FILIPINO SA PILING LARANG
SINTESIS / BUOD - ginagamit sa
*Layunin sa Pagsulat
IMPORMATIBO – report ng
obserbasyon,
statistics, encyclopedia, balita, business
report
MAPANGHIKAYAT – editorial, sanaysay,
proposal, concept paper
MALIKHAIN - maikling kwento, tula, dula,
nobela
PANSARILI - journal, plano ng bahay, mapa
* Ano ang Pagsulat
XING & JIN – (1989) komprehensib na
kakayahan
KELLER – (1989) isasng biyaya,
pangangailangan
BADAYOS – (1989) totoong mailap
DONALD MURRAY – (1989) writing is
rewriting PECK & BUCKINGHAM – (1989)
ekstensyon ng wika at karanasan
* Anyo ng Pagsulat
PAGLALAHAD – ekspositori
PAGSASALAYSAY – naratibo
PANGANGATWIRAN – argumentatibo
PAGLALARAWAN – deskriptibo
ETIKA – (ethos) moral na karakter;
katotohanan at katumpakan ng
impormasyon; sariling prinsipyo
KONGKLUSYON
-
akademikong sulatin, mahahalagang
pangyayari, sariling
panungusap, mahalagang kaisipan at
obhetibo
BANGHAY - maayos at malinaw na
pagkakasunod sunod ng kwento
*Bahagi ng Banghay
SIMULA - kilos, hadlang, suliranin
GITNA - magkakaugnay na pangyayari
WAKAS – kalutasan
*Elemento ng Banghay
PANIMULANG PANGYAYARI -tauhan at
tagpuan
PATAAS NA AKSYON - saglit na kasiglahan
KASUKDULAN - mataas ba bahagi ng
kapanabikan
PABABANG AKSYON - hudyat sa katapusan
WAKAS - kahihinatnan
ABSTRAK – buod ng pananaliksik
* Elemento ng Abstrak
PAKSA - Malinaw na layunin, nagbibigay
interes
METODOLOHIYA - may sariniling istilo
RESULTA - sagot mula sa problema
& REKOMENDASYON
implikasyon o aral na magagamit
* Uri ng Abstrak
DESKRIPTIBO – di bababa sa isangdaang
salita; walang konkretong buod o resulta
IMPORMATIBO - higit na dalawang-daan
at
limampu; detalyado at malinaw
* Uri ng Buod
HAWIG - ulit-ulit
LAGOM - pagsasama sama ng iba't ibang
buod
PRESI - pinaikling buod o buod ng buod
BIONOTE – maikling impormatibong sulat;
naglalahad ng klasipikasyon ng isang
indibidwal at kanyang kredibilidad bilang
isang propesyonal
- personal na imposrmasyon (edad,
pinagmulan); kaligirang pang-edukasyon
(karangalan. digri);
ambag sa larangang kinabibilangan
(adbokasya)
* Hakbang sa Pagsulat ng Bionote
1. Tukuyin ang layunin at mambabasa
2.Ayusin ng mas maikli
3. Gumamit ng pangatlong panao
4. Simulan sa iyong pangalan
5. Isama ang pinaka importanteng ginawa
6. Basahin at ayusin
* Mga Katangian
1. Maikli ang nilalaman
2.Gumagamit ng pangatlong panauhang
pananaw
3. Nakikilala ang mambabasa
4. Gumagamit ng baliktad na tatsulok
5. Angkop na kasanayan o katangian
6. Tapat sa impormasyon
TALAMBUHAY – biyograpiya; nagsasaad ng
kasaysayan ng buhay ng iang tao RESUME
– dokumento tungkol sa kasanayan ng
isang aplikante
PANUKALANG PROYEKTO – dokumento
upang kumbinsihin ang isang sponsor na
ang isang proyekyo ay kailanagang gawin
upang malutasa ang isang partikular na
problema (Proyekto sa Edukasyon;
Kalusugan; Kalinisan; Kaligtasan;
Paaralan; Komunidad)
* Katangian ng Panukalang Proyekto 1.
Sinasalamin ang pangangailangan at
kapasidad ng indibidwal at komunidad 2.
Nagdadala ng nakikitang benepisyo
3. May suporta at kooperasyon sa
kapaligiran
* Bahagi ng Panukalang Proyekto
PANIMULA –suliranin, layunin, motibason
KATAWAN – detalye ng mga kailangang
gawin
KONKLUSYON – benepisyong maidudulot
PAMAGAT – malinaw at maikli
PROPONENT NG PROYEKTO – mahalagang
tao/organisasyong nagmungkahi
KATEGORYA NG PROYEKTO –
seminar,
pananaliksik, outreach program
PETSA – kailan ipadadala ang proposal;
inaasahang haba ng panahon
RASYONAL – pangangailanagan
sa
pagsasakatuparan at kahalagahan nito
DESKRIPSYON NG PROYEKTO – panlahat
at tiyak na layunin; pinaplanong paraan
BADYET – inasahang gastusin
PAKINABANG – direktang maaapektuhan
TALUMPATI - pagpapahayag ng
kaisipan o opinyon tungkol sa isang paksa
na ipinababatid sa pamamagitan ng
pagsasalita sa entablado.
* Uri ng Talumpati
TALUMPATING PABASA TALUMPATING
MALUWAG (Impromptu) - walang
paghahanda ang mananalumpati
DAGLIANG TALUMPATI (Extemporaneous)
- may inihandang balangkas ng talakay at
may panahong magtipon ng datos ang
mananalumpati bago magsalita
PINAGHANDAAN / PASAULO (Prepared) -
ganap ang paghahanda at kabisado ng
mananalumpati ang kanyang talumpati
KATITIKAN NG PULONG – tala ng
diskusyon at desisyon sa isang papupulong
POSISYONG PAPEL - salaysay na
nagpapahayag ng saloobin ng isang
manunulat ukol sa paksang pinagtatalunan
sa pamamagitan ng pagdedepensa
REPLEKSYONG SANAYSAY – naglalahad ng
repleksyong kritikal at pagsusuri tungkol sa
isang tiyak na paksa
AGENDA – listahan ng mga tatalakayin sa
isang pormal na pagpupulong
PIKTORYAL NA SANAYSAY –
nagpapaliwanag ng
partikular na konsepto mula sa isang
larawan
LAKBAY SANAYSAY – paglalahad at
pagpapakita ng karanasan sa iba ibang
lugar
 FILIPINO SA PILING LARANG
PAGSUSULAT – artikulasyon ng mga ideya
konsepto, paniniwala, at nararamdaman
sa
paraang nakalimbag
ADYENDA - gabay para sa gagawin na
pagpupulong; nakapaloob dito ang mga
kailangan talakayin at maisakatuparan
pagdating ng araw ng
pagpupulong
Bahagi ng Adyenda
1. Introduksyon
2. Pagtala ng bilang ng mga dumalo
3. Pagpresenta at Pagtatalakay sa Adyenda
4. Karagdagang Impormasyon
5. Pangwakas na Salita
KATITIKAN NG PULONG - ginagamit upang
malaman ang mga pangyayari na naganap
matapos ang isang pagpupulong; ginagawa
ng isang kalihim; naka-ayon sa adyenda ng
pulong - nakasaad dito kung sino-sino ang
dumalo, anong oras nag simula at
nagwakas ang pagpupulong gayundin ang
lugar na
pinagganapan nito
Bahagi ng Katitikan
1. Pagbubukas ng kapulungan
2. Paglalahad ng mga tinalakay ayon sa
adyenda
3. Pagtitindig ng kapulungan Forms –
blanko
Records – nasulatan na
POSISYONG PAPEL - sulatin kung saan
nakasaad ang posisyon o “stand” ng
manunulat hinggil sa isang isyu; may
supporta ng mga facts at tamang
“citation” kung saan nakuha ang
impormasyon
Layunin ng Posisyong Papel
• Pampolitika (posisyon ng partido)
• Pang Akademya (obhetibong talakayan)
• Pambatas (pandaigdigang batas)
Aide Memoire – posisyong papel
sa
pandaigdigang batas
Bahagi ng Posisyong Papel
1. Panimula
2. Paglalahad ng “counter argument”
3. Paglalahad ng iyong posisyon sa isyu
4. Kongklusyon
PIKTORYAL NA SANAYSAY - nagtataglay ng
mga larawan at maikling sanaysay; ang
mga larawan ang karaniwang
bumubo sa ideya at
nagpapaliwanag sa mga pangyayari hinggil
sa isang paksa; mas laman ang larawan
kaysa sa salita.
Bahagi ng Piktoryal na Sanaysay
1. Simula
2. Gitna
3. Wakas
LAKBAY SANAYSAY - pangyayari na
naganap sa paglalakbay ng isang tao o ng
may-akda; naibabahagi ng may-akda ang
kultura at tradisyon ng mamamayan ng
lugar na kaniyang napuntahan; mas
lamang ang salita kaysa sa larawan.
Bahagi ng Lakbay Sanaysay
1. Simula
2. Gitna
3. Wakas Layunin ng Lakbay Sanaysay:
1. Maitaguyod ang isang lugar na
napuntahan
2. Gumawa ng patnubay
para sa posibleng
manlalakbay
3. Pagtatala ng pansariling
kasaysayan sa paglalakbay
4. Pagdodokumento nang kasaysayan,
kultura, at heograpiya ng isang lugar sa
malikhaing pamamaraan.
Uri ng Lakbay Sanaysay:
• Pormal (seryosong paksa)
• Di Pormal (topikong pangkaraniwan)
Hakbang sa Pagsulat (Dinty Moore
2013)
1. Magsaliksik
2. Mag-isip nang labas sa ordinary
3. Maging isang manunulat
SANAYSAY - piraso ng sulatin na
kadalasang naglalaman ng punto de vista
(pananaw) ng may katha.; pagpuna, - Silang, Cavite
opinyon, impormasyon, - Gourmet Farm
obserbasyon, kuru-kuro, at
iba pa Uri ng Saynaysay
• Pormal - tungkol sa seryosong paksa at
karaniwang isinusulat na may taglay na
maiging pag-aaral o pananaliksik ng
may akda; tono ng pagsulat ay seryoso at
pormal ang pormat
• Di-Pormal - mga paksa, personal na
pananaw o mga sulat na naglalayong
makapagbigay aliw sa mambabasa; may
bakas ng personalidad ng
may akda at parang nakikipag-usap
lamang

REPLEKSIYONG SANAYSAY - magpahayag

ng opinion, pananaw, at damdamin
hinggil sa isang isyu o paksa; malinaw at
direktang punto de vista ay mabisa upang
makuha agad ng mambabasa ang kaniyang
ideya
Layunin ng Replektibong Sanaysay
1. Iparating ang pansariling karanasan at
natuklasan sa pananaliksik.
2. Maipabatid ang mga nakalap na mga
impormasyon at mailahad ang mga
pilosopiya at karanasan ukol dito.
Hakbang Sa Pagsulat
1. Repleksyon ayon sa napanood
2. Repleksyon ayon sa nabasa

Biyahe ni Drew