You are on page 1of 29

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG

HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

CỠ MẪU TRONG NGHIÊN


CỨU ĐỊNH LƯỢNG

HỌC PHẦN THỐNG KÊ Y SINH ỨNG DỤNG


11/2021
HAI CÁCH TIẾP CẬN TÍNH CỠ MẪU
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

PHẦN II

Cách 1: Dựa trên mức độ chính xác nhất định (khoảng tin cậy)

Cách 2: Dựa trên kiểm định một giả thuyết hoặc chứng minh sự khác
biệt có ý nghĩa.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Cần tính cỡ mẫu để đạt được:


- Mức ý nghĩa thống kê (significance level) phù hợp để loại bỏ sai lầm loại I (α), và
- Lực mẫu (lực thống kê/hiệu lực thống kê – Power) phù hợp để bác bỏ sai lầm loại
II (β)
(đọc chi tiết nội dung này trong phần 5, bài cỡ mẫu)
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Có thể sử dụng phần mềm stata 14 (phần mềm khác) để tính


Để tính cỡ mẫu trong trường hợp này cần:
- Định rõ “mức nền” của một nhóm (lấy từ nghiên cứu thử hoặc số liệu đã
có từ trước).
- Phát hiện sự khác biệt tối thiểu
- Ấn định lực mẫu (lực thống kê (1-β) muốn có (thường từ 80%-90%) hay
sai lầm loại II từ 20%-10%.
- Mức ý nghĩa đối với sự khác biệt giữa hai nhóm – thường đặt 5%
- Định rõ tỷ số của đối tượng trong hai nhóm (tỷ số ca bệnh-ca chứng)
- Ước tính độ lệch chuẩn (biến kết cục là biến liên tục)
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

LƯU Ý:

Sai lầm loại II (β) Lực mẫu (1-β) Z1-β (hoặc u)


0.2 0.8 0.842
0.1 0.9 1.282
0.05 0.95 1.645
0.01 0.99 2.326
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

NGHIÊN CỨU GỒM MỘT MẪU, KIỂM ĐỊNH MỘT TRUNG BÌNH

(u +v )2  2
Công thức 1: n =
(  − 0 )2

Hoặc
(Z 1− /2 + Z 1−  )2
Công thức 2: n =
(ES )2
1 − 0
Trong đó ES = ,

Câu lệnh trên Stata: power onemean mo ma, sd ()
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

NGHIÊN CỨU GỒM MỘT MẪU, KIỂM ĐỊNH MỘT TRUNG BÌNH

Lưu ý:
u = Z1-β = điểm phần trăm một phía tương ứng với (100%-lực mẫu) (100%-power), nghĩa là
nếu lực mẫu = 90%, 1 -lực mẫu = 10% và u (điểm phần trăm một phía tương ứng với 10%
hoặc 0,1) bằng 1,28
v = Z1-α/2 = điểm phần trăm của phân phối bình thường tương ứng với mức ý nghĩa hai phía. Có
nghĩa là nếu mức ý nghĩa = 5%, v=1,96
σ = sd (standard deviation – độ lệch chuẩn)
δ (delta) = ES (effect size) = cỡ tác động
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Bài tập 1:
Tính cỡ mẫu cho một nghiên cứu cắt ngang xác định hàm lượng đường máu ở những người
uống cà phê hàng ngày.
Biết rằng nghiên cứu trước đây báo cáo ở những người uống cà phê hàng ngày, đường máu
trung bình là 96 mg/dl và độ lệch chuẩn là 9.8 mg/dl.
Chọn mức ý nghĩa là 5%, lực mẫu là 80% và mức đường máu 100 mg/dl là có ý nghĩa lâm
sàng.
TRƯỜNG
Nghiên cứu một mẫu ĐẠI(1HỌC Y DƯỢC
trung HẢI PHÒNG
bình)
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Đường dẫn:
Statistics
Power and sample size
One sample
 Mean
Test comparing one
mean to a reference
value

Câu lệnh:
power onemean 96 100, sd(9.8)
NGHIÊN CỨUTRƯỜNG
MỘT MẪUĐẠI HỌC
(1 Y DƯỢC BÌNH)
TRUNG HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Kết luận:
Cần cỡ mẫu tối thiểu 50 người cho
nghiên cứu
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Nghiên cứu gồm một mẫu, kiểm định một tỷ lệ

{u [ (1 −  )] + v [ 0 (1 −  0 )]}2
Công thức: n =
( −  0 ) 2

Câu lệnh Power trong Stata dưới dạng:


Power phương pháp …[power(số) power_tùy chọn …]
Điền dữ kiện:
power oneproportion π0, diff() power(0.95) alpha(0.05)
Lưu ý: diff = δ = sự khác biệt giữa tỷ lệ theo giả thuyết Ha và Ho (π- πo)
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Bài tập 2:
Một cơ quan y tế muốn biết tỷ lệ hiện mắc bệnh hen ở trẻ em dưới 2 tuổi ở quận của họ có
khác với tỷ lệ trung bình của cả nước là 30% hay không.
Biết rằng, họ cho rằng khả năng tỷ lệ hiện mắc bệnh hen ở quận của họ là 40% hoặc cao hơn.
Hãy tính cỡ mẫu của nghiên cứu này với lực mẫu là 95% và mức ý nghĩa là 5%.
TRƯỜNG
NGHIÊN CỨU MỘT ĐẠI MẪU
HỌC Y DƯỢC
(1 TỶ HẢI
LỆ)PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Đường dẫn:
Statistics
Power and sample size
One sample
 Proportion
 Score test comparing one
proportion to a reference value

Câu lệnh:
power oneproportion 0.3, diff(0.1)
power(0.95) onesided
NGHIÊN CỨUTRƯỜNG
MỘT MẪUĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
(1 OF
HAIPHONG UNIVERSITY TỶMEDICINE
LỆ) AND PHARMACY

Kết luận:
Cần cỡ mẫu tối thiểu 244 người
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

NGHIÊN CỨU HAI MẪU (2 TỶ LỆ)

πo: tỷ lệ có kết cục trong nhóm không phơi nhiễm


π1: tỷ lệ có kết cục trong nhóm phơi nhiễm
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Bài tập 3:
Trong một thử nghiệm tẩm thuốc diệt côn trùng vào màn. Các nhà nghiên cứu
quan tâm đến tỷ lệ hiện mắc lách to trong nhóm can thiệp so với tỷ lệ này trong
nhóm đối chứng.
Số liệu trước đó chỉ ra rằng ta mong đợi tỷ lệ hiện mắc lách to là 40% (hay 0,4)
trong nhóm đối chứng và ta kỳ vọng tỷ lệ này là 20% (0,2) ở nhóm can thiệp.
Với mức ý nghĩa là 5% và lực mẫu là 90%, Hãy tính cỡ mẫu tối thiểu cho nghiên
cứu này.
NGHIÊN CỨUTRƯỜNG
HAI MẪU ĐẠI (2
HỌC TỶ DƯỢC HẢI PHÒNG
Y LỆ)
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Đường dẫn:
Statistics
Power and sample size
Two samples
 Independent
 Proportions
Chi-squared test comparing
two independent
proportions

Câu lệnh:
power twoproportions 0.4 0.2,
test(chi2) power(0.9)
NGHIÊN CỨUTRƯỜNG
HAI MẪU ĐẠI(2HỌCTỶ DƯỢC HẢI PHÒNG
YLỆ)
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Kết luận:
Cần cỡ mẫu tối thiểu 109 người
cho mỗi nhóm.
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Bài tập 4:
Trong một thử nghiệm tẩm thuốc diệt côn trùng vào màn. Các nhà nghiên cứu quan
tâm đến tỷ lệ hiện mắc lách to trong nhóm can thiệp so với tỷ lệ này trong nhóm đối
chứng.
Số liệu trước đó chỉ ra rằng ta mong đợi tỷ lệ hiện mắc lách to là 40% (hay 0,4) trong
nhóm đối chứng và yêu cầu một nguy cơ tương đối là 0,5.
Với mức ý nghĩa là 5% và lực mẫu là 90%, hãy tính cỡ mẫu cần thiết cho nghiên cứu
này.
NGHIÊN CỨUTRƯỜNG
HAI MẪU ĐẠI(2HỌCTỶ DƯỢC HẢI PHÒNG
YLỆ)
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Đường dẫn:
Statistics
Power and sample size
Two samples
 Independent
 Proportions
Chi-squared test comparing
two independent
proportions

Câu lệnh:
power twoproportions 0.4,
test(chi2) rrisk(0.5) power(0.9)
NGHIÊN CỨUTRƯỜNG
HAI MẪU ĐẠI(2HỌCTỶ DƯỢC HẢI PHÒNG
YLỆ)
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Kết luận:
Cần cỡ mẫu tối thiểu 109 người
cho mỗi nhóm.
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Nghiên cứu hai mẫu (2 tỷ lệ): Nghiên cứu bệnh chứng

πo: tỷ lệ ca chứng bị phơi nhiễm


π1: tỷ lệ bệnh bị phơi nhiễm
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Bài tập 5:
Trong một nghiên cứu bệnh chứng nghiên cứu mối liên quan giữa nuôi trẻ bằng
sữa mẹ hoặc sữa ngoài và tử vong do các bệnh nhiễm trùng hô hấp. Các bài
đăng báo cho thấy tỷ lệ nhóm chứng nuôi trẻ bằng sữa ngoài là 40%. NC mong
muốn phát hiện khả năng tử vong do cách nuôi bằng sữa ngoài cao hơn tối
thiểu 2 lần so với nuôi bằng sửa mẹ.
Với mức ý nghĩa là 5% và lực mẫu là 90%, Hãy tính cỡ mẫu tối thiểu cho nghiên
cứu trên.
NGHIÊN CỨU HAI MẪU
TRƯỜNG (2 TỶ
ĐẠI HỌC LỆ) HẢI PHÒNG
Y DƯỢC
Nghiên cứu bệnh chứng
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Đường dẫn:
Statistics
Power and sample size
Two samples
 Independent
 Proportions
Chi-squared test comparing two
independent proportions

Câu lệnh:
power twoproportions 0.4,
test(chi2) oratio(2) power(0.9)
NGHIÊN CỨU HAI MẪU
TRƯỜNG (2 TỶ
ĐẠI HỌC LỆ) HẢI PHÒNG
Y DƯỢC
Nghiên cứu bệnh chứng
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Kết luận:
Cần cỡ mẫu tối thiểu 177 người
cho mỗi nhóm.
TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

NGHIÊN CỨU HAI MẪU (2 TRUNG BÌNH)


TÍNH CỠ MẪU DỰA TRÊN KIỂM ĐỊNH MỘT GIẢ THUYẾT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HẢI PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Bài tập 6:
Trong thử nghiệm tẩm thuốc diệt muỗi vào màn ở vd trước, người ta muốn so sánh sự khác
biệt về hematocrit giữa những người nằm màn tẩm thuốc và những người không nằm màn.
Các đối tượng được chọn và phân bổ ngẫu nhiên màn tẩm thuốc (nhóm can thiệp) hoặc
không nằm màn (nhóm đối chứng). Người ta dự kiến giá trị Hematocrit trung bình trong
nhóm đối chứng là 33 và độ lệch chuẩn bằng 5, không có sự khác biệt giữa hai nhóm về giá
trị này).
Sự khác biệt về Hematocrit tối thiểu trong nhóm điều trị là 1.5.
Hãy tính cỡ mẫu cho các nhóm trong NC này với alpha = 5%, Beta = 10%.
TRƯỜNG
NGHIÊN CỨU HAI ĐẠI HỌC
MẪU (2 Y DƯỢC HẢI
TRUNG BÌNH)
PHÒNG
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Đường dẫn:
Statistics
Power and sample size
Two samples
 Independent
 Means
Test comparing two independent
means

Câu lệnh:
power twomeans 33, diff(1.5) sd1(5)
sd2(5) power(0.9)
NGHIÊN CỨUTRƯỜNG
HAI MẪU ĐẠI(2HỌC Y DƯỢC
TRUNG HẢI PHÒNG
BÌNH)
HAIPHONG UNIVERSITY OF MEDICINE AND PHARMACY

Kết luận:
Cần cỡ mẫu tối thiểu 235 người cho
mỗi nhóm.

You might also like