‫اکسید قلع چیست و چه کاربردهایی دارد؟‬

‫اکسید قلع ( )‪SnO2‬یک ترکیب غیر آلی است که از قلع و اکسیژن تشکیل شده است‪ .‬این ترکیب معمولا برای ایجاد شیشه های‬
‫سفارشی با ایجاد ظاهری مات ‪ ،‬شبه مانند استفاده می شود‪ .‬فراتر از شیشه ‪ ،‬این ترکیب شیمیایی کاربردها دیگری نیز دارد اما‬
‫هنگام کار کردن با اکسید قلع باید دقت کنید‪.‬‬

‫قلع ( )‪ ،Sn‬یک عنصر شیمیایی متعلق به خانواده کربن ‪ ،‬گروه ‪IVa) ( ۱۴‬جدول تناوبی است‪ .‬قلع یک فلز سفید و نرم و نقره ای‬
‫با رنگ مایل به آبی است که در قدیم به صورت آلیاژ با مس به عنوان برنز شناخته می شد‪ .‬این فلز به طور گسترده ای برای‬
‫آبکاری قوطی های فولدی به عنوان ظرف غذا و به عنوان فلز بلبرینگ سازی و لحیم کاری استفاده می شود‪.‬‬

‫اکسید قلع ( )‪ ،IV‬همچنین به عنوان اکسید استانیک شناخته می شود و شکل معدنی ‪ SnO2‬کازیتریت نامیده می شود که ماده‬
‫معدنی اصلی قلع است‪ .‬اکسید قلع ( )‪IV‬ماده مهمی در شیمی قلع است و به صورت جامدی بی رنگ ‪ ،‬دیامغناطیسی ‪ ،‬آمفوتریک‬
‫موجود است‪.‬‬

‫کاربردهای اکسید قلع‬

‫تولید شیشه مات‬
‫‪ SnO2‬هنگامی که روی شیشه قرار می گیرد (با استفاده از مقدار و تکنیک مناسب) به طور کامل در شیشه نفوذ می کند و با‬
‫ترکیبات شیمیایی درون آن برهم کنش می کند تا از شفاف به سفید مات تبدیل شوند‪ .‬محصول بدست آمده که اغلب شیشه شیری‬
‫نامیده می شود در طراحی بسیاری از فضاهای مسکونی و تجاری مورد استفاده قرار می گیرد‪ .‬البته همین خصوصیات منجر به‬
‫استفاده از این ترکیب در تولید پوشش لعاب سفید روی سفال شده است ‪ ،‬نوعی ظروف سفالی که ظاهر چینی سفید دارد‪.‬‬

‫پرداخت گرانیت و مرمر‬

‫‪ SnO2‬همچنین ثابت کرده است که یک ماده بسیار صیقل دهنده برای شیشه و سنگهای معدنی ‪ ،‬مانند سنگ مرمر ‪ ،‬گرانیت و‬
‫کوارتز است‪ .‬در یک واکنش شیمیایی مشابه با شیشه ‪ ،‬این ترکیب درخشش سطح سنگ – به ویژه کف مرمری – را بازیابی می‬
‫کند که با گذشت زمان تیره شده است‪ .‬تکنیک این روش پرداخت نسبتا ا ساده است و کافی است آنرا را با یک پارچه مرطوب به‬
‫سطح آن بمالید و آنرا به طور مداوم مالش و صیقل دهید تا به براقیت مورد نظر برسید‪.‬‬
‫سنسور گاز‬
‫‪ SnO2‬در حسگرهای گازهای قابل احتراق از جمله ردیاب های مونوکسید کربن استفاده می شود‪ .‬در این ناحیه حسگر تا دمای‬
‫ثابت (چند صد درجه سانتی گراد) گرم می شود و در حضور گاز قابل احتراق مقاومت الکتریکی آن کاهش می یابد‪ .‬ناخالص‬
‫سازی با ترکیبات مختلف بررسی شده است (به عنوان مثال با ‪CuO).‬اکسید قلع ( )‪IV‬را می توان با اکسید آهن یا منگنز به این‬
‫منظور ترکیب کرد‪.‬‬

‫لعاب های سرامیکی‬

‫اکسید قلع ( )‪IV‬مدت هاست که به عنوان مایع ساز و به عنوان یک رنگ سفید در لعاب های سرامیکی استفاده می شود‪ .‬این‬
‫مسئله احتمالا منجر به کشف رنگدانه سرب – قلع – زرد شده است که با استفاده از اکسید قلع ( )‪IV‬به عنوان یک ترکیب تولید‬
‫شده است‪.‬‬

‫استفاده از اکسید قلع ( )‪IV‬به ویژه در لعاب ظروف سفالی ‪ ،‬بهداشتی و کاشی های دیواری معمول بوده است‪ .‬اکسید قلع در‬
‫ماتریس شیشه ای لعاب های سوخته در حالت تعلیق باقی می ماند و با ضریب شکست بال که به اندازه کافی با ماتریس متفاوت‬
‫است ‪ ،‬نور را پراکنده می کند و از این رو میزان تیرگی لعاب را افزایش می دهد‪ .‬درجه انحالل با دمای آتش گیری افزایش می‬
‫یابد و از این رو میزان تیرگی کاهش می یابد‪ .‬اگرچه به ترکیبات دیگر نیز وابسته است ولی بطورکلی حاللیت اکسید قلع در‬
‫ذوب لعاب به طور کلی پایین است‪.‬‬