GEC 13: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA

WIKANG PAMBANSA, WIKA NG

1 BAYAN AT WIKA NG
PANANALIKSIK

LAYUNIN;

a. Maipapaliwanag ang kabuluhan ng Wikang Filipino bilang mabisang wika sa komunidad at buong bansa.

b. maipapaliwanag ang mahigpit na ugnayan ng pagpapalakas ng wikang pambansa.

c. pagpapatibay ng kolektibong identidad at pambansang kaunlaran.

Alam mo ba na an gating wika ay integral na bahagi ng tao pagkapanganak niya? Integral

dahil kakambal niya ito noong nasilayan niya ang liwanag sa mundong ating kinagalawan.

Ang wika ay sadyang napakahalaga sa buhay ng isang tao. Ito ang kaniyang instrument o

kasangkapan sa pagbabahagi ng kaniyang nadarama at opinion. Sa pamamagitan din ng wika ay

masasalamin sa kultura ng mga tao na gumagamit nito, kaya, mapalad tayo dahil may sarili tayong

wikang pambansa na daluyan ng karunungan—daan tungo sa pag-unlad.

Ang Filipino, bilang isang wikang pambansa, ito ay nagsisilbing gabay para sa bawat Pilipino

na nasa ibat ibang lugar sa pilipinas na magkaunawaan sa kabila ng ibat ibang mga dayalekto. At

bilang isang wikang pambansa, itinuturo sa lahat ng paaralan sa pilipinas. Pinag aaralan ito sa layunin

na mahasa ang bawat Pilipino sa paggamit nito. Ginagamit din ito sa pagsasagawa ng mga batas sa

bansa. At ito rin ay magsisilbing simbolo ng ating bansa at ating sariling kultura.

Samantala, ang Filipino ay wika ng bayan sapagkat ito ay hindi lang para sa

pakikipagtalastasan kundi ito rin ay ginagamit para sa pagsasagawa ng pagtatanghal kagaya ng

pagtula, pag-awit,dula at iba pa.

Masasabi rin na ang Filipino ay wikang pananaliksik, sapagkat kagaya ng nabanggit kanina,

ito ay tinuturo sa mga paaralan upang mahasa ang bokabularyo ng mga mag-aaral o mga Pilipino. Ito

rin ang wika na ginagamit sa mga pag-aaral o pananaliksik tungkol sa ibat ibang mga paksa na kung

saan ibinabahagi sa mga kapwa Pilipino upang magkaroon ng kaalaman.

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

 Kaya naman malaki ang kontribyusyon ng wikang Filipino sa bansa. Kung wala ito, baka

hindi magkakaintindihan ang bawat Pilipino. Kung wala ito, walang pagkakaisa o walang iisang wika,

hindi matututo ang bawat isa.

ANG WIKANG PAMBANSA

Ang Pilipinas ay katulad ng karamihan sa mga bansa ngayon sa mundo na binubuo ng mga

mamamayang may iba-ibang nasyonalidad at iba’t- ibang wikang katutubo. Itinutring na ang wika ay

isang mabisang bigkis sa pagkakaisa at pagkakaunawaan. Ang pagkakaroon ng isang wikang

pambansa sa gayon, ay para sa pambansang pagkakaunawaan. Sa wikang ito ay sumisibol ang

damdamin sa pagkakaisa ng mga mamamayang may ibat-ibang wikang katutubo. (Almario, 2014)

Dagdag pa ni G. Almario, Alagad ng ng Sining sa Literatura at Tagapangulo ng wikang

Fipimo (KWF), malimit na hinihirang na wikang pambansa ang sinasalita ng dominente at

pinakamaraming pangkat. Maaring maging dominente ang isang wika ng isang pangkat na

gumaganap sa pangunahing tungkulin sa kasaysayan ng paglaya ng bansa. Maari ding maging

dominente ang wika sa pook na sentro ng komersyo, edukasyon, kultura at gawaing pampolitika.

Ang Wikang Pambansang Filipino ay dumaan sa hindi mabilang na kontrobersyal na

nagpapatuloy hanggang sa kasalukuyan. Hindi na ito bago sa atin, alam na natin ito., dapat na

maintindihan na habang nagdaraan ang Filipino sa samo’t saring mga pagsubok ay lalong tumatatag

ang pundasyon para lalo pa itong malinang at magamit sa mahusay at malawakang pamamaraan.

Narito ang mahahalagang pangyayari, Petsa at mga taong kasangkot sa pagtatanggol ng

wikang pambansa para sa mas mataas na antas ng Edukasyon at Lagpas na.

Oktobre 13, 2011

Inilantad ang plano ng gobyerno na pagbabawas ng mga asignatura sa kolehiyo sa

pagtataguyod ni Dr. David Michael M. San Juan, Convenor ng Tanggol Wika, Associate Professor,

Departmento ng Filipino, De La Salle University-Manila at sinimulan ang pagpapalaganap ng isang

petisyon na may layuning “ Urging the commission on Higher Education ( CHED) and the

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

Department of Education (DepEd) to consider issuing an immediate moratorium on the

implementation of the senior hig school/ Junior college and Revised General Education Curriculum

(RGEC) components of the K-to 12 Program which might cause the downsizing or even abolition of

the Filipino departments in a number of universities. ( other departments would surely be downsized

too.)”

Agosto 29, 2012

Sa isang presentasyon ay inilahad ni DepEd Assistant Secretary Tonisito M. Umali,esq. Na

walang asignaturang Filipoino sa Revised General curriculum(RGEC).

Hunyo 2 2014

Sa inisyatiba ni Dr, Antonio Contraras ng DLSU ay nakipagdayalogo sa 2 komisyuner ng

CHED na sina Coomissioner Alex Brillantes at commissioner Cynthia Bautista ang propesor ng

DLSU,ADMU,UPD,UST,MC, at marinduque State University.

Hunyo 16, 2014

Sa pagtataguyod nina Dr. David Michael M. San Juan, Convenor Tanggol wika at Dr.

Antonio Contrares at paglahok ng mga guro, napagkasubduan sa diyalogo na muling sumulat sa

CHED ang mga guro upang pormal na i-reconvene ang technical panel/technical working group sa

Filipino at ang General Education committe, kasama ang mga kinatawanan ng mga Universidad na

naggigiit ng pagkakaroon ng asignaturang Filipino sa antas tersyarya.

Hunyo 21, 2014

Bienvindo Lumbera, national Artist—isa sa mga tagapagsalita sa forum at paglahok ng halos

500 delegado mula sa kolehiyo, unibersidad at oraganisasyong pangwika at pangkultura, nabuo ang

Tanggol wika sa isang konsultatibong Forum sa DLSU—manila.

Hulyo 4, 2014

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

 Nagpatawag ng konsultasyon ang CHED dahil sa mga naisin ng Tanggol wika.

Agosto 2014

Inilabas ang dokumentaryong “ Sulong Wikang Filipino” (Panayam kay Dr. Lumbera) at

“sulong wikang Filipino: Edukasyong Filipino, para kanino?.”

Setyembre 2014

Inilabas ang dokumentaryong “Sa medaling salita: Kasaysayan at pag-unlad ng wikang

Filipino”.

Abril 15, 2015

Nagsampa ang kaso ang tango wika sa korte soprema, sa pangunguna ni Dr. Lumbera, ACT

Teachers partylist Rep. Antonio Tinio, Anakpawis Partylist Rep. Fernando Hicap, Kabataan Partylist

rep. Terry Ridon at magihit 100 propesor mula sa ibat ibang kolehiyo at unibersidad. Inihanda nina

Atty. Maneeka sarzan. .Atty. Fabros at Dr. David Michael M. San Juan, ang nasabing petisyon.

Abril 21, 2015

Halos isang linggo pagkatapos ng pagsamasama ng kasong ito ay kinatigan ng korte suprema

ang tanggol wika sa pamamagitan ng paglalabas ng temporary restraining order (TOR).

Hulyo 18, 2016

Lumabas ang CHED Memo na may paksang clarification on the implementation of CHED

Memoramdum Order (CMO) No. 20. S. 2013 entitled “ General Education curriculum; Holistic

Understandings, Intellectual and civic competencies”.

Nobyembre 23, 2016

Sa pamumuno ng departemento ng Filipinolohiya ng PUP na pinamumunuan ni Prop. Marvin

lai, tumulong ang Tanggol wika sa pagbubuo ng kapatid na organisasyong alyansa ng mga

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

tagapagtanggol ng kasaysayan na naglalayong itaguyod ang panunumbalik ng asignaturang Philippine

History sa hayskul (sa ilalim ng k to 12 ay wala nang required na Philippine history subject).

Hulyo 11, 2017

Lumabas ang isa pang memorandum ng tagapangulo ng CHED—Dr. Licuano at may paksang

calcification on the offering of Filipino at panitakan courses in all Higher Education program), na

hindi namn nila gaanong ipinalaganap.

Agosto 9, 2017

Natanggap ng tanggol wika ang isang “ manifestation and motion” sa korte suprema ng

Office of the Solicitor General.

Agosto 25, 2017

Pormal na itinatag sa PUP ang kilos na para sa makabayang edukasyon.

Anuman ang kahihinatnan ng mga pagkilos ng tanggol wika, maaaring irehistro pa rin

sa mga pahina ng kasaysayan ang mga susing argument ng tanggol wika sa pagkakaroon ng Filipino

at panitikan sa kolehiyo.

Kailanman ay laging manalig ang halaga ng wikang pambansa sa kalinangan ng mga Pilipino.

Para sa buong Transcript ng mga susing argumento ng tanggol wika ay maanong i-access sa

https://www. Researchgate.net/publication/320558204_alyansa_n_mga_tagapagtanggol_ng wikang

filipinoTANGGOLWIKA_Internal_na_kwento_mga_susing_argument_at_dokumento_2014-2015

WIKA NG BAYAN

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

 Ang bansang Pilipinas ay isa sa pinakacorrupt na bansa sa asya. Sa katotohanang ito

nakakaranas ng gutom at kahirapan ang mga mamamayang Pilipino.

Upang matugunan ang problemang ito naglunsad ang gobyerno ng mga programa at proyekto

ngunit hindi lahat ay nagtagumpay dahil sa hindi ito naintindihan ng mga mamamayang Pilipino dahil

sa wikang ingles ang kadalasang ginagamit sa pagsulong nito sa dapat sana ay wikang Filipino.

Ang bawat program ng gobyerno o pamahalaan ay may katumbas na mabuting mithiin.

Upang makamit ito kinakailangang maintindihan at maisapuso ang bawat mamamayan ng sa ganon

maging positibo ang pakikilahok at pakikiisa sa pagtaguyod nito.

Sa pagtugon sa bawat tao sa proyekto at programa ng gobyerno nasisiguro na ang mithiin nito

ay makakamit ng mamamayang Pilipino, at ako, bilang batang Pilipino, ay nakakasiguro na ang bawat

landas na minimithi ng administrasyon ay may mabuting maidudulot sa kinabukasan.

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

 Kaya natin ‘to!

I. Gawaing kolaboratibo

Panuto: Pangkatin sa sa tig dadalawa ang klase. Ang bawat pangkat ay gagawa ng
tatlong minutong infomercial video para sa adbokasiyang pangwika.
Tatayahin ang infomercial video ayon sa Rubriks;

Tandaan: maghanap ng kaklase na sa tingin mo ay malapit sa inyong lugar para

gawin ang infomercial, mabibigyang kalayaan ang bawat isa na pumili ng kasama at
kung walang kasama ay maaaring isa sa myembro ng pamilya pipili ng kapartner.

Rubriks para sa proyektong Multimodal

10 puntos kung may isa lamang adbokosiya/paalalang pangmadla ang itinatampok sa

awtput;may kombinasyon ang pasulat,pasalita at vudeo, napapanahon ang paksa, hindi
tiwalag sa realidad at/o katotohanan at orihinal ang ideya o pagkagawa.
8 puntos kung kulang ng isa sa pamantayan
6 puntos kung kulang ng dalawa sa pamantayan
4 puntos kung kulang ng tatlo sa pamantayan
2 puntos kung kulang nga pat sa pamantayan

pamantayan puntos
Nilalaman, naaayon sa paksa ang presentasyon
Teknikalidad. Malinaw ang Video, nababasa ang nakasulat, naririnig ang
sinasabi, lapat ang tunog, angkop ang musika, sabay ang bukas ng bibig.
Pagsunod sa panuto. Hindi lumampas sa dalawang minute ang video.
Pasalitang presentasyon. Malinaw ang mga sinasabi sa presentasyon
Pasulat na presentasyon

II. Gawaing Interaktibo at Integratibo

1.1. Gawaing Interaktibo

Panuto: Pumili ng dalawa mula sa bilang 1-5. Magbigay ng kaniya-kaniyang karanasan
at obserbsyon batay sa paggamit ng Wikang Filipino sa;
1. Lugar umpukan

2. Paaralan

3. pamilihang bayan

4. paradahan

5. kapilya/simbahan

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

 1.2. Gawaing Integratibo
Panuto: Talakayin ang mga ibat-ibang isyung pangwika at tukuyin ang pagkakatulad
at pagkakaiba ng mga ito.
Isyung Pangwika

Mga pagkakatulad at Pagkakaiba

1934 kombensyon Executive Order 210 CHED memo No.

20,s.2013

GEC 13: FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA

FILIPINO BILANG LARANGAN AT

2 FILIPINO SA IBA’T IBANG

LARANGAN

LAYUNIN;

a. maisapratika at mapaunlad pa ang mga batayang kasanayan sa pananaliksik.

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7
b. makapagbasa at makapagbuod ng impormasyon, estadistika, datos atbp. Mula sa mga babasahing
AKADEMIKO
 Nakapaloob dito ang Filipino bilang isang larangan. Ang isang Guro sa

Filipino ay nagtataguyod ng Pambansang wika upang ito’y mapagyabong at

mapangalagaan ang pagiging buhay ng ating wika.

 Sa mga pananaliksik at pagsulat ng iba’t ibang sulatin gamit ang Filipino ay

patunay na isa itong natatanging larangan.

MEDISINA

 Napakahalagang papel ang ginagampanan ng Filipino sa larangan ito. Ang

pasyente halimbawa, ay kinakausap ng duktor, mas medaling nauunawaan

ang dapat gawin na mga payo ng duktor upang mapadali ang pagaling.

 Sa mga pagbili ng gamot na ririsetseta ng duktor o nars.

 Sa pagbasa sa mga riseta at payo ng duktor.

POLITIKA

 Nakasaad sa ating saligang batas 1987na Filipino an gating gagamitin sa mga

pangunahing ahensya sa ating bansa.

 Ang mga batas natin ay nakalimbag sa Filipino.

SINING

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

  Masasabing ang Filipino ay isang wikang pambayan. Sa katanuyan nito ay sa

mga performing arts. Dito gamit Filipino sa pakikipag tunggali gaya ng

balagtasan, Tula, sayaw atbp.

 Sa biswal na sining naman tampok ang mga karakter na Filipino.

 May mga sikat din tayong mga biswal-artis na Filipino na nagpapakilala sa

atin sa ibang bansa gaya nila Juan Luna, Fernando Amorsolo atbp.

MUSIKA

 Mahalaga ang musika sapagkat ito’y nagbibigay ng kahalagahan sa bawat

Pilipino. Isang magandang halimbawa nito ay ang;

 Mga awit na isinulat sa Filipino

 Mga Musikang Pangsayaw

KUMERSYO

 Gamit ito sa pakikipagkalakalan sa ating bansa.

 Mas madaling nagkakasundo sa usapan ang mga negosyante sa ating bansa

gamit ang Filipino.

 Sa mga produkto kalimitang Filipino ang mga nakasaad.

 Sa mga patalastas sa T.V at Radyo makikita at maririnig ang Filipino kaya

naman epektibo itong paraan sa pakikipagkalakalan.

TEKNOLOHIYA

 Sa pagtuturo sa mga makabagong teknolohiya, Filipino narin ang gamit ng

guro at estudyamte. Sa ganitong paraan, mas mapabilis at mapapadali ang

pagkatuto.

 May mga salita naring katumbas sa Filipino ang galing sa Ingles gaya ng mga

salitang headset, website, e-mail, charger atbp.

 Sa mga gadyet ay nagagamit narin ang Filipino bilang pangchat o teks.

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

AGHAM

 Ayon sa KWF, marami narin salitang Filipino na magagamit sa agham upang

mas mapanatili ang kayabungan ng ating salita. Sa ilang unibersidad at mga

paaralan ginagamit na ang mga terminong iyon. Bagaman marami pang

walang katumbas na salita sa Filipino.

PAGPILI NG BATIS(SOURCE) NG IMPORMASYON

Ito ay pinagkukunan ng isang impormasyon ng isang tao o isang mananaliksik.

Primaryang Batis

o Naglalaman ng mga impormasyon na galing mismo sa bagay o taong

pina-uusapan sa kasaysayan.

Sekondaryang Batis

o Batayang impormasyon ay mula sa pangunahing batis ng kasaysayan.

Pasalitang kasaysayan

o Kasaysayan na sinambit ng bibig.

Nationalist Perspective

o Pagtingin o perspektiba na naaayon o mas pabor sa isang bansa.

Kasaysayang Lokal

o Kasaysayan na nagmula sa ating lugar

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

 History from Below

o Naglalayong kumuha ng kaalaman batay sa mga ordinaryong tao,

binibigyang pansin nito ang kanilang mga karanasan at pananaw,

kaibahan sa estereoikong tradisyonal na pampulitikang kasaysayan at

tumutuon sa gawa at aksyon ng mga dakilang tao.

Pantayong Pananaw

o Isang metodo ng pagkilala sa kasaysayan at kalinangang Pilipino na

nakabantay sa “ panloob na pagkakaugnay-ugnay at pag-uugnay ng

mga katangian, halagahin (values), kaalaman, karunungan, hangarin,

kaugalian, pag-aasal at karanasan ng iisang kabuuang pangkalinangan-

kabuuang nababalot sa, at ipinapahayag sa pamamagitan ng iisang

wika.

Pansilang Pananaw

o Sa perspektiba ng PP na ito na naabsorb o ipinagpapatuloy ng

kasalukuyang mga antropologong Pilipino. Ibig sabihin, wala pa nga

sa pangkaming pananaw ang aghamtao sa pilipinas.

Pangkaming Pananaw

o “ Pangkaming Pananaw” ang nagawa ng hanay ng mga propagista

tulad nina rizal, luna, atbp. Bilang pamamaraan sa paglilinang ng

kabihasahan natin.

Pagsasalin at paraphrasing (Rebyu sa mga Batayang Kasanayan sa pananaliksik)

Pagsasalin

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

  Ang pagsasalin ay isang gawaing binubuo ng pagtatangkang palitan ang isang

nakasulat na mensahe sa isang wika ng gayon ding mensahe sa ibang wika. (Peter

Newmark,1988).

Dalawang wikang kasangkot sa bawat pagsasalin

o Sinimulang lengguwahe (SL. Source language) na ginagamit sa teksto ng

orihinal,

o Tunguhang lengguwahe(TL, Target Language) na ginagamit ng tagasalin.

Push natin ‘to!

Gawain 1:
Panuto: Tukuyin ang hinihingi sa bawat bilang. Isulat ang iyong sagot bago ang bilang.

1. Ang Filipino bilang isang larangan. Sa Filipino ay nagtataguyod ng Pambansang wika

upang ito’y mapagyabong at mapangalagaan ang pagiging buhay ng ating wika.
2. Naglalaman ng mga impormasyon na galing mismo sa bagay o taong pina-uusapan sa
kasaysayan.
3. Kumuha ng kaalaman batay sa mga ordinaryong tao, binibigyang pansin nito ang kanilang
mga karanasan at pananaw, kaibahan sa estereoikong tradisyonal na pampulitikang
kasaysayan at tumutuon sa gawa at aksyon ng mga dakilang tao.
4. Gawaing binubuo ng pagtatangkang palitan ang isang nakasulat na mensahe sa isang wika
ng gayon ding mensahe sa ibang wika.
5. Hanay ng mga propagista tulad nina rizal, luna, atbp. Bilang pamamaraan sa paglilinang ng
kabihasahan natin.
6. Sa ilang unibersidad at mga paaralan ginagamit na ang mga terminong ito. Bagaman
marami pang walang katumbas na salita sa Filipino.
7. Mas madaling nagkakasundo sa usapan ang mga negosyante sa ating bansa gamit ang
Filipino.
8. Sa pagtuturo, Filipino narin ang gamit ng guro at estudyamte. Sa ganitong paraan, mas
mapabilis at mapapadali ang pagkatuto.
9. Nakasaad sa ating saligang batas 1987na Filipino an gating gagamitin sa mga pangunahing
ahensya sa ating bansa.
10. Napakahalagang papel ang ginagampanan ng Filipino sa larangan ito. Ang pasyente
halimbawa, ay kinakausap ng duktor, mas medaling nauunawaan ang dapat gawin na mga
payo ng duktor upang mapadali ang pagaling.

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7

Gawain 2:
Pagsasalin:
Panuto: Isalin ang nakatala sa ibaba sa wikang Filipino.

Africa
David Diop

Africa, my Africa
Africa of proud warriors
In ancestral savannas,
Africa of whom my grandmother sings,
On the banks of the distant river
I have never known you
But your blood flows in my veins
Your beautiful black blood
That irrigates the fields
The blood of your sweat
The work of your slavery
The slavery of your children.
Afica, tell me, Africa.
Is this you, this back that is bent,
This back that breaks
Under the weight of humiliation
This back trembling with red scars
Saying yes to the whip under the midday sun?
A grave voice answers me:
Impetious son, this tree, young and strong,
This tree there in spending isolation
Amidst white and faded flowers,
That is Africa, your Africa,
That grows again, patiently, obstinately
As its fruit gradually acquires
The bitter taste of liberty.

Source: http://social.class.ncsu.edu/wyrick/debclass/sengpo.htm

Fi lipino s a iba’t ibang Disiplina Page 7