01 - Chuong 1 - Dai Cuong HS

9/1/2021
BÀI MỞ ĐẦU
Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường ĐH Bách khoa Đà

Nẵng, ĐT: 0936036051
NỘI DUNG
Nội dung 1: Nội dung 3: Nội dung 5:

Suy ngẫm Sự liên quan Mối quan hệ
(phát triển tư giữa Hóa sinh giữa cơ thể
duy để tiếp với các ngành sống và môi
cận bài giảng) khoa học khác trường
Nội dung 2: Nội dung 4:

Khái niệm, đối Những đặc
tượng, điểm chính
phương pháp, của tế bào và
lịch sử nghiên cơ thể sống
cứu Hóa sinh
Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường ĐH Bách khoa Đà Nẵng,
ĐT: 0936036051
SUY NGẪM VỀ NHỮNG KIẾN THỨC

SINH HỌC ĐẠI CƯƠNG
Được gọi chung là Các sinh chất
Trong bánh mì còn có protein nhưng có cacbohydrat là thành
phần chính
Sợi thịt vẫn có cacbohydrat là glycogen nên nhai vẫn thấy ngọt
Trong lòng đỏ trứng có rất nhiều loại pr và vitamin

Trứng cân bằng về dinh dưỡng Nước mắm là hỗn
hợp các aa cần thiết
Câu hỏi: Thành phần hóa học của các chất dinh dưỡng như bánh mì, thịt, phomat,
Nước ngọt chưa inositol không cần tiêu hóa mà hấp thụ ngay
trứng bao gồm các chất gì? nên dễ bù năng lượng
Nẵng, ĐT: 0936036051
Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

ĐH Bách khoa Đà Nẵng, ĐT:
0936036051 1
9/1/2021
DƯỚI KÍNH HIỂN VI Quá trình trao đổi chất thực hiện trong từng tế bào, từng bộ phận
Sử dụng kính hiển vi quang học (Light Microscope)
và kính hiển vi điện tử (Electron Microscope) cho phép Dùng vitamin nào, dùng trong quá trình nào,...
ta quan sát và đo lường kích thước vật chất không thể
quan sát bằng mắt thường
Nghiên cứu hóa sinh cho biết chức năng các sinh chất trong tế bào
Kính hiển vi quang

Kính hiển vi điện tử
Vi sinh
Hóa sinh
ĐT: 0936036051
CẤU TRÚC TẾ BÀO THỰC VẬT

1 – Màng sinh chất
2 – Tế bào chất
3 - Nhân
Nghiên cứu Hóa sinh sẽ cho

chúng ta biết được cấu trúc
và chức năng của các sinh
chất trong tế bào và mô

Nẵng, ĐT: 0936036051
CẤU TRÚC TẾ BÀO ĐỘNG VẬT

1 – Màng sinh chất
2 – Tế bào chất
3 - Nhân
Nghiên cứu Hóa sinh sẽ cho chúng

ta biết được cấu trúc và chức năng
của các sinh chất trong tế bào và mô

Nẵng, ĐT: 0936036051

0936036051 2
9/1/2021
BACTERIA CELL, VIRUS STRUCTURE Nghiên cứu các chất cấu tạo nên sinh vật và chức năng của ní
ĐT: 0936036051
1.1. KHÁI NIỆM, ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG

PHÁP, LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU HÓA SINH

Nẵng, ĐT: 0936036051
KHÁI NIỆM HÓA SINH Mỗi sinh chất được thực hiện một chức năng khác nhau
Xét nghiệm hóa sinh xác định thành phần định tính, định lượng phù
 Hóa sinh là môn khoa học nghiên cứu sự sống ở mức độ phân tử, bao gồm hợp với luật của an toàn thực phẩm
cấu tạo hóa học của các phân tử sinh chất và sự chuyển hóa của chúng trong
tế bào cũng như trong cơ thể sống
 Các sinh chất được nghiên cứu rộng rãi là: saccharide, lipid, protein, AN, Nhiệm vụ: nghiên cứu cấu tạo, phản ứng, chức năng các chất, chuyển
enzyme, hormone… đây là các đối tượng nghiên cứu của Hóa sinh
hóa trong cơ thể, xúc tác
BIOCHEMISTRY BIOCHEMIST
ĐT: 0936036051

0936036051 3
9/1/2021
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU HÓA SINH Hóa vô cơ, hữu cơ, phân tích
Các phương pháp hóa học, phân tích
Phương pháp ly tâm
Các phương pháp sắc ký
Các phương pháp điện di
Các phương pháp tách chiết chuyên dụng (chiết

protein, AND, ARN, …) theo Merk*
*Merk Index là Hand book rất hữu ích cho người hoạt động trong lĩnh vực hóa chất
ĐT: 0936036051
10
CÁC PHƯƠNG PHÁP HÓA HỌC,

VÍ DỤ CHUẨN ĐỘ
• Áp dụng cho phản
ứng hóa học có
sự hình thành
acid hoặc base
• Dựa trên phản
ứng trung hòa có
thể xác định được
hàm lượng các
chất trong mẫu METTLER TOLEDO T70
phân tích
ĐT: 0936036051
11
PHƯƠNG PHÁP LY TÂM

Máy ly tâm là máy thực
hiện quá trình phân ly dựa
vào trường lực ly tâm để
phân riêng hỗn hợp hai
pha rắn – lỏng hoặc lỏng-
lỏng thành các cấu tử
riêng biệt
ĐT: 0936036051
12

0936036051 4
9/1/2021
coi thêm chứ chán quá ko nghe đc :)

CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
• Sắc ký là một kỹ thuật phòng thí nghiệm để tách hỗn hợp.
• Các thành phần khác nhau của hỗn hợp di chuyển ở tốc độ khác nhau, khiến chúng
tách ra. Sự phân tách dựa trên việc phân vùng khác biệt giữa các pha di động và tĩnh.
• Đây được coi như một hình thức tinh chế.
ĐT: 0936036051
13
PHƯƠNG PHÁP ĐIỆN DI coi thêm như trên
PHỔ BIẾN: Điện di trên gel polyacrylamide (SDS-PAGE);

Kỹ thuật này cho phép phân tách xác định khối lượng phân tử của sinh chất, ví
dụ: protein, peptide, lipoprotein…
ĐT: 0936036051
14
CHIẾT TÁCH SINH CHẤT THEO PROTOCOL
ĐT: 0936036051
15

0936036051 5
9/1/2021
CÁC KỸ THUẬT ĐÃ ÁP DỤNG

TRONG LỊCH SỬ HÓA SINH
Hóa học: Wohler (Ure)-
1828, Khorana (ARN),
Phương pháp truyền thống Sanger (CTB1 protein) – Vật lý hiện đại
1953; Hóa lý: Hấp phụ, điện
di (protein/AND), sắc ký
Pauling & Correy (tia x) –

1930 phân tích cấu trúc Aa
và peptid;
Watson và Crick (1953) dùng
tia x nghiên cứu ADN -> Đưa
ra cấu trúc xoắn kép của
ADN
Francis Crick được biết đến nhiều nhất với

công trình đồng phát hiện ra cấu trúc phân
tử ADN năm 1953.
Ông cùng James D. Watson và Maurice
Wilkins đã đồng nhận giải Nobel về sinh lý và
y khoa.
ĐT: 0936036051
16
ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU HÓA SINH
 Tiếp tục nghiên cứu QT sinh

tổng hợp acid nucleic và
protein
 Sự liên quan giữa biến đổi di
truyền và bệnh lí
 Các quá trình trao đổi trung
gian và cơ chế điều hòa của tế
bào
 Cơ chế tác dụng của hormone
Để chủ động điều khiển mọi
hoạt động và quá trình sống
theo hướng có lợi nhất, nhằm
bảo vệ môi sinh, mt, bv con
người
ĐT: 0936036051
17
Giảm thiểu Co2 trong không khí, hạn chế hiệu ứng nhà kính
ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU HÓA SINH
 Mô hình hóa các quá trình sống

 Thực hiện các quá trình sống ở quy mô công nghiệp (ví dụ, lên
men, nuôi cấy mô, …)
Để tạo ra các chế phẩm sinh học
Ex: (Chlorella vulgaris – sản xuất biodiesel)
ĐT: 0936036051
18

0936036051 6
9/1/2021
Tạo thực phẩm chức năng, thuốc hỗ trợ cho con người
LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU HÓA SINH
 Hóa sinh được bắt đầu nghiên cứu từ cuối TK 18 (khi người ta quan tâm
tới sinh lí)
 Phát triển mạnh từ cuối TK 19 đầu TK 20: tổng hợp urê (Waller, 1828);
bản chất sự thở (Lavoisier, 1794); vai trò chất diệp lục (Timirazep, từ
1843); enzyme (Kirchoff, Pasteur, Buchner), vitamin (Lunin và Funk), tiêu
hóa (Paplov)
 Thế kỉ 20: enzyme có bản chất là protein (Buchner); ATP (Lohmann, 1932
và Lipmann, 1940); chu trình Crebs (H. Crebs, 1937); hô hấp tế bào
(Kennedy và Lehninger, 1950); CTB1 của protein (Sanger, 1953), …
 Từ năm 1961, Công nghệ hóa sinh phát triển như vũ bão cùng với Công
nghệ sinh học (hóa sinh miễn dịch, DNA, “nhiễm khuẩn” gây bệnh xốp não
(Staley Prusiner, 1997), bệnh già và bệnh Alzheimer
ĐT: 0936036051
19
Ex: Vũ khí sinh học - Bioweapon 5

Độc tố botulinum
Sau khoảng 12 đến 36 tiếng sau,
triệu chứng đầu tiên sẽ xuất hiện:
mắt nhìn mờ, nôn và khó nuốt. Tại
thời điểm ấy, hy vọng duy nhất của
bạn là một liều giải độc botulism –
và phải sử dụng trước khi các
triệu chứng trở nên nặng hơn.
Nếu không được điều trị, sự liệt cơ
sẽ xảy ra, ban đầu là cơ xương, và
sau đó là đến cơ hô hấp – bạn sẽ
tử vong.
ĐT: 0936036051
20
1.2. SỰ LIÊN QUAN GIỮA HÓA SINH

VỚI CÁC NGÀNH KHOA HỌC KHÁC

Nẵng, ĐT: 0936036051
21

0936036051 7
9/1/2021
 Hóa sinh là nền tảng của các ngành sinh học thực nghiệm như
công nghệ sinh học, di truyền học, sinh lí học thực vật, sinh lí
học động vật, vi sinh học, sinh học phân tử.
 Hóa sinh trang bị kiến thức cơ sở cho những ai làm việc trong
các lĩnh vực y, dược, nông lâm nghiệp, công nghiệp thực
phẩm.v.v...
 MỘT SỐ VÍ DỤ:
• Hóa sinh thực vật: tăng năng suất (lúa, đậu tương, lạc…)
• Hóa sinh động vật: Tìm hiểu cơ chế bệnh ở lợn, gà (H5N1) và các phòng
tránh (Đại dịch SARS); Bệnh lở mồm long móng, chân tay miệng (bằng kỹ
thuật ECA); Các chế phẩm tăng trọng lượng thịt lợn, gà,…; Ngoài ra, tách
chiết các chế phẩm enzyme phục vụ CN dệt may, sx thực phẩm (bromelin,
pepsin, tripsin…)
• Xác định chỉ tiêu hóa sinh của người Việt nam: trạng thái sinh lí, bệnh lí
dưới tác dụng của yếu tố môi trường như chất độc, bức xạ cao tần,…
(dyoxyne)
ĐT: 0936036051
22
HÓA SINH VÀ DINH DƯỠNG HỌC
Hình 1: Nhu cầu năng lượng

LƯU Ý: CHẾ ĐỘ ĂN CẦN CÂN BẰNG
của cơ thể, ở Đức
VỀ DINH DƯỠNG, TỨC LÀ TỶ LỆ
TRONG KHẨU PHẦN THỨC ĂN CẦN
CÂN BẰNG VỀ CHẤT DINH DƯỠNG,
VÍ DỤ: Ở VN, TỶ LỆ PROTEIN:
GLUCID:LIPIT NÊN LÀ 1:4:1 (ĐỐI
VỚI NỮ) HOẶC 1:5:1 (ĐỐI VỚI NAM).
NGOÀI RA, CẦN BỔ SUNG CÁC
VITAMIN TỪ RAU VÀ TRÁI CÂY
Hình 2: Bệnh suy dinh Hình 3: Bệnh bứu cổ

dưỡng
0936036051
23
HÓA SINH VÀ Y HỌC
ĐT: 0936036051
24

0936036051 8
9/1/2021
1.3. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CHÍNH CỦA TẾ BÀO

VÀ CƠ THỂ SỐNG

Nẵng, ĐT: 0936036051
25
ĐẶC ĐIỂM CHUNG VỀ THÀNH PHẦN

HÓA HỌC TRONG CƠ THỂ SINH VẬT
 Hàm lượng nước lớn, ví dụ con sứa chứa trên 90%
nước
 Về thành phần nguyên tố: 27/100 nguyên tố đã biết,
các nguyên tố chính gồm C, H, O, N, P, S (Mendeleev)
 Các hợp chất hữu cơ có cấu trúc phức tạp: protein,
glucid, lipid,…
Ví dụ: vi khuẩn E. Coli nhỏ bé nhưng chứa gần 5000 kiểu
hợp chất hữu cơ khác nhau, trong đó có 3000 protein
khác nhau. Ở người có đến 100000 loại protein khác
nhau, nhưng chưa tìm thấy một protein nào của người
hoàn toàn giống với một trong 3000 protein của E. Coli,
mặc dầu các protein có chức năng tương tự nhau.
ĐT: 0936036051
26
ĐẶC ĐIỂM PHẢN ỨNG HÓA HỌC

TRONG CƠ THỂ SINH VẬT
Đều do enzyme xúc tác, ví dụ: có hơn 10.000

enzyme trong cơ thể người
Xảy ra ở nhiệt độ (370C), áp suất bình thường
(760 mmHg = 1 atm), vận tốc lớn (?)
Các p/ư khác nhau xảy ra trong cùng một môi
trường, liên hệ chặt chẽ, có trình tự, ví dụ,
chu trình Crebs
Cơ chế tinh vi, phức tạp (?)
ĐT: 0936036051
27

0936036051 9
9/1/2021
1.4. MỐI QUAN HỆ GIỮA CƠ THỂ

SỐNG VÀ MÔI TRƯỜNG
Nẵng, ĐT: 0936036051
28
Chu trình
ni-tơ
Chu trình ni-tơ là minh chứng điển hình biểu thị

mối quan hệ giữa cơ thể sinh vật với môi trường
ĐT: 0936036051
29
Chu trình
Carbon
Chu trình carbon cũng là minh chứng

điển hình biểu thị mối quan hệ giữa
cơ thể sinh vật với môi trường
ĐT: 0936036051
30

0936036051 10

01 - Chuong 1 - Dai Cuong HS

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

01 - Chuong 1 - Dai Cuong HS

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

9/1/2021

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường ĐH Bách khoa Đà

Nội dung 1: Nội dung 3: Nội dung 5:

Nội dung 2: Nội dung 4:

SUY NGẪM VỀ NHỮNG KIẾN THỨC

Trong lòng đỏ trứng có rất nhiều loại pr và vitamin

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

Kính hiển vi quang

CẤU TRÚC TẾ BÀO THỰC VẬT

Nghiên cứu Hóa sinh sẽ cho

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường ĐH Bách khoa Đà

CẤU TRÚC TẾ BÀO ĐỘNG VẬT

Nghiên cứu Hóa sinh sẽ cho chúng

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường ĐH Bách khoa Đà

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

1.1. KHÁI NIỆM, ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường ĐH Bách khoa Đà

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

Các phương pháp hóa học, phân tích

Phương pháp ly tâm

Các phương pháp sắc ký

Các phương pháp điện di

Các phương pháp tách chiết chuyên dụng (chiết

CÁC PHƯƠNG PHÁP HÓA HỌC,

PHƯƠNG PHÁP LY TÂM

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

coi thêm chứ chán quá ko nghe đc :)

PHƯƠNG PHÁP ĐIỆN DI coi thêm như trên

PHỔ BIẾN: Điện di trên gel polyacrylamide (SDS-PAGE);

CHIẾT TÁCH SINH CHẤT THEO PROTOCOL

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

CÁC KỸ THUẬT ĐÃ ÁP DỤNG

Pauling & Correy (tia x) –

Francis Crick được biết đến nhiều nhất với

ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU HÓA SINH

 Tiếp tục nghiên cứu QT sinh

 Mô hình hóa các quá trình sống

Ex: (Chlorella vulgaris – sản xuất biodiesel)

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

Ex: Vũ khí sinh học - Bioweapon 5

1.2. SỰ LIÊN QUAN GIỮA HÓA SINH

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường ĐH Bách khoa Đà

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

HÓA SINH VÀ DINH DƯỠNG HỌC

Hình 1: Nhu cầu năng lượng

Hình 2: Bệnh suy dinh Hình 3: Bệnh bứu cổ

HÓA SINH VÀ Y HỌC

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

1.3. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CHÍNH CỦA TẾ BÀO

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường ĐH Bách khoa Đà

ĐẶC ĐIỂM CHUNG VỀ THÀNH PHẦN

ĐẶC ĐIỂM PHẢN ỨNG HÓA HỌC

Đều do enzyme xúc tác, ví dụ: có hơn 10.000

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

1.4. MỐI QUAN HỆ GIỮA CƠ THỂ

Chu trình ni-tơ là minh chứng điển hình biểu thị

Chu trình carbon cũng là minh chứng

Biên soạn: TS. Bùi Xuân Đông - Trường

You might also like