Dollo ''Yasası'' (H potez ) Ned r? – Evr m Ağacı http://evr magac .

org/makale/67

Dollo ''Yasası'' (H potez ) Ned r?

02 May, 23:47 (Pazartes , 02 Mayıs 2011, 23:47:32) – Yazdır

Tweet (https://tw tter.com/share)

Öncel kle, başlıktak karmaşıklığı da g dermek adına, hemen şu açıklamayı yapalım: 1893 yılında Belç kalı b l m
adamı Lou s Dollo tarafından ortaya atılan bu h potez h çb r zaman yasa, daha b l msel adıyla kuram (teor )
olmamıştır.

Evet, ler sürüldüğü zamanlarda b r "yasa" olarak görülmüş ve bu şek lde s mlend r lm şt r; ancak modern b l m
dah l nde "Dollo H potez " olarak b l nmekted r. Ancak zaten bu sözde "yasa", bugün büyük oranda geçerl l ğ n
y t rm ş, h potez çürüten veya en azından "yasa" olmaktan alıkoyan sayısız örnek bulunmuştur. Hatta bu h potez
çürütecek o kadar çok örnek vardır k , bu h potez n desteklenmes b r yana, Evr msel B yoloj 'de ger evr m
(http://evr magac .org/makale/21/) (yakınsak evr m le b rleşt r l rse, k s ne b rden homeoplasy den r) denen b r
ter m bulunmaktadır. Dollo "Yasası", daha çok "doğal ve stat st k b r genelleme" olarak algılanmaya başlanmıştır.
Açıklayalım:

Dollo H potez , evr msel b r değ ş kl k geç r ld kten sonra, atasal duruma ger dönülemeyeceğ n ler sürer. H poteze
göre örneğ n evr msel süreçlerle körelen b r organ yen den ortaya çıkamaz veya var ed len b r organ, atasal
konumuna ger dönemez, yan körelemez. Zaten açıklamayı daha okurken akla geleb lecek sayısız örnek, bu zayıf
h potez n geçers zl ğ n b ze göstermekted r. Y ne de açıklamalarımıza devam edel m:

Dollo H potez 'ne, daha çok, " stat st k b r genelleme" olarak bakılması gerek r. Bu görüşe göre, evr m etk leyen
çevresel ve d ğer parametreler o kadar çok sayıdadır k , evr msel b r değ ş m n tekrarlanması veya tamı tamına
ger ye alınması, stat st k olarak mümkün değ ld r. Dawk ns, Dollo H potez 'n n bunu gösterd ğ n söyler. Stephen Jay
Gould se, hemen her zaman olduğu g b , Dawk ns'e göre daha yumuşak yaklaşır olaya ve Dollo H potez 'n "ger
alınamazlık" ( rrevers b l ty) kavramı dah l nde, olasılıklar evren nden seç len b r ht mal n, d ğer tüm ht maller
kapatması olarak algılar. Yan önünüzde A, B, C, D ht maller mevcutsa ve s z A'yı seçersen z, d ğer üç ht mal
stat st k olarak ortadan kalkmış olur. Gould, Dollo'nun h potez yle bu ger dönülemezl ğ ler sürdüğünü söyler.

1 -> 3 12.7.2014 15:49

Dollo ''Yasası'' (H potez ) Ned r? – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/67

B z, Evr m Ağacı olarak, ver leb lecek " st sna"ların sayısının çokluğundan ötürü, Dollo H potez 'n esk moda ve
üzer nde durulmaması gereken, daha çok Dawk ns ve Gould karışımı b r yaklaşımla, stat st k b r değerlend rme
olarak görmekten yanayız. B z de, parametreler n çokluğundan ötürü evr msel basamakların k defa zlenmes n n
( ler ye veya ger ye doğru) düşük ht mal olduğunu düşünmektey z. Öte yandan, genet k yasalarını b lmeyen
Dollo'nun, çok öneml kavramlar olan "genler " yaşadığı dönem t bar yle anlayamadığını ve değerlend rmed ğ n
düşünmektey z. Çünkü k m zaman genler m zde meydana gelen b r mutasyon, b r özell ğ n kapanmasına veya
ortaya çıkarılamamasına sebep olab l r. Ve aynı gen, pek çok yıl sonra tekrar mutasyona uğrarsa, ataya dönüşler
görüleb l r.

Ayrıca ger evr m kavramı kapsamında, zaten evr m n k m durumda farklı yollarla da olsa ger ye g deb ld ğ
görülmekted r. Kuzey Amer ka'dak kurbağaların alt çeneler ndek d şler n tekrar atasal konuma doğru evr mleşmes
(http://evr magac .org/makale/198/), ger evr m kapsamında açıklanab l r. D ğer b r örnek de, den zden karalara çıkan
ve yayılan hayvanlardan bazılarının, den zlere ger dönmes olarak göster leb l r. Örneğ n bu son örnekte, genet k
baskıdan çok, çevresel baskılar rol oynamaktadır. Dolayısıyla ger evr m n gerçekleşeb lmes ç n sadece genler
değerlend r lmemel d r.

Dollo H potez 'ne karşı olan örneklerden b r d ğer de, d kenl balıklardır. D kenl balıkların ataları ve kuzenler , güçlü
zırhlara ve üç hatlı d kenlere sah p, yüksek savunma becer s olan hayvanlardı. Wash ngton Gölü'nde yaşayan
b reyler n se, yüzlerce yıl boyunca göl d b ndek çamur b r k nt ler çer s nde saklanmaya adapte olmaları sebeb yle,
bu gereks zleşen zırhları körelerek küçülmüştü. Bu, 1960 yılına kadar sürdü. Gölde yapılan çalışmalar sonrasında
1960 yılında bu ufak hayvanın saklandığı çamurlu alanlar ortadan kalktı ve türün popülasyonları, y ne avcılarıyla
yüzyüze kaldılar. Sadece 49 yıl çer s nde (1957'den 2006'ya kadar geçen sürede), türün zayıf, zırhsız ve çel ms z
b reyler nde, sadece b rkaç on nes l çer s nde atalarına a t özell kler ger evr mleşt ve yen den zırhlı yapıya
kavuştular. Böylece sadece gözler m z n önünde meydana gelen c dd b r evr m örneğ değ l, aynı zamanda ger
evr m n har ka örnekler nden b r b l m cam asına sunulmuş oldu.

Sonuç olarak, Modern Evr msel B yoloj dah l nde Dollo H potez üzer nde çok fazla durmak pek sabetl

2 -> 3 12.7.2014 15:49

Dollo ''Yasası'' (H potez ) Ned r? – Evr m Ağacı http://evr magac .org/makale/67

olmayacaktır. Elbette stat st k olarak ed n len b r özell ğ n b reb r y t r lmes veya y t r len b r özell ğ n b reb r
kazanılması, stat st k olarak çok zor, hatta olanaksıza yakındır. Ancak şartlar öyle denk geld ğ nde, türler n
m lyonlarca yıl sonra bu şek lde y t mler veya kazanımlar ed nd kler görülür. Bu örnekler n sayısı sonsuz değ lse b le,
var olan düşük olasılık çerçeves nde yukarıda saydığımız b rkaç örneğ n varlığı, bu h potez çürütmekted r. Çevre,
sürekl ve rastgele olarak değ şt ğ ç n evr m de rastgele b r şek lde yön değ şt r r. Bu rastgele yollardan bazılarının
çakışması mkansız değ lse de, oldukça güçtür. Fakat bu güçlüğe rağmen, ded ğ m z g b , bu örnekler doğada
bulmak mümkündür.

Umarız faydalı olmuştur.

Saygılarımızla.

ÇMB (Evr m Ağacı)

Kaynaklar ve İler Okuma:

1. Eco-Evo-Devo (http://ecodevoevo.blogspot.com/2011/02/lost-and-found-break ng-dollos-law.html)
2. NatGeo (http://news.nat onalgeograph c.com/news/2008/05/080520-f sh-evolut on.html)
3. W k ped a (http://en.w k ped a.org/w k /Dollo's_Law_of_Irrevers b l ty)

Et ketler:

Paylaş & yorum yap

Tweet (https://tw tter.com/share)

3 -> 3 12.7.2014 15:49