ‘·uÛ≤yê\ø°, Á|ü‘·´øå±ìøÏ ‘˚&Ü e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT mqï{Ï¬ø’Hê Á|ü‘·´ø£åy˚T
ì\TdüT+Ô ~. bÕ‘·u≤Û yêH˚ï e÷s¡TÃø√e\dæ edüT+Ô ~.
n+<äT#˚‘· ˙‹ì ø√s¡Tyê]øÏ ˇø£ dü÷{Ï e÷s¡+Z e⁄+~. ªªH˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏμí μ
nì >∑{>ºÏ ± #Ó|ü ø√yê*. <ëìe\¢ ÁbÕs¡+uÛ<Ñ Xä ˝¯ À ø=+‘· e´‹πsø£‘· edüT+Ô ~. ø±ì
>√sê 59
Hêdæ≈Ô î£ ì ˙‹ Á|ü‘´· ø£eå TT>± Á|üø{£ ‘Ï e· Te⁄‘·Tqï ø=B› bÕ‘·u≤Û yê\T dü&*É b˛‘êsTT.
HêdæøÔ ‘£ «· + jÓT&É\ $eTTK‘· b˛sTT, düTeTTK‘· @s¡Œ&ÉT‘·T+~. HêdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ
<äTsêàs¡Z‘· nH˚ ã<äT\T düHêàs¡Z‘· nH˚ uÛ≤e+ edüTÔ+~. ì|òüT+≥Te⁄\˝Àq÷,
yêvàj·T+˝Àq÷ ñqï nsêΔ\T ≈£L&Ü e÷s¡Ãe\dæ edüT+Ô ~. ˙‹ ô|s¡T>∑T≥≈£î á
$<Ûeä TT>± u≤≥ @s¡Œ&ÉT≥#˚‘· s¡øs£ ø¡ ±\sTTq ndüe÷q‘·\T ‘=\–b˛sTT Ä]úø£
düe÷q‘·«eTT, eTsê´<ä˝À¢ düe÷q‘·«eTT e÷qe dü+|òTü +˝À @s¡Œ&ÉT‘·T+~. ªªH˚qT
Hêdæ≈Ô î£ DÏμí μ nì ø±s¡´ø£s\Ô¡ T Á|üø{£ +Ï #·Tø√e&É+ #ê˝≤ eTTK´+.
#·<Tä e⁄≈£îqï yê] kÕ«‹X¯jT· eTT

u≤>± #·<Tä e⁄≈£îqï yê]øÏ ‘·|Œü HêdæøÔ ‘£ «· + ns¡+ú ø±<äì, eT÷s¡Áâ |ü»\≈£î
HêdæøÔ ‘£ «· + Á|üuÀ~ÛùdÔ Á|üe÷<ä+ edüT+Ô <ä˙ ø=+<äsT¡ , eTTK´+>± Hê\T>∑T |ü⁄düøÔ ±\T
#·<Tä e⁄≈£îì $<ëé+‘·T\eTì nqT≈£îH˚ yês¡T n+{≤s¡T. Bìïã{Ïº HêdæøÔ £ Á|ü#êsêìøÏ
M]øÏ nuÛ´Ñ +‘·s+¡ ˝Ò<Tä . M] nuÛ´Ñ +‘·se¡ T˝≤¢ mø£ÿ&É n+fÒ, Á|üC≤˙ø£+ eT÷&Û‘É «· +˝À
ñHêïs¡T ø±ã{Ïº HêdæøÔ Á£ |ü#ês¡+ Ç|ü⁄Œ&ÉT e<ä+› {≤s¡T. Á|ü»\˝À eT÷&Û‘É «· + ˝Òøb£ ˛‘˚
HêdæøÔ £ Á|ü#êsêìøÏ nuÛ´Ñ +‘·s+¡ ˝Ò<Tä . á yê<äq˝À ˇø£ ˝À|ü+ e⁄+~. ‘êy˚T<√
|òTü qT\ eTqTø=ì Ç‘·sT¡ \+‘ê eT÷&ÛTÉ \qTø√e&É+ M] bıs¡bÕ≥T, kÕ«‹X¯jT· +.
Ç‘·sT¡ \T eT÷&ÛTÉ \ì M¬s+<äT≈£î nqTø√yê*? Ç‘·sT¡ \ø£qï M] |òTü q‘· @$T{Ï?
ndü\T Ç‘·s¡T\ø£qï ‘êeTT m≈£îÿe nqTø√e&É+˝ÀH˚ ô|<ä› bıs¡bÕ≥T ñ+~.
HêdæøÔ <£ èä wæº e∫Ãq|ü⁄Œ&˚ á kÕ«‹X¯j÷· \T ‘=\–b˛‘êsTT. eT]j·TT #·<Tä e⁄≈£îqï+‘·
e÷Á‘êq n~ $C≤„q+ nqTø√e&É+ bıs¡bÕ≥T. e´øÏ>Ô ‘∑ · ÄdæeÔ ⁄qï á s√E˝À¢
#·<äTe⁄≈£L&Ü ˇø£ ÄdæÔ>± |ü]D$TdüTÔqï~. Ç‘·s¡T\ø£+fÒ n~Ûø£ ÄdæÔ ñ+&É&É+
m˝≤ ‘·b˛Œ n˝≤π> ‘·q ì‘·´ J$‘êìøÏ $T+∫q #·<Tä e⁄≈£L&Ü ˇø£ bıs¡bÕfÒ. ‘·q
n~Ûø£ ÄdæÔì b˛wæ+#·Tø√&ÜìøÏ <Ûäì≈£î\T ô|fÒº yê<äq\˝≤+{Ï<˚ $<ëé+‘·T&ÉT
ô|fÒº á yê<ä+ ≈£L&ÜqT.
Ç|ü&ÉT ÄdæøÔ £ qeTàø±\˝À ñ+&ÉãfÒº s¡øs£ ø¡ ±\sTTq eT÷&ÛÉ qeTàø±\˝À
ñ+≥THêïs¡T. á qeTàø±\T ‘=\>±\+fÒ <ëìøÏ kÕ<Ûäq $<ä´ø±<äT. HêdæÔø£
Á|ü#ês¡+e\¢H˚ á eT÷&ÛÉ qeTàø±\T ‘=\>∑T‘êsTT. m+‘√ #·<Tä e⁄≈£îqï yê] J$‘ê\T
#·÷ùdÔ yê] J$‘ê#·sD¡ ˝À mH√ï eT÷&ÛqÉ eTàø±\T+{≤sTT. n+<äT#˚‘· ÄdæøÔ `° ˙‹ø°
dü+ã+<Û+ä ˝ÒqfÒ,¢ áHê{Ï #·<Tä e⁄ø° ˙‹ø° dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä . ˙‹ ô|s¡>±\+fÒ
HêdæøÔ £ Á|ü#ês¡yT˚ ø±yê*. ÄdæÔ >∑\yêfi¯fl˝ÀqT, $<ëé+‘·T\˝Àq÷ kÕ«‹X¯jT· +
b˛yê\+fÒ HêdæøÔ £ Á|ü#ês¡+ ø±yê*.
@<√ ˇø£ X¯øÏÔ
HêdæøÔ £ uÛ≤e+ ô|+bı+<äT‘·Tqï ø=B› ÄdæøÔ £ qeTàø£+˝Àì ã÷≥ø£+ ãj·T≥
|ü&bç ˛‘·÷ ñ+≥T+~. <˚e⁄&ÉT, |üs˝¡ Àø£+, »qà |üs+¡ |üs¡ Ç≥Te+{Ïe˙ï e÷qe
ø£*Œ‘· uÛ≤yê\˙, |ü]o*ùdÔ n$ nã<ëΔ\˙ düŒwü|º &ü TÉ ‘·T+~. ø±ì ÄdæøÔ £ J$‘êìøÏ
n\yê≥T |ü&y¶É ês¡T ‘·eT ‘·eT <äTs¡_eÛ ÷Hê\#˚‘· <Óe’ uÛ≤yêìï e<ä*ô|≥º˝sÒ T¡ .
ªª<˚e⁄&ÉT ˝Òøb£ ˛sTTHê @<√ ˇø£ X¯øÔÏ ñ+<ë? ˝Ò<ë? n<˚ eTq#˚‘· e÷{≤¢&kç ˛Ô+~.
<ëìì Á|üøè£ ‹ nq+&ç @eTsTTHê nq+&ç. <ëìøÏ <Óe’ + nì ù|s¡T ô|≥ºqø£ÿs¡
˝Ò<Tä . n≥Te+{Ï X¯øÔÏ @<√ ˇø£{Ï ñ+~ ø£<ëμμ n+{≤s¡T. Ç~ ÄdæøÔ y£ ê<ä+ jÓTTø£ÿ
ÄK] <äX¯. ÄdæÔø£‘·«+ n+fÒ u≤ìdü uÛ≤eeTì eTq+ nqT≈£î+≥÷H˚ ñHêï+.
n≥Te+{Ï u≤ìdü uÛ≤e+ e\¢H˚ Ç≥Te+{Ï X¯øÔÏ >∑T]+∫ ≈£L&Ü Ä˝À∫kÕÔsT¡ . @<√
ˇø£ X¯øÏÔ ñ+~ nqTø=ì, Ä X¯øÏÔ MT<ä ‘·eT J$‘êìï Ä<Ûës¡|üs¡TkÕÔs¡T. Ç<˚
u≤ìdü uÛ≤e+.
n≥Te+{Ï X¯øπ >Ô ±ì ñqï≥¢sTT‘˚ <ëìø°, eTq J$‘êìøÏ dü+ã+<Û+ä @$T{Ï?
dü+ã+<Û+ä ˝Òì X¯øÔÏ >∑T]+∫ ndü\T eTq+ Ä˝À∫kÕÔe÷? J$‘êìøÏ dü+ã+<Û+ä ˝Òì
X¯øìÔÏ m˝≤>√ ì\u…≥&º ÜìøÏ Ç+‘· Äy˚<qä m+<äT≈£î |ü&Ü*? eTq J$‘êìø°, Ä
X¯øøÔÏ ° dü+ã+<Û+ä ñ+fÒ Ä dü+ã+<Û+ä m{Ï~º ? eTq J$‘êìï n~ q&ÉT|ü⁄‘·÷
e⁄+fÒ, eTq≈£î Á|ü‘·´ø£å nqTuÛÑe+ nsTTq e´øÏÔ‘ê«ìøÏ n~ e´‹πsø£+ ø±<ë?
n≥Te+≥|ü&ÉT Ä X¯øÔÏ ø£\<äqT dæ<ëΔ+‘·+ ‘·|ü ø±<ë? eT]j·TT Ä X¯øÔÏ e\qH˚
dü÷s¡´#·+Á<ë<äT\T, $XÊ\ Á|üøè£ ‹ düèwæ+º #·ã&çqeì dü+‘·è|æÔ #Ó+<äT‘·÷ }s¡T≈£î+fÒ
eTq yêdü$Ô ø£ <äèwæøº Ï n~ n&ÉTø¶ ±<ë? $C≤„q+ ≈£î+≥T|ü&<É ë? á $<Û+ä >± eTq+
|ü]o*+#·T≈£î+fÒ @<√ eT÷\ X¯øÏÔ ñ+<äqï n_ÛÁbÕj·T+ eTq*ï ‘·|ü<ë]ì
ô|&ÉT‘·T+~. <Óe’ uÛ≤yêìï ˇø£ Á|üøÿ£ düeT]ú+#·Tø√˝Òø,£ s¬ +&ÉeyÓ|’ ⁄ü q <ëìì e<ä*
ô|≥º˝øÒ £ ∫≈£îÿ≈£îH˚ <äTs¡_eÛ ÷q+ e\q Ç≥Te+{Ï X¯ø>ÔÏ T∑ ]+∫ e÷{≤¢&‘É êπs>±ì,
j·T<ësêΔìøÏ n≥Te+{Ï X¯øÔÏ @MT˝Ò<Tä . HêdæøÔ <£ èä wæìº <Ûs’Ó ´¡ +>± ne\+_ùdHÔ ˚ eTq
e´øÏ‘Ô «· +, eTq yêdü$Ô ø£‘,· eTq dü+|òTü <äèwæº ô|s¡T>∑T‘êsTT.
ªªÇ~ mqï{Ï¬ø’Hê »s¡T>∑T‘·T+<ë?

eTq Á|üre÷≥, eTq Á|ür#˚‘· eTq uÛ≤yê*ï, <äèø£Œ<∏ëìï ‘Ó*j·TCÒkÕÔsTT.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î á e÷≥ rdüT≈£î+<ë+ .
>√sê 61
ªªn+<ä]ø° ≈£L&É÷ >∑T&Ü¶ ñ+&Ü\ì #Ó|Œæ ‘˚ Ç~ mqï{Ïø¬ H’ ê »s¡T>∑T‘·T+<ë?μμnì
kÕ<Ûës¡D+>± n+{≤s¡T. n+<ä]ø° ≈£L&É÷`>∑T&Ü¶ ñ+&É&+É , n+<ä]ø° düe÷q‘·«+
#˚≈L£ sπ kÕ+|òTæ ø£ $<Ûëq+ @s¡Œ&É&+É yê]øÏ Çwüyº T˚ . ø±ì n≥Te+{Ï~ mqï{Ïø¬ H’ ê
»s¡T>∑T‘·T+<ë nH˚ yê] nqTe÷q+.
á e÷≥ @ <äèø£Œ<Ûëìï yÓ\&¢ dç Tü qÔ ï~.
ªÇ~ mqï{Ïø¬ H’ ê »s¡T>∑T‘·T+<ë? nH˚ Á|üXï¯ ˝À ‘·q Á|üjT· ‘·ï+ @MT ˝Ò<ìä
‘˚*b˛‘·Tqï~. ˇø£ e÷s¡TŒ sêyê\qï ø√]πø>±ì, <ëìì HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≈£îH˚ ø£èwæ, Bø£å
˝À|æ+∫, ‘êqT #˚jT· ˝Òqì düŒwü+º . Ç<˚ ÄdæøÔ <£ èä wæ,º ‘êqT ø√s¡&yÉ T˚ ø±ì, <ëìì
kÕ~Û+#˚ u≤<Ûä´‘· ‘·qô|’q y˚düTø√e&É+ ˝Ò<äT. n+<äs¡+ düTKeTT>± ñ+&Ü\qT
ø√]ø£\÷, ªªdüπs«»Hê' düTœH√uÛÑeqTÔμμ nqT Äos¡«#·Hê\T #ê˝≤ø±\+ã{Ïº
ñqï|üŒ{Ïø,° n$ Ä#·sD¡ ˝ÀìøÏ sêø£b˛e⁄≥≈£î ø±s¡D+ Ç≥Te+{Ï e÷≥\<ë«sê
yÓ\&¢ ç nj˚T´ ÄdæøÔ <£ èä ùw.º
HêdæøÔ <£ èä wæº ñqïyê]e÷≥ á $<Û+ä >± ñ+&É<Tä . ˇø£ ÄX¯jT· + ñqï|ü⁄Œ&ÉT
ªªÇ~ mqï{Ïø¬ H’ ê »s¡T>∑T‘·T+<ë?μμ nì nq&ÉT. nsTT‘˚ Hêdæ≈Ô î£ ì e÷≥ @Ø‹>±
ñ+≥T+~? ªªÇ~ H˚qT »]–+#·T‘êqTμμ ªªÇ~ eTq+ »]–+#·T≈£î+<ë+μμ, n+{≤&ÉT
HêdæÔ≈£î&ÉT.
ªªÇ~ »s¡T>∑T‘·T+<ë?μμ nq&Üìø°, ªªÇ~ »]–+#·T≈£î+<ë+?μμ nq&ÜìøÏ
m+‘√ ‘˚&Ü ñ+~. ªªÇ~ »s¡T>∑T‘·T+<ë?μμ nq&É+˝À ø√]πø>±ì Á|üjT· ‘·ï+ ˝Ò<Tä .
ªªÇ~ »]–+#·T≈£î+<ë+μμ nq&É+˝À ø√]ø£‘√bÕ≥T Á|üj·T‘·ï+ ≈£L&Ü ñ+~.
yÓTT<ä{~Ï ÄdæøÔ <£ èä wæìº yÓ\&¢ +ç #˚e÷≥. s¬ +&Ée~ HêdæøÔ <£ èä wæeº \q e#˚Ãe÷≥.
ÄdæøÔ £ <äèwæeº \q ñ‘·Ô ø√]ø£˝øÒ ±ì, |üqT\T »s¡T>∑e⁄. HêdæøÔ £ <äèwæeº \qH˚
|üqT\T »s¡T>∑T‘êsTT. Ç+‘·ø±\+ã{Ïº ÄdæøÔ £ <äèwæº Á|üã\+>± ñ+&É&+É #˚‘H· ,˚
ªªdü‘´· +e<ä, <Ûsä à¡ +#·sμ¡ μe+{Ï ˙‹yêø±´\T mH√ï #ÓãT‘·THêïπsø±ì, |üqT\T HÓsy¡ s˚ T¡ ≥
e÷Á‘·+ dü«\Œ+. n$ HÓsy¡ s˚ ê\+fÒ HêdæøÔ <£ èä wæº sêyê*.
ªÇ~ mqï{Ïø¬ H’ ê »s¡T>∑T‘·T+<ëμ nì @ |üì >∑T]+∫ nqT≈£îHêï n~ »s¡T>∑T≥
<äTs¡¢uÛÑeTT. ∫qï<Ó’Hê, ô|<ä›<Ó’Hê Á|ü‹|üìì eTqy˚T eTq Á|üj·T‘·ï+e\q
kÕ~Û+#·Tø√yê*. Ç<˚ HêdæÔø£<äèwæº. ªªBìì »]|æ+#·T≈£î+{≤qTμμ nì HêdæÔ≈£î&ÉT
n+{≤&ÉTø±ì, Ç~ mqï{Ï¬ø’Hê »s¡T>∑T‘·T+<ë? nì ìdü‡Vü‰j·T‘·˝À HêdæÔ≈£î&ÉT
ñ+&É&ÉT.
uÛ≤wü˝À sêe\dæq e÷s¡TŒ
H˚qT Hêdæ≈Ô î£ DÏí nq>±H˚ Hê Á|ües¡qÔ m˝≤>∑ e÷s¡T‘·T+<√ Hê uÛ≤wü ≈£L&Ü
n˝≤π> e÷sê*. Ç~es¡˝À ÄdæøÔ £ uÛ≤yê\T eTq*ï Äe]+∫ ñHêïsTT. n+<äT#˚‘·
yêìøÏ dü+ã+~Û+∫q |üsêBÛq‘· eTq uÛ≤yê˝À¢qT, #˚‘˝· À¢q÷ ñ+&É&yÉ T˚ ø±≈£î+&Ü
eTq e÷≥˝À¢ kÕyÓT‘·˝À¢ ≈£L&Ü ñ+&˚~. ªª‘êqT ˇø£{Ï ‘·*ùdÔ, <Ó’e+ ˇø£{Ï
‘·\TdüT+Ô ~.μμ nH˚ kÕyÓT‘· kÕ<Ûës¡D+>± yê&ÉT‘ês¡T. n~ ÄdæøÔ £ uÛ≤e+. n+<äT˝À
ìsêX¯, |üsêBÛq‘· ñ+~. n˝≤π> ªªyê] n<äèwü+º μμ, ªªø±\+`ø£sà¡ ø£\dæ sêyê*μμ.
ªª~≈£îÿ˝Òì yê]øÏ <˚e⁄&˚ ~≈£îÿμμ. ªªeTq#˚‘· @eTe⁄‘·T+~.μμ yÓTT<ä˝…’q mH√ï
}‘·|ü<ë\T>± uÛ≤wü˝À yê&ÉT‘·T+{≤s¡T. Ç$ ñ‘·Ô|ü<ë˝Ò ø±<äT, ˝À>∑&É ÄdæÔø£
kÕ+Á|ü<ëj·÷ìï ‘Ó*j·TCÒdqæ e÷≥\T. $C≤„q+ ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› |üsêBÛq‘·
‘·>T∑ ‘Z ÷· e∫Ã+~. n+<äT#˚‘· á e÷≥\T ø=+‘·u≤Û >∑+ }‘·|<ü ë\sTTHêsTT. ñ
<ëVü≤s¡D≈£î ªª<Óe’ kÕøÏ>å ± <˚e⁄&É+fÒ Hê≈£î qeTàø£+ ˝Ò<Tä ,μμ, ªª<˚e⁄&ÉTHêï&√ ˝Ò&√
<˚e⁄&çøπ ms¡Tø£μμ yÓTT<ä˝q’… e÷≥˝À¢ <Óe’ uÛ≤e+ #ê˝≤ ˝≤+#Ûq· ÁbÕj·T+>± yê&Éã&É<¶ ìä
‘Ó\TdüT+Ô ~. á $<Û+ä >± ˝≤+#Ûq· +>± yê&çHê, yê{Ïe\¢ s¬ +&ÉT Á|üe÷<ë\THêïsTT.
yÓTT<ä{~Ï , n≥T¢ e÷{≤¢&y˚ ê] Ä˝À#·q\T düŒwü+º >± ‘Ó\TdüTHÔ êïsTT. yê] e÷≥≈£î,
yê] n_ÛÁbÕj·÷ìø° dü+ã+<Û+ä ˝Ò<Tä . s¬ +&Ée~, Ä e÷≥\T ÄdæøÔ u£ ≤Û yêìï n˝≤π>
Á|ü#ês¡+˝À ñ+#·T‘·THêïsTT. Ç‘·s¡T\˝ÀqT+∫ ÄdæÔø£ q$Tàø£\T b˛≈£î+&Ü
e⁄+#·T‘·THêïsTT.
n+<äT#˚‘· H˚qT HêdæÔ≈£îDÏí nqT≈£îqï+‘·e÷Á‘êq #ê\<äT. Hê Á|ües¡Ôq˝À
yêdüÔ$ø£‘·qT, dü+|òüT<äèwæºì, e´øÏÔ‘ê«ìï ãTTEe⁄|üs¡T#·T≈£îqïfÒ¢, Hê e÷≥˝À¢
|üsêBÛq‘· b˛sTT Ä‘·à$XÊ«dü+ ‘Ó\Tdü÷Ô ñ+&Ü*. ªªH˚H˚ kÕ~ÛkÕÔqTμμ, ªªH˚H˚ Á|üuTÑÛ ‘·«+,μμ
e+{Ï e÷≥\T Á|ü#ês¡+˝ÀøÏ rdüT≈£îsêyê*. ÄdæøÔ u£ ≤Û yê\≈£î n\yê≥T |ü&y¶É ês¡T
yê{Ïì ªnVü≤+uÛ≤e+μ n+{≤s¡T. yê] |üsêBÛq‘·‘√ Ä‘·à$XÊ«dü+ b˛*Ã#·÷ùdÔ
nVü≤+uÛ≤e+>± ø£qã&ÉT‘·T+~. ø±ì, Ä‘·à$XÊ«dü+ ô|s¡>∑e\dæ+<˚. uÛ≤wüqT
e÷s¡Ãe\dæ+<˚. ø£e⁄\T, s¡#s· TT‘·\T uÛ≤wüqT $]$>± yê&ÉT‘ês¡T. yê]øÏ mìï
nuÛTÑ ´<äjT· uÛ≤yê\THêï uÛ≤wü˝À C≤Á>∑‘>Ô· ± ˝Òøb£ ˛‘˚, j·T‹ÁbÕdü\ ø=s¡øì£ bÕ‘·
e÷≥\H˚ yê&ÉT‘·T+{≤s¡T. yê]e\q ≈£L&Ü ÄdæøÔ u£ ≤Û yê\T nqTø√ì<˚ Á|ü#ês¡+˝À
ñ+{≤sTT. n+<äT#˚‘· yês¡T yÓTT<ä{Ï s√E\˝À ø=+‘· Á|üjT· ‘·ï+ #˚dæ n|üXu¯ ≤›\˝≤>∑
ÄdæøÔ £ e÷≥*ï m+∫ rdæyj ˚ ÷· *. uÛ≤wü HêdæøÔ £ u≤≥qT |ü&e˚ s¡≈î£ n‹ C≤Á>∑‘Ô·
>√sê 63
nedüs+¡ HêdæøÔ u£ ≤Û yê\T ñqï|üŒ{ÏøÏ nÁX¯<eΔä \¢ ÄdæøÔ ‘£ «· + Á|ü#ês¡+ ñ+≥T+~.
Á|üC≤˙ø£+˝À e÷s¡TŒsê<äT. e÷s¡TŒ $]$>± sêyê\+fÒ eTq #˚‘\· ‘√bÕ≥T eTq
e÷≥\T ≈£L&Ü #ê˝≤ C≤Á>∑‘>Ô· ± ñ+&Ü*. Áø=‘·Ô Áø=‘·Ô kÕyÓT‘·\qT ø£*Œ+#·Tø√yê*.
|üsêBÛq‘·, ≈£î\ <äèwæº eT‘· <˚«wü+ dü÷∫+#˚ bÕ‘·u≤Û wü, bÕ‘· kÕyÓT‘·\T, bÕ‘· |ü<ä
Á|üjÓ÷>±\T e÷ìy˚dæ yêdüÔ$ø£‘·, dü+|òüT<äèwæº, e´øÏÔ‘·«+ Á|üø£{Ï+#·T uÛ≤wüqT
Á|ü#ês¡+˝ÀìøÏ rdüT≈£îsêyê*.
HêdæÔ≈£îì ÄdæÔ
|ü<+ä jÓTTø£ÿ ns¡+ú ã{Ïº #·÷ùd,Ô ªHêdæμÔ nq>± ª˝Ò<Tä μ nì. nsTT‘˚ @$T{Ï
˝Ò<ìä ns¡+ú ? n˝≤π> ªÄdæμÔ n+fÒ ñ+<äì ns¡+ú @$T{Ï ñ+<äì?
á Á|ü|+ü #êìø£+‘·{øÏ Ï eT÷˝≤<Ûës¡+>± @<√ ñ+~ nqTø√e&ÉyT˚ ÄdæøÔ ‘£ «· +.
Ä eT÷˝≤<Ûës¡+ ªX¯øμÔÏ nqTø√e#·TÃ, ª|ü<ës¡+ú μ nqTø√e#·TÃ ˝Òø£ ªˇø£ $<Ûëq+μ
nqTø√e#·TÃ. Ä X¯øøÔÏ >Ï ±ì |ü<ësêúìøÏ>±ì >∑TD≤\T Äs√|æ+#·e#·TÃ. ˝Òø£ <ëìì
es¡Hí êr‘·+ nqe#·TÃ. nìs¡«#·˙j·T+ nqe#·TÃ. @$T nHêï düsπ Á|ü|+ü #êìøÏ
eT÷\+ ˇø£{Ï ñ+<äqTø√e&É+ ÄdæøÔ ‘£ «· +. n≥Te+{Ï <äèwæ˝º À Ä ªªÄdæμÔ μ nq>±
Á|ü|+ü #êìøÏ ˇø£ eT÷\+ ñ+<äqTø√e&É+.
ªªHêdæμÔ μ nq>± Á|ü|+ü #êìøÏ n≥Te+{Ï eT÷\+ ˝Ò<ìä , n˝≤>∑ eT÷\+ ˝Ò<ìä
HêdæøÔ ‘£ «· + m+<äT≈£î+≥T+~? @$T ñ+<ä+≥T+~? á Á|üXï¯ \ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#ê*.
Á|ü|ü+#êìøÏ eT÷˝≤<Ûës¡+ @eTsTTHê ñ+fÒ e÷qeJ$‘·+ ≈£L&Ü
ÄeT÷\eTT˝À ˇø£ uÛ≤>∑yT˚ e⁄+≥T+<äì ˇ|üø√yê*. @ uÛ≤>±ì¬øH’ ê y˚sπ ùd«#·Ã¤
ñ+&É < ä T . |ü ] |ü P s¡ í y Ó T Æ q $wü j · T + jÓ T Tø£ ÿ ìj· T e÷\H˚ uÛ ≤ >∑ + ≈£ L &Ü
nqTdü]+#·e\dæedüTÔ+~ ø£<ë n+<äT#˚‘· Á|ü|ü+#êìøÏ eT÷\+ ˇø£{Ï ñ+<äì
ˇ|ü≈£î+fÒ, eTìwæøÏ e´øÏÔ‘·«+ ˝Ò<äì n+^ø£]+∫ rsê*. n+<äTø£H˚ ÄdæÔø£
kÕ+Á|ü<ëj·T+˝À ªªdüs¡«+ <Ó’yêBÛq+μμ, ªªãT~Δ ø£sêàqTkÕ]DÏμμ yÓTT<ä˝…’q
e÷≥\THêïsTT eTìwæøÏ yπ̊s e´øÏ‘Ô «· +, kÕ«‘·+Á‘·´+ ˝Ò<Hä ˚ M{Ï ns¡+ú . eTìwæøÏ
e´øÏ‘Ô «· + m|ü&Ó‘’ ˚ ˝Ò<√ n|ü⁄Œ&ÉT ‘·q Á|ües¡qÔ ô|’ ‘·q≈£î kÕ«‘·+Á‘·´+>±ì, u≤<Û´ä ‘·>±ì
ñ+&É<Tä . n≥Te+≥|ü⁄Œ&ÉT e÷qeJ$‘·+˝À ˙‹ ìj·Te÷˝Ò e⁄+&Ée⁄. ø±ì Ç<ä+‘ê
j·T<ësêúìøÏ $s¡T<äeΔ TT. ì‘·´J$‘·+˝À eTq≈£î e´øÏ‘Ô «· + Á|ü‘´· øå±qTuÛeÑ +. ˙‹ø=s¡≈î£
dü<ë eTq+ Á|üjT· ‹ïdü÷Ô ñ+{≤eTT. Ç≥Te+{Ï Á|ü‘´· øå±qTuÛyÑ ê\‘√ b˛*Ã #·÷ùdÔ
@<√ ˇø£ eT÷\+ ñ+<äì>±ì, <ëì˝À ˇø£ uÛ≤>∑+ nì >±ì nqTø√e&É+ ‘·|ü
nì ‘Ó\TdüT+Ô ~.
Ç≥T¢ ªªHêdæμÔ μ nq>± ªÁ|ü|+ü #êìøÏ eT÷\+ nH˚~ ˝Ò<Tä μ nì ns¡+ú . nsTT‘˚
ñqï<˚$T{Ï? eTq e´øÏ‘Ô «· + ñ+~ eTq ˙‹ Á|ües¡qÔ ñ+~.
ÄdæÔø£ dæ<ëΔ+‘·eTT˝À ªªñqï~μμ nqTq~ Á|ü|ü+#êìøÏ ªªeT÷˝≤<Ûës¡+μμ
<ëììã{Ïº e´øÏ‘Ô «· +, ˙‹ ˝Ò≈î£ +&Ü b˛‘êsTT. HêdæøÔ £ dæ<ëΔ+‘·+˝À ªª˝Ò<Tä μμ nqTq~
Ä ªªÁ|ü|+ü #·eT÷\y˚Tμμ nsTT‘˚ HêdæøÔ ‘£ «· +˝À ñ+&˚<e˚ Tq>± e´øÏ‘Ô «· +, ˙‹.
ndü\T e÷qe⁄q≈£î ñqï<˚ e´øÏÔ‘·«+. á e´øÏÔ‘·«+‘√ ‘·q J$‘êìï
q&ÉT|ü⁄≈£î+≥THêï&ÉT. ‘·q |ü]düsê\qT ns¡ú+ #˚düT≈£î+≥THêï&ÉT. Ç≥T¢ ns¡ú+
#˚dTü ø√e&É+˝À Á|ü|+ü #êìø£+‘·{øÏ Ï @<√ eT÷\+ ñ+<äqT≈£îHêï&ÉT. n<˚ n‘·ì
ÄdæÔø£ q$Tàø£, n<˚ n‘·ì bıs¡u≤≥T. <ëì e\q n‘·ì Ä˝À#·q, Á|ües¡Ôq,
‹ø£eTø£˝À¢ |ü&çb˛sTT+~. ‘·q≈£î e´øÏÔ‘·«+ ˝Ò<ä+≥÷, ‘·q e´øÏÔ‘·«+‘√H˚
ìs¡÷|æ+#·T≈£îqï≥¢sTT+~. Ç≥Te+{Ï |üsd¡ Œü s¡ $s¡T<ë›\T ÄdæøÔ £ Ä˝À#·q\˝À sTT$T&ç
ñHêïsTT. á ‹ø£eTø£\˝À qT+∫ ãj·T≥≈£îrdæ e´øÏ‘Ô ê«˙ï, ˙‹ì ì\u…≥&º Üìπø
HêdæÔø£‘·«+ ø±yê*. Á|ü|ü+#êìøÏ eT÷˝≤<Ûës¡+˝Ò<äT. eTìwæøÏ e´øÏÔ‘·«+, ˙‹
ñHêïsTT. nì #Ó|Œü &ÉyT˚ HêdæøÔ ‘£ «· +.
Bø£å
|ü q T\T #˚ j · T &ÜìøÏ ñ‘ê‡Vü ≤ + ñ+&Ü\+{≤s¡ T . ø±ì ñ‘ê‡Vü ≤ +
u≤<Û´ä ‘ês¡V≤æ ‘·yTÓ qÆ ñÁ<˚ø+£ , <ëìøÏ ì\ø£&É ˝Ò<Tä , dü+|òTü <äèwæøº Ï n~ e´‹πsø£+.
ñ‘ê‡Vü≤+ ñqï|ü⁄Œ&ÉT |üqT\T HÓsy¡ ]˚ Ã, ñ‘ê‡Vü≤+ düqï–\>±H˚ #·‹øÏ\ã&ç ≈£Ls¡TÃ+fÒ
yêìì Ç‘·sT¡ \T qeTà˝ÒsT¡ . m+<äTø£+fÒ ˇ|üŒ–+∫q ø±s¡´+ HÓsy¡ s˚ T¡ ‘·T+<√ ˝Ò<√
ìX¯Ãj·T+ ˝Ò<äT. ñ‘ê‡Vü≤+ ñ+fÒ |üì »s¡T>∑T‘·T+~, ˝Òø£b˛‘˚ ˝Ò<äT. dü+|òüT
dü+ã+<Ûë\˝À Ç~ Á|üe÷<ëedü.ú
ÄdæøÔ £ qeTàø±\Tqï|ü⁄Œ&ÉT ñ‘ê‡Vü≤eTT nH˚ kÕ≈£î |üì #˚dTü +Ô ~. ø±s¡´+ HÓsy¡ ]˚ ‘˚
düπsdü], ˝Òø£b˛‘˚ n~ ªª<äTs¡<äèwüº+μμ nH√, ªªø±\+ ø£s¡à+ ≈£L&ç sê˝Ò<äH√μμ,
ªª‘êH=ø£{‘Ï *· ùdÔ <Óe’ + y˚s=ø£{Ï ‘·\∫+<äH√μμ q$Tà }s¡T≈£î+{≤s¡T. ìs¡T‘ê‡Vü≤+‘√
Á≈£î+–b˛≈£î+&Ü <Óy’ êìï ÁbÕ]úkÕÔsT¡ . Ç≥Te+{Ï kÕ≈£î\≈£î neø±X¯+ ñ+~ ø£qTø£H˚
ÄdæÔ≈£î\ |üqT\T ñ‘ê‡Vü≤ ìs¡T‘ê‡Vü‰\qT ã{Ïº b˛‘·÷ñ+{≤sTT. ÄdæÔø£
kÕ+Á|ü<ëj·T+˝À |üqT\T HÓsy¡ s˚ T¡ ‘êj·Tqï qeTàø£+ ˝Ò<Tä .
>√sê 65
Hêdæ≈Ô î£ &ÉT dü+|òTü <äèwæº ø£\yê&ÉT. ‘êqT |üPqTø=qï |üìì HÓsy¡ ]˚ Ã rs¡T‘ê&ÉT.
˝Òøb£ ˛‘˚ ‘·q ˝À|ü+ e\q dü+|òTü dü+ã+<Ûë\˝Àì Ç‘·s¡ düuTÑÛ ´\T ø£wqºü cÕº\≈£î
>∑T] ne⁄‘ês¡T. n+<äT#˚‘· Hêdæ≈Ô î£ ì |üì˝À Bø£å ñ+≥T+~. Hêdæ≈Ô î£ ì ñ‘ê‡Vü≤+
ø±s¡´Bø£å≈£î ˝Àã&ç ñ+≥T+~. HêdæÔ≈£î&ÉT mqï&É÷ ñ‘ê‡Vü≤+‘√ bı+–b˛&ÉT,
ìs¡T‘ê‡Vü≤+‘√ ø£è+–b˛&ÉT. Bø£‘å √ düeTeTT>± ø±sê´\qT HÓsy¡ s˚ T¡ dü÷Ô ñ+{≤&ÉT.
|ü≥Tº<\ä ‘√ |üqT\T #˚d÷ü Ô ñ+&É&+É #˚‘· q&Éø˝£ À e#˚Ã ˇ&ÉT<äT&ÉT≈£î\qT
Hêdæ≈Ô î£ &ÉT n&ÉT>∑&TÉ >∑THê >∑eTìdü÷Ô ñ+{≤&ÉT. e´‹πsø£‘· eùdÔ <Óe’ + MT<ä uÛ≤s¡+
y˚dæ ≈£Ls√Ã&ÉT ø£qø£ e´‹πsø£‘\· qT XÊ+‘·+‘√ |ü]o*+∫ düsT¡ ≈› î£ +≥÷ ñ+{≤&ÉT.
dü+|òTü <äèwæ‘º √ ø±s¡´kÕ<Ûqä ø¬ ’ ø£èwæ #˚jT· &ÉyT˚ Hêdæ≈Ô î£ ì Bø£å jÓTTø£ÿ \ø£Då +. Hêdæ≈Ô î£ ì
ø±s¡´ Bø£≈å î£ ñ‘ê‡Vü≤ ìs¡T‘ê‡Vü‰\T ˝Àã&ç ñ+{≤sTT.
nj·÷∫‘ê\T ` ÄXÊuÛ+Ñ >±\T

eTq J$‘·+˝À $kÕÔs+¡ >± ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+#˚$ nj·÷∫‘ê\T, ÄXÊuÛ+Ñ >±\T.
eTq+ nqT≈£îqï Á|üø±s¡+ ˝≤uÛ+Ñ e∫ÃHê, qwü+º e∫ÃHê eTqøÏ e÷eT÷\T>±H˚ ñ
+≥T+~. ø±ì nqTø√ì ˝≤uÛ+Ñ e∫ÃHê, nqTø√ì qwü+º e∫ÃHê eTq≈£î $T+∫q
@<√ X¯øeÔÏ \q n≥T¢ »]–+<äì $X¯«dæ+#·&+É n\yê≥T>± ñ+~. Ç~ ˇø£ ÄdæøÔ £
n\yê≥T. ÄdæøÔ ‘£ «· + n+fÒ u≤ìdü uÛ≤e+ ø£qTø£ nj·÷∫‘ê\qT, ÄXÊuÛ+Ñ >±\qT
‘·q≈£î $T+∫q X¯øÔÏ jÓTTø£ÿ Á|üu≤Û yêìøÏ eTT&çô|{Ï,º ‘êqT ‘·è|æÔ #Ó+~ Ädæ≈Ô î£ &ÉT
eTT&ÉT#·Tø=ì ≈£Ls¡TÃ+{≤s¡T. yê{ÏøÏ n<äèwüº+, <äTs¡<äèwüº+ nì ù|s¡Tô|&É‘ês¡T.
nj·÷∫‘·+>± ˝≤uÛ+Ñ eùdÔ <Óy’ êìï |üPõ+∫ ‘·q ñ‘ê‡Vü‰ìï yÓ*ãT#·TÃ≈£î+{≤&ÉT,
ÄXÊuÛÑ+>∑+ e\¢ qwüº+ eùdÔ ìs¡T‘ê‡Vü≤|ü&ç bÕ|ü|ü]Vü‰sês¡ú+ XÊ+‘·T\÷,
ÁbÕj·T•Ã‘êÔ\T #˚dTü ≈£î+{≤s¡T.
ø±ì, HêdæøÔ <£ èä wæ˝º À nj·÷∫‘ê\≈£î, ÄXÊuÛ+Ñ >±\≈£î ns¡+ú y˚sT¡ . @ e´øÏÔ
nsTTHê ‘·qT ˇø£ÿ&˚ Á|ü|+ü #·+˝À ˝Ò&TÉ . m+&Ü, yêHê, >∑≥Tº, |ü⁄≥º, #Ó≥Tº, #˚e÷
e+{Ï |ü]dæ‘ú T· \T ‘·q #·T≥÷º mH√ï ñHêïsTT. ‘·qe˝…H˚ sê>∑<«˚ cÕ\‘√ yÓT*π>
‘√{Ï e÷qe⁄\T ‘·q #·T≥÷º m+<äs√ e⁄Hêïs¡T. M≥ìï+{ÏjTÓ Tø£ÿ Á|üu≤Û e+ ‘·q
Á|üj·T‘êï\MT<ä ñ+≥T+~. yÓTT‘·Ô+MT<ä á |ü]dæú‘·T\T ‘·q Á|üj·T‘êï\≈£î
ˇø=ÿø£ÿ|ü⁄Œ&ÉT nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. Ç+ø=ø£|⁄ü Œ&ÉT Á|ü‹≈£L\+>± ñ+{≤sTT.
ø±ì M≥ìï+{Ï eT<Û´ä ‘·q Á|üjT· ‘·ïy˚T ã\yÓTqÆ X¯ø.ÔÏ ‘·q Á|üjT· ‘·ï+ e\q |ü]dæ‘ú T· \
Á|üuÛ≤yêìï e÷s¡TÃø√e#·TÃ. ø±ì, ‘êqT nÁX¯<äΔ>± ñ+&ç ‘·q Á|üj·T‘·ïã˝≤ìï
‘·–+Z #·T≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT |ü]dæ‘ú T· \ Á|üu≤Û eeTT e\q ø=ìï ø=ìï |üqT\T »s¡T>∑T‘·T+{≤sTT.
n$ nqTø√≈£î+&Ü »]π> |üqT\T. ‘·qø£$ nqT≈£L\+>± e⁄+fÒ nj·÷∫‘ê\T
n+{≤s¡T. Á|ü‹≈£L\+>± e⁄+fÒ ÄXÊuÛ+Ñ >±\+{≤s¡T. M{Ï˝À ‘·q≈£î $T+∫q X¯øÔÏ
@MT ˝Ò<Tä . ‘êqT ‘·q Á|üjT· ‘·ï+‘√ yê{Ïì e÷s¡TÃø√e#·TÃ.
nj·÷∫‘ê\≈£î HêdæÔ≈£î&ÉT bı+–b˛&ÉT, ÄXÊuÛÑ+>±\≈£î ø£è+–b˛&ÉT. ‘·q
Á|üj·T‘êïìï Ç+ø± ã\|üs¡T#·Tø=ì |ü]dæú‘·T\qT ‘·q ÄX¯j·÷ìøÏ n~Ûø£+>±
nqT≈£L\+>± e÷s¡TÃ≈£î+{≤&ÉT.
nj·÷∫‘ê\qT, ÄXÊuÛ+Ñ >±\qT |üPs¡«»qà ø£sà¡ |ò\ü +‘√H√, <Óe’ dü+ø£\Œ+‘√H√
eTT&çô|≥º&É+#˚‘· ÄdæÔ≈£î&ÉT ‘·q nqTuÛÑyê\e\¢ $C≤„Hêìï ô|+#·Tø√e&É+˝Ò<äT.
#˚dæq bıs¡bÕ≥¢H˚ |ü<˚|ü<˚ #˚dü÷Ô ñ+{≤&ÉT. m|üŒ{Ïø£|ü⁄Œ&ÉT n<äèwüºeTH√,
<äTs¡<èä wüeº TH√ ‘·è|æÔ #Ó+<äT‘·÷ ñ+{≤&ÉT. ø±ì Hêdæ≈Ô î£ &ÉT nqTø£Då + ‘·q nqTuÛeÑ +
e\¢ $C≤„Hêìï, ø£èwæ˙ n_Ûeè~Δ #˚dTü ≈£î+≥÷ ñ+{≤&ÉT. ÄX¯jT· dæ~ìΔ bı+<äT‘·÷
ñ+{≤&ÉT.
nqTuÛeÑ + `ÄX¯jT· +
ªª#·]Á‘· ˇø£ #·Áø£+μμ nqT ˝Àø√øÏÔ ñ+~. #·]Á‘·˝À »]–q $wüj·÷˝Ò
eTfi≤fl ‹]– »s¡T>∑T‘êj·Tì Bì ns¡+ú . (History repeats itself). ˇø£
<˚XÊqTuÛeÑ + ã{Ïº Ç+ø=ø£ <˚X+¯ uÛ≤$ ìs¡sí TT+#·e#·TÃ nqT≈£î+{≤s¡T. $|üy¢ ê\T,
$<ÛëHê\jÓTTø£ÿ |òü*‘ê\qT #·]Á‘êqTuÛÑyê\qT ã{Ïº }Væ≤kÕÔs¡T. e÷s¡Tÿ‡ ‘·q
dæ<ëΔ+‘êìï >∑‘· #·]Á‘êqT>∑‘· dü‘ê´\ MT<ä Ä<Ûës¡|üs¡∫ uÛ≤$˝À ˇø£ u≤≥
y˚XÊ&ÉT. ì»y˚T. #·]Á‘· nqTuÛeÑ + MT<ä Ä<Ûës¡|sü ∫¡ sêuÀj˚T dü+<äsê“¤\qT >∑T]+∫
ø=+‘· }Væ≤+∫ eTT+<äT C≤Á>∑‘|Ô· &ü TÉ ‘·THêï+. ø±ì HêdæøÔ £ <äèwæ‘º √ #·÷ùdÔ #·]Á‘·
jÓTTø£ÿ ÁbÕeTTK´‘· m+‘·es¡≈î£ ?
ÇqT|ü e TTø£ ÿ qT mìïkÕs¡ ¢ s TTHê y˚ & ç # ˚ j · T e#· T ÃqT. mìïkÕs¡ ¢ s TTHê
#·˝≤¢sÃ¡ e#·TÃqT. Á|ürkÕ] bÕ‘·Ø‹>±H˚ e÷s¡T‘·÷ e⁄+≥T+~. ø±ì ˇø£ eTìwæøÏ
ˇø£ e÷≥#Ó|Œæ ˇø£ |üìì ˇø£ |üsê´j·T+ #˚sTT+#·e#·TÃ. Ç+ø=ø£kÕ] n<˚e÷≥
#Ó|Œæ Äj·Tq#˚‘· n<˚ |üì #˚sTT+#·˝eÒ TT. n˝≤π> ˇø£ ù|N y˚dæ ˇø£ ekÕÔ<Tä qT
≈£îd”˝Ô À ∫‘·T#Ô j
˚ T· e#·TÃ. n<˚ ù|N‘√ Äj·Tìï Ç+ø√kÕ] z&ç+#·˝eÒ TT. m+<äT#˚‘?·
eTìwæøÏ C≤„|øü X£ ø¯ ÔÏ ñ+~. }Vü≤ ñ+~. bÕ‘· nqTuÛyÑ êìï eTs¡\ n<˚ $<Û+ä >±
»s¡T>∑ìe«&ÉT. <ëì˝À e÷{Ïe÷{ÏøÏ e÷s¡TŒ\T ‘Ód÷ü Ô ñ+{≤&ÉT. n<˚ n_Ûeè~Δ.
>√sê 67
nqTuÛyÑ ê\T #·Áø£+e˝… –Ás¡Tq ‹]–‘˚ n~ n_Ûeè~Δ ø±<äT. bÕ‘· nqTuÛyÑ ê\ MT<ä
ø=‘·Ô b˛ø£&\É T eùdHÔ ˚ n_Ûeè~Δ ne⁄‘·T+~. á ø=‘·Ô b˛ø£&˝É Ò e÷qe⁄ì e´øÏ‘Ô «· +,
Á|ü‘˚´ø£‘·. n+<äT#˚‘· e÷qe #·]Á‘· #·Áø£+ e+{Ï+~ ø±<äT. >∑‘·+e˝… uÛ≤$
ñ+&Éqø£ÿs¡˝Ò<äT.
Ç+‘·es¡≈£î e÷qe⁄\˝À ÄdæÔø£ uÛ≤yê\T ñ+&ÉT≥#˚‘· yê] e´øÏÔ‘·«+
ãj·T≥|ü&TÉ ≥ ˝Ò<Tä . yê] J$‘·+ <Óy’ êBÛqyÓ÷, ø£sà¡ eX¯y÷Ó nqTø=ì Á|üjT· ‘êïìï
$»è+_Û+|ü #˚j·T≈£î+&Ü eTTDT#·T≈£îì ≈£Ls¡TÃ+≥THêïs¡T. Ä]Δø£, uÛÖ‹ø£
düT&ç>∑T+&Ü\˝À ø=≥Tº≈£îb˛‘·THêïs¡T. yê] e´øÏÔ‘·«+ ‘·≈£îÿe ne&É+#˚‘· yê]
#·]Á‘· ≈£L&Ü #·Áø£+e˝…H˚ #ê˝≤ uÛ≤>∑+ Ç+‘·es¡≈î£ ñ+~. n+<äTøπ e÷s¡Tÿ‡ n˝≤
nqT≈£îHêïs¡T.
ø±ì, HêdæøÔ <£ èä wæº ô|+bı+<äT‘·Tqïø=B› e´øÏ‘Ô «· + $»è+_ÛdTü +Ô ~. |ü]dæ‘ú T· \≈£î
‘êqT ˝§+π>ã<äT\T e÷qe⁄&ÉT |ü]dæ‘ú T· *ï ‘êH˚ ˝§+–+#·T≈£î+{≤&ÉT. n|ü&ÉT
#·]Á‘· $wüj÷· \T düe÷#êsê˝Ò ne⁄‘êsTT>±ì, e÷qe⁄\ uÛ≤$ì ìs¡sí TT+#˚ dü‘ê´\T
ø±e⁄.
Hêdæ≈Ô î£ ì J$‘·+˝À nqTuÛeÑ +ø£+fÒ ÄX¯jT· eTTqπø ÁbÕeTTK´‘·. >∑‘+· ø£+fÒ
uÛ≤$yÓù’ | <äèwæ.º #·]Á‘· |ü]XÀ<Ûqä ø£+fÒ ÄX¯jT· dæ~øπΔ ø£èwæ. ˇø£ <˚X+¯ ˝ÀH√, ˇø£
düe÷C+˝ÀH√, ˇø£ $wüjT· + »]–‘˚ Ç+ø=ø£ <˚X+¯ ˝À >±ì, düe÷»+˝À>±ì
nfÒ¢ »s¡T>∑Tqì #Ó|ü≥, »s¡T>∑ì#·TÃ≥ ÄdæÔø£ kÕ+Á|ü<ëj·TeTT. n~ e÷qe
e´øÏ‘Ô ê«ìøÏ ˝À|ü+. e´øÏ‘Ô ê«ìï (yê.dü.e´.) ã\|ü]#˚ HêdæøÔ <£ èä wæº #·]Á‘·qT eTs¡\
n˝≤π> »s¡T>∑ìe«<äT. ÄX¯jT· + y˚|⁄ü q&ç|dæ ÷ü Ô ñ+≥T+~. Hêdæ≈Ô î£ ì J$‘·+˝À
#·]Á‘·ø,° nqTuÛyÑ êìø° n+‘·>± ÁbÕ<Ûëq´‘· ˝Ò<Tä . ÄX¯jT· eTT, ø£èwæ ÁbÕeTTK´‘·
eVæ≤kÕÔsTT.
ÁbÕs¡+uÛÑ+ ` |ü≥Tº<ä\
Á|üreTìw” ‘·qø√]ø£ Á|üø±s¡+ |üqT\qT ÁbÕs¡+_ÛkÕÔ&TÉ . Ä ø√]ø£\T HÓsy¡ ]˚ ‘˚
‘·q≈£î dü+‘√wü+. n+<äT#˚‘· yê{Ïì HÓs¡y˚s¡TÃø√&ÜìøÏ ≈£L&Ü Á|üj·T‹ïkÕÔ&ÉT.
Á|üjT· ‘·ï ã\eTT˝ÀH˚ ÄdæøÔ £ <äèwæøº ,° HêdæøÔ <£ èä wæøº ° ‘˚&Ü edüT+Ô ~.
|üqT\T m|ü&É÷ |ü]dæ‘ú T· \ eT<Û´ä »s¡>T∑ ‘·÷ ñ+{≤sTT. n$ yê‘êes¡D
|ü]dæ‘ú T· \T ø±e#·TÃ? kÕe÷õø£ |ü]dæ‘ú T· \T ø±e#·TÃ. M{Ï˝À ø=ìï ‘·q |üìøÏ
nqT≈£L\+>± ñ+{≤sTT. ø=ìï e´‹πsø£+>± ñ+{≤sTT. eT]ø=ìï ‘·≥düú+>±
ñ+{≤sTT. M≥ìï+{ÏeT<Û´ä |üìì HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≈£îH˚ u≤<Û´ä ‘· e´øÏ~Ô . e´‹πsø£‘\· qT
#·÷∫ $düT>∑T#Ó+~ ø±s¡´+ ˝Ò<Tä . Á|ü‹≈£L\Ts¡qT #·÷∫ ì+~+∫ ø±s¡´+˝Ò<Tä .
dü+>∑‹, dü+<äsê“¤\qT ‘Ó\TdüT≈£î+≥÷ ‘·q Á|üjT· ‘·ï ã\eTT‘√ |üìì kÕ~Û+#·&yÉ T˚
eTTK´+. ˇø£yfi˚ ¯ |üì |ò*ü +#·&+É #˚‘· e#˚Ã ˝≤uÛ+Ñ ø£+fÒ e´‹πsø£‘\· qT m<äTs=ÿqT≥
#˚‘· e#˚Ã qwüyº T˚ ôV≤#·ÃsTT‘˚ Ä |üìì e~*y˚jT· e#·TÃ. n+‘˚>±ì |üìì e<ä\ø£,
HÓsy¡ s˚ T¡ Ã≥≈£î Á|üjT· ‘êïìï kÕ–+#·ø,£ Ç‘·sT¡ \qT ì+~dü÷Ô ≈£Ls¡TÃ+fÒ <äT'Ky˚T
>±ì kÂK´+ sê<äT. á dü+<äs¡“¤+˝ÀH˚ <Ó’e $XÊ«dü+ e\q Á|üj·T‘·ïã\eTT
düqï–\¢&ÜìøÏ M\Tqï~. e´‹πsø£‘\· T e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT ø±\+ ø£sà¡ + ø£*dæsêe&É+
˝Ò<äH√, ‘êH=ø£{Ï ‘·*ùdÔ <Ó’eyÓTTø£{Ï ‘·\∫q<äH˚ n\Œdü+‘·è|æÔ‘√ mø£ÿ&çø£ø£ÿ&É
Á|üj·T‘êïìï $s¡$T+#·Tø√&ÜìøÏ ô|s¡{ÏÁ‘√e ñ+≥T+~. <Ó’e+ MT<ä uÛ≤s¡+y˚dæ
eTTsƒêÁ‘√|ü⁄‘√ eTT+<äT≈£îkÕπ>yês¡T. |ü]dæ‘ú T· \qT ns¡+ú #˚dTü ø√˝ÒsT¡ . yês¡T HÓ–HZ ê,
HÓ>∑Zø£b˛sTTHê, yê] $C≤„q n_Ûeè~Δ bı+<ä<äT. ˇπø bıs¡u≤≥TqT |ü<˚|ü<˚
#˚dTü +Ô {≤s¡T.
HêdæÔø£<äèwæºsê>±H˚ $C≤„q+, |ü≥Tº<ä\ ô|s¡T>∑T‘êsTT. Á|ür e´‹πsø£‘·qT,
nqT≈£L\‘·qT HêdæÔ≈£î&ÉT ns¡ú+ #˚düT≈£î+{≤&ÉT. nqedüs¡eTì @ |üìqT+&Ó’Hê
ãT~Δ|Pü s¡«ø£+>± $s¡$T+#·T≈£î+fÒH˚ ‘·|Œü , ÁbÕs¡+_Û+∫q |üìì |ü≥Tº<\ä ‘√ kÕ~Û+∫
rs¡T‘ê&ÉT. ì+<ä≈î£ , ìdüŒèVü≤≈£î HêdæøÔ ‘£ «· +˝À ‘êe⁄˝Ò<Tä . eT<Û´ä <ë]˝À e<ä*ô|{Ïº
b˛e&ÜìøÏ ø±\+, ø£sà¡ +, <Óe’ + e+{Ï ≈£î+{ÏkÕ≈£î\T ˝Òe⁄.
ø±s¡úÛ≤s¡+ ‘·qô|’ ñ+&É&É+#˚‘· HêdæÔ≈£îì˝À u≤<Ûä´‘·, C≤Á>∑‘·Ô, @ø±Á>∑‘·
ô|+bı+<äT‘êsTT. ÁbÕs¡+_Û+∫q |üìì |ü≥Tº<\ä ‘√ HÓsy¡ ]˚ Ã rsê*.
ìÁ>∑Vü≤eTT
ìÁ>∑V≤ü eTT n+fÒ ø√]ø£\qT, ‘·q Á|ües¡qÔ qT n<äTbÕ»„\˝À ñ+#·Tø√e&É+,
Ç~ eT+∫<˚. ø±ì, <ëìø° ≈£L&Ü ˇø£ ^≥TsêsTT ñ+~. ‘·q ø√]ø£\qT, ‘·q
Á|ües¡qÔ qT meπsHê m+<äT≈£î n<äTbÕ»„\˝À ñ+#·Tø√yê*? ‘·q kÂK´+ ô|s¡>&∑ yÉ T˚
Ç+<äT≈£î ^≥TsêsTT. kÕe÷õø£+>± eTìwæ J$düTÔqï|ü⁄Œ&ÉT ‘·q kÂKéTT
ô|s¡>&∑ eÉ T+fÒ düe÷CeT+‘·{Ï kÂK´+ ô|s¡>&∑ eÉ Tqïe÷≥.
ˇø£s¡T kÂK´+>± ñHêïs¡q&ÜìøÏ ∫Vü≤ï+ nkÂK´+ ˝Òø£b˛e&Éy˚T. kÂK´+
#ê˝≤ yê{Ï e\q ø£\T>∑T‘·T+~. Ç~ kÂK´+ nì ìs¡sí TT+#·˝eÒ TT. ø±ì nkÂU≤´ìï
>√sê 69
e÷Á‘·eTT b˛\Ãe#·TÃ. Ç‘·sT¡ \qT ì+~+#·&+É >±ì, ‘·qì ‘êqT ì+~+#·T≈£î+≥÷
<äT'œdü÷Ô ~>∑T\T|ü&ç ≈£Ls√Ãe&É+>±ì nkÂU≤´ìøÏ ∫Vü‰ï\T @ s¡øy£ TÓ qÆ nkÂKýÓTHÆ ê
Ä‘·àì+<ä ÁøÏ+<√, |üs¡ì+<ä ÁøÏ+<√ ~–b˛‘·T+~. BìH˚ kÕ<Ûës¡D+>± Ç+ø√
$<Û+ä >± ≈£L&Ü >∑T]Ô+#·e#·TÃ. á>∑\T ñqï #√≥ eTT]øÏ ñ+<äì Á>∑V≤æ +∫qfÒ¢
@&ÉT|ü⁄ ñqï#√≥ nkÂK´+ ñqï<äì Á>∑Væ≤+#·e#·TÃ. Ç≥Te+{Ï nkÂK´+
˝Ò ø £ b ˛e&É y ˚ T kÂK´+. nkÂU≤´\T ‘· – Z + #· T ø√e&ÜìøÏ nq>± kÂU≤´ìï
ô|+bı+~+#·Tø√&ÜìøÏ>±qT, @s¡ø£yÓTÆq Á|ües¡Ôq ø±e\j·TTH√ <ëìì eè~Δ
#˚dTü ø=qT≥ ø=s¡øπ ìÁ>∑V≤ü eTT ø±e\j·TTqT. n+‘˚>±ì ˇø£y|’Ó ⁄ü ìÁ>∑V≤ü + ñ+<ä+≥÷
eTTDT#·T≈£îì ≈£Ls¡TÃì s¬ +&√ yÓ|’ ⁄ü q @s¡øy£ TÓ qÆ ì+<ä˝À¢ bÕ˝§ZHêï n~ ‘·|Œü ø£
#ê<ädeÔü Te⁄‘·T+~. ø±ì ìÁ>∑V≤ü + ø±<äT.
Ç≥T¢ eTq ìÁ>∑V‰ü \øÏ kÕe÷õø£ kÂU≤´_Ûeè~Δ nH˚ ^≥T sêsTT ñ+~. ì+<ä,
<äT'KeTT ˝Ò≈î£ +&Ü HÓsy¡ s˚ Ã¡ ø£\T>∑T ìÁ>∑V≤ü y˚T ìÁ>∑V≤ü eTT.
ìØX¯«s¡yê<ä+, HêdæÔø£‘·«+
ìØX¯«s¡yê<ëìøÏ, HêdæøÔ ‘£ ê«ìø° uÛ<Ò ëìï düŒwü+º >± >∑T]Ô+#ê*. ìØX¯«s¡yê<ä+
n+fÒ »>∑‘T· ≈Ô î£ ˇø£ eT÷\+ >±ì, ˇø£ <˚e⁄&ÉT >±ì ˝Ò<qä &É+ es¡øπ . n~ ˇø£
e´‹πsø£ uÛ≤eeTTqT dü÷∫düT+Ô ~. n+‘· e÷Á‘·eTTq n~ ˇø£ ø±s¡´Áø£eTeTTq≈£î
<ë] rj·T<äT. eT÷&Û$É XÊ«kÕ\qT K+&ç+#·&+É es¡øπ <ëì |üì.
HêdæÔø£‘·«+ ˇø£ ìsêàD≤‘·àø£yÓTÆq $<Ûëq+. e÷qe⁄q≈£î ùd«#·Ã¤ ø£\<äì
HêdæÔø£‘·«+ #ÓãT‘·T+~. ùd«#êÃ¤ $ø±düeTTq≈£î <Ó’eq$Tàø£ n&ÉT¶|ü&ÉT≥ ì»y˚T.
m+<äTø£q>± ªªdüs«¡ +<Óy’ êBÛq+μμ nì ˇø£ Á|üøÿ£ q #ÓãT‘·÷ ñ+fÒ, s¬ +&Ée yÓ|’ ⁄ü q
Á|üjT· ‘·ï+ ≈£î+≥T|ü&TÉ ‘·÷ ñ+≥T+~. n{≤¢ ø±ø£b˛‘˚ ˇø£ e÷≥≈£î Ç+ø=ø£<ëìøÏ
bı+~ø£ ˝Òø£ n$˙‹ Á|üã*b˛‘·T+~. n+<äT#˚‘· HêdæøÔ ±_Ûeè~Δ˝À ìØX¯«s¡yê<ä+
Ç$T&ç ñ+~.
HêdæÔø£‘·«+ e\q eTìwæ Á|üj·T‘·ï+‘√ eTT+<äT≈£î kÕ–b˛‘·÷ ñ+{≤&ÉT.
eTT+<äT≈£î kÕ–b˛j˚T≥|ü⁄Œ&ÉT ø±fi¯fl≈£î n&ÉT|¶ &ü ˚ Ä≥+ø±\qT ‘=\–+#·Tø=qT≥
nedüs¡+. Ä≥+ø±\qT ‘=\–+#·Tø√e&Éy˚T ìØX¯«s¡yê<ä+. nsTT‘˚ eTT+<äT≈£î
kÕ–b˛e&ÜìøÏ Ä≥+ø±\qT ‘=\–+#·Tø√e&É+ nedüs¡+ ne⁄‘·T+~. ø±ì
Ä≥+ø±\T ‘=*–q+‘· e÷Á‘êq eTT+<äT≈£î kÕ–b˛e&ÜìøÏ Á|üjT· ‘·ï+ #˚jT· e#·TÃ—
#˚j·Tø£b˛e#·TÃ. n+<äT#˚‘· HêdæÔø£‘ê«ìøÏ ìØX¯«s¡yê<ä+ nedüs¡y˚Tø±ì,
ìØX¯«s¡yê<ä+ e\q HêdæøÔ ‘£ «· + Á|üã\ø£ b˛e#·TÃ.
ìØX¯«s¡yê<ä+˝À eT÷&ÛÉqeTàø£eTT\ e+{Ï e´‹πsø£‘·\qT K+&çkÕÔ+.
HêdæøÔ ‘£ «· +˝À ìsêàDj·TT‘·+>± eTT+<äT≈£î q&ÉTkÕÔ+. ìØX¯«s¡yê<ä+ ˇø£ $<Û«ä +düø£
#·s¡´. HêdæÔø£‘·«+ ˇø£ n_Ûeè~Δ ø±s¡´Áø£eT+. HêdæÔø£‘·«+˝À Á|üC≤ πøåeTø£s¡eT>∑T
ÄX¯j·T+ düŒwüº+>± e⁄+≥T+~. ìØX¯«s¡yê<ä+˝À m<äT{Ïyê] ˝À|üeTT\qT
#·÷|æ+#·T≥, $eTs¡ÙHê <äèwæº n~Ûø+£ >± e⁄+≥T+~. ìØX¯«s¡yê<ëìø° Á|ü‹≈£L\‘·
ôV≤#·TÃ. HêdæøÔ ‘£ ê«ìøÏ Á|üC≤<äsD¡ ôV≤#·TÃ.
düeTdü´\ |ü]cÕÿs¡+
@ düeTdü´ nsTTHê rdüT≈£îì <ëìì |ü]wüÿ]+#·uÀj˚Tdü]øÏ #ê˝≤ ∫≈£îÿ\T
n&ÉTe¶ düTHÔ êïj·T+{≤s¡T. Ç≥T¢ ∫≈£îÿ\T sêe&É+ @ ø=ìï düeTdü´\ø√ ø±<äT. ∫qï<ÓH’ ê
düsπ . ô|<ä<› H’Ó ê düsπ . @ düeTdü´ rdüT≈£îHêï Ç˝≤ ∫≈£îÿ\T, n&ÉT\¶ T edü÷Ô ñ+{≤sTT.
nsTT‘˚ M{Ïì |ü]wüÿ]+#·&+É m˝≤>∑?
ndüŒèX¯´‘· düeTdü´ rdüT≈£î+<ë+. Ç‘·s¡ düeTdü´\‘√ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò≈£î+&Ü
ndüŒèX¯´‘· eT≥Tºb˛e&ÜìøÏ Äπø|å Dü #ê˝≤ ‘·≈î£ ÿe>± e⁄+≥T+~. ø±ì n~ n˝≤
»s¡><∑ Tä . ndüŒèX¯´‘· b˛>±H˚ Vü≤]»qT\˝À Ä‘·à>ös¡e+ ô|s¡T>∑T‘·T+~. yÓ+≥H˚
yês¡T Ç‘·s¡ $wüj·÷˝À¢ ≈£L&Ü düe÷q‘·qT ø√s¡T‘ês¡T. nq>± Ç+‘·es¡≈£î
düV≤æ +∫e⁄qï <ë]Á<ë´ìï Çø£ MT<ä ˇ|üø√s¡T. Ç≥T¢ Ä]úø£ $wüj÷· ˝À¢ ≈£L&Ü
e÷s¡TŒ ø√s¡&É+ Ç‘·s¡T\≈£î Çwüº+ ñ+&É<äT. ˇø£ düeTdü´ Ç+ø√ düeTdü´˝ÀøÏ
rdüT≈£îyÓfió¯ ‘·T+~. ø£qTø£, ndü\T ndüŒèX¯´‘ê düeTdü´H˚ rdüTø√≈£î+&Ü n&ÉT|¶ &ü ‘É ês¡T.
n+<äT#˚‘· @ ˇø£ÿ düeTdü´qT rdüT≈£îHêï <ëì‘√ Ä düeTdü´ Ä–b˛‘·T+<äqT
ø√e&É+ bıs¡bÕ≥T. Ä düeTdü´ yÓqTyÓ+≥H˚ Ç‘·s¡ düeTdü´\T mH√ï ekÕÔsTT. yê{Ï
qìï+{Ïì ≈£L&Ü ˇø£<ëì yÓ+≥ ˇø£{Ï rdüTø√&ÜìøÏ dæ<äΔ+>± ñ+&Ü*. á
dü+dæ<‘Δä · ˝Òøb£ ˛ãfÒº düeTdü´\qT rdüT≈£îH˚yês¡T ø=‘·Ô düeTdü´ sê>±H˚ yÓqøÏÿb˛‘·÷
ñ+{≤s¡T. <ëìe\¢ ndü\T düeTkÕ´ |ü]cÕÿsêìøÏ n|ü#ês¡+ ø£\T>∑T‘·T+~.
HêdæÔ≈£î&ÉT yêdüÔ$ø£‘·qT >∑T]ÔkÕÔ&ÉT. ‘êqT rdüT≈£îqï düeTdü´\ yÓqTyÓ+≥
e#˚Ã Ç‘·s¡ düeTdü´\qT ≈£L&Ü |ü]wüÿ]kÕÔ&TÉ . Hêdæ≈Ô î£ ì eTqdüT‡ @ $wüjT· +˝Àq÷
≈£L&Ü <äTs¡_Ûe÷Hê\ #˚‘· eTTDT#·T≈£îì ñ+&É<äT. n+<äT#˚‘· mìï düeTdü´\T
e∫ÃHê düsπ ‘·q≈£î ø=‘·<Ô qä +, |æ]øÏ‘q· +, yÓqTBj·T&É+ ñ+&É<Tä . ˇø£ <ëìyÓ+≥
ˇø£{Ï |ü]wüÿ]+#·T≈£î+≥÷ yÓfi‘¯ ê+.
>√sê 71
>√sê
l >√sê 1902 qe+ãs¡T 15q #Û·Á‘·|ü⁄s¡+ (>∑+C≤+)˝À »ìà+#ês¡T.
1925˝À eTÁ<ëdüT $X¯«$<ë´\j·T+ qT+∫ eèø£Xå ÊÁdü+Ô , JeXÊÁdüeÔ TT\˝À m+.@.|ü{≤º
|ü⁄#·TÃ≈£îHêïs¡T. es¡Tdü>± 12 dü+e‘·‡sê\T eT<ÛTä s¬ ,’ ø√j·T+ã‘·÷sÔ T¡ , ø=\+uÀ,
ø±øÏHê&É, eT∫©|ü≥ºDeTT\˝À eèø£åXÊÁdüÔ XÊU≤<Ûä´≈£åî\T>± |üì#˚dæ ‘·q HêdæÔø£
uÛ≤yê\≈£î>±qT ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ &çdt$Tdt ø±ã{Ïº, ∫es¡≈£î 1940 ˝À ø±˝ÒJ
ñ<√´>±ìøÏ ñ<ë«dü q #Ó b ÕŒs¡ T . 1928˝ÀH˚ ≈£ î ˝≤ìï ‘· ´ õ+∫q+<ä T ≈£ î
yÓ*y˚j·Tã&Ü¶s¡T.
1921 qT+N C≤rjÓ÷<äéT+˝À bÕ˝§Zì, eTTK´+>± ìsêàD ø±s¡´Áø£e÷\T
nqTdü]+#ês¡T. 1942 øÏ«{Ÿ Ç+&çj÷· ñ<äéT+˝À uÛ≤s¡´, ≈£îe÷¬s,Ô ≈£îe÷s¡T&ÉT,
Ç‘·s¡ düV≤ü #·sT¡ \‘√ bÕ˝§Zì C…\’ T•ø£å nqTuÛ$Ñ +#ês¡T. 1940˝À eTT<äTq÷s¡T˝À
yÓTT<ä{Ï HêdæøÔ £ øπ +Á<ëìï kÕú|+æ #ês¡T. HêdæøÔ ‘£ «· +ô|’ eTVü‰‘êà>±+BÛ‘√ #·]Ã+#ês¡T.
>±+BÛ >√sê\ |ü]#·jT· + ªªj·÷Hé mB∏dTü º $‘Y >±+BÛμμ ù|s¡ Á|ü#T· ]+#·ã&ç+~.
1947˝À HêdæøÔ £ øπ +Á<ëìï $»j·Tyê&É≈î£ e÷]Ã nø£ÿ&É dæsú |¡ &ü Ü¶sT¡ .
kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+ bÕØºs¡Væ≤‘· ìsê&É+ãs¡ Á|üC≤kÕ«eT´ |ü<äΔ‘·T\ ø=s¡≈£î
dü‘ê´Á>∑Vü‰\T #˚XÊs¡T. eTs√Á|üø£ÿ n+≥sêì‘·q+ ìs¡÷à\q, ejÓ÷»q$<ä´,
Á>±eTbÕ]X¯ó<Û´ä eTT, eT÷&ÛqÉ eTàø±\ ìs¡÷à\q, XÊÁd”j Ô T· <äèwæìº ô|+bı+~+#·&+É
düVü≤|ü+øÏÔ uÛÀ»Hê\T, esêí+‘·s¡èT‘ê+‘·s¡ $yêVü‰\T, eTVæ≤fi≤uÛÑT´<äj·T+,
|üP\yÓTTø£ÿ\ ã<äT\T ≈£Ls¡>±j·T\T, |ü+~`>√e÷+dü $+<äT e+{Ï ø±s¡´Áø£e÷\T
nH˚ø+£ #˚|{ü ≤ºsT¡ .
HêdæøÔ Á£ |ü#ês¡+˝À uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ n+‘·{≤e÷Á‘·yT˚ ø±ø£ k˛$j·T{Ÿ j·T÷ìj·THé‘√
düVü‰ Á|ü|ü+#·+˝Àì nH˚ø£ <˚XÊ\T |üs¡´{Ï+#ês¡T. 1972˝À Á|ü<∏äeT Á|ü|ü+#·
HêdæøÔ e£ TVü‰düu\ÑÛ T s¡÷bı+~+#·T≥≈£î eTT+<äT ‘êqT Ä#·]+∫ Ä ‘·sê«‘· sTT‘·sT¡ \≈£î
#ÓbÕŒs¡T. ‘êqT ÁbÕs¡+_Û+∫q kÕe÷õø£ $|üe¢ ø±s¡´Áø£e÷\ìï{Ï‘√qT ≈£î≥T+ã
düuTÑÛ ´\T, ø±s¡´ø£s\Ô¡ düV≤ü ø±s¡+ bı+<ës¡T. HêdæøÔ £ J$‘·$<Ûëq+ >∑T]+∫ ‘Ó\T>∑T,
Ç+^¢wßü uÛ≤wü˝À¢ |üÁ‹ø£\T q&çbÕs¡T. |ü⁄düøÔ ±\T ÁyêXÊs¡T.
1975 p˝…’ 26e ‘˚B kÕj·T+Á‘·+ $»j·Tyê&É˝À düuÛÑ˝À Á|üdü+–dü÷Ô
Vü≤sƒê‘·T>Ô ± eTs¡D+Ï #ês¡T.
V

Nenu Nasthikunni by Gora

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nenu Nasthikunni by Gora

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

H˚qT HêdæÔ≈£îDÏí

Á|üC≤X¯øÔÏ ãTø˘V≤ü Ödt

HêdæøÔ øπ£ +Á<ä+, $»j·Tyê&É

$sêeT yÓTs¡T>∑ì ÄXÊ $|ü¢ey˚T HêdæÔø£‘·«+

dü+|òüT+ dü+|üPs¡í e´øÏÔ‘·«+˝À ˇø£ uÛ≤>∑+

düeTdüÔ XÊdüqø£s¡Ô e÷qe⁄&ÉT

#Ó|æŒ+~ #˚j·T&É+— #˚dæ+~ #Ó|üŒ&É+ Ç<˚

kÂK´+ ø=s¡≈î£ ˙‹ Ø‘·Tï e÷s¡TøÃ √yê

HêdæÔ≈£îì sê»ø°j·T <äèwæº

Vù ≤‘·Tyê<ä+˝À eTs√ ˝À|ü+

<Ó’e+ nã<äΔ+, nqedüs¡+

düeTdü´\T `ªªyê.dü.e´.μμ <äèø£Œ<∏ä+

#·<Tä e⁄≈£îqï yê] kÕ«‹X¯jT· eTT

ªªÇ~ mqï{Ï¬ø’Hê »s¡T>∑T‘·T+<ë?

nj·÷∫‘ê\T ` ÄXÊuÛ+Ñ >±\T

You might also like