Bài 6 - Cỡ Mẫu Trong Nghiên Cứu Định Lượng - TH1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY
CỠ MẪU TRONG NGHIÊN

CỨU ĐỊNH LƯỢNG
HỌC PHẦN THỐNG KÊ Y SINH ỨNG DỤNG
11/2021
LƯU Ý KHI THI THỰC HÀNH
Tạo .do file và lưu .do file

Nếu không thì sẽ không có điểm thực hành
NHẮC LẠI LÝ THUYẾT

Hai cách tiếp cận tính cỡ mẫu
Cách 1: Dựa trên mức độ chính xác nhất định (khoảng tin cậy)
Cách 2: Dựa trên kiểm định một giả thuyết hoặc chứng minh sự khác biệt có ý nghĩa
PHẦN I
Tính cỡ mẫu dựa trên độ chính xác nhất định (khoảng tin cậy)
KTC là khoảng Giá trị ước tính từ mẫu (p, ẋ, µ) ± 1,96 * sai số chuẩn (SE)
Nghiên cứu mô tả
- Chỉ định giá trị mong đợi của tham số (p, x̅, µ)
- Xác định độ rộng mong muốn của khoảng tin cậy
=> Tính cỡ mẫu dựa vào công thức, bảng có sẵn hoặc phần mềm
Biến liên tục
CẦN:
- Ước tính độ lệch chuẩn (SD: standard deviation)
- Xác định độ chính xác mong muốn (nửa độ rộng) của CI
- Xác định độ lớn cần thiết của sai số chuẩn (SE: standard error)
Biến nhị phân
CẦN:
- Ước tính tỷ lệ dự kiến có đặc tính nghiên cứu trong quần thể
- Xác định độ chính xác mong muốn (nửa độ rộng) của CI
- Xác định độ lớn cần thiết của sai số chuẩn (SE: standard error)
Công thức (loại 1)

𝑃(1 − 𝑃)
CT 1.1. NC 1 tỷ lệ - độ chính xác tuyệt đối: n = 2
Ζ1−𝛼/2
𝑑2
2 𝑃(1 − 𝑃)
CT 1.2. NC 1 tỷ lệ - độ chính xác tương đối: n = Ζ1−𝛼/2
(𝜀. 𝑃)2
2
CT 3.1. NC 1 giá trị trung bình – độ chính xác tuyệt đối: n = 
2
1− /2
d2
 2
CT 3.2. NC 1 giá trị trung bình – độ chính xác tương đối: n = 1− /2
2
( . ) 2
Công thức (loại 2)
 (1 −  )
CT 2. NC 1 tỷ lệ: n =
e2
𝜎2
CT 4. NC 1 giá trị trung bình: n = 𝑒2
Trong đó:
p hoặc π : tỷ lệ
σ: độ lệch chuẩn
x̅ hoặc µ: giá trị trung bình
d: mức sai số tuyệt đối chấp nhận (độ chính xác tuyệt đối)
ε: mức sai số tương đối chấp nhận (độ chính xác tương đối)
e: độ lớn cần thiết của sai số chuẩn (SE)
1− / 2 : giá trị Z thu được từ bảng Z ứng với giá trị α.
Lưu ý:
- d còn gọi là độ chính xác của tỷ lệ/trung bình/tỷ suất ở mức tin cậy 95% = nửa độ
rộng của khoảng tin cậy (tên gọi khác nữa là sai số biên – margin of error)
p .(1 − p )
- SE(p) = n
𝜎
- SE(µ) = (𝜎: độ lệch chuẩn, µ: giá trị trung bình)
√𝑛
- α: ngưỡng xác suất sai lầm alpha (loại 1), 1- α là độ tin cậy (α=0,05 => Z1-α/2 =1.96)
Lưu ý:
- Gợi ý tính d dựa trên giá trị của p:
p < 0,1 => d = p/2
p = 0,1-0,3 => d = 0,05
p = 0,3-0,7 => d = 0,1
p = 0,7-0,9 => d = 0,05
p > 0,9 => d = (1-p)/2
- Độ chính xác tương đối: nhà nghiên cứu quyết định, tùy ý nghĩa thực tiễn và
nguồn lực của NC, thường lấy từ 10%-50% của giá trị ước định.
Nghiên cứu phân tích
So sánh hai giá trị trung bình

CẦN các giá trị gần đúng của 3 thông số:
- Ước tính độ lệch chuẩn trong nhóm đối chứng

- Ước tính độ lệch chuẩn trong nhóm can thiệp
- Độ chính xác của ước tính (Để tính Độ lớn cần thiết của sai số chuẩn)
Hãy nhớ rằng công thức dành cho một khoảng tin cậy 95% trong trường hợp này là:
95% CI = Khác biệt trung bình ± 1.96 × SE (của khác biệt trung bình)
So sánh hai giá trị trung bình

 12 +  02
CT 6: n =
e2
Hoặc
Z 12− /2 . 2
CT 7: n = 2 ( 2 )
d
Với n là cỡ mẫu tối thiểu cho mỗi nhóm, và σ là độ lệch chuẩn chung của 2
nhóm, tính bằng
(n1 − 1)s12 + (n 2 − 1)s 22
σ= n1 + n 2 − 2
So sánh hai tỷ lệ (proportions)
CẦN giá trị ước tính cho 3 thông số:

- Ước tính nguy cơ (hoặc tỷ lệ hiện mắc) trong một nhóm
- Ước tính nguy cơ (hoặc tỷ lệ hiện mắc) trong nhóm so sánh
- Độ chính xác cần thiết của ước tính (Để tính độ lớn cần thiết của sai số chuẩn)
So sánh hai tỷ lệ (proportions)
1 (1 − 1 ) +  0 (1 −  0 )
CT 8: n =
e2
Hoặc
Z 12− /2 [P1(1 − P1) + P2 (1 − P2 )
CT 9: n =
d2
Trong đó: n là cỡ mẫu tối thiểu cho mỗi nhóm.

THỰC HÀNH
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN ĐỘ CHÍNH XÁC
- Stata 14 không tính được

- Tính tay
- Tính bằng phần mềm khác:
+ http://comau.tk/ (Health Study Size – HSS - phiên bản 1.0): tiếng việt, còn
nhiều lỗi
+ https://www.openepi.com/Menu/OE_Menu.htm: phần mềm nguồn mở dành
cho thống kê dịch tễ học,
+ SPSS ...
THỰC HÀNH
Bài tập 1
Muốn nghiên cứu tỷ lệ được khám thai trong 3 tháng đầu, mức tin cậy 95%, và tỷ lệ ước
định là 40%.
1. Tính cỡ mẫu với sai số tuyệt đối là 5%
2. Tính cỡ mẫu nếu muốn sai số không quá 5% của tỷ lệ thật
THỰC HÀNH
Bài tập 1: Hướng dẫn

THỰC HÀNH

Câu 1.1. Cách 1, áp dụng:
Trong đó:
- Độ tin cậy 95% => mức ý nghĩa 5% => Z1-α/2 = 1,96
- Tỷ lệ ước định là 40% => p = 0,4
- Sai số tuyệt đối chấp nhận là 5% => d = 0,05
Lắp vào công thức:
n = (1,96)2. 0,4.(1-0,4)/0,052 = 369 người
THỰC HÀNH

Câu 1.1. Cách 2, áp dụng:
Trong đó:
- Tỷ lệ ước định là 40% => π = 0,4
- Sai số tuyệt đối chấp nhận là 5% => d = 0,05, mà d = Z1-α/2.SE = nửa độ rộng của khoảng tin cậy.
=> SE (ký hiệu là e) = d/ Z1-α/2 = 0,05/1,96 = 0,0255102
n = 0,4.(1-0,4)/0,02551022 = 369 người
THỰC HÀNH
Câu 1.1. Cách 1, Áp dụng:
Trong đó:
- Tỷ lệ ước định là 40% => p = 0,4
- Sai số tương đối chấp nhận là 5% => ɛ = 0,05
n = (1,96)2. 0,4.(1-0,4)/(0,05.0,4)2 = 2305 người
THỰC HÀNH

Câu 1.2. Áp dụng, cách 2:
Trong đó:
- Độ tin cậy 95% => mức ý nghĩa α = 5% => Z1-α/2 = 1,96
- Tỷ lệ ước định là 40% => π = 0,4
- Sai số tuyệt đối chấp nhận là 5% => d = 0,05, mà d = Z1-α/2.SE = nửa độ rộng của khoảng tin cậy.
d = ɛ.p = 0,05.0.4 = 0,02.
=> SE (ký hiệu là e) = d/ Z1-α/2 = 0,02/1,96 = 0,01020408
n = 0,4.(1-0,4)/0,010204082 = 2305 người
THỰC HÀNH
Bài tập 2
Hãy tính cỡ mẫu cho một nghiên cứu muốn ước tính số đo huyết áp tâm thu ở
trẻ em. Biết rằng, nghiên cứu trước đây báo cáo độ lệch chuẩn của số đo
huyết áp tâm thu ở trẻ em là 20 mmHg. Lấy mức ý nghĩa thống kê là 5% và
sai số tuyệt đối là 5 mmHg.
THỰC HÀNH

THỰC HÀNH
Cách 1: Áp dụng
Trong đó:
- Mức ý nghĩa α = 5% => Z1-α/2 = 1,96
- Độ lệch chuẩn = 20 => σ = 20
- Sai số tuyệt đối là 5 => d = 5
n = (1,96)2.202/52 = 61 người
Cách 2: Áp dụng (tương tự bài tập 1)

THỰC HÀNH
Bài tập 3
Các nghiên cứu viên muốn nghiên cứu giá trị trung bình Hematocrit (HCT) trong các
mẫu máu được lấy từ nhóm can thiệp (sử dụng màn chống muỗi) và nhóm đối chứng
(không sử dụng màn) khi kết thúc nghiên cứu.
Dựa trên số liệu thu thập được trước đây, người ta thấy rằng trung bình HCT trong
nhóm đối chứng là 33, với độ lệch chuẩn là 5. Nhóm can thiệp được kỳ vọng tăng
thêm 2, với độ lệch chuẩn là 5.
Bằng công thức 1, hãy tính cỡ mẫu với khoảng tin cậy mong muốn là ± 0.5.
THỰC HÀNH
Bài tập 2: Hướng dẫn Nghiên cứu phân tích: So sánh hai giá trị trung bình
 12 +  02
CT 6: n =
e2
Hoặc
Z 12− /2 . 2
CT 7: n = 2 ( 2
)
d
Với n là cỡ mẫu tối thiểu cho mỗi nhóm, và σ là độ lệch chuẩn chung của 2 nhóm,
tính bằng
(n1 − 1)s12 + (n 2 − 1)s 22
σ=
n1 + n 2 − 2
THỰC HÀNH
Áp dụng
Trong đó:
- Mức ý nghĩa α = 5% => Z1-α/2 = 1,96 (mặc định)
- Khoảng tin cậy mong muốn là ± 0.5 => nửa độ rộng KTC = Z1-α/2.SE = 0.5, với e: sai số
chuẩn (standard error-SE) => e = 0,5/1,96 = 0,25510204
- Độ lệch chuẩn nhóm can thiệp = độ lệch chuẩn nhóm đối chứng = 5 => σo= σ1 = 5

n = 52+52/(0,25510204)2 = 768 người
THỰC HÀNH
Bài tập 4
Tính cỡ mẫu (bằng cả 2 công thức) cho một nghiên cứu so sánh mức tăng cân nặng ở 2
nhóm trẻ. Biết rằng, nghiên cứu trước đây tiến hành trên 2 nhóm, mỗi nhóm 100 trẻ, phát
hiện được độ lệch chuẩn lần lượt là 8,4 và 7,7. Lấy mức ý nghĩa thống kê là 5% và kiểm định
2 phía) và sai số tuyệt đối là 3.
THỰC HÀNH
Áp dụng
Trong đó:
- Nửa độ rộng KTC = Z1-α/2.SE = 3 = d, với e: sai số chuẩn (standard error-SE) => e = 3/1,96 =
1,53061224
- n1 = n2 = 100
- Độ lệch chuẩn của hai nhóm: σo= 8,4, σ1 = 7,7

n = 8,42+7,72/(1,53061224)2 = 55 người mỗi nhóm
THỰC HÀNH

Áp dụng với
Trong đó:
- Nửa độ rộng KTC = Z1-α/2.SE = 3 = d, với e: sai số chuẩn (standard error-SE) => e = 3/1,96 =
1,53061224
- n1 = n2 = 100
- Độ lệch chuẩn của hai nhóm: s1= 8,4, s2 = 7,7
100−1 .8,42 + 100−1 .7,72 Kết luận: nghiên cứu này cần cỡ mẫu là tối thiểu 55 người
- Tính σ = = 8,0577 trong mỗi nhóm.
100+100−2
- n = 2.(1,962.8,05772/32) = 55 người mỗi nhóm.

THỰC HÀNH
Bài tập 5
Hãy tính cỡ mẫu cho một nghiên cứu can thiệp làm giảm nguy cơ tử vong do sốt rét ở trẻ
dưới 5 tuổi. Biết rằng, nghiên cứu trước đây cho biết tỷ lệ tử vong trong nhóm đối chứng và
nhóm can thiệp lần lượt là 10% và 6%, mong muốn sự khác biệt nguy cơ ước tính nằm trong
khoảng +/- 2%.
THỰC HÀNH
Bài tập 5: Hướng dẫn Nghiên cứu phân tích: So sánh hai tỷ lệ (proportions)
1 (1 − 1 ) +  0 (1 −  0 )
CT 8: n =
e2
Hoặc
Z 12− /2 [P1(1 − P1) + P2 (1 − P2 )
CT 9: n =
d2
Trong đó: n là cỡ mẫu tối thiểu cho mỗi nhóm.

THỰC HÀNH

Áp dụng
Trong đó:
- Khoảng tin cậy mong muốn là ± 0.02 => nửa độ rộng KTC = Z1-α/2.SE = 0,02 = d, với e: sai số
chuẩn (standard error-SE) => e = 0,02/1,96 = 0,01020408
- Tỷ lệ tử vong trong nhóm đối chứng và nhóm can thiệp là π0 = 0,1, π1 = 0,06
Lắp vào công thức: Kết luận: nghiên cứu này

n = [0,1(1-0,1)+0,06.(1-0,06)]/(0,01020408)2 = 1406 người mỗi nhóm cần cỡ mẫu là tối thiểu
1406 người trong mỗi
Áp dụng ?? nhóm.

Bài 6 - Cỡ Mẫu Trong Nghiên Cứu Định Lượng - TH1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài 6 - Cỡ Mẫu Trong Nghiên Cứu Định Lượng - TH1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG

HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

CỠ MẪU TRONG NGHIÊN

LƯU Ý KHI THI THỰC HÀNH

Tạo .do file và lưu .do file

NHẮC LẠI LÝ THUYẾT

- Xác định độ rộng mong muốn của khoảng tin cậy

Biến liên tục

- Ước tính độ lệch chuẩn (SD: standard deviation)

- Xác định độ chính xác mong muốn (nửa độ rộng) của CI

Biến nhị phân

- Xác định độ chính xác mong muốn (nửa độ rộng) của CI

Công thức (loại 1)

Công thức (loại 2)

So sánh hai giá trị trung bình

- Ước tính độ lệch chuẩn trong nhóm đối chứng

So sánh hai giá trị trung bình

So sánh hai tỷ lệ (proportions)

CẦN giá trị ước tính cho 3 thông số:

So sánh hai tỷ lệ (proportions)

Trong đó: n là cỡ mẫu tối thiểu cho mỗi nhóm.

TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN ĐỘ CHÍNH XÁC

- Stata 14 không tính được

Bài tập 1: Hướng dẫn

Bài tập 1: Hướng dẫn

Bài tập 1: Hướng dẫn

Bài tập 1: Hướng dẫn

Câu 1.1. Cách 1, Áp dụng:

Bài tập 1: Hướng dẫn

Bài tập 2: Hướng dẫn

Bài tập 2: Hướng dẫn

Cách 2: Áp dụng (tương tự bài tập 1)

Bài tập 3: Hướng dẫn

Lắp vào công thức:

Bài tập 4: Hướng dẫn

Lắp vào công thức:

Bài tập 4: Hướng dẫn

- n = 2.(1,962.8,05772/32) = 55 người mỗi nhóm.

Trong đó: n là cỡ mẫu tối thiểu cho mỗi nhóm.

Bài tập 5: Hướng dẫn

Lắp vào công thức: Kết luận: nghiên cứu này

You might also like