II, Cơ cấu truyền động trục chính trong máy công cụ

1, Khái niệm
- Trục chính máy công cụ là cụm chi tiết máy được cấu tạo nhằm giúp truyền chuyển động
quay và moment xoắn của động cơ sang cho dụng cụ cắt và các thiết bị bổ trợ ( dao cắt
gọt, đầu dò tâm, mâm cặp, đầu set phôi,…)
- Dẫn động trục chính là cơ cấu cung cấp và truyền chuyển động đến trục chính, bao gồm
động cơ và khớp nối
2, Phân loại:
- Trục chính truyền động bánh răng (gear)
- Trục chính truyền động đai (belt)
- Trục chính truyền động trực tiếp (direct driven)
- Trục chính truyền động tích hợp (built-in)
3, Kết cấu của cụm trục chính
3.1 Cụm trục chính máy tiện
1. Mâm cặp
2. Mặt định vị để lắp mâm cặp
3. Bạc đạn
4. Thân trục
5. Lỗ côn trục
6. Vòng bi đũa
7. Bích chặn
8. Bích đỡ động cơ
9. Đầu trục chính
10. Nắp chặn
3.2 Cụm trục chính máy phay
4, Các kiểu trục chính dùng trong máy công cụ

4.1 Trục chính truyền động bánh răng:

- Là loại trục chính dẫn động bằng cơ cấu bánh răng

- Đặc điểm:
1. Khả năng truyền động đạt moment xoắn cao với số vòng quay
trục chính được trang bị ở nhiều cấp độ (tối đa 20000 vòng/phút)
2. Làm việc với nhiều dải cấp tốc độ khác nhau, độ cứng vững
truyền động cao chịu tải trọng tốt
3. Chuyên dùng cho các dòng máy phá thô, sử dụng đầu BT-40,
BT-50 để gia công chi tiết
4. Thích hợp cho gia công hạng nặng, gia công các chi tiết siêu
trường, siêu trọng hay phá thô ngành khuôn mẫu.

Ưu điểm Nhược điểm

- Kích thước nhỏ gọn, khả năng tải
trọng lớn
- Tỷ số truyền không đổi trong khi làm
việc
- Hiệu suất truyền rất cao, đạt tỉ lệ từ
0.95 – 0.97
- Tuổi thọ của loại truyền động này
cao, làm việc chắc chắn và tin cậy
- Gây nên rung động, tạo ảnh hưởng
xấu nên độ bóng bê mặt chi tiết gia
công
- Không phù hợp cho các trường hợp
gia công cao tốc

4.2 Trục chính truyền động đai:

- Trục chính loại này được truyền chuyển động từ một động cơ bên ngoài thông qua bộ truyền đai
răng hoặc đai thang
- Được sử dụng khá phổ biến trong các máy gia công truyền thống vì chi phí thấp và hiệu suất tốt
khi truyền công suất danh nghĩa của động cơ thành công suất có ích trên trục chính
- Đặc điểm:
1. Hiệu suất của trục chính dẫn động đai, về mặt truyền công suất động cơ đến trục chính,
đạt khoảng 95%.
2. Tốc độ quay 15000 vòng/ phút, truyền moment xoắn tốt ở tốc độ thấp (1000vg/ph)
3. Linh hoạt và được dùng cho một dải rộng lớn nhiều công việc khác nhau với các yêu cầu
giữa mô men xoắn cao/tốc độ quay thấp và mô men xoắn thấp/tốc độ quay cao
 Ưu điểm
- Chi phí thấp
- Tốc độ cao và moment xoắn lớn
- Tùy chọn động cơ điện thay thế
nhanh chóng mà không cần tháo
rời máy công cụ
4.3 Trục chính truyền động trực tiếp:
- Là dòng trục chính được truyền động trực tiếp từ động cơ và tạo moment xoắn, tốc độ quay
ngay cho cụm dao một cách trực tiếp
Ưu điểm
- Cấu tạo đơn giản, truyền động trực
tiếp tới cơ cấu trục chính
- Tuổi thọ trục chính cao
- Tốc độ gia công nhanh, tốc độ quay
trục chính cao
- Hiệu suất truyền công suất từ động
cơ đến dao gần 100%
- Hạn chế rung lắc và các ảnh hưởng
dẫn đến sai số gia công
Nhược điểm
- Tốc độ cực đại có giới hạn, tốc độ
cao gây hiện tượng kéo căng dây
đai làm hạn chế việc truyền
moment xoắn
- Gây ra độ rung động không thể
chấp nhận và nhiều tiếng ồn
- Bánh đai làm giảm khả năng chịu
tải của ổ trục
- Bị giãn nở nhiệt đáng kể
Nhược điểm
- Moment xoắn thấp, không thể gia
công vật liệu cứng
- Lực tác động nhỏ, chỉ hỗ trợ được gia
công tinh
- Sử dụng thời gian dài chỉ gia công ở
mức 70-80% tốc độ cho phép
4.4 Trục chính truyền động tích hợp, trục chính điện:
- Ở loại trục chính này, động cơ có thể là động cơ điện đồng bộ hoặc không đồng bộ được tích
hợp vào kết cấu trục chính giữa các ổ đỡ trước và sau
- Đang được sử dụng rất thịnh hành hiện nay vì hiệu suất nó mang lại hoạt động cực cao so với
các dòng trục chính khác.

Ưu điểm Nhược điểm

- Gia công tốc độ cao và lực truyền lớn, - Chi phí cao hơn so với các dòng trục
tốc độ tăng và giảm nhanh chóng chính còn lại
- Tiếng ồn khi gia công cực nhỏ khác
với dòng truyền động đai
- Thời gian tăng tốc và thời gian giảm
tốc cực ngắn, giúp giảm times cycle
gia công
- Tốc độ tối đa duy trì, tăng tuổi thọ
cho dao khi làm việc
- Có thể gia công thô, bán thô và gia
công tinh chi tiết
- Nhiệt độ sinh ra không quá cao, việc
gia công thời gian dài là không đáng
quan ngại