Professional Documents
Culture Documents
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI
THIẾT KẾ CHẾ TẠO MÔ HÌNH HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA
KHÔNG KHÍ ÔTÔ
GVPB
TÓM TẮT ĐỒ ÁN
Trong cuộc sống hiện đại ngày nay thì điều hòa không khí không gì xa lạ với chúng ta, nhằm đáp
ứng nhu cầu cuộc sông hiện đại thoải máy hơn thì thì hầu như trên ô tô nào cũng có, nhầm nâng
cao kiến thức đã học chúng em theo sự hướng dẫn của nhà trường và được thầy Th.s Lý Văn
Trung chỉ dẫn tận tình làm mô hình điều hòa không khí. Qua quá trình làm mô hình chúng em
cũng cố thêm nhiều kiến thức đã học và học hỏi nhiều điều mà mình chưa nắm chắc khi học
trong lý thuyết, mô hình được làm thực tế qua các giai đoạn sau.
- Thiết kế khung.
- Tham khảo giá và mua những thiết bị cần thiết cho mô hình.
Tìm hiểu nguyên lý, cấu tạo của một hệ thống lạnh cơ bản.
MỤC LỤC
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
PHẦN A: LÝ THUYẾT
CHƯƠNG 1
1.1. Giới thiệu chung về hệ thống điều hòa không khí trên ô tô
Hệ thống điện điều hòa không ôtô là một hệ thống trong đó môi chất tuần hoàn khép kín,
được kết cấu với các bộ phận chính sau đây:
Một máy nén (compressor)
Bộ ngưng tụ còn gọi là dàn nóng (condenser)
Bình chứa (lọc/hút ẩm môi chất) (receiver/dryer)
Van giãn nở hay van tiết lưu (expansion valve)
Bộ bay hơi còn gọi là dàn lạnh (evaporator)
1.2. Cấu tạo của các bộ phận chính trong hệ thống điều hòa không khí
Máy nén là quả tim của hệ thống điện lạnh ô tô.Có nhiệm vụ là hút, nén luân chuyển môi
chất tuần hoàn trong hệ thống, hoạt động nhờ sức kéo của động cơ xe hơi.
Tất cả máy nén của hệ thống điện lạnh ôtô đều được trang bị bộ ly hợp hoạt động nhờ từ
trường. Bộ ly hợp này được xem như một phần của buli máy nén. Cấu tạo gồm các bộ phận
chính như sau:
Bộ phận từ gồm cuộn dây và lõi từ (nguồn điện 12V), bộ phận này đứng yên.
Đĩa ma sát từ: một gắn cứng và quay trơn cùng buli, một đĩa gắn chặt với trục máy nén.
Khe hở giữa hai đĩa khoảng 1 đến 2 mm tùy theo loại máy. Tham khảo khe hở yêu cầu
trong phần sửa chữa.
Hình 1.6: Chi tiết tháo rời bộ ly hợp điện từ trang bị bên trong máy nén
Hoạt động:
Khi ly hợp từ được đóng dòng điện chạy qua cuộn dây Stator và làm cho từ trường cuộn của
cuộn dây nam châm mạnh lên. Kết quả làm Stator hút bộ phận định tâm với một lực từ mạnh đủ
để máy nén quay cùng với puli.
Tùy theo cách thiết kế, bộ ly hợp từ trường thường được điều khiển cắt nối nhờ bộ cảm biến
nhiệt điện, bộ cảm biến này hoạt động dựa theo áp suất hay nhiệt độ của hệ thống điều hòa
không khí.
Giải nhiệt làm mát môi chất biến môi chất từ thể hơi dưới áp suất và nhiệt độ cao thành thể
lỏng.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
Cấu tạo
Bộ ngưng tụ được cấu tạo bằng một tấm kim loại dài uốn cong thành nhiều hình chữ U nối
tiếp nhau xuyên qua vô số cánh tỏa nhiệt mỏng , các cánh tỏa nhiệt bám chặt và bám sát quanh
ống kim loại. Kiểu thiết kế này làm cho bộ ngưng tụ có diện tích tỏa nhiệt tối đa đông thời chiếm
một khoảng không gian tối thiểu.
Khi môi chất được máy nén nén từ thể khí dưới áp suất thấp và nhiệt độ thấp thành môi chất
có áp suất và nhiệt độ cao đi vào giàn nóng. Giàn nóng có cấu tạo các ống hình chữ U, xung
quanh ống là các cánh mỏng giúp môi chất giải nhiệt nhanh. Đồng thời môi chất được quạt ở
giàn nóng thổi nhằm nhanh làm nguội. Môi chất sau khi đi qua giàn nóng được giải nhiệt từ thể
khí biến thành thể lỏng có áp suất và nhiệt độ cao.
Giúp lọc các tạp chất có trong môi chất, làm cho môi chất tinh khiết hơn.
Cấu tạo
Hình 1.10: Vị trí và cấu tạo của bình chứa – lọc hút ẩm
Bình lọc và hút ẩm có vỏ bọc bằng kim loại, bên trong có lưới lọc và túi chứa chất khử ẩm
(disecant) chất khử ẩm là một vật liệu có đặc tính hút ẩm lẫn trong môi chất rất tốt như oxit
nhôm, silica alumina và chất silicagel.
Sau khi môi chất đi qua giàn nóng sẽ đi vào bình chứa bằng đường ống 1. Sau khi vào bình
chứa môi chất đi qua tấm phin lọc 3, lúc này môi chất sẽ được hút ẩm. Môi chất tiếp tục đi qua
lưới lọc có lỗ xốp của sillicagal có đường kính 3 Ao, cho phép ga có đường kính phân tử 2,5 Ao
và dầu có đường kính phân tử 4 Ao qua và hút giữ lại nước có đường kính phân tử 3 Ao. Sau khi
đã được hút ẩm và lọc các tạp chất, môi chất theo đường ống 4 tới ống 5 đi ra ngoài.
Sau khi đi qua bình chứa tách ẩm, môi chất lỏng có nhiệt độ, áp suất cao được phun ra từ lỗ
tiết lưu. Kết quả làm môi chất giản nở nhanh và biến môi chất thành hơi sương có áp suất thấp và
nhiệt độ thấp.
Van tiết lưu phối hợp với cảm biến nhiệt độ điều chỉnh được lượng mối chất cho giàn nhiệt
theo tải nhiệt một cách tự động.
Giảm áp suất môi chất sau khi đi qua van tiết lưu.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
Cấu tạo và vị trí của van tiết lưu trên hệ thống điều hòa.
Cấu tạo
Giàn lạn làm bay môi chất ở dạng sương sau khi qua van dãn nở có nhiệt độ và áp suất thấp
và làm lạnh không khí xung quanh nó.
Môi chất sau khi qua van tiết lưu làm áp suất giảm nhanh, nhiệt truyền từ thể lỏng sang thể
khí này. Môi chất lạnh được dẫn đến giàn lạnh nhờ các ống xếp thành hình chữ U cùng với các
cách tản nhiệt. Tại đây, nhiệt độ thấp của giàn lạnh được dẫn ra ngoài rngoài bởi quạt của giàn
lạnh.
Hình 1.15 Giàn lạnh trên mô hình hệ thống điều hòa không khí
Cấu tạo
Bộ bốc hơi được cấu tạo bằng một ống kim loại (5) dài uốn cong chữ U đi xuyên qua vô số
các la mỏng tản nhiệt(3). Các lá mỏng hút nhiệt được bám sát tiếp xúc hoàn toàn quanh ống dẫn
môi chất lạnh. Cửa vào của môi chất được bố trí bên dưới còn cửa ra bố trí bên trên bộ bốc hơi.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
Một quạt điện lồng sóc được đặt sau giàn lạnh thổi không khí xuyên qua giàn lạnh đưa khí
mát ra ngoài.
Hình
1.16 Cấu tạo (bộ bốc hơi) giàn lạnh
Trong quá trình hoạt động, bên trong bộ bốc hơi xảy ra hiện tượng sôi và bốc hơi của môi
chất lạnh. Quạt gió sẽ thổi luồng không khí qua giàn lạnh, không khí đó được làm mát và được
đưa vào trong xe.
Bộ bốc hơi còn có chức năng hút ẩm, chất ẩm sẽ ngưng tụ thành nước và được hứng đưa ra
bên ngoài.
Trong hệ thống lạnh trên oto có 2 đường ống chính và cũng được phân thành 2 nhánh riêng.
- Nhánh có áp suất thấp được giới hạn bởi phần môi chất sau van tiết lưu và cửa vào của
máy nén. Đường ống này có đường kính lớn và lạnh khi hệ thống hoạt động.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
- Nhánh có áp suất cao được giới hạn bởi phần môi chất ngay trước van tiết lưu và cửa ra
của máy nén. Đường ống này có đường kính nhỏ hơn nhánh trên và có nhiệt độ cao hơn.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
Mắt gas cho phép quan sát dòng chảy của môi chất lạnh trong hệ thống lạnh. Nó dùng để
kiểm tra mức độ điền đầy của dòng chảy.
Hình 1.20 Cấu tạo mắt gas và kiểm tra tình trạng dòng chảy
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
Hình 1.21: Cấu tạo của quạt làm mát giàn lạnh (kiểu lông sóc)
Phía áp cao:
Phía áp thấp:
cm 2)
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
CHƯƠNG 2
2.2.1 Cơ sở lý thuyết
- Khối lượng của dàn lạnh và quạt dàn lạnh là 2kg
- Khối lượng của motor 3 pha là 6kg
- Khối lượng của máy nén là 2kg
- Cột màu bên phải là các giá trị của momen đơn vị là N. m2. Màu đỏ phía trên là giá trị
moment lớn nhất. Màu xanh dương phía dưới là giá trị moment nhỏ nhất.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
- Khung không bị biến dạng sau khi thử bền nên nó thỏa mãn được điều kiện bền.
2.3.1 Dụng cụ
Máy hàn hồ quang, máy cắt, máy mài, que hàn.
Hình 2.18 Lưới sắt , thanh nẹp, ván ép, nẹp nhôm
CHƯƠNG 3
ĐI DÂY ĐIỆN VÀ HỆ THỐNG PAN
3.1 Đi dây diện, làm pan, kiểm tra vận hành hệ thống.
Hình 3.2 Đấu nối dây 3pha vào motor (đảm bảo cách điện an toàn)
Khi đấu cần tách riêng từng cặp .khi đấu xong phải cuốn băng keo cách điện an toàn.
.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
Hình 3.4 Đấu nối các dây của dàn nóng và lạnh với mạch chính.
Hình 3.5 Hàn chì các mối giữa dây và công tắc đánh pan.
Hình 3.7 Đấu nối các dây trong hệ thống với hộp đánh pan.
Đi dây gọn gàng,cách điện an toàn tránh trường hợp chập điện hệ thống.
Hình 3.8 Đấu nối giữ hộp đánh pan và mạch điều khiển.
đấu dây trên mô hình để kiểm tra hoạt động của hệ thống
3.2.4 Đi dây cho sơ đồ mạch điện
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
Hình 3.11 Đấu nối các dây còn lại cho sơ đồ mạch điện
Hình 3.14 Hộp đánh pan và công tắc ngắt pan hoàn thiện.
Hình 3.15 Dùng đồng hồ VOM để kiểm tra điện áp để tìm pan
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
CHƯƠNG 4
- Chuẩn bị vật liệu làm khung và các chi tiết cần thiết.
- Khung mô hình có kích thước như sau:
Chiều dọc: 90 cm
Chiều ngang: 90 cm
Chiều cao thanh treo giàn nóng: 45 cm
Chiều cao chân khung: 65 cm
- Các bước làm khung:
Đo đạc và tiến hànhcắt các thanh sắt theo bản thiết kế.
Hàn các thanh sắt lại theo bản vẽ đã thiết kế và mài bóng các mối hàn.
Mỏ lết.
Bu long, ốc vít..
Thước đo.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
- Chú ý: khi mô tơ hoạt động rung rất mạnh cần xiết chặt các đai ốc tránh trường hợp mô tơ bị di
chuyển gây đùn hoặc căng dây cuaro.
- Sau khi xác định vị trí ta tiến hành khoan lỗ, dùng khóa 10 để cố định dàn lạnh trên thanh
đỡ.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
- khi vặn cẩn thận làm đứt các dây điện của quạt lồng sóc.
- Khi lắp xong ta cần cách nhiệt cảm biến nhiệt bằng keo hoặc giấy cách nhiệt để nhiệt độ
môi trường không ảnh hưởng đến nhiệt độ của cảm biến.
- Dùng khóa hoặc mỏ lếch để vặn các bu long ống thấp áp từ dàn lạnh về máy
nén.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
- khi lắp các đường ống sao cho đường đi ống ngắn nhất, bố trí hợp lý không được chồng chéo
nhau.
- Sau khi lắp ráp xong các thiết bị lên mô hình nên vận hành cho các thiết bị hoạt
động để kiểm tra các đai ốc có được vặn chặt hay chưa tránh trường hợp thiết bị
bị văng ra khi hoạt động
Lắp ráp đồng hồ đo vào hệ thống điều hòa không khí ô tô. Đặt các núm điều khiển vào vị trí tối
đa:
- Đặt đầu của ống giữa của bộ đồng hồ lên trên một khăn hay giẻ lau sạch.
- Mở nhẹ van đồng hồ phía cao áp cho môi chất lạnh thoát ra theo ống giữa của bộ đồng
hồ.
- Quan sát kỹ khăn lau xem dầu bôi trơn có thoát ra theo không, nếu có hãy đóng bớt lại.
- Sau khi đồng hồ cao áp đo dưới 50 Psi hãy mở từ từ van đồng hồ phía thấp áp.
- Đóng kín các van đồng hồ khi môi chất lạnh đã ra hết.
- Đậy kín các cửa thử trên xem máy nén đề phòng tạp chất chui vào hệ thống lạnh.
- Khi thu hồi sử dụng thiết bị chuyên dụng ACR.
4.8.2 Thử kín.
- Kiểm tra sơ bộ các vị trí nối ống, nếu lỏng thì xiết lại
- Thử kín bằng khí nitơ ở áp suất 15 kg/cm2, thời điểm thử 10 phút, nếu áp suất không
giảm là được. Lưu ý: chai nitơ phải có van giảm áp.
- Trong trường hợp không có bình nitơ thì có thể thử kín bằng cách nạp gas vào hệ thống
(áp suất chỉ đạt 2 kg/¿ thống (áp suất chỉ đạt 2Kg/cm2 ) dùng bút thử gas R134a.
- Công đoạn hút chân không và nạp gas đều có bước thử xì.
4.8.3 Hút chân không.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
Nhiệt độ áp Nhiệt độ áp ống Ống áp cao ấm, Có sự phân biệt Phía ống cao áp
suất cao và áp suất cao nóng, phía áp thấp lạnh nhỏ khác nhau về nóng, thấp áp hơi
thấp phía áp tháp lạnh không có sự phân nhiệt độ thấp và có sự
và có sự phan biệt biệt rõ rang phân biệt rất ít
rõ rang
Dấu hiệu Hầu như trong Dòng các bọt bóng Nhiều bọt nhỏ như Không xuất hiện
nhận biết suốt và có ít bọt ở nhiều, và có nhiều bụi sương bắt cứ bọt nào dù
gas qua mắt hành trình nén gạch bọt nhỏ ở chế độ cao
gas
Điều kiện
Hầu như không đủ
vòng tuần OK Không đủ gas Quá nhiều gas
gas
hoàn gas
Lưu ý: (Cẩn thận với môi chất lạnh có thể gây bỏng da…)
- Tốc độ động cơ ở 1500vòng/phút.
- Nhiệt độ môi trường 350C.
- Áp suất cao 17kgf/cm2 (242 psi).
- Khóa van chai gas, khóa van trên đồng hồ nạp và tháo dây ra.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
CHƯƠNG 5
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Để có thể hoàn thành bài báo cáo đồ án chúng em đã vận dụng nhiều phương pháp nghiên
cứu để tiến hành xây dựng một phương pháp nghiên cứu hoàn chỉnh giúp ích cho việc tìm hiểu
và vận dụng dễ dàng vào đề tài của nhóm.
Nghiên cứu lý thuyết:
- Đọc tài liệu, nghiên cứu, phân tích có liên qua đến đề tài.
- Tham khảo các kiến thức trên các diễn đàn, trang web uy tín.
- Tham khảo ý kiến của giảng viên hướng dẫn.
Từ đó, vận dụng để xây dựng bài báo cáo.
Nghiên cứu thực tiễn:
- Trong quá trình học tập thực hành tại xưởng được tiếp xúc và làm việc với hệ thống điều
hòa không khí trên ô tô.
- Trong quá trình đi thực tập tại các Garage được tiếp xúc và sửa chữa các hư hỏng của hệ
thống điều hòa không khí trên ô tô.
- Cài phần mềm cơ khí catia vào máy tính để tìm hiểu cách vẽ.
- Tìm hiểu qua các videos hướng dẫn vẽ catia.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
CHƯƠNG 6
Sau khi hoàn thành bài báo cáo đề tài, chúng em thu được nhiều kết quả tốt. Các kết quả mà
chúng em đạt được như sau:
Kết quả:
- Giới thiệu được hệ thống điều hòa không khí trên ô tô.
- Nắm vững kiến thức về hệ thống điều hòa không khí trên ô tô hơn.
- Khung mô hình của nhóm đã thỏa bền khi kiểm nghiệm bằng phần mềm cơ khí catia
- Biết cách vẽ cơ bản trên phần mềm catia
- Học hỏi thêm được nhiều kiến thức và kinh nghiệm làm việc nhóm từ các bạn.
Nhận xét:
- Sau khi hoàn thành đồ án tốt nghiệp cũng như đề tài này. Các kết quả đã đạt được giúp
cho chúng em có thêm nhiều kiến thức. Trong quá trình hoàn thiện mô hình nó giúp
chúng em nâng cao tay nghề, nhanh nhẹn và nhạy bén hơn trong lúc làm việc.
- Việc thiết kế một mô hình cần trải qua nhiều giai đoạn. Cần nghiên cứu và hiểu nó thì
quá trình làm đỡ tốn thời gian và sức lực hơn.
- Cần có bảng vẽ và tính toán kiểm nghiệm bền trước rồi mới bắt tay và làm vừa giảm kinh
phí vừa tiết kiệm thời gian.
- Cần quản lý và giao nhiệm vụ cụ thể để lúc tiến hành vào làm mọi người phối hợp với
nhau nhiều hơn.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
CHƯƠNG 7
Kết luận:
- Sau quá trình nghiên cứu và tìm hiểu về hệ thống điều hòa không khí trên ô tô chúng em
thấy được tầm quan trọng của nó. Đồng thời, giúp chúng em biết được cấu tạo và nguyên
lý hoạt động, cũng như những ưu và nhược điểm của nó. Điều đó là rất cần thiết với một
kỹ sư ô tô tương lai khi tốt nghiệp ra trường.
- Để kiểm nghiệm bền của khung mô hình cần phải nghiên cứu và tìm hiểu về phần mềm
cơ khí catia. Từ đó, giúp chúng em biết thêm một phần mềm cơ khí rất hữu ích trong kỹ
thuật. Giúp ích cho việc thiết kế và kiểm nghiệm sơ bộ trước khi đưa vào sản xuất.
Kiến nghị:
- Cần đưa những đề tài nghiên cứu thực tế hơn nữa để sinh viên có điều kiện nghiên cứu
sâu hơn về một hệ thống nào đó. Vừa giúp sinh viên có thêm kiến thức đồng thời có
những mô hình giúp ích cho việc giảng dạy và sinh viên có nhiều mô hình để thực hành
làm quen với hệ thống.
- Cần kết hợp giảng dạy các môn lý thuyết tại xưởng thực hành có mô hình phục vụ giảng
dạy để sinh viên dễ tiếp thu kiến thức hơn.
- Cần mở các khóa đào tạo về các phần mền vẽ cơ bản trong kỹ thuật nhằm nâng cao khả
năng vẽ trên máy tính của sinh viên giúp ích cho việc làm đồ án hay khóa luận của sinh
viên. Trang bị thêm các kỹ năng làm việc trên máy tính sau khi ra trường.
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP- 07/2015 GVHD: ThS Lê Hoàng Anh 0915 117 490
LỜI CẢM ƠN
Là sinh viên được đào tạo tại trường Đại học Công nghiệp TPHCM, chúng em đã được các
thầy cô trang bị cho những kiến thức cơ bản cũng như kiến thức chuyên môn. Đến nay đã kết
thúc khoá học, để tổng kết, đánh giá quá trình học tập và rèn luyện tại trường trong thời gian qua,
chúng em được nhà trường và khoa công nghệ động lực giao cho trách nhiệm hoàn thành đề tài
tốt nghiệp với nội dung: “Thiết kế, chế tạo mô hình hệ thống điều hòa không khí ôtô”.
Chúng em rất mong rằng khi đề tài của chúng em được hoàn thành sẽ đóng góp phần nhỏ
trong công tác giảng dạy của khoa công nghệ động lực trong nhà trường, đồng thời có thể làm tài
liệu tham khảo cho các bạn học sinh, sinh viên chuyên ngành ôtô nói riêng và các bạn sinh viên
học các chuyên ngành khác nói chung ham thích tìm hiểu về kĩ thuật ôtô. Và quan trọng nhất là
qua đề tài tốt nghiệp này, chúng em được cũng cố và hoàn thiện chắc chắn hơn phần lý thuyết đã
được tiếp thu tại trường, ngoài ra còn nâng cao khả năng làm việc thực tế để chúng em phục vụ
tốt hơn cho chuyên nghành sau này.
1. Phạm Bá Thảo, Thực hành điều hòa không khí. Khoa công nghệ nhiệt lạnh, Trường
Đại học Công Nghiệp TPHCM
2. Lê Quang Liêm- Phạm Hữu Lộc, Kỹ thuật điều hòa không khí ô tô. Khoa công nghệ
ô tô, Trường Đại học Công Nghiệp TPHCM
3. http://kiemtailieu.com/ky-thuat-cong-nghe/tai-lieu/he-thong-dieu-hoa-khong-khi-
tren-o-to/4.html