BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG CƠ SỞ II TẠI TP.HCM

********************

BÀI BÁO CÁO GIỮA KỲ

MÔN: THANH TOÁN QUỐC TẾ

CHỦ ĐỀ: PHÂN TÍCH TÌNH HUỐNG THIỆT HẠI

CỦA DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU
ĐẾN TỪ RỦI RO TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ

Lớp: K59A
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh quốc tế

Giảng viên: cô Phạm Thị Châu Quyên

 DANH SÁCH THÀNH VIÊN

HỌ VÀ TÊN MSSV

Kiều Phạm Tường Vy 2011116629

Nguyễn Phương Quỳnh 2011116544

Nguyễn Thị Hiếu Hạnh 2011116380

Thái Thúy Liên 2012215278

1
 MỤC LỤC

I. Tóm tắt tình huống 3

II. Nguyên nhân dẫn đến thiệt hại 4
III. Bài học rút ra, đề xuất 5

2
I. Tóm tắt tình huống
Đầu tháng 03 năm 2022, Bộ Công Thương nhận được thông tin từ Hiệp hội Điều
Việt Nam về việc một nhóm doanh nghiệp Việt Nam ký hợp đồng xuất khẩu điều sang
Italia, tuy nhiên chưa nhận được thanh toán và có những dấu hiệu nghi bị lừa đảo.
Ngay lập tức, Bộ Công Thương đã chỉ đạo cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Italia
nhanh chóng vào cuộc, xác minh. Cùng với đó, một tổ đặc trách gồm cán bộ các Cục,
Vụ liên quan trong Bộ cũng được thành lập, trao đổi thông tin thường xuyên với Hiệp
hội và các doanh nghiệp liên quan. Các đơn vị thuộc Bộ và cơ quan Thương vụ tại
Italia đã liên hệ, làm việc với Đại sứ quán Italia tại Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam
tại Italia, các cảng của Italia, các cơ quan bảo vệ pháp luật, chính quyền, tòa án, luật sư
phía Italia để đôn đốc giải quyết vụ việc.
Ngày 20.04.2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trực tiếp hội đàm với
Thủ tướng Italia Mario Draghi và đề nghị hỗ trợ giải quyết sự việc. Bộ trưởng Bộ
Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã có công thư gửi Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Tài
chính, Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Italia đề nghị các bên cùng phối hợp tham gia hỗ
trợ giải quyết sự việc, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp Việt Nam. Bộ
Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công
an cũng đã tích cực vào cuộc, triển khai các biện pháp hỗ trợ.
Vụ việc diễn ra như sau:
Các doanh nghiệp Việt đã thực hiện hợp đồng xuất khẩu 100 container hạt điều sang
Italia với phương thức thanh toán “Nhờ thu”, hay còn gọi là “Trả tiền nhận chứng từ
D/P”. Rủi ro đã xảy ra khi hiện nay các doanh nghiệp này đang mất quyền kiểm soát
các bộ chứng từ gốc.
- Doanh nghiệp Việt sau khi làm thủ tục xuất khẩu, lấy được bộ chứng từ từ hãng
vận chuyển;
- Chứng từ sau đó chuyển đến cho ngân hàng tại Việt Nam;
- Ngân hàng Việt Nam chuyển phát nhanh bộ chứng từ này cho ngân hàng của nhà
nhập khẩu ở Italy;
- Nhà nhập khẩu (người mua) sẽ tiến hành thanh toán cho ngân hàng nhập khẩu và
nhận bộ chứng từ;
- Với bộ chứng từ này người mua có thể nhận hàng tại cảng và ngân hàng nhập
khẩu tiến hành chuyển giao tiền cho ngân hàng phía Việt Nam.

3
 Tuy nhiên, vấn đề xảy ra khi ngân hàng bên mua nhận chứng từ, đối tác mua hàng
lại thông báo không đúng thông tin của họ, yêu cầu trả lại bộ chứng từ, nhưng lại
không ghi rõ trả theo hình thức nào dù phía ngân hàng Việt Nam đã nhiều lần liên hệ.
Một số hợp đồng khác được phía ngân hàng Italy thông báo, hồ sơ gửi chỉ là bản
photo, không phải bản gốc, thậm chí là giấy trắng. Bộ chứng từ gốc từ Việt Nam
chuyển qua Italy đã “không cánh mà bay”. Đồng nghĩa với việc người bán Việt Nam
đứng trước nguy cơ mất trắng số hàng này vào tay kẻ gian, bởi vì tập quán vận tải
hàng hải quốc tế buộc các hãng tàu phải giao hàng cho người nhận hàng khi họ xuất
trình vận đơn gốc tới hãng tàu.
Kết quả giải quyết vụ việc như sau:
Trong số 100 container của 6 công ty xuất khẩu Việt Nam ký hợp đồng bán cho
nhóm 5 công ty nhập khẩu Italia:
- Ngay khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo, các doanh nghiệp Việt Nam phối hợp với các
đơn vị đã kịp thời dừng không giao 26 container;
- Trong số 74 container đã giao hàng xuống tàu thì có 39 container phía ta đã kịp
thời dừng một số container tại cảng transit ở Singapore... cho quay trở lại Việt Nam.
Một số container đã và đang trên đường đến cảng ở Italia thì chúng ta đề nghị đơn vị
chuyển phát chứng từ giao lại những bộ chứng từ gốc chưa giao cho ngân hàng người
mua;
- Trong số 35 container mất bộ chứng từ gốc, chúng ta đã giải quyết được 30
container đưa về Việt Nam, bán cho khách hàng khác tại Italia hoặc bán sang nước thứ
ba;
- Với 5 container còn nằm lại tại cảng Italia, sau một quá trình làm việc với các cơ
quan chức năng của Italia, ngày 27.05, Tòa án dân sự Larino đã ra phán quyết trả lại
quyền sở hữu của 3 container nằm trong phạm vi tố tụng của tòa này. Ngày 15 và
16.06, Cảnh sát Kinh tế - Tài chính Napoli và Cảnh sát Quân đội cảng Genova đã ra
quyết định trả 2 container cuối cùng cho doanh nghiệp Việt Nam.
Như vậy, cho đến nay toàn bộ 100 container hạt điều đều đã được trả lại quyền sở
hữu cho các doanh nghiệp Việt Nam.
II. Nguyên nhân dẫn đến thiệt hại
Thứ nhất, doanh nghiệp không biết đối tác (người mua) là ai. Qua làm việc với
doanh nghiệp, họ cho biết chưa xác minh được đối tác. Doanh nghiệp Việt tin tưởng

4
vào công ty môi giới nên trong quá trình ký hợp tác công ty chỉ ký hợp đồng mẫu của
người môi giới. Do đó, khi bị đối tác lừa đảo họ không biết phải làm việc với bên nào
và gặp khó khăn hơn so với những vụ lừa đảo tương tự khác.
Thứ hai, phương thức thanh toán được chọn có nhiều rủi ro. Trong đó, hình thức
thanh toán được áp dụng cho giao dịch các lô điều là phương thức nhờ thu tiền kèm
chứng từ (Documents against Payment - D/P). Đây là hình thức mà bên nhập khẩu chỉ
lấy được bộ chứng từ khi đã chuyển vào ngân hàng đủ tiền. Nhưng rủi ro ở đây, người
bán thông qua ngân hàng mới khống chế được quyền định đoạt hàng hóa, chứ chưa
thực sự khống chế được việc trả tiền của người mua. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa
không có cán bộ chuyên môn xuất nhập khẩu, thậm chí không có ai giỏi về ngoại ngữ
cần liên hệ với thương vụ tại các nước để được hỗ trợ.
Thứ ba, mất bộ chứng từ gốc mà không biết chúng đang ở đâu. Điều này cho thấy lộ
trình di chuyển của bộ chứng từ gốc bị lộ. Mã pin (mã số theo dõi tracking number
của gói chứng từ gửi qua hãng chuyển phát nhanh, tức mã số của gói bưu kiện chứng
từ gốc) bị lộ. Bằng cách nào đó, người mua đã có mã pin của bộ chứng từ gốc. Từ đó,
họ có thể truy xuất hành trình vận đơn và tìm cách rút bộ chứng từ gốc trên đường di
chuyển. Hiện, mã pin này chỉ có người gửi là nắm rõ. Trong trường hợp này ngân hàng
và đơn vị chuyển phát có số mã này.
III. Bài học rút ra, đề xuất
- Sử dụng dịch vụ bảo hiểm nhằm thu hồi được lại một phần lợi ích vật chất trong
những trường hợp rủi ro. Chú trọng công tác quản trị rủi ro trong kinh doanh, bao gồm
kiểm soát các khâu trong chuỗi logistics, chủ động thuê tàu.
- Việc thiếu thông tin về khách hàng đã dẫn đến các rủi ro. Chính vì vậy cần xác
thực danh tính đối tác, kể cả đối tác đã thân thuộc đặc biệt là với các giao dịch giá trị
lớn.
- Liên hệ nhờ sự can thiệp của cơ quan chức năng trong trường hợp có dấu hiệu lừa
đảo.
- Làm việc với đơn vị tư vấn về điều khoản hợp đồng, luật thương mại quốc tế, nên
lựa chọn phương thức thanh toán an toàn hơn (như TT hoặc L/C) vì khi đó, người bán
sẽ biết được thông tin về ngân hàng của bên mua cũng như có một số tiền đảm bảo để
tăng mức độ yên tâm và chi trả khi có rủi ro xảy ra, giảm thiểu thiệt hại cho nhà xuất
khẩu.

5
 - Khi sử dụng dịch vụ của công ty môi giới, cần kiểm tra kỹ hợp đồng mẫu để có
điều chỉnh hợp lý, vì thường sẽ bị cài thêm các điều khoản có lợi cho bên môi giới và
bên phía người mua. Bất lợi nghiêng về phía người bán.

— Hết —