‫مایع 💦‬ ‫استخراج مایع‬

‫روش ديگري كه بر پايه اختالف حالليت مواد استوار اسـت‪ ،‬اسـتخراج مـي ابشـد ‪ .‬در ايـن روش از اخـتالف‬

‫حالليت دو ماده در حاللهاي خمتلف استفاده يم شود‪ .‬در اين حالت‪ ،‬حالل جديد بر روي خملـوط دو مـاده رخيتـه‬

‫مـاديه ديگـر كـه حالليـت‬ ‫يم شود‪ .‬ماده اي كه در حالل جديد حالليت بيشرتي دارد در حالل جديد حل شـده و‬

‫مكرتي دارد در حالل قبيل ابيق يم ماند‪ .‬سپس خملوط حاصل را اب صاف كردن اي اب قيف جداكننده يم توان از مه‬

‫جدا كرد‪.‬‬

‫مثال اول‪ :‬بريون كشيدن يد از يك حملول آيب‬

‫هرگاه چند دانه بلور يد را در لوهل آزمايش كه ات نميه آب دارد بريزمي و حممك مه بزنمي‪ ،‬مقدار خييل مكي‬

‫يد در آب حل يم شود و آن را زردرنگ يم منايد (يم دانمي كه يد غريقطيب و آب قطيب است)‪ .‬حال اگر خبواهمي كه‬

‫بكشمي‪.‬مقداري از يك مايع غريقطيب مانند ترتالكريد كربن يم افزايمي و خوب به مه يم زنـمي‪ ،‬آنگاه خملوط را به حال خود رها يم كنمي‪ .‬دو اليه (دو فاز )‬ ‫يد را از آب بريون‬
‫آ‬
‫تشكيل يم گردد (شلك)‪ .‬اليه اباليي ب و اليـه پـاييين‬

‫‪www.ShimiPedia.ir‬‬
 ‫ترتالكريد است كه قابل امزتاج منيباشند‪ .‬مطابق شلك يم بينمي يدي كـه قـب ﹰال در آب حـل شـده بـود‪ ،‬اكنـون در‬

‫ترتالكريد حل يم شود و آن را به رنگ بنفش صوريت در يم آورد‪.‬‬

‫تفسريي كه در اينجا قائل يم شومي آن است كه اثر متقابل مولكولهاي حالل جديد اب ذرات يد كه مورد نظر‬

‫هستند و ابيد از آب استخراج شوند‪ ،‬بيشرت است و به اصطالح ترتالكريد عالقه بيشرتي به يد دارد‪ .‬به مهني دليل آن‬

‫معل استخراج يك مـاده از يـك حملـول آن‬ ‫را از حملول آيب بريون يم كشد و استخراج يم كند‪ .‬رشط موفقيت در‬

‫است كه حالل جديد اب حالل قبيل قابل امزتاج نباشد‪.‬‬

‫‪www.ShimiPedia.ir‬‬
 ‫‪ 2H O CCl ,‬از يكديگر يم توان از قيف تفكيـك اسـتفاده كـرد ‪ .‬شري قيف را به اندازه اي ابز نگاه ميدارمي كه مايع پاييين‬ ‫‪4‬‬ ‫براي جدا كردن دو مايع خملوط نشدين‬

‫خارج شود‪ .‬به حمض رسيدن مايع اباليي به شري‪ ،‬جراين را‬

‫قطع يم كنمي‪.‬‬

‫است‪ .‬مث ﹰال يم توان مواد "آلاكلوئيدي"‬ ‫روشهاي ديگر استخراج نزي وجود دارد كه مك و بيش مشابه اي ن روش‬

‫موجود در برگ چاي اي چريب موجود در تفاهل حاصل از فرشدن دانه هاي روغين در اكرخانه هاي روغن كـيش را‪ ،‬بـه‬

‫وسيهل حالل مناسب استخراج كرد‪ .‬در پااين معمو ﹰال حالل را تقطري يم كنند ات آن را از ماده مورد نظر جدا سازند‪.‬‬

‫حالل تقطري شده نزي جمددﹰا در اكرخانه به اكر يم رود‪.‬‬

‫مثال دوم‪ :‬بريون كشيدن خبار آب از يك گاز‬

‫توجه كنيد كه سيسمت گازي حمتوي خبار آب نزي نوعي حملول به شامر يم رود‪ .‬فرض كنمي مقـداري گـاز‬

‫ئيدروژن را از اثر اسيد لكريدريك بر فلز روي هتيه كرده امي‪ .‬اين گاز به علت خروج از حملـول اسـيد داراي رطوبـت‬

‫بگريمي‪ .‬گاز ئيدروژن مرطوب را مطابق شلك (الف) از ظرف خشك كن كـه حمتـوي يـك مـاده‬ ‫است كه ابيد آن را‬

‫‪ 2H SO‬غلـيظ و يـا مـاده جامـدي‬ ‫‪4‬‬ ‫جاذب رطوبت است عبور يم دهمي‪ .‬در ايـن ظـرف مـي تـوان مـايعي چـون‬

‫چون ‪ 2CaCl‬قرار داد كه هر دو متايل زايد به جذب آب دارند ‪ .‬گـاز ئيـدروژن خـشك از آن سـوي ظـرف خـارج‬

‫‪www.ShimiPedia.ir‬‬
 ‫يم شود‪ .‬گاز آمونياك را اب ‪ CaO‬خشك يم كنند‪( .‬رشط موفقيت در انتخاب ماده خشك كننده آن است كه متاييل‬

‫ابشد‪ .‬براي مثال نبايد اسيد سولفوريك غليظ را بـراي خـشك كـردن گـاز ‪ 3NH‬كه خواص ابزي دارد‪ ،‬به اكر برد ‪ .‬زيرا اين اسيد مه‬ ‫براي تركيب اب گاز خشك كردين نداشته‬

‫رطوبت و هـم گـاز را جـذب مـي كنـد و چيـزي بـايق‬

‫مني گذارد! واكنش گاز آمونياك اب اسيد سولفوريك بسيار شديد و خطرانك است و سولفات آمونيوم پديد يم آورد‪.‬‬

‫‪ 2 ،HCl‬نبايد از يك خـشك كننـده بـازي‬ ‫‪2‬‬ ‫‪,‬‬ ‫براي خشك كردن گازهاي اسيدي مهچون ‪H S SO CO2 ,‬‬

‫مانند ‪ CaO‬استفاده كرد‪ .‬در اين مورد ميتوان از يك خشك كننده اسيدي ارزان قميت مانند ‪2CaCl‬لکریدلکسمی استفاده كرد (اسيد اب ماده اسيدي مه جنس است و تركيب مني شود)‪ .‬در‬

‫مبحث ئيدرولزي منكها خواهمي دانست كه چـرا منـك‬

‫لكريد لكسمي را اسيدي يم دانمي)‪.‬‬

‫البته در مورد اين گازهاي اسيدي يم توان از اسيد سولفوريك غليظ نزي استفاد ه كرد ‪ .‬خشك كردن گازهاي‬

‫خنيث مانند ‪ 2N 2 2,O ,H‬هيچگونه حمدودييت در انتخاب ماده خشك كننده ندارد‪).‬‬

‫‪www.ShimiPedia.ir‬‬
www.ShimiPedia.ir