Professional Documents
Culture Documents
Nhắc đến nghệ thuật có vẻ như nhắc đến những vấn đề rất hàn lâm. Nếu bạn là một người mới
bước vào thế giới này, có lẽ bạn sẽ có rất nhiều câu hỏi, đặc biệt là về từng phong trào trong
nghệ thuật, các trường phái và loại hình nghệ thuật khác nhau. Bạn đang bối rối với những khái
niệm về chủ nghĩa "Biểu hiện", "Ấn tượng" hay "Baroque"..., bài viết này của Vanvi sẽ giải thích
cho bạn những thuật ngữ đó một cách đơn giản nhất có thể.
1. Trường phái Biểu hiện trừu tượng - Abstract 15. Nghệ thuật Thực địa - Land art/Earth art
Expressionism
16. Trường phái Tối giản – Minimalism
2. Trường phái Tân nghệ thuật/Nghệ thuật mới - Art
Nouveau 17. Trường phái Tân ấn tượng - Neo Impressionism
3. Trường phái Tiên phong - Avant-garde 18. Trường phái Tân cổ điển - Neoclassicism
6. Trường phái Vị niệm/Nghệ thuật Ý niệm - 21. Nghệ thuật Đại chúng - Pop art
Conceptualism/Conceptual art
22. Trường phái Hậu ấn tượng - Post Impressionism
7. Trường phái Kiến tạo - Constructivism
23. Trường phái Rococo
8. Trường phái Lập thể - Cubism
24. Trường phái Siêu thực - Surrealism
9. Phong trào Dada/Dadaism
25. Trường phái Tuyệt đỉnh/Siêu việt - Suprematism
10. Trường phái biểu hiện - Expressionism
26. Art Deco
11. Trường phái Dã thú - Fauvism
27. Trường phái De Stijl
12. Trường phái Vị lai - Futurism
28. Plakatstil
13. Trường phái Ấn tượng - Impressionism
Bao gồm nhiều phong trào nghệ thuật nổi lên từ thế kỷ 20 tại Mỹ nên còn được gọi là trường
phái New York. Điểm đặc trưng của Biểu hiện trừu tượng là nhấn mạnh vào sự biểu hiện cảm
xúc mà không sử dụng hình tượng nào cụ thể. Các bức tranh thường trông rất nổi loạn, hoặc đôi
khi hư vô.
Thuật ngữ "Action painting - tranh hành động" gắn liền với chủ nghĩa Biểu hiện trừu tượng, mô
tả một loại hình nghệ thuật trực tiếp và sinh động, liên quan đến việc áp dụng lối vẽ mạnh bạo,
với những nét cọ cứng cỏi và hiệu ứng nhỏ giọt và đổ màu lên mặt toan.
Đây là một phong cách trang trí phát triển từ năm 1890 đến 1910 trên khắp châu Âu và Hoa Kỳ.
Tân nghệ thuật - Art Nouveau (Pháp), còn được gọi là Jugendstil (Đức) và Sezessionstil (Áo),
nhận diện đặc trưng bởi các đường bất đối xứng, đường cong lượn hình sin của các hình khối
nguyên thủy. Mặc dù ảnh hưởng đến hội họa và điêu khắc, biểu hiện dễ thấy nhất của Tân nghệ
thuật là trong kiến trúc, nghệ thuật trang trí và đồ họa. Trường phái này đã tạo ra một phong cách
mới, thoát khỏi khuôn mẫu nghệ thuật đã của thế kỷ 19.
Trong tiếng Pháp, "Avant-garde" nghĩa là người tiên phong, nhắm đến các ý tưởng đổi mới hoặc
thử nghiệm, các tác phẩm hoặc người làm nên chúng, đặc biệt là trong lĩnh vực văn hóa, chính trị
và nghệ thuật.
4. Trường phái Ba-rốc- Baroque
Tương tự như Biểu hiện và Ấn tượng, Baroque và Rococo có thể gây nhầm lẫn cho nhiều người.
Thuật ngữ "Baroque" bắt nguồn từ tiếng Bồ Đào Nha có nghĩa là viên ngọc hoặc đá quý. Đây là
một phong trào trong nghệ thuật và kiến trúc được phát triển ở châu Âu từ đầu thế kỷ 18 đến
giữa thế kỷ 18. Khác xa với chủ nghĩa Siêu thực, Baroque nhấn mạnh vào các chuyển động kịch
tính, cường điệu, rõ ràng, chi tiết và dễ hiểu nhằm tạo ra cảm giác căng thẳng, phấn khích và
hùng tráng cho người xem.
5. Trường phái Cổ điển - Classicism
Nhắc đến nghệ thuật cổ điển là nhắc đến các nguyên tắc. Điều này thể hiện trong phong cách, hệ
thống lý thuyết và triết lý của các loại hình nghệ thuật khác nhau từ thời Hy Lạp và La Mã cổ
đại. Trường phái Cổ điển tập trung vào các chuẩn mực truyền thống với biểu hiện thanh lịch và
cân xứng.
Bức tranh "Cái chết của Socrates", họa sỹ Jacques Louis David.
Bức tranh mô tả những phút cuối cùng của triết gia vĩ đại Cổ Hy Lạp Socrates (469 – 399 tr. CN)
– một trong những người đặt nền móng cho toàn bộ triết học phương Tây. Socrates bị buộc tội
reo rắc nghi ngờ các thần linh mà chính thể Athens thời đó tôn thờ, kêu gọi nhân dân tôn thờ
các thần linh ngoại lai, và làm hư hỏng thanh thiếu niên. Ông bị tòa án Athens kết án tử hình
bằng cách phải tự uống thuốc độc chết.
Được phát triển bởi những nghệ sĩ Nga tiên phong vào khoảng năm 1915, Kiến tạo là một nhánh
của nghệ thuật trừu tượng. Từ chối quan niệm "Nghệ thuật vị nghệ thuật", đây là chủ nghĩa
hướng tới định hướng phát triển xã hội. Các tác phẩm Kiến tạo chủ yếu biểu hiện các kết cấu
hình học, được tính toán kỹ càng qua toán học và các công cụ đo lường.
Đây là phong trào nghệ thuật bắt đầu vào năm 1907. Những nghệ sỹ tiên phong của phong trào
này là Pablo Picasso và Georges Braque. Hội họa lập thể đã phát triển một ngôn ngữ hình ảnh
mới, các quy ước đại diện cho từng loại hình nghệ thuật trước đây được thay thế bằng các khối
hình học phẳng. Những chủ đề truyền thống như khỏa thân, phong cảnh được thực hiện theo một
cách gần như hoàn toàn mới. Các đối tượng trong hội họa Lập thể được mổ xẻ, phân tích và kết
hợp lại bởi các hình khối trong một hình thức trừu tượng.
Những nghệ sĩ Dada đại diện cho làn sóng nổi loạn với tuyên ngôn chống lại chính quyền. Bằng
hình thức gây shock, các tác phẩm Dada có nội dung đánh thẳng vào sự tự nhận thức nhằm vạch
trần mặt tối của các quy chuẩn,luật lệ và giá trị trong xã hội đương thời.
Tra
nh trường phái dã thú "Cầu vượt Charing, London" của Shelley Esaak.
Tranh nghệ thuật trường phái đại chúng của Andy Warhol
Phong cách này bị ảnh hưởng bởi những tác phẩm cổ điển trong không gian tạo nên phong cách
mạnh mẽ, cá tính.
Sau khi thế chiến thứ I nhất kết thúc đem lại sự giàu có xa hoa cho những nước chiến thắng như
Pháp, Anh, Mỹ,... trở thành cường quốc. Các nước thắng lợi bắt đầu hưởng thành quả bằng việc
phô trương sự xa xỉ trong những ngôi nhà tráng lệ, xa hoa. Từ đó, dần hình thành lối kiến trúc
Art Deco. Ban đầu họa tiết Art Deco bị ảnh hưởng bởi các tác phẩm nghệ thuật Nouveau chuộng
tính hoa mỹ, họa tiết lượn sóng, bất đối xứng, cách điệu từ hoa lá,... Sau đó, với sự phát triển
kinh tế thần tốc sau chiến tranh, nghệ thuật cũng bị ảnh hưởng theo, thay bằng những đường nét
mạnh mẽ, góc cạnh, hình khối theo dạng lập thể, thể hiện sự phản kháng, chối bỏ những tàn tích
cũ. Đến nay, nghệ thuật trang trí Art Deco không chỉ có ảnh hưởng trong thiết kế kiến trúc mà
còn ảnh hưởng đến lĩnh vực thời trang, thiết kế nội thất xe hơi hạng sang.
27. De Stijl
https://idesign.vn/eco-art/i-gallery/100-nam-truong-phai-de-stijl-phan-1-nhung-nguoi-dat-nen-
mong-81679.html
Mục đích ra đời của trường phái này là để cách tân nghệ thuật Hà Lan vào đầu thế kỷ 20. Những
họa sĩ theo trường phái De Stijl muốn tạo ra những quy tắc chuẩn mực mới, đồng thời họ còn
muốn đi ngược lại với sự rối rắm, cường điệu của các trường phái nghệ thuật như Art Deco, Art
Nouveau/Jugendstil và Arts & Crafts.
Nguyên tắc mỹ thuật của De Stijl rất đơn giản: Tập trung vào một hình ảnh trừu tượng và chỉ sử
dụng các khối hình học kèm theo những màu sắc cơ bản. Tuy nhiên, không chỉ về mặt thẩm
mỹ, De Stijl còn ẩn chứa một thông điệp xã hội sâu sắc: Loại bỏ cái ‘tôi’ của người họa sĩ và chú
trọng vào sự chính xác, hòa hợp. Những người họa sĩ của phong trào De Stijl mang trên mình sứ
mạng thiết lập nền móng cho thế thế hệ tương lai, hướng tới mục tiêu cải cách xã hội. Trường
phái De Stijl là công cụ xóa nhòa ranh giới giữa cái gọi là “mỹ thuật” hay “nghệ thuật ứng dụng”
(ví dụ như thiết kế đồ họa hoặc thiết kế sản phẩm) với kiến trúc.
Ngoài lĩnh vực hội họa, bộ quy tắc của De Stijl còn được ứng dụng trong các mảng khác
như thiết kế công nghiệp, thiết kế đồ họa, typography, văn học, âm nhạc, thiết kế nội thất, thiết
kế sản phẩm và kiến trúc. De Stijl chính là nguồn cảm hứng cho những cái tên nổi bật trong làng
thiết kế như Le Corbusier, Deutscher Werkbund và Bauhaus – họ không chỉ góp phần thay đổi
tiêu chuẩn thẩm mỹ mà còn thay đổi cả xã hội. Cũng không có gì sai nếu nói rằng De Stijl đã ảnh
hưởng sâu sắc đến nghệ thuật đương đại, thiết kế và kiến trúc trong suốt thế kỷ 20 và đầu thế kỷ
21.
28. Plakatstil
Một trường đào tạo thiết kế áp phích tại Đức có tên là Plakatstil (Phong cách áp phích) cũng tiếp
nối sứ mệnh khám phá hình dạng thuần túy. Ngôi trường được khởi xướng bởi Lucian Bernhard
với áp phích đầu tiên được ra đời năm 1905, phong cách đặc trưng thường thấy ở Plakatsil chính
là việc thể hiện các dấu hiệu và hình dạng bằng một ngôn ngữ hình ảnh đơn giản. Các nhà thiết
kế đã tối giản hình ảnh sản phẩm thành các hình dạng cơ bản, hình tượng trưng được đặt trên
một màu nền phẳng, và tên sản phẩm được thiết kế nét chữ đậm. Với phong cách đơn giản mà
hiệu quả này, Plakatsil đã thu hút được rất nhiều học viên, bao gồm Hans Rudi Erdt, Julius
Gipkens và Julius Klinger.
Áp phích Plakatstil được nhà thiết kế Lucian Bernhard vẽ cho bao diêm Priester (1905) Sưu tầm