Cái đẹp cứu rỗi cuộc sống

Phùng NguyênTiền Phong

10:52' SA - Chủ nhật, 25/09/2016

Nhìn nhận các vụ án mạng nghiêm trọng liên tiếp xảy ra thời gian qua, nhà nghiên cứu, luật
sư Nguyễn Trần Bạt cho rằng: Khi chúng ta bàn cái đằng sau tội ác tức là chúng ta đã phạm
sai lầm.

Truyền thông phải ẩn ác dương thiện

- Gần đây xảy ra nhiều vụ án mạng đối tượng gây án đều trẻ. Theo ông, đằng sau câu chuyện
đó là gì?

Bao giờ chúng ta bàn cái đằng sau tội ác thì tôi nghĩ là chúng ta đã phạm phải một sai lầm.
Xưa nay chúng ta đã tạo ra sai lầm là luôn luôn đổ vạ cho cuộc sống. Hiện tượng ấy là những
hiện tượng đột biến của cuộc sống.

Để khắc phục những hiện tượng như vậy, không phải xoáy vào câu chuyện tội ác mà cần phải
khích lệ những mặt tích cực, những mặt tử tế, những mặt lương thiện của con người, làm cho
những kẻ giết người xấu hổ. Một kẻ khi giết người mà không còn xấu hổ nữa thì đó là kẻ giết
người bẩm sinh, và đấy là căn bệnh. Chúng ta phải đối mặt với những căn bệnh ấy bằng một
công cụ khác, không phải bằng công cụ đạo lý nữa.

Thưa ông, thông tin về các vụ án mạng liên tục xuất hiện trên báo chí mang ý nghĩa cảnh tỉnh
hay tạo ra cảm giác bất an?

Truyền thông luôn luôn xoáy vào các hiện tượng nổi bật, mà nó nổi bật cũng do chính truyền
thông tạo ra. Những hiện tượng như vậy có đầy rẫy ở trong các xã hội, phương Tây, ở Trung
Quốc, ở Ấn Độ đều có.

Ở đâu, lúc nào cũng có những kẻ giết người. Những yếu tố ấy là hạt đỗ đen trong toàn bộ
cánh đồng đỗ. Tôi không nghĩ rằng cần phải khái quát thành một hiện tượng có tính chất phổ
biến trong xã hội. Phải ẩn ác dương thiện.

Ông có nghĩ rằng những hiện tượng tội ác trở nên nổi bật trên bao chí chỉ vì đơn giản là nó
hấp dẫn hơn những hiện tượng lành mạnh?

Tôi có một bài đã được xuất bản thành sách đó là “Nhận thức thế giới trong thời đại thông
tin”. Tôi cho là truyền thông của chúng ta có lỗi khi quá tập trung sự chú ý xã hội vào một số
hiện tượng tiêu cực mà bỏ quên phần lớn còn lại là hiện tượng rất lành mạnh. Không nên câu
khách thông qua phản ánh hiện tượng tiêu cực.

Tôi nghĩ chúng ta phải di chuyển sự chú ý của lớp trẻ ra khỏi những hiện tượng tiêu cực như
vậy. Xã hội càng phát triển chậm, mặt bằng dân trí càng thấp thì sự chú ý vào những hiện
tượng tiêu cực càng lớn.

Báo chí phải tự giải phóng mình ra khỏi những hiện tượng như vậy. Phải nhớ rằng hiện tượng
lành mạnh hấp dẫn hơn hiện tượng tiêu cực. Nhưng chúng ta không biết mô tả một cách hấp
dẫn hiện tượng lành mạnh. Có lẽ truyền thông buộc phải nghiên cứu một cách thức tiếp cận
với mặt lành mạnh của cuộc sống một cách tự nhiên hơn.

Luật sư Nguyễn Trần Bạt.

“Cái đẹp cứu rỗi cuộc sống”,
nói về cái đẹp, tạo ra cái đẹp
ối phó với tội ác bằng sự trong sạch
cũng là một cách để đầy lùi tội
ác. Tượng thần Venus de Milo
Trong những vụ án mạng nghiêm trọng kẻ gây án chưa đủ 18
và cái gậy có sức hấp dẫn
tuổi nên không bị khép hình phạt tử hình. Điều đó làm rất
khác nhau.
nhiều người căm phẫn. Phải chăng có sự vênh nhau giữa đạo
đức và pháp luật, giữa pháp luật và cuộc sống trong câu
Sức hấp dẫn của cái gậy là nỗi
chuyện này. Dưới góc nhìn của một luật sư ông đánh giá như
sợ, còn sức hấp dẫn của Venus
thế nào?
de Milo là sức hấp dẫn của vẻ
đẹp. Nếu anh không đủ năng
Vì một hiện tượng tiêu cực mà phải xé bỏ những chỉ giới của
lực để đưa ra một vẻ đẹp để
luật pháp quốc tế tức là chúng ta xem hiện tượng tiêu cực ấy
khuyến khích và tập hợp cuộc
quan trọng hơn cuộc sống. Tôi nghĩ rằng chúng ta buộc phải
sống thì anh buộc phải dùng
tuân thủ các chỉ giới của pháp luật, cho dù pháp luật ấy nó
cái gậy.
vẫn còn có vấn đề, cho dù nó thất bại trong một số hiện tượng
cá biệt. Nếu chúng ta uốn cong luật pháp để giành thắng thế
Và thông qua mật độ xuất hiện
trong bất kỳ hiện tượng có tính chất tư pháp nào thì chúng ta
của cái gậy và sự xuất hiện
là kẻ thất bại về mặt tư pháp.
của Venus de Milo chúng ta
có thể đo độ văn minh của đời
Tôn trọng pháp luật, xử đúng người đúng tội, đúng pháp luật
sống” - Ông Nguyễn Trần
thực chất là bảo vệ nhà nước của chúng ta. Bởi vì nhà nước
Bạt.
phải dựa trên căn bản một hệ thống pháp luật tương đối ổn
định. Khi thấy ở luật pháp có sự bất cập thì chúng ta phải uốn nắn lại nó thông qua con đường
lập pháp, con đường tư pháp chứ không phải thông qua điều chỉnh thái độ của chúng ta đối
với các điều luật.

Chắc hẳn việc một người dưới 18 tuổi không bị kết án tử hình dù phạm tội đặc biệt nghiêm
trọng đã thể hiện sự tiến bộ và nhân văn của pháp luật?
Bây giờ kể cả với những người thành niên rồi thì cũng đã có khá nhiều nước hủy bỏ án tử
hình. Quốc hội chúng ta cũng đã từng thảo luận là có duy trì hay không duy trì án tử hình. Tử
hình không phải là một cách thức tốt để khuyến dụ con người.

Nếu con người là một đối tượng dân sự có tài sản, có ràng buộc và được tôn trọng thì ngay sự
không tôn trọng nó đã là một sự trừng phạt khổng lồ rồi. Vì thế, việc có ý kiến đòi hỏi phải xé
bỏ luật để tử hình cho được một người vị thành niên là điều rất nguy hiểm.

Nói nhiều đến tội ác và trừng phạt chắc không phải cách tốt để hướng giới trẻ tới sự lương
thiện. Làm thế nào để giới trẻ có thể tự vệ trước sự tha hoá của đời sống?

Tôi nghĩ cộng tác với lớp trẻ và thổi vào họ một nhận thức gì đấy, một tình cảm, một thái
độ… là rất tốt. Khi chúng ta nói chuyện với giới trẻ chúng ta không nói đến tội ác, tội phạm.

Cuộc sống sẽ dạy cho họ đủ các bài, chúng ta không dạy thêm những bài ấy. Và trong những
cách để con người tự vệ trước sự tha hóa của cuộc sống thì trong sạch là vũ khí quan trọng
nhất, chứ không phải dạy nó kinh nghiệm để đối phó với tội ác. Kinh nghiệm lớn nhất để đối
phó với tội ác là giữ cho mình trong sạch.

Một nhà toán học cũng đã hỏi tôi rằng: đọc sách của ông tôi thấy ông khuyên những người trẻ
nên giữ gìn sự lương thiện. Nhưng theo kinh nghiệm của tôi, càng lương thiện càng dễ chết,
vậy làm thế nào để giải thích hiện tượng này? Tôi trả lời: Là một nhà toán học thì anh biết rất
rõ rằng không ai mặc cả với tiên đề. Sự lương thiện là tiên đề để hình thành con người, không
mặc cả với nó được.

Có thể chết, có thể thua thiệt vì sự lương thiện, nhưng không thể hy sinh sự lương thiện để
không thua thiệt và để không chết.

Cảm ơn ông.

Nguồn:Tiền Phong