11

FILIPINO 11
KOMUNIKASYON AT
PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO

UNANG SEMESTRE
IKAPITONG LINGGO
Modyul 7
 Filipino – Ikalabing-isang Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Semestre – Modyul 7: Kasaysayan ng Wika - Ikalawang Bahagi
Unang Edisyon,2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na
naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng
nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul
na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang
mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng
mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit
maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-
akda ng mga ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat : Gaudencio D. Suarez Jr

Editor : Bartolome M. Loresco Jr, Dr. Melchora N. Viduya
Tagasuri : Bartolome M. Loresco Jr, Dr.Melchora N. Viduya,
Dr. Dianne C. Baguio, Dr. Olivia P. Terrado

Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education - Rehiyon ng Ilocos (Calasiao,

Pangasinan)
 11
Filipino 11
Komunikasyon at Pananaliksik
sa Wika at Kulturang Pilipino
Unang Semestre – Modyul 7:
Kasaysayan ng Wika-Ikalawang Bahagi
 ALAMIN

Ang modyul na ito ay tumatalakay sa mahalagang kasaysayan ng wika

sa ating bansa.
Masusing inihanda ang modyul na ito upang matuklasan at matutuhan
ang mga pangyayari sa kasaysayan na may kinalaman sa usaping pangwika. Sa
pamamagitan ng babasahing ito ay matutukoy ang mga impormasyon at
kaalamang tatak ng nakaraan ng wika at magsisilbing gabay sa mas malinaw na
pag-unawa sa mga wikang ginagamit sa kasalukuyan.
Malaking tulong ang modyul na ito upang maging mulat sa dulot ng
kasaysayan at lalong pahalagahan, ingatan at gamitin ang wika sa angkop na
pamamaraan.

Ang mga layunin sa pag-aaral na ito ay;

Nauunawaan ang mga konsepto, elementong kultural, kasaysayan at gamit ng

wika sa lipunang Pilipino.

Tiyak na layunin:

a. Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay sa mga napakinggang

pagtalakay sa wikang pambansa. (F11PN – If – 87)
 PAANO GAMITIN ANG MODYUL

Bago simulan ang modyul, kailangang isantabi muna ang lahat ng

inyong pinagkakaabalahan upang mabigyang pokus ang inyong gagawing
pag-aaral gamit ang modyul na ito. Basahin ang mga simpleng panuto na
nasa ibaba para makamit ang layunin sa paggamit nito.

Sundin ang lahat ng panutong nakasaad sa bawat pahina ng modyul na ito.

1.Isulat ang mahahalagang impormasyon tungkol sa aralin sa inyong

kwaderno. Nagpapayaman ng kaalaman ang gawaing ito dahil madali mong
matatandaan ang mga araling nalinang.

2. Gawin ang lahat ng mga pagsasanay na makikita sa modyul.

3. Hayaan ang iyong tagapagdaloy ang magsuri sa iyong mga kasagutan.

4. Hayaan ang iyong tagapagdaloy ang magsuri sa iyong mga kasagutan.

5. Pag-aralang mabuti ang naging katapusang pagsusulit upang malaman

ang antas ng iyong pagkatuto. Ito ang magiging batayan kung may
kakailanganin ka pang dagdag na pagsasanay para lalong malinang ang
aralin. Lahat ng iyong natutuhan ay gamitin sa pang-araw-araw na gawain.

6. Nawa’y maging masaya ka sa iyong pag-aaral gamit ang modyul na ito.

 BAHAGI NG MODYUL

1. Alamin – ito ang mga kasanayang dapat mong matutuhan

pagkatapos makompleto ang mga aralin sa modyul na ito.

2. Unang Pagsubok – ito ang bahaging magiging sukatan ng mga bagong

kaalaman at konseptona kailangang malinang sa kabuuan ng aralin.

3. Balik-tanaw – ang bahaging ito ang magiging sukatan ng mga dating

kaalaman at kasanayang nalinang na.

4. Pagpapakilala ng Aralin – dito ibibigay ang pangkalahatang ideya ng

aralin

5. Gawain – dito makikita ang mga pagsasanay na gagawin mo ng may

kapareha.

6. Tandaan- dito binubuo ang paglalahat ng aralin

7. Pag-alam sa mga Natutuhan – dito mapatutunayan na natutuhan mo

ang bagong aralin

8. Pangwakas na Pagsusulit – dito masusukat ang iyong antas ng

pagkatuto sa bagong aralin.

9. Papel sa Replektibong Pagkatuto - dito ipahahayag ang

pangkalahatang natutuhan o impresyon/repleksyon ng mag-aaral sa
kanyang pinag-aaralang modyul
 Aralin Kasaysayan ng Wika- Ikalawang
Bahagi

Alamin

Magandang Araw!

Ang modyul na ito ay magiging gabay mo upang matutuhan ang kasaysayan

ng wika. Ang magiging kaalaman mo rito ay maghahanda sa iyo sa mas mataas na
antas ng karunungan patungo sa mga susunod na gawain.
Kaya naman, pagkatapos sa modyul na ito kayong mga mag-aaral ay
inaasahang:

Nauunawaan ang mga konsepto, elementong kultural, kasaysayan at

gamit ng wika sa lipunang Pilipino.

Tiyak na layunin:
a. Nakapagbibigay ng opinyon o pananaw kaugnay sa mga
napakinggang pagtalakay sa wikang pambansa. (F11PN – If – 87)

Unang Pagsubok

Panuto: Basahing mabuti ang sumusunod na mga tanong. Bilugan ang

titik ng tamang sagot.
1. Umusbong sa panahon ng rebolusyon ang mga pangunahing wika sa
iba’t ibang lugar sa bansa sa paglalayong mas mapadali ang pag-
organisa sa mga Pilipino na tinatawag na?
a. Wikang Komon
b. Wikang Espanyol
c. Wikang Filipino
d. Wikang Ingles

2. Ito ay tinagurian bilang “Gintong Panahon ng Panitikan” dahil sa dami

ng akdang pampanitikan na nailathala.
 a. Panahon ng Espanyol
b. Panahon ng Amerikano
c. Panahon ng Hapon
d. Panahon ng Pagsasarili

3. Ito ang tawag sa sinaunang pamamaraan ng pagsulat ng mga

katutubong Pilipino at namayaning alpabeto bago dumating sa
Pilipinas ang mga Espanyol
a. A Ba Ka Da
b. Baybayin
c. ABECEDARIO
d. Wala sa nabanggit

4. Siya ang Kinikilalang Supremo at Ama ng Katipunan.

a. Jose P. Rizal
b. Graciano Lopez Jaena
c. Marcelo H. Del Pilar
d. Andres Bonifacio

5. Ang mga tao bago dumating sa Pilipinas ang mga Espanyol ay

gumagamit ng mga sumusunod na kagamitan sa pagsulat maliban sa
isa.
a. dahon at balat ng punong kahoy
b. malinis na papel
c. biyas ng kawayan
d. matutulis na bagay

6. Sa panahong ito, lumaganap ang Kristiyanismo at pagtuturo ng

Doktrina kristiana.
a. Panahon ng Espanyol
b. Panahon ng Hapon
c. Panahon ng Amerikano
d. Panahon ng Pagsasarili

7. Sa panahong ito, ipinag-utos ang paggamit ng mga wikang Nihonggo

at Tagalog sa buong bansa.
a. Panahon ng Espanyol
b. Panahon ng Hapon
c. Panahon ng Amerikano
d. Panahon ng Pagsasarili

8. Sa panahong ito, wikang Ingles ang napiling gamitin bilang wikang

Panturo.
a. Panahon ng Espanyol
b. Panahon ng Hapon
c. Panahon ng Amerikano
d. anahon ng Pagsasarili
9. Sila ang naging tulay para maiparating sa iba pang Pilipino ang
kaisipang liberal, at maipaalam sa Espanya ang kalagayan ng mga
Pilipino sa Pilipinas.
a. Ilustrado
b. Thomasites
c. a at b
d. lahat ng nabanggit

10. Nakasaad sa hakbang na ito na, "Ang Kongreso ay gagawa ng

mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
Wikang Pambansa na batay sa isa mga na umiiral na katutubong
wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang batas, ang Ingles at
Kastila ang patuloy ng gagamiting mga wikang opisyal”.
a. Konstitusyon ng 1935, Artikulo XIV, Sek. 3
b. Batas Komonwelt Blg. 184
c. Proklamasyon Blg 1041
d. Kautusang Pangkagawaran Blg. 21

11. Petsa kung kalian iprinoklamang ang wikang Tagalog ang

magiging batayan ng Wikang Pambansa. Magkakabisa ang
proklamasyong ito dalawang taon matapos itong mapagtibay.
a. Agosto 12, 1986
b. Pebrero 25, 1970
c. Disyembre 30, 1937
d. Agosto 13, 1959

12. Ang Kautusang nagpapatibay na ang Wikang Pambansa ay

ganap ng tatawaging PILIPINO.
a. Kautusang Pangkagawaran Blg. 24
b. Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
c. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96
d. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187

13. Ano ang isinasaad ng Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,

Seksyon 6?
a. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga
wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang
itinatadhana ang batas, Ingles.
b. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at
dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at
Espanyol.
c. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino
d. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang
pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga
rehiyon at mga disiplina.

14. Hindi isinakatuparan ng mga opisyal na Espanyol ang mga

programa sa wika na ipinag-utos ng hari ng Espanya dahil sa mga
sumusunod maliban sa isa;
 a. Mababa ang tingin ng mga Espanyol sa mga Pilipino at naniniwala
sila na hindi nararapat ang uring ito sa sagradong wika nila
b. Nais nilang manatiling walang alam ang mga Pilipino ukol sa
patakaran ng gobyerno, sa mga pangyayari sa bansa at sa mundo
c. Ayaw nilang magkaintindihan ang iba’t ibang grupo ng mga Pilipino
kaya ninais nilang panatilihin ang iba’t ibang lokal na wika
d. Upang mapadali ang kanilang pakikipag-ugnayan sa kapwa Pilipino
na mula sa ibang lugar ng bansa

15. Ano ang isinasaad ng Memorandm Sirkular Blg. 172 na

ipinalabas ni Rafael Salas bilang Kalihim ng Edukasyon?
a. Paggamit ng Wikang Pilipino sa mga ulong-liham ng lahat ng
tanggapan ng pamahalaan
b. Pagsasa-pilipino ng sertipiko at diploma ng mga paaralan
c. Paggamit ng Wikang Pilipino bilang panturo sa elementarya
hanggang kolehiyo pampubliko man o pribado.
d. Pagpapalanas ng panuntunan sa pagpapatupad ng Patakarang
Edukasyon Billinguwal.

Balik - Tanaw

Bilang pagbabalik-tanaw sa nagdaang aralin, lagyan ng ekis (X) ang

mga pagpipiliang sa tingin mo ay hindi angkop at hindi naganap sa
kasaysayan ng wika sa partikular na panahon. Matitira lamang ang tamang
mga pahayag.
PANAHON NG KASTILA
Higit na Nagtagumpay ang Ang mga paring Naging opisyal na
Lumaganap ang pagtuturo ng dayuhan ang wika ang Tagalog
paggamit ng wika wikang nag-aaral ng mga at Ingles
Pambansa na katutubong wika
tinatawag na
Pilipino
PANAHON NG REBOLUSYONARYONG PILIPINO
Sapilitang itinuro Pinagtibay na Ipinaunlad ang Nabuo ang
ang Nihonggo at Tagalog ang wikang Filipino Saligang – Batas
inalis ang Ingles opisyal na wika upang magamit ng Biak- na- Bato
ng pamahalaan sa mga paaralan noong 1897
mula elementarya
hanggang
kolehiyo
PANAHON NG HAPON
Pinagtibay na Nadagdagan ng Sapilitang itinuro Naging midyum
Tagalog ang dalawa ang bilang ang Nihonggo at sa mga paaralan
opisyal na wika ng tagamasid sa inalis ang Ingles ang Ingles at
ng pamahalaan Punong asignatura ang
Tanggapan Pilipino
PANAHON NG PAGSASARILI
Nagtagumpay ang Ang mga paring Pinagtibay na Naging opisyal na
pagtuturo ng dayuhan ang Tagalog ang wika ang Tagalog
wikang nag-aaral ng mga opisyal na wika at Ingles
pambansa na katutubong wika ng pamahalaan.
tinatawag na
Pilipino
PANAHON NG KASALUKUYAN
Ang mga paring Ang Kilusang Ipinaunlad ang Sapilitang itinuro
dayuhan ang propaganda ay wikang Filipino ang Nihonggo at
nag-aaral ng mga nagsimula ng upang magamit inalis ang Ingles
katutubong wika paggamit ng sa mga paaralan
Tagalog sa mga mula elementarya
pahayagan hanggang
kolehiyo

Pagpapakilala ng Aralin

Sa modyul na ito ay malalaman mo ang kaganapan sa iba’t ibang

panahon bilang bahagi ng kasaysayan ng wika. Sa pamamagitan ng araling
ito ay matutuklasan mo ang mga impormasyon at prosesong naganap bago
pa man tayo magkaroon ng Pambansang Wika. Magsisilbing gabay ito upang
magkaroon ka ng mas malinaw na pag-unawa sa konseptong pangwika.

KASAYSAYAN NG WIKA

ANG WIKA BAGO DUMATING SA PILIPINAS ANG MGA ESPANYOL

May iba’t ibang lokal na wika sa iba’t ibang bahagi ng bansa.

Nagkakahawig ang mga lokal na wika dahil nagmula ito sa iisang pamilya,
ang Malayo Polynesian. May sariling sistema ng pagbasa at pagsulat ang
mga Pilipino. Dahil dito, mataas ang antas ng literacy (kaalamang bumasa at
sumulat) sa buong kapuluan. Sa panahong ito, Baybayin ang tawag sa
namayaning alpabeto. Gumagamit din sila ng mga biyas ng kawayan,
talukap o bunga ng niyog at dahon at balat ng punungkahoy bilang sulatan
at matutulis na bagay naman bilang panulat. Ang mga uri ng panitikang
sumibol at sumikat sa sinaunang panahon ito ay alamat, kwentong bayan,
epiko, awiting bayan, at karunungang bayan.

WIKA SA PILIPINAS NOONG PANAHON NG ESPANYOL

Naging programa ng mga Espanyol sa wika ng Pilipinas ang pagpapalit
ng sistemang Baybayin tungo sa alpabetong Romano (ABECEDARIO). Sa
panahong ito, lumaganap ang Kristiyanismo at pagtuturo ng Doctrina
Cristiana. Sa pagtuturo ng wikang Espanyol at pag-aaral ng lokal na wika,
ipinag-utos ng hari ng Espanya na pag-aralan ng mga Espanyol ang mga
lokal na wika at ituro sa mga Pilipino ang wikang Espanyol. Subalit, hindi
isinakatuparan ng mga opisyal na Espanyol ang mga programa sa wika na
ipinag-utos ng hari ng Espanya dahil mababa ang tingin ng mga Espanyol
sa mga Pilipino at naniniwala sila na hindi nararapat ang uring ito sa
sagradong wika nila. Nais nilang manatiling walang alam ang mga Pilipino
ukol sa patakaran ng gobyerno, sa mga pangyayari sa bansa at sa mundo.
Ayaw rin nilang magkaintindihan ang iba’t ibang grupo ng mga Pilipino kaya
ninais nilang panatilihin ang iba’t ibang lokal na wika. Kaya naman,
nahirapan ang mga Pilipinong iparating sa Espanya ang kanilang kalagayan
at hirap din silang makipag-ugnayan sa kapwa Pilipino na mula sa ibang
lugar ng bansa.

PANAHON NG REBOLUSYON

Isa ang Tagalog sa mga wika ng Pilipinas nooong panahon ng rebolusyon.

Ito ang wika ng Maynila, ang sentrong pang-ekonomiya at pampolitika ng
bansa. Ito rin ang wika ni Andres Bonifacio, ang kinikilalang Ama at naging
Supremo ng Katipunan. Sa pag-usbong ng mga Wikang Komon, hindi
lamang ang mga probinsya sa Luzon ang sangkot sa rebolusyon. Hindi
Tagalog ang wika sa ibang panig ng bansa na sangkot din sa rebolusyon.
Umusbong ang mga pangunahing wika sa iba’t ibang lugar sa bansa sa
paglalayong mas mapadali ang pag-organisa sa mga Pilipino. Ang mga
wikang ito ay tinawag na wikang komon.

Maliban sa iba’t ibang wikang komon, naging mahalaga rin ang papel ng
wikang Espanyol sa himagsikan. Ang wikang ito ang naging wika ng mga
Pilipinong ilustrado. Naging tulay ang mga ilustrado para maiparating sa iba
pang Pilipino ang kaisipang liberal, at maipaalam sa Espanya ang kalagayan
ng mga Pilipino sa Pilipinas. Nagsulat sila ng mga akdang pumukaw sa
damdaming makabayan ng mga Pilipino, maging ng mga pinuno ng
rebolusyon. Diyaryo ang pangunahing daluyan ng komunikasyon ng mga
Pilipino noong panahon ng rebolusyon. Nasusulat ang mga ito sa wikang
Espanyol at sa mga wikang komon.

WIKA SA PILIPINAS SA PANAHON NG AMERIKANO

 Sa panahon ng Amerikano, wikang Ingles ang napiling gamitin bilang
wikang Panturo. Hindi na kailangang pag-aralan ng mga Amerikanong guro
ang wika ng mga Pilipino. Nasa wikang ingles ang mga batayang aklat at iba
pang materyal sa pagtuturo. Ang paggamit ng wikang Ingles ay susi upang
isipin ng mga Pilipino na itinuturing silang kapantay ng mga Amerikano.
Makikilala at tatangkilikin ng mga Pilipino ang mga produkto ng Estados
Unidos na wala sa bokabularyo ng mga lokal nitong wika at mas madaling
maiimpluwensiyahan ng mga Amerikano ang kulturang Pilipino.

Kasabay ng pagtatatag ng Pamahalaang Commonwealth, sinimulan

ang hakbang tungo sa pagtuklas at pagbuo ng pambansang wika ng
Pilipinas.

1935
Konstitusyon ng 1935, Artikulo XIV, Sek. 3
"Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at
pagpapatibay ng isang Wikang Pambansa na batay sa isa mga na umiiral na
katutubong wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang batas, ang
Ingles at Kastila ang patuloy ng gagamiting mga wikang opisyal".
1936
Oktubre 27, 1936-Alinsunod sa Batas Komonwelt Blg. 184, itinatag
ang Surian ng Wikang Pambansa “na mag-aaral ng mga diyalekto sa
pangkalahatan para sa layuning magpaunlad at magpatibay ng isang
pambansang wikang batay sa isa sa mga umiiral na wika.”
1937
Disyembre 30, 1937 – iprinoklamang ang wikang Tagalog ang
magiging batayan ng Wikang Pambansa. Magkakabisa ang proklamasyong
ito dalawang taon matapos itong mapagtibay.
1940
Ipinag-utos ang pagtuturo ng Wikang Pambansa sa ikaapat na taon sa
lahat ng pampubliko at pribadong paaralan at sa mga pribadong
institusyong pasanayang pangguro sa buong bansa.

Mga Dahilan Kung Bakit sa Tagalog ibinatay ang Pambansang Wika

Mayroong limang dahilan ibinigay ang Surian ng Wikang Pambansa
kung bakit sa Tagalog ibinatay ang Wikang Pambansa. Ito ay ang mga
sumusunod.
1. Ito ay may pinakamayamang talasalitaan. Katunayan, ang Tagalog ay
binubuo ng 30,000 salitang-ugat at 700 panlapi.
2. Ito ang wikang ginagamit sa sentrong kalakalan. Ito ay wikang ginagamit
sa punong-lungsod ng Pilipinas, ang Maynila at siyang lingua franca ng
buong bansa.
3. Ito ang salita o wikang ginagamit ng nakararami.
4. Ito ay madaling pag-aralan, matutunan at bigkasin.
5. May pinakamaunlad na panitikan sa lahat ng katutubong Wika sa
Pilipinas.

PANAHON NG HAPON

Layunin ng mga Hapones na burahin ang anumang impluwensiyang

kanluranin kaya ipinagbawal nila ang paggamit ng kanluraning wika,
partikular ang Ingles. Ipinasunog din nila ang mga lathalain at panitikang
nakasulat sa kanluraning wika. Ang paggamit ng mga wikang Nihonggo at
Tagalog sa buong bansa ay kasama rin sa mga ipinag-utos ng mga Hapones.
May iba't ibang pangyayari sa wika bunsod ng pananakop ng mga Hapon
partikular sa pamamahala, edukasyon, at panitikan.

Wika ng Pamamahala

 Noong 1942, inihayag ng Komisyong Tagapagpaganap ng Pilipinas

(Philippine Executive Commission) ang Ordinansa Militar Blg. 13 na
nagtatakda na "ang mga wikang Nihonggo at Tagalog ang magiging
mga opisyal na wika sa buong bansa."
 Oktubre 1942, muling binuhay ang Surian ng Wikang Pambansa.
Tungkulin nitong gumawa ng mga hakbang upang palaganapin ang
mga wikang Nihonggo at Tagalog sa buong bansa.

Wika ng Edukasyon

 Itinalaga bilang mga wikang panturo ang Tagalog at Nihonggo.

 Tinuruan ng Nihonggo ang mga guro ng mga pampublikong paaralan.
 Ipinatupad ang Kautusang Tagapagpaganap blg. 10 na nag-utos ng
pagtuturo ng Tagalog sa elementarya, pribado man o
pampublikong paaralan. Nagsagawa ng malawakang pagsasanay ng
mga gurong magtuturo ng Tagalog.
 Ipinag-utos din ang pagtuturo ng Tagalog bilang asignatura sa
elementarya at sekondarya.
 Ipinatupad ang Kautusang Tagapagpaganap blg. 44 na nagbigay-
daan sa restorasyon ng Unibersidad ng Pilipinas at pagtatalaga rito
upang pag-aralan at payabungin ang wikang pambansa habang
isinusulong ang diwang makabayan. Kaugnay ng probisyong ito,
isinama rin ang Tagalog bilang isa sa mga asignaturang kailangang
kunin sa kolehiyo.
 Noong 1944, binuksan ang Tagalog Institute para sa mga gurong
hindi Tagalog ang wika.

Wika ng Panitikan

 Tahasang ipinagbawal ang paggamit ng anumang wikang kanluranin

sa pagsulat ng anumang malikhaing akda, bagkus ay hinikayat ang
mga manunulat na maglimbag ng mga akda gamit ang lokal na wika.
Dahil dito, naging aktibo ang mga Pilipinong manunulat.
 Tinagurian ang panahong ito bilang “Gintong Panahon ng Panitikan”
dahil sa dami ng akdang pampanitikan na nailathala.
 Sa kabila ng mga tila pagpapayaman ng lokal na wika sa panahon ng
mga Hapones, may ilang isyu o usapin na lumaganap sa panahong ito.
Kabilang dito ang hayagang pagkiling sa Tagalog kumpara sa iba pang
pangunahing wika ng bansa. Makikita ito sa paggamit ng Tagalog bilang
opisyal na wika at bilang wika ng edukasyon Kasama rin ang sapilitang
pagbawal sa paggamit ng wikang naging bahagi na ng kamulatan ng ilang
sektor at mamamayan.

PANAHON NG PAGSASARILI HANGGANG SA KASALUKUYAN

Inihanay sa tatlong kolum ang mga pangyayari, batayang dokumento
at pangyayari. Tuklasin ang mga pangyayari at pagbabago ng ating Wikang
Filipino mula sa panahon ng pagsasarili hanggang kasalukuyan.

PETSA O BATAYANG DOKUMENTO PANGYAYARI

TAON
Hulyo 4, 1946 Batas Komonwelt Bilang Pinagtibay na ang wikang opisyal
570 sa bansa ay Tagalog at Ingles.
Marso 26, Proklamasyon Blg 12 ni Pagdiriwang ng Linggo ng Wika
1954 Pang. Ramon Magsaysay bilang pagbibigay kahalagahan sa
kaarawan ni Balagtas.
Setyembre 23, Proklamasyon Blg 186 ni Paglilipat ng araw ng pagdiriwang
1955 Pang. Ramon Magsaysay ng Linggo ng Wika sa Agosto 13-19
bilang pagbibigay parangal sa
kaarawan ng Ama ng Wikang
Pambansa.
Agosto 13, Kautusang Pangkagawaran Ang Wikang Pambansa ay ganap
1959 Blg. 7 na ipinalabas ni Jose ng tatawaging PILIPINO
B. Romero, Kalihim ng
Edukasyon.
1963 Kautusang Pangkagawaran Pagsasa-pilipino ng sertipiko at
Blg. 24 na ipinalabas ni diploma ng mga paaralan
Jose B. Romero, Kalihim ng
Edukasyon.
Oktubre 24, Kautusang Pagsasapilipino ng mga pangalan
1967 Tagapagpaganap Blg. 96 ni ng gusali, edipisyo at tanggapan
Pang. Ferdinand Marcos ng pamahalaan
Marso 27, Memorandm Sirkular Blg. Paggamit ng Wikang Pilipino sa
1968 172 na ipinalabas ni Rafael mga ulong-liham ng lahat ng
Salas, Kalihim ng tanggapan ng pamahalaan.
Edukasyon.
1969 Kautusang Paggamit ng Wikang Pilipino
Tagapagpaganap Blg. 187 hangga’t maari sa Linggo ng wika
ni Pang. Ferdinand Marcos at pagkaraan sa mga opisyal na
komunikasyon at transaksyon.
Pebrero 25, Resolusyon Blg 70 ng Paggamit ng Wikang Pilipino
1970 Kilusang Pilipino ng bilang panturo sa elementarya
Pambansang Lupon ng hanggang kolehiyo pampubliko
Edukasyon man o pribado.
Hulyo 29, Memorandm Sirkular Blg. Pagdaraos ng Linggo ng wika sa
1971 488 lahat ng opisina at institusyon sa
 bansa.
Hunyo 19, Kautusang Pangkagawaran Pagpapalanas ng panuntunan sa
1974 Blg. 25 pagpapatupad ng Patakarang
Edukasyon Billinguwal.
Hunyo 21, Kautusang Pangkagawaran Pagsama ng Asignaturang Pilipino
1978 Blg 22 sa lahat ng pandalunhasang
antas.
Agosto 12, Proklamasyon Blg. 19 na Kumikilala sa Wikang Pambansa
1986 nilagdaan ni Pang Corazon na gumawa ng napakahalagang
Aquino papel sa himagsikang pinasiklab
ng himagsikang bayan.
1987 Saligang Batas ng 1987,  Sek.6. Ang wikang pambansa
Artikulo XIV, nasasaad ng Pilipinas ay Filipino
tungkol sa wika:  Sek.7. Ukol sa mga layunin ng
komunikasyon at pagtuturo,
ang mga wikang opisyal ng
Pilipinas ay Filipino at hangga’t
walang ibang itinatadhana ang
batas, Ingles
 Sek.8. Ang Konstitusyong ito ay
dapat ipahayag sa Filipino at
Ingles at dapat isalin sa mga
pangunahing wikang
panrehiyon, Arabic at Espanyol
 Sek.9. Dapat magtatag ang
Kongreso ng isang komisyon ng
wikang pambansa na binubuo
ng mga kinatawan ng iba’t
ibang mga rehiyon at mga
disiplina na magsasagawa,
mag-uugnay at magtataguyod
ng mga pananaliksik sa Filipino
at iba pang mga wika para sa
kanilang pagpapaunlad,
pagpapalaganap at
pagpapanatili.
Agosto 25, Kautusang Iniutos ni Pang. Cory Aquino ang
1988 Tagapagpaganap Blg 335 paggamit ng Filipino sa mga
opisyal na transaksyun at
komunikasyon sa Pamahalaan.
Marso 19, Kautusang Pangkagawaran Nagtagubilin na gamitin ang
1990 Blg. 21 na pinalabas ng wikang Filipino sa panunumpa ng
Kalihim Lourdes R. katapatan sa Saligang batas at sa
Quisumbing bayan.
1996 CHED Memorandum Blg 59 Nagtatadhana na siyam na unit na
pangangailangan sa Filipino sa
pangkalahatang eukasyon sa
kolehiyo.
Hulyo 1997 Proklamasyon Blg 1041 ni Pagtatakda ng Buwan ng Agosto
Pang. Fidel V. Ramos taon-taon bilang Buwan ng
Wikang Filipino
2001 Inalabas ng Komisyon ng Wikang
 Filipino ang 2001 Revisyon ng
Ortografiyang Filipino at Patnubay
sa Ispeling ng Wikang Filipino
2008 Inilabas ang Pina na burador ng
Gabay sa Ortograpiyang
Pambansa
2009 Ordinansa Blg 74 ng Ang paggamit ng unang wika sa
Kagawaran ng Edukasyon Multilingual Education
2013 Kautusang Pangkagawaran Ang dagliang pagpapagamit at
Bl 34 pagpapatupad ng Ortograpiyang
Pambansa ng binuo ng Komisyon
sa Wikang Filipino.

Gawain 1

Panuto: Tukuyin kung anong panahon sa kasaysayan ng wika ang

nakasaad sa bawat pangungusap. Isulat sa patlang ang titik ng tamang
sagot.

A. Panahon bago dumating ang mga Espanyol

B. Panahon ng Espanyol
C. Panahon ng Rebolusyon
D. Panahon ng Amerikano
E. Panahon ng Hapon
F. Panahon ng Pagsasarili Hanggang Kasalukuyan
__________________1. Isa ang Tagalog sa mga wika ng Pilipinas
__________________2. Wikang Ingles ang napiling gamitin bilang wikang
panturo.
__________________3. Napalitan ang sistemang Baybayin tungo sa
alpabetong Romano.
__________________4. May layuning burahin ang anumang
impluwensiyang kanluranin kaya ipinagbawal nila ang paggamit ng
kanluraning wika, partikular ang Ingles.
__________________5. Namayani ang paggamit ng Alpabetong Baybayin.
__________________6. May sariling sistema ng pagbasa at pagsulat ang
mga Pilipino.
__________________7. Hinikayat ang mga manunulat na maglimbag ng
mga akda gamit ang lokal na wika.
__________________8. Lumaganap ang Kristiyanismo at pagtuturo ng
Doctrina Cristiana.
__________________9. Nakasaad ang mga pangyayari at pagbabago ng
ating Wikang Filipino.
__________________10. Umusbong ang mga pangunahing wika sa iba’t
ibang lugar sa bansa sa paglalayong mas mapadali ang pag-organisa sa
mga Pilipino.
 Gawain 2

Panuto: Sagutin ang sumusunod na mga tanong. Isulat ang sagot sa nakalaang
patlang.

1. Sa iyong palagay, paano nakaaapekto sa mga Pilipino ang

kamangmangan sa wika sa panahon ng Espanyol sa pagpapahayag ng
kanilang saloobin at kalagayan?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

2. Anong pamamaraan ang ginamit ng mga ilustrado upang pukawin ang

damdaming makabayan ng mga Pilipino?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

3. Pumili ng isang batas na inilunsad para sa paggamit ng Wikang

Pambansa. Ilahad kung paano ito ginagamit o pinahahalagahan.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

4. Bakit tinagurian bilang “Gintong Panahon ng Panitikan”, ang panahon

ng Hapon? Ipaliwanag ang sagot.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

5. Gaano kahalaga ang pagtuklas ng mga pangyayari sa nakaraan ng

ating wika sa kasalukuyang panahon?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
 ______________________________________________________________
______________________________________________________________

Tandaan

Ang pag-aaral sa kasaysayan ng wika ay kinapapalooban ng maraming

mga impormasyon at kaganapan na marapat lamang talakayin ng mga
mag-aaral. Isa itong malaking oportunidad upang matuklasan ang mga
pangyayari sa kasaysayan na susi sa pagkakaroon ng kamalayan at pag-
unawa sa proseso ng pagkakaroon ng Wikang Pambansa. Epektibong
gabay at tulong rin ito sa pagpapaunlad ng ating kaisipan, karanasan at
pakikipag-ugnayan sa kasalukuyang panahon.

Pag-alam sa Natutuhan

Panuto: Batay sa iyong pagkatuto at pag-unawa sa araling natalakay,

ilahad sa malikhaing paraan ang mahalagang pangyayari sa kasaysayan
ng wika sa iba’t ibang panahon sa pamamagitan ng “graphic organizer”.
Ang nakalatag sa ibaba ay isang halimbawa ng graphic organizer na
maaaring gamitin o gawing gabay.

Panahon ng
Espanyol
____________
____________
____________
_

Panahon ng
Panahon ng Rebolusyon
Kasalukuyan
Kasaysayan ___________
___________
___________
ng wika ___________
________ ___________
___

Panahon ng
Amerikano
__________
__________
__________
 Pangwakas na Pagsusulit

Panuto: Basahing mabuti ang sumusunod na mga tanong. Bilugan ang

titik ng tamang sagot.
1. Umusbong sa panahon ng rebolusyon ang mga pangunahing
wika sa iba’t ibang lugar sa bansa sa paglalayong mas mapadali
ang pag-organisa sa mga Pilipino na tinatawag na?
a. Wikang Espanyol
b. Wikang Filipino
c. Wikang Komon
d. Wikang Ingles
2. Ito ay tinagurian bilang “Gintong Panahon ng Panitikan” dahil
sa dami ng akdang pampanitikan na nailathala.
a. Panahon ng Hapon
b. Panahon ng Espanyol
c. Panahon ng Amerikano
d. Panahon ng Pagsasarili

3. Ito ang tawag sa sinaunang pamamaraan ng pagsulat ng mga

katutubong Pilipino at namayaning alpabeto bago dumating sa
Pilipinas ang mga Espanyol
a. A Ba Ka Da
b. Baybayin
c. ABECEDARIO
d. Wala sa nabanggit

4. Siya ang Kinikilalang Supremo at Ama ng Katipunan.

a. Jose P. Rizal
b. Graciano Lopez Jaena
c. Marcelo H. Del Pilar
d. Andres Bonifacio

5. Ang mga tao bago dumating sa Pilipinas ang mga Espanyol ay

gumagamit ng mga sumusunod na kagamitan sa pagsulat
maliban sa isa.
a. dahon at balat ng punong kahoy
b. malinis na papel
c. biyas ng kawayan
d. matutulis na bagay

6. Sa panahong ito, lumaganap ang Kristiyanismo at pagtuturo ng

Doktrina kristiana.
 a. Panahon ng Espanyol
b. Panahon ng Hapon
c. Panahon ng Amerikano
d. Panahon ng Pagsasarili

7. Sa panahong ito, ipinag-utos ang paggamit ng mga wikang

Nihonggo at Tagalog sa buong bansa.
a. Panahon ng Espanyol
b. Panahon ng Pagsasarili
c. Panahon ng Amerikano
d. Panahon ng Hapon

8. Sa panahong ito, wikang Ingles ang napiling gamitin bilang

wikang Panturo.
a. Panahon ng Espanyol
b. Panahon ng Hapon
c. Panahon ng Amerikano
d. anahon ng Pagsasarili

9. Sila ang naging tulay para maiparating sa iba pang Pilipino ang
kaisipang liberal, at maipaalam sa Espanya ang kalagayan ng
mga Pilipino sa Pilipinas.
a. Ilustrado
b. Thomasites
c. a at b
d. lahat ng nabanggit

10. Nakasaad sa hakbang na ito na, "Ang Kongreso ay gagawa ng

mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
Wikang Pambansa na batay sa isa mga na umiiral na katutubong
wika. Hanggang hindi nagtatadhana ng iba ang batas, ang Ingles at
Kastila ang patuloy ng gagamiting mga wikang opisyal”.
a. Batas Komonwelt Blg. 184
b. Proklamasyon Blg 1041
c. Kautusang Pangkagawaran Blg. 21
d. Konstitusyon ng 1935, Artikulo XIV, Sek. 3

11. Petsa kung kalian iprinoklamang ang wikang Tagalog ang

magiging batayan ng Wikang Pambansa. Magkakabisa ang
proklamasyong ito dalawang taon matapos itong mapagtibay.
a. Agosto 12, 1986
b. Pebrero 25, 1970
c. Disyembre 30, 1937
d. Agosto 13, 1959

12. Ang Kautusang nagpapatibay na ang Wikang Pambansa ay

ganap ng tatawaging PILIPINO.
a. Kautusang Pangkagawaran Blg. 24
b. Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
c. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96
d. Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187

13. Ano ang isinasaad ng Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,

Seksyon 6?
a. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga
wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang
itinatadhana ang batas, Ingles.
b. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at
dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at
Espanyol.
c. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino
d. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang
pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga
rehiyon at mga disiplina.

14. Hindi isinakatuparan ng mga opisyal na Espanyol ang mga

programa sa wika na ipinag-utos ng hari ng Espanya dahil sa mga
sumusunod maliban sa isa;
a. Mababa ang tingin ng mga Espanyol sa mga Pilipino at naniniwala
sila na hindi nararapat ang uring ito sa sagradong wika nila
b. Nais nilang manatiling walang alam ang mga Pilipino ukol sa
patakaran ng gobyerno, sa mga pangyayari sa bansa at sa mundo
c. Ayaw nilang magkaintindihan ang iba’t ibang grupo ng mga Pilipino
kaya ninais nilang panatilihin ang iba’t ibang lokal na wika
d. Upang mapadali ang kanilang pakikipag-ugnayan sa kapwa Pilipino
na mula sa ibang lugar ng bansa

15. Ano ang isinasaad ng Memorandm Sirkular Blg. 172 na

ipinalabas ni Rafael Salas bilang Kalihim ng Edukasyon?
a. Pagsasa-pilipino ng sertipiko at diploma ng mga paaralan
b. Paggamit ng Wikang Pilipino bilang panturo sa elementarya
hanggang kolehiyo pampubliko man o pribado.
c. Paggamit ng Wikang Pilipino sa mga ulong-liham ng lahat ng
tanggapan ng pamahalaan
d. Pagpapalanas ng panuntunan sa pagpapatupad ng Patakarang
Edukasyon Billinguwal.
 Papel sa Replektibong Pagkatuto

Sumulat ng repleksiyon ukol sa kahalagahan ng pag-aaral sa

kasaysayan ng wika. Ilahad kung bakit dapat ipagpatuloy ang pagtuklas
ng mga kaganapan sa nakaraan kaugnay ng pagkakaroon ng wika.

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Sanggunian
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
https://www.slideshare.net/RichelleSerano/kasaysayan-ng-wikang-
__________________________________________________________________________________
pambansa-81940212
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________