Minh họa về đo lường LTTM đầu tư vào công ty con và xử lý

chênh lệch GTHL và GTGS của TS thuần đơn vị nhận đầu tư

 LTTM đầu tư vào Công ty con tại ngày mua = Giá phí hợp nhất - % sở hữu của công ty mẹ trong TS thuần theo
GTHL của công ty con
 (viết lại) LTTM đầu tư vào Công ty con tại ngày mua = Giá phí hợp nhất - % sở hữu của công ty mẹ x (GTGS TS
thuần của công ty con + Chênh lệch giữa GTHL và GTGS của TS thuần, kể cả phát sinh TS/NPT về thuế thu nhập
DN hoãn lại)
 Mà TS thuần = TS – NPT ; nghĩa là TS tăng => tăng TS thuần còn NPT tăng => giảm TS thuần (và ngược lại)
 Ví dụ như sau:

Giả sử đầu năm Mẹ sở hữu 90%, cổ đông không kiểm soát (CĐKKS) sở hữu 10% - cả Công ty Mẹ và Công ty Con có
thuế TNDN 20%, giá phí đầu tư công ty Mẹ vào Công ty Con = 4.547,2, VCSH của công ty con tại ngày mua 5.000
gồm Vốn đầu tư CSH = 3.800; Lợi nhuận sau thuế chưa pp = 1.200

Ví dụ này có chênh lệch giữa GTHL và GTGS của TS thuần công ty con như sau (chênh lệch = GTHL trừ GTGS)

Khoản GTGS GTHL Do Cơ sở tính thuế (dựa vào GTGS) có sự Ghi chú
mục khác biệt với Giá trị ghi sổ của Kế toán
(BCTC HN theo GTHL) nên phát sinh CLTT
…
HTK 100 80 TS theo thuế > TS theo kế toán Đã bán hết cuối kỳ => bút toán xử
=> Cp thuế < Cp KT => TNCT > LNKT lý sau ngày mua
Đây là CLTT được khấu trừ phát sinh Tài
sản thuế TNDN hoãn lại
TSCĐ 2.000 2.050 TS thuế < TS KT MMTB dùng ở QLDN còn khấu hao
=> Cp thuế > Cp KT => TNCT < LNKT từ ngày (đầu năm) công ty mẹ mua
Đây là CLTT phải chịu thuế làm phát sinh công ty con là 5 năm => bút toán
Thuế TNDN hoãn lại PHẢI TRẢ xử lý sau ngày mua
NPT 50 45 NPT thuế > NPT KT Cuối kỳ chưa xử lý DP phải trả
=> Cp thuế > Cp KT => TNCT <LNKT
Đây là CLTT phải chịu thuế làm phát sinh
Thuế TNDN hoãn lại PHẢI TRẢ
…
Đo lường LTTM đầu tư vào Công ty con

LTTM = 4.547,2 – 90% x (GTGS TS thuần 5.000 + chênh lệch giữa GTHL &GTGS của TS thuần [TS (80-100)+ TS
(2050-2.000) – NTP (45-50)] x (1-20% thuế) = 22
Bút toán loại trừ giá trị khoản đầu tư vào công ty con tại ngày mua:
Nợ Vốn đầu tư của CSH: 3.420 = 3.800*90%
Nợ LNSTCPP: 1.080 = 1.200*90%
Nợ TSCĐ: 50 = (2050-2.000) do GTHL > GTGS
Nợ Dự phòng phải trả: 5 = (45-50) do giảm NPT GTHL < GTGS
Nợ TS thuế hoãn lại: 4 = (80-100) x 20% do HTK có GTHL<GTGS
Nợ LTTM: 22
Có Đầu tư vào công ty con: 4.547,2
Có HTK: 20 = do giảm HTK (80-100)
Có Thuế TNDN hoãn lại phải trả: 11 = CLTTPCT x 20% = (50 MMTB + 5 NPT) x 20%
Có Lợi ích cổ đông không kiểm soát (LICĐKKS): 2,8 = (50+5-20)*(1-20%)*10%NCI
Bút toán loại trừ LICĐKKS tại ngày mua:

Nợ Vốn đầu tư của CSH: 380 = 3.800*10%

Nợ LNSTCPP: 120 = 1.200*10%

Có LICĐKKS: 500 = (3.800+1.200)*10%

………….

Cuối năm lập BCTC HN – các bút toán điều chỉnh liên quan chênh lệch giữa GTHL & GTGS của TS thuần

a/ HTK: bán hết (nghĩa là chênh lệch đã thu hồi) => giảm GVHB và hoàn nhập TS thuế HL

* Điều chỉnh GVHB:

Nợ HTK / Có GVHB: chênh lệch là 20 (ghi giảm GVHB 20 là do trên BCTC riêng của công ty con ghi nhận
GVHB theo GTGS là 100; mà trên BCTCHN tập đoàn thì xử lý theo GTHL chỉ có 80 thôi)

(nếu GTHL > GTGS của HTK thì ghi bút toán ngược lại)

* Hoàn nhập TS thuế HL (do HTK có GTHL<GTGS)

Nợ CP thuế TNDN HL/ Có TS thuế TNDN HL = 4

(nếu GTHL > GTGS của HTK thì ghi bút toán hoàn nhập Thuế TNDN hoãn lại phải trả)

b/ MMTB: đầu tư đầu năm nên chênh lệch về CPKH trọn 1 năm (nghĩa là chênh lệch đã thu hồi năm này) => tăng
CPKH và hoàn nhập Thuế TNDN HL phải trả

* Điều chỉnh CPKH: do chênh lệch về GTHL

Nợ CPQLDN / Có HMLK: chênh lệch là 50/5 năm = 10 : ghi tăng CP QLDN là do trên BCTC riêng của công ty
con ghi nhận cp khấu hao của MMTB theo GTGS là 2.000/ 5 năm; mà trên BCTCHN tập đoàn thì xử lý cp
khấu hao của MMTB theo GTHL là 2.050/ 5 năm => chênh lệch làm tăng CP hoạt động là CPQLDN

(nếu GTHL < GTGS của TSCĐ thì ghi bút toán ngược lại)

* Hoàn nhập Thuế TNDN HL phải trả (do TSCĐ có GTHL>GTGS)

Nợ Thuế TNDN HL phải trả / Có CP thuế TNDN HL = chênh lệch thu hồi năm này x 20% = 10x20%=2

(nếu GTHL < GTGS của TSCĐ thì ghi bút toán hoàn nhập TS thuế TNDN hoãn lại kỳ này)

Lưu ý: theo IAS 12/ VAS 17 – trình bày trên BCĐKT được bù trừ TS thuế TNDN hoãn lại / Thuế TNDN hoãn lại phải
trả (xem lại Chương 20 Thuế TNDN)

c/ bút toán điều chỉnh LICĐKKS liên quan chênh lệch giữa GTHL & GTGS của TS thuần MMTB vào cuối kỳ lập
BCTC Hợp nhất:

tổng hợp ảnh hưởng trên làm chi phí giảm 8 => LN công ty con tăng 8 => NCI hưởng 10%

Nợ LNST của CĐKKS: 8*10%= 0,8

Có LICĐKKS: 0,8